________________
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
મતંતુસ્યમ્ ॥ રૂ। ? । દૂર ॥
જે નામેામાં સંખ્યાની દૃષ્ટિએ સરખા સ્વર છે એવા નક્ષત્રવાચક નામેાના અને ઋતુવાચક નામેાના દ્વન્દ્વસમાસમાં જે નામ ક્રમમાં પહેલું ડ્રાય તે જ નામ પહેલું આવે,
નક્ષત્ર-અશ્વિની વ માળી ૬ વૃત્તિા 7-અશ્વિનીમળીત્તિાઃ--અશ્વિની, ભરણી અને કૃત્તિકા.
ऋतु - हेमन्तश्च शिशिरश्च
વસન્તશ્ર=હેમન્ત-શિશિર-વસના:-હેમંત,
૪૩૨
શિશિર,અને વસંત.
આર્દ્ર-વૃશિરસી-આર્દ્રા અને મૃગશિરસ્ નક્ષેત્ર ગ્રીષ્મવ્યવસન્તૌ ગ્રીષ્મ અને વસંત ઋતુએ
આ બન્ને પ્રયાગેામાં સંખ્યાની દૃષ્ટિએ સરખા સ્વરવાળા શબ્દ નથી. પ્રાઈમાં બે સ્વર છે અને વ્રુત્તિરમાં ચાર સ્વરે છે. ગ્રીષ્મમાં એ સ્વર છે અને વસન્તમાં ત્રણ સ્વર છે, તેથી આ નિયમ ન લાગે,
।। ૩ । ૧૫૧૬રહે
||
મળ્યા સમાશે ! ર્ । ? | ૬
સમાસમાત્રમાં સંખ્યાવાચી નામ અનુક્રમ પ્રમાણે પહેલું આવે એટલે જે પહેલુ હાય તે જ પહેલુ આવે.
ઢો વા યો વા તિ=fઢત્રા:-બે કે ત્રણ.
યો: રાતયો: સમાહાર: રૂતિ-દ્વિરાતી-મે શત-અસા
ન ટ્રાન્ચ તિારા-અગિયાર
આચાર્ય શ્રીહેમચંદ્રવિરચિત સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસનની સ્વાપન્ન લઘુવૃત્તિના ત્રીજા અધ્યાયના સમાસપ્રકરણવાળા પ્રથમ પાને વિવેચન ગુજરાતી અનુવાદ સમાપ્ત થયે.
Jain Education International
પ્રથમ યાદ સમાપ્ત
|| ૩ | ૧ | ૧૬૩
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
