________________
[૧૫] મોક્ષ ન સાધી શકે. માટે તેણે સમ્યકત્વ પ્રાપ્ત કરવા ઉધમ કરે.) હવે “સમ્યકત્વ આદિ પ્રાપ્ત થવાની વિધિ” કહે છે.
જીવે ભવ્ય અને અભિવ્ય એમ બે પ્રકારના છે, તેમાં ભવ્યને ત્રણ કરણ થાય છે, કરણ એટલે એક જાતને વિશેષ પરિણામ છે, તે આ પ્રમાણે છે, ૧ યથા પ્રવૃત્ત કરણ ૨ અપૂર્વ કરણ ૩ અનિવૃત્તિ કરણ, તેમાં યથા પ્રવૃત્ત તે હમેશાં ચાલતું આવેલું કમ ઘટતાં ઘટતાં તેટલે દરજજો આવી પહોંચે તે અનાદિથી થાય છે, (જેને કર્મ ખપાવવાને અધ્યવસાય થાય તેને હમેશાં આકરણ થયાંજ કરે છે એવું વિ. આવશ્યક ૧૨૦૩ ની ગાથા વૃત્તિમાં લખ્યું છે, પણ બીજુ તે પૂર્વે કઈવાર પ્રાપ્ત ન થયું હોય, તેથી તે અપૂર્વ કરણ છે, પણ ત્રીજું તે પાછું ન ફરે માટે અનિવૃત્તિ છે એટલે. સમ્યગ દર્શનને લાલ થાય, તેથી પાછા ન ફરે, આ ત્રણ કરણમાં જે અભવ્ય જીવે છે તેને ફક્ત પહેલું યથાપ્રવૃત્ત કરણજ થાય છે, જ્યાં સુધી ગ્રંથિ છે ત્યાંસુધી પહેલું કારણ છે, તેને ઉલંઘવાથી બીજું થાય છે, અને સમ્યમ્ દર્શનને લાભ જેને થવાનું હોય, તેને તે દિશા તરફ જતાં આ ત્રીજું કરણ થાય છે, ૧૦૬
હવે ત્રણ કરણને આશ્રયી સમ્યકત્વ સામાયિક આદિ લાભના દષ્ટાંતેને કહે છે
