Book Title: Sachitra Saraswati Prasad
Author(s): Kulchandravijay
Publisher: Suparshwanath Upashraya Jain Sangh Walkeshwar Road Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004932/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sacitra bhAtanI pra For Private Personal Use Only sudhimulANIvilA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukha pRSTha pariyuya prAcIna sasa kare na RAra karavAmAM tarIke kAraka - - rAka 4 nA nA kAkA - 1 dharatI para nA sukho jyAre carama sImAnA hatAM, icchita phaLo ApanAra kalpavRkSo pragaTa prabhAvI hatAM. paNa jyAM AdhyAtmikatAnI to pAnakhara ja hatI, te... yugalika kALanA aMta samaye, AdhyAtmika vasaMta RtunA padharAmaNAM thayA. eka'di RSabhadeva prabhunA jIvanabAgamAM e vasaMta pura bahAramAM khIlI, dhyAnano tApa ane ujajavaLa pariNAma rUpa pANInuM suyogya siMcanA thatAM prabhujInA vaLatI paLe e paramatattvarUpa himAlayamAMthI prakRtinA khoLe ekazuddha cetapuMja samI saritA avatarI, e cetapuMja saritA eTale ja sarasvatI, arihaMta prabhunA mukhamAMthI. avatarelI, vizvanA saubhAgya svarUpa sarasvatInI ArAdhanA - eTale parama sukhanI keDIe pagaraNa, tenI sAdhanA jJAna-prakAzanA AvaraNo toDe che. ane zreta pravAhano paMja aMdara thI pragaTe che. e jetapuMjanA kiraNo dhIme dhIme, anaMta prakAzamaya hajAro sUryanA prakAza karatAM paNa vadhu dedIpyamAna - nirmaLa sphaTika jevA AtmaprakAzane avarodhatAM karmanA kavacane toDI zuddhAtmasvarUpa pragaTAve che. de main libreny.org Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rvAcIna kalAtmaka svatI devIyA~ Jain Educernernationa For Private & www.jainelibrary 9 3 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInamaskAramahAmantra brAhmI lipi meM namo arihNtaannN| I likT namo siddhaannN| IX CHI namo aayriyaannN| I% TUTTI namo uvjjhaayaannN| 18 LOELT namo loe savva sAhUNaM 18 JABLET eso paMcaNamukkAro, EdI4 savva paavppnnaasnno| 28totENT maMgalANaMca saTavesiM, 4ASTd18L paDhamaM havar3a mNglN|| 64 0.4J. (Om ) MOR For Privale & Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA G] VI[mAhi '600008308chuzAlI = zillI 50000 stotraida - maMtra - yaMtra - auSadha prayogo - zika tasvIro- gharaziSTa vibhAga saha ; SINGS DESIS) , O T ITI mAM ) GS 1 ) ( saMpAdaka - saMzoghaka - saMyojaka , te vijenI pIkI phaNagIra pa. pU. zrI vijaya caMdrodaya sUrIzvarajI ma.nA ziSyaratno hRdviItiviNAM & - prakAzaka zrI zAGiIdhu uUT@yA jaiAzrI trIjI . . 101, I bhuvatuM, hAlekara haka IImbe unA 9 06 phona daha682683) abaja) ainelibralty oot | Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtsalyavAridhi, samayajJa pa.pU.A.bha. zrI vijaya vijJAna sUrizvarajI ma.sA. pa.pa, siddhAMtamahodadhi-prAkatavizAda-dharmarAja A.bha. zrImad vijaya kastUra sUrizvarajI ma. nA pagArAma zALA didAla nI vijaya naMMieNavirodha a ramaNa , vANI ukALamAM | ha aa tAhe kI lAta na na_ te u ttara " ki mahinA Sche pache ke 60 ja che, "huM zAsana samrATa 5.pU.A.mahArAjAdhirAja zrI vijaya nemi sUrizvarajI ma.sA. haThayuAMjali + samarpaNa rAjateja - dharmateja - ane brahmateja nA kAraNe vanarAja samI zUravIratA - zAsanadAjha ane jJAnapaMjAdinA guNovaDe jeo mahAsattvazALI gavAyAM. AgamajJa - zilpajJa - vyAkaraNajJa - jayotiSajJa - sAhitya - nyAya Adi zAstrajJa navavirala ziSyaratno jeozrIe zAsanacaraNe bheTa dharyA.. gggSTAIDiyA pUrAM ekaso 100 varSanA dIghakALamAM ekamAtra ane prathama sari padavI pAmanAra, pa.pUthabdauIthI thaRIL cahnaNUAyaNa sATha suricakra cakravata AbAla brahmacArI zAsana samrA parama pUjayapAda AcArya zrI vijaya nemi cakAyaablIk! sUrIzvarajI mahArAjAnA svargArohaNe ardha zatAbdI varSe mAM sarasvatIjIno A graMtha pU. zAsanasamrATazrInA karakamalAmAM samarpita karuM chuM.' - muni kulacaMdra vi.nI anaMtazaH vaMdanA vi. saM. 2055 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha garimAnI garavI gAthAo zrI zrutadevI mAM sarasvatIjInA prAkRta-saMskRta gujarAtInA aprakAzita aprApya tathA saMgRhita parama prabhAvaka 92 stotrostavo-aSTaka-kalpa-chaMda - sarasvatI bhaktAmara, stuti-prArthanA - vigere no prAcIna-arvAcIna saMgraha. - saMskRta-prAkRta stotrAdino gujarAtI hIndI bhASAmAM bhAvAnuvAda. x mahAprabhAvazALI - anekAneka jainAcAryo ArAdhita prAcIna-anubhUta 85 uparAMta maMtrono sAdhanAnI samaja sAthe saMgraha. mAM sarasvIkRpA sAdhaka anubhRta sArasvata ciMtAmaNI yaMtra tathA anya 15 yaMtro. - smRti-buddhi vardhaka AyurvedIka 34 uparAMta auSadhi prayogo. * prAcIna-arvAcIna I. saM. 9mI sadIthI Aja sudhonA cittAkarSaka-nayanaramya vaividhyasabhara mAM sarasvathInA 250 phoTAo. pariziSTa vibhAgaHsarasvatI mantra kalpadraya, zrutadevatA maMtragarbhita stotrAdi, stutisaMgraha tathA saraLa zrI sarasvatI devI pUjanavidhi. * prAptisthAna prAgaTaya dina :- vi. saM. 2055 - . su. 1, tA. 22/4/8, guruvAra kiMmata H- 3. 250/ pArasa TreDarsa 249 51, abdula rahemAna sTrITa, 109, supara zopIMga senTara, 1le mALe, muMbaI - 2. phona - 3402595 / 8141477 azvina sTona TreDarsa "bIlezvara", gaNezagAMvaLa roDa, denAbeMkanI sAme., muluMDa (vesTa), phona - 5651055 - 5617435 sarasvatI pustaka bhaMDAra ratanapoLa, rIlIpha roDa, muM - amadAvAda phona - 5356692 jIgneza janarala sTorsa 4, zropha cembarsa, lImaDA TrAvelsanI bAjumAM, pAlaDI, cAra rastA pAse, amadAvAda. phona - 6576184 - 6577410 caMdrakAMta sTorsa cauTAbajAra, keLApITha, bhaTTa hospITalanI sAme, muM - sUrata phona - 412435 bombe karIyANA sTorsa goLa bajAra, ema. jI. roDa, bhAvanagara - 430116 zaMkhezvara pArzvanAtha jaina derAsara peDI phATaka pAse, daulatanagara, borIvalI (IsTa), muMbaI - 66 phona H 8058144 nItIna pravINacaMdra mahetA 21, navA bajAra khaDakI, gAMdhI bilDIMga, puNe - 411003, 02127 phona H 5814097 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana karavAno amUlya lAbha prApta thayo che. te badala amArUM TrasTI gaNa gaurava ne AnaMda anubhave che. Azaya to eka ja che. ke pU. sAdhu-sAdhvIjIo - vidyApremIo tathA zruta upAsakone alabat bALakathI laI sAdhaka kakSA sudhInAM sarva jIvone A pustaka preraNAdAyI - sahAyaka baLa tarIke upayogI bane te mATe prAkRta - saMskRta mAM stotronAM gujarAtI-hIndI bhASAmAM anuvAda karI taiyAra karyA che. tathA maMtro - yaMtro ane vaividhya sabhara 250 uparAMta phoTA o mukI graMthane samRddha banAvyo che. stotrAdi nAM anuvAda mATe phALo ApanAra paMDitavarya zrI girIzabhAI jAnI no hArdika AbhAra mAnIe teTalo ocho che. tathA malTI grAphIkasa vALA makezabhAIe je utsAha ane premathI A graMthane sarvAga suMdara banAvavA bhAre jahemata uThAvI che. te prazaMsA pAtra ja nahIM abhinaMdanIya paNa che. tathA nAmI-anAmi bhaktoe pratyakSa ke parokSa je paNa viziSTa phALo Apyo che. te gaNanA pAtra che. lI. zrI. ja. pra. sapArzvanAtha upAzraya jaina saMgha. vAlakezvara muMbaI vItarAga praNIta jena zAsana anekavidha viziSTatAo thI. AjanAM viSamakAlepaNa samRddha raheluM che. ane jagatanAM vizALa phalaka upara potAnI syAdvAda zailIthI padArthonI je sUkSmatamAM chaNAvaTa dharma-karma nAM mAdhyama thI thayelI che. temAMya naya - nikSepa - pramANa - tarka - yukita vigerethI jaDa - cetanatatvonuM nirUpaNa. thayeluM che. jemAtra daSTipAta thI ja aMtara mAM jJAnAnaMda no sAgara hIloLA le che. viziSTa bahuzruta - Agamadhara, gItArtha gurU bhagavaMto e, te jJAna, graMthomAM sthApita karyuM che. te samyaga jJAna e jIvananuM sarvottama AbhUSaNa kahyuM che te yathArtha che. samyaga jJAna nI ArAdhanA vinA kayAMya vAstavika saphaLatA ja nathI. tethI sarva zakita-saMpatti-samRddhi nuM mULa jJAna ja che. te jJAna nI adhiSThAtrI tarIke jenonI paribhASAmAM mRtadevatA tarIke svIkAra thayo che. arihaMta bhagavaMtanAM mukhamAM vasanArI sarasvatI devI jJAna - vijJAna ane paramocca lakSya sudhIno mArga batAvanArI che. te mATe temanI bhakita svarUpa zrI sarasvatI devInI prathama AvRti mAM prakAzIta (zrI rAMdare roDa che, mUrti, jaina saMgha dvArA) tathA bIjAM aneka stotro - maMtro - yaMtro ane viziSTa kalAkRti vALA phoTAothI gujarAtI - hindI anuvAda sAthe A pustaka taiyAra thayuM che. vi. saM. 2053 I.sa. 1997 nI sAlamAM zAsana samrATa samudAya nAM jina zAsana zaNagAra A. zrI vijaya caMdrodaya sUrIzvarajI ma.sA. ne govAlIyA Tenka mAM cAturmAsa mATe bhAvabharI vinaMtI karatAM saMjogo na hovA chatAM udAratAthI je anumati ApI ane pravartaka muni kalyANacaMdra vijaya ma.sA. muni nirmalacaMdra vijaya ma.sA. ane muni kulacaMdra vijaya ma.sA. e zrI saMghamAM je umaMga ullAsathI vividha samyaga ArAdhanAo karAvI tenAthI amo zrI saMdhane AnaMda / saMtoSa atyadhika prApta thayo hato. mani kulacaMdra vijayajI jJAna - dhyAna nI pravRtti mAM vyasta rahelAM jANI teo dvArA je zrI sarasvatIjI nuM pustaka taiyAra thayuM che. je amUlya najarANAMrUpe pU. sUrivaro -sAdhusAdhvIjI ma.sA. jenetara vidradhvarya ane bhAvukomAM sAbita thayuM che. ane ka yunivarsiTI lAyabrerI-jJAna bhaMDAromAMthI tathA saMskRtavidotaraphathI je hArdika anumodanA-prazaMsA prApta thaI che ane punaH saMvardhita-anuvAda saha prakAzana thAya tevI preraNA sUcano AtmIyajana samUhamAMthI vAraMvAra prApta thatAM hatAM. tyAre teonI mAM sarasvatI pratyenI AMtarika bhakita ane uMDo prema chalakAto jovA maLyo che. AvA viziSTa graMthonuM saMpAdana karavA mATe pUjya AcArya zrI caMdrodaya sUrIzvarajI ma.sA. nI preraNA thatAM amo zrI saMghane jJAna khAtAmAMthI A pustaka prakAzana Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premaLa guNa svIkAra jina zAsana zaNagAraparama pUjya A. gurUdeva zrI vijaya caMdrodaya sUrIzvarajI ma.sA. granthanA punaH prakAzana mATe satata sarva prakAranI anukULatA karAvI saMyamAdi zubhayogomAM sadeva aMtarAzISa varasAvI rahyAM che... sUrimaMtra samArAdhaka pa.pU.A.zrI vijaya azokacaMdra sUrIzvarajI ma.sA. 5.pU.A. zrI vijaya somacaMdra sUrIzvarajI ma.sA. tathA vaiyAvaccI muni nirmalacaMdra vi. muni sudharmacaMdra vi. muni jinezacaMdra vi. sahavartI sarva munivaronI sahAyakatA ane amInajara prApta thaI che. pa. pU. A. zrI vijaya pradyumna sUrIzvarajI ma. sA. no mananIya lekha prApta thayo che. proDha stotronA anuvAdaka, vAcakavara yazovijayajI ma.nI alabhya kRti Adi stotro, atyaMta mananIya mAM sarasvatI bhagavatIno nAvInya pUrNalekha tathA aneka pratikULatAo vacce niHsvArthabhAve aMtarathI mArgadarzana ane sahAya ApI ullAsamAM satata vRddhi karAvanAra premALa vidvadvarya munipravara zrI dhuraMdhara vijayajI ma.sA. cirasmaraNIya banyA che. sarasvatI pUjananI jarUrI vigato mu. zrI bhadrabAhu vijaya ma. pAsethI maLI che. zrI sarasvatI mAM nA kalara ane sAdA phoTAo udAra bhAve ApI graMthanI zobhAmAM abhivRddhi karAvanAra, bharatabhAI sI. zAha, sva. ramezabhAI mAlavaNIyA (amadAvAda) jayaMtabhAIjI.jhaverI, tathA dareka phoTAonI suMdara kopI karI ApanI vinasa TuDIyovALA snehalabhAI, ramIlAbena, (sUrata) no AtmIya phaLo prApta thiyo che. zrImatI rasIlAbena prANajIvanadAsa mohanalAla zAha (khadaraparavALA) hAla valasADa taraphathI sahayoga prApta thayo che. graMthane sarvAga sampanna banAvavA tana, mana, dhanathI zakaya tamAma prayatno karanAra nama-madhurasvabhAvI malTI grAphikasa vALA mukeza bhAIno hArdika sahayoga prApta thayo che. graMtha stotranA anuvAdamAM tathA hindI anuvAda mATe zakaya sahayoga ApanAra paMDitavarya zrI gIrIzabhAI bI. jAnI, prA. bI.TI. paramAra (sUrata) tathA graMtha prakAzananA nAnA-moTA dareka kAryamAM nAmI-anAmI je paNa vyakitaono hArdika sahayoga prApta thayo che teno premaLa RNa svIkAra karavAmAM Ave che. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthanA garbhadhAre zrutAdhiSThAtrInI upAsanAthI sAphaqpragaTAvIe parizrama karIne karyo che. eka sAthe A rIte eka viSayanA prApya sakala stotra - stutino saMgraha ApIne mRtadevatAnA anurAgI bhakatajano upara upakAra ja thayo che. pratyeka vyakitane potAnA jIvanamAM koIkane koIka ISTa tattva hoya che. e je ISTanI upAsanA kare che. je bhAve upAsanA kare che te bhAve ISTanuM e tattva vyakitamAM saMkrAnta thAya che. viniyoga pAme che. udA. mahAvIra mahArAjAmAM tapa utkRSTa koTinuM hatuM, to tenA upAsakamAM utkRSTa tapa karavAnI zakita lIlA mAtramAM Ave che. vyakitanI zarIranI zakita maryAdita hovA chatAM te, te kare che. te e upAsya tattvano prabhAva che. upAsanA zakita karatAM upAsya zakita khUba ja sakriya hoya che. cirakALa TakanArI hoya che. paNa tenI upAsanA saghaH lAbhadAyinI banI rahe che. A upAsanA pUjA sAmAnya rIte cAra prakAre thatI hoya che. puSpa pUjA - vaMdana pUjA - stavana pUjA - dhyAna pUjA. A cAra uttarottara vadhune vadhu lAbha denArI che. AmAM zreSTha davAnapUjA che, tenA be prakAra che. AlaMbana dhyAna ane nirAlaMbana dhyAna AlaMbana yAna be prakAre che. AkRtidhyAna ane akSara dhyAna, AkRti dhyAnathI prAraMbha thAya che. pachI teTalo ja AnaMda akSaradhyAna dvArA Ave che. AkRtidhyAna - akSaradhyAna jevuM ja eka khUba ja asarakAraka varNa dhyAna che. te te kArya mATe te te varNanuM dhyAna te te kAma karavA zIdhra samartha bane che. A varNa vijJAna (kalara sAyansa) e to svataMtra viSaya che. te te rogane dUra karavA sUryanA kiraNone te te varNamAM rUpAntarita karIne dardI jo tenuM sevana kare to e roga nirmULa thayAnA dAkhalA noMdhAyA che. A varNadhyAnamAM ja chelle dhAma- tejovalaya nuM dhyAna karavAnuM Ave che. A jyoti svarUpa hoya che. paramatattva viSayaka hoya to te paramAtma jyoti kahevAya che. ane sarasvatI devInuM hoya to te sArasvata dhAma kahevAya che. A ja rIte AlaMbana dayAna praNidhAna paNa be prakAre che. saMbheda praNidhAna ane abheda praNidhAna. e ISTa tattvanuM ja sarvatra darzana thAya te saMbheda praNidhAna ane sva(AtmA)mAM ISTa tattvanuM darzana thAya - anubhUti thAya te abheda praNidhAna . - mahAkavio siddhasena divAkarajI - kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcAryajI - kavi kAlidAsa vigerene abheda praNidhAna siddha thayuM haze. ema anumAna thAya che. AvA ISTa tattva - ahIM prastuta zrI zrutAdhiSThAtrI. bhagavatI zAradAdevInA stotra - stuti - AmnAya - jApavidhi vigereno saMgraha muni zrI kulacandra vijayajI mahArAje ghaNo ghaNo kayAreka nAma-japa karatAM paNa stotra pATha sadyaH phaladAyI nIvaDe che. keTalAkanA manamAM prazna thAya che ApaNane jJAna caDhatuM nathI. buddhimAM jaDatAnuM pramANa vadhAre che. tevA saMjogomAM zrI sarasvatI devInI upAsanA kevI rIte lAbha kare ? Ano tArkika tarka siddhottara pUjyapAda upAdhyAyajI ma.sA. zrI yazovijayajI mahArAjAe Apyo che. A rahyo te uttara na ca devatAprasAdAt ajJAnocchedAsiddhiH, tasya karma vizeSa vilayAdhInatvAditi vAcyam / devatAprasAdasyApi kSayopazamAdhApakatvena tathAtvAt dravyAdikaM pratItya kssyopshmprsiddheH|| (aindrastutivRttI) devatAnA prasAdathI ajJAnano uccheda nahIM thAya evuM nathI. kema ke ajJAna to jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamane AdhIna che (to prazna e che ke devatAnA prasAdathI jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama kevI rIte thaI zake ?) devatAnA prasAdathI karmano. layopazama thaI zake che jemAM brAhmI vagere auSadhi dravyathI kSayopazama thaI zake che tema, ane e vAta to prasiddha che ja. A bahu ja tarkasaMgata uttara che. vaLI A sarasvatI devI to zrI sUrimaMtranA pAMcamAM pahelI pIThanA Ade, ' thakA devI che. ane A rIte paNa te upAsya banI rahe che. ethI A pustakagata stotra samUhano nirmaLa manathI pATha karIne tenuM zravaNa karIne, manana karIne potAnA mRtano evo. kSayopazama vikasAve ke tenAthI samyagdarzana nAmanA AtmAnA avarAyelA mahAna guNanuM prakaTIkaraNa thAya e ja eka hRdayanI abhilASA sAthe. A. zrI vijaya hemacaMdrasUri padapakaMja madhukara pradyumnasUri AMbAvADI jai61 upAzraya amadAvAda-15 - kA.1. 10 - 2055 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthake garbhadvAra para zrutAdhiSThAtrI kI upAsanA se samyaktva pragaTAyeM pratyeka vyaktiko apane jIvanameM koI na koI 'iSTa' tattva hotA hai| vaha jo 'iSTa'kI upAsanA karatA hai, jo bhAvase karatA hai usa bhAva se 'iSTa' kA vaha tattva vyaktimeM saMkrAnta hotA hai, viniyoga pAtA hai| jaise kI mahAvIra mahArAjAne utkRSTa koTike tapa kiye the, so unake upAsaka gaNameM utkRSTa tapa karanekI zakti lIlAmAtra meM AtI hai| vyaktikI dehazakti maryAdita hone para bhI vaha, jo karatA hai| evaM siddhi pAtA hai, vo usa upAsya tatvakA prabhAva hai| upAsanAzakti se upAsya zakti adhika sakriya hotI hai| cirakAla TIkanevAlI hotI hai / para unakI upAsanA sadyaH lAbhadAyinI banI rahatI hai| yaha upAsanA pUjA sAmAnyata: cAra prakAra se hotI hai| puSpapUjA - caMdanapUjA - stavanapUjA - aura dhyaanpuujaa| dhyAnapUjA ke do prakAra hai - AlaMbana dhyAna aura nirAlaMbana dhyaan| AlaMbana dhyAna do prakAra ke hote hai| AkRtidhyAna aura akSaradhyAna, AkRtidhyAna se prAraMbha hotA hai phira utanA hI AnaMda akSaradhyAna dvArA AtA hai| AkRtidhyAna- akSaradhyAna jaisA hI eka jyAdA / bahuta asarakAraka varNadhyAna hai| una una kArya ke liye una una varNo kA dhyAna vaha vaha kArya karaneme zIghra samartha banatA hai| yaha varNa vijJAna (color science) svataMtra viSaya hai| jina-jina rogo ko dara karane ke liye sUryakiraNoMko usa usa varNo meM rupAMtarita karanese dardI yadi usakA sevana kare to vaha roga nirmUla honeke draSTAMto kI noMdha kI gaI hai| isa varNadhyAnameM hI aMtameM dhAma-tejovalaya kA dhyAna kiyA jAtA hai| yaha jyotisvarupa hotA hai| paramatatva viSayaka ho to vaha paramAtma jyoti kahA jAtA hai aura sarasvatI devIkA ho to vaha sArasvata dhAma kahA jAtA hai| isI taraha AlaMbana dhyAna praNidhAna bhI do prakAranakA hai saMbheda praNidhAna aura abheda prnnidhaan| usa iSTa' tattva kA hI sarvatra darzana ho vaha saMbheda-praNidhAna, evaM sva (AtmA)meM iSTa tatva kA sarvatra darzana ho - anubhUti ho, vaha abheda prnnidhaan| mahAkaviyoM siddhasena divAkarajI, kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcAryajI - kavi kAlIdAsa vagairaha ko abheda praNidhAna siddha huA hogA aisA anumAna hai| aise iSTa tattva, yahA~ prastuta zrI zrutAdhiSThAtrI bhagavatI zAradAdevI ke stotra - stuti- AmnAya - jApavidhi AdikA saMgraha muni zrI kalacandravijayajI mahArAjane bahuta sAre parizramase kiyA hai| isa taraha eka sAtha eka viSaya ke prApya sakala stotroM - stuti AdikA saMgraha (prastutakara) zrutadevatAke anurAgI bhaktajanoM ko upakRta kiye hai| kabhIkabhI nAma-jApa se bhI stotra-pATha zIghra - phaladAyI hotA hai| kaI logoke manameM prazna uThatA hai hamAre meM jJAna kyo bar3hate nahi hai ?' buddhimeM jar3atA kA pramANa adhika hai, aisI paristhiti meM zrI sarasvatI devI kI upAsanA kaise lAbha kareM ? isakA tArkika tarkasiddha uttara pUjyapAda upAdhyAyajI ma.sA. zrI yazovijayajI mahArAjAne diyA hai| yaha rahA vo uttara... naca devatA prasAdAt ajJAnocchedAsiddhiH tasya karma vizeSa vilayAdhInatvAditi vaacym| devatA prasAdasyAdikSayopazamAdhApakatven tathAtvAt dravyAdikaM pratItya kSayopazama prsiddhH|| (aindra stutivRttI) devatAke prasAda se ajJAnakA uccheda nahi hotA aisA nahI hai| kyoMki ajJAna to jJAnAvaraNIya karmoMke kSayopazama AdhIna hai| (to prazna yaha hotA hai kI devatAke prasAdase jJAnAvaraNIya karmokA kSayopazama kaise ho sakatA?) devatA ke prasAdase karma kA kSayopazama ho sakatA hai jaise brAhmI Adi auSadhi dravyokA sevanase kSayopazama hotA hai vaise. yaha bAta prasiddha hI hai evaM yaha bahuta tarkasaMgata uttara hai| aura yaha sarasvatI devI zrI sUrimaMtra kI pA~co pIThameM pahalI pIThakI adhiSThAyikA devI hai, isa taraha vaha bhI upAsya banI rahI hai| isaliye yaha pustakagata stotra samUha kA nirmala manase paThana karake, usakA zravaNa-manana karake apane zrutakA aisA kSayopazama vikasAyeM ki usIse samyagdarzana nAmaka AtmAke AvRta mahAguNa prakaTe yahI eka hRdayAbhilASA saha..... A. zrI. vi. hemacaMdrasUripadapaMkaja madhukara pradhumna sUri. AMbAvADI jaina upAzraya ahamadAbAda -15-kA. va. 10,2055 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha garimAnI gIravatA zrI sadgurucaraNebhyo namaH jagajajananI bhagavatI vAgadevI sarasvatI nI upAsanA sRSTinA uSaH kALathI thatI AvI che. yugAdikALamAM e brAhmInA nAmathI prakhyAta thai, bhagavAna yugAdideva RSabhanAthanI gaNanA sRSTinA AdyakartA brahmA tarIke thAya che. brAhmI temanI putrI paramAtmAe jamaNA hAthe tene lipi zIkhavADI ane akSaramAtRkAne lipi rUpe jagatamAM pragaTa karI elipi brAhmIlipi kahevAi. ane brAhmI vANInI devatA tarIke prasthApita thaI. jaina AgamomAM sahuthI prAcIna bhagavatI sUtra gaNAya che. tenA prAraMbhamAM maMgaLa tarIke na vaMfe triviNa noMdhAyuM che. A rIte brAhmI sarasvatIne namaskAra karavAmAM Avyo che. prastuta graMthamAM noMdhAyela Agamika maMtra paNa Avo ja che. OM namo hirIe baMbhIe bhagavaIe sijjhau me bhagavai mahAvijA , baMbhI mahAbaMbhI svaahaa|| anya paNa A. bhadrabAhu Adi maharSikRta sArasvatamaMtromAM kayAMya chuM bIja nathI. OM pUrvaka paMca parameSTi tathA sarasvatInA svarUpavAcaka pado dvArA ja maMtranirmita thayA che. A uparathI ema lAge che ke zabda brahmanA mULabIja rUpa OMkAramAMthI ja pragaTatI sarasvatInI prAcIna paraMparAmAM upAsanA haze. jena paraMparAnA vardhamAna vidyA Adi prAcIna vidyAomAM OM sivAya koI bIja nathI, OM e nAdabrahma svarUpa che. nAda brahma paramAtma svarUpa che temAMthI ja anya sarva bIjo pragaTa thAya che. vikramanI pAMcamI zatAbdI pachI bIjamaMtrono kALa zarU thAya che ane sarasvatInuM svataMtra huM bIja maMtromAM praveze che. +3+jha thAya che ema 3+m = $ thAya che. A baMne bIjo mAtra svarUpa che. >> paramAtmAnuM pratika che to vAga zakitanuM pratika che. mAtra svarathI banelA A baMne bIjo jANe paramAtmA ane prakRtinI joDI che. jemAMthI samagra sRSTinuM sarjana thayuM. brahmA sRSTinA kartA che to sarasvatI enI zakita che. bhagavAna yugAdinAthe akSaramAtRkArUpa sarasvatI pragaTa karI pachI vizvanA sarva vyavahAra sarjAyA. e arthamAM emane ApaNe brahmA samajIe. athavA brahmA eTale AtmA, enI nAbhimAMthI che nAdabrahma uThe che. emAMthI pragaTa thAya che. pachI akSaramAtRkA ane samagra zratanuM sarjana thAya che. athavA AtmA e brahmA che. parAvANI eja sarasvatI che jemAMthI AtmAnA vikalpo pragaTe che ane saMsAranuM sarjana thAya che. bIja pachI to uttarottara tAMtrikakALamAM navAM navAM bIjo joDAtAM gayAM ane vividha sArasvata upAsanAo cAlatI gaI. jenA paripAkarUpe sarasvatInA asaMkhya nAma seMkaDo maMtrone svarUpo Aje ApaNane maLI rahyAM che. have ApaNe mukhya vicAra karIe... sarasvatI e koI devI che ? ke Atmazakita che ? ke koi viziSTa alaukika zakita che ? sArasvata tattva zuM che ? jena graMthomAM sarasvatIe gItarati nAmanA gaMdharva nikAyanA vyastarendranI eka paTarANI che. AvA ullekha maLe che. paNa koI vyaMtaradevI AvI parama zakita hoya te vAta koIpaNa maMtra marmajJasAdhaka svIkAravA taiyAra nahi thAya. mahAna sAdhaka munio ane kavioe lakhelAM ghaNA graMthomAM prAraMbhamAM sarasvataM madada nA dhyAnano ullekha maLe che. mada: eTale teja A sArasvata teja zuM che ? e koI devIto nathI ja paNa e koI viziSTa zakita che. vedika paraMparAomAM prAcIna kALathI traNa mahAnadIono ullekha maLe che. gaMgA - siMdhu ane sarasvatI. sarasvatIne paraMparA gupta nadI gaNe che. mAtra gaMgA ane siMdhu rahI. paNa sAthe AvI eka prabaLa paraMparA che, ke koIpaNa be nadIno saMgama thAya emAM. sarasvatIno pravAha svayaM AvI jAya tethI e triveNI saMgama kahevAya. AvA je viziSTa triveNI saMgama sthaLo che. tyAM sarasvatIno nivAsa gaNAya che. AvA traNa sArasvatatIrtha mukhya che. kAzmIra - kAzI ane ajArI (piMDavADA, rAja.) A traNe sthaLomAM jharaNAM ke nadIno triveNI saMgama che. mAruM ema mAnavuM che ke jyAM AvAM triveNI saMgama racAcA che tyAM koI viziSTa alaukika vidyuta cuMbakIyavRtta (megneTIka philDa) hoya che. jemAM viziSTa zakita (vidyuta) pravAhanuM avataraNa thAya che. jene divya dRSTA yogIo. "sArasvata mahaH' tarIke oLakhe che je A nizcita maMtrabIjo dvArA thatI upAsanA ApaNI VI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhItaranA zakitakendrone kholI nAkhe che. A "sArasvatamahaH" e AkAzamaMDaLamAM nadInI jema pravahato paramAtmAno eka viziSTa pracaMDa urjA pravAha che je AvA saMgama sthaLomAM vityuM bakIya vAtAvaraNa jayAM hoya tyAM avatarita thAya che jenI upAsanA karIne mAnava sAdhako potAnuM ipsita prApta kare che. A brahmAMDIya sArasvata mahalanI vAta thai. have tenA piMDa sAthenA saMbaMdhanI vAta karIe. ApaNA piMDanI bhItara paNa IDA ane piMgalAnA nAmathI. prANadhArA vahe che. je gaMgA - siMdhu che. A baMneno saMgama thAya. tyAre suSaNA kahevAya. e ja sarasvatI che suSaNA pathamAM urdhvamukhe pravahatuM teja sArasvata mahaH teja kuMDalinI zakita che. Aja tripurA Aja parAtparA vANI che jemAMthI samagra akSaramAtRkA pragaTa thAya che. ane dvAdazAMgI pragaTa thAya che. sArasvata zaktipIThomAM pravahato parama urjApravAhaviziSTa maMtrabInA jApa dvArA ApaNI bhItara AkarSita thAya che. tenA dvArA ApaNA jJAnAvaraNIya karmanuM dahana thAya che ane bhItaranuM sArasvatamahaH pragaTa thAya che eTale brahmAMDamAM vaheto paramAtmAno viziSTa pravAha teja sarasvatI, enuM avataraNa jyAM thAya te sarasvatI tIrtha, (ane) tyAMnA je adhiSThAyaka hoca te sarasvatI devI, ane A pravAhane ApaNI bhItara AkarSita kare te sArasvatamaMtra.. sAdhakanI jeTalI pAtratA hoya teTalo e mahApravAhamAMthI sArasvata prasAda maLe. A bhinna bhinna zakitapIThonI adhiSThAyikA ekapaNa hoI zake ane bhinna bhinna paNa hoI zake. dareka zakitapIThonI bhaugolika sthiti alaga alaga hovAthI tyAM pragaTatAM sArasvata urjA pravAhamAM taratamatA rahevAnI tethI tenI upAsanA mATenA maMtra bIjomAM paNa vaividhya rahevAnuM sarasvatInI mukhya traNa zakitapITha sivAya laghu zakitapITha asaMkhya hoI zake. jaina paraMparAnI lagabhaga pozALo sArasvata upAsanAnA siddha kendra svarUpa hatI. sArasvata prasAdamAM be bhAga che. pahelo smRti-dhAraNAprajJAnI vRddhi. bIjo bhAga vAphazakitane kavitvanI prApti Adi. sArasvata sAdhanA karatAM karatAM prANa suSuNA = madhyamapathamAM sthira thAya tyAre pahelA tabakke smRti dhAraNA ane prajJA tIvra thAya, e ja sthiraprANamAM bIjA tabakke sArasvata urjana avataraNa thatAM ja kuMDalinInuM jAgaraNa thAya ane e jAgaraNa pachI udarvagamana thAya. emAMthI kramazaH prabaLavAzakita, utkRSTa kavitva ane chelle kevalya paNa pragaTa thAya. IDA ane piMgalAmAM (sUrya ane caMdra, AtmA ane mana) vahetI prANadhArAnuM sthiramilana te suSaSNA. dArika-tejasa kAmaNa ke skUla-sUkSma ke kAraNa A traNe zarIramAM anusUta AtmaurjA te kuMDalinI mahAzakita. prANadhArA suSupsAmAM sthira thAya te pahelo tabakko, sthira thayelI prANadhArA AkAzamaMDaLamAM vahetI sArasvatamaha:nI dhArAne jhIlI, Atma urjAne urdhvagAmini kare te bIjo tabakko, je kevalya prAptimAM pUrNa thAya. pU. bappabhaTTa sUri ma. nuM FiUtina ke pU. muni suMdara sU.ma. nuM nA-rit sAntA ke laghukavinuM drava zaRAsanastha ke pachI pRthvIdharAcArya nuM hendrathI nathI ke upAdhyAya cazo vi.ma. nuM TUTmAnatajJAna stotra A paramAtmAnA mukhathI pragaTa thayela parama sArasvatI upravAhanuM ja varNana kare che. paramaciti zakitanI stavanA kare che. koIcaturnikAyanI devInI nahi Ato nAda ane jayotinI sAdhanA che. je pUrNa thatAM paramAtma sAkSAtkAramAM pariName che. kaivalyanI prApti enI carama pariNati che. siddha anubhavI sAdhakono eka viziSTa anubhava paNa che. te paNa vijJAnathI siddha hovAthI noMdhI laIe. ApaNe je siddhamaMtrabIjo ke stotronA japa ke pATha karIe chIe. temanA zabdomAMthI eka jabaradasta caitanya pragaTa thAya che. dhvani taraMgomAMthI viziSTa vidyuta pedA thAya che. eja ApaNuM iSTa kArya kare che. maMtra ke stotra cetanyamaya hovAthI tenA dhvanitaraMgo mAMthI ja ISTanuM divyasvarUpa svayaM pragaTa thAya che. ane ApaNane anugraha ke nigraha kare che. maMtra svayaM devarUpa che. niraMtara jApa dvArA tenI zakita pragaTa thAya che jema araNinA maMthanamAMthI agni pragaTa thAya che. tema vaijJAnikoe paNa zabdathI AvI zakita parIkSita karI che. maMtra ke stotranA dhvani taraMgothI AchI retamAM iSTanuM citra svayaM dorAI jAya che. anubhavI sAdhako ema mAne che ke zuddhatAthI karAyelo siddhamaMtrano jApa ja divya zakita pragaTa karI ApaNuM ISTa siddha kare che. maMtra caitanyathI bhinna koI deva nathI. maMtrabIjonI bhinnatAthI iSTanA svarUpa paNa judA judA hoI zake. tethI sarasvatInA paNa bhinna bhinna svarUpa che. haMsavAhanA - mayUravAhanA Adi, vINAdhAriNI-kamaMDalUdhAriNI Adi paNa che A badhu siddhamaMtra caitanyano ja mahAvilAsa che. sAdhanA jagatamAM anubhavone enA tAraNamAM AvuM vaividhya rahevAnuM ja che. paNa chevaTe badhuM eka ja thaI jAya. ' have devajagatamAM sarasvatI devI koNa che teno vimarza karIe. prAcIna paraMparAmAM sarasvatIne saMgIta nRtya ne nATyanI. devI paNa kahI che. A sarasvatI devI gaMdharva nikAyanA iMdra gItarati nI paTTarANI saMbhave teo prAyaH mayUravAhinI haze. mayUra kalAnuM pratika che. jaMbudvIpa Adi ATha dvIpamAM 6 varSadhara parvato che. dareka parvata para 6 draha che te drahomAM zrI-hI-dhI - kIrti-buddhi VII Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmI A cha drata devIo che. AmAM hI-dhI-buddhi A traNe sarasvatI che. OM namo hIra paMpa mAM A hI devInuM smaraNa che. kuvalayamAlA mahAkathA paNa hI devatAnA prasAdanuM sarjana che. dhI ane buddhi paNa sarasvatInAja nAma che. dhI eTale dhAraNA smRti, buddhi eTale bodha-vidvattA eTale ApaNe tyAM je sArasvata upAsanA cAle che emAM A traNa devI mukhya haze tema saMbhave che. loka prasiddha lakSmI-sarasvatI to uttara jaMbudviIpanA puMDarIka drahanI lakSmIdevI, tathA mahApuMDarIka drahanI buddhidevI A be nI joDI hovA saMbhava che. zrI-lakSmI e lakSmIdevI che. ghI-buddhi e sarasvatI devI che. zrI paNa sArasvata upAsanAmAM levAya che. A badhA bhuvanapati nikAyanA ja che. sUrimaMtramAM upAsya vANI-tribhuvana svAminI ane zrI devI e tigicchadrahanI dhI, mAnuSottara parvata vAsinI tribhuvana svAminI ane padmadrahanI zrI devI ja hovA saMbhava che. A traNe bhuvanapatinA che. nRtya saMgItanI devI sarasvatI mayUravAhinI hovA saMbhave che. buddhi tathA vidvattA mATe upAsyA sarasvatI haMsavAhinI ne kamalAsanA hovI joIe. dhI ane baddhi devInA paNa vAhana bhinna hoI zake je macUra ane haMsa hoya. mane to A cha draho paNa Sacakra sAthe saMbaMdha dharAvatA hoya tema lAge che. have zrutadevatAnuM svarUpa vicArIe Arya paraMparAmAM koIpaNa divyazakitane devatA kahevAnI paraMparA che. divyati rUta TevatA - camake te devatA, paramAtmAe pravacana dvArA vaheto karelo dedIpyamAna anaMta upravAha teja sArasvata mahaH ke mRtadevatA che. paramAtmAnA mukhamAMthI pragaTa thayela akSaramAtRkAnA bIjabhUta parAvANI ke bhASAvargaNAnA dedIpyamAna puMjano akSaya strota te ja mRtadevatA che. je paramAtmAnA nirvANa bAda paNa nirviNa thato nathI. AjanuM vijJAna paNa mAne che ke koIpaNa bolAyeluM ke baneluM lAMbA kALa sudhI ItharamAM saMgrahita thAya che. jo pAvaraphUla grAhakayaMtro bane to hajAro varSo pahelAM bolAyeluM ke banelI ghaTanA ene eja rIte pAchA zrAvya ane dRzya karI zakAya. rUpa ane bhASAnA pudgalo lAMbo kALa Take to A zakaya bane. tIrthaMkara nAma karmanA aciMtyaprabhAvathI A zakaya che. paramAtmAnI bolAyelI vANIno je jIvaMta divyapravAha te ja pravacanadevatA ke mRtadevatA che. e vANInI je sUtrarUpe guMthaNI te dvAdazAMgI che. A baMnenA ArAdhanA mATe ApaNe tyAM kAusaggA thAya che. te ucita che. tIrthaMkaro paramaRSi che. RSi je bole te maMtrarUpa banI jAya. pUrI dvAdazAMgI maMtrarUpa che. A maMtramAM chUpAyelI urjA te devarUpa che. A rIte maMtra ane divyazakita, ApaNe dvAdazAMgI tathA mRtadevatArUpe ArAdhanA karIe chIe, have A dvAdazAMgInI adhiSThAtA hoya te paNa vyavahArathI mRtadevatA ke pravacana devatA kahevAya. prabhunA pravacananI-vANInI jeNe bhavAntaramAM utkRSTa ArAdhanA karI hoya tevA virala AbhAra viziSTa zakitasaMpanna mRtadevatA ke sarasvatIdevI tarIke utpanna thatAM hoya che . paramAtmAnA parama zakitasvarUpa sArasvatamahaH ke mRtadevatA karmakSacamAM ane zakita jAgaraNamAM nimita banI zake, tema te-te devI - devatA - auSadha Adi paNa banI zake che. kuvalayamAlAmAM chellA prastAvamAM pAMcamAM bhavamAM paramAtmAnI pAMca dezanA che temAM koIjijJAsunA praznanA uttaramAM paramAtmAe devI-devatA-maMtra-yaMtra temaja auSadha-maNi-ratnagraha vi. ne paNa karmanA udaya kSacane upazamamAM kAraNabhUta bane tema spaSTa kahyuM che. karma pIgalika che tethI tenA baMdha-udaya-kSaya AdimAM padgalika upAdAno kAraNabhUta banI zake te yukita yukata che. jema maMtra japa dvArA sArasvata siddhi maLe che tema maMtra siddha tela-auSadha dvArA paNa sArasvata siddhi maLe che. enI paNa paraMparA Aje cAlu che. | grahaNa samaye ravipuSya ke gurupuSyamAM siddha karelA. mAlakAMgaNInA tela dvArA ke kezara aSTagaMdhadvArA ziSyanI jIbha upara maMtrabIja Alekhana karI ziSyanI jaDatA dUra karavAmAM AvatI. maMtra siddha sArasvatacUrNa ane mAlakAMgaNI jyotiSamatI telanA sevanathI seMkaDo ziSyone mahAmedhAvI banAvavAnA prayogo saMskRta pAThazALAmAM thatAM. A cUrNa moTAbhAge dIpotsavamAM siddha thatuM. kavi RSabhadAsa mATe ema kahevAya che ke teo maMdabuddhinI hatAM. upAzrayomAM gurubhagavaMtonI sevA karatAM. kacaro vi. kADhatAM. ekavAra sArasvata parva(grahaNa)mAM pUjya vijayasenasUri ma.e potAnA maMdabuddhi ziSyamATe brAhmI modaka siddha karIne pATalA upara mukayA. paccakakhANa AvyuM na hatuM ne gurudeva bahAra gayAM. RSabhadAsa vahelI savAre kacaro kADhavA AvyAM pelo modaka joyo ne khAI gayAM. pU. AcAryadave ziSyamATe modaka zodhyo, maLyo nahi. RSabhadAsane pUchatAM emaNe upayoga karyAnuM jANyuM. (aMte) gurudevanA AzISathI e RSabhadAsa mahAkavi banyo. telaMgaNAnA IzvarazAstrIe paNa grahaNanA divase jayotimalI tela abhimaMtrita karI tenA prayogathI potAnI pAThazALAnA 500 vidyArthIne mahAmeghAvI banAvyAM hatAM. Aja rIte sArasvatayaMtro - sArasvata guTikAne dhAraNa karavAthI paNa mahAvidvAna banavAnA ullekho graMthonA pAnA upara maLe che. Ama maMtra-taMtra-yaMtra-auSadha Adi aneka prayogo dvArA ApaNe tyAM sArasvata sAdhanA thAya che. VIII Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI gurugItama yukatA sarasvatI devI jinptiprthitaakhilvaaddmyiignndhraannmNddpnrtkii| shurumukhaambujkhelnrhsikaavijytejgtishrutdevtaa|| For Privale & Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrI~ me~ sarasvatyai namaH throzrutadevI sarasvatI jayapurI ArTa For Private & Piese Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka potAnA sadgurudvArA AmAMnuM koIpaNa AlaMbana prApta karI sArasvata prasAda prApta karI zake. mAtra pustakamAM lakhelA ke chApela prayoga phaLadAyI nIvaDatA nathI. uparathI duSphaLa-durgati ApanAra bane che. ema spaSTa cetavaNI maMtra maharSio graMthamAM Ape che. maMtra ke auSadha adhikArI guradvArA apAya to ja sAdhaka mATe phaLadAyI nIvaDe che. A vAtano sAdhake khAsa khyAla rAkhavo. kharekhara to maMtra, pustako ziSya mATe nahi gurumATe ja lakhAya che. chapAya che jemAMthI yogya prayoga ziSya mATe pasaMda karI guru karAvI zake ne phaLa maLe. jena paraMparAmAM sArasvata upAsanA sarvaprathama AcArya siddhasena divAkarajInA gurudeva AcArya vRddhavAdi sUrijInA jIvanamAM dekhAya che. vRddhava dIkSita mukuMdavipra gurubhAIonA vacanathI uttejita thaI bharUcanA zakunikA vihAra caityamAM anazana laIne besI gayAM 21mAM divase sarasvatIno vara meLavyo. mahAnavAdI banyAM ne zrI vRddhavAdi sUrinA nAmathI vikhyAta thayAM. pU. AcArya bappabhaTTasUri ma.pU.A, hemacaMdrasUri ma. upA. yazovijayajI ma. zvetAMbara jaina paraMparAnA prakhyAta siddha sArasvata maharSio che. to digaMbara paraMparAmAM A madhiSaNa prakhyAta che. A. bappabhaTTane moDherAnI pozALAmAM, zrI hemacaMdra munine ajAharImAM pU. yazo. vijayajIne gaMgAtaTe sarasvatIno vara maLyo. chellA zatakamAM zrI hiMmata vimalajI tathA yogIrAja zAMtisUrie (AbuvAlA) ajAharImAM sarasvatI pratyakSa karyA. hatAM. Aje paNa aneka samudAyomAM sArasvata sAdhanA cAlI rahI che. ko'ka bhAgyazALIe mAtAnA darzana paNa prApta karyA che. bAkI. ghaNA mani o A sAdhanAnA prabhAvathI mahAvidvAna ke prabhAvazALI vakatA banyAM che. kavizreSTha banyAM che. jaina paraMparAmAM ajArI, zatruMjaya girirAjanI taLeTImAM AvelI siddha sArasvatI guphA, kAzIno gaMgAtaTa, bhRgukacchanuM muni suvrata maMdira Adi sArasvata sAdhanAnA kendra rahyAM che. A sivAya zvetAMbara-digaMbara paraMparAnI pozALo ane pAThazALAo paNa sArasvata sAdhanAnA kendra rahyAM che. jyAM gurukRpAthI sArasvatA vara pAmI mahAkavi amaracaMdra jevA asaMkhya nAmI-anAmI kavi ane vidvAna munivaro thayAM. jena gRhasthomAM mahAkavi dhanapAla-mahAkavi zrIpALa, maMtrI vastupALa maMtrI maMDana sArasvata prasAda pAmI mahAkavi banyAM hatAM. vaidika paraMparAmAM kAzI-kAzmIramAM ArAdhana karI siddha sArasvata bananAra mahAkavi kAlidAsa mahAkavi harSa, mahAkavi devabodhi (kalikAla sarvajJa samakAlIna) mahAkavi somezvara vi. vizvaprasiddha che. mahApaMDita devabodhino vRtAMta prabaMdhomAM maLe che. te sAdhako mATe mahatvanuM tathya pragaTa kare che. paMDita devabodhi gaMgAnA jaLamAM nAbhisudhI uMDe ubhA rahI sarasvatInA ciMtAmaNI maMtranI sAdhanA kare che 1 (savA) lAkhanuM purazcaraNa thatAM sArasvata vara maLe evo AmnAya hovA chatAM 21-21 purazcaraNa sudhI emane vara na maLyo. chevaTe khinna udvigna thaI emaNe japamALAne gaMgAnA jaLamAM pheMkI dIdhI. mALA gaMgAnA agAdha jaLamAM DubavAne badale AkAzamAM addhara sthira thaI gaI. paMDitajI acaMbAmAM paDyAM mAM e AkAzavANI karIne kahyuM vatsa ! khinna na thA. bhavAtaranI ghaNI hatyA tArI siddhimAM aMtarAyabhUta hatI. eka eka purazcaraNe ekaeka hatyATaLI. have tuM phera eka purazcaraNa kara tane nizcita vara maLaze. punaH devabodhie purazcaraNa karyuM ane siddhi prApta karI. sArasvata ke anya badhI sAtvika sAdhanAmAM AvA aneka vyapAco janma janmAMtarIca ApaNane naDatAM hoya che. e TaLe tyAreja iSTa siddhi ApaNane maLe. japAtuM siddhi jaMpAtu siddhi jaMpAtu siddhirna saMzayaH | napatAM nApti pAtAm | sAtvika sAdhake A vAta bhUlavI nahi. | sarva mAtRkAmayI bhagavatI sarasvatI nikhila brahmAMDezvara arihaMta paramAtmAnI ja paramazakita che je IhalokamAM sarvasiddhi ApI chevaTe paramapada Ape che. mArI varSonI sAdhanA ane abhyAsanA paripAka rUpe A vAta huM samajayo chuM. vi.saM. 2008 mAM mane 8 AThamuM varSa beThuM ne mArI dIkSA thaI. mArA sagara paM. bhadraMkara vijayajI mahArAje mane sinoramAM dAdA zAMtinAthanA maMdiranI bAjAmAM narmadAnadInA kinArAnA upAzrayamAM dIkSA pachI nava mahinA rAkhyo. paryuSaNamAM saMvacharIno aThThama karAvIne mane sArasvata maMtra dIkSA vidhivat ApI 1 savAlAkha mULamaMtrano japa karAvyo. varSo sudhI emanA nirdeza pramANe ama ane jApano silasilo cAlato rahyo. e sadgurunI kRpAthI prApta mAtA sarasvatI bhagavatInA kiMcit anugrahathI ja A noMdhyuM che. huM chadmastha ane apUrNa sAdhaka chuM eTale AmAM kSati paNa hoI zake. te sujJa sAdhako sudhArI leze evI AzA rAkhuM che. ' mAM sarasvatI prati atUTa zraddhA rAkhanAra munizrI kulacaMdra vi. nI hArdika preraNAthI A noMdho thaI che. emanA nimitte huM A ciMtana manana karI zakayo chuM te mATe emane paNa sahAyaka mAnuM chuM. aMte mArA sagarudeva pU. paMnyAsajI mahArAja tathA mAM sarasvatI bhagavatI nityamArA upara anugraha buddhi rAkhe eja prArthanA. li. mani dhuraMdhara vi. vi.saM. 2054 che. 1. 