________________
૬૩]
(૭) લેશ્યા. આત્માને આઠ પ્રકારના કર્મથી લેપે એક મેક કરે તે લેશ્યા, કાયા વિગેરે કઈ પણ ગવાળા જીવોને કૃષ્ણ વિગેરે દ્રવ્યસંબંધથી આત્માના પરિણામે તે વેશ્યા છે, તેમાં તેજ્યુપદ્મ શુકલ લેફ્સામાં પંચેન્દ્રિય માફક કહેવું, અને કૃષ્ણનીલ કાપત એ ત્રણમાં પૂર્વ પ્રતિપન્ન સંભવે છે, બીજામાં નહિ.
(૮) સમ્યકત્વ દ્વાર. સમ્યક્ દષ્ટિજીવ પૂર્વ પ્રતિપન્ન અથવા પ્રતિપહમાનક છે ? અહીં વ્યવહાર નિશ્ચય એ બે ભાગે વિચાર થાય છે.
પ્રથમ વ્યવહાર નય કહે છે. સભ્ય દ્વષ્ટિ પૂર્વ પ્રતિપન્ન હોય, પણ પ્રતિપદ્યમાનક ન હેમંઆભિનિધિક જ્ઞાનના લાભવાળાને ૧ સમ્યગદર્શન ૨ મતિ ૩ શ્રત એ ત્રણેને સાથે લાભ થાય છે, અને તેમ ન હોય તે આભિનિ બોધિક પ્રતિપત્તિની અનવસ્થાનો પ્રસંગ આવે.
નિશ્ચય નય કહે છે. સમ્યગ દષ્ટિપૂર્વ પ્રતિપન્ન અને પ્રતિપદ્યમાન બને છે. કારણ કે આભિનિધિક જ્ઞાનને લાભવાળાને સમ્યમ્ દર્શનનું સહાયક પણું છે, કારણ કે કિયા કાળ અને નિષ્ઠાકાળ બંનેને અભેદ છે, જે ભેદ માનીએ તે ક્રિયાના અભાવના અવિશેષ પણાથી પહેલાં જેવી હતી તેવી જ વસ્તુ રહેવાથી નવી વસ્તુ ઉત્પન્ન જ ન થાય અને એમ માનતાં પ્રતિપ. ત્તિની અનવસ્થા પણ નથી.
