________________
લઘુવૃત્તિ-તૃતીય અધ્યાય-પ્રથમ પાદ
મેષાતવી–બુદ્ધિ અને તપ
અધ્યયનતવલી-ભણતર અને તપ ગુલમુરારે-ખાંણીયે। અને સાંખેલું
૪૨૩
સ્કૂલષ્ટમુસÌ-ખાંડણીયા અને સાંબેલુ નજાગૃતી—ચડાળ અને મૃતપમડદાંને સાચવનાર
વગેરે ખીન્ન પણ અનેક શબ્દ છે
'
|| ૩ | ૧ | ૧૪૫ ॥
માને || ૩ | ? | ૨૪૬ |
પૂર્વીપટ્ટમ કે ઉત્તરપદમાં વર્તમાન નામાના અર્થાની જો સંખ્યા ગણના—જણાતી હોય તે હ્રસમાસમાં તે નામેાનું એકવચન ન થાય. દ્વાન ગાવ×ષ મહિષા~-ા ગો-મહિષા:-દક્ષ બળદ અને દશ પાડા ન: વાળચરૢ પારાષ-વવ: પાળિાવાઃ ધણા હાથ અને ધણા પગ, || ૩ | ૧ | ૧૪૬ ૫
વાન્તિă | રૂ| ૨ | ૨૪૭ ||
પૂર્વ પદમાં કે ઉત્તરપદમાં વર્તમાન નામેાના ૬માં જે આસપાસ' વગેરેએ રીતે સંખ્યાની સમીપતા જણાતી હાય નામેાના દન્દ્રસમાસ એકવચનવાળા વિકલ્પે થાય.
પદ્મો-મંત્રિમ્, પા ો-ષિાઃ[ઃ———બળદ અને પાડાની સખ્યા દુશની આસપાસ છે.’
|| ૩ | ૧ | ૧૪૭ ||
પૂર્વનિપાતનું વિધાન
એક બીજા નામેાને સમાસ થયા પછી સમાસ પામેલા નામામાં પહેલું નામ કયું આવે !' એ પ્રશ્નના ઉત્તર આપવા આ સૂત્ર રચવામાં આવેલ છે.
Jain Education International
દુશન
તે તે
પ્રથમોરું ત્રા ૢ ।।૩ | ૨ | ૧૪૮ ॥
આ સમાસપ્રકરણમાં એમ કહેલું છે કે, નાચ ખીન્ન નામ સાથે સમાસ પામે’એ કથનમાં નામ' શબ્દ પ્રયાવિભક્તિથી બતાવેલે છે, તે! જ્યાં જ્યાં આવેા પ્રથમા વિભક્તિવાળા શબ્દ બતાવેલે હાય તે દરેક શબ્દ સમાસમાં પહેલા આવે અર્થાત્ વ્યાકરણની ભાષામાં તે મુખ્યને પૂર્વનિયાત થાય. (પૂર્વનિપાત—પહેલુ' આવવુ.)
આમન્ના ટ્રા ચેમાં તે ત્રાસન્નદ્રા: જે સંખ્યાની નજીક દુસ સંખ્યા છે તે-નવ કે અગિયાર
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