11 guruvAra. ix Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha garimA kI gauravatA OM aiM namaH zrI sadagurucaraNebhyo namaH jagajjananI bhagavatI vAgdevI sarasvatI kI upAsanA sRSTike uSaHkAlase ho rahI hai| yugAdikAlameM vaha brAhmI ke nAmase prakhyAta huI / bhagavAna yugAdideva RSabhanAthako sRSTike AdyakartA brahmA mAnA jAtA hai| brAhmI unakI putrI, paramAtmAne dAhine hAthase use lipi sikhAI evaM akSara mAtRkAko lipi rupameM jagatameM prakaTa kii| vaha brAhmI lipi kahI gaI / aura brAhmI 'vANIkI devatA' rUpameM prasthApita huI / jaina AgamoM meM sabase prAcIna bhagavatIsUtra mAnA gayA hai| usake prAraMbha meM 'namo baMbhie livie' likhA gayA hai| isa taraha brAhmIsarasvatIko praNAma kiyA gayA hai / prastuta graMtha meM noMdha kiyA gayA Agamika maMtra bhI aisA hI hai| OM namo hirIe baMbhIe bhagavaIe sijjhau me bhagavai mahAvijjA baMbhI mahAvaMbhI svaahaa| anya bhI A. bhadrabAhu Adi maharSikRta sArasvatamaMtromeM kahIM bhI aiM bIja nahi hai / OM pUrvaka paMca parameSThi tathA sarasvatIke svarupavAcaka padoM dvArA hI maMtranirmita hue hai / isase lagatA hai kI prAcIna paraMparAmeM zabda brahma ke mUlabIjarUpa OM kAra se hI pragaTanevAlI sarasvatIkI upAsanA hotI hogii| jaina paraMparA vardhamAna vidyAomeM OM ke alAvA koI bIja nahI hai| 'OM' yaha nAdabrahma paramAtma svarupa hai / usImeM se hI anya sabhI bIjeM pragaTa hote hai / vikramakI pAMcavI zatAbdi ke bAda bIjamaMtroMkA kAla zuru hotA hai evaM sarasvatIkA svataMtra '' bIja, maMtromeM praveza karate hai| a+u+m = OM hotA hai| vaise hI a+i+m = aiM hotA hai| yaha dono bIjoM mAtra svararUpa hai / OM paramAtmAkA pratIka hai to haiM vAgazakti kA pratIka hai| mAtra svara se nirmita yaha dono bIjoM paramAtmA evaM prakRti ke yugala jaise hai| jisase samagra sRSTikA sarjana huaa| brahmA sarasvatIke karttA hai to sarasvatI unakI zakti hai bhagavAna yugAdinAthane akSara mAtRkArupameM sarasvatI pragaTa kI, bAda hI vizva ke sabhI vyavahAroM kA sarjana huaa| isa ardhameM unheM hama brahmA samajeM / athavA brahmA yAne AtmA, unakI nAbhise OM nAdabrahma uThatA hai usameM se aiM pragaTa hotA hai| bAda meM akSara- mAtRkA aura samagra X zrutakA sarjana hotA hai / athavA AtmA hI brahmA hai / parAvANI hai sarasvatI, jisameM se AtmAke vikalpa pragaTa hote haiM aura saMsArakA sarjana hotA hai| aiM bIja ke bAda phira to uttarottara tAMtrikakAlameM naye naye bIja maMtra juDAye ge| aura vividha sArasvata upAsanAe calatI gaI / jisake paripAkarupa sarasvatIke asaMkhya nAma, asaMkhya maMtro evaM svarupo Aja hameM mila rahe hai| abhI hama mukhya vicAra kreN| kyA sarasvatI koI devI hai ? ki Atmazakti hai ? yA koI viziSTa alaukika zakti hai ? sArasvata tattva kyA hai ? jaina graMtho meM sarasvatI eka gItararati nAmaka gaMdharva nikAya ke vyantarendrakI eka paTTarANI hai / aisA ullekha milatA para koI vyaMtaradevI aisI paramazakti ho aisI bAta koI bhI maMtra marmajJa sAdhaka svIkArane taiyAra nahi hogaa| mahAna sAdhaka muniyo evaM kavijana likhita aneka graMthoke prAraMbha meM 'sArasvata mahaH' ke dhyAnakA ullekha milatA hai / mahaH yAne teja yaha sArasvata teja kyA hai ? vaha koI devI to nahi hI hai, kiMtu koI viziSTa zakti hai| * / vaidika paraMparAomeM prAcIna kAlase tIna mahAnadIyo kA ullekha milatA hai| gaMgA siMdhu aura sarasvatI sarasvatIko paraMparA, gupta nadI mAnate hai / aba rahI mAtra gaMgA aura siMdhu, kiMtu sAtha hI aisI eka prabala paraMparA hai, kI ko bhI do nadI kA saMgama hove usameM sarasvatIkA pravAha svayaM A jAtA hai, isI vajaha vaha triveNI saMgama kahA jAtA hai / aise jo viziSTa triveNI saMgamake sthala hai vaha sarasvatIkA nivAsa mAnA jAtA hai| aise tIna sArasvata tIrtha mukhya hai| kAzmIra - kAzI aura ajArI (piMDavADA rAja.) ye tInoM sthala para jhIla (jharaNA) yA nadIyo kA triveNI saMgama hai / - merA aisA mAnanA hai kI jahA~ aise triveNI saMgama banate hai, vahA~ koI viziSTa alaukika vidyut cuMbakIyavRtta (magnetic fildmegneTIka phIlDa) hotA hai jisameM viziSTa zakti (vidyuta) pravAhakA avataraNa hotA hai| jise divyadraSTA yogIyo 'sArasvata maha:' nAmase pahacAnate hai jo yaha nizcita maMtrabIjoM dvArA kI gaI upAsanA apane bhItarake zaktikendro ko anAvRtakara khola detI hai| - Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yaha 'sArasvata mahaH' AkAzamaMDalameM nadIke jaise pravahatA paramAtmAkA eka viziSTa pracaMDa urjApravAha hai jo aise saMgama sthalo meM jahA~ cuMbakIya vAtAvaraNa ho vahA~ avatarita hotA hai| jisakI upAsanA karake mAnava sAdhaka apanA ipsita prApta karate hai| yaha brahmAMDIya sArasvata mahaH kI bAta huii| aba piMDa ke sAthake usake saMbaMdha kI bAta kreN| apane piMDa (deha) meM bhI iDA-piMgalA nAmaka prANadhArA bahatI hai| jo gaMgA-siMdhU hai / yaha dono kA saMgama hone para suSumNA kahI jAtI hai| vahI sarasvatI hai| sArasvata pathameM pravahaNakarate urdhva mukhI teja - sArasvata mahaH vahI kuMDalinI zakti hai| yahI tripurA, yahI parAtparA vANI hai| jisameM se samagra akSaramAtRkA pragaTa huI hai| evaM dvAdazAMgI bhI pragaTa huii| sArasvata zaktipIThoM meM pravahatA parama arjApravAha viziSTa maMtra bIjoM dvArA apane bhItara AkarSita hotA hai| usake dvArA apane jJAnAvaraNIya karma kA dahana hotA hai| evaM bhItarakA sArasvata maha. pragaTa hotA hai| matalaba brahmAMDameM bahatA 'paramAtmAkA viziSTa urjA pravAha' vaha hI sarasvatI. usakA avataraNa jahA~ ho vaha sArasvata tIrtha (evaM) vahA~ ke jo adhiSThAyaka deva ho vaha sarasvatI devii| aura isa pravAha ko jo apane bhItara AkarSita kare vaha sArasvata mNtr| sAdhakakI jitanI pAtratA ho utanA hI mahApravAhameM se prasAda mileN| yaha bhinna bhinna zaktipIThoMkI adhiSThAyikA eka bhI ho sakatI hai aura bhinna bhinna bhI ho sakatI hai| hara zaktipIThoMkI bhaugolika sthiti alaga alaga hone se vahA~ pragaTane vAle sArasvata urjA pravAhameM taratamatA hogI, isaliye upAsanAke liye maMtrabIjoM meM bhI vaividhya rhegaa| sarasvatI kI mukhya tIna zaktipITha / alAvA, laghuzaktipIThoM asaMkhya ho sakatI hai| jaina paraMparA kI prAya: sabhI pozAlAe~ sArasvata upAsanAke siddha kendra svarupa thii| sArasvata-prasAdameM do vibhAga hai| prathama smRti - dhAraNA - prajJA aura buddhi| dvitIya vibhAga vAkzakti aura kavitva kI prApti Adi / sArasvata sAdhanA karate karate prANa-suSumNA = madhyamapathameM sthira bane taba prathama hisse (tabakkA) meM smRti - dhAraNA aura prajJA tIvra hotI hai| vahI sthira prANameM dUsare hisse meM sArasvata urjAkA avataraNa hote hI kuMDalinIkA jAgaraNa hotA hai aura usa jAgaraNa bAda urdhvagamana hotA hai| usameM se kramazaH prabala vAkzakti utkRSTa kavitva aura AkhirameM kaivalya bhI pragaTa hotA hai| iDA aura piMgalAmeM (sUrya aura caMdra -AtmA aura mana) bahatI prANadhArAkA sthiramilana hai sussmnnaa| audArika - taijas - kArmaNa yA sthUla-sUkSma-kAraNa ke yaha tInoM zarIrameM anusyUta AtmaurjA vaha kuMDalinI mhaashkti| prANadhArA suSumNA meM sthira bane vaha prathama hissA, sthira huI prANadhArA AkAzamaMDalame bahatI sArasvatamahaH kI dhArA ko dhAraNa kara, Atma urjAko urdhvagAminI banAyeM vaha dasarA hissA (tabakkA)jo kaivalya prAptimeM pUrNa hotI hai| pU. bappabhaTTI sUri ma kA kandAtkuNDalinI athavA pU.munisundara sUri ma.kA kalAkAcitkAntA' yA laghukavi kA aindrasyeva zarAsanasya' yA phira pRthvI dharAcArya kA 'endavyA kalayA' yA to upAdhyAya yazovijayajI ma. kA praNamatA nargalajJAna. stotra yaha paramAtmAke mukhase pragaTa huI parama sArasvatI urjApravAhakA hI varNana karate hai| paramaciti zaktikI stavanA karate hai| koI caturnikAyadevI kI nahi yaha to nAda aura jyotikI sAdhanA hai| jo pUrNa hote hI paramAtmA sAkSAtkAra meM pariNamana pAte hai| kaivalyakI prApti usakI carama pariNati hai| siddha anubhavI sAdhakokA eka viziSTa anubhava bhI hai| vaha bhI vijJAnase siddha honese noMdha le| hama jo siddha maMtra bIjoM yA stAtroM kA japa yA pATha karate haiM, unake zabdo meM se eka jabaradasta caitanya pragaTa hotA hai| dhvani taraMgomeMse viziSTa vidyut pedA hotA hai| vahI apanA iSTa kArya karatA hai| maMtra yA stotra caitanyamaya honese usake dhvani taraMgomeM se iSTa kA divya svarupa svayaM pragaTa hotA hai| evaM hameM anugraha yA nigraha karatA hai| maMtra svayaM devarupa hai| niraMtara japa dvArA usakI zakti pragaTa hotI hai| jaise araNi ke maMthana se agni pragaTa hotA hai| vaise vaijJAnikone bhI zabda se aisI zakti parIkSita kI hai| maMtra yA stotrake dhvani taraMgo se halkI (AchI) (dhana na ho vaisI) reta meM iSTa kA citra svayaM uThatA hai| anubhavI sAdhaka aisA mAnate hai kI zuddhatA se kiyA gayA siddhamaMtro kA jApa hI divya zakti pragaTa kara apanA iSTa siddha karatA hai| maMtra caitanyase bhinna koI deva nahIM hai| maMtrabIjoMkI bhinnatAse iSTa kA svarupa bhI bhinna bhinna ho skte| isa lie sarasvatI ke bhI bhinna bhinna svarupa hai| hasavAhanA - mayUravAhanA Adi evaM vINAdhAriNI - kamaMDalUdhAriNI Adi bhI hai| yaha saba siddhamaMtra caitanyakA hI mahAvilAsa hai| sAdhanA jagatameM anubhavoM evaM usake anumAnameM aisA vaividhya rahegA hii| para Akhira meM saba eka hI ho jAtA hai| aba deva jagatameM sarasvatI devI kauna hai ? usakA vimarza kre| prAcIna paraMparAmeM sarasvatI ko saMgIta nRtya aura nATya kI devI bhI kahI hai| yaha sarasvatIdevI gaMdharva nikAya ke iMdra gItarati kI paTTarAnI saMbhavita hai| ve prAya: mayUravAhinI hogii| mayUra kalAkA pratIka hai| jaMbUdvIpa Adi ATha dvIpameM che varSaghara parvateM hai| sabhI parvata para che draha hai| ve draho meM zrI- hI - dhI- kIrti - buddhi - lakSmI yaha che drahadevIryAM hai| isameM hrI- dhI- buddhi yaha tInoM sarasvatI hai| OM namo 'hIrIe baMbhIe' meM yaha hrI devI kA smaraNa hai / "kuvalamAlA mahAkathA"bhI hI devatA ke prasAda kA sarjana hai| dhI aura buddhibhI sarasvatI ke hI nAma hai| dhI yAne dhAraNA-smRti / buddhi yAne bodha-vidvatA / samatala apane yahA~ jo sArasvata-upAsanA calatI hai| usameM yaha tIna devI XI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhya hogI aisA saMbhava hai| loka prasiddha lakSmI-sarasvatI to uttara jaMbU dvIpa ke puDarika dahakI lakSmI devI tathA mahApuMDarika draha kI buddhi devI yaha donokI joDI hogI aisA saMbhava hai / zrI - lakSmI yaha lakSmIdevI hai| dhI buddhi yaha sarasvatI devI hai| dhI-buddhi dono sarasvatI devI hai| hrI bhI sArasvata upAsanAmeM lI jAtI hai| yaha saba bhavanapati nikAya ke hI hai| sUrimaMtrameM upAsya vANItribhUvana svAminI aura zrI devI tigicchidrahakI dhI mAnuSottara vAsinI tribhuvanasvAminI, evaM padmadrahakI zrI devI hI hone kA saMbhava hai| yaha tInoM bhavanapati nikAya ke hai| nRtya saMgItakI devI sarasvatI mayUra vAhinI honekA saMbhava hai| buddhi tathA vidvatA ke lie upAsyA sarasvatI devI haMsavAhinI tathA kamalAsanA honI caahie| dhI aura buddhi devI kebhI vAhana bhinna ho sakate hai, jo mayUra aura haMsa ho ske| mujhe to ye che draho bhISaTcakrake sAtha saMbaMdhita ho aisA lagatA hai| aba zrutadevatA kA svarupa vicaareN| Arya paraMparA meM koI bhI divya zaktiko devatA kahanekIparaMparA hai| divyati iti devtaa| jo camake vaha devtaa| paramAtmAne pravacana dvArA pravAhita kiyA dedipyamAna anaMta urjApravAha vaha hI sArasvata mahaH yA zrutadevatA hai| paramAtmAke mukhase pragaTI huI akSara - ke bIjabhUta parAvANI yA bhASAvargaNA ke dedipyamAna puMja kA akSaya srota vahI zrutadevatA hai| jo paramAtmAke nirvANa bAda bhI nirviNNa nahI hotaa| AjakA vijJAna bhI mAnatA hai| bole gaye zabdo ya banA huA kucha bhI, cirakAla taka ithara meM saMgRhita hotA hai| jo pAvaraphUla (ati zaktizAlI) grAhakayaMtra baneM to hajAro sAla pUrve bole gaye zabdo yA banI huI ghaTanA usI taraha phirase zrAvya aura dRzya kara sakate hai| rUpa evaM bhASAke pudgala cirakAla TIke to yaha zakya bneN| tIrthakara nAmakarmake prabhAva se yaha zakya hai| paramAtmA dvArA bolI gai vANIkA jo jIvaMta divya pravAha, vahI pravacanatadevatA yA zrutadevatA hai| isa vANIko jo sUtrarUpameM gumkita kI gaI vaha dvAdazAMgI hai| ina donoM ke ArAdhana ke liye apane yahA~ kAussagga hotA hai, vaha ThIka hI hai| tIrthaMkara paramaRSi hai| RSi jo bole vaha maMtrarupa bana jAye, pUrI dvAdazAMgI mantrarupa hai| isa maMtra meM gupta urjA devasvarupa hai| isa taraha maMtra aura divya zaktikA hama dvAdazAMgI evaM zrutadevatArupa ArAdhanA karate hai| aba yaha dvAdazAMgIkI jo adhiSThAtA hai vaha bhI vyavahAra se zrutadevatA yA pravacanadevatA kahate hai| prabhuke pravacanakI- vANIkI jisane bhavAMtarameM utkRSTa ArAdhanA kI ho aise virala AtmA hI viziSTa zakti saMpanna zrutadevatA yA sarasvatIdevI ke rupameM utpanna hote hai| paramAtmAke paramazakti svarupa sArasvata mahaH yA zrutadevatA, karmakSayameM evaM zakti jAgaraNameM nimitta bana sake vaise vaha devIdevatA-auSadha AdibhI bana sakate hai| kuvalayamAlA ke AkharI prastAvameM pA~cave bhavameM paramAtmAkI pA~ca dezanA hai| usame kaI jijJAsu ke praznake uttarameM paramAtmAne devI-devatA-maMtra-yaMtra evaM auSadha-maNi-ratna-graha Adiko bhI karmake udaya-kSaya aura kSayopazama meM kAraNabhUta hotA hai aisA spaSTa kahA hai| karma paudgalika hai isalie usake baMdha-udaya-kSaya AdimeM paudgalika upAdAna kAraNabhUta bana sake yaha yukti yukta hai| jaise maMtrajapa dvArA sArasvata siddhi milatI hai| vaisehI maMtrasiddhi tela-auSadha Adi se bhI sArasvata siddhi milatI hai| usakI paraMparA Aja bhI calatI hai| grahaNa-samayameM ravipuSpa yA gurupuSpameM siddha kiye mAlakAMgaNI ke tela dvArA yA kezara-aSTagaMdha dvArA ziSyakI jihvApara maMtrabIjakA Alekhana karake ziSyakI jaDatA dara kI jaatii| maMtrasiddha sArasvata cUrNa aura mAlakAMgaNI jyotiSmatI telake sevanase seMkaDo ziSyoko mahAmedhAvI banAne kA prayoga saMskRta pAThazAlAmeM hote the| yaha cUrNa jyAdAkara dipotsava meM siddha hotA thaa| kavi RSabhadAsa ke liye kahA jAtA hai kI ve maMdabuddhi ke the| upAzrayomeM gurubhagavaMtokI sevA karate the| kacarA nikAlate the| ekabAra sArasvataparvagrahaNameM pUjya vijayasena sUri ma.ne apane maMdabuddhi ziSyake liye brAhmI modaka siddha karake pATale para rkhaa| paccakkhANa kA samaya nahI huAthA aura gurudeva bAhara gye| RSabhadAsa subahameM jaldI kacarA nikAlane aaye| vaha modaka dekhA aura khA gye| pU. AcAryadevane ziSyake liye modaka khojA, para milA nahi / RSabhadAsako pUchane se patA calA ki unhoMne upayoga kiyA hai| (aMtameM) gurudevakI AziSa se ve RSabhadAsa mahAkavi bne| telaMgaNAke izvarazAstrIne bhI grahaNake dina jyotiSmatI telako abhimaMtrita karake prayoga dvArA apanI pAThazALAke pA~caso (500) vidyArthIyoko mahAmedhAvI banAyA thaa| isItaraha sArasvatayaMtro-sArasvata guTikAko dhAraNa karanese mahAvidvAna bananeke ullekha graMthoMke panne para milate hai| isataraha maMtrataMtra-yaMtra-auSadha Adi aneka prayogoM dvArA apane yahA~ sArasvata sAdhanA hotI hai| sAdhaka apane sadgurudvArA isameMse koI bhI AlaMbana prApta kara sArasvata prasAda prApta kara ske| mAtra pustakameM likhe yA chape hue XII Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayoga phaladAyI nahIM hote| uparase duSphala- durgati denevAle banate hai| aisI spaSTa cetAvanI maMtramaharSiyA graMthameM dete hai| maMtra yA auSadha, adhikArI guru dvArA diyA jAya taba hI sAdhaka ke liye phaladAyI hotA hai| isa bAtakA sAdhakako jyAdA khyAla rakhanA cAhiye / sacamucato maMtra- pustake ziSya ke liye nahI guruoM ke liye hI likhe jAte hai, chape jAte hai| jisameM se yogya prayoga ziSyake liye pasaMda karake guru vaha prayoga karA sake aura phala mile| jaina paraMparAmeM sArasvata upAsanA sarvaprathama AcArya siddhasena divAkarajIke gurudeva AcArya vRddhivAdI sUrijIke jIvanameM dikhAI detI hai| vRddha vayameM dikSita mukuMda vipra guru baMdhuoM ke vacanase u jita hokara bharuca ke zakunikA vihAra caityameM anazana lekara baiTha gye| 25 ve dina sarasvatIkA varadAna prApta kiyaa| mahAna vAdI baneM evaM vRddhavAdi sUrijIke nAmase vikhyAta bane / , pU. AcArya vappabhaTTI sUri ma. pU. A. hemacaMdrasUri ma., upA. yazovizayajI ma. dhetAmbara jaina paraMparA ke prakhyAta siddha sArasvata maharSi hai| to digaMbara paraMparA meM AcArya malliSeNa prakhyAta hai / A. bappabhaTTI kA moDherAkI pozAlAmeM, zrI hemacaMdramuniko ajAharImeM, pU. yazovijayajI ko gaMgAtaTameM sarasvatIkA vara milaa| AkharI zatakameM bhI himmata vimalajI tathA yogIrAja zAMtisurIne (AbuvAle) ajAharI meM sarasvatI pratyakSa kiye the| Aja bhI aneka samudAyomeM sArasvata sAdhanA cala rahI hai| kaI kaI bhAgyazAlIko mAtAke darzana bhI prApta kie hai| bAki kaI muni bhI isa sAdhanAke prabhAvase mahAvidvAna yA prabhAvazAlI vaktA bane hai| kavizreSTha bane hai| jaina paraMparAmeM ajArI, zatruMjaya girirAjakI taleTI meM AyI hui siddha sArasvatI guphA, kAzIkA gaMgAtaTa, bhRgukaccha (bharUca) kA munisuvrata maMdira Adi sArasvata sAdhanA ke kendra rahe hai / isake alAvA zvetAMbara - digaMbara paraMparAkI pozAlA aura pAThazAlAe bhI sArasvata sAdhanA ke kendra rahe hai| jahA~ gurukRpAse sArasvata vara pAkara mahAkavi amaracaMda jaise asaMkhya nAmI - anAmI kavi evaM vidvAna munivara hue| jaina gRhasthoMmeM mahAkavi dhanapAla, mahAkavi zrIpAla, maMtrI vastupAla, maMtrImaMDana, sArasvata prasAda pAkara mahAkavi bane the / vaidika paraMparAmeM kAzI kAzmIrameM ArAdhanA kara, siddha sArasvata bananevAle mahAkavi kAlIdAsa mahAkavi harSa, mahAkavi devabodhi (kalikAla sarvajJa samakAlIna) mahAkavi somezvara Adi vizvaprasiddha hai / - mahApaMDita devabodhi kA vRttAMta prabaMdho meM milatA hai| vaha sAdhakoMke liye mahatvapUrNa tathya pragaTa karatA hai| paMDita devavodhi gaMgAke jalameM nAbhi taka aMdara khar3e rahakara sarasvatIke ciMtAmaNI maMtra kI sAdhanA karate the| savAlAkhakA purazcaraNa hote hI sArasvata vara mileM aisA AmnAya hone para bhI ekkIsa ekkIsa purazcaraNa taka unheM vara na milaa| AkharameM khinna udvigna hokara unhoMne japamAlAko gaMgA jalameM pheMka dii| mAlA gaMgAke jalameM DUbane ke bajAya AkAza meM addhara sthira ho gii| paMDitajI Azarya cakita ho ge| mA~ ne AkAzavANI karake kahA vatsa! khinna na ho| bhavAMtarakI bahota hatyAe terI siddhimeM aMtarAyabhUta thI eka eka purazaraNa se eka eka hatyA kA pAtaka tUTa gye| aba tuM phirase eka purazcaraNa kara, tujhe nizcita vara milegA / punaH devabodhine purazcaraNa kiyA aura evaM siddhi prApta huI / sArasvata ke anya sabhI sAtvika sAdhanAmeM aise aneka vyapAyoM (saMkaTe) janma janmAMtarIya hameM bAdhArupa hote hai| ve Tale taba hI iSTa siddhi hameM mile| "japAt siddhi jaMpAt siddhi rjapAt siddhi ne saMzaya: / japato nAsti pAtakAm / ' sAtvika sAdhakako yaha bAta nahi bhUlanI caahie| sarva mAtRkA mAtRkA - mayI bhagavatI sarasvatI nikhila, brahmAMDezvara arihaMta paramAtmAkI DI paramazakti hai| jo ihaloka meM sarvasiddhi dekara aMtameM paramapada detI hai| merI sAlo taka sAdhanA evaM abhyAsa ke paripAkarupa yaha bAta merI samajhameM AyI hai| vi.saM. 2008 meM mujhe umra meM AThavAM sAla lagA aura merI dIkSA saMpanna huii| mere sadgurujI paM. bhadraMkara vijayajI mahArAjAne mujhe sinorameM dAdA zAMtinAthajI ke maMdirajI ke pAsa narmadA nadIke taTakI samIpa upAzrayameM dIkSA bAda nava mAsa taka rkhaa| paryuSaNAmeM saMvatsarIkA aTTama karAke mujhe sArasvata maMtra dIkSA vidhivat dekara savAlakSa 1 / mUlayaMtra kA japa kirAyA, sAlo taka gurudeva nirdiSTa aTTama evaM maMtra jApakA silasilA calatA rhaa| vaha sadgurukI kRpAse prApta mAtA sarasvatI bhagavatI ke kiMcit anugraha se yaha nA~dha kiyA hai| mai... chadyastha aura apUrNa sAdhaka hU~ isaliye isameM kSati bhI ho sakatI hai| jo sujJa sAdhaka sudhAra leMge aisI AzA rakhatA I mA~ sarasvatI para aTUTa zraddhAvAna muni kulacaMdra vijayajI kI hArdika preraNAse yaha noMdha likhI gaI hai| unake nimitta meM yaha ciMtana manana kara sakA isaliye maiM unheM bhI sahAyaka mAnatA hU~ / aMta meM mere sadgurudeva pU. paMnyAsajI ma.sA. tathA rmAM sarasvatI bhagavatI, nitya mujha para sadA anugraha buddhi rakheM yahI prArthanA / li. dhuraMdhara vi. vi.saM. 2054 cai. va. 11 guruvAra. XIII Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aiM namaH graMthanuM garavuM guMjana devI sarasvatIjInuM sanmAna lokottara jinazAsananI AdhArazIlA jinabiMba ane jiMnAma che. jinezvara prabhunI mUrti, svarupa-prApti nuM lakSya siddha karavAmAM samartha che. ane jainAgama, mokSamArgamAM divAdAMDInI jema jIvone sva-rupa prApta karavAmAM pathapradarzaka che. arihaMta prabhunA mukhakamalamAM nivAsa karanArI vANInI svAminI zrI zrutadevatA sarasvatIno prabhAva A bhUmaMDalamAM avAvadhi akhaMDa cAlI rahyo che. jenAdvArA bhAratanA samasta darzana ane sampradAyomAM mAM sarasvatIjInA Adara - sanmAna - svIkAra karavAmAM koI paNa mata-matAMtara nathI. zrutadevatAnI mahattA jaina darzanamAM pAMca (mati-zruta-avadhi-manaH paryava-kevala) jJAna paikI bIjuM zrutajJAnanA varNa (akSara) svarUpa devatA e pravacananI adhiSThAtrI devI manAya che. gaNadharonA mukha(rUpI) maMDapamAM nRtya karanArI sarasvatI samasta jagatamAM jJAnano mULa srota vahAvanArI che. jainettaromAM paNa brahmA-viSNu-maheza Adi devo e paNa jene praNAma karyA che ane diggaja koTinA mUrdhanya paMDito e paNa jemanI stuti karI che tevI mA~ sarasvatI ajJAna timirane dUra karanArI che ema prasiddha ja che ''A dravyata za yA te mahA mAnatA." zlokanI paMktithI A vibhAvanA pratyakSa jaNAya che. bhAratI devInuM mahattama sAmarthya bhAratI devI sAhitya-saMgIta-kalA-vidyA ane jJAna ApanArI mAnI che. paraMtu adyAvadhi (AjasudhI) aprakAzita mahopAdhyAya zrI yazovijayajIkRta zrI sarasvatI aSTaka nA sAtamA zlokamAM bahuja spaSTatAthI nivedana karyuM che, ke zrI sarasvatI devIe mokSa saMpatti kevaLajJAna mATe pAraMpArika nizcaya kAraNa che, kemake "bhAratIdevInA prasAdathI jJAna maLe che, te samyagajJAnathI tAtvika mArga maLe che. ane samyag kriyAnI prApti thAya che. je jJAna-kriyAthI sAdhaka kevaLajJAna (mokSa) saMpatti prApta karI le che. A rIte mokSano nirapAya hetu sarasvatInI kRpA thAya che. AthI phalita thAya che ke samyagajJAnanI ArAdhanA-upAsanAvinA jIvana uSmA ullAsa ane uddezabharyuM vyatIta thatuM nathI. jIMdagI nirthaka ja vahe che, enA karatAM kamasekama mAMnI jANakArI - paricaya karI levo Avazyaka ja che. zruta-zAradA-sarasvatI devInA pratIko zruta zAradA - bhAratI - brAhmI - sarasvatI - vidyA - vAgIzvarI - tripurA Adi 108 bhinna bhinna paryAyavAcI nAma prApta thAya che. evA 108 nAmonA judA judA stotro paNa graMthamAM chapAyA che. prAcIna zilpamAM te cArabhujAvALI athavA be hAthavALI dekhAya che. kiMtu tAraMgAhila para jaina daherAsarajInA maMdira nA pRSThabhAgamAM AThabhujAvALI ane haMsata jena sarasvatI mUrti jovAmAM Ave che, je saMzodhanano viSaya che. ghaNA badhAM zilpacitromAM jamaNA hAthamAM pustaka - kamaLa athavA amRtapUrNa kamaMDaLa grahaNa karela, rAjahaMsa para beThelI athavA zatadala kamaLa vacce virAjita ane kyAMka zilA para beThelI jaNAya che. joke emAM paNa bhinna bhinna saMketArtha hoIzake to paNa jenonI sarasvatI bAlasa ane jainetaro nI mayUranA pratIkavALI manAya che. sarasvatIjIno nivAsa jaina dharma mAnya '"sena praznottara" nAmanA praznottara graMthamAM vyaMtara nikAyanA gItati IndranI maheka pakarANI sarasvatI devI che. evo ullekha maLe che. jyAre jainetaronI mAnyatA pramANe brahmAnI be putrIo paikI eka putrI sarasvatI che, ane kyAMka tene brahmAnI patnI paNa mAnI che. e jayAre apariNItA hatI tyAre herAnA pratIkavALI hatI ane jyAre pariNItA thaI tyAre mayUranA pratIkavALI thaI. paraMtu nizcitArtha karavAmAM vibhinna mata-matAMtara cAle che tethI e paNa saMzodhanano viSaya che. sarasvatIjInA pratIkonI rahasyamayatA sarasvatIjInA hAthamAM je pothI (pustaka) che, e jJAnanI agha zakti nuM sUcaka che. mALA, maMtradIkSA sUcaka che ane emAM jJAna sAdhanAne yogya kriyA-upAsanA dhvanita thAya che. e ja rIte vINAvAdana e saMgIta dvArA AtmAnI svarUpa avasthAmAM layIna thavAnuM sUcaka che. tathA varadamudrA ane amRtathI bhareluM kamaMDala bhakatajano nA trividha pApa - tApa - saMtApane dUra karIne AtmAnubhUtino rasAsvAda karAvanAra che. rAjahaMsa, jagatnA sat`asat tatvone saura-nIra nI jema vivekajJAna dvArA bheda draSTithI soDa soDAM nA japAjapanuM sUcana karI Atma svarUpane pratyakSa karavAnuM pratIka che. mayUravAhinI e mAtra jJAna-vijJAnanI adhiSThAtrI nahI paraMtu samagra sAhitya saMgIta kalAnI paNa mahA adhiSThAtrI che. sarasvatIjI zatadala kamalamAM virAjita che te brahmajJAnanI prAptinuM nirUpaka che, ane dehasthita brADoranI vATikA paNa te ja che evuM jaNAya che. taMtra graMthomAM sarasvatIjIne suSumaNA nADInI XIV Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAminI kahI che ane tenI kRpAthI temaja madhyamAM nADInA abhyAsathI ja jIva zivapada sudhI pahoMce che. evuM kahevAya che. A rIte judA judA pratIko dvArA vezvika sanAtana tattvone satyam zivam-suMdarama mAM prasthApita karIne jJAnAnubhava ane sauMdaryanubhava je AtmAnA viziSTa guNo che tenA rUpako devInI mUrtimAM ghaTAvyA che. mAMnA svarUpano bhinna bhinna svIkAra kevI rIte ? mAM bhagavatI sarasvatIjInuM prabhutvatrikAlAbAdhita che. e sarva saMsArI jIvonI urdhvagAminI preraNAdAyaka jJAnazakti svarUpA che. pratyeka dharma-samudAyomAM mAM sarasvatIjIno viziSTa svarUpamAM sAdarA svIkAra thayo ja che. hinduomAM sarasvatI nAmathI, vaizyomAM zAradA, bauddhomAM prajJA pAramitA, khristIomAM mInarvA ane jainomAM mRtadevatAnA nAmathI mA~ sarasvatInI pUjA thAya che. dakSiNa bhArata - baMgALa - meghAlaya - AdimAM 'tripurA bhAratI' nA nAmathI ghaNo prabhAva ane prasAra karNagocara thayo che. | ' ye rAsanI dhatI'' e caraNathI zarU thatuM 'laghu paMDita nuM tripurA bhAratI stotra atyaMta prabhAvazALI ane gUDhArtha manAyuM che, jenA upara jainAcArya zrI somatilaka sUrijI ma.sA.zrIe stotranA rahasya sphoTa karatI mananIya TIkA racI che. sAthe sAthe ekavIsa zlokamAM ekavIsa (21) bhinna bhinna kAryasAdhaka maMtro zlokAMtamAM mUkayA che je graMthamAM prastuta karyA che. A stotranA kartA 'laghu nAmanA cAraNa che. rAjasthAnanA ajArI gAmanA, pahADonI vacce jayAM mAM zAradAnuM prAcIna maMdira che tyAM mAMnI lagAtAra sAdhanA dvArA mAMnuM varadAna prApta karyuM hatuM. A sthAna laghu kAzmIra kahevAya che. A zAradA aSADhI cAturmAsamAM ajArImAM nivAsa kare che ane ATha mahinA kAzmIramAM vase che. evI rIte amuka sAdhaka gaNa kahe che. paraMtu A sthAna bahu ja prabhAvasaMpanna kAryasAdhaka che emAM bemata nathI. vidyAdevInI sAdhanA zAmATe karavI ? jagatanA koIpaNa vyavahAramAM, viSayamAM ke vikAsamAM are! koIpaNasiddhine mATe mAMnI karUNA kRpA - prasAda karavo anivAryarUpe Avazyaka thaI jAya che. tenI ArAdhanA- sAdhanA ghaNA prAcIna kALathI cAlI Ave che. | vikramanI AThamI sadImAM thayelA prasiddha AmarAjApratibodhaka zrI bappabhaTTasUri ma.sA. bAla dIkSA jIvananI adbhUta ghaTanA vikhyAta che ke gurudevazrI siddhasena divAkarajIe emanI suyogyatA joIne zrI sArasvata mahAmaMtra Apyo hato. teo niraMtara jApa karatA hatAM paraMtu eka divasa nitya jApamAM ekAgra thayAM, tyAre bAlamunenA naiSThika brahmacaryanA teja nI AbhAthI, dhyAnanI layalInatAthI ane japanA prakarSathI snAna krIDAmAM magna thayelI zrI sarasvatI devI zIghatAthI evAne evA ja svarUpamAM pragaTa thaI hatI. paraMtu munivare manuM viSama svarUpa joI moTuM pheravI lIdhuM tyAre devI ne Azcarya sAthe potAnA svarUpano khyAla Avyo ane svastha thaIne pUrNa prasannatAthI munizrIne varadAna ApI svasthAne pAchI pharI. teNe munizrIne varadAna ApyuM ke 'tuM sadAya ajeya banIza tyArathI munivarajIne pratidinA hajAra (1000) zloka kaMThastha karavAnI zakita prApta thaI ane sarva zAstramAM pAraMgata thaIne zrI jInazAsananA prabhAvaka kAryo karavAmAM mAM nI kRpAthI samartha thayA. ane e ja mA~nI kRpAthI kalikAla sarvajJA hemacaMdrAcAryajI, kavi kAlIdAsajI, zrIharSa, mAgha-bhAravi Adi paMDitavarya zreSThatamarUpe vidyAnA kSetramAM prasiddha thayAM che. kahevAno bhAvArtha e che ke te mahApuruSa jevA bahumoTA satvazALI, parAkramI ke vidyApuruSa na banI zakIe paraMtu mAMnI amInajaranuM ekAda paNa kRpA kiraNa jANe-ajANe pratyakSa ke parokSa maLI jAya to paNa ApaNuM jIvana unnatinA patha para saraLatAthI pragatikAraka banatuM rahe. e mahAjanonI jema mahAjanonA kRpApAtra banavAne mATe moMnA. caraNanI sevA-bhakita-upAsanA dila lagAvIne karavI ati Avazyaka che ane jIvanamAM zIla-satya-sAdAI ane tapa-japa karavuM paNa eTaluM ja Avazyaka che. sarasvatIjIno saMbaMdha kakyArathI? dharatI para janma letAMnI sAthe ja bALako jyAre rUdana kare che tyAre 'meM eM " evo avAja kare che. tyAre evuM lAge che ke te potAnI vedanA vyakata karavA mATe vANInI sahAya levAno prayAsa kare che. paNa hakIkatamAM evuM thatuM nathI. e bALaka jANe eN bIja maMtranA svarUpavALI mA~ne bolAve che ke he eN eN eNsvarUpavALI mA~! tuM mArI pIDA-vedanA-sudhAdi mananA bhAvo - mArI A sAkSAtakha mAMne jaNAva jethI te mane zAMta karavAno prayAsa kare. ane na jANe tyAre evuM ja kaMIka thAya che ke enI sAkSAt (janmadAtrI) mAtA potAnuM badhuM kArya choDI dIkarAnI pAse jaIne tene zAMta kare che. AthI jamatAMnI sAthe ja manuSyano sarvaprathama saMbaMdha sarasvatIjIno ja hoya che. paraMtu moTA thatAM ja zrI = lakSmIjI AdinA saMbaMdhamAM aneka prakAre rahetAM rahetAM potAnuM potIkuM khoI bese che. amerIkAnI nAsA saMsthAe bArAkhaDInA pratyeka akSaranI bhinna bhinna prakAranA mAlika arthaghaTana vidvAno dvArA tana zailIthI raju karyA che. temAMthI eN eN bIjanuM arthaghaTana kaMIka evuM karyuM che. evuM paraMparA thI karNagocara thayuM che. jIvana anekavidha citra - vicitra IcchAo saMyogo ane ghaTanAo sAthe saMkaLAyeluM che. sAmAnyatayA jIvane sarvatra dhanasaMpattinuM mUlya sarvAdhika rahe che paraMtu enI pUrtito deva-devI nI kRpAthI paNa thAya che. maMtra-jApathI kAryasiddhi zIghratAthI thAya che, paraMtu maMtramArganI yathArtha jANakArI vinA saMbhavataH ghaNuM karIne anartha paNa thAya che. maMtranI gUDha vAto maMtro nizcita niyamathI susthita hoya che, nizcita prakAre XV Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uccAraNIya padonI susthita yojanA hoya che. pratyeka bIja maMtra yA maMtrapadomAM nizcita prakAranA AMdolano utpanna thAya che, A AMdolano paNa te te nizcita prakAranA varNa-gaMdha-AkRti vALA hoMca che. ane dehamAM te AMdolano nizcita sthAnamAMthI ja utpanna thAya che. je te jagyA para potAnuM svAmitva dhAraNa kare che. maMtronA svara, hrasvadIrgha-mbuta jevI rIte paNa uccAra karavAnuM batAvyuM che. ema karavAthI dehazuddhi-hRdayazuddhi-nADIzuddhi ane tattvazuddhi kramazaH thavA mAMDe che, AgaLa vadhIne prANanI gatine niyamita karIne manane sthira kare che, e manathI ja te zakti, draDha banIne sAdhakane ekAgra lacIna avasthAmAM vadhu sthira kare che. tyArapachI zuddha mantranA rUpa-gaMdhaAkAromAM mantradevatA padhArIne bhakatanI manokAmanA pUrNa kare che. punaH punaH maMtranA raTaNa thI te maMtradevatA maMtranA gRhAkathanane kahIne potAnA sthala svarUpane choDIne niHsIma svarUpanuM darzana karAve che, ane e pramANe zraddhA tara banatAM banatAM sAdhakane saMkalpa vikalpomAMthI mukta karIne nirvikalpaka avasthAnI prApti karAvavAmAM samartha bane che. AthI maMtrasiddhi karavAmAM anubhUta guru, zArIrika mAnasika baLa, dhIraja ane zraddhAnI ati AvazyakatA hoya che. maMtra-devatA pratyakSa kyAre thAya ? kaivalyanA dvAra zuM maLe ? maMtrasiddhimAM AmnAya (guru paraMparA) ane vizvAsa bAhulya A banne mahatvanA sahakArI hetu che. emAM paNa guru-maMtra devatAprANa ane AtmA A saghaLuM ekIbhAvamAM sthira rahe che tyAre maMtra devatA zIghratAthI pratyakSa thAya che. emanuM AlaMbana mAtRkAkSaro (a thI ha sudhInA akSaro) che. emane jJAnazaktinI sAthe gADha saMbaMdha che. vANI cAra prakAranI che. 1) vaikharI 2) madhyamA 3) pazyantI 4) parA 1) mukhamAMthI uccAraNa karAtI vANI te vaikharI. 2) hRdayagata vANI te madhyamA. 3) nAbhigata sUkSma svarUpavALI vANI te pazyantI. 4) jyAM kevaLajJAnanA jAjavalyamAna sUryanA prakAza jevuM Atma teja hoya te para vANI. parAvANInuM upAdAna pazyantI, pazyantInuM kAraNa madhyamAM ane vaikharI vANIthI ja madhyamAM sudhI sAdhaka pahoMcI zake che, vaikharInI pradAtA che zrI sarasvatI devI. AthI mA~ sarasvatI ja kramazaH sAdhakane kaivalyanA dvAra sudhI pahoMcADe che. AjanA viSamakALamAM jenuM deha-manobaLa sAmarthyapUrNa na hoya, viziSTa satva na hoya temaNe vadhu AgaLa vadhavuM yogya nathI. pUrvanA puNyodayathI devI-devatAoM nA darzana sAdhakane thAya che. prArabdha ane puruSArthathI maMtradeva siddha thAya che, hA, kyAreka kyAMka maMtrasiddhi nathI thatI evuM lAge tyAre be-traNa vAra vizeSa zuddhithI sAdhanA karavI, pachI paNa siddha na thAyato te maMtrasAdhanA choDI devI joIe. A viSayamAM eka vAta huM pUrI spaSTatAthI jaNAvavA mAMgu na chuM ke jeNe adhyAtma unnati athavA paramazreya prApta karavuM hoya temane yathAyogya A mArga para dhIme dhIme anubhavI purUSonI pAse besI mArgadarzana-kRpA-prasAda meLavIne AgaLa vadhavuM ucita che. emAM paNa je saMyamI-saMsAra vimukha- vairAgyavAna paramArthI hoya emane mATe ja deva-devInI maMtrArAdhanA ThIka che. saMsArIone nahi. samyagraSTi devonI ja upAsanA karavI joIe. emanI ja sahAya - salAha pUratI che, A graMthamAM jeTalo paNa jaina-jainetarono saMgraha karyo che. te stotra-mantra-yantrAdi nI saghaLI vAto phakta saMgrahArthe ja che. AthI emAM vadhu uMDA javuM, ArAdhanA karavI ThIka nathI. saMpAdaka javAbadAra nathI mahAmaMtrAdhirAja navakAramaMtrathI adhika kaMIja nathI. eja sarvAdhika che, ahIM anya je paNa vAto rajU karI che te phakta te viSayane anurUpa ja kaMIka kaMIka maMtrAdi vagere prasiddha karyA che. A sarva zrutajJAna viSayanA jijJAsu sAdhakone mATe ane mAnI bhaktine mATe sarkicita prayAsa karyo che, to paNa jo koI anadhikRta ceSTA karaze ane aniSTa no bhoga banaze to temAM saMpAdaka javAbadAra nahI rahe. A viSaya mAM gItArtha jJAnI gurUbhagavaMtanI AjJA vinA kaMI ja na karavuM joIe. vidyA prabhAvaka anubhUta siddha catro (yantra vibhAgamAM) anubhUta ane parama prabhAvaka soLa (16)thI adhika yaMtro prAthamika jANakArI sAthe ApyAM che. yaMtromAM 1-2-3 Adi aMka lakhyA che. te maMtradevatAnA guhya svarUpa manAya che. aMkAkSaronI yojanA paNa nizcita rUpathI thAya che. emAM paNa prathamanA be yaMtra, sArasvata ciMtAmaNI yantra, hasta patramAMthI uddhRta tripura bhairavIno vidyA-prAptino yaMtra bahu ja prabhAvaka manAya che. maMtrasiddhimAM zreSTha to potAnI zraddhA, samarpaNa ane vizvAsa ja che. enAthI ja kAryasiddhi thAya che. jene paNa caitra banAvIne rAkhavAnI IcchA hoya teNe zubhadivase, zubha samaye cAMdI - tAMbA athavA bhojapatrapara dADamanI kalamathI aSTagaMdhanI zAhI dvArA enA vidhi vidhAna jANIne banAvI zake che. pachI pavitra sthAne rAkhI nitya darzana-arcana-pUjana vidhi karavI joie. mAM nA phoTAo kyAM kyAM che ? mA~ sarasvatIjInA prAcIna - arvAcIna judA judA prakAranA aneka kalAtmaka phoTAo Azare baso pacAza(250) thI vadhu mUkA che. amAro jeTalo paNa saMgraha che te badhuM ja zraddhALu lokonI sahAyathI maLyuM che, tene saMgraha rUpe janahita mATe raju karyuM che. emAM tAmilanADu, paMjAba-sirohI-pAlAbaMgAla, bIkAnera, gvAliyara, nAgapura Adi dakSiNabhAratanI ghaNI badhI ane amadAvAda, pATaNa, piMDavADA. mAunTa Abu, tAraMgA, rAMteja, mahesANA, jUnAgaDha, vaDodarA, sUratapAlItANA Adi gujarAta - rAjasthAna ane prasiddha citrakAronI manohara kalAtmaka kRtio mUkI che. temAM baMgALanI sarasvatI XVI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustakamAMthI aneka bleka enDa vhAITa phoTAo lIdhA che. A phoTAo nA mudrAmAM paNa sahuno hArdika sahayoga rahyo che. sAhitya-traNa svIkAra A graMthamAM sAhityanI upalabdhi mATe jesalamera - pATaNa - koI-amadAvAda-kobA-vaDodarA-suratanA prAcInajJAnabhaMDArono upayoga yo che khane nacitra - avyasaMgraha- lAga-2, bhairavapadmAvatIkalpa, bRhadastotra saMgraha, sarasvatI vaMdanA, sajjanasanmitra, liMgAdi purANa, sAghana mAlA, caMDIkalpataru Adi graMthono sahayoga lIdho che. tathA pa.pU. A. zrI vijaya pradhumnasUrIzvarajI ma. sAheba graMthano uddeza ane sArabhUta vAtono mananIya lekha lakhI ApavA badala RNI chuM. meM to phakata mArI alpa mati anusAra saMpAdana saMzodhana karyuM che. mArA aMtaranI apekSAo A saMzodhana ane saMgrahanuM bRhatkArya mArA nasIbamAM kyAMthI ? to paNa mA~ zAradAdevInI kRpAthI, mArA anaMta upakArI, saMdeva kRpALu pUjApAdara gurudevazrI vijaya candrodaya sUrIzvarajI ma.sA.nI ja paramakRpAthI A graMtha ratna prakAzita thayo che. A prakAzanamAM mArI alpajJatA ane anabhijJatAne kAraNe kaMIne kaMI bhUla kSati ho, - devI sarasvatIjIkA sanmAna 7 lokottara jinazAsanakI AdhAra zilA jinabiMba aura jinAgama hai, jinezvara prabhu kI mUrti svarUpa prAptikA lakSya siddha karane meM samartha hai, aura jainAgama mokSamArga meM dIpastaMbhakI taraha jIvoke sva-rUpa prApta karane meM pathapradarzaka hai / arihaMta prabhu ke mukha kamalameM nivAsa karanevAlI vANIkI svAminI zrI zrutadevatA sarasvatIkA prabhAva isa bhUmaNDalameM adyAvadhi akhaNDa cala rahA hai jisase bhArata ke samasta darzana aura sampradAya meM sarasvatIjIkA Adara-sammAna svIkAra karane meM koI bhI matamatAMtara nahIM hai| zrutadevatA kI mahattA jainadarzanameM pAMca (mati zruta avadhi manaH paryava, kevala) jJAna meM se dUsarA zrutajJAna varNa (akSara) svarUpa zrutadevatA pravacanakI adhiSThAtrIdevI mAnI jAtI hai| - gaNadharoke mukha maNDapameM nRtya karanevAlI sarasvatI samasta jagatameM jJAnakA mUlasrota bahAnevAlI hai / jainetaromeM bhI brahmA-viSNu-maheza Adidevo ne bhI jinhe topaNa mA~ no upAsaka gaNa ane vidvad samAja - pAThaka gaNa pAse eka apekSA rAkhuM chuM ke mArI kSatino hArdika nirdeza karI avazya yAda karAve, huM jarUra zuddhi karIza ane sahRdayatAthI Apano hArdika AbhAra mAnIza. graMtha kA garavA guMjana jJAna - vidyAnA A pavitra graMthanI AzAtanA upekSA kyAreya paNa na karavI joIe. ane kare to mArI javAbadArI nathI. jJAnapipAsu loko graMthanuM zAMtithI adhyayana karIne, kiMcita maulika upayoga kare, jenA vaDe potAnA dehati suSupta anaMta Atmika zakti jAgRta thaIne mAnI kRpAnuM bhAjana thAya. ajJAna rUpa tIva timira haTAvIne Atmika sukhAnubhUtimAM ta banI ne sva-para sarvanA AtmakalyANanI bhavya bhAvanAo mUrtimaMta kare ane zAzvata svarUpane prApta kare eja aMtaranI tIvrecchA sAthe maMgala bhAvanA. pUjyapAda gurudeva zrImad vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma.sA. no caraNakiMkara muni kulacaMdra vi. vi.saM. 20 DA. su. 3 sImaMdhara jina dIkSA kalyANaka diA amadAvAda. praNAma kiyA hai evaM diggaja koTike mUrdhanya paNDito ne bhI jinakI stuti kI hai aisI mA~ sarasvatI ajJAna timirako dUra karane vAlI prasiddha huI hai| " yA brahmA'cyutazaMkaraprabhRtibhiH devaiH sadA vanditA " zlokakI paMktise yaha vibhAvanA pratyakSa dikhAI jAtI hai| , bhAratI devIkA mahattama sAmarthya bhAratIdevI sAhitya-saMgIta-kalA vidyA aura jJAnako denevAlI mAnI hai| lekina adyAvadhi aprakAzita mahopAdhyAya zrI yazovijayakRta zrI sarasvatI aSTaka ke sAtaveM zlokameM bahuta spaSTatAse nivedana kiyA hai ki zrI sara. devI mokSa sampatti kevalajJAnake pAramparika nirapAya kAraNa hai, kyoMki jisa bhAratI devIke prasAdase jJAna milatA hai use samyaga jJAnase tAtvika mArga milatA hai evaM samyaga kriyA kI prApti hotI hai jisa kriyAse kevalajJAna (mokSa) sampatti sAdhaka prApta kara letA hai, isI taraha se mokSakA nirapAya hetu sarasvatIkI kRpA banatI hai| isaliye phalita hotA hai ki samyag jJAnakI ArAdhanA-upAsanA binA jIvana uSmA - ullAsa aura uddezabharA vyatIta nahIM hotA hai, nirarthaka hI jiMdagI bahatI hai| usase acchA kamase kama mA~ kI jAnakArI paricaya kara lenA Avazyaka hI hai| / XVII Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zruta-zAradA-sarasvatI devI ke pratIka zruta-zAradA-bhAratI-brAmhI-sarasvatI-vidyAvAgIzvarI-tripurA Adi 108 bhinna bhinna paryAya vAcI nAma milate hai vaise 108 nAmo kA bhinna bhinna stotra bhI granthameM chapA huA hai| vaha cAra bhujAvAlI yAdo hastavAlI prAcIna zilpameM dikhAI jAtI hai| lekina tAraMgA hila para jaina maMdira ke pRSTha bhAgameM aSTabhujAvAlI jaina sarasvatI mUrti haMsayukta dekhane meM AtI hai, jo saMzodhana kA viSaya hai| bahuta sAre zilpo aura citromeM dAyeM hastameM mAlA varada mudrA yA vINA dhAraNa kI huI aura bAyeM hastameM pustaka-kamala yA amRtapUrNa kamaNDalu grahaNa kI huI, rAjahaMsako vAhana banAkara yA zatadala kamalake bIcameM virAjita huI aura kaI jagaha patthara kI zilApara baiThI huI dikhAI jAtI hai| yadyapi usameM bhI bhinna bhinna saMketArtha ho sakate hai phira bhI jainoMkI sarasvatI bAlahaMsa aura jainetarokI mayUrake pratIkavAlI mAnI jAtI hai| sarasvatIjIkA nivAsa jaina dharma mAnya sena praznottara nAmaka praznottara granthameM vyaMtara nikAya kI gItarati indrakI maharddhika paTarAnI sarasvatI devI hai aisA ullekha milatA hai| jainetarokI mAnyatAse brahmAkI do putriyo meM se eka putrI sarasvatI hai aura kisI jagaha para vo brahmAkI patnIbhI mAnI gaI hai ve jaba pariNItA banI taba mayUrake pratIkavAlI thI aura jaba apariNItA thI taba haMsake pratIkavAlI thI lekina nizcitArtha karanemeM bhinna bhinna mata-matAMtara calate haiM isaliye yaha saMzodhana kA viSaya hai| sarasvatIjIke pratIkoM kI rahasyamayatA sarasvatIjIke hastameM jo pothI (pustaka) hai vo jJAnakI amogha zaktikI sUcaka hai, mAlA maMtradIkSAkI sUcaka hai aura usameM jJAna sAdhanAke yogya kriyA-upAsanA dhvanita hotA hai| evaM vINAvAdana saMgItadvArA AtmAkIsvarUpa avasthAmeM layalIna banAne kA pratIka hai tathA varadamudrA aura amRtase bharA huA kamaNDalU bhaktajanoke trividha pApa-tApa-saMtApako dUra karake AtmAnubhUtikA rasAsvAda karAnevAle hai| aura rAjahaMsajagat ke sat-asat tattvoko kSIra-nIra kI taraha vivekajJAnadvArA bhinna (bheda) draSTise so'haM so'haM kA ajapA japa kA sUcana batAkara Atma svarUpako pratyakSa karAnekA pratIka hai| mayUra vAhinI mAtra jJAna-vijJAnakI hI adhiSThAtrI nahI kintu sAre sAhitya saMgIta kalA kI bhI mahAna adhiSThAtrI hai| sarasvatIjI zatadala kamalake bIcameM virAjita dikhAI jAtI hai vo brahmajJAna kI prAptikA nirUpaka hai aura deha sthita caramabrahmadvArakI udghATaka bhI vahI hai aisA jJAta hotA hai| tantra granthomeM sarasvatIjIko suSumnA nADI kI svAminI batAI hai usakI kRpA se hI aura madhyamA nADIke abhyAsa meM hI jIva zivapada taka pahuMcatA hai aisA kahA jAtA hai| isI taraha bhinna bhinna pratIkoMdvArA vaizvika sanAtana tatvoko satyam-zivam -sundaram meM prasthApita karake jJAnAnubhava aura saundaryAnubhava jo AtmAke viziSTa guNa haiM usakA rUpaka devI kI mUrtimeM ghaTAyA hai| mA~ ke svarUpa kA bhinna bhinna svIkAra kaise? mA~ bhagavatI sarasvatIjIkA prabhutva trikAlAbAdhita hai| ve sarva saMsArI jIvokI urdhvagAminI preraNAdAyaka jJAna-zakti svarUpA haiN| pratyeka dharma-sampradAyomeM mAM sarasvatIkA viziSTa svarUpameM sAdara svIkAra huA hI hai / brAhmaNoMmeM sarasvatI nAmaseM vaizyomeM zAradA bauddhomeM prajJA pAramitA, IsAiyoMmeM mInarvA aura jainomeM zrutadevatAke nAmase mAM sarasvatI kI pUjA kI jAtI hai| dakSiNa bhArata baMgAla meghAlaya Adime "tripurA bhAratI" nAmase bahata sAre prabhAva aura prasAra karNa gocara hue haiN| "endrasyeva zarAsanasya dadhatI" caraNase zuru hotA tripurA bhAratI stotra laghu paNDitakA atyaMta prabhAvazAlI gUDhArtha mAnA gayA hai| jisapara jainAcArya zrI somatilaka sUrijI ma. zrI ne stotrakA rahasya sphoTa karake mananIya TIkA banAI hai| sAtha sAtha ikkIsa zlokoM meM ikkIsa (21) bhinna bhinna kAryasAdhaka mantra zlokAntameM rakhe hai jo granthameM prastuta kiye haiN| isa stotrakA kartA 'laghu' nAmaka cAraNajana ne rAjasthAna ke ajArI gA~va ke pahADoke bIcameM jidhara mA~ zAradAkA prAcIna mandira thA udhara mA~ kI lagAtAra sAdhanA dvArA mA~kA varadAna prApta kiyA thaa| yaha sthAna laghu kAzmIra mAnA jAtA hai| mA~ zAradA ASADhI cAturmAsa ajArImeM nivAsa karatI hai aura AThamAsa kAzmIrameM basatI hai aisA kucha sAdhaka jana kahate hai lekina yaha sthAna bahuta prabhAvasampanna kAryasAdhaka hai isameM do mata nahIM hai| vidyAdevIkI sAdhanA kyoM karanA ? jagatake kisI bhI