________________
[૩૬] અગ્નિવડે સ્પષ્ટ થયેલા સ્પષ્ટ શબ્દનો અર્થ પડેલા લેવા, તેને અર્થ એ છે કે અગ્નિમાં પડેલા શલભ વિગેરે એક બીજા સાથે શરીરથી સંકેચ પામી લોચે વળી જાય છે, માટે અગ્નિ સમારંભ અનેક ને પીડા રૂપ જાણીને કરે નહિ, ઈત્યાદિ વિચારમાં બીજી વિભક્તિ માગધી સૂત્રમાં છતાં અર્થ ત્રીજીને કે સાતમીને લે, એમ અહીં પણ સાતમી વિભક્તિ હોવા છતાં પ્રથમાના અર્થમાં લેવી (ત્રીજી ગાથામાં ઓગહણંમિ સાતમી છે, તેને બદલ આગહણ અવગ્રહણ લેવું)
હવે અવગ્રહ વિગેરેને કાળ કહે છે उग्गह एवं समयं ईहावाया मुहुत्तमद्धं तु कालमसंखं संखं च धारणा होहणायव्वा ॥नि०४॥
પૂર્વે બતાવેલા લક્ષણવાળ અર્થાવગ્રહનિશ્ચયથી એક સમયને છે, આ સમય તે સૌથી સૂક્ષ્મ કાળ છે, અને તે જેના સિદ્ધાંતમાં કમળના કોમળ સેંકડે પાંદડાં કઈ બળવાન માણસ તીક્ષણ અણ કે ધારથી છેદે, અથવા જુનું કપડું ફાડતાં એક પાંદડાં કે દેરાને તેડતાં જેટલી વાર લાગે તેટલામાં અને સંખ્યાત સમય થઈ જાય, તેમને એક સમય લે, આ નિશ્ચયથી કેવળજ્ઞાનીની અપેક્ષાએ છે, આપણા જેવા છદ્મસ્થની અપેક્ષાએ તે વ્યંજન અવગ્રહ તથા અર્થાવગ્રહ બંનેમાં અંતમુહૂર્ત છે. તથા ઈહા અને અપાય અંતમુહૂર્તના છે તથા ગાથામાં પ્રાકૃત શૈલીએ ક્રિયાપદ બહુવચનમાં છે. તેને અર્થ દ્વિવચન લેવા (ગુજરાતી તથા માગધીમાં એકવચન તથા બહુવચન છે, સંસ્કૃતમાં બેને માટે ખાસ દ્વિવચન છે) કહ્યું છે કે
પાંદડે
થઈ
શકે છે અથ
