________________
લધુવૃત્તિ-તૃતીય અધ્યાય-પ્રથમ પાદ
નિટામ્ય || ૩ | ? | ૨૪૦ || નિકટ પાડવાળા એવા સજાતીય ભણનારાનાં વાચક નામે દ્રન્દ્સમાસમાં એકવચનમાં આવે છે.
પધ્ધ મંત્રપટ્-મમ્મૂ-પદને ભણનારા તે પદક કહેવાય અને ક્રમને ભણનારા તે ક્રમક કહેવાય. પદ પછી ક્રમનું અધ્યયન થતું હોવાથી એ એને કિટ પાઠ છે.
|| ૩ | ૧ | ૧૪૦ |
૪૧૯
નિયંત્રૈણ્ય | રૂ। ૨ । ૪૨ ॥
જેમનું વેર સ્વાભાવિક છે. એટલે જન્મથી જ છે એમના અના સૂચક પરસ્પર સન્તતીય નામેા દૂન્દુસમાસમાં એકવચનમાં આવે.
દશ્ર નવુજનૈતિ=મહિનમ્-સાપ અને તેાળિયેા. આ મેનુ બૈર કાઈ પણ કારણથી નહીં પણ સ્વાભાવિક છે.
રેવાશ્ર અનુરાધ્ધતિ વૈવાસુરા:, રેવાતુરમ્-દેવ અને અસુર—આ એનુ સ્વાભાવિક વેર નથી પણ સકારણ બૈર છે.
|| ૩ | ૧| ૧૪૧ ।।
નટી-રેશ પુરાં છિદ્ધાનામ્ || રૂ। ? | ૬૪૨ ॥ વિધિ-જુદાં જુદાં—લિંગવાળા નદીવાચક, દેશવાચક-જનપદવાચક એટલે પવ તવાચક નહીં પણ માત્ર જનપદ્મવાચક અને પુરવાચક એટલે ગામવાયક નહીં પણ માત્ર પુરવાચક સાદીય શબ્દો દ્રન્દ્સમાસમાં એકવચનમાં આવે.
નદીવાચી-1 વાધ=મા-ગોળનૂ-ગાંગા અને શાણુ નદી, દેશવાચી-સુરવધ વુક્ષેત્ર યુવુક્ષેત્રમ્ કુરુદેશ અને કુરુક્ષેત્ર. પુરવાથી--મથુરા ત્ર વારુિપુત્ર શ્વ=મથુરા-પાટહિપુત્રમ્-મથુરા અને નાટલિપુત્ર.
TR યમુના ચા-યમુને-ગગા અને યમુના—અહીં લિંગ સરખાં છે તેથી આ નિયમ ન લાગે,
|| ૩ | ૧ | ૧૪૨ !!
પાચદ્રશ્ય || ૩ | ૨ | ૨૪૩ ॥
જે શુદ્રોને બ્રાહ્મણાએ, ક્ષત્રિકાએ કે વૈશ્યાએ જમવા કે પીવા માટે કાપેલું પાત્ર-વાસણ- સંસ્કારથી એટલે માંજવા વગેરેને સંસ્કાર કરવાથી
૧ સૂત્ર લાકા એ જાત હોય છે. જેમને જમવા માટે કે પાણી પીવા ટે આપેલ વાસણ માંજવાથી કે માંજને ખટાઇથી વાંછળવાથી એ પાત્ર
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