vyavahArameM-viSayameM-vikAsameM are ! kisI bhI siddhi ke liye bhI mA~kI karuNA-kRpA-prasAda prApta karanA anivArya rUpase Avazyaka bana jAtA hai| usakI ArAdhanA-sAdhanA bahuta prAcIna kAlase calI AtI hai| vikramakI AThavIM sadI meM vikhyAta ho AmarAjA pratibodhaka zrI bappabhaTTi sUri ma.sA. kI bAla dIkSA jIvanakI adbhuta ghaTanA khyAta hai ki gurudeva zrI siddhasena sUrijI ne usakI ThIka tarahase yogyatA dekhakara zrI sArasvata mahAmantra pradAna kiyA thaa| ve niraMtara jApa karate the lekina eka dina nitya jApa meM ekAgra bane hue the| taba bAla munike naiSThika brahmacaryake teja kI AbhAse evaM dhyAnakI layalInatA se aura jApake prakarSase snAnakrIDA meM rata banI huI zrI sarasvatI devI zIghratAse vaise hI rUpameM pragaTa haI lekina munivarane mA~ kA viSama svarupa dekhakara mukha phirA liyA taba devI ko Azcarya apane svarUpakA khyAla AyA taba svastha banakara apane sthAnameM vApasa lauTI aura pUrNa prasannatAse munizrIko vara diyA ki XVIII Education International Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "tU sadA ajeya banegA" basa usI samayase munivarajIko pratidina 1000 zloka kaMThastha karanekI divya zakti prApta huI aura vo sarvazAstra pAraMgata banakara zrI jinazAsanake prabhAvaka kArya karanemeM mA~ kI kRpAse samartha bane aura inhIM mA~kI kRpAse kalikAla sarvajJa hemacandrAcAryajI yazovijayajI, kavi kAlidAsajI, zrIharSa-mAgha-bhAravi Adi paMDitavarya zreSTha rUpase vidyA ke kSetrameM prasiddha hue hai| kahanekA matalaba eka hI hai ki una mahApuruSa jaise bahuta bar3e sattvazAlI-parAkramI yA vidyApuruSa hama na bana sakeM lekina mA~kI amI najara kRpA kiraNa jAne-anajAne-pratyakSa yA parokSameM mila jAye taba bhI hamArA jIvana unnati ke patha para saralatAse pragatikAraka bne| una mahAjanokI taraha mA~ ke kRpApAtra banane ke liye mA~ ke caraNakI sevA-bhakti upAsanA dila lagAkara karanA ati Avazyaka hai aura jIvanameM zIla-satya-sAdagI tapa-japakaranA bhI utanA hi Avazyaka hai| sarasvatIjIkAsambandha kaba se? dharatI para janma lene ke sAtha hI bacce jaba rUdana karate haiM taba e~ e~ e~ aisA rUdana karate hai| apanI vedanA vyakta karane ke liye vANI kI sahAya lene kA prayAsa karate hai, kintu vaisA nahIM hai api tu vo bacce aiM bIja mantrake svarupavAlI mA~ ko rUdanadvArA zAyada bulAte haiM ki he e~ e~e~ svarupA mA~! tU merI pIDA-vedanA-kSudhAdimanake bhAvamarI sAkSAt mA~ ko jJAta kara tAki vo mujhe zAMta karane kelie prayAsa kareM aura na jAne taba aisA hI kucha hotA hai ki apanI sAkSAt mA~ apanA saba kucha kArya choDakara bacceke pAsa jAkara zAnta karatI hai isaliye janma pAkara hI manuSyakA sarvaprathama sambandha sarasvatIjI kA hI hotA hai lekina baDe hote hI zrI lakSmIjIke sambandhameM bahuta prakArase rahate rahate apanA nijI mUlya kho detA hai| amarikA nAsA saMsthAne bArAkSarIke pratyeka akSarakA bhinna bhinna maulika arthaghaTana vidvAnoMdvArA tantra zailIse peza kiyA hai usameM aiM bIjakA arthaghaTana aisA kucha kiyA hai vaisA paramparAse karNagocara huA hai| ___jIvana anekavidha citra-vicitra icchAo saMyogoM aura ghaTanAose saMbaMdhita hai sAmAnyatayA sarvatra jIvako dhana-sampattikA mUlya sarvAdhika rahatA hai kiMtu usakI pUrti prasanna deva devIkI kRpAse hI hotI hai / mantrajApase kArya siddhi zIghratAse hotI hai lekina mantramArgakI yathArtha jAnakArI ke binA saMbhavata: bahulatayA anartha bhI hote rahate hai| mantroM kI gUDha bAteM.... mantra nizcita niyamase susthita hote haiM, nizcita tarIke se uccAraNIya padoM kI susthita yojanA hotI hai, pratyeka bIja mantra yA mantra padose nizita prakAra ke AMdolana utpanna hote haiM, AMdolana bhI tat tat nizcita prakArake varNa-AkRti-gaMdhavAle hote hai aura dehameM ve AMdolana nizcita sthAnameM se hI utpanna hote haiM jo usa jagaha para apanA svAmitva dhAraNa karate haiN| mantro ke svara hasva-dIrgha-pluta jaise bhI uccAraNa karane kA batAyA gayA hai vaise karaneseM deha zuddhi hRdaya zuddhi-nADIzuddhi evaM tattva zuddhi kramaza: hone lagatI hai, Age bar3hakara prANakI gatiko niyamita karake manako sthira banAtA hai, usI manase hI vo zakti dRDha banakara sAdhaka ko ekAgra layalIna avasthAmeM adhika sthira karatA hai, tatpazcAt zuddha mantrake rUpa-gaMdhaAkAromeM mantradevatA padhArakara bhaktakI manovAMchA pUrNa karatA hai| puna: puna: mantrake raTanase matalaba yAne guhya kathana kahakara apane sthUla svarUpa ko choDakara niHsIma svarUpakA darzana karAte hai, evaM darzana zraddhA dRDhatara banate banate sAdhaka ko saMkalpa-vikalpomeM se mukta banAkara nirvikalpa avasthA kI prApti karAne meM samartha banate hai isaliye mantra siddhi karanemeM anubhUta guru, zArIrika-mAnasika bala dhairya aura zraddhAkI ati AvazyakatA rahatI hai| mantradevatA pratyakSa kaba baneM ? kaivalyake dvAra kaise mileM? mantra siddhimeM AmnAya (guru paramparA) aura vizvAsa bAhulpa ye dono mahattva ke sahakArI hetu hai| usameM bhI guru-mantra-devatA prANa aura AtmA ye saba ekI-bhAvameM sthita rahate hai taba mantra devatA zIghratAse pratyakSa hotA hai usake AlaMbana mAtRkAkSara (ase ha taka) hai| unakA jJAnazaktike sAtha gaharA sambandha hai| mAtRkA vANI cAra prakArakI hai| 1) vaikharI 2) madhyamA 3) pazyantI 4) parA 1) mukhase uccAraNa kI jAtI vANI so vaikharI, 2) hRdayagata vANI sote varNo ve madhyamA, 3) nAbhigata sUkSmasvarUpA vANI so pazyantI aura 4) jahAM kevalajJAnakA jAjvalyamAna sUrya ke prakAza jaisA Atmateja hai vaha praa| parAvANIkA upAdAna pazyantI, pazyantIke kAraNa dUsarI madhyamAvANI aura vaikharIvANIse hI madhyamA taka sAdhaka pahu~ca sakatA hai, vaikharI kI pradAtA zrI sarasvatI devI hai| ata: sarasvatI mA~ kramaza: sAdhaka ko kaivalyake dvAra taka pahuMcAtI hai| Ajake viSamakAlameM jisakA deha-manobala sAmarthyapUrNa na ho, viziSTa sattva na ho usako adhika Age baDhanA ThIka nahIM hai, pUrva ke puNyodaya se hI deva-devatAokA darzana sAdhakako sAdhane milatA hai, prArabdha aura puruSArthase mantradeva siddha hotA hai| hA~ kabhI kisI jagaha para mantra siddha nahIM hotA ho aisA lage taba do-tIna bAra vizeSa zuddhi se sAdhanA karanA, phira bhI siddha na ho to ve saba mantra sAdhana choDa denA caahiye| isa viSayameM eka bAta maiM pUrI spaSTatAseM nivedana karanA cAhatA hU~ ki jisako adhyAtma unnati yA paramazreyaH XIX Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApta karanA ho usako hI yathAyogya isa mArga meM Ahiste Ahiste anubhUta puruSoM ke pAsa baiThakara mArgadarzana kRpA-prasAda lekara Age baDhanA ucita hai, usameM bhI jo saMyamI-saMsAra vimukha-vairAgyavAn paramArthI ho, unake liye hI deva-devI kI mantrArAdhanA ThIka hai| saMsArIko nhiiN| samyagdRSTi devoM kI hI upAsanA karanI caahiye| unakI hI sahAyatA-salAha kAphI hotI hai| isa granthameM jainetarekI jitanI bhI bAteM saMgraha kI hai, stotra mantra-yantrAdikI saba bAte kevala saMgrahArthe hI hai usameM jyAdA gaharA jAnA / ArAdhanA karanA acchA nahIM hai| sampAdaka jimmedAra nahi hai| mahAmantrAdhirAja navakAra mantra ke alAvA kucha bhI nahI hai, ve sarvottama sarvAdhika hai| idhara anya sabhI bAteM prastuta kI hai vaha kevala tad viSayA svarUpa hI kiMcit kiMcit mantrAdi prasiddha kiye hai yaha sabhI zruta viSaya ke jijJAsu sAdhakoke liye aura mA~ kI bhakti ke liye yatkiMcit prayAsa kiyA hai, phira bhI jo koI anadhikRta ceSTA karegA aura aniSTakA bhoga banegA to usameM sampAdaka jimmedAra nahIM rhegaa| isa viSayameM gItArtha jJAnI-guru bhagavaMtakI AjJAke binA kucha nahIM karanA caahiye| vidyAprabhAvaka anubhUta siddha yantra granthake yantra vibhAgameM anubhUta aura paramaprabhAvaka solaha (16) se adhika yantra prAthamika jAnakArI ke sAtha diye gaye hai, yantromeM jo 1-2-3 Adi aMka likhe gaye haiM vaha maMtra devatAko guhya svarUpa mAne jAte hai aMkAkSarokI saMyojanA bhI nizcita rupa se huI hai, usameM bhI prathama ke do yantra, sArasvata ciMtAmaNI yantra, tripurAbhairavIke patra me se uddhRta aura vidyA prAptikA yantra bahuta hI prabhAvika mAnA gayA hai| maMtrasiddhimeM zreSTha to apanI zraddhA-samarpaNa aura vizvAsa hI hai usase hI kAryasiddhi hotI hai| jisako bhI yantra banAkara rakhanekI icchA ho vo zubhadina-samayapara cAMdI-tAMbA yA bhojapatra para dADamakI kalamase aSTa gaMdhakI syAhI dvArA usakA vidhi-vidhAna jAnakara banA sakatA hai, bAdameM pavitra sthAnameM rakhakara nitya darzana-arcanapUjana vidhi karanA caahiye| tasvIre kahAM kahAM kaisI haiM...? mA~ sarasvatIjIkI prAcIna-arvAcIna bhinna bhinna prakArakI anekazaH tasvIre karIbana dosau pacAsase (250) se adhika rakhI gaI hai, hamArA jitanA bhI saMkalana hai vaha sabhI zraddhAlu logokI sAhaso se milA hai ata: unhe eka saMgrahake rUpa meM jana hitArtha ke liye peza kiyA hai, usameM tAmilanADu-paMjAba-sirohI-pAlA baMgAla-bIkAnera-gvAliyara-nAgapura Adi dakSiNa bhAratakI bahuta kucha aura pATaNa-piMDavADA mAunTa Abu-tAraMgA rAMteja-jUnAgaDhabaroDA-sUrata-pAlitANA Adi gujarAta-rAjasthAna aura prasiddha citrakArokI manohara kalAtmaka kRtiyA~ rakhI haiN| isameM baMgAla leMgvejakI baMgalA bhASA 'sarasvatI' pustaka meM se aneka bleka anDa vhAiTa tasvIre rakhI hai| ina tasvIroM ke mudraNameM bhI sabakA hArdika sahayoga bhI rahA hai| sAhitya svIkAra isa granthameM sAhityakI upalabdhi ke liye jemalamerapATaNa-DabhoI-bar3odA-ahamadAbAda-kobA-sUratake prAcIna jJAna bhaMDAroMkA upayoga kiyA hai| aura jaina citra kalpadrama-kAvyasaMgraha bhAga-2, bhairavapadmAvatI kalpa, stotrasaMgraha, sarasvatI vaMdanA, sajana sanmitra liGgAdipurANe sAdhanamAlA, caNDIkalpataru Adi granthokA bhI sahayoga liyA hai| tathA pa.pU.A.zrI vijaya pradyumnasUrIzvarajI ma.sA. dvArA graMthakA uddeza evaM sArabhUta bAtokA mananIya lekha likhakara diyA hai isaliye maiM usakA RNI haiN| maine to kevala apanI alpa mati anusAra saMpAdana-saMzodhana kiyA hai| mere aMtara kI apekSAe~ yaha saMzodhana kA bRhat kArya karanA mere bhAgyameM kahAM....? phira bhI mA~ zAradAdevI kI kRpAse mere anaMta upakArI sadaiva kRpAlu pUjyapAda gurudevazrI vijaya candrodayasUrIzvarajI ma.sA. kI hI paramakRpAse yaha grantharatna prakAzita huA hai| isa prakAzana meM merI alpajJatA evaM anabhijJatAse kucha na kucha galatI kSati-hogI phira bhI mA~ kA upAsakagaNa aura vidvad samAja pAThakagaNase eka apekSA rakhatA hUM ki merI kSati-galatI kA hArdika nirdeza karake avazya yAda dilAveM avazya zaddhi karUMgA aura sahRdayatAse ApakA hArdika AbhAra maanegaa| jJAna-vidyA ke isa pavitra grantha kI AzAtanA upekSA kabhI nahIM karanI cAhiye phira bhI karegA to merI jimmedArI nahIM hai, jJAna pipAsu loga granthakA zAMtise adhyayana karake kiMcit maulika upayoga kare jisase apanI deha sthita suSupta anaMta zakti jAgRta hokara mA~ kI kRpAkA bhAjana bne| ajJAnarUpa tIvra timira haTAke Atmika sukhAnubhUtimeM rata ho karake sva-para sarvake AtmakalyANakI bhavya bhAvanAe~ mUrtimaMta kareM aura zAzvata svarUpako prApta kare yahI aMtarakI tIvecchA saha maMgala bhAvanA hai| pUjyapAda gurudeva zrImad vijaya caMdrAdayasUrIzvarajI ma.sA. kA caraNakiMkara mani kulacandra vi. vi.saM. 2055phA.su.3 sImaMdhara jina dIkSA kalyANaka dina ahamadAbAda XX Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... graMthAlejananI garavI pADA... krama pe. naM. | - = = graMthagarimAnI garavI gAthAo + prAptisthAno. prAzIya nirvahana - zrI4.pra.supArzvanAtha 6pAzrayana saMgha-bhuMja. (zrutasahita) premaLa RNa svIkAra - graMtha sarjananA saumya sahAyako. 4. | graMthanA garbhadvAre (zrutAdhiSThAtrInI upAsanAthI samyaktva pragaTAvIe.) A. zrI vijaya pradyumnasUri ma.sA. graMtha garimAnI gIravatA, (mA sarasvatIno atyaMta mananIca nAvInyapUrNalekha) - muni dhuraMdhara vijaya. graMthanuM garavuM guMjana, 'mA' mRtadevI sarasvatInI anekavidha oLakhANaprabhAva. muni kulacaMdra vijaya. 4. in VI XIV stotrAdinI prathama paMkita kaM gujarAtI-hIndI anuvAda saha stotrAdi nAma ------- zrI sarasvatI stvH| siri sarassaI viNsiyaa| zrI sarasvatI stutiH / zrI sarasvatI stotrm| zrI sarasvatI stotrm| zrI srsvtiiklpstotrm| anubhUta siddhasArasvatastavaH / mahAmantra garbhita sarasvatI stotrm| zrI shaardaassttkm| / zrI shaardaastvaassttkm| zrI srsvtiistotrm| siddha sArasvata stvH| zrI shaardaastotrm| mantragarbhita shaardaastvnm| zrI sarasvatI assttkm| zrI shaardaassttkm| zrI sarasvatI stotrm| zrI sarasvatI stotrm| zrI sarasvatI stotrm| zrI zAradA stotrm| zrI sarasvatI bhktaamrm| 22. | zrI bhAratI stotrm| namosaraya sasi sarisa. sirikesariyA NAhaM. OM hrIM aha~ mukhAmbhoja. sakala maMgala vRddhi vidhAyinI. tvaM zAradAdevi! samasta zAradA. anta: kuNDalini prasupta. kalamarAla vihaGgama. aiM hrIM zrIM mantrarupe. prAg vAgdevIjagat kalA kAcit kAntA. ArAddhA zraddhayA samyag. vyAptA'nanta samasta. vAgdevate bhaktimatAM. OM namastridaza vandita. praNamatAnargalajJAna. janana mRtyu jarA. OM hrIM zrI prathamA. sakalaloka susevita. vAgvAdinI namastubhyaM. zrI matyambe ! namaste. bhaktAmara bhramara vibhrama. sadbhAva bhAsura. siripaumasUri. cirantanAcArya. cirantanAcArya. cirantanAcArya. zrI bappabhaTTisUri. zrI bappabhaTTisUri. ajJAta kartRka. ajJAta kartRka. muni suMdarasUri. muni suMdarasUri. sAdhvI zivAryA. zrI jinaprabhasUri. zrI jinaprabhasUri. vAcaka yazovijaya. zrI malaya kIrtimunIzvara. zrI muktivimala gaNi. zrI sumati sAgaramuni. zrI lakSmI vijaya. zrI dharmasiMha sUri. muni ratnavardhana vi. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 59. 52. 53. zrI sarasvatI stotram | zrI sarasvatI stotram | zrI sarasvatI stavaH / zrI sarasvatI stotram / zrI bhAratI stavaH | zrI sarasvatI stotram / zrI sarasvatI stotram / zrI sarasvatI stotram / zrI sarasvatI stotram / zrI 108 nAmayukta stotram / zrI 108 zAradAdevI stotram / zrI sarasvatI stotram / zrI sarasvatI stotram / zrI jinavAk stutiH / zrI sarasvatI stavanam / zrI sarasvatI stotram / zrI sarasvatI stotram / zrI sarasvatI aSTakam / zrI sarasvatI stotram / zrI bhAratI stotram / zrI zAradA dvAtriMzikA / zrI sarasvatI aSTakam / zrI sarasvatI stotram / zrI bhAratI stotram / zrI zAradA stotram / zrI tripurA bhAratI stotram / zrI sarasvatI stotram / zrI zAradASTakam / zrI siddha sArasvata stotram / zrI sarasvatI kavacam / zrI sarasvatI kavacam / sampUrNazItadyuti vaktra. namo'stu vacanaM zrutvA sarabhasalasad bhakti. jJAnAnaMdakarI sadA. zrI zAradA zAstra subuddhi. candrArkakoTi ghaTito. vapu kUrmAkAraM hari ranu. namAmi bhAratIM devIM namaste zAradAdevI dhiSaNA thI mati. zAradA vijayA naMdA. jayatyazeSAmara zabdAtmikA yA trijagada. sarvvajJavANI jayatAt. trijagadIza jinendra zrI staMbhanapati pArzva. zubhapriyazvetamarAla. divyAM zrI zAradAM zaradindumanoharAnanAM. bhaktibhara saMbhRtAnto. cittacintApacityeka. smaryamANA janaiH savaiH , jainetara vibhAga.... zuklAM brahmavicArasAra. rAjate zrImatI bhAratI. vipula saukhyamanaMta aindrasyeva zarAsanasya. sarasvata namasyAmi candrAnane namastubhyaM aindavyA kalayA. zruNuziSya ! pravakSyAmi . zruNu devi ! paM. dAnavijayamuni sAgaramuni zrI jinavallabhari kastUra haMsa ? sAdhukIrti. zrI padmasuMdarakavi. vastupAlamaMtrI AcArya padmanaMdI, zrI padmasUrIzvara zrI vijayasuzIlasUri. zrI vijaya suzIlasUri. zrI vijaya hemacandrasUri zrI vijaya hemacandrasUri zrI muktiprabha sUri. muni kulacandra. brahmarSimuni ajJAtakartRka. kavikAlidAsa, mahAkavi laghupaNDita. bRhaspatikRta pRthvIdharAcArya. zrI rudrayAmalatantre 52 54 56 60 62 63 65 75 76 77 89 84 89 91 92 94 97 100 101 102 103 107 109 193 194 116 122 124 125 133 136 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI padmapurANe... zrI divAkaraviracita. 141 143 144 ajJAta kartRka 146 147 149 zrI zaGkarAcArya. vAsudevAnaMdasarasvatI. vAsudevAnaMdasarasvatI. 151 54. | zrI srsvtyssttkm| zrI sarasvatI stotrm| zrI vINApANi stutiH| zrI sarasvatI stotrm| zrI sarasvatI giitiH| zrI nIla sarasvatI stotrm| zrIsiddha sarasvatI stotram / zrI sarasvatI stotrm| zrI sarasvatI stotrm| zrI zAradASaTka stotrm| zrI zAradA bhujaMgaprayAta stotrm| zrI zAradAmbA stotrm| zrI zAradAmbA stotrm| zrI sarasvatI zatanAma stvH|| zrI zAradAdevI nmskaarH| zrI sarasvatI dvAdaza nAma stotrm| zrI sarasvatI stotrm| zrI sarasvatI stotrm| mahAmate ! mhaapraajnye| bhavati bhavasamudre ko. zaraNaM karavANi zarmadaM. yA kundendu tuSAra hAra. ehi lasat sitazata ghorarUpe mahArAve. saundaryamAdhurya sudhA. hRdvakSaH sthitavidrumA juSasva bAlavAkya. vedAbhyAsa jaDo'pi. suvakSojakuMbhA sudhA. sArasabhavamukhasAra. vAcAhatamocAmadayA. sarasvatI zaraNyA ca zrI zArade namastubhyaM. mAtaraM bhAratI dRSTavA namo'stu te sarasvatI. yadekamakSaramajaM na nazyati. 154 156 .0 .7 - 134 bhojarAjAkRta guSTharAtI chahAhi vibhAga..... namo kevalarUpa bhagavAna. sarasvatI bhagavatI jaga. 170 sarasavacana samatA mana ANI. 172 zAMtikuzala. hemabhuni. sahajasuMdara dhyAsUri! khuzAlavijaya 174 72. zrI linAgamavAvAhinIchaha zrI sarasvatI jayakaraNa chaMda zrI sarasvatI stotra chaMda zrI sarasvatI stotra. zrI zAradAjIno chaMda. zrI sarasvatI aSTaka zrI zAradAjIno chaMda zrI zAradAjI sahastranAma chaMda zrI lAratI stotra (yopA) brahmavANI zAradA stuti. 82. sarasvatI gItA 83. zAradAstutiH 84. zrI saraspatIpAnI stutiH 175 OMkAra dharA uccaraNa zazikara nikara samavala. buddhi vimala karaNI. sarasa vacana Ape sadA. OMkAra sAra aparaMpara. bhArati ! bhArati! padmAsane haMsArUDhA jhaMkAratI. mA bhagavatI vidyAnI denArI. he zArade mAM, he zArade mAM, bhAta he bhagavati! Apa. huzalatAla. cunIlAla jha. ojhA dayAnaMda mA.vi. hebhayaMdra sUri. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 238 678 179 mA vAgIzvarI stuti, zrI sarasvatI stuti. zrI bhAratIdevI stuti. zrI zAradASTaka zrI vAgIzvarI stutiH, mA zAradAne vaMdanA. sarasvatI stavanA, mA zAradAne prArthanA sarasvatI prArthanA zrI zAradA chaMda zvetAMgI zvetavastrA. aho! jJAnanI jyotane. namana nitya karuM huM bhAratI. zobhatI zrImatI bhAratI. dIThI dIThI amRtajharatI. jenA nAma smaraNathI. zvetAMgI zubhravastrA. smaruM sAce citte. sarasvatI prArthanA. devendrAdisUre cogI divyAnaMdajI muni kulacaMdra muni kulacaMdra muni kulacaMdra muni kulacaMdra. muni kulacaMdra. muni kulacaMdra. muni kulacaMdra. muni kulacaMdra. 179 179 180 180 ma nAma viSaya pRSTha 181 6 sAmAnyavidhi yAne sAdhanA zuddhi. sAdhanA karatAM pahelAM pUrvasevArUpa kriyA. sarasvatI devInI AratI. 1 thI 85 mahAmaMtro. : sarasvatI maMtra vibhAga. sarasvatI devInI sAdhanA, sarasvatI maMtra pradAna vidhi mahAprabhAvazALI maMtra saMgraha. dazAkSarI sarasvatI maMtra prayoga. nIla sarasvatI maMtra prayogavedomAM sarasvatI devInA maMtro. maMtra-taMtra yaMtranA rahasyoyaMtra vibhAgabuddhi ane smRtivarlDaka Ayurvedika auSadhi prayogo. buddhivardhaka sarasvatI vidhAna. ghaTa sarasvatI maMtrA vAsiddhiyaMtra ane maMtrA 1 thI 15 yaMtro - 196 268 ..... parvIizajhavamaLa ..... zrI bappaTTi sUrikRta zrI malliSeNAcAryakRta. ajJAta kartRka zrI sarasvatI mantra kalpa zrI sarasvatI mantra kalpa zrI zrutadevatA mantragarbhita stotram / sarasvatI mahAstotram zrI sarasvatI stotrm| zrI sarasvatI vizvajayaM kvcm| brahmarSikRta zrRNu vatsa stutayaH 211 zrI sarasvatI devI pUjanavidhi 215 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa bIja maMtramAM virAjamAna zrI sarasvatI devI "dIThI dIThI amRta jharatI aMga pratyaMga devI, mIThI mIThI sakala jananI mAta vAgIzvarIjI, lIdhI lIdhI caraNa yuganI sevanA punyakArI, kIdhI kIdhI aMtaHkaraNathI vaMdanA bhAvadhArI." pa Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DD bhaktavatsalA mA bhagavatI sarasvatI devI (tAMbAnA vAyaramAMthI banAvelI) ArTIsTa :- buddhidhanabhAI - Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zrI sarasvatIstavaH jesalamera tADapatrIya prata graM.naM. 171 / 13 namo sarayasasisarisa saMpuNNa vayaNe namo vimana-vara-mana-TUna-TrITTha-nayaLe namo dvAra-dara-haMta-kuMvetu-vanne namo savva-mAsAsu mAsA-pavanne (||zA) namo kasiNa ghaNa kuDila miu sihiNa kese namo vimala cUDAmaNI sahiya sIse namo tattatavaNija maNi kuMDali namo vicaddhi-Dimutta-mUyi-Dikke (rA) namo tAra-vara- dAra-rAyaMta-vacche namo paNaya jaNa pAva- haraNammi vacche namo vina-zicaya-naya-paDe namo rayaLa-maLa-Laya-mUsiya-mud (n) namo devi suvisa-kaMdoha hatthe namo kamala jjhasa kulisa- lakkhaNa-pasatye namo duTTha- riTThAri - nivaNa dakkhe namo tevi / madhu kehi TISThi sovuM (54) namo bAla- saralaMgulI - gijjha-majjhe namo vivva-nALIEi-vitrAva-muo namo satya-supasattha-potya-avi hatthe namo sA-maLavA-maLa-mathe (III) jina (Na) muhakamala viNiggaya sAmiNi paNaya syl-jnnmnn-ciNtaamnni| siri saMbhANi gori jogesari varaya hoi tuM huM muda vALesari AAryAnIti: (65) - iti sarasvatI stavaH sampUrNaH / lekhana''tithiM vinayasiMdrAcAryAnAM 266 dvi.zrasuti ? zudre caMdgaprasana'', A ullekha tenI pachInA neminAtha stotranA aMte lakhela che. bhASAntara zaradapUrNimAnA caMdra sarakhI saMpUrNa vadana(mukha)vALI (he vAgezvarI) tane namaskAra thAo, zreSTha nirmaLa kamaLanI pAMdaDI sarakhI dIrgha locanavALI tane namaskAra thAo. motIno hAra, sarovaramAM rahela haMsa, kuMda nAmanA ujajavaLa puSponA caMdra sarakhI sapheda varNavALI tane namaskAra thAo. sarva bhASAone vize vANI svarUpe vyApta evI tane namaskAra thAo. 1 kALA gADha-vAMkaDIyA-mRdu (komaLa) ane snigdha kezavALI tane namaskAra thAo. nirmaLagoranI zikhAvALAmuguTamaNIthI sahita mastakavALI tane namaskAra thAo, tapAvelA sonAmAMjaDelA maNinA kuMDalothI suzobhitaevI tane namaskAra thAo. uttamakaTisUtra (kaMdorA) thI vibhUSita kaTipradezavALI tane namaskAra thAo. 2 uttamazuddha motInA hArathI zobhatI vakSasthaLa (hRdaya)vALI tane namaskAra thAo. tane namaskAra karelA praNatajanA pApone haravAmAM catura evI tane namaskAra thAo. suMdara be bAjubaMdha grahaNa karelA che - tenAthI atyaMta utkRSTa evI tane namaskAra thAo. ratna (maNI) ane suvarNathI alaMkRta thayelA suMdara kaMThavALI evI tane namaskAra thAo. 3 atyaMta ujjavaLa latA (puSpa) che hAthamAM jene evI ke devI! tane namaskAra thAo. kamala - matsya - vajra vigere sulakSaNothI prazasta evI tane namaskAra thAo. duSTa, daityo ane zatruone nAza karavAmAM hoMzIyAra evI tane namaskAra thAo. he dIrgha AMkhavALI devI ! tane namaskAra thAo. mane tuM sukha Apa. 4 AbhUSaNa vizeSathI sarala (sIdhI) AMgaLIomAM Ata che madhyabhAga jeno evI tane namaskAra thAo, divya jJAnIothI jaNAyuM che rahasya jenuM evI tane namaskAra thAo zAstranA atyaMta zreSTha pustako sthApana karyA che hAthamAM jene evI tane namaskAra thAo. svarganA mArganI argalAne bhAMgavAmAM zastra samAna tane namaskAra thAo. 5 jinezvara bhagavaMtanA mukha kamaLamAM utpanna thayelI he sarasvatI! narmalA saphala jananA manane ciMtAmaNI svarUpa he zrI brahmAputrI, he gaurI ! he jogezvarI! he vAgezvarI ! tuM mane varadAna ApanArI 6 thA. saMpUrNa. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAda siripaumasUri-viraiyA siri-srssiiviNsiyaa|| AryAvRttam // 5 // zarada pUrNimAke cAMda samAna, saMpUrNa vadanavAlI (he vAgIzvarI) tujhe namaskAra ho / zreSTha-nirmala-kamalake patra sadRza, dIrgha locanavAlI tujhe namaskAra ho| motI kA hAra, sarovarame sthita haMsa, kuMda nAmake (ujjvala) puSpa evaM cAMda samAna zveta varNavAlI ! tujhe namaskAra ho / sabhI bhASAoMke viSayameM vANI svarUpase phailI huI! tujhe namaskAra ho| zyAma-Thosa(ghaneM) ghugharAle - komala aura snigdha kezavAlI! tujhe namaskAra ho / pavitra morakI zikhAvAle mukuTamaNise yukta mastakavAlI tujhe namaskAra ho| tapta kiye huai sone meM aMkita maNike kuMDalo se zobhAyamAna tujhe namaskAra ho / uttama karadhanIse vibhUSita kaTi(kamara) pradezavAlI ! tujhe namaskAra ho| zreSTha - zuddha motIke hAra se zobhA prApta hRdaya vAlI tujhe namaskAra ho / bhaktajanoM dvArA namaskRtA, logoke pApoko dUra karane meM caturA tujhe namaskAra ho / manohara do bAjubaMdha grahaNakarane meM atyaMta utkRSTa aisI, tujhe namaskAra ho / ratno aura suvarNase alaMkRta kiye hue suMdara kaMThavAlI tujhe namaskAra ho| atyaMta ujjvala latA(puSpa) hai hAthameM jisake aisI he devii| tujhe namaskAra ho| kamala - matsya - vajra Adi sulakSaNoMse prazasta aisI tujhe namaskAra ho / duSTa daityoM aura zatruoMke nAzakarane meM dakSa aisI tujhe namaskAra ho / he dIrgha locanavAlI devI ! tujhe namaskAra ho, mujhe Apa sukha pradAna kreN| AbhUSaNa vizeSase sarala aMguliyA~meM rakta hai madhyabhAga jisakA aisI tujhe namaskAra ho| divya jJAniyoseM jJAta huA hai rahasya jisakA aisI tujhe namaskAra ho / zAstrakI atyaMta uttama pustakeM sthApana hai karameM jisane aisI tujhe namaskAra ho| svargapathakI argalA ko toDanemeM hathiyAra sadRza tujhe namaskAra ho| jinezvarabhagavaMtake mukhakamalameM niSpanna huI, he sarasvatI ! namana kiye hue sakalajanake cittake liye ciMtAmaNI sadRza he zrI brAhmIputrI! he gaurI ! he jogezvarI ! he vAgezvarI ! tU mujhe varadAna dene vAlI ho| siri-kesariyANAhaM, thuNia guruM pujaNemisUrivaraM / sajjhAya-moya-dakkhaM, paNemi siri-sArayA thuttaM // // jiNavai-vayaNaNivAsA, driyvinnaasaa-tiloykythvnnaa| suguNa-rayaNamaMjUsA deu maI sArayA viulaM // 2 // siri goyamapayabhattA pavayaNabhattaMgi bhvvnnivhss| vigdhuDDA vaNasIlA deu maI sArayA viulaM // 3 // mukkajjhayaNussAhA hayA sayA devi! taM vihaannennN| sariUNa pIibhAvA, kuNaMti paDhaNaM mahurasAhA ||4|| divvAharaNavihUsA-pasaNNavayaNA visuddhsmmttaa| suyasaMgha-pasaMti payarI deu maI sArayA ! visayaM jIe jhANaM vimalaM thira-citteNaM kuNaMti suurivraa| patthANasaraNakAle varayA sA sArayA hou // 6 // sirimAyAbIyakkhara-mayaruvissariya daannsuhlkkhe| jagamAi ! dhaNNamaNuyA sai-ppahAe saraMti muyA // 7 // vaya vaya maha hiyajaNaNi ! miyakkharehiM mae kivaM kiccaa| sakkemi kavvarayaNaM kAuMjeNappakAlaMmi // 8 // kuNa sAhajamaNudiNaM suysaayrpaarpttikjNmi| Na viNA diNayarakiraNe kamalaviyAso kayA hujjA // 9 // tujjha Namo tujjha Namo tuma ppasAeNa cauviho sNgho| suyaNA NajaNasIlo parabohaNa-paccalo hoi // 10 // Nege'vi gaMthayArA, gaMthAIe Navea tuha crnne| sAhaMti sajja siddhI Agaggale te ppahAvo'tta // 11 // gIyarai-tiyasa-vaiNo vaMtara-sAmissa pttttraanniie| devI sarassaIe, viiyAu aNegaNAmAI // 12 // suyadevi paha samayA, hiTThAigameva bhAraI bhAsaM / NiccaM sarassaiM taha, thuNaMtu muha sArayaM vANI ||13|| bhattIi payANa tuhaM, haMso'vi jae suo viveitti / tesiM kiM puNa jehiM, tuma caraNA sumariA hiyAe // 14 // vAmeyara-pANIhi, dharaI varapommaputthiyaM samayaM / iyarehiM taha vINa,-kkhamAliyaM seyavAsahariM ||15|| vayaI NiyamuhakamalA, puNNakkhara-mAliyaM paNavapUyaM / saMsuddha-baMbhavaiyA, kiriyAphalajoga-vaMcaNayA // 16 // saMpUrNam + Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAesari viNeyA, maNuA jhAaMti maMtavaNNe hiN| je te parA jiNete, bihapphaiM vimaladhisaNAe // 7ii. tava guNasuIajaNaNi ! jAyai bhvvaann-bhttilliyaannN| ANaMda-buddhi-vuDDhI, kallANaM kitti-jasariddhI ITA majjhamaNaM taiyapayaM, bue kayA raayhNs-dittuNtaa| hohii lINaM vANi! phuDaM vaejA pasIUNaM / Naya NeuNNaM tesiM, sulahaM varasatta-bhaMga-viNNANaM / sirisuyadevI jesiM, sayayaM hiyayaM vihasei ||2|| rasa-saMcAraNa-viusiM, caubbhuyaM haMsavAhaNaM subbhaM / kaMdiMdahammavAsaM, suyadeviM bhagavaI thuNami |rA suya-devayAi bhattI, uppajjai punnnnpuNj-kliyaannN| maMgalamaya-sirituTTI, saMpajjau saMbhayaMtANaM guNaNaMdaNihiMdu-same, mAhe'siya sttmiii-guruvaare| puNNapaiTTAdiyahe, aTThama-candappahassa muyA ||rA pavarabadarakhAgAme, guruvrsiri-nnemisuurisiisennN| paumeNAyarieNaM, sarassaI vIsiyA-raiyA / /24 rayaNamimaM viNNatto, mokkhANandeNa haM samakarissaM / bhaNaNA'yaNNabhAvA, saMghagihe saMpayA puNNA radhA madhura svabhAvI prItibhAvavALA tane vidhipUrvaka smaraNa karIne abhyAsane kare che. divyaAbharaNothI vibhUSitathayelI, prasanna mukhavALI, vizuddha samyakatvavALI, zrutasaMghane prazAMta karanArI, he zAradAdevI! ujjavaLa (vimala) buddhine Apa. sUrivaro (AcAryo) je (sarasvatI devI)nuM sthira cittathI nirmala dhyAna kare che te zAradA devI AraMbhanA smaraNakAle varadAna ApanArI thAo. zrI ane mAyAbIja(hIM) akSara svarUpa, aizvaryane ApavAmAM zubha lakSyavALI, he jagamAtA ! dhanya manuSyo haMmezA prabhAte harSathI (tAruM) smaraNa kare che. he mahAhitane utpanna karanArI (devi !) mitAkSaro (alpa paNa zabdo)thI mArApara kRpA karIne tuM bola, tuM bola jethI alpa samayamAM kAvya racanA karavAne mATe samartha banuM. paNApAna mATasamaya banu. 8 mRtasAgaranApArane prApta karavAnA kAryamAM (tuM) pratyeka divase sahAyane kara. zuM sUryanA kiraNo vinA kamaLano vikAsa kayAreya thAya che?. (nathI thato). (he devI!) tane namaskAra thAo, tane namaskAra thAo, tamArA prasAda (kRpAthI caturvidha zrI (sAdhu-sadavI-zrAvakazrAvikA) saMgha zrutajJAna meLavavAnA svabhAvavALo ane bIjAne bodha karAvavAmAM samartha thAya che. 10 aneka graMthakAro graMtha vigerenI zarUAtamAM tArA caraNamAM namaskAra karIne jaldIthI siddhine pAme che (kharekhara)ahiM tAro prabhAva anargala (khUTe nahiM tevo) che. vyaMtaranikAyanA svAmI gItarati IMdranI paTarANI devI sarasvatInA aneka(vidha) nAmone tame jANo. 12 zrutadevI, samarthazAstravALIsamayA, bhAratI - bhApA - nityA - sarasvatI - zAradA vANI tathA hRSTA vigerenI e kameva tArI vAraMvAra stuti thAo. 13 bhakitathI tamArA caraNomAM rahelo haMsa paNa vivekI che e rIte jagatamAM saMbhaLAya che to te (manuSyo)ne zuM ? ke jeo tamArA caraNonuM hRdayamAM smaraNa kare che. 14 zvetavastrone dhAraNa karanArI he devI! jamaNA hAthamAM zreSTha kamaLa ane zAstranA pustakane tathA DAbA hAthamAM vINA ane akSamALAne dhAraNa kare che. 15 zuddha brahmacaryathI, kriyA ane phalane viSe avaMcaka yoga (saraLatA)thI, OMkArathI pavitra (ja) punyAkSaro (maMtrAkSaro)nI mALAne potAnA mukha kamalathI bole che. 16 tathA zAsanasamrAT zrI nemisUrIzvarajI ma.sA.nA paTTadhara Azukavi zrI padmasUri ma.sA. viracita zrI sarasvatI viMzikA sampUrNA / / bhASAntara zrI kesarIyA (AdinAtha) bhagavAnane (tathA) zrI pUjya nemisUrivara gurunI stuti karIne svAdhyAyanA AnaMdamAM hoMziyAra zrI zAradA stotrane huM banAvuM chuM. jinezvaranAmakhamAM nivAsa karanArI, durita no vinAza karanArI, traNeya lokathI karAyelI stutivALI, saguNo rUpI ratnonI maMjUSA (peTI)vALI, zAradA devI ! (mane) vipula mati (buddhi) ne Apo. zrI gautamanA caraNanI sevA karanArI, pravacanathI bhIMjAyelA aMga (deha)vALI, bhavyonAsamUhanA vinono nAzakaranArI, vanamAM rahenArI he zAradAdevI ! mane vipula mati (baddhi)ne Apo. 2 he devI ! mokSanA adhyayanamAM utsAhathI bharelA jIvo haMmezA, Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dehavAlI bhavyajIvasamUhake vighnoM ko nAzakaranevAlI, vanameM rahanevAlI, he zAradAdevI mujhe vipulamati do| he devI ! mokSake adhyayana meM utsAhase bhare hae jIva, sadA - madhura svabhAvavAle - prItibhAva vAle tujhe vidhipUrvaka smaraNa karake (abhyAsa) paThana karate haiN| divya AbhUSaNoMse vibhUSita banI huI, prasannamukhavAlI, vizuddha samyaktvavAlI, zrutasaMghako prazAMta karanevAlI, he zAradAdevI ! mujhe ujjva la mati do| je vineca manuSyo maMtravarSothI vAgIzvarI devInuM dhyAna dhare che, teo zreSTha evI nirmaLa buddhi vaDe bRhaspatine jIte che. 17 he mAtA! tamArI bhakitamAM rasa taraboLa thanArA bhavya jIvone guNa, zAstra, kalyANa-kIrti, yaza, Rddhi, AnaMda, buddhi ne vRddhi utpanna thAya che. 18 he vANI (sarasvatI) ! 14haMsa sAthe sevAyetI tamAza y2| malamA bhADaM mana dhyAre tIna (me3patA)pAmaze?.. 'tu' lIna thaIza' e rIte prasanna thaIne (tuM) pragaTapaNe bola. 19 zrI mRtadevI jeonA hRdayane haMmezA zobhAve che teone sapta(sAta) nayanI nipuNatA, (ane) uttama sAta bhaMganuM vijJAna sulabha cha. 20 rasanuM saMcAraNa karavAmAMvidUSI, cArabhujAvALI, zubha (atyaMta sapheda) haMsanA vAhanavALI, kuMda jAtinA puSpo ane caMdra jevA (ujajavaLa) gharamAM rahenArI, zrutadevI bhagavatInI huM stuti karuM chuM. 21 punyanAsamUhathI yukata thayelAone mRtadevatAnI bhakitA utpanna thAya che ane sArI rIte sevA karanArAone maMgalamaya (jJAna) lakSmInI tuSTi prApta thAo. 22 ogaNIsotrANuM (1993)nA mahAvada sAtamane guruvAre AThamAM caMdraprabhu bhagavAnanA pratiSThAnA divase harSathI zreSTha evA badarakhAgAme guruvara zrI nemisUrinA ziSya padmasUrivaDe A vizi|rayA (janAvA) che. 23-24 A ratnane jANato huM mokSAnaMdanI vijJaptithI karAyela meM A racanAne karI che. sahajabhAve bhaNavAthI punyanI saMpadA zrIsaMghamAM thaze. 25 saMpU. sUrivara jisa(devI)kA sthiracittase nirmala dhyAna karate haiM vaha zAradA devI (graMtha) Arambhake smaraNakAla meM varadAna denevAlI ho|6 zrI aura mAyAbIja (hrIM) akSarasvarUpa, aizvaryako dene meM zubha lakSyavAlI, he jagatmAtA ! dhanya manuSya sadA prabhAtakAlameM harSase (terA) smaraNa karatA hai| he mahAhitako utpanna karanevAlI (devii!)| mitAkSaro (alpa zabdo)seM mujhapara kRpA karake tU kaha, tU kaha, jisase alpa samayameM kAvyaracanA banAne ke liye hama samartha bneN| zrutasAgarakA pAra prApta karaneke kArya meM (tU) pratidina sahAya de, kyA sUrajake kiraNa binA kamalakA vikAsa kabhI hotA haiM ? arthAt nahIM hotA haiN| 8 0 anuvAda (he devI!) tujhe namaskAra hoM, tujhe namaskAra ho, terI kRpAse caturvidhazrI (sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikAe~) saMgha zrutajJAnako prApta karanekA svabhAvavAle aura dUsare ko bodha karAne meM samartha hote 10 aneka, graMtha banAne (karane)vAle graMthake prAraMbhameM tumhAre caraNoMmeM namaskAra karake zIghratAseM siddhiko prApta karate haiN| (sacamuca) idhara tumhArA hI prabhAva anargala dikhAI detA hai| vyaMtara nikAya ke svAmI gItarati iMdrakI paTTarAnI (patnI) devI sarasvatIke aneka prakArake nAma tumhe jJAta ho| 12 zrutadevI - samartha zAstravAlI, samayA-bhAratI-bhASA-nityAsarasvatI-zAradA-vANI evaM hRSTA Adiko ekameva tumhArI punaH punaH stuti ho| bhaktise tumhAre caraNoM meM sthita huA haMsa bhI vivekI hai aisI jagatameM zruti hai| phira vo (manuSyokA) kyA ? jo tumhAre caraNoMkA hRdayameM (pratidina) smaraNa karate haiN| zubhra vastrokoM dhAraNa karanevAlI he devI! dAyeM hAthameM uttama kamala aura zAstrakA pustako tathA bAyeM hastameM vINA aura akSamAlA zrI kesariyA (AdinAtha) bhagavAna kI, zrI pUjya nemisUrivara gurujI kI stuti karake svAdhyAya ke AnaMdameM dakSa zrI zAradA stotrako maiM banAtA huuN| jinezvarake mukhameM nivAsa karane vAlI, durita (duHkha)kA vinAzakaranevAlI, tInalokaseM kI gaI stutivAlI, sadguNo rUpI ratnoMkI maMjUSA(peTI)vAlI, zAradAdevI (mujheM) vipula mati do|2 zrI gautama kecaraNakI sevAkaranevAlI, pravacanose bhIge hue Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciraMtanAcAryaviracita-zrIsarasvatIstutiH pATaNa hemacaMdrAcArya ha. li. jJA. bhaMDAra - prata naM. 8262 anuSTupa chaMda: OM hrIM aha~ mukhAmbhoja-vAsinIM paapnaashiniim| sarasvatImahaM staumi zrutasAgara-pAradAm // 1 // dhAraNa karatI hai| zreSTha brahmacaryaseM, kriyA aura phalake bAre meM avaMcaka (saralatA) yogaseM, OM kArase pavitra jina punyAkSaro (maMtrAkSaro)kI mAlAko svayaM mukhakamalaseM ginate haiM, (aura) jo vineyapuruSoM maMtravarNoseM vAgIzvarI devIkA dhyAna karate haiM, ve loga zreSTha kakSAkI nirmalamatiseM bRhaspatiko jIta lete haiN| 16-17 he mA~! tumhArI bhaktimeM ekarasa hone vAle bhavya jIvoMkI guNazAstra-kalyANa-kIrti-yaza-Rddhi-AnaMda-buddhi evaM vRddhi utpanna hotI haiN| 18 he vANI ! (sarasvatI !) rAjahaMsa ke sAtha hI dikhanevAlI, tumhAre caraNa kamalameM merA citta kaba lIna hogA ? "tU lIna hogA" aiseM prasanna hokara pratyakSarUpa se bol| zrI zrutadevI, jisake hRdayako sadA vibhUSita banAte haiM unako sapta nayoM kI dakSatA (aura) uttama sapta bhaMgI kA vijJAna sulabha hotA 20 lakSmI-bIjAkSaramayIM mAyAbIja-samanvitAm / tvAM namAmi jaganmAta-strailokyaizvaryadAyinIm sarasvati vada vada vAgvAdini mitaakssraiH| yenAhaM vAGmayaM sarvaM jAnAmi nijanAmavat // 3 // bhagavati sarasvati, hrIM nmo'hri-dvyprge| ye kurvanti na te hi syu rjADayAMdha-vidhurAzaya: // 4 // tvatpAdasevI haMso'pi vivekIti janazrutiH / bravImi kiM punasteSAM yeSAM tvaccaraNI hadi tAvakInA guNA mAta: sarasvati / vadAmi kim yaiH smRtai rapi jIvAnAM syuH saukhyAni pade pade // 6 // tvadIya-caraNAmbhoje maccittaM rAjahaMsavat / bhaviSyati kadA mAta: sarasvati vada sphuTam / / 7 / / 22 rasako phailAne meM viduSI, cArabhujAvAlI, zubhra haMsake vAhanavAlI ! kuMda jAtikeM puSpa aura cAMda jaise (ujjvala) gRhameM rahanevAlI, zrutadevI bhagavatIkI hama stuti karate haiN| 21 puNyake samUhase yukta honevAlo ko hI zrutadevatAkI bhakti utpanna hotI hai aura acchI tarahase sevA karanevAlokohI maMgalamaya (jJAna) lakSmIkI tuSTi prApta hotI haiN| unnIsasI vyAnabe kI mahAvadi saptamIke-guruvAra, AThaveM candraprabhu bhagavAna kI pratiSThAke dina harSaseM uttama badarakhA gAMva meM, guruvarazrI nemisUrijIke ziSya padmasUri dvArA isa sarasvatI viMzikAkI racanA kI gaI haiN| 23-24 isa ratnako jAnanevAle maiMne (muni) mokSAnaMdakI vijJaptiseM yaha racanA banAI haiM, sahajabhAvapUrvaka paThana karane se puNyakI sampatti zrI saMghameM prApta hogii| 25 zvetAbja-madhyacaMdrAzma-prAsAdasthAM caturbhujAm / haMsaskandha-sthitAM candramUryujavala-tanuprabhAm // 8 // vAmadakSiNa-hastAbhyAM bibhratIM padmapustikAm / tathetarAbhyAM vINAkSamAlikAM zveta-vAsasAm udgirantIM mukhAMbhojAdenAmakSara-mAlikAm / dhyAyed yogasthitAM devIM sa jaDo'pi kavi bhavet // 10 // yathecchayA surasaMdohasaMstutA mayakA stutaa| tattAM pUrayituM devi / prasIda paramezvari // 11 // iti zAradAstutimimAM hRdaye nidhAya, ye suprabhAta samaye manujA: smrnti| teSAM parisphurati vizvavikAsahetuH, sadajJAna-kevalamaho mahimAnidhAnam // 12 // / iti sNpuurnnaa| Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAMtara anuvAda 1 OM hrIM svarUpa tIrthaMkara ke vadana kamalameM nivAsakaranevAlI, pApoM kA vinAza karanevAlI, aura zrutasAgara ke pAra pahuMcAnevAlI, aisI sarasvatIkI maiM stuti karatA huuN| nAt nananI ! vIna vAva (8) yujI, mAyAbIja (hrIM) se sahita aura tInaloka ke aizvaryaM ko denevAlI, aisI tujhe hama namaskAra karate haiN| OM hrIM rUpa tIrthaMkaranA vadana kamalamAM vasanArI, pApano vinAza karanArI tathA zratasAgarano pAra pamADanArI evI sarasvatInI huM stuti karUM chuM. he jagatanI jananI ! lakSmI bIjavAcaka (zra) akSarathI yukata, mAyA-bIja (ha) thI sahita, temaja traNeya lokanA aizvaryane ApanArI evI huM tamane namaskAra karuM chuM. 2 he sarasvatI ! vada vada vAgyAdinI e pramANita akSaro vaDe (maMtra gaNAya che.) jenAthI mArA nAmanI jema samasta zAstrane huM jANuM chuM. he bhagavatI zAradA ! jeo tArA caraNakamalane viSe prAtaH kAlamAM vhapUrvaka namana karatA nathI, teo ajJAna (jaDatA) rUpI aMdhakAramAM pizAco (dAnavo)nA samUha jevAM che. tamArAM caraNanI sevA karavAvALo haMsapaNa vivekI che evI lokazruti che. to pachI jemanA hRdayamAM tamArAM caraNo che tenI to huM zI (vAta) kahuM ? he sarasvatI mAtA! jene smaraNa karavAmAtrathI jIvone pagale pagale sukho thAya che (evA) tArA guNo che. huM zuM kahyuM? 6 he mAtA sarasvatI ! tamArA caraNa-kamaLane viSe rAjahaMsanI jema mArUM citta kayAre (bhakitavALuM) thaze? te tuM spaSTa bola.7 sapheda kamaLanA madhyabhAgamAM caMdramaNinAmahelamAM rahelI, cAra hAthavALI, haMsanI pITha upara ArUDha thayelI, candranI mUrti jevI ujajavaLa dehanI kAMtivALI. DAbA hAthamAM padmane ane jamaNA hAthamAM pustakane temaja bIjA be hAtho vaDe vINA ane japamALAne dhAraNa karatI, dhavaLa (zreta) vastravALI. 9 mukharUpI kamaLathI A akSaramALAno uccAra karatI ane yoga (daza)mAM rahelI evI A (zAradA) devInuM ja dhyAna dhare te mUrkha hoya to paNa kavi thAya. 