________________
[ ૧૫ ] પ્ર—સર્વથા ( અધી ) જ ભાષા વડે, કે કેાઇ વિશિષ્ટ ભાષાવડે ?
ઉ—વિશિષ્ટ ભાષાવડે; કારણકે કેાઇ મંદ પ્રયત્નવાળા વક્તાહાય, તે અભિન્નશબ્દ દ્રવ્યાનેજ છેડે છે, તે મુકેલાં ભાષાદ્રબ્યા અસભ્યેય સ્કાના રૂપે હાવાથી અને તીવ્ર પ્રયત્નથી ખેલનાર વકતાના પ્રમાણથી સ્થુલરૂપે હાવાથી તે ભેદાઇ જાય છે, તેથી તે ભેઢાયલાં સ ંખ્યાતા ચૈાજન જઈને શબ્દનુ પરિણામ ત્યાગી દે છે, અને કાઇ મહા પ્રયત્નવાળે આદાન ( લેવું ) નિસર્ગ (મુકવુ ) તે અને પ્રયત્નાવડ ભિન્ન ભિન્ન બેદીને છેડે છે, તે સૂક્ષ્મ અને બહુપણે હાવાથી અનત ગુણવૃદ્ધિએ વધતાં છએ દિશામાં લેાક્રાંત સુધી પહેાંચે છે, અને ખીજા દ્રવ્યા તેના પરાઘાતથી વાસિત થઈને વાસનાના વિશેષથી સમસ્ત લેાકને પૂરે છે
અહીં ચાર સમય કહ્યા તે મધ્યમ પણે કહેવાથી ૩-૫ જઘન્ય ઉત્કૃષ્ટ પણાથી પણ તુલા વિગેરેના મધ્ય ગ્રહણ માફક જાણવા. પ્ર૦~~ત્રણ સમયમાં કેવી રીતે આંતરા રહિત ભાષા વડે લેાક સ્પૃષ્ટ થાય ?
ઉલાકના મધ્ય ભાગમાં રહેલા ખેલનારા પુરૂષ આલે, તેનાં મુકેલાં ભાષાદ્રબ્યા પ્રથમ સમયમાં છએ દિશામાં લેાકાંતે દોડે છે, કારણકે (તત્વા અ. ૨. સૂ. ૨૭) માં કહ્યું છે, કે જીવ, તથા સૂક્ષ્મ પુદ્ગળની અનુ ( સમ ) શ્રેણિમાં ગતિ છે, અને તે બીજા સમયે છએ દડરૂપે ચારે
