________________
[૧૨૦] ત્કૃષ્ટથી આયત (દીર્ઘ) છે, તથા અગ્નિના જીવની શ્રેણિના જરા પરિક્ષેપની દેહની અનુવૃત્તિપણે છે, તથા મધ્યમ અવધિ ક્ષેત્રથી અનેક સંસ્થાનવાળો છે, ૫૪ છે
હવે જઘન્ય ઉત્કૃષ્ટનું સંસ્થાન કહીને મધ્યમ અવધિ સંસ્થાનને કહે છે.
तप्पागारे पल्लग पडहग झल्लरि मुइंग पुप्फजवे; तिरियमणुएसुओही; नाणाविह संठिओ भणिओ ॥ नि ५५ ॥
તપ્રતે ઉડુપક (ત્રાપો) તેના આકારનું છે, તથા લાટ દેશમાં ધાન્યનું આલય (કોઠાર) તે પલકના આકારે છે, તથા ૫ટહ તે એક જાતનું વાજું છે, તેના આકારે છે, તથા ચામડાથી મઢેલી વિસ્તીર્ણ વલયાકારે ઝલરી છે તે પણ એક જાતનું વાનું છે, તથા ઉંચે આયત નીચે વિસ્તીર્ણ અને ઉપર પાતળું મૃદંગ છે, તે પણ વાજું છે, તથા પુષ્પની સૂચનાથી પુષ્પ શિખાની આવલિથી રચેલી ચંગેરી તે પુપ ચંગેરી છે, તથા થવ શબ્દથી યવનાલક તે કન્યાને ચોલક છે, આ તપ્રથી લઈને થવનાતક સુધીના આકારે અવધિજ્ઞાન છે, તે અનુક્રમે નારક ભુવનપતિ વ્યંતર તિષી તથા વૈમાનિકના ક૫વાસી દેવ, તથા કપાતીત તે નવગ્રેવેયક અનુત્તર સુરેને અનુક્રમે સર્વ કાલ નિયતથી અવધિ જાણવું, તિર્યંચ અને મનુષ્યમાં જુદા જુદા આકારનાં અનિયત છે, અહીં દષ્ટાંત કહે છે કે જેમ સ્વયં ભૂરમણ સમુદ્રમાં માછલાં અનેક પ્રકારનાં છે, તેમાં વલયના આકારનાં માછલાં નિષેધ્યાં છે, અને અવધિજ્ઞાન તેવા આકા