10 surasamUhavaDe stutikarAyelI evI tamArI muMje abhilASAthI stuti karI che. tene pUrNa karavA mATe he devI ! he parama ezvaryavALI zAradA tuM kRpA kara. 11 A pramANe zAradA stutine hRdayamAM sthAna ApIne je mAnavo emanuM savAranA pahoramAM smaraNa kare che. temane brahmAMDano. vikAsa karavAmAM kAraNarUpa temaja mahimAnA bhaMDArarUpa evuM suMdara kevalajJAna aho ! sphare che. 12 he sarasvatI ! vada vada vAgvAdinI aise pramANita akSarose (maMtraginA jAtA hai) jisaseM, apane nAmakI taraha ve sampUrNa zAstrako jJAta karate haiN| he bhagavatI zAradA ! jo loga tumhAre caraNa kamalako uSa: kAlameM hrIM pUrvaka namana karate nahiM haiM ve ajJAna (jaDatA) rupI aMdhakArameM dAnavoM ke samUha jaise haiN| tumhAre caraNakI sevA karanevAlA haMsa bhI vivekI hai vaisI lokazruti hai- jisake hRdayameM tumhAre caraNa haiM usa kI to hama bAta hI vase vaheM? he sarasvatI mA~ ! jisakA smaraNa karanese hI jIvoMko pada pada pe sukhAnubhUtiyAM hotI haiM, aise tumhAre guNoM ko hama kyA (kaheM?) vo? he mA~ sarasvatI! tumhAre caraNakamala meM rAjahaMsakI tarahase merA citta kaba (bhaktiyukta) hogA? yaha tU pratyakSarupa se batA deN| 7 zvetakamalake madhyabhAgameM, caMdramaNike mahala meM nivAsa karanevAlI, cAra bhujAvAlI, haMsa para AruDha banI huI, candrakI mUrti jaisI ujjvala dehakI kAMtivAlI, bAyeM hastameM padmako aura dAyeM hastameM pustakako aura dUsare dono hastameM vINA evam japamAlA ko dhAraNa karatI huI, ujjvalavastravAlI, mukharUpIkamalase isa akSaramAlA kA uccAra karavAtI aura yogadazAmeM sthita huI haiM aisI mA~ (zAradA)kA jo dhyAna kara pAte hai ve yadi mUrkha hove to bhI vo acche kavi banate hai| devasamUhaseM stuti kI huI aisI, tumhArI jisa abhilASAse maiMne stuti kI hai use pUrNa karaneke liye he devI ! he parama aizvaryavAlI zArA ! teM varanA -: saMpUrNa : Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAMtara isa tarahase zAradA stutiko hRdayameM sthAnadekara, jo mAnava usakA prAta: kAlameM smaraNa karate haiM unako brahmAMDavikAsa meM kAraNarUpa aura mahimAkI tijorIrupa aise suMdara kevalajJAna Azcarya rUpase sphurita hotA haiN| samAptam | 22 ciraMtanAcArya viracita zrIsarasvatI stotram / druta vilaMbita chaMda / sarasazAMti sudhArasa samagra kalyANonI vRddhikaranArI, samasta saguNonAsamUhane arpaNa karanArI, manohara sukhano vikAsa karanArI evI sarasvatI devI mArAM pApone dUra kare. devo, dAnavo ane mAnavo vaDe sevA karAyelI, jagatamAM (vasatA jIvonI) jaDatAne haranArI, temaja ujajavaLa pAMkhavALA pakSI (rAjahaMsa) upara vihArakaranArI, zratanI adhiSThAyikA sarasvatI devI mArAM pApone dUra kare. prakAMDa paMDitothI pUjAyelI, atyaMta ujajavaLa AbhUSaNothI zobhatI temaja uttama dehalAvaNyathI alaMkRta evI sarasvatI devI mArAM pApone dUra kare. 3 soLekaLAthI yukta candranA samAna mukhavALI, jeNe sevakanI matino vikAsa karyo che evI tathA jeNe hastomAM kamaMDaluM - pustaka ane (45) mALA dhAraNa karI che evI sarasvatI devI mArAM pApone dUra kare. samastaprANInA mananA saMzayane dUrakaranArI, saMsAramAM utpanna thayelA pAponuM nivAraNa karanArI, sakala sadgaNonI zreNine dhAraNa karanArI evI sarasvatI devI mArAM pApone dUra kare. sakala-maGgala-vRddhividhAyinI, sakala-sadguNa-santatidAyinI sakala-maMjula-saukhyavikAzinI, haratu me duritAni sarasvatI // 1 // amara-dAnava-mAnavasevitA, jagati jADyaharA shrutdevtaa| vizada-pakSa-vihaGgavihAriNI, haratu me duritAni sarasvatI // 2 // pravara-paNDitapuruSapUjitA, prvrkaantivibhuussnnraajitaa| pravara-dehavibhAbhara-maNDitA, haratu me duritAni sarasvatI // 3 // sakala-zIta-marIcisamAnanA, vihit-sevk-buddhivikaashnaa| dhRta-kamaNDalu-pustakamAlikA, haratu me duritAni sarasvatI // 4 // sakala-mAnasa-saMzayahAriNI, bhvbhvorjit-paapnivaarinnii| sakala-sadguNa-santatidhAriNI, haratu me duritAni sarasvatI // 5 / / prabala-vairi-samUhavimardinI, nRpsbhaadissu-maanvivrdhinii| natajanodata-saMkaTabhedinI, haratu me duritAni sarasvatI sakala-sadguNa-bhUSitavigrahA, nijtnu-dyutitrjitvigrhaa| vizada-vastradharA-vizadadyuti, haratu me duritAni sarasvatI // 7 // bhavadavAnala-zAnti-tanUnapA, ddhitkraingkRtimntrkRtkRpaa| bhavika-citta-vizuddhavidhAyinI, haratu me duritAni srsvtii||8|| tanubhRtAM jaDatAmapahRtya yA, vibudhatAM dadate muditaa'rcyaa| matimatAM jananIti matA'trasA, haratu me duritAni sarasvatI // 9 // tri-zastra-nidhi-na:parA, viza-rtidharAttimoTA jina-varAnana-padmanivAsinI, haratu me duritAni sarasvatI // 10 // itthaM zrIzrutadevatA-bhagavatI vidvad-janAnAM prasU:, . samyagjJAna-varapradA ghanatamo-nirnAzinI dehinAm / zreya:-zrIvaradAyinI suvidhinA saMpUjitA saMstutA, duSkarmANyapahRtya me vidadhatAM samyakzrutaM sarvadA / / iti zrI sarasvatIstotraM sampUrNam / / parAkramI vairInA samudAyanuM mardana karanArI, rAjasabhA vigere sthaLoe sanmAnane vadhAranArI, bhakatajanonA utpanna thayelA kaSTone bhedanArI evI sarasvatI devI mArAM pApone dUra kare. 6 saMkala sadgaNothI alaMkRta dehavALI, potAnA dehanIti vaDe saMkaTone parAsta karanArI, vizada vastro dhAraNa karanArI temaja nirmaLa prabhAvALI evI sarasvatI devI mArAM pApone dUra kare.7 saMsArarUpa dAvAnalane zAnta karanAra teja svarUpI, hitakArI eM kAranA maMtrathI kRpAne karAyelI tathA bhakata (jano) nA cittane nirmaLa karanArI evI sarasvatI devI mArAM pApone dUra kare. 8 pUjana thatAM AnaMda pAmI je prANIonA ajJAnane dUra karIne vidvatA arpe che, ane je A jagatamAM buddhizALIonI mAtA tarIke manAya che te sarasvatI devI mArAM pApone dUra kare. 9 samagra zAstrarUpa samadrane viSe uttama nIkAsamAna, uttama, nirmaLa kIrtivALI, prANIonA ajJAnano nAza karanArI, jinezvaranA mukha-kamalamAM nivAsa karanArI evI sarasvatI devI mArAM pApone dUra kare. 10 A pramANe suvidhi pUrvaka pUjana karAyelI temaja stavAyelI bhagavatI zrI zrutadevatA ke je paMDita purUSonI mAtA che je yathArthI Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnarUpa varadAnane ApanArI che. je prANIonA ghora ajJAnano vinAza karanArI che temaja je kalyANa ane lakSmInA varadAnane denArI che te (sarasvatI devI) mArAM duSkRtyone dUra karIne mArA zruta (jJAna) ne sarpahA yathArtha ro. 11 : saMpUrNa : samasta kalyANoMkI vRddhi karanevAlI, sAre sadguNoMka samUhako denevAlI, manohara sukhakA vikAsa karanevAlI aisI sarasvatI devI mere pApoMko dara kreN| 1 -: devo asuro aura mAnavoMse sevita, jagatameM (jIvoMkI) jaDatAko haraNakaranevAlI, dhavalapaMkhavAle rAjahaMsapara bihAra karanevAlI, zrutakI svAminI, he sarasvatI devI ! mere pApokoM dUra kareM / 2 * anuvAda prakANDa paMDitoM se pUjita, ati dhavala AbhUSaNoM se zobhA pAI huI, aura deha lAvaNyase alaMkRta aisI sarasvatI devI mere pApokoM dUra kreN| 3 solaha (cAMdakI) kalAoMse yukta cAMda jaise mu~havAlI, jisane sevakakI matikA vikAsa kiyA hai aisI, aura jisane hastameM kamaNDalu, pustaka evaM japamAlA rakhI hai aisI sarasvatI devI mere pApoM ko dUra kreN| " samasta jIvagaNake cittake saMzayako dUra karanevAlI, saMsArameM paidA hue pApoM kA nivAraNa karanevAlI, sakala sadguNoM kI paramparAko dhAraNa karanevAlI aisI sarasvatI devI mere pApokoM dUra kreN| parAkramI zatrusamUhakA mardanakaranevAlI, rAjasabhA Adi sthAnoMmeM sammAna baDhAnevAlI, bhaktajanokeM paidA hue saMkaToko bhedanevAlI aisI sarasvatI mere pApokoM dara kreN| 6 , sakala sadguNoseM alaGkRta dehavAlI, apanI dehakI kAntise, kaSToM ko dUra karanevAlI, uttamavastroMko dhAraNa karanevAlI aura nirmala, prabhAvAlI aisI sarasvatI devI mere pApoM ko dUra kreN| saMsAra svarUpa dAvAnalako zAntakaranevAlI, tejavAlI, hitakArI, ai kAra mantra kRpA karatI huI, aura bhaktoMke cittako nirmala karanevAlI aisI sarasvatI mere pApoM ko dUra kareM 1 8 pUjana honese Anandita huI jo prANIoke ajJAnako dUra karake vidvattA detI hai, aura jo isa jagatameM buddhizAliyoMkI jananI mAnI jAtI hai vo sarasvatI devI mere pApokoM dUra kreN| samasta zAstrarUpa samudra meM zreSTha naukA samAna, uttama - nirmala yazavAlI, jIvagaNakI ajJAnatAko nAza karanevAlI, jine dharake mukha kamala meM vAsa karanevAlI aisI sarasvatI devI mere pApoM ko dUra kareM / 10 isI taraha suvidhipUrvaka pUjana kI gaI, stuti kI gaI aisI, bhagavatI zrI zrutadevatA jo paMDitajanoM kI jananI hai, jo yathArtha jJAnarUpakA varadAna denevAlI hai, jo jIvagaNake gAva ajJAnako vinAza karanevAlI hai aura sAre kalyANa evaM lakSmIkA vara denevAlI hai vo (sarasvatI devI) mere (sabhI) duSkRtyoMko dUra karake mere zruta (jJAna) ko sarvakAlameM samucita kareM / 11 sampUrNa. 5 cirantanAcAryaviracitazrI sarasvatIstotram // upajAti saMsAra dAvAnala dAhanIraM tvaM zAradAdevi ! samastazAradA, vicitrarupA bhuvrnnsNyutaa| sphuranti lokeSu tavaiva sUktayaH, sudhAsvarupA vacasAM mahormayaH ||1|| bhavadvilolAmyaka darzanAdaho, mando'pi zIghraM kavireva jAyate / tavaiva mAhAtmyamakhaNDamIkSyate, tavArthavAdaH punareva gIyate // 2 // karpUranIhArakarojjvalA tanu, vibhAti te bhArati zukla-nIraje / karAgrabhAge dhRtacAru-pustakA, DiNDIra - hIrAmala - zubhracIvarA // 3 // - marAlabAlAmalavAmavAhanA, svahastavinyasta- vizAla-kacchapI / lalATapaTTe kRtahemazekharA, sannA prasannA bhavatAtsarasvatI ||4|| sadvidyAjalarAzi- tAraNatarI sadrupavidyAdharI, jADyadhvAntaharI sudhAbdhilaharI zreyaskarI sundarI / satyA tvaM bhuvanezvarI zivapurI sUryaprabhA jitvarI, svecchAdAnavitAna nirjharagavI santAyatAM chitvarI suranara- susevyA sevakenA'pi sevyA, bhavati yadi bhavatyA kiM kRpA kAmagavyA / jagati sakalasUryAstavatsamAnA na bhavyA, rucira-sakalavidyA dAyikA tvaM tu navyA - 8 // 5 // zArdUla // 6 // mAlinI yo bhaktyA surita navIti satataM sphuranti mauThyaMmahaH, tvatsevAM ca carIkarIti tarasA bobhoti zaM zreyasAma Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tvAM mAtaridharti cetasi nije dardaSTi rodhimrya, tasyAgre narivarti yAjitakaro bhUpo naTIvat svayam // 7 // zArdUla AkhyAtuM tava devi ! ko'pi na vibhurmAhAtmyamAmUlato, no brahmA na ca zaMkaro na hi hari na vAkapatiH svapaMtiH / svacchakti vIravarti-vizvajananI lokatraya vyApinI, sA tvaM kAcidagamyaramya hRdayA-vAgvAdini pAhi mAm // 8 // zArdUla stotraM paThedyaH zrutadevatAyAH, bhaktyA yutaH zuddhamanAH prabhAte / vidyAvilAsaM vipulaM prakAzaM prApnoti pUrNakamalAnivAsam ||9|| upajAti sampUrNam . 5 bhASAntara he zAradAdevI ! tuM vividha prakAranA svarUpavALI, ghaNAM varNo (a thI ha) sudhI sArI rIte yukata thayelI, samasta vANI svarUpe che, jagatamAM tArA ja amRta svarUpa vacanonI moTI urmio sacano rUpe skurAyamAna (pragaTa) thAya che. 1 Azcarya che ke ApanI capaLa AMkhanA darzanamAtrathI ja maMdabudmivALo paNa jaldIthI kavi thAya che. ahiM tAro ja prabhAva akhaMDapaNe jovAya che ane tAro ja tivAda gavAya che. 2 hAthanA agrabhAgamAM ghAraNa karelAM uttama pustakavALI, samudranA phINa ane hIrA jevA nirmala zveta vastravALI hai bhAratI devI ! kapUra, hima ane prakAzanA kiraNa samAna ujajavaLa evo Apano deha rApheda kamaLamAM zobhI rahyo che. 3 nAnakaDA rAjahaMsanA nirmala vAhanavALI, potAnA hAthamAM sthApana karelI vizALa vINAvALI, kapALa (lalATa) paTa upara suvarNanA muguTavALI suMdarI evI sarasvatI prasanna thAo. 4 samyaga vidyAaurUpI samudrathI pAra utAravAmAM naukA samAna, suMdara rUpamAM vidyAdharI sarakhI, jaktArUpI aMdhakArane haranArI, amRta sAgarano taraMgavALI zreyane karanArI suMdarI, samasta lokanI svAminI, mokSanI nagarI hoya evI sUryanI prabhAne jItanArI, potAnI IcchA mujaba dAnanA vizALa jharaNAmAM kAmadhenugAya samAna, saMtApa (kaleza)ne chaMdanArI tuM satya che. 5 devo manuSyone sArIrItesevAkaravA lAyaka he devI ! A sevaka vaDe paNa bhajavAlAyaka che (kemake) jagatamAM saghaLA sUrya tArI sarakhAbhavyuM (dedIpyamAna) nathI, suMdara sakala vidyAne ApanArI tuM nitya navIna che tethI jo ApanI kRpA thAya to kAmadhenu gAya vaDe zuM ? 6 je devasvarUpa (pavitra) thaIne bhakitathI (mAtAjInI) satata stuti kare che. te (mAtA)nuM teja, mUDhatAne (aviveka) haNe che. ane tArI sevAne je vAraMvAra (prabaLapaNe) kare che. te jaldIthI zreya (mokSa)nA sukhane pAme che. he mAtA ! potAnA cittamAM tane je vAraMvAra dhAraNa kare che (te) suMdara svarUpe sadAya vAraMvAra jovAya che ane tenI AgaLa rAjA pote hAtha joDIne nartakInI jema vAraMvAra nAce che. potAnI zaktithI parAkramavALI, vizvanI mAtA! traNeya lokamAM phelAyelI he devI ! tArA saMpUrNa prabhAvane kahevAne mATe koIpaNa samartha nathI. brahmA nahi, zaMkara nahiM, viSNu nahiM, bRhaspati nahiM ane Indra paNa nahi evI te agocara suMdara hradayavALI ke vAgvAdinI ! (sarasvatI) mArI rakSA karo. 8 savAre zuddhamanavALo bhaktithI yukata thayelo je manuSya mrutadevatAnuM stotra bhaNe che te pUrNa vidyAnA vilAsane, vipulaprakAzane ane saMpUrNa lakSmInA sthAnane prApta kare che, huM saMpUrNa. 5 anuvAda he zAradA devI ! tUM vividha prakArake svarUpavAlI bahata varNoM (a se ha) taka acchI tarahase yukta banI huI, samastavANI svarUpA hai, jagatameM tumhAreM hI vacanoMkI bar3I taraMge savacana rUpaseM sphurita hotI haiN| Azcarya hai kI Apake caMcala nayanoM ko dekhane se hI mandabuddhivAle zIghratAse kavi bana jAte hai, usameM tumhArI dikhAI detI mahimA anavarata dikhAI detI hai aura tumhArA hI stutivAda kA gAna kiyA jAtA hai / hastake agra bhAgameM dhAraNa kie hue pustakavAlI, samudrake phINa aura hIrA jaise nirmala ujjvala vastravAlI he bhAratI devI! kapUrahima aura prakAza ke kiraNa jaise dhavala ApakI deha zveta kamalameM 3 vibhUSita ho rahI hai| bAla rAjahaMsake nirmala vAhanavAlI, apane hastameM sthApana kI huI vizAla bInAvAlI, lalATa paTTameM suvarNake mukuTavAlI suMdarI, aisI sarasvatI prasanna ho / * samyag vidyArupI samudrase pAra utArane meM naukA samAna rupameM vidyAdharI jaisI, jaDatArUpI aMdhakArako dUra karanevAlI, amRta sAgara ke taraMgavAlI, zreya karanevAlI, suMdarI samastalokakI svAminI, mokSanagarI jaisI sUryakIprabhAko jItanevAlI apanI icchAnusAra dAnake vizAla jharanemeM kAmadhenu gAya jaisI, saMtApako chedanevAlI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apa satya hai| devatA aura manuSyoko acchI taraha se sevanIya, he devI ! sevakase bhI sevA karane lAyaka hai, kyoMki, jagatake sAre sUrya tumhAre samAna dedIpyamAna nahIM hai, suMdara sakala vidyAko denevAlI, tU haravakta navIna hai, isalie yadi ApahI prasAda kareM to kAmadhenu gAya se kyA? jo devasvarUpa (pavitra) hokara bhaktise (mA~kA) satata stutigAna karate haiM, (usakI) mUDhatA (aviveka)ko mA~ dUra kara detI hai aura tumhArI sevA jo punaH punaH karate hai vo zIghratAse zreya sukhako pAte haiM, he mAtA! apane cittameM tujhako jo bAra bAra dhAraNa karate hai (vo) suMdara svarupaseM hamezA dikhAI detA hai aura usake Age rAjA svayaM donoM hasta joDakara nartakI kI taraha bAra bAra nRtya karatA hai| apanI zakti (tAkata)se parAkramavAlI, jagatjananI ! tIna lokameM phailI huI he devI! tumhAreM pUrA prabhAvako kahaneke liye koI bhI samartha nahI hai, brahmA nahI, zaMkara nahI, viSNu nahI, bRhaspati nahI aura indrabhI nahI aisI tU agocara hRdayavAlI he vAgvAdinI ! (sarasvatI) merI rakSA krnaa| prAta: kAlameM pavitra cittavAle bhaktise yukta banakara jo AdamI (yaha) zrutadevatAkA stotra ginate hai vo sAre vidyA vilAsako - vipula prakAzako evaM samasta lakSmIke sthAnako prApta karate hai| 9 vANI ! vANi vicitrabharapada-prAgalbhyazrRGgAriNI, nRtyatyunmadanartakIva sarasaM tadvaktraraGgAGgaNe // 3 // devi! tvaddhRtacandrakAntakarakacyotatsudhAnirjhara snAnAnandataraGgitaM pibati ya: pIyUSadhArArasam / tArAlaMkRtacandrazaktikuhareNAkaNThamutkaNThito, vaktreNodriratIva taM punarasau vANIvilAsacchalAt // 4 // kSubhyatkSIrasamudranirgatamahAzeSAhilolatphaNA patronnidrasitAravindakuharaizcandrasphuratkarNikaiH / devi! tvAM ca nijaM ca pazyati vapuryaH kAntibhinnAntaraM, brAhmi ! bahmapadasya valgati vacaH prAgalbhyadugdhAmbudheH // 5 // nAbhIpANDurapuNDarIkakUharAd hRtpuNDarIke galat - pIyUSadravavarSiNi! pravizatIM tvAM maatRkaamaaliniim| dRSTavA bhArati! bhAratI prabhavati prAyeNa puMso yayA, nirgrantho'pi zatAnyapi grathayati granthAyutAnAM naraH // 6 // tvAM muktAmayasarvabhUSaNadharAM zuklAmbarADambarAM, gaurI gaurisudhAMtaraGgadhavalAmAlokya hRtpngkje| vINApustakamauktikAkSavalayazvetAbjavalgatkarAM, na syAt kaH zucivRtta-cakraracanAcAturyacintAmaNiH // 7 / / pazyet svAM tanumindumaNDalagatAM tvAM cAbhito maNDitAM, yo brahmANDakaraNDapiNDitasudhADiNDIrapiNDairiva / svacchandodgatagadyapadyalaharI lIlAvilAsAmRtaiH, sAnandAstamupAcaranti kavayazcandraM cakorA iva tadvedAntazirastadoGkRtimukhaM tat tatkalAlocanaM, tattadvedabhujaM tadAtmahRdayaM tadgadyapadyAM'hi ca / yastvadvadma vibhAvayatyavirataM vAgdevi! tad vAGmayaM, zabdabrahmaNi niSThita: sa paramabrahmaikatAmaznute vAgbIjaM smarabIjaveSTitamato jyoti:kalA bhadabahi rssttdvaadsh-ssoddshdvigunnitNdvyssttaabjptraanvitm| tabIjAkSarakAdivarNaracitAnyagre dalasyAntare, ___ haMsaH kUTayutaM bhavedavitathaM yantraM tu sArasvatam // 9 // OM hrIM zrIM sa(ha)hrIM sabIjakalitAM vAgvAdinIdevatAM, gIrvANAsurapUjitAmanudinaM kAzmIradezebhavAm / azrAntaM nijabhaktizaktivazato yo dhyAyati prasphuTaM, buddhijJAnavicArasAra sahitaH syAd devyasau sAmpratam / / 10 / / / smaaptm| // 7 // zrIbAppabhaTTisarikRta zrI sarasvatIkalpa stotrm| zArdUla. snAtasyA pratima....... // 8 // // 1 // anta: kuNDalini prasuptabhujagAkArasphuradvigrahAM, zaktiM kuNDalinIM vidhAya manasA huMkAradaNDAhatAm / SaTcakrANi vibhidya zuddhamanasAM pradyotanadyotanI, lInAM brahmapade zivena sahitAmekatralInAM stuma: kandAt kuNDalini ! tvadIyavapuSA nirgatya tantutviSA, kiJciccumbitamambujaM zatadalaM tvadbahmarandhrAdadhaH / yazcandradyuti ! cintayatyavirataM bhUyo'tra bhUmaNDale, tanmanye kavicakravartipadavIcchatracchalAda valgati yastvadvaktramRgAGkamaNDalamilatkAntipratAnocchala caJcaccandrakacakracitritakakupkanyAkulaM dhyaayti| // 2 // TI.1. vaanni| Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smRtvA mantraM sahasracchadakamalamanudhyAya nAbhIhRdotthaM, zvetasnigdhordhvanAlaM hRdi ca vikacatAM bASpa niryAtamAsyAt / tanmadhye cordhvarupAmabhayadavaradAM pustakAmbhojapANiM, vAgdevIM tvanmukhAcca svamukhamanugatAM cintayedakSarAlIm // 11 // stragdharA. kimiha bahuvikalpairjalpitairyasya kaNThe, bhavati vimalavRttasthUlamuktAvalIyam / bhavati bhavati! nAthe ! mamAvize, madhuramadhusamRddhastasya vAcAM vizeSaH // 12 // mAlinI. prANavAna sAdhakapurUSanI bhAratI, evI prabhAvazALI bane che ke nirdoSa evA hajAro kAvyonA seMkaDo graMtho te gUMthI zake che. 5 motInA AbharaNathI maMDita, zvetavastradhAriNI, zveta amRtanA taraMga jevI ujajavaLa ane vINA - pustaka - motInI akSamALA tathA zveta kamaLathI maMDita cAra bhujAvALA tane hRdayapaMkajamAM joIne kayo sAdhaka utama kAvya racanAnA cAturyamAM ciMtAmaNI nA bane ? he mA~ ! je sAdhaka potAnI kAyAne tathA caMdramaMDaLamAM rahelI tane brahmAMDanA karaMDicAmAM bhegA karelA amRta pheNanA piMDathI maMDita jUe che. tene svaccheda-paNe pragaTatI gadya-padyanI lIlAthI vilasatA amRtathakI AnaMdita kavijano caMdrane cakoranI jema seve sampUrNam che. bhASAntara he vAgyevatA! tamArUM te vedAMtarUpa zira, 5 kArarUpa te mukha, tenI kalArUpa te locana, cAra vedarUpa te bhUjAo tenA AtmArUpa hRdya ane gadya-padyarUpa caraNayugala A rIte samagra vADmayarUpa tArI kAyAnuM je dhyAna dhare che. te zabda brahmamAM sthira thaIne parabrahma sAthe ekatAne prApta kare che. 8 vAgbIja meM ne smarabIja kala thI veSTita karI tenA upara jayoti ane kalA, tenI bahAra 8/ 12 / 16/32 pAMdaDInA valaya temAM tenA bIjAkSara, kAdivarNanI sthApanA, tathA pAMdaDInA aMtarALamAM kUTAkSarayukata haMsaH A rIte zuddha sArasvata yaMtra bane che. he kuMDalinI svarUpe mA~, tArA zarIranA kaMdamAMthI nIkaLIne taMtu jevI kAMtidvArA cUMbita thayelA tArA brahmaraMdhra Adi zatadala kamaLane jeo caMdra jevI yutivALAM sadA ciMtave che. teonI kavi cakravartI tarIkenI khyAti A bhUmaMDalapara ekachatrI chavAI jAya che tema huM mAnuM chuM. je sAdhaka tArA mukharUpa caMdramaMDaLamAM ekaThI thatI kAMtinA. cotarapha uchaLatA vistArathI sarva dizAmAM aneka caMdra pragaTa thayA hoya tevuM dhyAna kare che tenA mukha rUpa raMgamaMDapamAM vANinA vilAsa thI caMcaLa padavinyAsa vaDe suMdara vANI unmattanartakInI jema rasabharyuM nRtya kare che. 2 ' he devI ! teM hAthamAM dhAraNa karelAMcaMdrakAMtaratnamaya kamaMDaLamAMthI TapakatA amRta jharaNAmAM snAnanA AnaMdathI taraMgita thaI uThelA. sAdhako, e amRtanA meghane utkaMThita thaI AkaMTha pIe che. ne pachI tArA maMDaLathI alaMkRta caMdranA zakitakUpa jevA potAnA mukhamAMthI vANI vilAsanA chaLathI jANe e amRtane okatA hoya tema lAge che. - subdha thayelA kSIrasAgaramAMthI nIkaLela jANe zeSanAganI DolatI phaNA na hoya ? tevI vizALa pAMkhaDIothI ughaDelA zvetakamaLanA kosa, jemAM caMdradevI dhavala karNikA che. tenI zvetakAMtithI chavAyelI tane ane potAnA AtmAne je dhyAnamAM jue che. he brAhmI ! te sAdhakanI brahmanA sthAnarUpa vANI praga9bhatAnA kSIra sAgara samI uchaLe che. he bhAratI ! jharatA pIyUSarasa sAthe mAtRkArUpe zobhatI tane nAbhinA zveta kamaLamAMthI hRdayanA puMDarIkamAM pravezatI jue che te >> pachI O pachI meM pachI karyAM pachI vada - vada pachI vAgyAdinI tyArabAda hrIM chelle namaH A rIte je azrA tapaNe bhakitazakita anusAra tArUM sphaTa dhyAna kare che he devi ! te sAdhaka tarataja buddhi, jJAna ane vicAra zakitathI zreSTha bane che. 10 A rIte maMtranuM smaraNa karanAra sAdhaka potAnA nAbhirU5 hRdayamAMthI utthita thatA sahastradala kamaLane ciMtave ke zveta zubha nALa dvArA uMce uThatuM e kamaLa hRdayamAM pUrNa khIlI mukhadvArathI bahAra nIkaLe, te kamaLa upara ubhI rahelI che e rIte he vAdevI ! abhaya ane varadamudrA, pustakane kamaLathI alaMkRta karakamaLavALI tane jue, tathA tArA mukhamAMthI nIkaLatI varNamALAne potAnA mukhamAM praveza karatI ciMtave. 11 he vAghevI A jagatamAM ghaNA vikalpo ane vAtothI zuM ? A kAvya stotrarUpa sthUla mukatAphaLanI mALA jenA kaMThamAM rahe che teno vANI vilAsa bhASAnI bhabhakakathI bhavya ane madhurasathI paNa madhura banI jAya che. 12 saMpUrNa. - 66 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAda he kaMDalinI svarUpa mA~ ! tumhAre zarIrake kaMdameM se nIkalane vAlI taMtu jaisI kAMtidvArA AkarSita hue tere brahmaraMdhra Adi zatadala kamala ko jo caMdra jaisI yutivAle sadA ciMtana karate hai unakI kavi cakravartIkI taraha khyAti isa bhUmaMDala para eka samAna chA jAtI hai aisA maiM mAnatA huuN| jo sAdhaka tumhAre mukharUpacaMdramaMDala meM ekatrita hotI kAMtiko cotarapha uchalate vistAra se sarva dizAoMme aneka caMdra pragaTa ho rahe hai aisAdhyAna karatA hai, usake mukha rUparaMgamaMDapameM vANI ke vilAsase cacaMla padavinyAsa dvArA suMdaravANI unmatta nartakI kI taraha rasabharA nRtya karatI hai| __ he devI ! tumane karameM dhAraNa kiye hue ratnamaya kamaMDalameM se Tapakate amRta jharane meM snAna ke AnaMdase taraMgita ho uThe, sabhI sAdhaka, usa amRtake megha meM utkaMThita hokara AkaMTha pAna karate hai evaM phira tumhAre maMDalase alaMkRta caMdra ke zaktikUpa, jaise khudake mukhame se vANI vilAsake chalakedvArA jaisekI amRta nikAla (bahA) raheM ho aisA lagatA hai| kSubdha hue kSIrasAgarameM se jaise zeSanAga kI DolatI haI phena nA ho ? aisI vizAla paMkhaDiyoM se khIle hue zvetakamala ke kosa, jisameM caMdra jaisI dhavala karNikA hai, usakI zvetakAMti meM chAyI hui tuma aura apane AtmA ko jo dhyAna meM dekhatA hai he brAhmI ! usa sAdhaka kI brahmarUpa vANI, pragalbhatA ke kSIrasAgara jaisI uchalatI lIlAse vilasate amRta se AnaMdita kavijana caMdra kI cakora (cAMdanI) kI taraha sevA karate hai| he vAgdevatA ! ApakA vo vedAMtarUpa mastaka, OMkAra rUpa mukha, usake kalArUpa vo locana, cAra veda rupa ve bhUjAe unake AtmArupa hRdaya evaM gadya-padya rUpa caraNa yugala isa rItase samagra vAGmayarUpa-ApakI kAyA ko jo dhyAna karate hai vo zabda brahma meM sthira hokara parabrahma ke sAtha ekarupatA prApta karateM hai| 8 vAgbIjaM aiM va smarabIja klI se veSTita hokara usake upara jyoti evaM kalA, unakI bahAra 8/12/16/32/ paMkhaDiyoM ke valayameM bIjAkSara, kAdivarNa kI sthApanA tathA paMkhaDiyoM ke aMtarAlame kUTAkSara yukta haMsa: isa rIti se sArasvata yaMtra hotA hai| OM ke bAda zrI bAda sauM bAda klI tatpazcAt vada-vada vAgvAdinI usake bAda hrIM evaM aMta me nama: isa rIta se jo azrAnta hokara bhaktizakti anusAra tumhArA dhyAna karate hai| he devi! vo sAdhaka zIghra hI buddhi-jJAna evaM vicAra zaktise zreSTha hotA hai| 10 yaha rItase maMtra kA smaraNa karanevAlA sAdhaka, khuda kenAbhirUpa hRdayameseM utthita hote hue sahasadala kamala ko ciMtana karate hai, ki zveta zubhra nAla dvArA upara kI aura uThatA vo kamala, hRdayameM pUrNatayA vikasita hokara mukha dvArase bahAra nIkale hai evaM usa kamala para khaDI huI hai isa rItise he vAgdevI ! abhaya aura varadamudrA-pustaka va kamalase alaMkRta kara kamalavAlI tumako dekha tathA tumhAre mukhameM se nIkalatI varNamAlAko mukhame praveza karatI ciMtavana kre| 11 he vAgdevI ! isa jagatameM bahAte sAre vikalpame aura bAtoM se kyAM? yaha kAvya stotrarupa sthUlamuktAphala kI mAlA jisake kaMThameM basatI hai, usakI vANI vilAsa, bhASAkI bhabhakase bhavya evaM madhu rasase bhI madhura ho jAtI haiN| |smaaptm| ___ he bhAratI ! jharate hue pIyUSarasa ke sAtha mAtRkArupase zobhA detI Apako, nAbhike zvetakamalameM se hRdayake puMDarika me praveza karate hue jo prANavAna sAdhaka puruSa dekhatA hai, usakI bhAratI, aisI pratibhAzAlI hotI hai ki nirdoSa aise hajAro kAvyo ke saiMkaDo graMtha vo bUna sakate hai| motIke AbharaNaseM maMDita, zvetavastradhAriNI, zveta amRta ke taraMga jaisI, ujjvala evaM vINA-pustaka motIkI akSamAlA tathA zveta kamalase maMDita, cAra bhujAovAlI, tumako hRdayapaMkajame dekhake kaunasA sAdhaka uttama kAvyakI racanAke cAturyameM ciMtAmaNI nA ho? he mA~ ! jo sAdhaka apanI kAyAmeM tathA caMdramaMDala meM basI huI tumako, brahmAMDa ke karaMjame jamA kIye gaye amRta phenakA piMDase maMDita dekhate hai usako svacchaMda rItise pragaTa hotI huI gadya-padyakI 12 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bApabhaTTisUrikRtaanubhUta siddhasArasvatastavaH / sarasa zAMti sudhArasa - drutavilaMbitachaMda pATaNa he. jJA. bhaM. prata naM. 13851, DabhoI prata naM. 556/5229, 562/ pa392 tathA sUrata ha. li. jJA. bha. prata naM. 435/3992 caMcaccandramukhI prasiddha mahimA svAcchandyarAjyapradA'nAyAsena surAsurezvaragaNairabhyarcitA bhaktita:19 / devI saMstutavaibhavA malayajAlepAGaraGgadyutiH sA mAM pAtu sarasvatI bhagavatI trailokyasaJjIvanI // 12 / / stavanametadanekaguNAnvitaM paThati yo bhavikaH pramanA: prage12 / sa sahasA madhurairvacanA'mRtairnRpagaNAnapi raJjayati sphuTam // 13 / / nA / iti sarasvatIstava: sampUrNa : / OM hrIM klIM blU~ zrI hasakala hrIM aiM namaH / bhASAntara kalamarAlavihaGgamavAhanA sitdukuul-vibhuussnnlepnaa| praNatabhUmiruhAmRtasAriNI pravaradeha-vibhAbharadhAriNI // 1 // amRtapUrNakamaNDaludhAriNI tridshdaanv-maanvsevitaa| bhagavatI paramaiva sarasvatI mama punAtu sadA nayanAmbujam // 2 // jinapatiprathitAkhilavAGmayI gnndhraannmnnddpnrtkii| garamukhAmbaja-khelanahaMsikA vijayate jagati zrutadevatA // 3 // amRtadIdhiti-bimbasamAnanAM trijagati jananirmitamAnanAm / navarasAmRtavIci-sarasvatIM pramudita: praNamAmi sarasvatIm // 4 // vitataketakapatra-vilocane vihitsNsRti-dusskRtmocne| dhavalapakSavihaGgamalAJchite jaya sarasvati ! pUritavAJchite // 5 // bhavadanugrahalezataraGgitAstaducitaM pravadanti vipshcitH| nRpasabhAsu yata: kamalAbalA-kucakalAlalanAni vitanvate // 6 // gatadhanA api hi tvadanugrahAt klitkoml-vaakysudhormyH| cakitabAlakuraGgavilocanA janamanAMsi harantitarAM narA: // 7 // karasaroruha-khelanacaJcalA tava vibhAti varA jpmaalikaa| zrutipayonidhimadhyavikasvarojjvala-taraGgakalAgraha -saagrhaa||8|| dviradakesarimAribhujaGgamAsahanataskararAjarujAM bhym| tava guNAvaligAnataraGgiNAMna bhavinAM bhavati zrutadevate // 9 // OM hrIM klIM blU~ tata: zrI tadanu hasakalahrIM atho aiM namo'nte, lakSaM sAkSAjaped ya: kara samavidhinA sattapA brhmcaarii| niryAntI candrabimbAt kalayatimanasA tvAM jagaccandrikAbhAM, so'tyarthaM vahnikuNDe vihitadhRtahatiH syAddazAMzena vidvAn // 10 // zArdUla. relakSaNakAvyanATakakathAcampUsamAlokane kvAyAsaM vitanoSi bAliza mudhA kiM namravaktAmbujaH / bhaktyArAdhaya mantrarAjasahitAM divyaprabhA bhAratI yena tvaM kavitAvitAna savitAdvaitaprabuddhAyase // 11 // manohara haMsapakSI rUpa vAhanavALI, zveta vastra, alaMkAra ane pathI (sugaMdhI dravya) yuta, prama retA (prANIso) 3pI vRkSonuM (siMcana karavAmAM) amRtanI nIka jevI, uttama zarIranI kAntinA samUhane dhAraNa karanArI, amRtathI bharelA evA kamaraDaLa vaDe manohara temaja deva, dAnava ane mAnavo vaDe sevita evI uttama bhagavatI sarasvatI mArA netra-kamalane sarvadA pavitra karo.. (arthAt manezana Apo.). 1...2 jinezvare prasiddha karelA samastasAhityarUpa, vaLI gaNadharonAM mukharUpa maDapane viSe nRtya karanArI temaja gurunAM vadana kamalane viSe krIDA karanArI haMsikA evI zruta-devatA (sarasvatI) vizvamAM vijayI varte che. candra-maDala samAna mukhavALI, traNe jagatanA loko vaDe sanmAna pAmelI tema ja navarasarUpI amRtanA kallo lothI (mojAothI) paripUrNa nadI samAna evI sarasvatIne huM harSapUrvaka praNAma karuM chuM. he vistRta 318 (8451) na patrapatrivANI;(zAra(1)! karAvyo che saMsAra rUpI pApano tyAga jeNe evI he (vAgIzvarI)! he zveta pAMkhavALA pakSIthI aMkita (arthAt he haMsarUpa vAhana vALI zruta-hepatA)! pUrNA cha manorathone eo mevI he (bhAratI)! he sarasvatI tuM! jayavaMtI varta. ApanI kRpAnA aMzathI caMcaLa banelA paMDito rAja-sabhAmAM evuM ucita bole che ke jethI karIne teo lakSmIrUpI lalanAnAM stananI kalAnI krIDAno vistAra kare che. (arthAt rAjasabhAmAM lakSmI prApta hare che.). TI. 1, bhaSitA / 2. saMskRta-saMzrita / 3. kalanAni-kalitAni / 4. sahasA grhaa| 5. OM hrIM zrIM klI - OM klIM bloM tataH zrI - OM hrIM aiM klIM bla / 6. kalizubhavidhinA - sucitarasumanAH / 7. zAMtyartha / 8. mahimAMsenAnizaM nenAnizaM / 9. savidikSu / TI. 10. vizAla nayanA / 11. bhAvata: - vnditaa| 12. prsudaa| Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAda he (zAradA !) nirdhana hovA chatAM paNa tArI kRpAthI mRdu (komaLa) vacanAmRtanI UrmiothI, alaMkRta (thayelA) tema ja vismaya pAmelAM mRganAM bALakanAM jevAM netravALA (banelA) manuSyonA manane atyaMta harI le che. hastarUpI kamalane viSe krIDA karavAmAM capaLa evI, tathA mRtasAgaranAM madhyamAM vikasvara temaja nirmala evA taraMgonI kalA. ne grahaNa karavAmAM AgrahavALI temaja zreSTha evI tArI ja5 - mAlA vizeSa zobhe che. he sarasvatI ! tArA guNonI zreNInAM gAnane viSe capaLa mepAlapya(4no)ne hAthI, siMha, bharI, sApa, huzmana, yora, rAma tathA rogagano laya (tAtI) nathI. "OM hA~ sil VtyAra pachI zrI mane vajI tyAra vA 6, sa, ka, la, ane hIM tyAra bAda e ane antamAM namaH (arthAta OM hrIM kalIM glaeNzrI ha, sa, ka, la, hIM e namaH) evo jApa je brahmacaryapUrvaka uttama tapa karI ne hasta samAna (arthAt naMdAvarta yA zaMkhAvata) vidhi vaDe sAkSAt lAkha vAra jape tema ja candra maDalamAMthI bahAra nIkaLI AvatI tathA vizvane viSe candra-prabhA. (cAMdanI) jevI evI tane manathI dekhe te manuSya dazAMza (daza hajAra jApa)pUrvaka agnikuMDamAM dhIno homa kare te prakhara paDita bane. 10 manohara haMsa pakSI svarUpa vAhanavAlI; zveta vastra, alaMkAra evaM lepa (sugaMdhI dravya) yukta; praNAma karanevAle prANI rUpa vRkSoM kA siMcana karane meM amRta kI nAlI ke samAna; uttama dehakAnti ke samUha ko dhAraNa karanevAlI; amRta se paripUrNa kamaNDalu se manohara laganevAlI, evaM deva, dAnava aura mAnavase sevita aisI uttama bhagavatI sarasvatI mere netrakamala ko sadaiva pavitra kre| (arthAt mujhe darzana pradAna kre!)| 1-2. jinezvara ke dvArA prasiddha samasta sAhityasvarUpa; gaNadharoM ke mukhamaNDapameM nRtya karanevAlI evaM guru ke mukhakamala meM krIDA karanevAlI zrutadevatA (sarasvatI) vizvameM vijayazIla hai| 3. candramaNDala ke samAna mukhavAlI; tInoM jagata ke logoM ke dvArA sanmAnita; evaM navarasa svarUpa amRta ke taraMgoM se paripUrNa nadI ke samAna sarasvatI ko maiM saharSa praNAma karatA huuN| 4. he vistRta ketakIpuSpa ke patra ke samAna netravAlI (zAradA) he saMsAra svarupa pApa kA tyAga karAnevAlI (vAgIzvarI) ! he zveta paMkhavAle pakSI (haMsa) se aMkita (zrutadevatA)! evaM he manorathoM ko paripUrNa karanevAlI (bhAratI)! hai sarasvatI ! tumhArI jaya ho| 5. ApakI kRpAke aMza se caMcala aise paNDita rAjasabhA meM isa taraha yogya vANI bolate haiM ki jisase ve lakSmIrUpI ramaNI ke stanoM kI kalAkrIDA kA vistAra karate haiM (arthAt rAjasabhAmeM lakSmI prApta karate haiN)| he zAradA ! nirdhana manuSya bhI tumhArI kRpA se komala vacanAmRta kI taraMgovAle hokara vismita mRgazizu ke netra samAna nayanoMvAlI ramaNIjanoM ke mana ko atyadhikarUpa se hara lete haiN| havA! napaE - 5bhalavANo thana tuMlakSA, pya, nATaka, kathA ane capU jovAmAM zA mATe phogaTa prayAsa kare che. A maMtrarAjarUpa yajJathI bhakita pUrvaka tuM pratidina sarasvatInuM ArAdhana kara ke jethI tuM kavitA karavAmAM sUryanA samAna pratApI thaI asAdhAraNa paDita thAya. 11 calAyamAna candra jevA vadana vALI, prasiddha prabhAvavALI, svataMtratArUpI rAjaya arpaNa karanArI, deva ane dAnavonA. svAmIonA samUho vaDe bhakitapUrvaka anAyAse stuti karAyelI, prazaMsA pAmelI saMpattivALI, candana(malayaja)nA lepathI aMganI. raMgIna prabhAvALI, tema ja (svarga, matsya ane pAtAla rUpI) tribhuvanane sajIvana karanArI evI suprasiddha te bhagavatI devI sarasvatI mAruM rakSaNa karo. 12 je bhavyaprANI praphullitacitta pUrvaka A aneka guNothI yukata stotra savAranA pahoramAM bhaNe che. te madhura vacana rUpa amRta vaDe nRpationA samUhone paNa ekadama spaSTa rIte prasanna kare che.13 hastarUpI kamala meM krIDA karane meM capala; zrutasAgara ke bIca UThate hue nirmala taraMgo kI kalA ke grahaNa meM AgrahavAlI aisI tumhArI zreSTha japamAlA vizeSatayA suzobhita ho rahI hai| 8. he sarasvatI ! tumhAre guNoMkI paMkti kA gAna karane meM dakSa bhavyajanoM ko hAthI, siMha, haijA, sarpa, zatru, cora, rAjA evaM roga kA bhaya nahI hotaa| saMpU. OM hrIM klIM blU~ usake bAda zrI evaM isake anantara ha, sa, ka, la aura hrIM - evaM bAda meM aiM aura antameM nama: (arthAt OM hrIM klI blU~ zrI ha sa ka la hrIM aiM nama:) - isa maMtra kA jApa jo brahmacaryapUrvaka uttama tapa se hastasamAna (naMdAvarta yA zaMkhAvarta) vidhi AAVATAVATAVAVA GMANIYANAVIVAY MA 14 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. se sAkSAt eka lAkhabAra karatA hai evaM candramaMDala se bAhara AtI huI samasta vizva meM cAMdanI ke samAna camakatI huI tumheM jo mana se dekhatA hai vaha manuSya dazAMza (dasa hajAra) - pUrvaka agnikuMDameM ghI se homa karatA hai vaha prakhara paNDita hotA hai| he bAlaka ! namra mukhakamalavAlA hokara tUM lakSaNa, kAvya, nATaka, kathA evaM campU ke abhyAsa meM kyoM vyartha prayAsa karatA hai ? isa maMtrarAjayukta divyakAntivAlI sarasvatI kA tUM pratidina ArAdhana kara jisase tUM kAvyaracanAkauzala meM sUryasamAna pratApI hokara asAmAnya paNDita ho jaayegaa| 11. calAyamAna candra ke samAna mukhavAlI; prasiddha prabhAvayukta; svAtaMtryarUpa rAjya pradAna karanevAlI; devoM aura dAnavoM ke svAmiyoM ke samUha dvArA bhaktibhAva se anAyAsa jisakI stuti kI jAtI hai aisI; prazasta saMpattiyukta; candanalepa se aMgo kI manohara prabhAvAlI evaM (svarga, bhUmi evaM pAtAla -) tribhuvana ko saMjIvana pradAna karanevAlI aisI suprasiddha vaha bhagavatI sarasvatI merI rakSA kre|12. tyantaM prodgIyamAne mama manasi sadA zArade devi tiSTha // 3 // kSA kSIM dUM kSaH svarUpe hana viSamaviSaM sthAvaraM jaMgamaM vA, saMsAre saMsRtAnAM tava caraNayuge sarvakAlaM narANAm / avyakte vyaktarUpe praNatanaravare brahmarUpe svarUpe, aiM aiM blU~ yogigamye mama manasi sadA zArade devi tiSTha // 4 // sampUrNA'tyantazobhai zazadharadhavalai rAsalAvaNyabhUtaiH, ramyaiH svacchaHza kAMtaiH nijakaranikaraizcaMdrikAkArabhAsaiH / asmAkInaM bhavAbjaM dinamanusatataM kalmaSaM kSAlayantI, zrI zrIM dhaiM maMtrarUpe mama manasi sadA zArade devi tiSTha // 5 // bhASe padmAsanasthe jinamukhanirate padmahaste prazaste, prAM prI pU~ pra: pavitre hara hara duritaM duSTajaM duSTaceSTaM / vAcAM lAbhAya bhaktyA tridivayuvatibhiH pratyahaM pUjyapAde, caMDe caMDIkarAle mama manasi sadA zArade devi tiSTha // 6 // namrIbhUtakSitIza-pravaramaNimukuToghRSTapAdAravide, padmAsye padmanetre gajagatigamane haMsayAne vimaane| kIrtizrIbudvi -cakre jayavijayajaye gaurIgaM dhArIyukta, dhyeyAdhyeyasvarUpe mama manasi sadA zArade devi tiSTha vidyujjvAlApradIptAM pravaramaNimayImakSamAlaM surUpAM, ramyAvRttirdharitrI dinamanusatataM maMtrakaM zAradaM ca / nAgendrarindracandrairmanujamunijanaiH saMstutA yA ca devI, kalyANaM sA ca divyaM dizatu mama sadA nirmalaM jJAnaratnam // 8 // karabadarasadRzamakhilabhuvatalaM yat prasAdataH kavayaH / pazyaMti sUkSmamatayaH sA jayati sarasvatI devI, iti zrImahAmaMtragarbhitaM sarasvatIdevIstotraM sampUrNam / / jo bhavya prANI praphullita citta se isa aneka guNoM se yukta stotra kA prAta:kAla meM pATha karatA hai, vaha madhura vacanarUpI amRta ke dvArA rAjAoM ke samUhoM ko bhI atyanta sahajatA se prasanna karatA hai| // 7 // 13. / smaaptm| ajJAtakartRka- mahAmaMtragarmita zrIsarasvatIstotram / // 1 // OM aiM hrIM zrIM maMtrarupe vibudhajananute devadevendravaMdye, caMcaccaMdrAvadAte kSipitakalimale haarniihaargaure| bhIme bhImATTahAsye bhavabhayaharaNe bhairave bhImavIre, hA~ hrIM huMkAranAde mama manasi sadA zArade devi tiSTha hA pakSe bIjagarbhe suravararamaNI-carcitAnekarUpe, kopaM vaM jhaM vidheyaM dharita dharivare yogniyogmaarge| haM saM sa: svargarAjapratidinanamite prastutAlApapAThe, daityendrAyamAne mama manasi sadA zArade devi tiSTha daityairdaityArinAthai mitapadayuge bhaktipUrva strisandhyam, yakSairsidaizcanaprerahamahamikayA dehakAntyA'tikAntaiH / A~ i~ OM visphuTAbhAkSaravaramRdunA susvareNAsureNA mUlamantraH OM namo hrIM vada vada vAgvAdinI paramamahAdevI mama vaktra sthiravAsaM kuru kuru jaDatAmapahara jaDatAmapahara zrIzrIzAradAdevI akhilavAkprakAzinI hI aha~ . hU~ hI hI zAradAdevI kallolamahAvAkprakAzinI asmanmukhe vAsaM kuru kuru klI aha~ bhA~ pU~ OM vAgdevI jayaM hrIM kSA~ kSI aha~ hrIM bhAratIdevI mama mukhe vAsaM kuru kuru jU jA~ vAgdevI jayaM mahAdevI vaje vidyAprakAzini OM hrIM zrIM klIM aiM aha~ OM hrAM hrIM haiM hraH OMkSI kSoM ... krA~ maiM bhra: OM hrIM vaM vaM dhUM haH OM bhAratI sarasvatI mama vaktre vAsaM kuru kuru svaahaa||hre gAthAne saMta 21vArI prasannathAya. // 2 // TI, 4. tyaMtaM proDIyamAne / 5. saMsAre saMsRtAnAM / 6. aiM klI blU / 7. asmAkInaM bhavAjyaM / 8. bhAsvat padmAsanasthe / 9. vAcAlAbhi: svazaktyA, / 10. vRddhi| TI. 1. bhIme bhImAdR hAse. / 2. hA~ hrI hokAra / 3. hai saM sa: svarga jaizva. / Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. bhASAntara e" hI" zrI rUpa mantrasvarUpA (evI ke sarasvatI !), paMDitajanothI stuti karAyelI, he suro temaja surapatione (paNa) vaMdanIya, he capaLa candramA jevI ujajavaLa, jeNe kali (yuga)nA kAdavano nAza karyo che evI (mauktika) hAra tema ja hiMmanA jevI hai gaurI, he bhayaMkara svarUpavALI ! he bhayAnaka aTTahAsya karanArI devI ! he saMsAranA bhayane haranArI ! he bhairavI ! he bhayaMkara parAkramavALI ! hA~ e zabdanA nAdavAnI zAradA devI ! tame haMmezA mArA manamAM raho. 1 huM hA rUpI pakSavALI ! jenI aMdara bIja maMtro rahelA che evI, devonI uttama strIothI pUjAyelI, aneka rUpavALI, kopaM vaM jhaM bIjAkSaro vaDe dhAraNa karavA lAyaka, uttama (maMtra) dhArakone dhAraNa karanArI, yoganA prayoganA mArgavALI, huM saM saH e maMtrAkSaro pUrvaka devalokanA Indro vaDe pratidina (dararoja) praNAma karAyelI, (svaranA)AlApa (gAyana) nA abhyAsane rajU karanArI, daityarAja vaDe dhyAna karAyelI he zAradAdevI! tame sadA mArA manamAM raho. dehanI puti vaDe atizaya manohara, namra evA daityo, devo, yakSo temaja siddho dvArA huM pahelo - huM pahelo evI buddhithI bhaktipUrvaka prAtaHkAle madhyAhne ane sAyaMkAle jenA caraNayugalamAM namaskAra karAyA che evI ! AM IM OM rUpa spaSTa prabhAvALA akSara vaDe uttama tema ja mRdu evA svarathI asura dvArA atizaya ucca rIte gavAyelI he zAradAdevI ! tame sadA mArA manamAM raho. 3 kSA~ kSI phUM kSaH bIja maMtrarUpI svarUpavALI ! tamArUM caraNayugala saMsAramAM paribhramaNa karatA manuSyonA sthAvara temaja jaMgama evA viSama vizvano nAza karanAruM thAo. avyakatarUpavALI! sphuTa rUpavALI ! jemaNe uttama manuSyoe praNAma karyA che evI huM brahmasvarUpI ! potAnAmAM magna rahenArI ! e e blyU (bIjamaMtro) vaDe yogIone gamya ! he zAradAdevI ! tame sadA mArA manamAM raho. huM zrA~ zrI" zuM mantrasvarUpI zAradAdevI ! paripUrNa tema ja atizaya zobhAvALA, candra jevA zveta, rasa ane lAvaNyamaya, ramya, svaccha, manohara, candrikA samAna prabhAvALA, evA potAnA hasta-samUha vaDe niraMtara amArA saMsArajanita pApanuM pratidina prakSAlana karatI he zAradAdevI ! tame sadA mArA manamAM raho. 5 huM bhASAsvarUpA ! padmAsanane viSe rahelI ! hai tIrthaMkaranAM mukhamAM ramanArI, he padma jevA hastavALI, he prazaMsanIya prA~ prI hU~ prazna vaDe pavitra, duSTothI utpanna thayela duSTa ceSTAvALA pApane tuM dUra kara, tuM dUra kara. pratidina Atmazakti anusAra vANIonA lAbha mATe svarganI strIo dvArA bhaktithI pUjAyelA caraNovALI! ugra (pracaMDa) svarUpavALI, krodhathI bhayaMkara he zAradA devI ! tame sadA mArA manamAM raho. 9 namelA pRthvIpationA dedIpyamAna maNimaya mukuTothI sparzAvela caraNakamalavALI, padma jevA mukhavALI ! kamaLa jevA netravALI ! hAthInI jevI cAlavAnI ! haMsarUpI vAhavALI ! viziSTa pramANasvarUpI ! kIrti, lakSmI ane baddhinA samUhavALI jaya ane vijaya vaDe vijayazIla ! gaurI ane gAMdhArIthI yukata ! dhyAnamAM gocara temaja agocara evA svarUpavALI, he zAradAdevI! tame sadA mArA manamAM raho. saudAminI vijaLI jvAlAnAM kiraNonI jema ujavaLa tathA sarvottama maNiothI nirmita, suMdara rUpavALI japamALAne ane sArasvata maMtrane pratidina (haMmezA) dhAraNa karanArI, manohara ciMtanavALI evI, je devI nAgo vo, InDo, racavo vaDe temaja mAnavo ane munionA samUhavaDe stuti karAyelI che, te sarasvatIdevI haMmezA mane nirmaLa jJAna ratna ane vyi kalyANa Ape. 8 sUkSmamativALA kavio jenI kRpAthI samastabhuvanatalane hAthamAM rahelA boTanI jema jove che te sarasvatIdevI jaya pAme che. G 7 saMpUrNa. - 16 8 anuvAda he aiM hrIM zrIM svarUpa mantrarUpA (sarasvatI) he paMDitajanoM ke dvArA stuti kI jAnevAlI; capala candra ke samAna ujjvala; kaliyuga rUpI kIcaDa kA nAza karanevAlI; (motI ke ) hAra evaM hima (barpha) ke samAna zubhra; he bhayaMkara svarUpavAlI; bhayAnaka aTTahAsya karanevAlI saMsArabhaya ko dUra karanevAlI; he bhairavI bhayaMkara parAkrama karanevAlI; hrA~ hrI~ hU~ - zabdanAdasvarUpA, he zAradA devI! tuma sarvadA mere mana meM rho| ?. he 'hA' - rUpI pakSayuktA ! apane andara bIjamaMtroM ko dhAraNa karanevAlI; devAMganAoM se pUjita; anekarUpavAlI; kopaM vaM jhaM - ina bIjamaMtroM se dhAraNa karane yogya; uttama (maMtra) dhArakoM ko dhAraNa karanevAlI; yoga ke abhyAsa kI mArgarUpa; haM saM saH - ina maMtrAkSaroM se devaloka ke indroM ke dvArA pratidina praNAma prApta karanevAlI (svara ke) AlApa (gAyana ke ) abhyAsa ko prastuta karanevAlI jisakA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtraH- 34 zrI zrI tAtaH ne dareka T/ LI dIdhalArI prAcIna hastapratamAMthI an E cation intem www.aine rasy. