________________
[૨૯] આ માન્યતા છે કે તેઓ માને છે કે “ગુપ્તચર રિત પુષવેતર બુદ્ધિએ વિચારેલા અર્થને પુરૂષ ચેતાવે છે, અને તે પ્રમાણે માનતાં પ્રકૃતિથી મુક્ત થતાં જ્ઞાનને પણ અભાવ થયે, એ તેમનું કહેવું છેટું છે, માટે જૈન ધર્મમાં બતાવ્યું કે ક્રોધાદિ કષાયે ક્ષય થતાં કેવળ જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે, પણ કોધાદિ ક્ષય થવા વિના બીજી રીતે કેવળ જ્ઞાન ન થાય.
અહીં જે કે છઠ્ઠમસ્થ વીતરાગ અવસ્થામાં બારમે ગુણ સ્થાનકે ક્ષપક શ્રેણિમાં કષાયે ક્ષય થતાં થોડી વાર સુધી મેહનીય સર્વથા ક્ષય થયા પછી અંતર્મુહુર્તની અંદર કેવળ જ્ઞાન ન હોય, પણ જ્ઞાન આવરણ સંપૂર્ણ ક્ષય થતાં કેવળ થાય છે, છતાં કષાય ક્ષય બતાવવાનું કારણ ખરી રીતે એ છે કે મેહનીયના ભેદમાં કોનું પ્રાધાન્યપણું છે, તે બતા
વ્યું છે, કે કષાયો ક્ષય થાય, ત્યારે નિર્વાણ (કેવળ જ્ઞાન) થાય છે, અને કેવળજ્ઞાન થાય ત્યારે સમ્યગ દર્શન જ્ઞાન ચારિત્ર ત્રણે ક્ષાયિકપણામાં હોય છે, તેવું સિદ્ધ થાય છે.
પ્રત્યારે પ્રથમ કહ્યું કે “ શ્રુતજ્ઞાનમાં જીવ વવા છતાં જે તપ સંયમ રૂપ યેગથી શૂન્ય હેય તે મેક્ષ પ્રાપ્ત ન કરે, તે વિશેષણ નકામું થયું? કારણકે કુતજ્ઞાન હોય, તપ સંયમ રૂપ ગ ધારણ કરતે હોય તે પણ કેવળજ્ઞાનના અભાવને લીધે મેક્ષ તે નહિંજ થાય. ૧૪
