________________
[ ૨૫૮ ]
ધારય સમાસ કરવા, દ્રવ્ય વિષય સબંધી જે અનુયાગ તે • વ્યાનુયાગ છે, તે અનુયાગ આગમ આગમ એમ બે ભેદે છે, ના આગમમાં જ્ઞ શરીર ભવ્ય શરીર તે મનેથી વ્યતિરિકત અનુયાગ તે દ્રવ્યના દ્રવ્યાના દ્રવ્યવડે દ્રવ્યેાવડે દ્રવ્યમાં દ્રવ્યે માં અનુયાગ કરવા તે દ્રવ્યાનુયાગ છે, આ પ્રમાણે ક્ષેત્ર વિગે રેમાં પણ છ ભેદની ચેાજના કરવી. અહીં દ્રવ્ય અનુયાગ એ પ્રકારે થાય છે, જીવ દ્રવ્યના, અજીવ દ્રવ્યના અનુયાગ છે, તે એકેક ચાર પ્રકારે છે, દ્રવ્યથી ક્ષેત્રથી કાળથી અને ભાવથી છે, જેમકે દ્રવ્યથી જીવ એક દ્રવ્ય છે, ક્ષેત્રથી અસંખ્યેય પ્રદેશ અવગાઢ છે, કાળથી જીવવની અપેક્ષાએ અનાદિ અનંત છે, ભાવથી અનંતજ્ઞાન દર્શન ચારિત્ર અચારિત્ર દેશ ચારિત્ર અગુરૂ લઘુ પર્યાયવાળા છે. તે પ્રમાણે મજીવ દ્રવ્યો પરમાણુ વિગેરે છે, તેમાં પરમાણુ દ્રવ્યથી એક દ્રવ્ય, ક્ષેત્રથી એક પ્રદેશ અવગાઢ છે, કાળથી જઘન્યથી એકસમય બે અથવા ઉત્કૃષ્ટથી અસંખ્યેય ઉત્સર્પિણી અવસર્પિણી, ભાવથી એકરસ એક વણુ એ ફરસ એક ગંધવાળા છે, અને આ બધાનાં પેાતાના સ્થાનમાં રસાદિ પાંચા અનંતા એક ગુણ તીખા વિગેરે ભેદોથી જાણવા.
આ પ્રમાણે એ અણુ વિગેરેથી લઈને અન ંત અણુના ધ સુધીનું સ્વરૂપ જાણવું; દ્રવ્યના અનુયાગ કહ્યો, હવે દ્રવ્યાના અનુયાગ કહે છે, તે જીવ અને અજીવ સંબંધી જાણવા, જેમ પન્નવણા સૂત્રમાં જીવ અજીવ બ્યાના વિચાર જણાવ્યે છે, તે બતાવે છે.