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brIja baMzayukata kamalamAMthI pragaTa thavI hiMmAlayu vAsaio mIra@6fchellI pAlitANA taleTImAM prAcIna - prabhAvaka sarasvatI devI prAcIna hastapratomAMthI anya pAMca sarasvatI devI Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daityarAjoM ke dvArA dhyAna kiyA jAtA hai aisI he zAradA devI ! tuma sarvadA mere mana meM rho| dehakAnti se atyanta manohara, namra aise daitya, deva, yakSa evaM siddhoM ke dvArA 'maiM pahale praNAma karUMgA' isa prakAra kI mati se pratidina subaha, madhyAhna evaM zAma ko bhaktipUrvaka jisake caraNakamala meM namaskAra kiyA jAtA hai aisI; A~ i~ OM - svarUpa spaSTa kAMtiyukta akSaroM se uttama aura mRdu svara se asura ke dvArA jisakA ucca koTi kA gAna kiyA jAtA hai aisI he zAradAdevI ! tuma sarvadA mere mana meM rho| jisakI stuti kI jAtI hai aisI vaha sarasvatI devI sarvadA mujhe nirmala jJAnarUpI ratna evaM divya kalyANa pradAna kre| sUkSma-mativAle kavi jisakI kRpA se samasta bhuvanatala ko hAthameM sthita bairaphala kI taraha (spaSTatAse) dekhate haiM vaha sarasvatI devI jaya prApta karatI hai| |smaaptm| ajJAtakartRkam zrIzAradASTakam / pATaNa ha. li. jJA, bhaM prata naM. 14140 (zArdUla - snAtasyA.....) kSA~ kSI yU~ kSa: - maMtro ke svarUpavAlI, tumhArA caraNayugala saMsAra meM paribhramaNa karanevAle mAnavoM ke sthAvara evaM jaMgama (acala aura cala) aise viSama viSa kA nAza karanevAlA ho / avyaktarUpA ! sphuTarUpA ! uttama manuSyoM ke dvArA jisako praNAma kiyA gayA hai aisI brahmasvarUpA! apane ApameM nimagna rahanevAlI ! e~e~ blU~ - maMtroM se yogijanoM ke dvArA gamyasvarUpA ! he zAradAdevI ! tuma sarvadA mere mana meM rho| prAg vAgdevI jagajanopakRtaye varNAn dvipaJcAzataM, yAvApsInijabhaktadArakamukhe kedArake bIjavat / tebhyo granthaguluJchukA: zubhaphalA bhUtAH prabhUtAstakAn, saivAdyApi para: zatAn gaNayase sak sphottnncchdmtH||shaa zArdUla. yaiAteti prAta: prAtarmA turmAta g mAtavidyAvrAtaH sa zrIsAtasteSAM jAta: prakhyAtaH / aitAM bhrAtarbhaktyA ghrAta: snehasnAta: svAkhyAtaH, sevasvAtazcittRSNAta: zAsveSu stAniSNAtaH // 2 // kAmakrIDA. zrA~ zrI yU~ - mantrarUpA ! paripUrNa atyanta zobhAyukta, candra samAna dhavala, rasa-lAvaNyamaya, ramya, svaccha, manohara, cAMdanIsadRza prabhAyukta aise apane hAthoM ke samUha se nirantara hamAre saMsArajanita pApa kA pratidina prakSAlana karanevAlI he zAradAdevI! tuma sarvadA mere mana meM rho| he dedIpyamAna siMhAsana para virAjita devI; tIrthaMkaroM ke mukha meM se pravAhita honevAlI; kamala ke samAna hAthoMvAlI; prazasta prA~ prau~ -- pra: - maMtro se pavitra ! duSToM ke dvArA utpanna duSTa ceSTAvAle pApa ko dUra kara / tU dUra kara / pratidina Atmazakti anusAra vANI ke lAbha ke lie svargakI striyoM ke dvArA bhaktipUrvaka pUjita caraNoMvAlI ! ugrasvarUpA; krodha se bhayaMkarasvarUpA; he zAradAdevI! tuma sarvadA mere mana meM rho| namaskAra karanevAle rAjAoM ke dedIpyamAna maNiyukta mukuToM se sparzita caraNakamalavAlI; kamala samAna mukhavAlI; kamala samAna netravAlI; hAthI kI gati se gamana karanevAlI; haMsa ke vAhanavAlI; viziSTa pramANavAlI; kIrti-lakSmI-buddhi ke samUhavAlI; jayavijaya se vijayazIla; gaurI evaM gAMdhArIyukta; dhyAna dvArA gamya, agamya svarUpavAlI; he zAradAdevI ! tuma sarvadA mere mana meM rho|7. vidyuta (bijalI) kI jvAlA ke kiraNoM ke samAna ujjvala evaM sarvottama maNiyoM se nirmita sundara svarUpavAlI japamAlA ko evaM sArasvatamaMtra ko sadaiva dhAraNa karanevAlI; manohara cintanavAlI; nAgendra, indra evaM candroM tathA manuSyoM va muniyoM ke samUha ke dvArA zikSAcchaMdazca kalpa: sukalitagaNitaM zabdazAstraniruktirvedAzcatvAra iSTA bhuvi vitatamate dharmazAstraM puraannm| mImAMsAnvakSikIti tvayi nicitibhRtAstA: SaDaSTApi vidyAstattvaM vidyA niSadyA kimu kimasi dhiyAM satrazAlA vishaalaa||3|| sragdharA. suvRtarUpasakala: suvarNa: prINan samAzA amRtaprasUgIH / tamaHprahartA zubheSu tArake haste vidhuH kiM kimu pustakaste // 4 // upajAti. padArthasArtha-durghaTArtha-citsamarthanakSamA, suyuktimauktikaikazuktiratra muurtimtprmaa| prazastahastapustakA samastazAstrapAradA, satAM sakA kalindikA sadA dadAtu zAradA // 5 / / paMcacAmara, mandaimadhyaizca tAraiH kramatatibhiruhaH kaNThamUrdhvapravAhai:,, saptA-svaryAprayuktaiH saragamapadhanetyAkhyayAnyonyamuktaH / skaMdhe nyasya prabAlaM kalalalitakalaM kacchapI vAdayantI, ramyAsyA suprasannA vitaratu vitate bhArati ! bhAratI me||6|| stragdharA. 17 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAto bhAta: zravaNayugale kuNDale maNDale vai, cAMdrAkIye svata uta tato ni:sRtau pusspdNtau| zrAvaM zrAvaM vacanaracanAM medurIbhUya cAsyA:, saMseve te caraNakamalaM rAjahaMsAbhidhAna: padArthonA samUhanA durghaTa arthonuM jJAnathI samarthana karavAmAM sakSama, uttama yukitarU motInI ekamAtra chIpa, mUrtimAna prajJA samAna, hAthamAM prazasta pustakavALI, saghaLAM zAstranA pArane pamADanArI, haMmezA sajjanone prasanna karanArI kalindikA zAradA devI dAnezvarI che. amita-namitakRSTe taddhiyAM sannikRSTe, zrutasUri-zubhadRSTe sadRzAnAM suvRSTe / jagadupakRtisRSTe sajjanAnAmabhISTe, tava sakalaparISTe ko guNAn vaktumISTe IITA mAninI. stute'lpamaSTakena naSTakaSTa-kena caSTake, satAM guNarddhigardhana: sadaiva dharmavardhanaH / sakhe subuddhi-vRddhi-siddhirIpsyate yadAsatI, namasyatA mukhasya sAvavazyamoM sarasvatI !aa paMravAra, iti zrIzAradASTakaM samAptam / / mandra, madhya, ane tAra A traNa grAmamAM kramazaH hRdaya, kaMTha ane mastakamAMthI vahetA anyonyathI svataMtra sa-ra-ga-ma-pa-dhana e sAta svaro vaDe skaMdha upara vINAno daMDasthApana karI atyaMta lAlityathI vINAvAdana karatI he suvadanA suprasannA bhAratI ! mane vizALa (udAra) vANI Apo ! enA (devInA) zravaNayugalamAM baMne kuMDala sUrya ane caMdranA maMDaLa jevI prabhAthI dIpe che. svayaM te maMDaLamAM ja nIkaLyA hoya tema sUrya ane caMdra tenI vANInI racanAne sAMbhaLI sAMbhaLI (kAnA pAse rahevAne kAraNe) atyaMta prasanna banI jANe rAjahaMsanuM (rAjacaMdra, haMsaH sUrya) nAma dhAraNa karI enA caraNakamaLane seve che. (rAjahaMsanA miSathI sUrya caMdra ja bhAratIne seve che. evuM kavine abhipreta che.) agaNya namanathI kheMcAtI ! namra buddhi ! vALAnI nikaTa rahenArI ! jJAnI ane vidvAna upara zubha dRSTivALI ! samyaga dRSTi mATe suvRSTi samAna ! jagatanA upakAra mATe jenuM sarjana che! sajajanone abhISTa ! sahune atyaMta priya ! evI he mAM, tArA guNone kahevAne koNa samartha che ! he aSTaka (vANIsvarUpe) ! saguNanI vRddhimAM vRddhi (lAbha) rAkhanAra dharmavardhana (A rIte) kaSTano nAza karanAra aSTaka vaDe tArI alpastavanA kare che... he mitra, sabuddhinI vRddhi tathA siddhine tuM cAhato hoya to namana ne mukhya karI tuM vaza karanAra OM sarasvatI bola. saMpUrNa. bhASAntara he vAghevI ! pahelA je teM jagatanA lokonA upakArane mATe potAnA bhakatabALakanA mukhamAM kayArAmAM bIjanI jema bAvana (52) varNa vAvyAM hatAM temAMthI zubhaphaLavALA ghaNA badhA graMthanA jhUmakhA thayA te seMkaDo jhUmakhAne jANe mALA pheravavAnA chaLathI Aje paNa tuM gaNI rahI che ? | he mAtAnI mAtA zAradA mAtA, savAre savAre jeoe A rIte dhyAna karyuM che. temano zrI ane zAtAthI yukata vidyAnosamUha, prakhyAti pAmyo. he bhAI, bhakitathI sUghAyelo, sne hathI bhIMjAyelo tuM jJAnanI tarasathI Ane (sarasvatIne) seva ! tuM zAstromAM niSNAta thaIza. he vistRta mativALI mAM, zikSA, chanda, AcArazAstra, samagragaNita, zabdazAstra, nirukata, cAra veda, purANa, mImAMsA, ItihAsa, A (6+8) 14 vidyAo tArAmAM khIcokhIca bharelI che to zuM ? tuM A pRthvI upara vidyAnI vizALa zayyA che ? ke meghAnI virATa dAnazALA che ? 3 he mA~, tArAomAM jema caMdra zobhe tema tArA hAthamAM pustaka zobhI rahyuM che. caMdra goLa che, soLa kaLAthI pUrNa che. suMdara kAMtivALo che. saghaLI dizAone prakAzita kare che. amRta jharatAM kiraNavALo che, aMdhakArane haNanAra che. to pustaka paNa sadAcAra rU5 che. saMpUrNa che. suMdara varNa (akSara) vALuM che. saghaLI AzA pUranAra che. amRtajharatI vANIvALuM che. ane ajJAnane haranAra anuvAda he vAgdevI ! pahale Apane jagata ke logoM para upakAra karane ke lie apane bhaktabAlaka ke mukharUpI AlavAla (vRkSa kI samIpavartI khAi) meM jo bAvana varNa boye the unameM se zubha phalavAle aneka graMtharUpI guccha utpanna hue haiM; una seMkaDo gucchoM ko mAnoM mAlA phirAne ke bahAne Aja bhI Apa gina rahI hai| he mAtA kI bhI mAtA ! zAradA mAtA! subaha subaha jinhoMne isa taraha Apa kA dhyAna kiyA hai| unake zrI evaM zAtA yukta vidyAsamUha kI prakhyAti huii| he bhAI ! bhakti se AghrAta (sUMghA gayA) evaM snehase AI tU jJAnatRSA se isa (sarasvatI) kI sevA kara / tu zAstraniSNAta ho jaaygaa| 18 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ he vistRta mativAlI ! zikSA, AcArazAstra, samagragaNita, zabdazAstra, nirUkti, cAraveda, purANa, mImAMsA, itihAsa ye caudaha vidyAe~ ApameM kUTa-kUTakara bharI haiN| to kyA Apa isa pRthvI para vidyA kI vizAla zayyA hai yA phira medhA kI virATa dAnazAlA hai ? 10 / zrI sahastrAvadhAnImunisuMdarasUri kRta shaardaastvaassttkm| he mAtA ! tArAoM meM caMdra ke samAna Apake hAtha meM pustaka zobhita ho rahA hai| caMdra gola hai; solaha kalAoMse pUrNa hai evaM suMdara kAntimAna hai| vaha sabhI dizAoM ko prakAzita karatA hai; amRtanirjhara kiraNoMvAlA hai evaM aMdhakAra dUra karanevAlA hai| vaise hI pustaka bhI sadAcArarUpa hai; saMpUrNa hai; sabhI AzA kI pUrti karanevAlA hai; amRtanirjhara vANIyukta hai, suMdara varNa (akSara)vAlA hai evaM ajJAna ko dUra karanevAlA hai| padArthoM ke samUha ke darghaTa arthoM kA jJAna dvArA samarthana karane meM sakSama; uttamayuktirUpa motI kI ekamAtra sIpa; mUrtimatI prajJArUpa; hAtha meM prazasta pustakako dhAraNakaranevAlI; sabhI zAstro ke pAra paha~cAnevAlI; sadaiva sajjanoM ko prasanna karanevAlI, kalindikA (tejarUpA sAvitrI) zAradA sadaiva dAnezvarI haiN| mandra, madhya evaM tAra - ina tIna grAmoM meM kramazaH hRdaya, kaNTha va mastaka meM se pravAhita anyonya se svataMtra sa-ra-ga-ma-pa-dha-na ye sAtoM svaroM ke dvArA skaMdha para vINAdaMDa sthApita karake atyanta lAlitya se vINAvAdana karatI huI he suvadanA- suprasannA bhAratI ! mujhe udAra vANI pradAna kiijiye| devI ke zravaNayugala meM donoM kuMDala sUrya-candra ke maMDala kI bhAMti prabhA se camaka rahe haiN| svayaM usI prabhAmaMDala se hI nikale ho isa taraha sUrya aura candra, devI kI vANIracanA ko suna-sunakara atyanta prasanna hokara mAnoM rAjahaMsa kA nAma dhAraNa karake devI ke caraNakamala kI sevA karate haiN| agaNita namana se AkRSTa ! namra buddhimAna ke nikaTa rahanevAlI! jJAnI evaM vidvAna para zubha dRSTi rakhanevAlI ! samyag dRSTi ke lie suvRSTi samAna! jagata ke upakAra ke lie sarjana karanevAlI ! sajanoM ke lie abhISTarUpA ! saba ko atyanta priya laganevAlI aisI he mAtA! Apake guNoM kA varNana karane meM kauna samartha ho sakatA hai ? kalA kAcit kAntA na viSayamitA vAGmanasayoH, smunmiiltsaandraanuprm-cidaanndvibhvaa| nirUpA yogIndaiH suvizadadhiyA yAtyavahitai-, riyaM rUpaM yasyAH zrutajaladhidevI jayati sA // 1 // zikhariNI / / zArdUla. caJcatkuNDalinIviruddhapavanaproddIpitaprasphurat-, pratyagjyotiritAzu bhAsitamahA hRtpdmkoshodre| zuddhadhyAnaparamparAparicitA raMramyate yoginA. yA haMsIva mayi prasattimadhurA bhUyAdiyaM bhAratI // 2 // yA pUjyA jagatAM gurorapi guruH sarvArthapAvitryasUH, zAstrAdau kavibhi: samIhitakarI saMsmatya yA likhyte| sattAM vAGmayavAridhaizca kurute'nantasya yA vyApinIM, vAgdevI vidadhAtu sA mama girAM prAgalbhyamatyadbhutam // 3 // nAbhikandasamudratA layavatI yA brahmarandhrAntare, zakti: kuNDalinIti nAma vidatA kA'pi stutA yogibhiH / pronmIlanirupAdhibandhurapadA''nandAmRtasrAviNI, sUte kAvyaphalautkarAn kavivarairnItA smRtergocaram // 4 // yA namyA tridazezvarairapi nutA brahmezanArAyaNaibhaktergocaracAriNI suraguroH srvaarthsaakssaatkrii| bIjaM sRSTisamudbhavasya jagatAM zakti: parA gIyate, sA mAtA bhuvanatrayasya hRdi me bhUyAt sthirA zAradA tAdAtmyena samastavastunikarAn syAd vyApya yA saMsthitA nirvyApAratayA bhavedasadivAzeSaM jagad yAM vinaa| vINA-pustaka-bhRnmarAla-lalitaM dhatte ca rUpaM bahiH, pUjArha bhuvanatrayasya vizadajJAnasvarUpA'pi yA // 6 // sAkSepaM pratipanthino'pi hi mitha: pasparddhaH kandhodhurAH, sarve vAdigaNA: satattvamamalAM yAM nirvivAdaM zritAH / vizvavyApitayA nayA api same lInA yadantargatA:, sArhadvaktrasudhAtaTAkaviralA vAgdevatA pAtu mAm ||7|| vizvavyApimahattvabhAgapi kavIn hRtpadmakozasthitA, yA duSpArasamagravAGmayasudhA'mbhodhiM samuttArayet / bhitvA mohakapATasampuTataraM dhRtvA prasattiM parAM, deyAd bodhimanuttarAM bhagavatI zrIbhAratI sA mama // 8 // he caSTake (vANIsvarUpA)! sadguNoM kI vRddhi meM abhilASa rakhanevAlA dharmavardhana (isa taraha) kaSTanAzaka aSTaka ke dvArA ApakI alpa stuti karatA hai| he mitra ! yadi sabuddhi kI vRddhi evaM siddhi ko tU cAhatA hai to namaskAra kA mukhya avalambana karake tU vazakI OM sarasvatI kA uccAraNa kr| / sampUrNam / Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityAnandacidAtmikAM bhagavatIM zrIbhArartI devatAM, zakAlImunisundarastavagaNairnutakramAM yaH stute | sarvAbhISTasukhoccayairavirataM sphurjatpramodAdvayo, mohadveSajayazriyA sa labhate zreyo'cirAcchAzvatama / iti zAradAstavASTakaM sampUrNam / 10 bhASAntara Il vANI ane mananA viSayathI pare rahelI (te) koika manoharakalAsvarUpaje che. jenAmAM pragADha apAra cidAnaMdano vaibhava unnasita thaI rahelo che. je atyaMta ekAgracitta thayelA nirmaLa prajJAvALA yogIothI ja nirUpaNIya che. te zrutanA sAgara samI te devI jayane pAme che. 1 calAyamAna thayelI kuMDalinI, rokAyelA pavanathI uddIpita thayelI skurAyamAna Antara jyoti dvArA Turitane dUra karanArI ane zukradhyAnanI paraMparAthI paricita karAyelI je bhAratI devIne yogIjano hRdayanA vizALa zvetapadmanA garbhamAM haMsalInI jema ramADe che. te mArA upara prasannatAthI madhura bano! pUjanIya je jagatanA gurunI paNa guru che. sarva padArthanI pavitratAnI janaka che. manavAMchitane pUrNa karanAra jene kavijano zAstranA prAraMbhamAM smRtipathamAM lAvIne lekhana kare che ane je anaMta dhRtasAgaranI vyApaka sattA che. te vAvI mArI vANImAM apUrva pragalbhatAne pragaTa karo ! 3 nAbhikaMdamAMthI utthita thaine brahmaraMdhramAM laya pAmatI je zaktine 'kuMDalinI'nA nAmathI vANIne yogIjanoe stavI che. navanavI rIte uMghaDatI nirdoSa suMdara pavinyAsavALI ane AnaMdanA amRtane jharatI hoya tema jANe smRtigocara karIne kavijano kAvya rUpa phaLonA puMjane janma Ape che. je inDone paNa namanIya che. brahmA-viSNu-maheza vaDe paNa stavanIya che. suraguru bRhaspatine mATe bhaktinuM pAtra che. sarva arthane pragaTa karanAra che. sRSTinI utpattinA bIjarUpa che. jagatanI parAzakti tarIke je gavAya che. te tribhuvanajananI zAradA mArA cimAM sthira thAo. 5 sattArUpe samasta padArthamAM vyApIne je rahelI che. jenA vinA samagra jagata halacala vinAnuM thaI asat jevuM thaI jAya che, vImA ane pustakane dhAraNa karanAra temaja haMsathI manohara jenuM bAhyarUpa che tathA tribhuvanane pUjAA je nirmalajJAnasvarUpA paNa che, F khabhA caDAvI AkSepapUrvaka eka bIjA sAthe zatrutA karanArA vAdIo paNa je nirmaLasvarUpAno sarva vivAda choDIne Azraya kare che. vizvavyApinI hovAnA kAraNe sarva (paraspara virUddha) nayo paNa jenAmAM ekarUpa thaI gayA che. arihaMtanA mukharUpI taLAvamAM ja mAtra rahelI te vAndevatA mAruM rakSaNa karo. 19 vizvavyApI mahattAne dhAraNa karatI je (mAtra) hRdayanA kamaLamAM rahelI kavione samagra zrutanA amRtasAgarano pAra pamADI de che. te bhagavatI (bhAratI) parama prasAda karI mArA mohanA kapATa saMpuTane bhedIne mane anupama bodhi Ape ! 8 IndronI zreNI tathA maharSionA suMdara stotrothI jenA caraNakamaLa stavAyA che tevI cidAnaMdasvarUpA te bhagavatI bhAratInI A rIte je stavanA kare che. te sarva abhISTanI pUrti thavAthI niraMtara skrosamANe AnaMdasvarUpa banelo sAdhaka mau ane dveSano jaya karI zAzvata sukhane prApta kare che. C saMpUrNa. 10 anuvAda vANI evaM mana ke viSaya se pare sthita aisI koI manohara kalArUpiNI hai| jisameM pragADha apAra cidAnaMda kA vaibhava ulhAsita ho rahA hai| jise atyanta ekAgracittavAle nirmalaprajJAzAlI yogijana hI nirUpita kara sakate haiM vaha zrutasAgara samAna devI jaya prApta karatI hai 8. calAyamAna kuMDalinI ke niruddha pavana se uddIpita sphurAyamAna jyoti dvArA durita ko dUra karanevAlI evaM zuddha dhyAna kI paraMparA se paricita kI gaI bhAratI devI ko yogijana hRdaya ke vizAla zvetakamala ke garbha meM haMsI kI taraha khelAte haiM vaha mujha para prasanna hokara mere lie madhura ho| - 2. jo devI jagata ke gurujanoM kI bhI guru hai; sarva padArtha kI pavitratA karanevAlI hai; manovAMchita pUrNa karanevAlI jisako kavijana zAkhAraMbha meM smRtipatha meM lAkara ullikhita karate haiM evaM jo ananta zrutasAgara kI vyApaka sattArUpa hai vaha vAgdevI merI vANImeM apUrva pragalbhatA prakaTa kare / rU. nAbhikaMda se utthita hokara brahmaraMdhra meM lIna honevAlI jisa zakti ko 'kuMDalinI' nAma se jAnakara yogijana jisakI stuti karate haiM; navanavIna rUpa se udita nirdoSa suMdara padavinyAsa vAlI evaM AnaMda kI amRtajharI aisI jisako smRtigocara karake kavijana kAvyarUpI phaloM ke puMja utpanna karate haiN| 8. jo indroM ke lie bhI namaskAra karane yogya hai; brahmA-viSNumaheza ke dvArA stutiyogya hai; devaguru bRhaspati ke lie bhI bhakti karane yogya hai; sarva arthoM ko prakaTa karanevAlI hai; sRSTi kI utpatti ke lie bIjarUpa hai; jagata kI parAzakti ke rUpa meM jisakA stutigAna 20 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma karavI: 41 : POT : T : 20 OU navI G 700-792 D - PARSOLD PAPER atimanohara AMkhaDI ThArabArI zrI sarasvatI devI Adhunika citro KARGONOM PONVERGARA By: K&TPAT PRI 60 NRG MILLS 09;& Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna cauda svapnAyukata u. bhAratanI zrI sarasvatI devIo m rahI che. chAe Mr // mAM ne D WYYYYYYYYYY Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiyA jAtA hai vaha tribhuvanajananI zAradA mere hRdaya meM sthira ho|5. jo samastapadArtho meM sattA ke rUpa meM vyApta hai; jisake binA samagra jagata gatihIna ho jAtA hai; jo vINA-pustaka-dhAriNI evaM haMsa se manohara bAhyasvarUpavAlI hai tathA jo tribhuvana ke dvArA pUjAyogya nirmala-jJAnasvarUpA hai| kaMdhe UThAkara AkSepapUrvaka eka-dUsare ke sAtha zatrutA karanevAle prativAdI bhI jisa nirmalasvarUpA kA, sabhI vivAda choDakara, Azraya karate haiM; vizvavyApinI hone ke kAraNa sabhI (parasparaviruddha) naya bhI jisameM ekarUpa ho jAte haiM; jo arihaMta ke mukharUpI tAlAba meM hI nivAsa karatI hai vaha vAgdevatA merI rakSA kre| aiM namaH pramukhairmantrairArAdhye vishvdevte| arunmaNilatAjaiva-prabhAvasubhage jaya ArAdhyA darzanaiH sarvaiH sakalAbhISTadAyinI / rAtu bodhiM vizuddhAM me vAgdevI jinabhaktibhRt stUyamAne mahAnekamunisuMdarasaMstavaiH / stute mayApi me dehi prArthitaM zrIsarasvatI // 7 // // 8 // iti sarasvatIdevIstotraM sampUrNam / / 11 bhASAntara vizvavyApI mahattA ko dhAraNa karanevAlI evaM hRdayakamala meM nivAsa karanevAlI jo devI kavijanoM ko samagra zruta ke amRtasAgara ke pAra pahu~cAtI hai vaha bhagavatI (bhAratI) parama kRpA karake mere moharUpI kapATasaMpuTa ko bhedakara mujhe anupama bodhi (jJAna) pradAna kre| indroM kI paMktiyoM evaM maharSiyoM ke suMdara stotro ke dvArA jisake caraNakamala kI stuti kI gaI hai usa cidAnaMdarUpA bhagavatI bhAratI kI isa taraha jo manuSya stuti karatA hai vaha apane sabhI manorathoM kI pUrti ho jAne se nirantara vikasita AnandasvarUpa sAdhaka hokara moha evaM dveSa ko jitakara zAzvatasukha ko prApta karatA hai| |smaaptm| he bhAratI devatA! zraddhApUrvaka ArAdhanA karAyelI, jagatanA lokone samyagajJAna vigerenI jayalakSmIne ApatI he mAtA ! tuM jaya pAma. varadamudrA, vINA, mALA ane pustakane dhAraNa karanArI cAra bhugavANI (he bhAtA) ! haMsavAhanavAjI ! dro paDe zatA AzrayanI stutivALI, zrIsUrimansanI prathama vidyApIThanA sthAna upara rahenArI, zrImAna gautamasvAmInA caraNakamalanI sevA karavAmAM haMsI. samAna, zrI jinendra (arihaMta)nA mukhakamalamAM vilAsapUrvaka haMmezA tuM vase che. (ane) jinAgamarUpI amRtasAgaranI madhyabhAgamAM birAjelI caMdra samAna kAMtivALI cho. kavionA hRdayanI lakSmIsvarUpa ! krIDA(ramata) -pUrvaka prabodha zavAmAM sUryanI malA sarajI (hehevI!) lAvatI ! jaldIthI tuM prasanna thA (ane) mArA Icchitane he bhAratI ! tuM Apa. zrI munisuMdarasUri-viracitaM zrIsarasvatIstotram / anuSTupa chaMda // 1 // // 2 // ArAddhA zraddhayA samyagjJAnAdi-jayazriyam / dadatI jagatAM mAtarjaya bhArati devate ! crturvrdviinnaakss-suutrpustkbhRdbhuje| marAlavAhane zakra-kriyamANAzrayastave Aye zrIsUrimantrasya vidyApIThe pade sthite| zrImadgautamapAdAbjaparicaryAmarAlike zrIjinendramukhAmbhoja-vilAsaM vasate sdaa| jinAgamasudhAmbhodhimadhyAsini vidhudyute kavihRtkamalA kriiddprbodhtrnniprbhe| prasIda bhagavatyAzu dehi bhArati me'rthitam he vizvadevatA ! e namaH vigere mantro vaDe huM ArAdhanA karavA yogya chuM. aruNodayanI maNilatA samAna dedIpyamAnA kAMtine jItanArI prabhAvathI suMdara bhAgyavALI tuM jaya pAma. 6 sarvadarzano vaDe ArAdhanA karavA lAyaka, saMkala manavAMchitane ApanArI, jinezvaranI bhaktithI bharelI vANInI devI mane vizuddha evI bodhi Ape. aneka mahAna munionI suMdara stutio vaDe stavAyelI ane mArA vaDe paNa stuti karAyelI zrI sarasvatI mArA Icchitane tuM mApa. saMpU. // 3 // // 4 // kalApakam // 5 // 21 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 anuvAda 12 sAdhvIzivAryAviracitapaThita siddhsaarsvtstvH| pATaNa prata naM. 14083 - 14052 tathA sarasvatI kalpamAMthI zArdUla. - snAtasyApratimasya...... he bhAratIdevI ! zraddhApUrvaka samArAdhita hone para jagata ke logoM ko samyag-jJAna Adi jayalakSmI pradAna karanevAlI he mAtA ! terI jaya ho| varadamudrA, vINA, mAlA evaM pustaka ko dhAraNa karanevAle cAra bAhuvAlI ! haMsa vAhana vAlI; indroM dvArA Azraya ke lie stuti kI jAnevAlI, 2. zrIsUrimaMtra ke prathama vidyApITha ke sthAna para rahanevAlI; zrIgautamasvAmI ke caraNakamala kI sevA karanevAlI haMsI samAna,3. zrIjinendra ke mukhakamala meM vilAsapUrvaka tuma sadaiva rahatI ho evaM jinAgamarUpI amRtasAgara ke bIca virAjita candra ke samAna kAntimatI tuma zobhAyamAna ho| kaviyoM ke hRdaya kI lakSmIrUpa; krIDApUrvaka prabodhana karAne meM sUryaprabhA samAna (he devI!), bhagAtI ! tuma tvarAse prasanna ho (evaM) he bhAratI ! merA manovAMchita pradAna kr| he vizvadevatA ! aiM nama: - Adi maMtro ke dvArA maiM ArAdhanA kara sakatA huuN| aruNodaya kI maNilatA samAna dedIpyamAna kAMti ko jItanevAlI evaM svaprabhAva se suMdara saubhAgyavAlI tuma vijayI vyAptA'nanta-samastalokanikaraiGkArA samastA sthirA, yA''rAdhyA gurubhirgurorapi gurudevaistu yA vndyte| devAnAmapi devatA vitaratAM vAgdevatA devatA, svAhAntaH kSipa OM yataH stavamukhaM yasyAH sa mantrovaraH // 1 // OM hrIM zrIM prathamA prasiddhamahimA santaptacitte himA, stau~ aiM madhyahitA jagattrayahitA sarvajJanAthA hitaa| hrIM klIM blI caramAguNAnuparamA jAyeta yasyA ramA, vidyaiSA vaSaDindragISpatikarI vANI stuve tAmaham // 2 // OM karNe ! varakarNabhUSitatanuH karNe'tha karNezvarI, hrIM svAhAntapadAM samastavipadAM chettrI padaM sampadAm / saMsArArNavatAriNI vijayatAM vidyAbhidhAne zubhe, yasyAH sA padavI sadA ziva pure devI vataMsIkRtA ||3|| sarvAcAravicAriNI pratariNI naurvAg bhavAbdhI nRNAM, vINA-veNuvarakvaNAtisubhagA duHkhaadrividraavinnii| sA vANI pravaNA mahAguNagaNA nyAyapravINA'malaM, zete yastaraNI raNISu nipuNA jainI punAtu dhruvam // 4 // OM hrIM bIjamukhA vidhUtavimukhA saMsevitA sanmukhA, aiM klIM hrIM sahitA surendramahitA vidvadjanebhyo hitaa| vidyA visphurati sphuTaM hitaratiryasyA vizuddhA matiH, sA brAhmI jinavaktravajralalane lInA tu lInAtu mAm OM arhanmukhapadmavAsini zubhe jvAlAsahasrAMzubhe, pApaprakSayakAriNI zrutadhare pApaM dahatyAzu me| kSAM kSIM hUM varabIjadugdhadhavale vaM vaM va haM saMbhave, zrI vAgdevyamRtodbhave yadi bhave manmAnase saMbhave // 6 // haste zarmada- pustakaM vidadhatI zatapatrakaM cAparaM, lokAnAM sukhadaM prabhUtavaradaM sajjJAnamudraM param / tubhyaM bAlamRNAla-kandalalasallIlAvilolaM karaM, prakhyAtA zrutadevatA vidadhatAM saukhyaM nRNAM sUnRtam // 7 // haMso'haM so'tigarva vahati hi vidhutA yanmayaiSA mayaiSA, yantraM yantraM yadetat sphuTati sitataraM saiva ykssaavykssaa| ho| sabhI darzanoM ke dvArA ArAdhanA karane yogya; sabhI manoratha kA pradAna karanevAlI; jinezvara kI bhakti se paripUrNa aisI vAgdevI mujhe vizuddha bodhi (jJAna) pradAna kre| aneka mahAna muniyoM kI suMdara stutiyoM ke dvArA ArAdhita evaM mere dvArA bhI ArAdhita zrI sarasvatI ! tuma mujhe manovAMchita pradAna kro| |smaaptm| TI.1. vitaratAt / 2.sa / 3. zrIM / 4. vidyAvadAte / 5. zivavapuH / 6.sA~ / 7. vavaca: vidyAbaha svaaghhaa| 8. me| 9. pustikaaN| Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvI sAdhvI zivAya pravidhRtabhuvanA durdharA yA dharAyA, devI devIjanAya ramatu mama sadA mAnase mAnase sA // 8 // pragdharA. spaSTapAtaM paThatyetad dhyAnena paTunA'STakam / ajasraM yo janastasya bhavantyuttamasaMpadaH iti zrImahAmaMtranibaddhapaThitasiddhasarasvatIstavaH // 12 bhASAntara anaMta (kALasudhI) samasta lokasamUhamAM e kAra svarUpe je vyApta che. (je) sArI rIte sthira rahelI che je gurunA guruone paNa ArAdhanA karavA yogya che. je gurudevo vaDe vaMdana karAya che jethI je devoMnI paNa devI, vANInI devI evI bhagavatI uttamastotrane Ape. je devIno kSi - 5- OM svA ane aMte hA (evo te zreSThamaMtra che. 1 zA OM hrI zrI e prathama (svarUpavALI) che. prasiddhamahimAvALI, baLabaLatA cittane viSe hiMma (barapha) svarUpavALI, strI (sau) e ne madhyamAM sthApana karelI, traNeya jagatanuM hita karavAvALI, sarvane jANanAranI svAminI, maMgala karanArI hI karlI blIM e aMtima (chellA) padavALI, uttama guNovALI, je (devI)thI lakSmI utpanna thAya che evI A vaSaT vidyA Indra ane bRdaspati (sama) karanArI che. tevI vANInI huM stuti karuM chuM.2 OM karNasvarUpA devI ! kAnamAM uttama evAM karNakuMDaLathI zobhAyamAna devAthI tethI hAryezvarI, hI svAhA e aMtapada rUpI, saghaLI vipattione che.nArI, saMpattionA sthAnabhUta, saMsArarUpI sAgarathI pAra utAranArI, zubhasvarUpA, vidyA nAmavALI(devI) vijayane pAmo. jenI haMmezA zivapuranI aMdara devIomAM AbhUSaNarUpa evI te (padavI) sthAna rahelI che. 3 sarva AcAro (vyavahAro)mAM vicaranArI, bhavarUpI samudramAM manuSyone pAra utAranArI, vANI rUpI nAva samAna, uttamavINA ane vAMsaLIno jhArAjhaNa avAja karanArI, atisaubhAgyavALI, duHkha rUpI parvatone pUrInAkhanArI, te catura, mahAguNanA samUhavALI, nyAyamAM pravINa, nirmala evI vANI svarUpa nipuNa evI jainI (devI) nakkI pavitra karo. TI. 20, zArvA dha OM hrI bIja mukhavALI, zatruono nAza karanArI, sArI rIte sevAyelI sanmukha thayelI. e" kalI" hI" e (maMtrAkSaro) sahita, surendrothI pUjAyelI, vidvAnajanone hitasvarUpA, jeNInI pragaTapaNe vidyA visphurita thAya che, vizuddhamativALI che, hita (kalyANa)mAM rativALI che te, jinezvaranA vajramukhamAM jihavA (jIbha) upara A vajra lalanAmAM tallIna pAmelI brAhmIdevI mane lIna karo. p OM arihaMtanA mukhakamalamAM vasanArI ! zubhasvarUpA ! hajAro jvAlAo rUpI kiraNothI zobhanArI ! pApono atyaMta kSaya karanArI ! zrutane dharanArI ! mArA pApane jaldIthI bALe che. sA~ kSI" zuM e uttama bIja maMtrothI dughanI jema ujajavaLa! huM huM varSa e maMtrathI jagatane utpanna karanArI, jo saMsAramAM zrIvANInI devI maMtrodvArA amRtamAMthI utpanna thayelI che to mArA mAnasa (citta) mAM (utpanna) thA. 9 eka hAthamAM AnaMda ApanAra pustakane ane bIjA (hAtha)mAM kamaLane, (trIjA hAthamAM) lokone sukha ApanAra evI atyaMta varadAnane ApanArI mudrA, (cothAmAM) zreSTha sabhyajJAnanI mudrAne dhAraNa karatI, tArA (bhakatta) mATe komaLa kamaLanA taMtuonA kaMdasamAna zobhatA, krIDApUrvaka capaLatAvALA (pratyeka) hAthane dhAraNa karanArI prasiddha zrutadevatA, manuSyonA sukha ane kalyANane karo. 7 gamana karavAnI IcchAvALI je A (mAtA) mArA vaDe dhAraNa karAI che (evo) huM haMsa chuM (ema) te atyaMta garvane dhare che, kharekhara je A yaMtre yaMtre atyaMta ujajavaLapaNe pragaTa thAya che te (mAtA) bhaTTaNano nAza karanArI devI ja che. zreSTha sammAnanIya mokSanI devI (stotrakaranArI sAdhvI zivAryA) dhAraNa karAyelA bhuvanavALI, (hovAthI) je pRthvI dvArA duHkhe karI dhAraNa karI zakAya tevI che te loko vaDe pUjAyelI zreSTha devI sadA mATe sarovara jevA mArA manamAM rame. 8 je manuSya niraMtara mAnasarovarUpI dhyAnathI, A aSTakane spaSTa uccArathI bhaNe che tene niraMtara uttama saMpattio prApta thAya che. 9 saMpUrNa 12 anuvAda anaMtakAla taka samasta lokameM aiM kAra svarUpameM jo vyApta hai| (jo) acchI taraha sthira rahI hai| jo guruoM ke gurujano ko bhI ArAdhyA hai / jo gurudevoM dvArA vandanIya hai / vaha devoM kI bhI devI vAgdevatA bhagavatI uttama stotra de isa devIkA kSipaOM svA saur aMtame jJA (pemA) yaha zreSTha maMtra hai / ? OM hrIM zrIM yaha prathama (svarUpavAlI) hai| prasiddha mahimAvatI, saMtapta citta ke lie hima (barpha) jaisI, stI (sI) eN ko madhyameM sthApita kiye hai vaisI tInoM jagata kA hita karanevAlI sarvajJoM kI 2 23 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya vaisI hai, vaha logoM dvArA pUjita, zreSTha devI mAnasara jaise mere manameM sadA ramaNa kreN| jo manuSya niraMtara mAnasara rUpI dhyAnase, isa aSTaka ko spaSTa uccAra se paThatA hai use niraMtara uttama saMpatti prApta hotI hai| / sNpuurnnm| 13 zrI jinaprabhasUriviracitaM zrIzAradAstotram / upajAti, saMsAra dAvAnala. svAminI, maMgala karanevAlI, hrIM klIM blI aise aMtima (AkharI) padavAlI, uttama guNavatI, jisa (devI) se lakSmI kI utpatti hotI hai, aisI yaha vaSaT vidyA indra aura bRhaspati tulya karanevAlI hai| aisI vAcA kI meM stuti karatA huuN| OM karNasvarUpA devI ! kAnameM uttama karNakuNDala se zobhAyamAna dehavatI hone se karNezvarI, hrIM svAhA yaha aMta padasvarUpA, sabhI vipattioM kI chedikA, saMpattioM kI sthAnabhUtA, saMsAra sAgara se pAra karAnevAlI, zubhasvarUpA, vidyA (aise) nAmavAlI (devI) kA vijaya ho, jisakA zivapura vAsita devIoM meM AbhUSaNarUpa sthAna hai| sarva AcAroM (vyavahAroM) meM vicaranevAlI, bhavasamudra meM se manuSyoM ko pAra karanevAlI, vANIrUpI naukA sama, uttama vINA aura baMsarI kA jhaNa-DANa nAda karanevAlI, atisaubhAgyavatI, daHkha rUpI parvatoM koM cUrita (vidArita) karane meM catura, mahAguNasamUhavatI, nyAya meM pravINa aura nirmalavANIvatI (vAlI) nipuNA jainI devI nizcita pavitra kro| OM hrIM bIjamukhavAlI, zatrunAzini, acchI taraha sevita, sanmukha banI huI, aiM klIM hrIM (maMtrAkSaro) saha, surendroM dvArA pUjita, vidvadjano kI hitasvarUpA, jisakI pragaTatayA vidyA visphurita hotI hai, vizuddha mativAlI, hita (kalyANa) meM rativAlI, vaha, jinezvara ke vajramukhameM jihvA para isa vajra lala nAmeM tallIna mujhe lIna kro| OM arihaMta ke mukhakamalameM basI huI, zubhasvarUpA hajAroM jvAlAtulya kiraNoM se zobhita, pApoM kA atyaMta kSaya karanevAlI, zratadhAritrI ! mere pApoM ko tvarita jalAtI hai| kSA~ kSI hUM aise bIjamaMtro dvArA dUdha jaisI ujjvala, vaM vaM va haM aise mantra se apane bhaktoM ke pApa haranevAlI aura yadi saMsAra meM zrIvAgdevatA maMtroM dvArA amRta meM se utpanna huI hai, to mere mAnasa (citta) meM utpanna ho| 6 ____eka hAtha meM AnaMdadAyaka pustaka tathA dUsare hAtha meM kamala, tIsare hAtha meM logoM ko atyaMta sukhadAyI varadAna denevAlI mudrA, (cauthe hAtha meM) zreSTha samyagjJAna kI mudrAdhArikA, apane bhakto ke lie komala kamala taMtuoM ke kaMdasama zobhita, zreSTha krIDApUrNa capalatAvAle (pratyeka) hAthako dhAraNa karanevAlI prasiddha zrutadevatA, manuSyoM ke sukha aura kalyANa ko kreN| gamana kI icchA se jo yaha (mAtA) mere dvArA dhAraNa kI gaI hai (aisA) maiM haMsa hU~ isa prakAra vaha atyaMta garva dharatA hai| jo hara yaMtrameM atyaMta ujjvalatA se prakaTa hai, vaha mAtA bhramaNa kA nAza karanevAlI devI hI hai| zreSTha sammAnanIya mokSa kI devI (stotra karanevAlI sAdhvI zivAryA) bhuvanadhAtrI (hone se) jo pRthvI dvArA kaSTa se dhAraNa kI vAgdevate bhaktimatAM svazakti-kalApavitrA sitavigrahA me| bodhaM vizuddhaM bhavati vidhattAM kalApavi-vAsita-vigrahA me // 1 // aGkapravINA kalahaM sapatrAkRtasmareNA''namatAM nihantum / aGkapravINA kalahaMsapatrA sarasvatI zazvadapohatAM vaH | brAhmI vijeSISTa vinidrakundaprabhAvadAtA ghngrjitsy| svareNa jaitrI RtunA svakIyaprabhA'vadAtA ghanagarjitasya / / muktAkSamAlA lasadauSadhIzA'bhizUjjvalA bhAti kare tvdiiye| muktAkSamAlAlasadauSadhIzA yAM prekSya bheje munayo'pi harSam // 4 // jJAnaM pradAtuM pravaNA mamA'tizayAlunAnAbhavapAtakAni / tvaM nemuSAM bhArati ! puNDarIka-zayA lunAnA bhavapAtakAni / / 5 / / prauDhaprabhAvA'samapustakena dhyAtA'si yenA'mba viraajihstaa| prauDhaprabhAvAsamapustakena vidyA-sudhApUrasudUra-duHkhA // 6 // tubhyaM praNAma: kriyate'naghena marAlayena pramadena mAtaH / kIrtipratApau bhuvi tasya name'marAlaye na pramadena mAta: rucyA raviMdabhramadaM karoti velaM yadi yo'rcati te'Gghiyugmam / rucyA'ravindabhramadaM karAti sa svasya goSThI viduSAM pravizya / / 8 / / pAdaprasAdAttava ruupsmpllekhaabhiraamoditmaanveshH| bhavennaraH sUktibhiramba citrollekhAbhirAmo ditamAnaveza: // 1|| sitAM zukAnte nayanAbhirAmAM mUrti samArAdhya bhvenmnupyH|| sitAMzukAnte nayanA'bhirAmA'ndhakArasUrya: kssitipaa'vtNsH||10|| yena sthitaM tvAmana sarvatIya: sbhaajitaamaantmstken| durvAdinAM nirdalitaM narendra - sabhAjitA mAnata mastakena // 11 / / sarvajJavaktravaratAmarasAkalInAmAlI ghnatI praNayamantharayA dRzaiva / sarvajJavAvaratAmarasAGkalInA, prINAtu vizrutayazAH zrutadevatA naH // 12 // vasaMta. 24 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kastutinivibhaktijaDatvapUkta gumphai girAmiti girAmadhi devatA sA / bAlo'nukampya iti ropayatu prasAda"smerAM dRzaM mayi jinaprabhasUrivarNya iti zrIjinaprabhasUriviracita zAradAstotraM sampUrNam // ||zAvasaMta. 13 bhASAntara hai vANI daivatA ! bhakatajanonI mAtA ! potAnI zaktirUpI kalAothI pavitra cho, zveta dehavALI cho (ane) kalA (teja) rUpI vAjathI kalezane dUra karanArI Apa mArA bodhane vizuddha karo. Apa saMkhyAjJAnamAM pravINa cho, smaraNakaravAmAtrathI namana karanArAonA kalezane haNavAne mATe zastradhArI Apa khoLAmAM uttama vIMNAvALI, kalahaMsanI pAMkha upara birAjamAna thayelI 2 sarasvatI (devI) amArA saMzayane haMmezane mATe dUra karo. vikasita thayelA camelInA kulanI samAna ujjavaLa ane potAnI prabhAthI svayaMprakAzita evI brAhmIdevI (zAstronA) uccadhvaninA svara vaDe, vAdaLAonA bADAne jItanArI ane (potAnA) prakAzathI vIjaLInA tejane jItanArI jaya pAmI. 3 prakAzamAna caMdranA kiraNa samAna ujjavaLa evI motInI akSamALA ApanA hAthamAM zobhI rahI che. yogIjanonI AMkhonI paMktio mATe dedIpyamAna caMdrikAsamAna cho. jene joIne munio paNa harSane pAmyAM. d he bhAratIdevI ! mArA khUba ja vadhatA aneka bhavonA pApono nAza karavA mATe ane jJAna pradAna karavA mATe Apa yogya cho. kamaLa upara zayana karanArI (Apa) namana karanArAonA saMsAranA pApoM (pAtaka)ne dUra karo cho. 5 he mAtA ! utkRSTa prabhAvavALA aneka pustakonA abhyAsI puruSa paDe zobhAyamAna hastavALI (ApanuM) yAna dharAyuM che. uttama pustaka vaDe Apa zreSTha prabhAvavALI cho. (je) vidyArUpI amRtanA pUrathI du:khone atyaMta dUra karanArI cho. 6 TI. . maradAM he mAtA ! pavitra evA manuSya vaDe harSapUrvaka tane (je) praNAma karAya che. pRthvI upara tenI kIrti ane pratApa (atyaMta) unnatta thavAthI divya devalokamAM (paNa) samAtAM nathI. 7 25 je manuSya samayasara tArA caraNakamalane pUje (seve) che. te (potAnA) prakAzathI alpamAnavALAne sUryarUpa kare che. ane te vidvAnonI goSThImAM praveza karIne potAnI icchAthI sUrya jevA tejasvIne paNa alpamAnavALA kare che. 8 he mAtA ! (ApanI) prazaMsAo dvArA manuSya ApanA caraNa pasAyathI, citramAM suMdara AlekhAyelA uMcA paheraveza ane sanmAnavALo hoya evA rUpa-saMpattinA tejathI prasanna evo rAjA thaI jAya che. G hai caMdranI samAna kAMtivALI ! manuSya ketavastradhArI, priyadarzanavALI tArI mUrtinI ArAdhanA karIne nItizAstramAM agraNI ane doSarUpI aMdhakAramAM sUryarUpa uttama evo rAjA thAya 10 che. namana karAyelA je mastake pUjita evI ApanuM sarvatIrthanA jalavaDe anuSThAna karyuM che. te rAjasabhA jItanAra mastake mAnapUrvaka potAnI buddhithI mithyAvAdIone kacaDI nAkhyAM che. 11 nIrasa ane kalahakArI paMktirUpa paMDitonA mukhane potAnI prItipUrvaka capaLadRSTithI ja zamAvatI (baMdha karI detI) evI sarvajJa bhagavaMtanA suMdaramukha rUpI kamaLanA aMtarbhAgamAM vasanArI prasiddha yazavALI bhUtadevatA amone prasanna karo. 1 gADha bhakita ane jaDatAno nirodha karanArA vANInA samUha vaDe saMpUrNa stuti karAyelI jinaprabhasUrie varNana karelI te vANInI devatA, A bALaka dayAne pAtra che'. ema samajIne mArA para prasannatAthI vikasita evI dRSTine sthApita karo. 13 saMpUrNa: 3 anuvAda he vANI devatA ! bhaktajanoM kI mAtA ! Apa apanI zaktirUpI kalAoM se pavitra ho| dhetadehavAlI ho (aura) kalA (teja) rUpI vajra se kleza ko dUra karanevAlI Apa mere bodha ko vizuddha karo / 1 Apa saMkhyAjJAna meM pravINa ho, smaraNamAtra se namana karanevAloM ke kleza ko naSTa karane meM zastradhArI Apa godameM uttama vINAdhArI, kalahaMsa ke paMkha para birAjamAna sarasvatI (devI) sadA hamAre saMzaya ko dUra kreN| vikasita camelI puSpa jaisI ujjvala aura khuda kI prabhA se svayaM prakAzita aisI brAhmI devI (zAstroM ke) ucca dhvani ke svara dvArA bAdaloM kI gaDagaDAhaTa ko jItanevAlI aura (khuda ke prakAza se bIjalI ke tejako jItanevAlI Apa jaya pAo / 3 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzamAna caMdrakiraNa jaisI ujjvala motI kI akSamAlA Apake hAthameM zobhA detI hai| yogIjano kI cakSupaMktioM ke lie dedIpyamAna caMdrikA samAna ho| jisako dekhakara munijana harSa pAteM haiM / 4 he bhAratIdevI ! mere zIghra bar3hate aneka pApoM ke nAza ke lie aura jJAna pradAna ke lie Apa suyogya hai / kamala para zayana karanevAlI ! namana karanevAloM ke saMsAra ke pApa (pAtaka) ko dUra kare / 5 he mAtA ! utkRSTa prabhAvI aneka pustakoM ke abhyAsI puruSa dvArA zobhAyamAna- hastavAlI ( Apa kA ) dhyAna kiyA gayA hai| uttama pustaka dvArA Apa zreSTha prabhAvavAlI ho| (Apa) vidyArUpI amRta ke pUra se duHkhoM ko atyaMta dUra karanevAlI ho / 6 he mAtA ! pavitra manuSya dvArA harSapUrvaka tumheM (jo ) praNAma kIye jAte haiN| pRthvI para unakI kIrti aura pratApa (atyaMta ) utpanna hone se divya devaloka meM (bhI) samA nahIM paate| jo manuSya yathA samaya tere caraNakamala kI sevA karate haiM, ve (apane) prakAza se alpa mAnavAloM ko sUrya kI taraha karate haiM aura ve vidvAnoM kI goSThI meM praveza karake svecchA se sUryavat tejasvI ko bhI alpa mAnavAle karate haiN| 8 he mAtA ! (ApakI) prazaMsA dvArA manuSya Apake caraNa ke pratApa se citrAlekhita suMdara U~ce veSa aura sanmAnavAle ho aise saMpatti ke teja dvArA prasanna rAjA ho jAtA hai / he candratulya kAMtivAlI, zveta vastradhArI priyadarzinI terI mUrti kI ArAdhanA karake manuSya nItizAstra meM agragaNya aura doSarUpI aMdhakAra meM sUryasvarUpa tejasvI rAjA hotA hai| 10 natamastaka dvArA pUjita ApakA jisane sarvatIrthajala dvArA anuSThAna kiyA hai, vaha sabhI ko jItanevAle mastaka ne mAnapUrvaka apanI buddhi se mithyAvAdIoM ko kucala dIye hai / 11 nIrasa aura kalahakArI paMktirUpa paMDitoM ke mukha ko apanI prItipUrvaka capala dRSTi se hI zamAnevAlI (baMdha karanevAlI ) aisI sarvajJa bhagavaMta suMdara mukharUpI kamala ke aMtabhAMga meM basanevAlI prasiddha yazavAlI zrutadevatA hameM prasanna kareM / 12 pragADhabhakti aura jaDatAnirodhaka vANI ke samUha se (devI kI ) saMpUrNa stuti kI gaI hai| jinaprabha sUri dvArA varNita vaha vANIkI devatA, yaha bAlaka dayApAtra hai, aisA socakara mere para prasannatA se vikasita dRSTi ko sthApita kreN| / sampUrNam / 14 // zrI jinaprabhasUri viracitamantragarbhitazAradAstavanam // pATaNa he. jJA. bhaM. prata naM. - 3111, 8253, 8263 rathoddhatA mahAmaNi mapi....... OM namastridazavanditakrame ! sarvavidvajjanapadmabhUi buddhimAndyakadalI' dalakriyAzastri ! tubhyamadhidevate girAm // 1 // kurvate nabhasi zoNarociSo bhArati ! kramanakhAMzavastava / namranAkimukuTAMzu mizritA aindrakArmukaparamparAmiva dattahIndu-kamalazriyo mukhaM yairvyaloki tava devi sAdaram / te viviktakavitAniketanaM ke na bhArati! bhavanti bhUtale zrIndramukhya-vibudhArcita krame ! ye zrayanti bhavatIM tarImiva / te jagajanani jAvAridhiM nistaranti tarasA rasAspRzaH dravyabhAvatimirApanodinIM tAvakInavadanenducandrikAm / yasya locanacakorakadvayI pIyate bhuvi sa eSa puNyabhAk vizva-vizvabhuvanaikadIpike ! nemuSAM muSitamohaviplave / bhaktinirbharakavIndravandite ! tubhyamastu giridevate namaH ||2|| ||3|| ||4|| vidaGgakamidaM tvadarpitasnehamantharadRzA taraGgitam / varNamAtravadanAkSamo'pyahaM svaM kRtArthamavayAmi nizcitam ||6|| mauktikAkSa valayAbjakacchapI pustakAGkitakaropazobhite / padmavAsini ! himojjvalAhi ! vAgvAdini / prabhava meM bhavacchide 26 ||5|| 11611 ||8|| udAra sArasvatamantragarbhitaM jinaprabhAcAryakRtaM paThanti ye / vAgdevatAyAH sphuTametadaSTakaM bhavanti teSAM madhurojjvalA giraH ||9|| upajAti. iti stavanaM sampUrNam / TI. 1. dalI / 2. TAMstra / 3. kramAM / 4. spRzAH / 5. no / 6. nemuSA / 7. sphuranti / Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 bhASAMtara 14 anuvAda OM devoM se vandita caraNa vAlI, sarva vidvad-samUha meM rUpI kamala meM bhramara samAna, buddhi kI maMdatA rupI kadalIpatra ko kATane meM zastrasama, he vANIdevatA ! tumheM nmskaar| he bhAratI devI! caraNameM nata (namra) devoM ke muguTa ke vividharaMgI kiraNoM se mizrita lAlaprabhAyukta prakAza se Apake caraNa ke nakha kI kiraNe (kAMti), lagatA hai ki, AkAza meM indradhanuSa kI paraMparA (unA) rasto dai he devi ! candra aura kamala kI zobhA ko lajjita karanevAlI (sevA) ! mApa muvA viMdra zo nirdo sAra reDDA hai, je bhArati! ve isa pRthvItala para bhinna bhinna kavitAoM ke sthAnabhUta nahIM hote? arthAta hote haiN| 2 () devothI vaMdana karAyelAM che caraNa jemanAM, sarva vidvAnonA samUharUpI kamaLane viSe bhamarIsamAna, buddhinI maMdatArUpI keLanA pAMdaDAne kApavAmAM zastrasamAna ! he vANInI devatA ! tamane namaskAra thAo. he bhAratIdevI ! caraNamAM namelA (namra) devonA mukuTanA vividharaMgI kiraNothI mizrita thayelA lAla prabhAvALA prakAzathI ApanA caraNanA nakhonAM kiraNo (kAMti) AkAzamAM rahelAM IndradhanuSanI paraMparA (racanA) jANe kare che. he devI ! caMdra ane kamaLanI zobhAne lajjA ApanArI (devI) evA tamArA mukhane Adarasahita jemaNe joyuM che, he bhAratI ! teo A pRthvItaLa upara bhinna bhinna kavitAonA sthAnabhUta koNa nathI thatuM ? arthAt thAya che. 3 zreSTha Indro vigere devothI pUjAyelA caraNavALI (he devI!). jeo Apano naukAnI jema Azraya kare che he jagajananI ! pRthvI uparanA prANIo (teo) jaDatArUpI samudrane jaladIthI tarI jAya che. jenA be locana (AMkha) rUpI cakorapakSI dravya ane bhAvarUpi aMdhakArane dUra karanArI ApanA vadanarUpI caMdranI caMdrikAnuM (je) pAna kare che te A pRthvI upara puNyazALI che. - 5 Ape ApelI sneharUpI capaLadaSTithI ullasita thayelAM dhAraNa karAyelA A zarIrane dharato huM akSaramAtra paNa bolavAmAM samartha na hovA chatAM nakkI pote dhanya mAnuM chuM. motInI mALAnA valayo, kamaLa, vINA ane pustaka yukata hAthothI zobhI rahelI padma(kamaLa)vAsinI ! he barapha sarakhA ujjavaLa dehavALI ! he vAgvAdinI! mArA bhavanA ucchada mATe tuM pragaTa thA. zreSTha indrAdi devoM se pUjita caraNavAlI (he devi)! jo ApakA naukA kI taraha Azraya karate haiM ve, he jagajananI! pRthvIvAsI prANI jar3atArUpI sAgara ko jaldI se taira jAte haiN| jinake do locanarUpI cakorapakSI dravya aura bhAvarUpI aMdhakAra ko haranevAlI Apake vadanarUpI candra kI caMdrikA kA pAna karatA hai, vaha isa pRthvItala meM puNyavAna hai| ApakI dI huI sneharUpa capalA draSTi se ullasita bane hue zarIra ko dharanevAlA maiM akSaramAtra bhI bolane meM asamartha huuN| phira bhI maiM dhanyatAkA anubhava karatA huuN| motIkI mAlA ke valayoM, kamala, vINA aura pustaka yukta hAthoM se zobhita padma(kamala)vAsinI !, he barpha se ujjvala dehavAlI! he vAgvAdinI! mere bhava ke uccheda hetu Apa prakaTa ho !7 he samasta vizvarUpa bhuvana meM ekamAtra dIpikA sama ! bhaktajanoM ke moharUpI zatrubhaya ko haranevAlI ! bhaktisabhara sarvazreSTha kaviyoM dvArA vandita ! he pUjanIyoM kI bhI devatA ! Apako namaskAra ho ! 