________________
૩૭૪
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન નિરાદિ–નિત: રાજ્ય =નિર્બોરા –કૌશાંબીથી નીકળેલો.
,, અપતિઃ શાવીયા =અપરાવ:–શાખાથી-ડાળથી–પડી ગયેલો. કઈ પ્રયાગમાં અત્તર નામને વછવંત નામ સાથે પણ સમાસ થઈ જાય છે. જેમ-નર્ધ મન્તઃ--મન્તર્ર–ગાયૅની અંદરને. વૃક્ષ વૃત્તિ વિદ્યુતૂ-નક્ષ તરફ વીજળી–અહીં પ્રતિ શબ્દ છે પણ તે ગાદિ
અર્થવાળ નથી. પ્રજ્ઞા માના ચરિકન પ્રવાહો –જે દેશમાંથી આચાર્યો ચાલ્યા ગયા છે–અહીં અન્ય અર્થ પ્રધાન છે તેથી બહુવ્રીહિ સમાસ છે.
૩ ૧ / ૪૭ ૫ અવ્યયં પ્રાિિમ રૂ. ૨ા ૪૮ કોઈ પણ અવ્યય, પ્રવ્રુદ્ર વગેરે નામો સાથે નિયસમાસ પામે અને તે તપુરુષ કહેવાય.
અતિ પ્રવ્રુદ્ધમ=પુન:વૃદ્ધqફરીથી વધારે વધેલે યજ્ઞ. ન મૂત =અમૃતઃ=વચ્ચે આવેલ અથવા સમાયેલો.
પ્રવૃદ્ધિ વગેરે શબ્દો નીચે પ્રમાણે સમજવા— પુનઃપ્રવૃદ્ધ ઘઉર્ફ-ફરીથી વધારે વૈષ –મોટેથી અવાજ–વેષણ વધેલો યજ્ઞ
નીચૈતન્ નીચે જવું પુન ચૂત વાસ:–ફરીથી સીવેલ અિધwદ્રમ-નીચે પદ
અનાપુw:શંકાસ્પદ પુરુષ અથવા પુનનિક્રાન્તો રથઃ-ફરીથી નિકળેલ ાં કાશીલ પુરુષ
(ઝનદ્ધ-સંશય) પુનર્ard : -ફરીથી બોલાયેલ
અમરાપુરુષ –અશક્ત પુરુષ વચન
પ્રારમ્-પ્રાયશ્ચિત્ત (પ્રાય–મુનિ, પુનરનવ વયઃ-ફરીથી નવી ઉમર–વય ચિત્ત-ચિંતન) પુનઃજીતં યઃ-ફરીથી પકાવેલ દૂધ
સચી -જલદી ખરીદ કરનાર વાં પાણી
પ્રાપૂવૃત્ત- પહેલાનું વૃત્ત વાત – સ્વર્ગે ગયેલ
પુરાવ-પ્રાચીન કલ્પ અન્નપૂત વચ્ચે થયેલ–આવેલો શ્વશ્રેયસ[–શેભન શ્રેયસ-કલ્યાણ અથવા મધ્યસ્થ.
ધોવલીયમશોભન–વિશેષ ધનવાન પ્રતિઃસવન-સવારે સ્નાન
આ બધા પ્રવૃદ્ધ વગેરે શબ્દો છે.
છે ૩૫ ૧૪૮ છે
થ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
