________________
[ ૨૭ ]
પાળી એવાર વિજય વિગેરે અનુત્તર વિમાનમાં જાય, અથવા સાધુ કે શ્રાવક પુણ્યાત્મા અચ્યુત વિમાનમાં મનુષ્ય ભવ વચમાં કરી ત્રણવાર જાય તા ૬૬ સાગરાપમ (૩૩×૨ અથવા ૨૨૪૩ ) ના કાળ હાય તથા વચમાં મનુષ્ય જન્મ પામે તે ગણતાં મતિ શ્રુતજ્ઞાનના ઉત્કૃષ્ટો કાળ થાય. અને જુદા જુદા જીવની અપેક્ષાએ તા મતિશ્રુત અનાદિ અનંત રહે છે, વળી મતિશ્રુતનુ` મળતાપણું આ છે, કે તે અન્ને ક્ષય ઉપશમ રૂપ છે. અથવા મતિજ્ઞાન ( એઘ અથવા સૂત્ર ) આ દેશથી સર્વ દ્રવ્ય ક્ષેત્ર કાળ ભાવ વિષય સ``ધી છે, તેમ શ્રુતજ્ઞાન પણ છે, મતિજ્ઞાન પરાક્ષ છે, તેમ શ્રુતજ્ઞાન પણ છે, (સૂત્રમાં એવ શબ્દના અર્થ નિશ્ચય બતાવનાર છે ) તેથી જાણવું કે મને પરોક્ષજ જ્ઞાન છે. ( અહિં શ્રુત અને મતિ પરાક્ષ અતાવવાનું કારણ આ છે, કે તેમાં આત્મા ઇંદ્રિયા અથવા મન દ્વારા કાર્ય કરે છે, તેથી વખતે ભૂલ થવાના સંભવ અથવા અપૂર્ણ રહે, ખાકીનાં ત્રણ જ્ઞાનમાં આત્માસ્વયં કાય કરે છે, કેવળજ્ઞાન સંપૂર્ણ પ્રત્યક્ષ છે) અવિધજ્ઞાન.
અવ ( નીચે નીચે ) વધારે વિસ્તારથી જણાય, માટે અવિષે છે, અથવા અવધિ મર્યાદાથી જણાય, આપણુ ક્ષય ઉપશમ રૂપજ છે, અર્થાત્ અવિધ જ્ઞાનના આવરણના ક્ષય ઉપશમના હેતુ છે, અથવા જેનાવડે મર્યાદા બંધાય, તેટલુ જ જાય અથવા અવધાન તે અવધિ એટલે વિષય વિશેષ