8 no (8) ninama nAma vArtha (dvArA) vata rUma rUAra, sarasvatI saMbaMdhI maMtroMse garbhita (yukta) vAgdevatA ke (spaSTa) prakaTa aSTaka ko par3hate haiM unakI vANI madhura aura nirdoSa hotI hai| 9 8 he samasta vizvarUpI bhuvanamAM eka mAtra dIpikAsamAna ! bhakatajanonA moharUpI zatrunA bhayane haranArI ! bhakitathI bharelA sarvazreSTha kavio vaDe vaMdana karAyelI ! he pUjanIyonI paNa devatA! Apane namaskAra thAo. jeo(zrI) jinaprabha nAmanA AcArya vaDe banelA A udAra sarasvatI saMbaMdhI maMtrothI garbhita (yukata), vAEvatAnA (spaSTa) pragaTa evA aSTakane bhaNe che. teonI vANI madhura ane nirdoSa thAya che. -: saMpUrNa : | samAptam | 27 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 mahAmahopAdhyAyazrIyazovijayavAcakakRtaM sarasvatI-aSTakam / geya rAga kaDakhAno. 15 bhASAtara anargala jJAnane jIvita karanAra (pragaTa karanAra) je bodhadvArA potAnA paricAraka (sevaka) ne parama jAgRta kare che. aMdhakAra ne dUra karatI jenI kAMti manohara che. te bhAratI devIne zreSThatama bhakitathI joDAIne praNAma karo - je brahmAnI AtmajA che. artha garbhita udAra kAvyo vaDe je stavAyelI che. jenuM vRttAMta amlAna che. jenuM aMtaHkaraNa jAgRta che tevA zreSTha prajJAvAna puruSanA mukha maMDapamAM nRtya kauzalya pragaTa karI rahI che. jeno prasAda prApta thavAthI sajajananI maMDalImAM beThelo sAdhaka vidyAnI sAdhanA na karI hovA chatAM sabaLa pratipakSa athavA nayonA nirUpaNa dvArAdurbhaya banI jAya che varNahIna eTale kadarUpo athavA nirakSara paNa rUpavAna ke vidvAnanI vAgajALane haNanAra banI jAya che. praNamatAnargalajJAnasaMjIvanIM bhAratI saartrbhktiyuktyaa| bodhasaMbodhitasvIyaparicArakAM cArukAMti tamazcAramuktyA // 1 // praNamatA. vedagarbhAtmajAM garbhitArthasphuraddhRtavRttastutA mlaanvRttaaN| udyatAMtaSkRtiprAjJamallAnanamaMDapAnItakauzalyanRttAm ||rA paUAmatA. yatprasattyA satAM maNDalImadhyago'sAdhyavidyo matairdugrahaH syAt / mAnavo varNa hIno'pi vocchita-proccavAgamohavRddhinihanyAt _rA pramatA. candrikAdhautazRGgArasAradyutiH zubhrapakSAdhirohiNyaghAni / hastakRtapustakA kacchapIvAdanaspaSTabuddhi zcichanatyaMsalAni |jA ghaUTAtA. yAM stuvantyAtmanInecchavo'harnizaM svarguruprAgraharanAkisaMghAH / bhAlapaTTA laghu vyaktaratnacchavicchatrakAmAzA labdharaMghA': IIdhA pAmatA. mallikAsagabharA pArasadvAsanA - prINitAlyAlirAlaMbikIrtiH / pUrNacandrAnanA preSyakRtamAnanA varvRtItIha yA divyamUrtiH IdhA pramatA. vedanaM syAdyatastattvamArgastataH sakriyAtastato mokSasaMpat / saukhyamasyAmajayaM yatastasya tu kAraNaM kevalA yA nirApat IINI pramatA. itthamacchAkRti: kAMtivijayasmRtI: sAradAH sAradA saMcinotu / bhUri bhAgyodayottAlalIlapradA seviturmohanidrAM dhunotu TA pramatA. idamaSTakaM paThati yaH pramanA: uSasi prasUtasuyazastanujaH / sa girA giraH suragurupratibha: sudhayeva toSayati sUrigaNAn // 9 // praNamatA. pUfm' . 5yamUtiH cAMdanIthI jANe dhoyelA na hoya tevA zRMgArathI manohara jenI kAMti che, haMsavAhana para je ArUDha che. jenA hAthamAM pustaka che. vINAvAdanamAM kuzaLa jenI buddhi che tevI te bhAratI devI ghaNAM badhAM pApone chedI nAkhe che. bhAlapaTTa (kapALa)para lagADelAM moTAM camakatAM ratnanI. kAMtithI jenA nakho chavAI gayA che. (athAt jemaNe lalATe hAtha. joDIne lagADelA che.) ane jeo potAnA hitanA Icchuka che tevA bRhaspati pramukha devasamUha utAvaLA thaIne jenI stuti kare che. 5 | mallikA puSpanI mALAnA samUhamAMthI phelAtI apAra zreSTha surabhithI bhamarazreNIne prasanna karatI, phelAtA yazavALI, pUrNacaMdra jevA mukhavALI, bRtyo (sevako)thI sanmAnita jenI divyamUrti ahi atyaMta vartI rahI che. je(bhAratI)nA prasAdathI jJAna maLe che, te jJAnathI tattvano mArga maLe che, tenAthI samyaphakriyAnI prApti thAya che. te kriyA mokSanI saMpadA Ape che. A rIte mokSanuM nirapAya kAraNa e che. A rIte svaccha AkRti saMpanna, sArane ApanArI te sAradA, kAMtivijayajInI smRtine saMcita karo. prabaLa bhAgyodayanI uchaLatI lIlAne ApanArI te sevakanI mohanidrAne khaMkherI nAkho. uttamacazarUpa putrano prasava karanAra prasanna cittavALo je sAdhaka uSaHkALe A aSTakano pATha kare che te bolavAmAM suraguru sarakho banI potAnI vANIsudhAthI sUrigaNa (vidvAna gaNIne saMtuSTa kare che. saMpUrNa. TI. 1. vidyAamataiH pratipakSamatairnayaivA itishlessH| 2. vivarNa: varNahInaH / 3. prAptaraMghAH prAptavegA: / 4. niraapt-nirpaayi| Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityAnaMdakArI prAcIna mUrtio mAM sarasvatI bhagavatI K(0) sarasvatImAtachopyArI_mAro bALasabole, karone hera kSaNa hevI TaLe muja ajJatA jore.... ucation Inter Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvaLa-zilpa ghaDanAra, sarasvatI devInA vividha zilpo Education International For Prive & Personal use only www.jainelibrary.os Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 anuvAda anargala jJAna ko saMjIvita karanevAlI, jo bodha dvArA apane paricAraka ko parama jAgRta karatI hai, aMdhakAra ko dUra karanevAlI jisakI kAMti manohara hai aisI bhAratI devI ko vaha zreSThatama bhaktiyukta hokara praNAma kre| 1 | jo brahmA kI AtmajA hai, arthagarbhita udAra kAvyoM dvArA jo stavita hai| jisakA vRttAMta amlAna hai jisakA aMtaHkaraNa jAgRta hai| vaise zreSTha prajJAvAna puruSa ke mukhamaMDapa meM nRtyakauzalya prakaTa kara rahI hai| jisakA prasAda prApta hone para sajjanoM kI maMDalI meM baiThA huA sAdhaka vidyA kI sAdhanA na karane para bhI sabala pratipakSa yA nayoM ke nirUpaNa dvArA durjeya ho jAtA hai| varNahIna yAne rUpahIna yA nirakSara bhI rupavAna yA vidyAvAna kI vAkjAla kA nAzakartA hotA hai / 3 mAnoM kI cAMdanI dvArA dhoye hue na ho vaise, zRMgAra se jinakI kAMti manohara hai, haMsa vAhana para jo AruDha hai, jinake hAtha meM pustaka hai, evaM vINAvAdana meM jinakI buddhi kuzala hai aisI vaha bhAratIdevI sarva pApoM ko cheda detI hai| 4 bhAlapaTTa para lagAyeM hue bar3e camakIle ratna kI kAMti se jinake nAkhUna chA gayeM haiN| (arthAt jinhoMne hAtha jor3akara lalATa pradeza para lagAyeM haiM) aura jo apane khudake hitecchu hai vaise bRhaspati Adi devagaNa adhIra hokara jinakI stuti karatA hai| " 5 mallikA puSpa kI mAlA ke samUha meM se phailatI huI apAra zreSTha surabhi dvArA bhramara zreNi ko prasanna karatI huI, phailate hue yazavAlI, pUrNacandra jaise mukhavAlI, bhRtyoM dvArA sammAnita jinakI atyaMta divya mUrti yahA~ vartamAna hai| 6 jisa (bhAratI) ke prasAda se jJAna milatA hai, usa jJAnase tattva kA mArga milatA hai, usase samyaka kriyA kI prApti hotI hai, vaha kriyA, mokSa kI saMpadA detI hai| isa taraha vaha mokSa kA nirapAya kAraNa hai| 7 isa taraha jo svaccha AkRti saMpanna, sAra ko denevAlI vaha sAradA, kAMti-vijaya smRti ko saMcita kreN| prabala bhAgyodaya kI uchalatI lIlA ko denevAlI vaha sevaka kI mohanidrA ko jhaTaka de| 8 uttama yaza rUpa putra ko prasava karanevAle, prasannacetA jo sAdhaka uSaHkAlameM isa aSTakakA pATha karate haiM, ve bolane meM suraguru sama banakara apanI vANIsudhAse sUrigaNa ko (vidvadgaNa) ko saMtuSTa karate haiM / 9 / samAptam / 16 // zrI malayakIrtimunIzvaraviracitaM zrI zAradASTakam // DabhoI yazo. vi. jJA. bhaM. prata naM. 5193 tathA surata ne. vi. ka. jJA. bhaM. pratanaM. 3682 drutavilaMbita chaMda- sarasa zAMti sudhArasa - janana mRtyu jarAkSayakAraNaM sakaladurnaya jADyanivAraNaM / vigatapArabhavAmbudhitAraNaM samayasAramahaM paripUjaye 11211 ityuccArya pustakopari puSpAMjaliM kSipet zrutipUjanapratijJA / jaladhinaMdana- caMdanacandramaH sadRzamUrtiriyaM paramezvarI / nikhilajADyajaTograkuThArikA dizatu me'bhimatAni sarasvatI ||2|| vizadapakSa-vihaGgamagAminI vizadapakSa-mRgAMkamahojvalA / vizadapakSa-vineyajanArcitA dizatu me'bhimatAni sarasvatI // 3 // varadadakSiNabAhudhRtAkSakA vizadavAmakarArpitapustikA / ubhavapANipayojabhRtAmbujA dizatu me'bhimatAni sarasvatI // 4 // mukuTaratnamarIcibhirUrdhvagai rvadati yA paramAM gatimAtmani / bhavasamudratarI tu nRNAM sadA dizatu me'bhimatAni sarasvatI paramahaMsa - himAcalanirgatA sakalapAtaka- paGkavivarjitA / amRtabodhapayaH paripUritA dizatu me'bhimatAni sarasvatI paramahaMsanivAsa samujvalA kamalayA kRtipAzamanottamA / vahati yA vadanAmbu' ruhaMsadA dizatu me'bhimatAni sarasvatI // 7 // sakalavAGmayamUrtidharAparA sklstvhitaikpraaynnaa| sakala-nAradatuMbarusevitA dizatu me'bhimatAni sarasvatI malayacandanacaMdrarajaHkaNa prakarazubhradukUlapaTAvRtA / vizadahaMsakahAravibhUSitA dizatu me'bhimatAni sarasvatI malakIrtikRtAmapi saMstutiM paThati yaH satataM matimAnnaraH / vijayakIrtiguroH kRtimAdarAt sumatikalpalatAphalamaznute / / 10 / / 11411 ||6|| 29 ||8|| 11811 OM hrIM zrIM klIM aiM namaH sarasvatI bhagavatI buddhivarddhinI svaahaa| iti mUlamaMtram / 'iti zrI zAradASTakastotrasampUrNam // TI. 1. vadanAmburuhaM / 2. vibhUSyatA / 3. 1786 mahAsudanA divase rAyapura nagare A stotra banAveluM che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 16 anuvAda bhASAntara janma, maraNa ane ghaDapaNanA nAzanA heturUpa evA samagra durnaya (nacAbhAsa)rUpI jaDatAne dUra karanArA temaja apAra saMsAra samudrano pAra pamADanArA evA siddhAMtanA sAranuM huM pUjana karUM janma, mRtyu evaM vRddhAvasthA ke nAzake lie hetu svarUpa; samagra durnaya (nayAbhAsa) rUpI jaDatA ko dUra karanevAle evaM apAra saMsArasamudra ke pAra pahu~cAne vAle siddhAntasAra kA maiM pUjana karatA (ema uccArIne pustakanI upara puSpAMjali karavI e vidhAnApUnanI pratijJA che.) samadra-putra, caMdana samAna zItaLa evA caMdramAnA samAna (zreta) mUrsivALI tathA samasta jaDatA(ajJAna)nI jaTA ne (davAmAM) tIkSNa kuhADA jevI, evI A uttama aizvaryavALI sarasvatI devI mane manovAMchita Apo. ujajavaLa pAMkhavALA (haMsa) pakSIupara savArathanArI, zukalapakSa (pakhavADiyA)nA caMdrasamAna atyaMta nirmaLa, temaja vimaLa (mAta - pitAnA) pakSavALA vinamra mAnavo vaDe pUjAyelI evI he sarasvatI devI mane manovAMchita Apo. 3 varadAna ApanArA jamaNA hAthathI mALAne dhAraNa karanArI, nirmaLa evADAbA hAthamAM pustaka rAkhIne temaja baMne karakamalavaDe kamaLane dhAraNakaranArI evI he sarasvatI devI mane manovAMchitA sApo. udarvagAmI mukuTarananA kiraNo vaDe, je AtmAne viSe paramagatine kahe che, te mAnavone mATe, sarvadA, saMsArasamudramAM naukAsamAna evI, sarasvatI devI mane manovAMchita Apo. 5 paramahaMsa (jinezvara) rUpa, himAlayamAMthI nIkaLelI, sarva pAparUpa kAdavathI rahita, amRta-jJAnarUpa, jaLavaDe paripUrNa evI sarasvatI devI mane manovAMchita Apo. paramahaMsanA nivAsa (sthAnarUpa mAna sarovaranA) jevI. ujajavaLa, haMmezA lAlasAono lepa karanArI, vidvAnonuM rakSaNa karanArI ane uttama prasannatAvALI, kamaLa jevA mukhane sadA je dhAraNa kare che evI sarasvatI devI mane manovAMchita Apo. 7 sAhitya (athavA samagrajJAna)nA svarUpane dhAraNa karanArI, kaLA ane zreSTha (parA eTale anAhata nAda svarUpA) temaja samagra prANIonAM kalyANane viSe advitIyapaNe tatpara, sarva nArado ane tuMbarU (gaMdharva)thIse vita evI sarasvatI devI mane manovAMchita Apo. malaya (giri)nA caMdana ane cAMdanInA rajakaNonA samUhasamAna, dedIpyamAna vastra dhAraNakaranArI, camakatAM (ujajavaLa) jhAMjhara ane hArathI vizeSataH vibhUSita evI sarasvatI devI mane manovAMchita Apo. | vijayakIrti nAmanA gurunI racanA (kAvya) ane meM malayakIrtie karelI stuti je paNa, buddhizALI mAnava AdarapUrvaka niraMtara paThana kare che. te subuddhirUpa kalpavallInA phaLane bhogave che. (isa taraha bolakara pustaka ke upara puSpAMjali samarpita karanA yahI vidyApUjana kI pratijJA hai|) samudraputra evaM candra samAna zItala aise candra ke samAna (zveta) mUrti (svarUpa)vAlI aura samasta jaDatA (ajJAna) rUpa jaTA kI (chedanakriyA meM) tIkSNa kulhADI samAna-aisI yaha uttama aizvaryazAlinI sarasvatIdevI mujhe manovAMchita pradAna kre| 2. ujjvala paMkhavAle (haMsa) pakSI para ArUDha hone vAlI; zuklapakSa ke candra samAna atyanta nirmala; vimala (mAtRpitRkularUpa) pakSavAle vinamra mAnavoM ke dvArA pUjita aisI sarasvatI mujhe manovAMchita pradAna kre| varadAna denevAle dAhine hAthase mAlA dhAraNa karanevAlI nirmala aise bAye hAthaseM pustaka dhAraNakaranevAlI evaM (anya) donoM karakamaloMse kamala dhAraNa karanevAlI sarasvatI mujhe manovAMchita pradAna kre| mukuTaratnoM ke UrdhvagAmI kiraNoM ke dvArA, mAno jo AtmA kI paramagati pradarzita karatI hai, vaha mAnavoM ke lie sarvadA saMsArasamudrameM naukA samAna aisI sarasvatI mujhe manovAMchita pradAna kreN| paramahaMsa (jinezvara) svarUpa himAlaya se nIkalI huI; sakala pAparUpI kIcaDa rahite; amRtajJAna-svarUpa jala se paripUrNa aisI sarasvatI mujhe manovAMchita pradAna kre| paramahaMsa ke nivAsa (mAna sarovara) ke samAna ujjvala; sadaiva lAlasAoM ko dUra karanevAlI; vidvAnoM kI rakSA karanevAlI; uttama prasannatAvAlI evaM kamala samAna mukha ko sadaiva dhAraNa karanevAlI, aisI sarasvatI mujhe manovAMchita pradAna kre| sAhitya (athavA samagrajJAna sAhitya) ke svarUpako dhAraNa karanevAlI; parA-svarUpa (parA arthAta anAhatanAdarUpA); samagra prANiyoM kA kalyANa karane meM ananyarUpase tatpara, evaM sarva nArada evaM tuMbaru (gaMdharvo) se sevita aisI sarasvatI mujhe manovAMchita pradAna kre| malayagiri ke caMdana aura cAMdanI ke rajaHkaNo ke samUha samAna; dedIpyamAna vastroM ko dhAraNa karanevAlI; camakate (ujjvala) evaM hAra se vizeSata: vibhUSita aisI sarasvatI mujhe manovAMchita pradAna kre| vijayakIrti guruvarya kI kAvyaracanA kA evaM mere dvArA arthAt malayakIrti dvArA racita stuti kA nirantara pATha jo bhI buddhizAlI manuSya AdarapUrvaka karatA hai vaha subuddhisvarUpa kalpavallI ke phala ko prApta karatA hai| 10. / smaaptm| 10 | saMpUrNa Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zrI muktivimalagaNi viracita mahAprabhAvika zrIsarasvatIstotram / zArdUla - snAtasyA - OM hrIM zrI prathamA prasiddhamahimA vidvadjanebhyo hitA, aiM klIM hyU sahitA surendramahitA- vidyApradAnAnvitA / zucyAcAravicAracAru racanA cAturyacakrAJcitA, jihvAgre mama sA vasatvavirataM vAgdevatA siddhidA OM hrIM zrIM sahitA vaSadvayayutA svAhA namaH saMyutA, hrIM klIM blIM caramA guNAnuparamA bhAsvattanusadramA / hrIM khIM hrIM varajApadatta sumatiH stoM aiM suvIjAnvitA, jihvAgre mama sA vasatvavirataM vAgdevatA siddhidA kSa kSIM lasadakSarAkSaragaNai ryA dhyeyarUpA sadA, hA~ hrIM hU~ kalitA kalA sulalitA hrIM hrIM svarupA mudA / caMcaccaMdramarIcicAruvadanA sveSTArthasArthapradA, jihvAgre mama sA vasatvavirataM vAgdevatA siddhidA aiM klIM ke varayogigamyamahimA naukAbhavAmbhonidhI, vINAveNukaNakaNAtisubhagA saubhAgyabhAgyodayA / saMsArArNavatAriNI sucariNI zrIkAriNI, dhAriNI, jihvAgre mama sA vasatvavirataM vAgdevatA siddhidA OM zrIM OM sahitA sitAmbaradharA sAdhyA sadA sAdhubhiH, devAnAmapi devatA kuvipadAM chetrI padaM saMpadAm / divyAbhUSaNabhUSitojjvalalA kalyANamAlAlayA jihvAgre mama sA vasatvavirataM vAgdevatA siddhidA haste zarmadapustikAM vidadhatI sajjJAnavRMdapradA, yA brAhmI zrutadevatA vidadhate saukhyaM nRNAM zAradA / sadavAde prasarantu me sphuTataraM zAstre kavitve thiyo, jidvAgre mama sA vasatvavirataM vAgdevatA siddhidA bhavyAnAM sukhadA prabhUtavaradA'nandarddhi kIrtipradA, bhrAjad vIramahodayotkarakarA sphUrjatpramodapradA / maNyudyota - sudAnadA zubhadayA saubhAgyasadbhAgyadA, jihvAgre mama sA vasatyavirataM vAgdevatA siddhidA bhUpazrIsukumArapAlasuguroH zrIhemasUriprabho,rAmnAyadadhigamya maMtrasuvidhiM maMtrAkSaraistaiH stutAH / prakhyAtAkhyayutA sumuktivimalAkhyarSeH prabuddhi pradA, jihvAgre mama sA vasatvavirataM vAgdevatA siddhidA saMvat kSmAyuganaMdabhUparimite caitrAsitakAdazI, gha vArazanI sudarzanamidaM vAgdevatAyAH kRtam / klRptaM stotramidaM sumuktivimalenA''jAri saMjJe pure, sanmaMtrAdiyutaM sadA vijayatAM yAvanmRgAMkAruNau - 11311 // 2 // // 3 // 11811 11411 // 6 // 11611 zaraza // 9 // jApa maMtra :- OM hrIM zrIM klIM aiM vada vada vAgvAdinI sarasvatyai hrIM namaH / itizrI mantragarbhitaM stotraM sampUrNam // 17 bhASAntara OM hrIM zrI se prathama (maMtra svaipI) prasiddha mahimAvAnI, vijJAno mATe (sthApana purAyelI) hitaspA meM kartI la (maMtrAkSaro)thI sahita, surendrothI pUjAyelI vidyApradAna (thI yukta) karanArI, pavitraAcAra - vicAranI suMdara vyavasthAvALI, caturUjanonA samUhathI pUjAyelI ! te siddhine ApanArI vANInI devI mArI jIbhanA TeravA upara niraMtara vaso. 1 OM hrIM zrIM" (maMtrAkSaro) thI sahita jane paSaTthI yukta ! svAhA namaH thI saMyukta, aMtimalAge hI usI sI khe maMtrabIjovALI guNothI atizreSTha svarUpavALI) dedIpyamAna deha rUpI uttama zobhA (kAMti) vALI, hIM khIM hIM e maMtrAsaronA jApathI, ApelI sumativALI, stya haiM suMdara bIjothI joDAyelI, evI te siddhine ApanArI vANInI devatA mArA jIbhanA TeravA upara niraMtara vaso. 2 sau sIM zuM thI zobhAyamAna nityasvarUpA ! evA akSaronA samUhothI je haMmezA dhyeya nizcitalakSya karavA yogya svarUpA che, hA~ phrI che. e bIjAkSarothI manohara, kalAothI atyaMta suMdara, hIM hI" e svarUpavALI, AnaMdasvarUpa, caMcaLa caMdranA kiraNothI manohara vadanavALI, potAnA iSTa (Icchita arthane dhana sAthe ApanArI evI teiine ApanArI vANInI devI mArI jIbhanA TeravA upara niraMtara vaso. 3 isI hU~ (maMtrAkSaroM ) svaicI, uttamayojIkhodhana bhejI mahimA bhAzI rAhAya jevI, lavasamudramA loDA (nApaDI) samAna, vINA - vAMsaLInA madhura avAjavALI, atisuMdara (lAvaNya) saubhAgya ane bhAgyanA udayavALI, saMsArarUpI samudrathI tAranArI, suMdara AcaraNa karanArI, lakSmIne karanArI, saMbhALa karanArI evI te siddhine ApanArI vANInI devI mArI jamanA TeravA upara niraMtara vaso. zrIM zrIM zrU (maMtrI) thI sahita, kheta (saI) vastrone dhArAya karanArI, haMmezA sAdhuo (sajjano)ne siddhakaravA (sAdhyA) lAyaDa, hevatAonI ye hevatA, bhayAnaka vipattione chaMdanArI, saMpattionI sthAnabhUta, divyaAbhUSaNothI vibhUSita thayelI, ujajavaLa hAtha paganA taLIyAvALI, kalyANanI mAlA zreNInA nivAsarUpa evI te siddhine ApanArI vANInI devI mArI jIbhanA TeravA upara niraMtara vaso. 5 je brAhmI, hAthamAM sukhane ApanAra pustikA graMtha)ne ghAraNa karatI, samyakttAnanA samUhane vizeSe ApatI manuSyanA sukhane kare che. paMDitonA vAdamAM zAstramAM (ane)kavitvamAM mArI buddhi sArI rIte prasAra pAme evI te siddhine ApanArI vANInI daivI mArI jIbhanA TeravA upara niraMtara vaso. 9 31 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavyajIvone sukha ApanArI, ghaNApra kAre varadAna (AzIrvAda) ApanArI, AnaMda Rddhi ane kIrjine ApanArI, zobhatA parAkrama ane moTA abhyadayanA samUhane karanArI, atiAnaMdane ApanArI, maNi(ratna)nA udyota (prakAza) sarakhAM suMdara dAnane ApanArI, uttama dayA - saubhAgya ane sArA nasIbane denArI evI te siddhine ApanArI vANInI devI mArI jIbhanA TeravA upara niraMtara vaso. zrI ku mArapAla mahArAjAnA suguru zrI he masUriprabhu (hamayaMdrAyArtha)nA (saraspatI) AmnAya (paraMparA)mAMthI maMtrAnI suMdara vidhine jANIne te maMtrAkSarothI stuti karAyelI che. prakhyAta nAmavALA sumukitavimala nAmanA sAdhune prakarSa (atyaMta) buddhine ApanArI te siddhine ApanArI vANInI devI mArI jIbhanA TeravA upara niraMtara vaso. saMvata 1941 nI sAlamAM cetravada ekAdazI (agyAraza) zanivAre A vANInI devI (sarasvatI)nuM je suMdara darzana karyuM. (te) sumakitavimala (mani) vaDe ajArigAmamAM A stotra satyamaMtro vigerethI yukata saMpUrNa karAyuM. (te) haMmezA sUrya ane caMdra AkAzamAM rahe tyAM sudhI vijayane pAme. jApa maMtra - OM hrIM zrIM karlI eM vada vada vAgyAdinI sarasvatye U~ namaH | saMpU. pradAna karanevAlI aisI siddhidAtrI vaha vANI-devI merI jihavA para sadaiva nivAsa kre| aiM klI . - maMtrAkSara-svarUpA; uttama yogijanoM ke dvArA hI jisakI mahimA jAnI jA sakatI hai aisI; bhavasamudra meM naukA samAna; vINA evaM baMsI ke madhura dhvanivAlI; atilAvaNyavatI; saubhAgya kI bhAgyodayarUpa; saMsArasamudra ko pAra karAnevAlI; uttama AcaraNa yuktA; lakSmI pradAna karanevAlI; (bhaktoM ko) dhyAna rakhanevAlI aisI siddhidAtrI vaha vANI-devI merI jihvA para sadaiva nivAsa kre|4. zrI zrI dhU - maMtrayuktA; zvetavastradhAriNI; sadaiva sajanoM ke lie sAdhyarUpa; devatAoMkIdevatA; bhayAnakavipattiyoMkA chedanakaranevAlI; saMpattikI sthAnabhUta; divyaalaMkAroMse vibhUSita; hAthapaira ke ujjvalatalavAlI; kalyANa kI mAlA (paraMparA) kI nivAsarUpa aisI siddhidAtrI vaha vANI-devI merI jihvA para sadaiva nivAsa kre| jo brAhmI zrutadevatA zAradA apane hAthameM kalyANadAyaka graMtha ko dhAraNa karatI hai; samyagjJAnabhaMDAradAtrI jo mAnavoM ko sukha pradAna karatI hai; paMDito ke vAdameM, zAstra meM evaM kavitvaviSaya meM merI buddhi ke vikAsa ke lie sAkSAt zAradA, aisI siddhidAtrI vaha vANIdevI merI jihvA para sadaiva nivAsa kre| bhavyajIvoM ko sukha pradAna karanevAlI; aneka prakArase varadAna denevAlI; AnaMda, Rddhi (samRddhi) aura kIrti pradAna karanevAlI; zobhita parAkrama aura mahAna abhyudaya-samUha ko karanevAlI; atyadhika AnaMdadAtrI; maNi ke prakAza samAna suMdara dAna denevAlI; uttama dayA evaM saubhAgya ke sadbhAgya ko pradAna karanevAlI aisI siddhidAtrI vaha vANI-devI merI jihvA para sadaiva nivAsa kre|7. zrIkumArapAla mahArAjA ke sadguru zrI he masUriprabhu (hemacandrAcArya) ke (sArasvata) AmnAyameMse maMtra kI uttama vidhi jAnakara tadukta maMtrAkSaroM se jisakI stuti kI gaI hai| prakhyAta nAmavAlI; sumuktivimala nAmaka sAdhuko utkRSTa buddhi pradAna karanevAlI aisI siddhidAtrI vaha vANI-devI merI jihvA para sadaiva nivAsa kre| ___ saMvat 1941 varSa meM caitra kRSNa ekAdazI evaM zanivAra ko isa vANI-devI kA darzana karanevAle sumuktivimala (muni) ke dvArA ajArigA~va meM satyamaMtrayukta yaha stotra viracita kiyA gyaa| vaha (stotra) jaba taka gagana meM sUrya-candra rahe taba taka (sadaiva) vijaya prApta kre| japamaMtra- OM hrIM zrIM klIM aiM vada vada vAgvAdinI sarasvatyai hrIM nmH| 17 anuvAda OM hrIM zrI - isa prathama (maMtrarUpa) prasiddha mahimAvAlI; vidvAnoM ke lie hitakAriNI; aiM klI hamlI - maMtrAkSaroM se yukta; surendroM ke dvArA pUjita; vidyApradAnarUpI kArya se yukta; pavitra AcAra-vicAra kI suMdara vyavasthAvAlI; caturajanoMke samUhase pUjita aisI siddhidAtrI vaha vANI-devI merI jihvA para sadaiva nivAsa kre| OM hrIM zrIM - (maMtrAkSaroM se) yukta; donoM vaSaT-kAroM se anvita; 'svAhA' evaM 'nama:' se yukta; antabhAgameM hrIM klIM blI - bIjamaMtroMvAlI; guNoM se atizreSThasvarUpA; dedIpyamAna deha kI uttama zobhAvAlI; hrIM khIM hrIM - maMtroM ke uttamajapase sumatipradAna karanevAlI; stoM, aiM - uttama bIjamaMtroM se yukta; aisI siddhidAtrI vaha vANI-devI merI jihvA para sadaiva nivAsa kre| A rsI y - maMtroMse nitya suzobhita svarUpavAlI; aise akSaroM ke samUhoM se sadaiva dhyeyasvarUpA; hrIM hrIM hU~ - bIjAkSaroM se manohara; kalAoMse atyanta sundara; hrIM hrIM - svarUpA; AnandarUpa; calAyamAna caMdra kI kiraNoMse manohara mukhavAlI; dhana ke sAtha abhISTa artha ko / samAptam / 32 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vINAvAdinI devI jAdini ki Aja yA atira ARat X mAnI-mA- ani ni putriI-vikakI zrI. TiparamisIdhI AdhA raha jIvana pUrI svanI-maroma Mr.kumalA hai mUla svara-mAmA kerala anila lama mAlacinA RI mI pratimA ozubha-dy vaha hara ra bichura_T RANI RATE nAyo bUma mA arci sAra) BROZERE19:59MRPPM P M mULanA ke kulo para , bhUbha zrI rAmasindhujhI musahara, ra para rA hai -sarr! RNa bana sake lakSaNa, mukharamISa REET majhakara AjA para usAra zrImAvAdina kA liATAFAT ani ra? phoTAmAM rahelI kavALA addabhUta bhAvone citramAM pUrI haMsayukta bolI suMdaratAmakRti citrakAra :- mahAdevI varmA, 19para Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 18 anuvAda zrI sumatisAgaramaniviracitaM zrIsarasvatIstotram / drutavilaMbita - sarasa zAMti sudhArasa. sakalalokasusevitapatkajA vryshojitshaardkaumudi| nikhilakalmaSanAzanatatparA, jayatu sA jagatAM jananI sadA // 1 // kamalagarbhavirAjitabhUvanA, mnniikiriittsushobhitmstkaa| kanakakuNDalabhUSitakarNikA, jayatu sA jagatAM jananI sadA // 2 // vasuMharidgajasaMsnapitezvarI vidhutasomakalA jgdiishvrii| jalajapatrasamAnavilocanA, jayatu sA jagatAM jananI sadA // 3 // nijasudhai ryajitAmarabhUdharA nihitapuSkaravRMdalasatkarA / samuditArkasadRktanuvallikA, jayatu sA jagatAM jananI sadA // 4 // vividhavAJchitakAmadaghAmbutA vishdpdmndaantrvaasinii| sumatisAgaravarddhanacandrikA, jayatu sA jagatAM jananI sadA // 5 // iti sumatisAgaramunikRta stotraM smaaptm| sakalaloka dvArA acchI taraha se sevita caraNakamalavAlI; zreSThayazase zaratpUrNimA kI cAMdanI ko jItanevAlI; saMpUrNa pApoM kA nAza karane meM tatpara aisI vaha jagajjananI sarasvatI sadaiva jaya prApta kre| kamala ke madhyabhAga meM viziSTa zobhAyukta tribhuvanavAlI; maNimaya mukuTa se atyanta tejasvI mastakavAlI; suvarNakuMDaloMse dedIpyamAna karNavAlI aisI vaha jagajananI sarasvatI sadaiva jaya prApta kre| aSTa diggajoM (dizAoMke hAthI) ke dvArA jisako snAna karAyA jAtA hai aisI; candrakalAdhAriNI; jagatsvAminI; kamaladala samAna netravAlI aisI vaha jagajananI sarasvatI sadaiva jaya prApta kre| 3. devendroM ke dvArA apane amRta se pUjita; dhAraNa kiye hue nIlakamaloM ke guccha se suzobhita hAthoMvAlI; acchItaraha udita sUrya ke samAna; latA ke samAna (komala) zarIravAlI aisI vaha jagajjananI sarasvatI sadaiva jaya prApta kre| 4. vividha prakAra ke manoratha kI pUrti meM kAmadhenu samAna; atizaya svaccha kamala-sarovara meM nivAsa karanevAlI; subuddhirUpa samudra kI vRddhi meM cAMdanI samAna evaM sumatisAgaramuni kI vikAsa karane meM caMdrikA samAna vaha jagajananI sarasvatI sadaiva jaya prApta kre| 5. / smaaptm| 18 bhASAktara 19 // zrIsarasvatI stotrN|| sakalaloko vaDe sArI rIte sevAyelAM caraNakamaLavALI. zreSTha evA yazathI zaradapUrNimAnI cAMdanI ne jItanArI, saMpUrNapApono naa2|72vaamaa tatpara, tanI 4nanI (bhA) (sarasvatIhavI) haMmezA jaya pAme. kamaLanA madhyabhAgamAM vizeSe zobhApAme lI (traNa) bhuvanavALI, maNi (ratana)maya mugaTathI atyaMta tejasvI mastakavALI, suvarNakuMDalothI dedIpyamAna karNa(kAna)vALI te jagata jananI (sarasvatI devI) haMmezA jaya pAme. 2 AThadiggajo (dizAonA hAthI) dvArA snAna karAyelI evI devI, caMdrakalAne dhAraNa karanArI, jagatanI svAminI, kamaLapatrasamAna nayanavALI te jagatajananI (sarasvatI devI) haMmezA jaya pAme. Indro dvArA potAnA amRtavaDe ja pUjA (sanmAna) karAyelI, dhAraNa karelA nIlakamaLonAM gucchAothI dedIpyamAna hastavALI sArI rIte udayapAmelA sUrya sarakhI, velaDI jevA dehavALI te jagatajananI haMmezA jaya pAme. judA judA prakAranA manavAMchita pUravAmAM kAmadhenu gAya sarakhI atyaMta vizada (svaccha) padma sarovaranI aMdara vasanArI subuddhirUpI sAgarane vadhAravAmAM caMdrikAsarakhI sumatisAgaramuninI pragati karanArI caMdrikA te jagatanI mAtA haMmezA jaya pAme. vAgvAdinI namastubhyaM viinnaapustkdhaarinnii| mahyaM dehi varaM nityaM hRdayeSu pramodata: // 1 // kAzmIramaNDanI devI hNsskndhsuvaahne| mamA'jJAnaM vinAzAya kavitvaM dehi me varam // 2 // jayatvaM vijayAdevI kavInAM modkaarinnii| dehi me jJAna-vijJAnaM vAgvAdinI sarasvatI // 3 // OM hrIM zrIbhagavatI devI zrIM dehi varAnane / vAJchitArthaM pradAtrI ca vada vada vAgvAdinI namaH // 4 // lakSajApena mantro'yaM gaNitvaikAdazAcAmlaiH / iti stutA mahAdevI sarvasiddhipradAyikA // 5 // idaM stotraM pavitraM ca ye paThanti naraH sdaa| tasya nazyanti mUDhatvaM prApnoti maMgalAvalIm // 6 // sarasvatIstotramidaM pavitraM guNairgariSThaM nijamaMtragarbhitam / paThanti ye ramyamaharnizaM janA: labhante te nirmalabuddhimaMdiram // 7 // / smpuurnnm| -: saMpUrNa: 33 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 bhASAntara he vANInI devI ! vINA pustakane dhAraNa karanArI, Apane namaskAra thAo. haMmezA hRdayomAM pramoda thavAthI mane uttama varadAna Apo. kAzmIra(deza)nI AbhUSaNarUpa devI, haMsanA zarIrane suMdara vAhana karanArI mArA ajJAnano vinAza karavA mATe mane zreSTha kavipaNuM tuM Apa. A vijayAdevI kavione AnaMda karAvanArI jaya pAme, pApAnI sa22vatI, bhane jJAna - vijJAnane tuM Apa. 3 >> hI* zrI bhagavatI devI ! he suMdara mukhaDAMvALI, zrI (jJAnalakSmI)ne tuM Apa. manavAMchitaarthane ApanArI vAgyAdinI namaH e rIte tuM bola tuM bola, (OM hrIM zrI bhagavatIdevI vada vada vAgvAdinI nm:)|| me maMtra.) OM hrIM zrI bhagavatIdevI, he suMdara mukhavAlI, zrI (jJAnalakSmI) ko tUM de / manavAMchita arthako denevAlI, vAgvAdinI namaH aise tUM kahe tUM khe| OM hrIM zrI bhagavatIdevI vada vada vAgvAdinI namaH / mantra hai| 'OM hrIM zrI bhagavatI devI isa maMtra ke eka lAkha japa se evaM gyAraha AyaMbila tapa se stuti kI gayI mahAdevI, sabhI siddhi kA pradAna karatI hai| jo loga isa pavitra stotra kA sadaiva pATha karate hai unakI mUDhatA naSTa ho jAtI hai aura ve kalyANa-paraMparA ko prApta karate haiN| 6. guNoM se ati mahAna evaM nijamaMtroM se garbhita yaha pavitra manohara sarasvatIstotra kA jo loga dina-rAta pATha karate haiM ve nirmalabuddhi ke nivAsa (sArasvatadhAma) ko prApta karate haiN| / smpuurnnm| 20 zrI zAradAstotram zrI lakSmIvijayakRta-1762 varSe agyAra AMbelanA tapa vaDe eka lAkhanA jApathI A maMtra gaNIne (kare che)e rIte mahAdevI stuti karAyelI che to sarvasiddhine ApanArI bane che. A pavitra stotrano je manuSyo haMmezA pATha kare che tenI mUDhatA nAza pAme che ane maMgalanI paraMparAne prApta kare che. 6. guNothI atimahAna, nijamaMtrothI garbhita A pavitra manohara sarasvatI stotrano rAta-divasa je manuSyo pATha kare che, teo nirmalabuddhirUpI maMdira (sthAna)ne prApta kare che. saMpU. // 2 // 19 anuvAda zrImatyambe ! namaste bhagavati ! varade ! zAradA devyamaMde !, zrImatkAzmIradezodbhavaghusRNalasad vAsanA vaasiniine| nAthe tvAM prArthaye'haM suranaramukuTaspRSTapAdAravinde, vidyAdAnaM pradehi pragalitatamase me sadA buddhivRddhaye ||1|| bheje hRtpadmakoze prathamamihasuci bhAratI nAma mukhyaM, smRtvA nAma dvitIyaM mama suhRdi sarasvatyameyaM ca shuddhm| harSo:sat tRtIyaM vacanakari vibhuM zAradA devyapUrva, nAma dhyeyaM caturthaM varaguNasadanaM haMsagAminyanUnam mAtA vidvadjanAnAM vratihRdayalasatpaMcamaM nAma bhavyaM, SaSThaM vAghezvarI tad ravihayamukhaminnAma coktaM kumaarii| samyaggeyASTamaMnAmagadadalavitibrahmacAriNyamAyam, prottuMgaM naMdasaMkhyaM tripurasujananI nAma paMkApahAri // 3 // sAnaMdaM brahmaputri dasamamitimataM nAma caikAdazaM hi, brahmANI nAma nUnaM suranara sukhakRd dvAdazaM brhmvktrii| vANI zraddhAbhijaptaM tridasamamaranutayogigamyasvarUpam, bhASAloka pramANaM zrutavacanasuyuga devyadhIzeMdupaMca ||4|| zrImad gauSoDazaMsadvikaTakabhayabhinnAma zatrupramardi, prAtazetAni bhavyo nijahRdayakaje zuddhanAmAni mAtuH / dhanyojasaM pramodAt smarati zucimano yopumAn bhUribhaktyA, he vANI kI devI! vINA-pustakadhAriNI! tumheM namaskAra / sadaiva hRdaya meM Ananda utpanna hone se mujhe uttama varadAna pradAna kiijie| kazmIradeza kI vibhUSaNarUpa devI ! haMsasvarUpa uttama vAhanavAlI, mere ajJAna ke vinAza ke lie mujhe zreSTha kavitva (kavitAzakti) pradAna kiijie| 2. kaviyoM ko AnandadAyinI vijayA devI tumhArI jaya ho / vAgvAdinI sarasvatI mujhe jJAna-vijJAna pradAna kiijie| 3. 34 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devI zrI zAradA kavijana varadA tasya saMtuSyate drAk // 5 // yAdevI stUyate'rhad vibudha-janagaNairveda vedAMta vijJai,jihvAgre suprasannA bhavatu mama sadA daanvendraadimaanyaa| bhAgyai dRSTAmayA yA kajadalanayanA haMsayAnAdhirUDhA, sadvINA pustikApta-dyutibharavilasatpANi-raktotpalAbhA // 6 // yA kuMdenduprabhAMzu pracaladadhikabhA zubhravastrAvRtAMgI, yA taMtrI daMDahasta, prakalitaracanA pUjya-pUjAbhi puujyaa| yA brahmedraza- viSNu pramukhasuralasadvaMdyapAdAbja-sadyA, sA mAM saMpAtu devI parama sukhakarA zAradA vighnahantrI // 7 // yA''naMdAnaMdakandA dalitaharihArA datta-viaukadAnA, yA dhanyA dhanyarUpA dhanadanatapadA tejasA dyotitaasyaa| raMbhArUpAbhirAmA suramaNirucirA raMgaraMgAyamAnA, kuMbhIkuMbhasthalAbhA kucayugalaharI pUryamANArddhahArA // 8 // yA zrIbhAlasthalAMka praracita-tilakA kuMDalAkIrNakarNA, caMcadahArArdhahArA'vanata suhRdayA naasikaamauktikaaddhyaa| glaumArtaDor3apaMkti racita karalasatkaMkaNa svarNacUDI, kUjatkAMcI kalApA kulakalita-kaTI pAdamaMjIrazabdA // 9 // caMdrAsyA bhAnutejA kanakakalasajit suratanAkAra dvIpA, bimboSThI raktapANI kajadalasamahambAlabAhU prsiddhaa| zaMDAdaMDoruyugmA caraNa nakhavibhAdyotitA'bhroDumAlA, seyaMzI kAmadAtrI bhavatu mama sadA sAradA suprasannA // 10 // mAtastvannAmamaMtra smaraNasuvasataH kSudrajantvAdi pIDA, saMgrAmAnIbha siMhodarabhaya-jalayugacaura daavaanlaahi| pArAvAra prakarSotkaTa-vikaTabharA krAntarogAriduSTA, bhUtapretAdiyakSaH pramukhavisurakSat baMdhanotthA kSayaM syAt // 11 // ephUrjanmattebha ghaMTakvaNitabadhiArato diggaja zrotramadhyA, hepAgajat turaMga tvarita pavanajid vegadAbhisasyAH / saudhazreNIsudIpra pracura dhanabhRtotsaMgasaMgItahRdyAH, teSAM syuH saMpadaste pratidinamudAyat saMstavaM ye smaranti // 12 / / ye dhyAyanti tvadIyaM zravaNasukhakaraM stotrametad guNADhyam, godantyazvAdijantu-prajasadanajanAkIrNazrRMgArabhAsvat / kAntiprottuMgadIpti-prabalagRhamaNidhvasta-rAtryaMdhakArA: teSAM dhiSNe sadaivaM bhavati tavamayI parvadIpAlikoccA // 13 // yuSmad gAMbhIryayutaM vimalataramati kaMThapIThe stavaM te, dhatte yo satsuramyaM vividhavipulasadvarNapuSpAda (va) kIrNAm / gaurI gaMgorvazI tvacchucicaraNapadAM bhoja,gIsamAnA, zrImaddhyAnAcca cittaM tamiha supuruSa sadvaropaitivANI // 14 // ye yogIndrAsanasthA aruNaguNalasattvatpadAMbhoja,gA, OM hrAM hrIM jApa maMtraM hRdayasukamale zAradAyAH smaranti / prajJA-tuSTi prapuSTi vijaya-jayabhRtA prApnuvantIhate zaM, mAtasteSAM jaDAnAM daha daha jaDatAM dehi buddhiM ca tasmai // 15 / / tvaveNIjitazeSanAganipuNa: pAtAlamadhyasthitaH, yuSmadAsya munirjito'tra bhuvane caMdro bhrmccaambre| tattvallocanatarjitazca hariNo vAsaM zritakAnane, tvacchoNIjitakesarI-laghubhayaprApto'vizatkaMdarAm - // 16 // zrImanmAghakavIzvarAptavijayastvad-dhyAnakalpadrutaH, tvatsevAti susamyagAptavarabhAga zrI kAlidAso'bhavat / hemAcArya-subappabhaTTa vidatAmayendra-pUjyakramA: jAtAste bhavadIyazaktivazata: labdhvodayAbhutale // 17 // sUri zrIvijayaprabhAptamahiman kAntiprabhAvAdbhutA:, zrI harSAbhidha paMDitendra vijayAstacchiSya bhaktyAnvitAH / vidvadaraMjita parSadAlimahitA lIlAMganAbhyarcitAH, sya lakSmIvijayAbhi sevita: pado vAcaMyamA naMditAH // 18 / / itthaM vikhyAtasiddhaM prakaTita-vibhavaM varNarAjivicitraM, saMpUrNa stotrametad duritanikarachitte mayA'kAri zuddham / dvASaSTIvatsarAhve zaradamadayute cAzvine mAsida", harSotkarSaprakarSapramuditamanasA bhakti prahvena lakSmyA / / 19 / / sajjhAna bhAskara karodaya vedi saMstha,mAsAdya mAnavagaNo'tra tava prsaadN| kurvanti maMdamatayo bhavadIya zaktyA , bhAsvatsukAvyamamalaM kavicittahAri // 20 // sarasvatI saMstavanaM prabhAte, gaNatyadhIte matimAn mudA yaH / dadAti vidyAM suradhenurupA, sarasvatI tasya mahodayAya // 21 // iti zrI zAradA stotraM saMpUrNa // zrIrastu / / kalyANamastu / / shrii|| 20 bhASAtara he zrI rupA ! lagapatI ! parahAna ApanArI ! zAradA hepI! jJAnarupA ! mAtA ! zobhAyukata kAzmIra dezamAM utpanna thayelA kesarathI camakatA sthAnamAM rahenArI ! he IzvarI ! svAminI ! devo ane manuSyonA muguTothI sparza thayela caraNa kamaLavALI tArI huM prArthanA karuM chuM naSTa thayelA moha vALA mane buddhinI vRddhi mATe vidyAdAna haMmezA Apo. 35 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A lokamAM "bhAratI'' e pavitra mukhya nAma, mArA sArA hRdayamAM aparimita ane zuddha evAM ''sarasvatI'' bIjA nAmanuM smaraNa karIne, he vANInI karanArI ! harSa pUrvaka moTethI apUrva - sarvavyApaka ane satya svarupa evuM 'zAradAde vI'nAma, uttamaguNanA sthAnabhUta, paripUrNa ane dhyAna karavA yogya,! 'haMsagAminI', evuM cothuM nAma hradaya kamaLanA garbhamAM (rAkhIne) meM sevA karI. 2 vratadhArIonA hradayamAM camakatuM ane zreSTha vidvAnonI ''mAtA' e pAMcamuM nAma, chaThThuM ''vAlvezvarI'(vAgIzvarI) ane sAtamuM nAma 'kumArI' kahevAyuM che, he vANInA doSane chaMdanArI! mAyA rahita 'brahmacAriNI" e sArI rIte gAvA lAyaka AThamuM nAma, (karma)maLane dUra karanAruM ane atyaMta utkRSTa evuM suMdara tripurAmAtA '"ema navamuM nAma''. 3 AnaMdayukata '"brahmaputrI'" e dazamuM nAma manAyuM che, 'brahmANI' e agIyAramuM nAma, ane devo manuSyone sukha karanAruM ''brahmavatrI'"e bAramuM nAma che, devothI stuti karAyelu, yogIo dvArA svarupa jANIzakAya evuM ane zraddhAthI japAyeluM "vANI'' evuM teramuM nAma, lokanAM pramANa svarUpa "bhASA"" evuM caudamuM nAma, adhIzvarI ''devI'' e paMdaramuM nAma che. ja sajjanone thatA bhayaMkara bhayane chedanAru, zatrunonAza karanAru, zobhAyukta '"gI" evuM soLamuM nAma che, je pavitra manavALo, uttama dhanya puruSa savAre potAnA hRdaya kamaLamAM mAtAnA pavitra nAmonuM niraMtara harSa ane vipula bhaktithI smaraNa kare che tene kavisamUhone varadAna ApanArI zrI zAradAnAme devI jaldIthI prasanna thAya che. 5 je daivI, arihaMtanA upAsakasamUho ane veda-vedAMtanA paMDito dvArA stuti karAI che. asura - Indro vigerene mAnya, atyaMta prasanna(devI) mArA jIbhanA agrabhAga upara vase. je kamalapatra samAna netravALI, haMsanA vAhana upara birAjelI, suMdara, vINA-pustakathIyukta, tejanAsamUhathIcamakatA, paravALA samAna zobhatA hAthavALI (devI) bahu bhAgyathI mArAvaDe jovAI che.6 je kuMda puSpa-caMdranI prabhAnA kiraNoMsamAna khuba capaLa zobhAvALI, zvetavastrothI vIMTaLAyelA dehavALI, je vINAvALA hAthathI manohara (saMgIta)racanAvALI, AdaraNIya janonI rovA dvArA pUjanIya, je brahmA Indra-zaMkara-viSNu vigere devothI dedIpyamAna caraNakamalanA sthAnavALI, paramasukhane karanArI ane vighnone chedanArI, te zAradA devI, mArI sArI rIte rakSA kare.7 je AnaMdonAAnaMdanAbIjarUpa, coronA bhayane haraNakaranArI, vidyAnuMja ekadAna ApanArI, je dhanya, zreSTha rupavALI, caraNamAM jhukelA kuberavALI, tejathI prakAzita mukhavALI raMbhA(apsarA)nA rUpathI paNa adhika suMdara, ciMtAmaNI ratna karatAM paNa manohara, AnaMda-pramodathI nRtya karanArI, hAthIonA gaMDasthala samAna zobhAvALA baMne stanonA laherathI bharelA cosaTha serayukata hAravALI che. 8 je suMdara kapALamAM manohara tilakanA ci vALI, kuMDaLothI vyApta kAnavALI, camakatA nAnA-moTA hAravALI, namelA bhakatovALI, motIthI cuktanAsikAvALI, caMdra sUrya nakSatronI zreNIthI banAvelA hAthamAM zobhatAM kaMkaNa ane sonAnA valayavALI, raNakatAM kaMdorA ane mekhalAthI gADhapaNe baMdhAyelI kamaravALI, caraNamAM jhAMjhara nA zabdavALI che. E caMdranAjevAmukhavALI, sUryanAjevAtejavALI, suvarNa kuMbhane jitanArAntanasvarUpa dvIpavALI, biMba samAna lAla hoThavALI, lAla hAthavALI, kamalapatrasamAna locanavALI, komaLa bAhu vALI, prakhyAta. hAthInI sUMDhasamAna be sAthIvALI, caraNanAnakhanI kAMtithI, prakAzitakarela AkAzamAM rahela nakSatramAlAvALI evI te A atyaMtaprasanna thayelI zAradA mane sadAya Icchita vastu ApanArI thAya. 