________________
[ s ]
ઉ—ત્યાં સૂત્રમાં નહેાતી કહી, તે અહીં સંખ્યા અ તાવી, માટે અવિરાધ છે.
મતિજ્ઞાનનું બીજી રીતે વર્ણન.
આ મતિજ્ઞાન ચાર પ્રકારનું છે. દ્રવ્યથી, ક્ષેત્રથી, કાળથી અને ભાવથી, તેમાં દ્રવ્યથી સામાન્ય આ દેશથી મતિજ્ઞાની સઃ દ્રવ્યે ધર્માસ્તિકાય વિગેરેને જાણે છે, પણ વિશેષ આદેશથી ન જાણે ( કારણકે કેવળજ્ઞાનીજ સંપૂર્ણ જાણે છે. ) દ્રવ્યથી કહીને ક્ષેત્રથી વર્ણન હવે કહે છે-ક્ષેત્રથી લેાકાલેાકનુ થાડું સ્વરૂપ જાણે છે, ( ધર્માસ્તિકાય વિગેરે દ્રબ્યાના આધાર લેાક છે, અને અલેાક બીજી રીતે છે. )
કાળથી-ત્રણે કાળનું સ્વરૂપ જાણે છે, ભાવથી ઇચિક વિગેરે પાંચે ભાવાને જાણે છે; ( આમાં પશુ સંપૂર્ણ ન જાણે, એમ સમજવુ, ) તે બધા ભાવાના અનતા ભાગ મતિજ્ઞાની જાણે.
મતિજ્ઞાન કહીને અવસરે આવેલું શ્રુતજ્ઞાન કહે છે. શ્રુતજ્ઞાન,
सुयणाणे पयडीओ बित्थर ओ आणि वाच्छामि ॥ १६ ॥
પ્રથમ શ્રુતજ્ઞાનનું થાડું વર્ણન કર્યું, અને હવે તેની પ્રકૃતિએ (ભેદ) ને વિસ્તારથી કહીશું, તથા અધિજ્ઞાનને સક્ષેપથી કહીશું', પ્રથમ તે શ્રુતજ્ઞાનના ભેદો બતાવે છે.
