________________
૧૬
ધર્મસંગ્રહ ભાગ-૩ / દ્વિતીય અધિકાર | શ્લોક-૩૨-૩૩-૩૪ योगशास्त्रेऽपि - “सद्यःसंमूर्छितानन्तजन्तुसन्तानदूषितम् । નરાધ્વનિ પાથેય, કોડર્નીયાત્વિશિતં સુધી ? ભાર !” [૨/૩૩]. “સ” ન—વિરાસન વિ સંકૂચ્છિતા” ઉત્પન્ન “મનન્તા” નિગોદરૂપ વે નન્તવર્તેષાં “સંતાનઃ પુનઃ પુનર્નવને તેને દૂષિતમ્” કૃતિ તત્તિઃ [૫. ૪૪૬]
मांसभक्षकस्य च घातकत्वमेव । यतः - "हन्ता पलस्य विक्रेता, संस्कर्ता भक्षकस्तथा ।
તાડનુમન્તા વાત વ, વાતા પવ યન્મનું II” [ોગશાસ્ત્ર રૂ/૨૦] तथा भक्षकस्यैवान्यपरिहारेण वधकत्वम्, यथा - "ये भक्षयन्त्यन्यपलं, स्वकीयपलपुष्टये ।
ત વ વાત યજ્ઞ, વધશે બક્ષ વિના III” યોજાશાત્રે રૂ/૨૩] તિ ૨ | ટીકાર્ય :
નૈનધર્ખાઈ .... તિ ૨ | જૈન ધર્મથી=અરિહંતના ધર્મથી અધિવાસિત=ભાવિત આત્મા પુરુષ ‘બાવીશ'=બાવીશ સંખ્યાવાળા, અભક્ષ્યને=ભોગવવા માટે અયોગ્ય વસ્તુને વર્જન કરે એ પ્રમાણે ત્રીજા શ્લોકના અંત સાથે સંબંધ છે. તેને જ=૨૨ અભક્ષ્યને જ, કહે છે –
ચાર વિકૃતિઓ એટલે ચાર અવયવો વિકૃતિવાળા છે તે ચાર વિકૃતિઓ છે; કેમ કે શાકપાર્થિવાદિપણાથી સમાસ છે.
કેવી ચાર વિકૃતિઓ ? એથી કહે છે – વિન્દ=સકલ શિષ્ટજતથી નિંદાના વિષયવાળી મ=મદિરા, માંસ, મધુ=મધ, નવનીત–માખણ રૂપ ચાર વિકૃતિઓ છે.
કેમ ચાર વિકૃતિઓ સકલશિષ્ટજનથી નિન્દ છે ? તેમાં હેતુ કહે છે – તદ્વર્ણવાળા અનેક જીવનું મૂચ્છન છે=માદિ વર્ણવાળા અનેક જીવોની તેમાં ઉત્પત્તિ છે અને તે પ્રમાણેત્રમાદિમાં જીવોની ઉત્પત્તિ છે તે પ્રમાણે કહે છે –
મા, મધ, માંસ, માખણરૂપ ચારમાં તદ્દવર્ણવાળા જંતુઓ ત્યાં=મઘાદિ ચારમાં, ઉત્પન્ન થાય છે અને નાશ પામે છે.” (સંબોધ પ્રકરણ, શ્રા. ૭૬). બીજાઓ પણ કહે છે –
મધ, માંસ, મધ અને માખણરૂપ ચાર વસ્તુમાં અતિસૂક્ષ્મ જંતુરાશિઓ ઉત્પન્ન થાય છે અને વિલય પામે છે=નાશ પામે છે." ().