10 he mAtA ! tArA nAmarUpI maMtranA smaraNamAM sArI rIte magna rahenAra(bhakata)nA sudra (tuccha) jIvo vigerenI pIDA, yuddhaagni-hAthI-siMha-peTapIDA, jalacaro, cora, dAvAnA-sarpasamudranuM tophAna - dArUNa ApattionA samUhanuM AkramaNa, rogazatruduSTa bhUta-preta vigere ane yakSo Adi duHkha-IjA-baMdhanonI utpattino kSaya thAya. 99 madavALA hAthIonA ghaMTanA moTA raNakArathI diggaja (dizAonA hAthI)nA kAnanAaMdaranA bhAgane baherA karI dIdhelI, haNahaNATano avAjakaratAM ghoDAonA jhaDapI, pavanajitanAra veganAabhimAnathI adhikaguNavALI, moTIhavelIo (makAno)nI hAramALAnA TekIpyamAna puSkaLa dhanathI bharelA madhyabhAga(bhaMDAro) ane saMgItathI manohara saMpattio teone thAya che. jeo dararoja harSathI A suMdara stavananuM smaraNa kare che. 12 hai sarasvatI ! jeo tAruM A zravaNa(kAna)ne sukhakaranAra, guNothI bharapUra, A stotranuM dhyAna kare che. teone gAya-hAthI - ghoDA vigere prANIsamUhanA sthAna, manuSyothI vyApta sajAvaTathI zobhatu ane, atyaMta moTA teja tathA kAMtivALu uttama dIvAothI rAtrInA aMdhakArane dUra kareluM, ApanA tejamaya utkRSTa dIvALI parva thAya che. 13 je atyaMta nirmalamativALo ApanI gaMbhIratAvALuM, sajjanone atyaMta manohara ane aneka prakAranA ghaNA uttama zabdorUpI puSpothI yukta tAruM stavana kaMThamAM dhAraNa kare che, te jJAna lakSmI yukta dhyAnathI gADhacittavALA sajjana puruSane A lokamAM gaurI-gaMgA-urvazI(apsarA) (jevI) tArApavitra caraNakamaLamAM (bhamatI) bhamarI samAna che evI uttama varadAna vALI vANI prApta thAya che. 14 For Private Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeo uttamayogIonA AsanamAM rahelA lAlavaNathI dedIpyamAna tArA caraNakamaLamAMrahelAbhamarAsamAna, hRdayakamaLamAM zAradA(devI)nA OM hauM hA~ evA jApa maMtranuM smaraNa kare che - buddhi saMtoSa - uttamapoSaNa ane jaya vijayathI bharelA teo A lokamAM kalyANane prApta kare che. he mAtA ! mUrkha evA te manuSyonI mUrkhatAne tuM bALInAkha. ane te (pratyeka)ne buddhi khApa. 15 tArIveNIthI jitAyelo catura zeSanAga pAtAlalokamAM pravezI gayo, A jIvanamAM tArA mukhathI sArI rIte jitAyelo caMdra AkAzamAM bhamavA lAgyo, temaja tArA locanathI tiraskAra karAyelA haraNe vanamAM vAsa karyo, ane tArI kamarathI jitAyelo siMha jhaDapathI bhaya pAmelo guphAmAM pravezI gayo. 15 tamArA dhyAnarUpI kalpavRkSathI zrI mAghakavIzvare vijaya prApta karyo, tArI khuba sevAthI zrI kAlidAsa sArI rIte prApta thayelA varadAnavALA thayA. ane vidvatAne kAraNe rAjAone paNa pUjya caraNavALA zrI hemacaMdrAcArya ane bappabhaTTisUri ApanI zaktinA vAthI pRthvImAM prAptakIrtivALA teo thayA. 17 zrI vijayaprabhasUri pAsethI prApta thayela mahimAnI kAntinA prabhAvathI adbhUtabanelA, vidvAno dvArA prasanna thayelI sabhAonI zreNIthI pUjAyelA, mIThApUrvaka vidyAorUpI strIthI pUjAyelA potAnA ziSyonI bhakitathI cukatathayelAM, lakSmI vijayadvArA sArI rItesevAyelAcaraNovALA, paMDitomAM IndrasamAna zrI harSavijaya muni prasanna thAya. 18 A pramANe prasidvipAmeluM, pragaTa karelA vaibhavavAnuM, vividha prakAranA akSarothI zobhatu duHkhonA samUhane chedavA mATe, pavitra A saMpUrNa stotra sattaraso bAsaTha 1762nA varSamAM Aso mAsanI pUrNimAe AnaMdanA utkarSathI AkarSita ane prasanna manavALA bhakitathI namraevA 'lakSmI'nAma (lakSmI vijaya)evA mArA vaDe karAyu. 19 sabhyajJAnarUpI sUryakiraNanA udayamATe AdhArarUpa tamArIkRpAne manuSya samUha AlokamAM prApta karIne maMdamativALA lokopaNa ApanI zakitathI nirmala ane kavionA cittane haraNa karanAruM dedIpyamAna suMdara kAvya banAve che. 20 je buddhivALo harSI sarasvatInA suMdarastava ne traNe che ke zIkhe che tenAM mahAna udaya mATe kAmadhenurUpA sarasvatI vidyAne Ape che. 21 saMpUrNa. 20 anuvAda he zrI rUpA ! bhagavatI ! varadAna denevAlI ! zAradA devI ! jJAnarUpA ! mAtA! zobhAyukta kAzmIra deza meM utpanna kesara se camakate hue sthAna meM rahanevAlI ! he IzvarI! svAminI ! devoM tathA manuSyoM ke mukuToM se sparza kiye gaye caraNa kamaloMvAlI ! maiM tumhArI prArthanA karatA hU~ naSTa mohavAle mujha ko buddhi kI vRddhi ke lie ! haMmezA vidyAdAna do / 1 9 maiMne loka meM pavitra mukhya nAma 'bhAratI' apane sundara hRdaya me aparimita tathA zuddha dUsare nAma 'sarasvatI' kA smaraNa karake he vANI kI karane vAlI ! harSapUrvaka jora se ( uccasvara se ) apUrva sarva vyApaka aura satyasvarUpa nAma 'zAradAdevI, uttama guNa ke sthAnabhUta, paripUrNa evaM dhyAna karane yogya cauthA nAma 'haMsagAminI' aisA hRdaya kamala ke garbha meM (rakha kara maiMne sevA kI hai| 2 vratadhAriyoM ke hRdaya meM zobhatA huA, zreSTha 'vidvAnoM kI mAtA' yaha pA~cavA~ nAma, chaThA 'vAghezvarI' (vAgIzvarI) aura sAtavA~ nAma 'kumArI' kahA gayA hai| he vANI ke doSa ko chedanevAlI ! mAyA rahita 'brahmacAriNI' yaha bhalI bhA~ti gAne yogya AThavA~ nAma, (karma) mala ko dUra karanevAlA, aura atyanta utkRSTa sundara nauvA~ nAma 'tripurAmAtA' hai / 3 AnaMdayukta 'brahmaputrI' dasavA~ nAma mAnA gayA hai| gyArahavA~ nAma 'brahmANI' aura devoM- manuSyoM ko sukha denevAlA bArahavA~ nAma 'brahmavaktrI' hai| devoM dvArA jisakI stuti kI gaI hai, yogiyoM ke dvArA jisakA svarUpa jAnA jA sakatA hai evaM jo zraddhA pUrvaka japA gayA hai so terahavA~ nAma 'vANI' loka ke pramANa svarUpa 'bhASA' caudahavA~ nAma aura adhIrI 'devI' pandrahavAM nAma hai| 1 sajjanoM ko honevAle bhayaMkara bhaya ko chedanevAlA, zatru kA nAza karanevAlA zobhAyukta 'gI' solahavA~ nAma hai jo pacitra matavAlA uttama dhanyapuruSa prAtaH kAla apane hRdayakamala meM mAtA ke pavitra nAmoM kA smaraNa nirantara harSapUrvaka aura vipula bhakti ke sAtha karatA hai usI para kavi samUhoM ko varadAna denevAlI zrI zAradA nAmaka devI jaldI prasanna hotI hai / jisa devI kI arihaMta ke upAsaka samUhoM evaM veda-vedAMta ko mAnya, atyanta prasanna devI, merI jihvA ke agrabhAga para vAsa kre| kamalapatra ke samAna netroMvAlI, haMsa ke vAhana para virAjamAna hai, sundara, vINA pustaka se yukta, teja ke samUha se prakAzita hai, pravAha ke samAna suzobhita hAthavAlI devI ko maiMne bahuta bhAgya se dekhA hai| 37 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he sarasvatI ! zravaNoM (kAnoM)ko sukhadenevAle, guNoM se bhare, tumhAre isa stotra kA jo dhyAna karate haiM unako gAyeM, hAthI-ghoDe, vagairaha prANi-samUha ke sthAna, manaSyoM se vyApta, sajAvaTa se zobhita, atyadhika teja aura kAMtivAlI zreSTha dIpakoM se rAta ke aMdhakAra ko dUra karanevAlI, Apake teja se yukta utkRSTa dIvAlI kA parva hotA jo kuMda ke phUla, candra kI prabhAkI kiraNoM ke samAna bahuta capala zobhAvAlI, zveta vastro se DhaMke hue aMgoMvAlI, jo vINAvAle hAthase manohara (saMgIta) racanAvAlI, AdaraNIya janoM kI sevA ke dvArA pUjanIya, jo brahmA, indra, zaMkara, viSNu Adi devoM ke dedIpyamAna caraNa kamala ke sthAnavAlI, paramasukha karanevAlI aura vighnoM ko chedanevAlI (hai) so zAradAdevI merI bhalI bhA~ti rakSA kre| 7 jo AnaMdo ke Ananda ke bIja rUpa, coroM ke bhaya kA haraNa karanevAlI, vidyA kA hI ekadAna denevAlI, jodhanya zreSTha rUpavAlI, kubera jisake caraNoM meM namaskAra karate hai, jo teja se prakAzamAna mukhavAlI, raMbhA(apsarA) ke rUpa se baDhakara sundara hai, ciMtAmaNi ratna se bhI manohara, Ananda-pramoda se nRtya karanevAlI, hAthiyoM ke gaNDasthala ke samAna zobhAvAle, stanayugma ke spandana se bhare coMsaTha lar3iyoM se yukta hAravAlI hai| jo sundara lalATa meM manohara tilaka ke cihnavAlI, kuMDaloM se vyApta kAnavAlI, choTe baDe camakadAra hArovAlI, praNAma karate hue bhaktovAlI, motI pahanI huI nAsikAvAlI, caMdra-sUrya-nakSatroM kI zreNIse bane hue, hAtha meM suzobhita kaMkaNa aura svarNa ke valayavAlI, 'kina kina' karatI karadhanI evaM mekhalA se acchI taraha ba~dhI huI kamaravAlI, evaM caraNoM meM nUpura kI dhvanivAlI hai| candrake samAna mukhavAlI, sUrya ke jaise tejavAlI, suvarNakuMbha ko jItanevAle sundara stana rUpI dvIpoMvAlI, biMba ke samAna (lAla) hoThavAlI, lAla hAthavAlI, kamala kI paMkhuDI ke samAna locanavAlI, komala bAhuvAlI prasiddha, hAthI kI tUMDha ke samAna do jaMghAoMvAlI, caraNoM ke nakhoM kI kAMti se AkAza kI nakSatramAlA ko prakAzita karanevAlI, vaha atyanta prasanna huI zAradA mujhe sadA hI icchita vastu pradAna kre| he mAtA ! tumhAre nAmarUpI maMtra ke smaraNa meM jo bhalI bhA~ti magna rahate haiM una (bhakto) kA kSudra (tuccha)jIvoM Adi se pIr3A, yuddha, agni, hAthI, siMha, peTa kI pIDA, jalacara , cora, dAvAnala, sarpa, samudrI tUphAna, dAruNa vipattiyoM ke samUha kA AkramaNa, roga, zatru, duSTa, bhUta-preta vagairaha evaM yakSa Adi duHkha, coTa, bandhanoM kI utpatti kA kSaya ho| madonmatta hAthiyo ke jabaradasta ghaMTArava se diggajoM (dizAoM ke hAthiyoM) ke kAna ke bhItarI bhAga ko baharA banAnevAlI, hina hinAnekI joradAra AvAja karate hue ghoDoM ke teja, pavana ko jItanevAle, vega ke abhimAna se adhika guNavAlI, bar3e mahaloM kI paMkti ke dedIpyamAna, pracura dhana se bhare madhyabhAgo (bhaMDAroM) aura saMgIta se manohara saMpattiyA~ unake hotI haiM jo hararoja harSa pUrvaka isa saMstavana kA smaraNa karate hai| jo atyanta nirmala matimAna Apake gaMbhIratApUrNa, sajjanA ko ati priya, aneka prakAra ke bahuta uttama zabdarUpI puSpoM se yukta stavana ko kaMTha meM dhAraNa karatA hai usa jJAna lakSmI yukta, dhyAna se gADha cittavAle, sajana puruSa ko loka meM gaurI-gaMgA, urvazI jaisI, tumhAre pavitra caraNa-kamaloM meM ma~DarAtI bhramarI ke samAna, uttama varadAnayukta vANI prApta hotI hai| jo uttama yogiyoM ke Asana meM rahe hae, lAla varNase dedIpyamAna tumhAre caraNa kamaloM meM ma~DarAte bhramaroM ke samAna, hRdaya kamala meM zAradA devI ke 'om hA~ hrIM' jApa maMtra kA smaraNa karate hai, ve buddhi, saMtoSa, uttama poSaNa evaM jaya-vijaya se bhare hue puruSa isa loka meM kalyANa ko prApta karate haiN| he mAtA tuma una mUoM kI jar3atA ko jalA DAlo aura usa hara eka ko buddhi pradAna kro| 15 tumhArI veNI dvArA jItA huA catura zeSanAga pAtAla meM calA gayA, isa bhuvana meM tumhAre mukha se acchItaraha parAjita huA candra AkAza meM bhramaNa karatA hai, aura tumhAre locanoM se tiraskRta hariNane vana meM vAsa le liyA, evaM tumhArI kamara dvArA jItA gayA siMha- zIghra bhayabhIta hokara guphA meM praviSTa ho gyaa| tumhAre dhyAnarUpI kalpavRkSa se kavIzvara mAghane vijaya prApta kii| tumhArI ati sevA se zrI kAlidAsa acchI taraha prApta hue varadAnavAle hae, vidvattA ke kAraNa rAjAoM ke lie bhI pUjya-pAda aise hemacandrAcArya evaM bappaTTi sUri.. ApakI zakti ke vaza ke kAraNa bhUmaMDala meM ve prApta kIrti vAle bne| zrI vijaya prabhasUri se prApta mahimA kI kAnti ke prabhAva se adbhuta bane hae, vidvAnoM ke dvArA prasanna haI sabhAoM kI zreNi se pUje gaye, krIDApUrvaka vidyArUpI strIyoM se pUjita, apane ziSyoM kI bhakti se yukta hue lakSmIvijaya dvArA bhalIbhA~ti sevita caraNoM vAle paMDitoM meM indra ke samAna zrI harSa vijaya muni prasanna ho| 18 isa taraha khyAtiprApta, prakaTa kiye gaye vaibhavavAlA, vividha prakAra ke akSaroM se zobhita, duHkhoM ke samUha ko kATane ke lie isa pavitra saMpUrNa stotra ko satraha sau bAsaTha ke varSa meM Azvina mAsa kI pUrNimA ke dina Ananda ke utkarSa se AkarSita evaM prasanna mana vAle, bhakti se namra hue maiM lakSmIvijaya' ne bnaayaa| 38 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagjJAna rUpI sUrya-kiraNa ke udaya hetu AdhArarUpa tumhArI kRpA ko mAnavasamUha-isa loka meM prApta kara maMdamati loga bhI ApakI zakti se nirmala tathA kaviyoM kA mana haranevAlA, dedIpyamAna, sundara kAvya banAte hai| 20 // 7 // sarasvatI ke isa sundara stavana kA jo buddhimAn prAtaHkAla harSa pUrvaka ginatA hai (paDhatA hai,) usa ke mahAn udaya ke lie kAmadhenu svarUpa sarasvatI vidyA detI hai| 21 // iti zrI zAradA stotra sampUrNam // // 8 // 21 // 9 // zrIdharmasiMhasUriviracitaM ||srsvtii-bhktaamrm|| vasanta tilakA0 // 10 // tvannAmamantramiha bhAratasambhavAnAM, bhaktyaiti bhArati ! vizAM japatAmadhaugham / sadyaH kSayaM sthagitabhUvalayAntarikSaM, sUryAMzabhinnamiva zArvaramandhakAram zrIharSa-mAgha-vara bhAravi-kAlidAsavAlmIki-pANini-mamaTTa mahAkavInAm / sAmyaM tvadIyacaraNAbjasamAzrito'yaM, muktAphaladyutimupaiti nanUdabinduH / vidyAvazA-rasikamAnasa-lAlasAnAM, cetAMsi yAnti sudRzAM dhRtimiSTamUrte! tvayyaryamatviSi tathaiva navodayinyAM, padmAkareSu jalajAni vikAzabhAJji tvaM kiM karoSi na zive ! na samAnamAnAn, tvatsaMstavaM pipaThiSo viduSo gurUhaH / / kiM sevayannupakRte: sukRtaikahetuM, bhUtyAzritaM ya iha nAtmasamaM karoti ? yat tvatkathAmRtarasaM sarasaM nipIya, medhAvino navasudhAmapi naadriynte| kSIrArNavArNa ucitaM manasA'pyavApya, kSAraM jalaM jalanidherazituM ka icchet ? jainA vadanti varade ! sati ! sAdhurUpAM, tvAmAmananti nitarAmitare 'bhvaaniim'| sArasvataM matavibhinnamanekamekaM, yatte te samAnamaparaM na hi rupamasti manye prabhUtakiraNau zrutadevi ! divyau, tvatkuNDalau kila viDambayatastamAyAm / mUrtaM dRzAmaviSayaM bhavibhozca pUSNo, yad vAsare bhavati pANDupalAzakalpam ye vyoma vAta jala vahnimRdAM cayena, kAyaM praharSavimukhAMstvadRte shrynti| jAtAnavAmba ! jaDatAdyaguNAnaNUna mAM, kastAna nivArayati saJcarato yatheSTama ? asmAdRzAM varamavAptamidaM bhavatyAH, 'satyA' vratoruvikRteH saraNiM na yAtam / kiM codyamaindramanaghe ! sati ! 'sArade''tra, kiM mandarAdizikharaM calitaM kadAcit ? nirmAya zAstrasadanaM yatibhi ryayaikaM, prAduSkRta: prakRtitIvratapomayena / // 11 / / bhaktAmarabhramaravibhramavaibhavena, lIlAyate kramasarojayugo yadIyaH / nighnannariSTabhayabhittimabhISTabhUmAvAlambanaM bhavajale patatAM janAnAm // 1 // matvaiva yaM janayitAramaraMsta haste, yA saMzritAM vishdvrnnlipiprsuutyaa| 'brAhmI' majihmaguNagauravagauravarNA, stoSye kilAhamapitaM pathamaM jinendram // 2 // yugmam mAtar ! matiM sati ! sahasramukhIM prasIda, nAlaM manISiNi ! mayIzvari ! bhktivRttau| vaktuM stavaM sakalazAstranayaM bhavatyA,manya: ka icchati janaH sahasA grahItuma ? // 3 // tvAM stotumatra sati ! cArucarikhapAvaM, kartuM svayaM guNadarIjaladurvigAhyam / etat trayaM viDupagRhayituM surAdi, ko vA tarItumalamambunidhiM bhujAbhyAm ? // 4 // tvadrNanAvacanamauktikapUrNamIkSya, mAtar ! na bhaktivaraTA tava mAnasaM me| -prIterjagattrayajana-dhvanisatyatAyA, nAbhyeti kiM nijazizo: paripAlanArtham ? // 5 // vINAsvanaM svasahajaM yadavApa mUrchA, zrotu na kiM tvayi suvAk ! priyjlpitaayaam| jAtaM na kokilaravaM pratikUlabhAvaM, taccArucUtakalikA nikaraikahetuH // 6 // // 12 // // 13 // // 14 // / / 15 / / 39 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 16 // // 26 // . // 17 // // 27 // // 18 // // 28 // // 19 // // 29 // // 20 // uccheditAMha ulapaiH sati! gIyase cid-, dIpo'parastvamasinAtha ! jagatprakAza: yasyA atIndragiri rAGgirasa' prazasya-, stvaM zAzvatI svamatasiddhimahI mahIyaH / jyotiSmayI ca vacasAM tanuteja Aste, sUryAtizAyi mahimA'si munIndraloke spaSTAkSaraM surabhisubhu ! samRddhazobha, jegIyamAnarasikApriyapaJcameSTam / dedIpyate sumukhi ! te vadanAravindaM, vidyotayajjagadapUrvazazAGkabimbam prApnotyamutra sakalAvayavaprasaGgi ! niSpattiminduvadane ! shishiraatmktvm| siktaM jagat tvadadharAmRtavarSaNena, kArya kiyajaladharairjalabhAranamai : ? mAtastvayi mama mano ramate manISimugdhAgaNe na hi tathA niyamAd bhvtyaaH| tvasminnameyapaNarociSi ratnajAtI, naivaM tu kAcazakale kiraNAkule'pi cetastvayi zramaNi ! pAtayate manasvI, syAvAdinimnanayata: prayate yato'ham / yogaM sametya niyamavyavapUrvakena, kazcinmano harati nAtha! bhavAntare'pi jJAnaM tu samyagudayasyanizaM tvameva, vyatyAsa saMzayadhiyo mukharA aneke| gaurAGgi ! santi bahubhA: kakubho'rkamanyA:, prAcyeva dig janayati sphuradaMzujAlam yo rodasI mRtijanI gamayatyupAsya, jAne sa eva sutanu ! prathita: pRthivyAm / pUrvaM tvayA''dipuruSaM sadayo'sti sAdhvi!, nAnya: ziva: zipadasya munIndrapanthAH dIvyayAnilayamunmiSadakSipA, puNyaM prapUrNa hRdayaM varade ! vareNyam / tvadrghanaM saghanarazmi mahAprabhAvaM, jJAnasvarupamamalaM pravadanti santa: kaivalyamAtmatapasA'khilavizvadarzi, cakre yayA''dipuruSa: praNayAM pramAyAm / jAnAmi vizvajananIti ca devate! sA, vyaktaM tvameva bhagavan puruSottamo'si siddhAnta edhi phalado bahurAjyalAbho, nyasto yayA jagati vishvjniinpnthaaH| vicchittaye bhavatateriva devi! manthAH tubhyaM namo jinabhavodadhizoSaNAya madhyAhnakAlavihRtau savituH prabhAyAM, saivendire ! guNavatI tvamato bhavatyAm / doSAMza iSTacaraNai raparai rabhijJaiH, svapnAntare'pina kadAcidapIkSito'si hArAntarasthamayi ! kaustubhamatra gAtrazobhAM sahasraguNayatyudayAsta giryoH / vandyA'syatastava satImupacAriratnaM, bimbaM raveriva payodharapArzvavarti ajJAnamAtratimiraM tava vAgvilAsA vidyAvinodividuSAM mahatAM mukhaagre| nighnanti tigmakiraNA nihitA nirIhe, tuGgodayAdizirasIva sahasrarazme pRthvItalaM dvayamapAyi pavitrayitvA, zubhaM yazo dhavalayatyadhunordhvalokam / prAg laGghayat sumukhi ! te yadidaM mahimnA-, muccastaTaM suragireriva zAtakaumbham romormibhi (vanamAtariva triveNIsaGga pavitrayati lokmdo'nggvrti| vibhrAjate bhagavati ! trivalIpathaM te, prakhyApayat trijagata: paramezvaratvam bhASyoktiyuktigahanAni ca nirmimISe, yatra tvameva sati ! shaastrsrovraanni| jAnImahe khalu suvarNamayAni vAkya-, padmAni tatra vibudhA: parikalpayanti vAgvaibhavaM vijayate na yathetarasyA, 'brAhmi !'prakAmaracanAruciraM tathA te| tADaMkayostava gabhastiratIndubhAnvostAhakakuto grahagaNasya vikAzino'pi? kalyANi ! sopaniSadaH prasabhaM pragRhya, vedAnatIndrajadaro jaladhau jugop| bhISmaM vidherasuramugraruSA'pi yastaM, dRSTavA bhayaM bhavati no bhavadAzritAnAm garjadghanAghanasamAna tanUgajendra-, viSkambhakumbhaparirambhajayAdhiruDhaH / // 30 // // 21 // // 31 // // 22 // // 32 // // 23 // // 33 // // 24 // // 34 // // 25 // 40 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 21 bhASAntara dveSyo'pibhUprasaradazvapadAtisainyo, nAkrAmati kramayugAcalasaMzritaM te |rUlA mAMsAskRrfzca-ra-zukra-sanamanA, snAyUdite vapuSi pittamarutkaphAdyaiH / rogAnalaM capalitAvayavaM vikAra, stvannAmakIrtanajalaM zamayatyazeSam //rUddA mithyApravAdanirataM vyadhikRtyasUyamekAntapakSakRtakakSavilakSitAsyam / caMtADatI . te brinihaM, tvannAmanAgadamanI hRdi yasya puMsa: //37lii prAcInakarmajanitAvaraNaM jagatsu, mauDhyaM madADhyahaDhamudritasAndratandram / saupazuSTimaya ! sAsua! , tvatkIrtanAt tama ivAzu bhidAmupaiti / rUA sAhityazAbdikarasAmRtapUritAyAM, sttrkkrkshmhormimnormaayaam| pAraM nirantaramazeSakalandikAyAM, tvatpAdapaGkajavanAzrayiNo labhante || rUA saMsthairuparyupari lokamilaukaso jJA, vyomno gurujJakavibhiH saha sakhyamuccaiH / anyo'nyamAnyamiti te yadavaimi mAtasvAsaM vihAya bhavataH smaraNAd vrajanti |4|| devA iyantyajanimamba ! tava prasAdAt, prApnotyaho prakRtimAtmani mAnavIyAm / vyaktaM tvacintyamahimA pratibhAti tiryaka, mA bhavanti makaradhvajatulyarupA: //4 ye cAnavadyapadavIM pratipadya padme !, tvAcchikSitA vapuSi vAsaratiM lbhnte| no'nugrahAt tava zivAspadamApya te yat, sadya: svayaM vigatabandhabhayA bhavanti I4rA indo: kaleva vimalA'pi kalaGkamuktA, gaGgeva pAvanakarI na jalAzayA'pi / syAt tasya bhArati! sahasramukhI manISA, yastAvakaM stavamimaM matimAnadhIte I/4rA yo'haMjaye'kRtajayo guruSemakarNapAdaprasAdamudito gurudhrmsiNhH| vAgdevi ! bhUmni bhavatIbhirabhijJasaGgha, taM mAnatuGgamavazA samupaiti lakSmI: //4 iti dharmasiMhasUriviracita - srsvtiibhktaamrsmpuurnnm| vAMchita viSayane viSe AdhArabhUta evuM jenuM caraNakamalanuM yugala, saMsArathI utpanna thayelAM (karma) lepa vaDe vyApta evI manuSyonI upadravarUpI, temaja bhayarUpI bhIMtano nAza karatuM bhakata devatArUpI bhamaronA vilAsanI samRddhivaDe lIlAnuM AcaraNa kare che. temaja je (davI) jene (prabhune) janaka mAnIne ja jenA hastamAM ramI te vizALajJAnavALA tIrthaMkarano nirmaLa prakAza ane lipirUpI utpatti dvArA Azraya lIdhelI temaja sarala guNanA gauravavaDe suMdara prakAzavALI evI (te) mRtadevatA (sarasvatI)ne huM paNa nakkI stavIza. 1-2 he mAtA ! he sAdhvI ! he IzvarI ! ekadama samasta zAstronA mArgane grahaNa karavAnI (jANavAnI), stotra kahevAne IrachA rAkhanArA, temaja bhakitanI pravRttimAM kuzaLa evA mArA viSe tuM sahasamukhI buddhi Apa (arthAt hajAra prakAranI prajJAthI vibhUSita kara (kemake) ApazrI vaDe satkArAyelo kayo manuSya samartha (thato) nathI ? 3 he sAdhvI ! manohara gaNonA bhAjanarUpa evI tArI stuti karavAne, merU (lAkha cojananI uMcAIvALA parvata)ne AliMgana karavAne, temaja be hAtha vaDe samudrane tarI javAne e traNa (kAya)ke je guNo - guphAo ane jaLavaDe muzkelIthI pAra pAmI zakAya tema che, tene svayaM (svamativaDe nizcaya) karavAne atre kayo paMDita samartha thAya ? he jananI ! potAnA bALaka jevA mArA mAnasane tArI stutinAM vacanorUpI motIthI paripUrNa joIne tribhuvananA lokonI ukitanI satyatAvALI prItino nirvAha karavAne arthe zuM tArI bhakitarUpI haMsI mAnasa prati AvatI nathI (Ave ja che kemake mAnasa sarovara prati rAjahaMsI jAya che ja). jenI vANI suMdara che evI he (zrutadevatA)! tuM priya bole che tyAre vINAno svAbhAvika svara(paNa) mUcchane pAmyo to pachI jene prasiddha manohara AMbAnI maMjarIono samudAya advitIya kAraNa che evAne koyalano Tahuko zrotAone zuM pratikUla na lAge? (arthAt tArA madhura zabdarUpI amRtanuM pAna karyA pachI vINAno svara ke koyalano Tahuko kaTu lAge emAM zuM navAI? 6 he sarasvatI ! A saMsAramAM bhakitapUrvaka tArA nAmarUpI matrano jApa karanArA tathA bharatakSetramAM janmelA manuSyonA pApasamUha ke jeNe manuSyaloka tathA svargalokano virodha karyo che te pApasamUha, bhUmaMDaLa ane AkAzanuM AcchAdana karIne rahelAM sUryanA kiraNothI bhedAyelAM rAtrIsaMbaMdhI aMdhakAranI jema jaladIthI nAza pAme che. 41 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema kamaLano Azraya lIdheluM jalabiMdu mukatA(motI)nA phaLanI prabhAne nakkI pAme che tema he sarasvatI ! tArA caraNakamalano. Azraya lIdhelAM evo A (kartA) zrI harSa, mAgha, uttamabhAravi, kAlidAsa, vAlmIki, pANinI, mamaTTa jevA mahAkavionI. tulanAne pAme che. 8 manohara dehavALI he (sarasvatI)! jenI vidyArUpI strInA rasika jJAnane viSe abhilASA che evA tathA sArI draSTivALAo (sajajano)nA citta tAre viSe AnaMda pAme che tevI ja rIte sarovaramAMnA vikAsane pAmanArAM padmo navIna udacavALI. (prAtaHkAlanI) sUryanI prajAne viSe AnaMdane pAme che. arthAt sUryodaya thavAthI te paDyo khIlI rahe che. he kalyANinI ! tArA stavanano pATha karavAnI abhilASA. rAkhanArA paMDitone zuM tuM samAnajJAnavALA evI nathI karatI ? (kare ja che) upakArano jene mahAna vicAra che evo je jana atrA puNyanA advitIca kAraNarUpa saMpatti vaDe Azraya karAyelAne seve che tene zuM te potAnA tulya (dhanika) nathI banAvato ? (banAve che) 10 tArA stavanarUpI amRtanA rasanuM rasapUrvaka pAna karyA pachI paMDito nUtana amRtarasano paNa Adara karatAM nathI. (kema ke) cogya evuM kSIrasamudra (dUdha karatAM ya mIThA) jaLane prApta karyA pachI koNa (lavaNa) samudranA khArA jaLano AsvAda levAmAM manathI paNa Icche ? 11 he satI ! he varadAna denArI je (kAraNe) tArA samAna anya sArasvatarUpa nathI ja, te tAruM eka mAtra rUpa matomAM vizeSa bheda pAmeluM (hovAthI) aneka che tethI karIne jaino tane sAdhu-svarUpI mAne che ane bIjAo tane bhavAnI kahe che. 12 | he mRtadevatA! bahu kiraNavALA - divya evAM tArA be kuMDaLo sUryanA ane caMdranA maMDaLanI kharekhara viDaMbanA kare che ema huM mAnuM chuM. sUryanuM maMDaLa rAtrine viSe netrone agocara bane che. ane caMdranuM maMDaLa divasanA pAkI gayelAM khAkharAnA patranA jevuM (nisteja) thAya che. 13 he mAtA ! tuM mAruM rakSaNa kara (kemake) doSo, AkAza - vAyu - jaLa - agni ane pRthvInA samUhe karIne dehano Azraya le che. te (potAnA zarIramAMthI utpanna thayelAM prakRSTa harSathI vimukha thayelA mUrkhatAdi doSone tArA vinA koNa IcchA mujaba dUra karI zake ? (arthAt anya koI samartha nathI). 14 he pAparahita, satI zAradA ! A stotramAM ApazrInI pAsethI. prApta kareluM satyavatI (sItA)nA vratanA samAna vizALa evuM varadAna amArA jevAone vikAranA mArgane prApta thayuM nahiM emAM zuM Azcarya ? (kemake) IMdra saMbaMdhI merUparvatanuM zikhara kayAre paNa calAyamAna thAya che kharuM ? (nahiM). 15 he satI !tArA vaDe advitIya zAstrarUpI gRhanuM nirmANa karIne jagatanA prakAzaka evA arpava jJAna dIpakane pragaTa karyo, te tuM svabhAvathI utkRSTa tapomaca talavAra vaDe pAparUpI gucchAne kApI nAkhanArA munio dvArA gavAya (stuti karAyo che. 16 | (he satI !)jeNe merUparvatanuM atikramaNa karyuM che, bRhaspatine (paNa) prazaMsA karavA yogya jenA vacanono mahimA che tathA jenA dehanuM atimahAna temaja sUryathI paNa adhika teja e baMne gaNadhara lokamAM rahelA che. te svamatane viSe jJAnAdi lakSmInA utpatti sthAnarUpa che. temaja sarvottama kAMtivALI evI tuM zAzvatI varte che.17 he suMdara vadanavALI (sarasvatI)! jene viSe (akArAdi bAvana) akSaro spaSTa che, evuM sugaMdhita, suMdara bhamaravALuM, sArI rIte vRddhi pAmelI zobhAvALuM, vAraMvAra gavAtA rasikajanone priya evA paMcama (rAga)thI manohara, jagatane apUrva (vizeSe) prakAza karanAruM ane asAdhAraNa caMdranA maMDaLa jevuM tAruM mukhakamaLa atizaya zobhe che. 18 | he caMdravadanA (zAradA)! tArA adharo (hoTha)mAMthI (jharatI) amRtanI varSAthI siMcAyeluM jagata zItalatAne tathA samasta (samRddhi - rasa ane siddhirUpI) avayavone saMpAdana karAvanArI evI prAptine ahi ja pAme che (to pachI) jaLanA bhAravaDe namra banelAM evAM meghonuM zuM kAma che ? 19 | he mAtA ! tArA viSe mAruM mana rame che paNa ApazrIthI hInA evI catura mugdhA (strI)one viSe nahi, (ratna parIkSaka nuM mana) mApI na zakAya evA mUlyavALA prabhAyukata jAtimAna ratnamAM rame che paraMtu teTalA kiraNothI phelAyelAM kAcanA TukaDAne viSe nahi (ja) rame. | he (ATha karmonA zramane haranArI) zramaNI ! koIka manasvI (pAkhaMDI)mArA manane bhavAMtaramAM paNa syAdvAdI (tIrthakaro)nA (nagamAdika) gaMbhIra nayathI bhraSTa kare (nahiM) jethI nizcaya ane vyavahAranI eka sthAne yojanA karIne huM tArA viSe mArA manane nizcaLa karuM chuM. he ujajavala deha vALI gaurAMgI ! tuM ja haMmezA samyagajJAnane prApta kare che. (arthAt tAruM ja samyagajJAna che.) (bAkI) saMzaya ane viparyaya (ulaTA)thI yukata buddhivALA vAcALa to aneka che. ghaNAM nakSatrovALI dizA (ghaNI) che. paraMtu pharAyamAna kiraNonA samUhavALA evA sUryane janma ApanArI dizA to pUrva ja che. 22 he suMdara zarIravALI ! he sAdhvI (sarasvatI)! je svarga ane pRthvInA janma ane maraNano (sarvathA aMta) nAza kare che, te ja tArA vaDe AdipuruSa (AdinAtha prabhu)nI upAsanA sevA karIne pRthvI upara vistArelo kRpAyukata kalyANakArI zivapada no 20 21 42 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalIoe (batAvelo)mArga che anya(bIjo) koI nahiM (ema) huM jANuM che. 23 he varadAna denArI (zAradA)! krIDA karatI kRpAnA nivAsa - rUpa, pavitra vikasvara kamalavALI, (aneka graMthothI) bharapUra hradayavALI, atizaya zreSTha tathA nibika (gADha) kiraNothI yukta mahAprabhAvazALI evA tArA dehane, paMDito nirmaLa jJAna svarUpI kahe che. 24 he devI ! jenAvaDe puruSottama evAM Adi purUSa (RSabhadeva)ne snehI karAvyAM (tathA) jene pote tapa karIne samasta vizvane dekhanArI mahimAyukta kevalajJAnatAne pramANarUpe siddha karI ApI ane vizvanI mAtA-jagadaMbA je che te tuM ja che ema huM jANuM chuM. 25 he devI ! vadhatAM jatAM phaLane ApanAro, bahu rAjayonA lAbhavALo, jagatamAM samasta lokane hitakArI evA mArgarUpa tathA je tIrthakarathI utpanna thayelo che, dahiMnA zoSaNArthe (dhI nI prApti karAvanArA) maMthanaDa jevo, havonI paraMparAnA uccheda mATe tArAvaDe je siddhAMta sthApana karAyo che te mAtAne namaskAra thAo. 26 de (lakSmI svarUpA) IndirA ! te ja tuM guNavALI cho. ethI karIne jema madhyAhana samaye viharaNavALA sUryane tejamAM jovAmAM Avato nathI tema tArA viSe paNa jemanuM cAritra STi(priya) che evA (munio )vaDe tathA bIjA catura (jano) vaDe svapnAMtaramAM paNa kyAreya avaguNano deza paNa tArA viSe jovAyo nathI. 27 ha (mRtadevatA)! tArA stanonI samIpa rahenAruM hAranA madhyabhAgamAM raheluM evuM kaustubha (nAmanuM) ratna ke je uMdacAcaLa ane astAcaLanI samIpa janArAM sUryamaMDaLa jevuM (goLa) te ratna ahiM tArA dehanI zAzvatI zobhAne sahasraguNI kare che. ethI karIne tuM vaMdana karavA yogya che. 28 ke niHspRhA sarasvatI ! jema uMcca udayagiri upara rahelAM sUryanA kiraNo vizvavyApI aMdhakArano nAza kare che tema tArI vANInA vilAso prakhara vidyAnA vinoda (AnaMda)yukata vidvAnonI jihavAnA agrabhAge rahelA ajJAnamAtrarUpa aMdhakArano vinAza kare che. 29 hai suMdara mukhavALI (sarasvatI)! prathama to saMkaTothI vyApta evA baMne (nAgaloka - pRthvIlokarUpI)pRthvItone pavitra karIne je A tArI kIrti, ujajavaLa kaLazanA jevI che te mahimAonA atizaya vaDe jANe sumerUnA suvarNamaya taTanuM ullaMghana karatI na hoya tema hamaNAM svargalokane zveta banAvI rahI che. 30 he jagadaMbA ! he jJAnavatI ! tArA deha (peTa) upara rahelo ane tribhuvananA paramezvarapaNAnuM kathana karanAro A tAro bivalIno mArga (gaMgA yamunA ane sarasvatIrUpI) triveNInA saMgamanI jema romarUpI kolo vaDe jagatane pavitra kare che ane vizeSe zobhe che. 31 he sAdhvI ! jyAM tuM ja bhASyanI ukita ane yuktiothI gahana evAM zAstrarUpI sarovaro race che tyAM kharekhara paMDito suMdara temaja pracura varNavALA vAyarUpI suvarNamaya kamaLo race che ema ame jANIe chIe. 32 hai brAhmI ! racanA vaDe atyaMta manohara tAro vANI vaibhava jevo vijayI varte che tevo anyano nathI (kemake) caMdra ane sUryanA karatAM paNa vadhAre tArAM kuMDaLonI kAMti jeTalI che teTalI kAMti udayamAM AvelAM grahonA samudAyanI paNa kAMthI hoya ? 33 he kalyANi ! jeNe IndranA bhayanI (paNa) avagaNanA karanAra je dainye (zaMkha nAme) brahmA pAsethI rahasyAtmaka (cAra) vedone baLAtkArapUrvaka grahaNa karIne tIvra krodha vaDe tene samudramAM saMtADyA, te bhayaMkara daityane joIne tArA sevakone bhaya nathI. 34 (he kalyANi!) garjanA karatAM evAM meghanA samAna (zyAma) dehavALA gajendra(hAthI)nA vistIrNa kuMbhanA AliMganArthe tathA vijaya meLavavAne mATe tenA upara ArUDha thayelo evo tema ja bhUmine viSe yuddha karavAne mATe jenA azvo temaja pAyadaLonuM lazkara kaTibaddha thaI rahyuM che evo zatru paNa tArA caraNayugalarUpI parvatono Azraya lIdhelAne pIDA karI zakato nathI. 35 (he bhadre)! mAMsa, lohI, hADakA, rasa, vIrca, lajjAzIla majjA (carabI) ane snAyu e (sAta dhAtu)vaDe utpanna thayelA zarIrane viSe pitta, vAyu ane kapha vigere vikArothI capaLatA pAmI gayAM che avayavo jenAthI evA vyAdhirUpI samasta agnine tArA nAmanA kIrtanarUpI jaLa zAMta kare che. 36 je purUSanA hRdayamAM tArA nAmarUpI sarpane vaza karavAnI jaDI(buTTI) che te nirbhaya cittavALo hoI asatya pralApone viSe atyaMta Asakata vizeSataH IrSyALu tema ja ekAMta pakSano aMgIkAra karavAthI vilakhAM vadanavALA banelA evAM durjanarUpI sarpane cUrNa kare che. (vaza karI le che) 37 he devI ! prAcIna karmo vaDe utpanna thayelAM AvaraNovALI, jene viSe garvanI adhikatAvaDe gADha ALasanuM majabUta mudraNa thayela evI manuSyonI mUrkhatA, lokane viSe tArA saMkIrtanathI gharone viSe dIpakanA kiraNothI cUrNita thayelA aMdhakAranI jema nAza pAme che. 38 (he devI !) niraMtara tArA caraNa kamalarUpI vanano Azraya lenArAM (bhakato) sAhitya ane vyAkaraNanA rasAmRtathI paripUrNa evI tema ja paMDitonA tarkarUpI kaThora moTA kolo vaDe manohara 43 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3G evI sarva vidyAne viSe pAra pAme che. he mAtA ! martyalokavAsI paMDito tAruM smaraNa karavAthI, trAsarahita banIne nakSatrayukata AkAzanA upara AvelA lokane viSe rahelA evAM bRhaspati(gura) budha ane zukra sAthe eka bIjAne atizaya mAnya evI mitratAne pAme che. (arthAt mAnavonI devo sAthe ane devonI mAnavo sAthe paNa maitrI thAya che, ema huM jANuM chu. 40 he mAtA ! tArA svarUpane viSe aciMtya mahimAno spaSTa rIte pratibhAsa thAya che. (kemake) tArI kRpA vaDe aho ! tiryaMca (pazuo), manuSya saMbaMdhI prakRtine pAme che. manuSyo madana (deva)nA samAna svarUpavALA bane che ane devo to yonirahita evI avasthAne pAme che. 41 he lakSmI ! tArI pAsethI zikSA pAmelAM dekho (manuSyo) doSarahita (syAdvAdarUpI) sthAnane prApta karIne, mAtAnA zarIramAM (garbhamAM) nivAsa karavAne prIti rAkhatAM nathI teo tArI kRpAthI mukti padavIne prApta karIne potAnI meLe tAkAla (ATha karmanA) baMdhananA bhayathI mukta thAya che. 42 he sarasvatI ! je buddhizALI A tArA stotranuM paThana kare tenI buddhi caMdranI sahasamukhI kalAnI jema nirmaLa ane karthaMkarahita temaja sahasamukhI gaMgAnI jema pavitra karanArI ane jaDane viSe abhiprAya rahita evI nakkI thAya. 83 hai vAgevI ! (ekAMtavAdIonA) ahaMkArane jItanArA, kugurUone baMdhanakartA, roga - duHkha ane RNarUpI baMdhananA parAbhavane lIdhe harSita evA bahuvidha (caturvidha saMghamAM) catura saMghamAM vRddhi pAmelo evo je gariSTha dharmatane viSe siMha samAna, ApazrI vaDe vijayI thayo, te satkAra vaDe unnata manuSyanI samIpa svataMtra rIte lakSmI jAya che. 44 athavA hai vAdevI ! guru(zrI) kSemakarNanA caraNaprasAdathI, harSa pAmelo evo je (huM) AcArya dharmasiMha abhimAnane toDanArA tathA bahuvidha catura saMghane viSe tArA vaDe vijayI banyo te satkAra paDe unnata (khevA mane) svataMtra lakSmI sahA seve che. 44 saMpUrNa. 11 anuvAda icchita viSaya meM AdhArabhUta, aisA jisake caraNakamaloM kA yugma, saMsAra se utpanna hue (karma) lepa dvArA vyApta aisI manuSyoM kI upadravarUpI, evaM bhaya rUpI dIvAra ko nAza karatA huA, bhaktadevatArUpI bhramaro ke vilAsa kI samRddhi ke dvArA lIlA kA AcaraNa karatA hai, evaM jo (devI) jina (prabhu) ko janaka mAna kara hI, jinake hAtha meM khelI una vizAlajJAnavAle tIrthaMkara kA nirmala prakAza, evaM lipirUpI utpatti dvArA Azraya lI huI, sAtha hI sarala guNa ke gaurava se sundara prakAzavAlI usa zrutadevatA- (sarasvatI) kI maiM bhI avazya stuti karU~gA / 1-2 " he mAtA ! he sAdhvI ! he IzvarI ! ekadama samasta zAstro ke marma ko grahaNa karane- jAnane evaM stotra kahane kI icchAvAle tathA bhakti kI pravRtti meM kuzala aise mujha ko tU sahasramukhI buddhi de arthAt hajAra prakAra kI prajJA se vibhUSita kara, kyoMki ApazrI ke dvArA samAIta (satkAra kiyA gayA) kaunasA manuSya samartha nahIM hotA? 3 - he sAdhvI! tuma manohara guNoM ke bhAjanarUpa ho ! tumhArI stuti karanA, meru ( lAkha yojana U~ce parvata) ko AliMgana karanA evaM do hAthoM se samudra ko taira jAnA ye tIna (kArya) jo guNa-guphAoM aura jala ke dvArA kaThinAI se pAra kiye (pAye) jA sakate haiM, unheM svayaM (svamati se) nizaya karane meM yahA~ kauna sA paMDita samartha hotA hai ? 4 he jananI ! apanA bAlaka ke samAna mere mAnasa ko tumhArI stuti ke vacanarUpI motiyoM se paripUrNa prIti kA nirvAha karane hetu kyA tumhArI bhakti rUpI haMsinI mAnasa kI ora nahIM AtI ? (jarUra AtI hai, kyoMki rAjahaMsinI mAnasa sarovara prati jAtI hI hai|) 5 he sundara vANIvAlI (zrutadevatA!) jaba tuma priya bolatI ho taba vINA kA svAbhAvika svara bhI mUcchiMta ho jAtA hai to phira jise prasiddha manohara Amra maMjariyoM kA samUha advitIya kAraNa haiM aisI koyala kI kUka kyA zrotAoM ko pratikUla nahIM lagegI ? (arthAt tumhAre madhura zabdarUpI amRta kA pAna karane ke bAda vINA kA svara yA koyala kI kUka bhI kaTu lage isameM kyA Azcarya 1) 6 he sarasvatI ! isa saMsAra meM tere nAmarUpI maMtra kA bhaktipUrvaka jApa karanevAle tathA bharata kSetra meM utpanna hue manuSyoM ke pApa samUha, jinhoMne manuSyaloka aura svargalokakA nirodha kiyA hai vo pApasamUha zIghra hI aise naSTa ho jAte haiM jaise bhUmaMDala tathA AkAza ko AcchAdita 44 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kI huI sUrya kI kiraNoM se rAtrikA aMdhakAra chinna-bhinna ho jAtA hai| jisa taraha kamala kA Azraya lenevAlA jala-bindu avazya muktAphala (motI) kI prabhA prApta karatA hai, usI taraha he sarasvatI ! tumhAre caraNa kamala kA Azraya prApta kiyA huA yaha (kartA) zrI harSa, mAtha, uttama bhAravi kAlidAsa, vAlmIki, pANini mammaTa (Adi) jaise mahAkaviyoM kI tulanA prApta karatA hai| 8 , manohara dezavAlI hai sarasvatI! vidyArUpI strI ke rasika jJAna kI jinheM abhilASA hai aise evaM zubhadRSTi vAle, sajjanoM ke citta tumhAre meM Ananda pAte haiM, usI taraha sarovara meM vikasita honevAle padma, nUtana udayavAlI (prAtaH kAlIna) sUrya kI prabhA meM Ananda pAte haiM - arthAta sUryodaya hone se ve padma khila uThate haiN| 9 - he kalyANinI ! tumhAre stavana kA pATha karane kI abhilASA rakhanevAle paMDitoM ko kyA tuma samAna jJAnI nahIM banA detI ? ( arthAt banAtI hI ho ) jo upakAra karane ko mahAna vicAra vAlA hai, aisA jo vyakti jo yahIM puNya ke advitIya kAraNa rUpa sampatti se Azraya lenevAle ko sevA karate hai use kyA vaha apane barAbara ( dhanavAna ) nahIM banAtA ? (banAtA hai|) 10 tumhAre stavanarUpI amRta ke rasa kA rasapUrvaka pAna karane ke bAda paMDita nUtana amRta rasa kA bhA Adara nahIM karate / (kyoMki) yogya kSIrasamudra kA (dUdha se baDhakara madhura ) jala prApta karane ke bAda (lavaNa) samudra ke lavaNa pAnI kA mana se bhI AsvAda lene kauna cAhegA ? 11 satI ! he varadAyinI ! tumhAre samAna dUsarA sArasvata rUpa hai| hI nahIM, vaha tumhArA eka mAtra rUpa bhaktoM meM vizeSa bheda pAne ke kAraNa aneka hai| phalataH jaina loga tujhe sAdhusvarUpI mAnate haiM evaM dUsare tumako 'bhavAnI' kahate haiN| 12 he zrutadevatA ! bahuta kiraNoMvAle - tumhAre do divya kuMDala sUrya aura candra ke maMDala kI sacamuca viDaMbanA karate haiM, aisA maiM mAnatA hU~ / sUryamaMDala rAta ko netroM ke lie agocara hotA hai, evaM candra maMDala dina ko palAza ke pake hue (sUkhe patte jaisA (nisteja ) ho jAtA hai| 13 he mAtA ! tU merI rakSA kara! (kyoMki) doSa, AkAza-vAyujala - agni evaM pRthvI ke samUha ke dvArA zarIra kA Azraya lete haiM / vaha apane zarIra meM se utpanna hue prakRSTa harSa se vimukha una mUrkhatA Adi doSoM ko tumhAre binA kauna icchAnusAra dUra kara sakatA hai ? ( arthAta anya koI nahIM kara sakatA / ) 14 he pAparahita satI zArade! yaha stotra meM ApakSI se prApta kiyA huA satyavatI (sItA) ke vrata ke samAna vizAla varadAna hama jaisoM ko, vikAra ke mArga meM prApta nahIM huA isa me kyA Azcarya ? (kyoMki) indra sambandhI meru parvata kA zikhara kabhI calAyamAna hotA hai bhalA? (nhiiN|) 15 he satI! tumhAre dvArA advitIya zAstrarUpI gRha kA nirmANa kara ke jagata prakAza apUrvajJAnarUpI dIpaka ko prakaTa kiyA, so tuma svabhAva se utkRSTa, tapomaya kRpANa se pAparUpI gucchoMko kATanevAle muniyoM dvArA gAyI jAtI ho- ( tumhArI stuti kI jAtI hai / ) 16 (he satI!) jisane meru parvata kA atikramaNa kiyA hai, bRhaspati ke lie bhI prazaMsA karane yogya jisake vacanoM kI mahimA hai, tathA jisa ke zarIra kA atimahAna evaM sUrya se bhI adhika teja- ye donoM gaNadhara loka meM sthita haiM, vaha svamata (ke viSaya) meM jJAnAdi lakSmI ke utpatti sthAna rUpa hai evaM sarvottama kAMtivAlI aisI tU zAtI hai / 17 he sundara vadanavAlI (sarasvatI) ! jisameM (akArAdi bAvana) akSara spaSTa haiM, aisA sugaMdhita, sundara bhahivAlA, bhalI bhAMti vRddhiMgata zobhAyukta, rasikajanoM ko priya, bAra bAra gAyA jAnevAle paMcama (rAga) se manohara, jagata kA apUrva (vizeSataH) prakAza karanevAlA evaM asAdhAraNa candra ke maMDala jaisA tumhArA mukha kamala atizaya zobhAyamAna hai| 18 he candravadanA ! (zAradA!) tumhAre adharoM se jharatI amRta varSA sesIMcA gayA jagata zItalatA aura samasta (samRddhi - rasa aura siddhirUpI) avayavoM kA sampAdana karAnevAlI, prApti yahIM kara letA hai; to phira jalake bhArase namra bane hue jhuke hue bAdaloM kA kyA kAma hai ? 