________________
[ ૪૧ ] પ્ર–રૂપના સંબંધમાં આપે કહ્યું હતું કે એગ્ય દેશમાં રહેલું જ રૂપ આંખ જુએ, પણ અગ્ય સ્થાનમાં રહેલું ન જાણે, તેથી કેટલે દૂરથી આંખ જુએ ? અથવા કેટલા દૂરથી આવેલે શબ્દ વિગેરે વિષયને કાન વિગેરે કેટલે દૂરથી ગ્રહણ કરે,?
ઉ૦-કાન જઘન્યથી અંગુલના અસંય ભાગ માત્રથી, અને ઉત્કૃષ્ટથી તે બાર એજનથી–રૂપને જઘન્યથી અંગુલ અસંખ્યય ભાગ અને ઉત્કૃષ્ટથી એક લાખ યેાજન દૂર સુધીનું આંખ જુએ, અને ઘાણ, રસ, સ્પર્શ વિગેરે ઈદ્રિયે જઘન્યથી અંગુલને અસંખ્યય ભાગ અને ઉત્કૃષ્ટથી નવાજનથી આવેલ ગ્રહણ કરે છે, (આયોજનનું માપ આત્મા અંગુલિનિષ્પન્ન લેવું.)
પ્રવ–આથી વધારે દૂર પ્રમાણનું આંખ વિગેરે ઈદ્રિ રૂપ વિગેરેને કેમ ગ્રહણ નથી કરતાં?
ઉ–સામર્થ્યને અભાવ છે, તથા બાજન તથા નવ જનથી વધારે દૂરથી આવેલ શબ્દાદિદ્રવ્યમાં તેવા ગ્ય પરિણામને અભાવ છે, અને મન સંબંધી તો ક્ષેત્ર સંબંધી વિષયનું પરિમાણ જ નથી, કારણકે તેને પુદગલ માત્રના વિષચના નિબંધને અભાવ છે, મનને પુદગલને નિબંધ ન થત નથી ( ગમે તેમાં વિચારવા લાગુ પડે ) તથા તેને વિષયને પરિણામ નથી, જેમ કેવળજ્ઞાનને ગમે ત્યાં પદાર્થ હોય તે તે જાણે છે, તેમ મનને પણ પરિમાણ નથી (કે આટલે દરને જ વિચાર કરે) પણ જેને વિષયનું પરિમાણ છે, તેને
