________________
[ ૧૦૫] અસંખ્યય વર્ગણાઓ થાય છે, અને અગ્યતાનું કારણ અલ્પ પરમાણુ નિવૃત્ત અને ઘણા પ્રદેશમાં અવગાઢ છેવાથી, મન દ્રવ્યને પણ એ પ્રમાણે અયોગ્ય ગ્ય અને અયોગ્ય લક્ષણવાળી ત્રણ ત્રણ વર્ગણાઓ જવી. આ પ્રમાણે સર્વત્ર ભાવના કરવી, પરંપર સૂક્ષ્મ પ્રદેશથી અસંખ્યય ગુણવાળી પૂર્વે તેજસથી (તસ્વાર્થ અ–૨–સૂ–૩૮-૩૯ માં) બતાવેલ છે, આ પ્રમાણે કાળથી અને ભાવથી વર્ગણ ટુંકારણમાં બતાવી છે ૩લા હવે તે સંબંધી બીજી ગાથા કહે છે,
પૂર્વની ગાથામાં કર્મ દ્રવ્યની વર્ગ બતાવી, હવે એકેક પ્રદેશ વધતાં તેને ન ગ્રહણ કરવા ગ્ય બતાવે છે, કરાય તે કર્મ, તે કર્મના ઉપર ધ્રુવ વર્ગણ અનંતી છે, અહીં ધુવ નિત્ય તે કાળ રહેનારી જાણવી, અને તેના ઉપર પ્રદેશ વધતે વધતે અશાશ્વતી કદી ન પણ હોય તેવી અનતી વર્ગણાઓ હોય છે, ત્યાર પછી શૂન્ય વર્ગણા, એટલે શૂન્ય અંતરવાળી વર્ગણું એટલે એકેક ઉત્તર વૃદ્ધિએ વ્યવહિત અંતરવાળી અનંતી વગણુએ છે, તથા તેથી ઉલટી અશૂન્ય અંતરા તે અવ્યવહિત અંતરવાળી પણ એકેક પ્રદેશ વધતી અનંતી વર્ગણુઓ છે, ત્યાર પછી ચાર ધ્રુવનંતરા પ્રદેશ ઉત્તરવાળીજ વગણ થાય છે, ત્યાર પછી તેનું વર્ગશુઓ છે, તેને ભાવાર્થ આ છે, કે ભેદ અભેદના પરિણામે વડે દારિક વિગેરેને યેગ્યતાના અભિમુખ હોય છે, અથવા મિશ્ર અચિત્ત સ્કંધ વયને યોગ્ય તે ચાર જ વર્ગણુઓ જ
