________________
લઘુવૃત્તિ–પ્રથમ અધ્યાય-ચતુર્થ પાદ
आमो नाम् वा ॥१।४।३१॥ જેનો દુરુ થાય છે તે દીર્ઘ કાર જેમને છેડે છે એવા સ્ત્રીલિંગી દીધું ઈકારાંત શબ્દોને તથા જેનો સત્ થાય છે એ દીર્ઘ કાર જેમને છેડે છે એવા સ્ત્રીલિંગી દીધ કારાંત શબ્દોને લાગેલા ષષ્ઠી બહુવચનના માન્ પ્રત્યયને બદલે ના વિકટ બેલ. આ નિયમ ફક્ત “ઘી” શબ્દને લાગતો નથી.
– બામ્ – શ્રી + મામ્ = શ્રી + નનમ્ = શીળાડૂ અથવા પ્રિયાનું-લક્ષ્મીઓનું ૩ – કમ – સ્ત્ર + અ + = + કૂિ = મૂળા અથવા સૂવાન્ ભવાઓનું અતિશ્રી + મામ્ = ગતિશ્રી + નામ = અતિશ્રીનામુ અથવા પ્રતિક્રિયામ-લક્ષ્મીને
ટપી જનારા પુરુષોનું કે સ્ત્રીઓનું. મતિમ + મ = નમ્ર + નામ = પ્રતિગામ્ અથવા મતિયુવા—ભવાને
ટપી જનારા પુરુષોનું કે સ્ત્રીઓનું.
પ્રધી શબ્દના ને ય થતો નથી માટે તે સ્ત્રીલિંગી દીધું હુંકારાંત હોવા છતાં તેને આ નિયમ લાગતો નથી તેથી બધી + સાક્ = gીનામુ એક જ રૂ૫ થાય, પણ વીનાનું અને પ્રણામ્ એવાં બે રૂપ ન થાવ. ઝપીનામૂબુદ્ધિવાળાઓનું.
‘શ્રી' શબ્દને પણ આ નિયમ લાગતું નથી તેથી સ્ત્રીનામ્ એવું એક જ રૂપ થાય પણ બાપૂ તથા ચિમ્ એવાં બે રૂપે ન થાય ૧૪૩૧
हस्वापश्च ॥१॥४॥३२॥ જે શબ્દનો છેડાને સ્વર હસ્વ છે તેવા શબ્દોને, જે શબ્દોને સ્ત્રીલિંગસૂચક સામા–પ્રત્યય લાગે છે તેવા શબ્દોને તથા સ્ત્રીલિંગી દીર્ધ કારાંત તથા દીર્ઘ કારાંત શબદોને—એ બધા શબ્દોને લાગેલા ષષ્ઠી બહુવચનના મામુ પ્રત્યયને બદલે નામુ બેલવો. હસ્ત્ર-– j૦-+ ગામ = હેવ + નામ્ = દેવાનામ્ –દેવનું. ,, – – ૬૦-મુનિ + શ = મુનિ + નામ્ = મુનીનામુ–મુનિઓનું.
– રી–મતિ + મામ્ = મતિ + નામ = મહીનામું–મતીઓનું ,, -૩ – ૫૦–માનું + મામ્ = માનુ + નામ્ = માનૂવા–સૂર્યોનું –ભાનું. ,, -, સ્ત્રી –ધનું + કામ = ધનુ + નામ્ = જૂના–ધેનુએનું–ગાયનું દીર્ધ માશ્રી–માત્રા+ નામ= મા+ નાકૂ = માત્રાના–માળાઓનું.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
