________________
[૧૧૮] दव्वाओ असंखिज्जे संखेज्जे आविपजवे लहइ । दोपजवे दुगुणिए, लहइय एगाउ दव्वाउ ॥ नि ६४ ॥
પરમાણુ આદિ એક દ્રવ્યને જેતે દ્રવ્યના સંબંધથી ઉત્કૃષ્ટથી અસંખ્યય તથા મધ્યમથી સંખ્યય પર્યાને જુએ, તથા જઘન્યથી એક દ્રવ્યમાં બે પર્યાય જુએ, તેને ભાવાર્થ આ છે, કે વર્ણગંધ રસ સ્પર્શીનેજ દરેક દ્રવ્યમાં દેખે, એક દ્રવ્યમાં અનંતા પર્યાયે ન જુએ, પણ સામાન્યથી તે દ્રવ્યો અનંતા હોવાથી અનંતા દ્રવ્યોના અનંતા પર્યાયે ઉત્કૃષ્ટથી જુએ, ૬૪ છે. હવે જ્ઞાન દર્શન વિભગ દ્વારેના અવયને સાથે કહે છે,
सागारमणागारा, ओहिविभंगा जहण्णगातुल्ला । उपरिम गेवेज्जेसु उ, परेण ओही असंखिजो ॥ नि ६५ ॥
તેમાં જે વિશેષ ગ્રહણ કરે તે સાકાર અને તેજ જ્ઞાન કહેવાય છે, અને જે સામાન્ય ગ્રાહક છે, તે અવધિ હોય અથવા વિભંગ હોય તે અનાકાર છે, અને તેને જ દર્શન કહે છે, હવે તે સાકાર અનાકાર અવધિ વિભંગ જઘન્યથી તે બરોબરજ છે, અહીં સમ્યગ્દષ્ટિનું અવધિ અને મિથ્યાદર્શન નીનું વિસંગજ છે, લેકપુરૂષની ગ્રીવા સમાન નવ રૈવેયક વિમાને છે, (તુ) શબ્દ અપિના અર્થમાં છે, તેથી એમ જાણવું કે ભુવનપતિથી લઈને નવ રૈવેયક સુધી આજ ન્યાય છે, કે સાકાર અનાકાર અવધિ વિભાગજ્ઞાન જઘન્યથી લઈને (ક્ષેત્ર કાળ રૂપે) તુલ્ય છે, પણ ઉત્કૃષ્ટથી તુલ્ય નહીં, ત્યાર