19 - he mAtA ! merA mana tuma meM ramatA hai, kintu ApazrI se rahita catura mugdhAoM meM nahIM (ratna parIkSaka kA mana), akRta (jisakA mUlyAMkana na ho sake mUlyavAle, prabhAyukta jAtivaMta (uccakoTike) ratna meM ramatA hai, lekina utanA kiraNoM se vyApta hue kA~ca ke Tukar3e meM nahIM hI ramatA / 20 he (aSTa karma ke zrama ko haranevAlI) zramaNI ! koI manasvI (pAkhaMDI) bhavAntara meM bhI mere mana ko syAdavAdI (tIrthaMkaroM) ke (naigamAdi) gaMbhIra naya se bhraSTa (na) kare ataH nizaya evaM vyavahAra kI yojanA eka sthAna para karake maiM tuma meM apanA mana nizcala banAtA hU~ / 21 he ujjvala dehadhAriNI ! gaurAMgI ! tumhIM sadA samyag jJAna prApta karatI ho / ( arthAt tumhArA hI samyagjJAna hai / saMzaya tathA 45 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viparyaya (ulTe ) se yukta buddhivAle vAcAla to kaI loga haiN| bahuta se nakSatroM vAlI dizAe (bahuta) haiM, parantu sphurita kiraNoM ke samUhavAle sUrya ko janma denevAlI dizA to pUrva hI hai| 22 he sundara zarIravAlI ! he sAdhvI ! (sarasvatI !) jo (mArga) svarga aura pRthvI ke janma evaM maraNa kA (sarvathA anta) nAza karatA hai, vahI tumhAre dvArA AdipuruSa (AdinAtha prabhu kI upAsanAsevA karake pRthvI para phailAyA gayA kRpAyukta kalyANakArI zivapada kA mArga kevaliyoM kA batAyA huA mArga hai, anya koI nahIM / (aisA ) maiM jAnatA huuN| 23 he varadAna denevAlI ! (zArade !) krIDA karatI huI, kRpA ke nivAsa sthAna rUpa, pavitra vikasvara (khilate hue) netrakamalavAlI, ( aneka granthoM se ) paripUrNa hRdayavAlI, atizaya zreSTha tathA nibiDa (gATha) kiraNoM se yukta, mahA prabhAvazAlI tumhArI kAyA ko paMDita - vRnda nirmalajJAna svarUpiNI kahate haiM / 1 24 - he devI! jisake dvArA puruSottama Adi puruSa (RSabhadeva) ko snehI banAyA gayA, tathA jisane svayaM tapa karake samasta vizva ko dekhanevAlI mahimAyukta kevalajJAnatA ko pramANarUpa meM siddha kara diyA evaM jo vizvakI mAtA jagadambA, jo hai, so tU hI hai aisA maiM jAnatA huuN| 25 - he devI! jo bar3hate hue phalako denevAlA, aneka rAjyoM ke lAbhavAlA, jagata meM samasta loka ke lie hitakArI mArgarUpI hai aura jo tIrthaMkara se utpanna huA hai, dahIM ke zoSaNa hetu ( ghI kI prApta karAne vAle) maMthana - daMDa ke samAna, bhavoM kI paraMparA ke uccheda ke lie tumhAre dvArA jo siddhAMta sthApita kiyA gayA hai| usa mAtA ko namaskAra ho / 26 he lakSmI svarUpA ! indirA ! tuma vahI guNavAlI ho| isa kAraNa madhyA ke vakta viharaNa karanevAle sUrya ko teja meM jaise dikhAI nahIM detA, vaise tumhAre viSayameM bhI jinakA cAritra iSTa (priya) hai aise muniyoM ko evaM anya caturajanoM ko svapnAMtara meM bhI kabhI avaguNa kA leza bhI dikhAI nahIM detaa| 27 he (zruta devatA !) tumhAre stanoM ke samIpa rahanevAle hAra ke madhyabhAga meM sthita kaustubha (nAmaka) ratna, jo ki udayAcala evaM astAcala ke nikaTa jAte hue sUryamaMDala ke samAna (gola) hai vaha (ratna) yahA~ tumhAre zarIra kI zAzvatazobhA ko hajAragunI karatA hai| isalie tU vaMdanIya hai| 28 he niHspRhA sarasvatI ! jaise ucca udayagiri parvata para rahe hue sUrya kI kiraNeM, vizvavyApI andhakAra kA nAza karatA hai vaise tumhArI vANI ke vilAsa prakhara vidyA ke vinoda (Ananda) yukta vidvAnoM kI jihvA ke agrabhAga para basA huA, ajJAna mAtra rUpI aMdhakAra kA vinAza karate haiN| 29 he sundaramukhavAlI ! (sarasvatI !) prathama to saMkaToMse vyApta nAgaloka aura pRthvIloka rUpI donoM pRthvItaloM ko pavitra karake ujjvala kalaza ke samAna yaha jo tumhArI kIrti hai, so mahimAoM, kI atizayatA se mAnoM sumeru ke suvarNamaya taTa kA ullaMghana karatI ho aise aba svargaloka ko zveta banA rahI hai / 30 he jagadaMbe ! he jJAnavatI! tumhAre zarIra (peTa) para rahA huA aura tribhuvana ke paramezvaratva (svAmitva) kA kathana karanevAlA tumhArA trivalIkA mArga (gaMgA, yamunA, aura sarasvatI rUpI) triveNI saMgama kI taraha romarUpI kalloloM se jagata ko pavitra karatA hai, vizeSa zobhA detA hai| 31 he sAdhvI! jahA~ tU svayaM hI bhASya kI ukti aura yuktiyoM se gahana zAstrarUpI sarovaroM kI racanA karatI hai vahA~ sacamuca paMDita vRnda sundara evaM pracura varNa yukti vAkyarUpI suvarNamaya kamaloM kI sRSTi karate haiM, hama aisA jAnate hai / 32 he brAhmI ! tumhArI vANI vaibhava racanA ke dvArA jo atyanta manohara hai vaha, jaisA vijayavAna hai vaisA anya kA nahIM hai (kyoMki) candra aura sUrya se bhI baDhakara tumhAre kuMDaloM kI kAMti jitanI hai utanI kAMti udita hue grahoM ke samudAya kI kahA~ se ho ?.. 33 he kalyANi ! indra ke bhaya kI bhI avagaNanA karanevAle jisa zaMkha nAmaka daityane brahmA ke pAsa se rahasyAtmaka (cAra) vedoM ko balapUrvaka grahaNa kara ke tIvra krodhase unheM samudra meM chipA diyA usa bhayaMkara daitya ko dekha kara (bhI) tumhAre sevakoM ko bhaya nahIM hotaa| 34 he kalyANi ! garajate hue meghoM ke samAna (zyAma) zarIra vAle gajendra (hAthI) ke vistIrNa kuMbha ke AliMgana hetu evaM vijaya prApta karane ke lie usa para ArUDha evaM bhUmi para yuddha karane ke lie jisake ava tathA padAtiyoM kI senA kaTibaddha ho rahI ho aisA zatrubhI tere caraNa kamaloM kA Azraya lenevAle ko pIr3A nahIM de sktaa| 35 (he bhadre !) mAMsa, rakta, asthi, rasa, vIrya, lajjAzIla majjA (carabI) aura snAyu ina (sAta dhAtuoM) se utpanna zarIra meM pitta, vAyu aura kapha Adi vikAroM se capala bana gaye haiM avayava jisase, aisI vyAdhirUpI samasta agni ko tumhAre nAma ke kIrtana rUpI jala zAMta karatA hai| 36 jisa puruSa ke hRdaya meM tumhAre nAmarUpI sarpa ko vazameM karane kI jar3I-bUTI hai vaha nirbhaya cittavAlA hokara asatya pralApoM meM 46 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atyanta Asakta, vizeSataH IrSyAlu evaM ekAMta pakSa ko aMgIkAra karane ke kAraNa bhayabhIta mukhavAle bane hue durjanarUpI sarpa ko cUrNa karatA haiM ( vaza meM kara letA hai / ) 37 he devI! prAcIna karmoM se utpanna hue AvaraNoMvAlI ! manuSyoM kI aisI mUrkhatA jisameM garva kI adhikatA se gADha Alasya kA TaDa mudraNa huA hai| vaha loka meM tumhAre saMkIrtana ke kAraNa gharoM meM, dIpaka kI kiraNoM se cUrNita hue aMdhakAra kI taraha naSTa ho jAtI hai| 38 (he devI!) tumhAre caraNa kamala rUpI vana kA nirantara Azraya honevAle (bhakta gaNa ), sAhitya tathA vyAkaraNa ke rasAmRta se paripUrNa evaM paMDitoM ke tarkarUpI vizAla kaThora kalloloM se manohara (aisI) sarva vidyA meM pAraMgata hote haiN| 39 - he mAtA ! martyaloka ke paMDita tumhArA smaraNa karane se vAsarahita ( nirmala) banakara, nakSatra yukta AkAza ke Upara sthita loka meM rahe hue bRhaspati (guru), budha aura zukra ke sAtha paraspara atizaya mAnya mitratA prApta karate haiM! (arthAt) mAnavoM kI devoM ke sAtha evaM devoM kI mAnavoM ke sAtha bhI maMtrI jur3a jAtI hai yaha maiM jAnatA hU~ / 40 he mAtA ! tumhAre svarUpa meM acintya mahimA kA spaSTataH prati bhAsa hotA hai / (kyoMki) tumhArI kRpA se ahA hA ! tiryaMca (pazu) manuSya kI prakRti prApta karate haiM, manuSya madana (deva) ke samAna svarUpavAn banate haiN| aura deva yonirahita avasthA prApta karate haiM / 41 he lakSmI ! tumase zikSA prApta jo (manuSya) doSarahita (syAdavAda rUpa) sthAna prApta kara ke, mAtA ke zarIra (garbha) meM nivAsa karane kI cAha nahIM rakhate ve tumhArI kRpA se mukti pada prApta kara ke apane Apa ( svayametra) tatkAla (ATha karma ke) bandhana ke bhaya se mukta hote haiN| 42 he sarasvatI! jo buddhimAna tumhAre yaha stotra kA paThana karatA hai, usakI buddhi candra kI sahasramukhI kalA kI taraha nirmala aura kalaMkarahita evaM sahasramukhI gaMgA kI taraha pavitra karanevAlI aura jar3a meM koI abhiprAya na rakhanevAlI aisI avazya hoM jAtI hai / 43 he vAgdevI ! (ekAMtavAdiyoM ke) ahaMkAra ko jItanevAlA kuguruoM kA bandhanakartA, roga-duHkha aura RNarUpI baMdhana kA parAbhava karane ke kAraNa AnaMdita, bahuvidha - (caturvidha saMghameM) catura saMgha meM vRddhi prApta gariSTha dharma meM jo siMha ke samAna, Apake dvArA vijayI huA hai usa satkAra se unnata hue manuSya ke samIpa svataMtra tarahase lakSmI jAtI hai| 44 athavA he vAgdevI ! guru zrI pemakarNa ke caraNa-prasAda se AnaMdita huA jo (maiM) AcArya dharmasiMha abhimAna ko tor3anevAlA aura bahuvidha catura saMgha meM tumhAre dvArA vijayI huA use satkAra se unnata bane hue (aise) kI, svatantra lakSmI sadA sevA karatI hai / 44 / sampUrNam / 22 // zrI bhAratIstotram // vasaMtatilakA, bhaktAmara praNata. sadbhAvabhAsurasurAsuravandyamAnA maanaasmaanklhNsvishaalvaanaa| yAnAdabindukalayAkalanIyarupA, rupAtigA'stu varadAsphuradAtmazaktiH / kundenduhAraghanasAra samujjvalAbhA vizrANitAzritajanazrutasAralAbhA muktAkSasUtravarapustakapadmapANI rAjyAya sA kavikule jinarAja vaannii|| cuDottaMsitacArucandrakalikAcidrUpa cakre ciraM, cetacitradacAturIcayacitaM cittAmRtaM cinvatI / cAturvarNya cakticaryacaraNA'caNDI caritrAkhitA, caJcaccandanacandra carcanavatI pAtu prabho bhAratI / zArdUla. kamalA'laGkRta (vara) karakamalA karakamalA'laMkRta karakamalA / yAsA brahmakalAkula kamalAt zrutadevI dizatu zrutakamalA: 11211 kamalAsanakamalanetra mukhyAmala surnrvnditpdkmlaa| kamalAja kSetranetranirvarNana nirjita mRgapuGgavakamalA kamalAbhavacaryA dizatu saparyA zrutava (ca) va nirydkmlaa| kamalA (Dika ?) tarolavilola kapolakarucijita kamalAkarakamalA yugmam ||3|| ||2|| jinarAjavadanapaGkajavilAsarasikA marAlavAleva / jayati jagajjanajananI zrutadevI vinamadamarajanI rjniivrpiivrprvrshciivrsindhur-bndhurgunnnilyaa| layalIna-vilInapInamInadhvajayati janajanitA zubhavilayA // 5 // layatAnavitAnagAnagAyana sakhivINA vAdavinodamanAH / mananAtmakacaritA- vidalitaduritA janani ! tvaM jaya nirvRjinA ||6|| 47 ||4|| TI. 1. khAnI hasta si. patramAM khapelA upara bhae po, pachInA padhanA saMomAM linnatA che, jahIM 3-9- khaMDo khAsA chetene jahale pratramA 1-2-3 ma aMko che, saLaMga aMka Apela na hovAthI zaruvAtanA 3 padyo koIka ajJAta munivaranI kRti lAge che yAre pachInA padyo muni zrI ratna vardhanama. nI kRti hoya tema lAge che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tava bhArati! padasevArevAmAsAdya koviddvirdaaH| navarasa-lalanavilolA: kolAhalamullapanti sUktarasaiH // 7 // rssnggticnggsuuktmuktaamnni-shuktiruriikRtmuktiklaa| kali (vi) taugha vimogha sArasArasvatasAgaravRddhi vidhe (dhI?)ndukalA // 8 // kalanAda-vibhedavinduvRndAraka viditbrhmjnyaanshubhaa| zubhi (surmi) tAGgapAGgaka subhage ! tvaM mayi devi! prasIdakaita (ra) vabhA // 9 // karapakajAgrajAgrajapadAmanikA mmaahkmlm| vINApustaka-kamalaM hetu (he. su) tano ! te dhinotu mama kamalam // 10 // kmlcchdstpdvidrumkndl-srlaanggulimnniskhrnkhraa| nakharA kramavartulamRdujaGghojjvalarambhAstambhazubhoruvarA // 11 // varabhA varagatirativitatazroNIpulinA tlinodrmdhuraa| madhurAvadhivacanAlApa-kalApA tvaM jaya jaya natasuranikarA // 12 / / yugmam / suvizAla-bhujamRNAlaM mRdupANi-payojayAmalaM vimlm| tava devi! tuSTamanasa : zirasi niviSTaM na na vahema // 13 // nvhem-vinirmitvividhvibhuussnn-vilaasdvaahaa'nnysmaa| samavRtta sphAratArahArAJcita pInapayodharakumbhayamA // 14 // yaminAM zazivadana zuktijadazanA nibhasuma (zukanibha?) nAsA tatalAbhA (bhaalaa)| bhAlaGkRta kajala-kuntalahastA pAtu kalazrutisuvizAlA // 15 / / taruNayati kavikulAnAM kalaGkavikalaM klaaklaanndm| yaccalanabhanalinabhaktiH zrutazaktiM namata tAM kavayaH // 16 // kavayovarazaMsahaM samAruDhA prauddhpraaptgunnaavlikaa| blikaammdhuvrtcmpkklikaarucivnycitgRhmnniklikaa||17|| kalikAmadughA'stusArazrutapayasAM dAne vijittridshmnnii| maNimaNDita-nUpurasuraNajhaNatkRti niHkRtajaDasA (tA) varataruNI // 18 // girijAgurugirigaurazarIre ! sitirucisitarucimu (su) rucirciire!| bhajamAnA bhavatI bhavatIre devi ! bhavanti varA: kavivIre // 19 // vIrAkRti-ni:kRtikRti (ta) dhikkArAH sAroGkAroccAraparA: / paramaindrapadaM te sapadi labhante hrImati ! ye tvayi vinayadharAH // 20 // dharaNIdhavadhIraiH zrImati ! vandye ! vadavada vAgvAdini ! varajAm / mayi tuSTiM bhagavati ! devI ! sarasvati ! mAyAnamanAgatagirijAm (!) // 21 // gurugumphita guNamAle ! bAlA(le) ayite prsaadmdhigmy| surabhitabhuvanA bhogA bhavanti kavayaH zrutAbhogA: // 22 // bhogAyatanaM sA laTabhazrINAM sakalakalAnAM nidhiraparaH / paramArtha-parIkSAbuddhikaSapaTTaH sakalastejo'vadhirataraH // 23 // taraNI zrutasindhoH zubhaphalaphaladaH kandaH kavitAkalpataroH / tarasAmiha mUlaM yazasAmAdirjaya jaya bhArati! bhuvnguroH||24||yugmm| kusumAmodA vimo (no) dapramodamada meduraa'duraashaayaa| dUraM durantaduritaM devI dAvayatu sA tvaritam // 25 // tvaritAgati (ta?) saGgataraGga taraGgita hrinnaakssii| mahitapadAttapadAruNadIdhiti pavanapathadhvajapuNyapratApA // 26 // devi ! sadA vizadAMzumayi ! tvaM lalitakavitvaM shrutmmlm| mama dehi tamAM hitamArgamayatnaratnavadharnakaviropitasaMstavanakusumA // 27 / / yugmm| kamaladaladIrdhanayanA shruti-dolaalolkunnddlkpolaa| zuktija sakulacolA zubhA salolokti kallolA kallola-vilolitajaladhi kaphojjvalAkIrtikalADhyA zrutajananI / jananIvanirupadhivatsala-picchalacitAkumatadvika (ra) rajanI / / 21 / / rajanIkara-dinakararuciriva rcitjddimtmohrnnaa| hariNAzritacaraNA zaraNaM bhava me tvaM bhayabhaJjanadhRtakaruNA vizeSakam / // 30 // krunnaamlkomlmnsk-nirmitpricrnnaa| caraNAzritajanadatta vividha vidyAsaMvaraNA // 31 // varuNAyAtasamastaru (kR) ddhirula (lla) sdupkrnnaa| karaNAGkuza kuzalAptivihitaduSkRtabharaharaNA // 32 // tanuse tvamadya sauhArdavati! mAtarAttaguNagaNamatanu vishesskm| hariNAGka suzirasatpAda-vizadavacanavijRmbhitamamalatanu ! / / 33 / / // itibhAratIstotraM smpuurnnm|| 22 bhASAntara je suMdara bhAvathI zobhatAM deva-dAnavo vaDe namana karAtI, pramANathI nirUpama evAM rAjahaMsarUpI vizAla vAhanavALI, nAda- hiMdu (OM)nI jApa renuM spa35 jI (viyArI) zAya che tathA se rUpano pAra pAmelI che. (arthAt arUpI che) ane jenI Atmazakita skurI rahI che te (zrutadevatA) varadAna ApanArI thAo. je kuMda (mogarAnuM phUla) caMdra hAra (motIno) ane kapUranA jevI ujjavaLa kAntivALI che, je sevakajanone viSe mRtano uttama Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM aiM hrIM klIM sarasvatyai namaH PRITUTER zrI sarasvatI devAM salamAzAnAbhADAramAMthI www.jaineliterary.org.. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtunI mUrti tathA anya pAMca prAcIna hastapratamAMthI... kochi "haMsAsana besIjagata pharo, kavijananAM mukhamAM saMcaro, mA mujane buddhiprakAza karo. mAM bhagavatI'' Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAbha ApanArI tathA je motInI japamAlA, varadAna (mudrA), pustaka ane kamaLanI (alaMkRta) hAthavALI che, te jinezvaranI vANI, kavionA samudAyamAM rAjyane (kavisamrAT) mATe thAo. mukuTane vizeSa alaMkRta karanArA manohara caMdranI kalikArUpa, caitanyanA cakra(samUha)mAM cittane AzcaryakArI caturAInA samudAyathI vyApta evA cittanA amRtane dIrghakALaparyaMta ekatrita karatI evI, jenA caraNo cAre varNa(jAti)nAM priya vacanothI pUrjita che tathA je krodhI nathI, je cAritrathI mAnya che tathA caMdana (jevA zItaLa) ane capaLa caMdramAnA lepavALI kapUrathI lipta che te prabhunI vANI (bhavyajanonuM) rakSaNa karo. kamalAkara (sarovara)nAM kamaLothI zobhAyamAna thayelA suMdara hastakamaLa, pANI ane hastakamaLathI alaMkRta karelA hAthamAM rahelA kamaLavALI je che te zrutadevI, brahmAnI kaLAnA samUharUpa kamaLamAMthI (tamane) zruta (jJAna) rUpI lakSmI aparyoM. 1 brahmA-viSNu pramukha nirmaLa devoe ane mAnavoe jenAM caraNa kamaLone vaMdana karyuM cheevI, lakSmIputra pradyumna (kAmadeva)nA kSetrarUpa netronA nirIkSaNa vaDe uttama haraNa ane kamaLone parAsta karyA che evI viSNuthI pUjita tathA zrutanI carcA(pUjA)vALI, jenA (darzana)thI duHkharUpa maLa(dUra) jAya che evI, tathA jeNe kamaLonA cihnavALA capaLa gAlanI zobhAthI sarovaranA kamaLane jItI lIdhuM che evI devI amane sukha sevA samA~. 2/3 jinezvaranA vadanarUpa kamaLanA sthAnamAM krIDA karavAmAM rasika jANe bAlahaMsI hoya tevI, jagatanA lokonI mAtA temaja> jene dIvyAMganA namana kare che evI, mRtadevI jaya pAme che. d caMdra, puSTa temaja uttama evA IndranA (airAvaNa) hAthInA jevA nirmalaguNonA nivAsarUpa evI, tathA ekatAnamAM lIna, tathA puSTa kAmadevano nAza karyo che evA munijanonAM (jenI sahAyatAthI) azubhano nAza karyo evI tuM che. 5 laya ane tAnanA vistAravALA gAna tathA gAyananI sakhIrUpa vINAvAdanamAM vinoda pAmatAM cittavALI, manana karavA lAyaka caritravALI, jeNe pApono paNaza karyo che evI, pApothI mukta evI che mAtA ! huM jayavaMtI rahe. 9 he sarasvatI ! tArA caraNanI sevArUpI revA (saritA)ne prApta karIne navarasanuM lAlana karavAmAM capaLa evAM vicakSaNa (paMDita)rUpI kuMjaro (gajarAjo), suMdara ukitanA rasothI kolAhala kare che. 7 tuM rasanA samudAyarUpa temaja suMdara uktirUpa mukatAmaNine (utpanna karAvanArI) zukita (chIpa) che te mokSanI kaLAno svIkAra karyo che tathA tuM kAvyonA samudAyarUpa saphaLa temaja uttama evA sArasvatarUpe sAgaranI vRddhi karavAmAM caMdranI kaLA rUpa) cho. 8 he devI! suMdara pramANavALA aMga ane upAMgavALI saubhAgyavatI evI ke sarasvatI ! madhura zabdanA vibhedanA jANakAra evA devoe (jenI sahAyatAthI) brahmajJAna jANI lIdhuM che evI, kairava (zveta kamaLa)nA jevI zobhAvALI evI tuM mArA upara prasanna thA. 9 he suMdara devALI devI ! hastarUpa kamaLanA agrabhAgamAM jAgRta evI tArI japamAlA mArA nAsAjvara - tAva(deharoga) rUpI Topane vazamAM (dUra) karo ane tArI vINA, pavitra pustaka, kamaLa mArA (mane) (jJAna) kamaLane prasanna (vikasita) karo. 10 kamaLanA patrajevA suMdara caraNavALI, paravALAnA aMkurA jevA (lAla raMganI) saraLa AMgaLIvALI, maNi jevA zreSTha nakhavALI, kaThora nahiM evI (mRdu) karma goLa ane mRtyujaMghAvALI tathA keLanA staMbha (thAMbhalA) jevA ujajavaLa zubha urU (sAthaLa)thI manohara, uttama prabhAvALI, sarvottama cAlavALI, atizaya vizALa nitaMbarUpa kinArAvALI ane pAtaLA peTa vaDe madhura, madhuratAnI sImArUpa evAM vacana ane goSThInA samUhavALI temaja devonA samudAyo vaDe praNAma karAyelI tuM jaya pAma, jaya 11/12 pAma. he devI!atizayavizALa evA hastarUpamRNAla (kamaLataMtu) vALA nirmaLa temaja prasanna cittavALAnA mastaka upara mukAyelAM evAM tArA komaLa hastarUpa kamaLanA yugalane ame kharekhara vahana na karIe ema nathI. 13 nUtana suvarNanA banAvelAM vividha AbhUSaNo vaDe zobhatI bhujAvALI, asAdhAraNa, barAbara goLa tathA daidIpyamAna manoraMjaka evA hArathI yukta, evA puSTa stanarUpa kuMbhayugalavALI tuMche. 14 caMdranA jevI vadanavALI, motInA jevA dAMtavALI, popaTanA jevA nAkavALI, vizAla lalATavALI, tejathI alaMkRta kAjaLa jevA vALanA coTalAvALI, tathA madhura zrutithI suvizAla evI tuM, mahAvatadhArIonuM rakSaNa kara 15 jenA caraNarUpa kamaLane viSe bhakita, kavionA samUhane kalaMkathI rahita evA kaLAnA manohara AnaMdane protsAhita kare che te zrutazakitane he kavio ! tame namana karo. 16 jalapakSIomAM zreSTha tathA prazaMsanIya evA haMsa upara ArUDha thayelI, jeNe prauDha guNonI zreNine prApta karI che evI, tathA parAkramI madanarUpa bhramarane (besavA mATe yogya) caMpAnI kaLI samAna, ane jeNe potAnA dehanI kAMtivaDe dIpakanI pramAne ThagI che evI tuM che. 17 maNivaDealaMkRta evA nUpura (jhAMjhara)nA jhaNakAravaDe jaDalakSmI (jaDatA)no nirAza karyo che evI, uttama tarUNI, ke 49 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kallolothI caMcaLa banelA samudranA samudraphINanA jevA nirmaLa kIrti temaja kaLAthI saMpanna, zrutajananI, mAtAnI peThe nirUpamAM vAtsalyathI Adra cittavALI, ane kumatarUpa kAgaDA prati rAtri jevI, caMdra ane sUryanA prakAzanI jema jeNe ajJAnarUpa aMdhakArane dUra karyo che evI, tathA mRga vaDe jenuM caraNa sevAyeluM che evI, je bhayano nAza karavAmAM kRpALuM evI tuM mAruM zaraNa thA. 28-29-30 dayAthI nirmaLa temaja mRdu cittavALA(jano)e jenI sevA karI che evI, jeNe potAnA caraNano Azraya lIdhelAne vividha vidyAnA sArA varadAna ApyA che evI, varUNanI mAphaka jene tyAM sarva Rddhio AvI che evI, jenA upakaraNo zobhe che evI, IndriyorUpa (kuMjaro) prati aMkuzanA jevA kuzala (jJAna)thI jaNe pApanA samUhanuM haraNa karyuM che evI tuM he nirmaLa dehavALI ! he jananI ! Aje tuM candranA jevAM sArA mastaka, suMdara caraNa ane nirmaLa vacananA vibhitavALA (khIlelAM) grahaNa karelAM guNonA samUhane atyaMta vistAre che. 31-32-33 saMpUrNa. 22 anuvAda jeNe (dAnamAM) ciMtAmaNIne (paNa) parAjita karyo che evI, tuM uttama vyutarUpa dugdha (dudha)nA dAnanA viSayamAM kalikAle kAmadhenu rUpe thA. 18 he pArvatInA garu (pitA), parvata (himAlaya)nA jevA ujajavaLa dehavALI ! he candranI ujjavaLa kAMti jevAM atyaMta manohara vastravALI ! Apane bhajanArA (bhakato) bhava(samudra)nA tIra upara kavionA parAkramamAM zreSTha thAya che. 19 | he lajjAzIla (devI)! jemaNe vIrAkRti (krodha) ane mAyAno tiraskAra karyo che, tathA jeo uttama kAranA uccAra (karavA)mAM tatpara che temaja jeo tArAviSe vinayazIla che teo jaldIthI. parama (utkRSTa) Indrapadane pAme che. 20 aDaga evA rAjAothI vaMdanIya! he zrImatI vAgvAdinI ! devI ! bhagavatI ! sarasvatI ! mAyArUpa devIne namana karavApUrvaka prApta vANIthI utpanna thayelI ane varadAnathI utpanna thayelI mArA viSe tuSTine tuM bola, tuM bola. 21 jenA guNonI mALA vistRta rIte guMthAI che evI he (devI!) he mALA! tArI kRpA (prasAda) meLavIne jJAnanA vistAravALA kavio jemanA (saMcArathI) bhuvanarUpI vanano vistAra suvAsita banelo che evAM thAya che. 22 manohara lakSmIonA deharUpa, samasta kaLAonA sarvottama bhaMDArarUpa, paramArthanI parIkSA mATe buddhine viSe kaSa (kasoTI)nA paTTa samAna, tejanI apAra sImArU5, zrutasAgaranI hoDIrUpa, kavitArUpa kalpavRkSanAM zubha pariNAmanA phaLane ApanAra kaMda (bIja)rUpa, parAkramonA mULarUpa, kIrtionI AdirUpa, evI he bhuvanagurUnI bhAratI ! tuM jaya pAma tuM jaya pAma! 23-24 je devI puSpane viSe AnaMdane rAkhe che (athavA je puSpothI. suvAsita che), je vinoda-pramodanA madathI puSTa che tathA je duSTa AzAthI vimukha che (athavA azubha AzAthI rahita evAne lAbhakArI) te vikaTa pApane satvare dUrathI bALI nAkho. 25 vegavALI gatinA saMgarU5, taraMgathI taraMgita thayelA (uchaLatA) haraNInA jevA netravALI, pUjita caraNavALAthI jenuM caraNa svIkArAyeluM che evI, sUryanA kiraNo, ane pavananA mArga (AkAza)mAM davajA (caMdra) samAna puNyapratApavALI, ane prayatnavinA ratnavardhana kavivaDe je nA sArI rIte saMstavana (stuti)rUpI puSpo ropAyAM che evI tuM sarvadA nirmaLa kiraNavALI! he devI! mane hitakArI mArgarUpa manohara kavitva ane nirmaLa zruta atizaya Apa. 26-27 kamaLanA patra jevAM dIrgha locanavALI, karNarUpa hiMDoLAne viSe capaLa kuMDaLothI yukata kapolavALI tathA motIthI vyApta coLI (kaMcakI)vALI, zubha tathA catura ukitaonA taraMgothI yukata, jo sundarabhAvase zobhita deva-dAnavoM dvArA namana kI jAnevAlI, pramANa se nirupama, rAjahaMsarUpI vizAlavAhanavAlI, nAda-bindu () nA dvArA nirmAsvarUpanAnA () nA saRtA hai, tathA jo rUpa kA pAra pA cukI hai (arthAt rUpAtIta) hai evaM jisakI Atmazakti sphurAyamAna hai vaha (zrutadevatA) varadAna vatnI do! jo kuMda, (mogare ke phUla) candrahAra, (motiyoM) evaM kapUra ke samAna ujjvala kAntivAlI hai, jo sevakajanoM ko zruta kA uttama nAma naivatni, tathA no pautiya krU nAmAnA, vana (mu), pustaka evaM kamala ke (alaMkRta) hAthavAlI hai vaha jinezvara kI vANI kaviyoM ke samUha meM rAjya ke (kavi samrAT) lie ho| mukuTa ko vizeSa alaMkRta karanevAle manoharacandra kI kalikArUpa caitanya ke cakra (samUha) meM citta ko AzcaryakAraka cutarAI ke samudAya se vyApta, citta ke amRta ko dIrghakAla taka ekatrita karatI huI, jisake caraNa cArovoM (jAtiyoM) ke priya vacanoM se pUjita hai, tathA jo krodhI nahIM hai aura jo cAritra ke dvArA mAnya (AdaraNIya) hai, evaM candana (jaise zItala) aura capala candramA ke lepa se yukta, kapUra se lipta vaha prabhu kI vANI (bhavyajanoMkI) rakSA ra aa Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamala mere (mujhe) jJAna - kamalako prasanna (vikasita) kare / 10 kamala-patra ke samAna sundara crnnoNvaalii| pravAla ke aMkuroM ke samAna (kisalayake) lAlaraMga kI sarala aMguliyoMvAlI, maNi ke samAna zreSTha nakhoMvAlI, akaThora (mada), kramazaH gola evaM mRda jaMghAvAlI tathA kadali staMbha ke samAna ujjvala, zubha Uru se manohara uttama prabhAmayI, sarvottama gativAlI, atizaya vizAla nitaMbarUpI kinAroM vAlI evaM patale peTa ke kAraNa madhura, madhuratA kI sImArUpa vacana aura goSThi ke samUha vAlI evaM devoM ke samudAyoM dvArA praNAma kI gayI! tumhArI jaya ho ! jaya ho| 11-12 he devI ! atizaya vizAla hastarUpI mRNAla (kamala taMtu) vAle nirmala evaM prasannacittavAloM ke mastaka para rakhe gaye tumhAre komala kara-kamaloM ke yugma ko hama sacamuca vahana na kareM - aisA nahIM hai| 13 jo kamalAkara (sarovara) ke kamaloM se suzobhita hue sundara hastakamala, vANI aura hastakamala se alaMkRta kiye gaye hAtha meM kamala liye hue hai vaha zrutadevI brahmA kI kalA ke samUha rUpI kamala meM se (Apako) zruta (jJAna)rUpI lakSmI de| brahmA, viSNu Adi nirmala devoM evaM mAnavoM ne jinake caraNa kamaloM meM vandana kiyA hai, lakSmIputra pradyumna (kAmadeva) ke kSetrarUpa netroM ke nirIkSaNa se hariNa evaM kamaloM ko parAsta kiyA hai, jo viSNu dvArA pUjita tathA zruta kI caryA (pUjA) vAlI hai, jisake darzana dvArA duHkharUpI mala (dUra) jAtA hai aisI, tathA jisane kamaloMke cihnavAle capala kapoloM kI zobhA se sarovara ke kamala ko jIta liyA hai vaha devI hameM sukha pUrvaka sevA samarpita kre| 2/3 jinezvara ke vadana rUpI kamala ke sthAna meM krIDA karane meM rasika mAnoM bAlahaMsinI ho, aisI jagata ke logoM kI mAtA (evaM) jisako divyAMganAe namana karatI haiM aisI zrutadevI jayavatI hai| 4 candra, puSTa evaM uttama indra ke airAvaNa hAthI ke samAna nirmala guNoM ke nivAsarUpa, tathA ekatAna meM lIna, tathA puSTa kAmadeva kA (jinhoMne) nAza kiyA hai aise munijanoM ke azubha kA (jisakI sahAyatA se) nAza kiyA aisI tuma ho| laya aura tAna ke vistAra se yukta gAna tathA gAyana kI sakhI rUpavINA-vAdana meM vinodapAnevAle cittavAlI, manana karane yogya caritravAlI, jisane pApoM kA praNAza kiyA hai aisI pApoM se mukta he mAtA ! tuma jayavatI ho| he sarasvatI! tumhAre caraNoM kI sevArUpI revA (saritA) ko prApta kara nava-rasa kA lAlana karane meM capala, vicakSaNa (paMDita)rUpI kuMjara (gajarAja), sundara uktiyoM ke rasoM se kolAhala karate haiN|7 tuma rasa ke samudAya rUpI, evaM sundara uktirUpI muktAmaNi ko (utpanna karAnevAlI) zukti (sIpa) ho| tumane mokSa kI kalA ko svIkAra kiyA hai, evaM tuma kAvyoM ke samudAyarUpa, saphala evaM uttama sArasvatarUpa sAgara kI vRddhi karane meM candra kI kalAsvarUpa ho| vividha nUtana suvarNAbhUSaNoM se bhUSita bhujAoM vAlI, tuma asAdhAraNa pUrNata: gola tathA dedIpyamAna, manoraMjaka hAra se yukta puSTa stana rUpI kuMbhayugalavAlI ho ! 14 he caMdra ke samAna mukhavAlI ! (he candravadanI!) motiyoM jaise dA~toMvAlI ! he zuka ke samAna nAsikAvAlI !, vizAla bhAlavAlI,! teja se alaMkRta kAjala ke samAna bAloM ke jUDevAlI! tathA he madhura zruti se suvizAla ! tuma mahAvratadhAriyoM kI rakSA kro| he kaviyo! usa zrutazakti ko namana karo, jisa ke caraNarUpI kamaloM ke prati bhakti, kaviyoM ke samUha ko kalaMka rahita kalA ke manohara Ananda se protsAhita karatI hai| he jalapakSiyoM meM zreSTha tathA prazaMsanIya haMsa para AruDha huI devI! tuma aisI ho jisane prauDha guNoM kI zreNi prApta kI hai, tathA jo parAkramI madanarUpI bhramara ke baiThane yogya caMpA kI kalI ke samAna hai, evaM jisane apanI deha kI kAMtise dIpaka kIprabhA ko Thaga liyA hai|17 maNiyoM se alaMkRta nUpuro kI jhaMkAra se jar3a lakSmI (jar3atA) kA jisane nirasana kiyA hai, aisI uttama taruNI ! jisane dAna meM ciMtAmaNi ko bhI parAsta kiyA hai, aisI tuma uttama zrutarUpI dugdha(dUdha) ke dAna ke viSaya meM kalikAla kI kAmadhenurUpa bano! he devI! suMdara pramANavAle aMgo aura upAMgoM vAlI he sarasvatI! madhura zabdoM ke vinoda ke jJAtA devoM ne (jisakI sahAyatA se) brahmajJAna prApta kara liyA hai, aisI he kairava (zvetakamala) ke jaisI zobhAvAlI ! tuma mujha para prasanna ho| he sundara dehavAlI devI! hastarUpI kamala ke agrabhAga meM jAgRta, tumhArI japamAlA mere nAsA jvara (bukhAra zArIrika roga) rUpI doSa ko vaza meM (dUra) kre| aura tumhArI vINA, pavitra pustaka evaM he pArvatI ke guru (pitA) parvata (himAlaya) ke samAna ujjvala zarIravAlI ! he candra kI ujjvala jyotsnA ke samAna atyanta manohara vastroMvAlI ! Apako bhajanevAle (bhakta) bhava (samudra) ke taTa para kaviyoM ke parAkrama me zreSTha hote haiN| Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ko dUra kiyA hai aisI, tathA mRga ke dvArA jisakA caraNa sevita hai aisI, jo bhaya kA nAza karane meM kRpAlu aisI tuma merI zaraNa bano ! (mujhe apanI zaraNa meM lo) 28-29-30 dayA se nirmala evaM mRda cittavAloMne, jisakI sevA kI hai, jisane apane caraNoM kI Azraya lenevAlo ko vividha vidyA ke zreSTha varadAna diye haiM, varuNa kI taraha jisake yahA~ samasta RddhiyA~ AyI hai, aisI, jisake upakaraNa zobhita haiM, aisI, indriya rUpI kuMjaroM ke prati aMkuza ke samAna kuzala jJAna se jisane pApa ke samUha kA haraNa kiyA hai, aisI (tU) he nirmala dehavAlI ! he jananI ! Aja tuma candrake samAna zubha mastaka, sundara caraNa evaM nirmala vacanoM ke vijRmbhitavAle (khile hue), grahaNa kiye gaye guNoM kA atyanta vistAra karatI ho| 31-32-33 / smaaptm| 23 paM dAnavijayamunivaryaviracitaM |shriisrsvtiistotrm / he lajjAzIla (devI)! jinhoMne vIrAkRti (krodha) aura mAyA kA tiraskAra kiyA hai tathA jo uttama oMkAra ke uccAraNa (karane) meM tatpara haiM, evaM jo tumhAre prati vinayazIla haiM, ve zIghra hI parama (utkRSTa) indra-pada prApta karate haiN| 20 aDaga rAjAose vaMdanIya ! he zrImatI vAgvAdinI ! devI ! bhagavatI! sarasvatI! mAyArUpa devI ko namana karane pUrvaka prAptavANIse utpanna huI evaM varadAnase utpanna huI, mujha para tuSTiko tU kaha tU kh| 21 jisake guNoM kI mAlA vistRta rIti se bunI huI hai, aisI he (devI !) he mAtA ! tumhArI kRpA (prasAda) pAkara jJAna ke vistAra vAle kavigaNa jinake saMcAra se bhuvanarUpI vana kA vistAra suvAsita banA hai aise banate haiN| 22 manohara lakSmiyoM ke zarIrarUpa! samasta kalAoM ke sarvottama bhaMDAra svarUpa! paramArtha kI parIkSA hetu, buddhi ke lie kaSa-paTTikA (kasauTI) ke samAna, teja kI apAra sImArUpa, zrutasAgara kI naukArUpa, kavitArUpI kalpavRkSa ke zubha pariNAma kA phala denevAle kaMda(bIja) rUpa, parAkramoM ke mUla svarUpa, kIrtiyoM kI AdirUpa, aisI he bhuvana guruNI ! bhAratI ! tumhArI jaya ho ! tumhArI jaya ho ! 23/24 jo devI, puSpa meM ruci rakhatI hai (athavA) jo puSpoM se suvAsita hai), jo vinoda-pramoda ke mada se puSTa hai, evaM jo duSTa AzAse vimukha hai (athavA azubha AzA se rahita ke lie lAbhakArI hai) vaha devI vikaTa pApa ko zIghra hI dUra se jalA ddaale| 25 vegavatI gati kI saMgati rUpI taraMga se taraMgita (uchalate hue), hariNI ke jaise netroM vAlI, pUjita caraNoMvAleM ne jisakA caraNa svIkAra kiyA hai aisI, sUrya kI kiraNo aura vAyu ke mArga - (AkAza)- meM dhvajA (candra) ke samAna puNya-pratApavAlI evaM prayatna ke binA ratnavardhana kavi ne jisake saMstavana (stuti)rUpI puSpa bhalIbhA~ti ugAye haiM, aisI tuma sarvadA nirmala kiraNoMvAlI he devI ! mujhe hitakara mArgarUpI manohara kavitva aura nirmala zruta atizaya pradAna kro| 26/27 kamala ke patra ke samAna dIrgha netroMvAlI, karNarUpI jhUle meM caMcala kuMDaloM se yukta kapolavAlI, tathA motiyoM se jar3I huI colI (kaMcukI)vAlI zubha tathA catura uktiyoM kI taraMgo se yukta, kalloloM se caMcala bane hue samudra ke phena (jhAga) ke samAna nirmala kIrti evaM kalA se sampanna, zrutajananI, mAtA kI bhA~tI nirupama vAtsalya se Ardra cittavAlI aura kumatarUpI kaue ke prati rAta ke samAna, caMdra tathA sUrya ke prakAza kI taraha jisane ajJAnarUpI aMdhakAra sampUrNazItadyuti vaktrakAnte ! laavnnyliilaa-kmlaanishaante!| tvatpAdapA bhajatAM nizA'nte, mukhe nivAsaM kurutAt sukAnte ! // 11 // upajAti: samaJjulaM vAdayatI karAbhyAM, yat (sA?) kacchapI mohitvishvvishvaa| zaktitrirupA triguNAbhirAmA, vANI pradeyAt pratibhAM bhajatsu // 2 // upa0 vidyAnidheauriva gaurvibhAti, kukSibhari sArvajanInacetAH / yasyA mahimnA vadatAM vareNya-bhAvaM bhajante puruSA vivarNAH // 3 // indravajrA0 sitapatattrivihaGgamapatrakA, danujamAnujadevakRtAnatiH / bhagavatI parabrahmamahAnidhiH, vadanapaGkajameva punAtu me // 4 // druta0 vividhabhUSaNavastra-samAvRtAM, nvrsaamRtkaavysrsvtiim| bahujanAn dadatI pratibhAM muhaH, pramuditaH pratinImi sarasvatIm // 5 / / druta0 aiMkArarupe ! tripure ! samAye !, hrIMkAravarNAGkitabIjarupe ! / nizAsu zete (DavasAne) caraNAravindaM, bhaje sadA bhaktibhareNa devi ! // 6 // upa0 tvadadhyAnata: saMsmaraNAt prakAmaM, bhavanti te svarbhuvi kiirtipaatrm| vidyAcaNA daihikakIrtibhAjo, yathA hi dRSTA: kavi kAlidAsA: // 7 // upa0 - Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zrI vADI mahadvatye naH | sAdhAraNIyAlIsA Jain Education Internationel For Private & Personal use only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sarasvatI hevInA yaMtra (citra) paTo bN bhN a A Shang Wan OM OM hemiiH) ta ba Jin " rupA 110115 zrI una sarasvati maMtra maMtrI zrI samimajinA Aha C Ben Ban jo ate zrI U zrI svAhA Chu Chu Chu Chu Du 20 Jan mAtA mI WE U SEAR 4 hadIsa kuruvAhA zrI Li Jia Kang je zrIsampenamaH nAnyai namaH re 14 W W OM 12 36 vidyA ra dArI samAmA vidyArA maMkarI Qi HAYAN rAjazrIcI kena tAMbAnA yaMtramAM rahela prAcIna sarasvatI devI BT www.butie ved 1 U Ta O Aug DU 9440 65586 ku FRA 7773 sara BOLOTEAMS ME LE gana MARLIG SUR F ka 5806 CAMAR 20115 FOR OR GEE 684 108 www LA Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 rdI ! vivudhananaMdita ! vi! tevendravo !, caJcaccandrAvadAte ! kSapitakalimale ! hAranIhAragaure ! HE HdA ! mavamayado ! " ! bhara !, OM hrAM hrIM huMkAranAde! mama manasi sadA zArade ! dehi tuSTim peTA prathaT. itthaM bhaktibhareNa makSu mayakA nItA stute: paddhatau tattatpAThavatAM karotu sutarAM vidyAmimAM bhaartii| vidvadvandamanISidAnavijayA'zaMsA yayA'pUri ca vAcAlakakathA-kathaGkathikatA yasyA nisargaphalam ||9||shaarduul. || tistotram | tArA dhyAnathI are tAruM sArI rIte smaraNakaravAthI paNa prANIo kavi kAlidAsanI jema kharekhara vidyA vicakSaNamAM prathama evI A lokanI kIrtine bhajanArA jovAya che tevAM svargalokamAM kIrtinA pAtra bane che. | he jI hAM hIM' mannasvarUpI ! vidvAna janone mATe kalyANarUpA de vendro dvArA vaMdanIya devI, caMcaLa-caMdranI samAna zreta varNavALI!, kalinA malano nAza karavAvALI, hAra tathA baraphanI samAna ujajavaLa saphedarUpI, bhayaMkara svarUpI, bhayaMkara adahAsya karavAvALI ! bhairavI! bhairavasvAminI ! OM hauM hrIM svarUpa huMkArarUpa nAdavALI ! he zAradA ! mArA manamAM haMmezA tuSTine Apo. 8 A pramANe mArAthI satvarabhakitanA bhArapUrvaka stutinA mArgamAM levAyelI sarasvatI ke jeNe paMDitavargamAM buddhizALI evA dAnavijayanI AzA pUrI che ane je bhAratInuM svAbhAvika phaLa rokaToka vagaranI vAcAla purUSonI kathAnuM che. te teno pATha karanArAne A vidyA karo ja. 23 bhASAntara saMpUrNa. 23 anuvAda che (zarada RtunI pUrNimAnA) pUrNa caMdranA jevA mukhavaDe manohara, halAvaNyakrIDA ane lakSmInA nivAsarUpa (sarasvatI)! suMdara kAMti vALI (devI)! rAtrinA aMte (prabhAta) tArA caraNakamaLanI upAsanA karanArA (jano)nA mukhamAM tuM nivAsa kara. jeNe be hAthavaDe komaLa rIte kacchapI (vINA) vagADI samasta brahmAMDane mohita karyo che evI, traNa zakitarUpa tathA traNa guNothI ramaNIya evI sarasvatI, bhakato(jano)ne pratibhA Ape. jenA prabhAvathI peTabharo(nara) sarva vastuone jANanAro thAya che ane pAmara manuSyo vidvAnonA AdarabhAvane pAme che te vidyAnA nidhAna evA vidvAnonuM poSaNakaranArI (kAmadhenu)gAyanI. jevI vANI (sarasvatI) zobhe che. zveta pAMkhavALA pakSI (rAjahaMsa) rUpa vAhanavALI tathA dAnava - mAnava ane deva vaDe praNAma karAyelI temaja parabrahmanA moTA bhaMDArarUpa bhagavatI mArA mukhakamalane ja pavitra karo. 4 vividha vastra tathA alaMkArothI sArI rIte AvaraNa karAyelI, nava (9) rasorUpI amRtarUpa kAvyanI taraMgiNI tathA ghaNAM manuSyone vAraMvAra pratibhA ApatI evI sarasvatIne huM harSapUrvaka stavuM chuM. he kArasvarUpI ! he triparA (sarasvatI)! he samagra lAbhavALI! IMkAravarNathI lakSita evA bIjasvarUpI ! tArA caraNakamalane prabhAte he devI ! huM bhakitanA samUhathI sarvadA sevuM 6 he (zaradapUrNimAkAlIna) pUrNacandrasamAnamukhase manohara; lAvaNyakrIDA evaM lakSmI ke nivAsarUpa; suMdara kAntiyuktA; prabhAta meM tumhAre caraNakamala kI upAsanA karanevAle (bhaktajanoM) ke mukha meM tuma nivAsa kro| donoM hAthoMse vINAko sumadhuratayA bajAtI huI; samasta vizva ko mohita karanevAlI; trizaktisvarUpA; tIna guNoMse manohara aisI vANI (sarasvatI) bhakto ko pratibhA pradAna kre| 2. jisa ke prabhAva se udaraMbhara (peTabharA) manuSya bhI sarvajJAnI hotA hai evaM pAmara manuSya bhI vidvAnoMse Adara prApta karatA hai, vidyArUpI saMpatti vAle vidvAnoM kA poSaNa karanevAlI kAmadhenu samAna vaha vANIdevI suzobhita ho rahI hai| zveta paMkhavAle pakSI (rAjahaMsa)rUpI vAhanavAlI; dAnavamAnava-devoMse namaskRta evaM parabrahma ke mahAnidhisvarUpa bhagavatI sarasvatI mere mukhakamala ko pavitra kiijiye| vividha vastra evaM bhUSaNoM se samAvRta; nava rasarUpI amRta ke kAvya kI taraMgiNI (nadI) evaM aneka manuSyoM ko puna: puna: pratibhA pradAna karanevAlI sarasvatI kA maiM saharSa stavana karatA huuN| 5. he ekaarsvruupaa ! tripurA ! samastalAbhayuktA ! hrIMkAra-varNa se lakSita bIjamaMtravAlI ! he devI ! prAtaHkAlameM maiM bhaktibhAvase Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. sadaiva tumhAre caraNakamala kI sevA karatA huuN| tumhAreM dhyAnase, kiMvA tumhAre smaraNamAtra se bhI loga kavi kAlidAsa kI taraha prathamapaMkti kI vidvatA meM isa lokameM yaza prApta karate haiM aura ve loga svargalokameM bhI kIrti prApta karate hai aisA dekhane meM AtA hai| he OM hrIM hrIM mantrasvarUpA; vidvAnajano ke lie kalyANarUpA! devendroM ke dvArA vandya devI; calAyamAna candra ke samAna zubhravarNA! kali ke malakonAzakaranevAlI; hAra evaM barpha ke samAna zubhradhavalarUpa; bhayaMkarasvarUpa; ! bhayAnaka aTTahAsya karanevAlI;! bhairavI; bhairavasvAminI; OM hrAM hrIM - svarUpa huMkArarUpanAdavAlI; he zAradA ! mere manameM sadaiva tuSTi pradAna kiijie| jisane paMDitavarga meM (agraNI) matimAna dAnavijaya kI AzApUrti kI hai evaM jisa bhAratI kA svAbhAvika phala vAcApaTu puruSo kI kathA hI hai aisI sarasvatI ko mere dvArA (dAnavijaya ke dvArA) atizaya bhakti se tatkAla stutimArga meM lAyI gayI hai| vaha devI bhAratI usakI stuti kA pATha karanevAloM ko atyadhika vidyA pradAna kre| / smpuurnnm| varamauktakahArasuzobhikucAM, kamanIyasukomaladehalatAM / kanakAbharaNAM dhRtacandrakalAM, zubhazAradacandramukhIM prabhaje // 7 // yadIyaM vapuH sUryabiMbAnukArI, sphuTAniSThajADyAMdhakArApahAri / varIvarti tIrthIpamaM dhyAnagamyaM, jagatkAraNaM tArakaM sarvaramyam / / 8 / / praNavAkSaravAgbhavamantrapadaM, kathitaM samaye namasA sahitaM / guruvaktrakajAnnihitaM hRdaye, vidadhAsi bRhaspatitulyadhiyam / / 9 / / sapAdalakSaM prajapetsuzIlo, mantrovRtasthovidhipUrvakaM yaH / tasmai dadAtyaiva kalindikAMgI:, sdbhaavvRddhyaaprishiilitaambaa||10|| prasannabhAvaM kuru naMdanopari, zrutezvarI tvccrnnaarviNdyoH| guNastuti saMvidadhAnake mayi, parisphuratyugrasukhaM sdepsitm||11|| tvannAmamaMtrasmaraNAjaDo nA, saMjAyate graMthakaraH kavIndraH / vAgdevatA sA nijarUpalAbha, mahyaM pradattAt karuNAM vidhAya // 12 / / sarasvatIsevakasAgareNa vyadhAyi vANyAH stava uttamo'yaM / tvallAbhavittAt paThito vizuddhAjjJAnaM samutpAdayatIha zazvat / / 13 / / // iti zrI sarasvatI stotram / / 24 bhASAntara 24 // zrI sarasvatI stotram / / namo'stu vacanaM zrutvA dehasthA: paMcadevatAH / tuSyanti tatkSaNAdeva hrI zrI dhI dhRti kIrtayaH // 1 // haMsAruDhA vasubhujAM kAzIrAdri nivaasinii| aiM nama: sArade tubhyaM vidyAM dehi mamezvarI // 2 // sarasvatI naumi samastapUjitAM, surAsurendra vidhivNditaakrm| vINAdharAM pustakadhAriNIM varAM, marAlayAnAM varadAyinIM zubhAm // 3 // mukhe mukhe yadvasanaM prasiddhaM, kavitvadaM harSakarAM nRNAM c| sA gI: sadA me duritaughahIM, vAsaM vidhattAhRdayAmbuje hi // 4 // jaganmAtastvAM ye paramatarabhaktyA pratidinaM, samarantIbhISTaM phalamatulamAyanti saha te| satIbhi lakSmIbhi rmunijanastu vIkSyAsyakamalAM, jinendrAsyodbhUtAM gaNadharagaNAryAM sa vinayam bho mAtastavapAdapadmavasanaM yAce'nizaM bhAvataH, kiM rAjyena dhanena kiM pramadayA subuddhi-saukhyapradam / etasmAdadhikaM sukhaM na jagatIhAmutra jAne'nvahaM, tvadbhaktaM paripAlayAzu bhavabhI-kaSTaharazrIgire // 6 // dehamAM rahelA hI-zrI-ghI-dhRti ane kIrti nAmanI pAMca devIone namaskAra thAo, e vacana sAMbhaLIne takSaNa ja teo AnaMda pAme che. haMsa upara ArUDhathayelI, cAra hastavALI, kAzmIra parvata upara nivAsa karanArI, he zAradA ! tane edeg pUrvaka namaskAra thAo, mArI svAminI tuM vidyAne Apa. 2. suro-asuro vaDe vidhipUrvaka vaMdana karAyelA caraNavALI, vINAne dharanArI, pustakadhAriNI, uttama rAjahaMsanA vAhanavALI, zubha varadAyinI ane samasta lokothI pUjita evI sarasvatInI huM stavanA karuM chuM. 3. pratyeka mukhamAM jenovAsa prasiddha che ane manuSyone harSa karanAruM kavipaNuM ApanArI che, te vANI mArA du:kha samUhane haranArI thAo kharekhara hRdaya kamalamAM te vAsa karAI che. 4. jinendranA mukhakamaLathI utpanna thayelI, gaNadharasamUhathI pUjanIya, namra, uttama, aizvaryovALA tArA mukha kamaLane joIne vinayapUrvaka te muni samUha, he jagata mAtA ! je utkRSTa bhakitathI dararoja tAruM smaraNa kare che. teo A lokamAM icchita evA atula phaLane sAthe ja prApta kare che. he mAtA! tamArA caraNa kamaLamAM nivAsa rAta-dina bhAvathI 54 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karanevAlI, pustakadhAriNI, uttama rAjahaMsa ke vAhanavAlI, zubha vara dAtrI evaM samastalokoM dvArA pUjita, sarasvatI kI maiM stuti karatA huuN| pratyeka mukha meM jisakA vAsa prasiddha hai, aura jo manuSyoM ko harSita karanevAlA kavitva denevAlI hai, vaha vANI mere duHkhoMke samUha kA haraNakaranevAlI bane,-maiMne sacamuca use hRdayakamalameM vAsa kirAyA hai| jinendra ke mukhakamala se utpanna huI, gaNadhara-vRnda kI pUjanIyA, namra, uttama aizvaryo vAle tere mukha-kamala ko dekhakara he jaganmAtA ! ve munigaNa jo vinayapUrvaka utkRTa bhakti se terA pratidina smaraNa karate haiM, ve isa lokameM icchita atulaphala ko sAtha hI prApta karate cAruM chuM. pachI rAjayathI zuM ? dhanathI zuM ? strI-buddhi ane sukhane ApanArathI paNa zuM ? A loka ke paralokamAM AnAthI adhika sukha kaMIpaNa nathI ema dararoja huM jANuM chuM. he bhavabhavanA kaSTane haranArI zrI vANI ! tArA bhakatanuM jaldIthI tuM paripAlana kara.6. uttama motIonA hArathI zobhI rahelA stanavALI ! kamanIya sukomala deha latAvALI ! suvarNonA AbhUSaNovALI, caMdrakalAne dhAraNa karelI, zreSTha zarada pUrNimAnA caMdra jevI mukhavALI (sarasvatI) nI hu sevA I. jaNIno deha sUryanAbiMba jevo tejasvI che, pragaTapaNe aniSTa evA jaDatArUpI aMdhakArane dUra karanAro che, tIrthanI upamAvALo, dhyAnathI jaNAya tevo, jagatanA kAraNarUpa-tArakarUpa ane sarva rIte manohara vAraMvAra jaNAya che. 8. zAstramAM praNavAkSara OM, vAbhava mantrapada eM, namaH sahita je kaheluM che te (maMtra) ne gurumukha kamaLamAMthI hRdayamAM sthApanA kareluM che. te bRhaspati suraguru tulya buddhine dhAraNa kare che. 9. suzIla, pratadhArI, vidhipUrva sapA lAja maMtra (OM meM namaH) no 15 5re cha. tane sahalApanI vRddhithI, 651 abhyAsavALI mAM sarasvatI, sUryanA jevA tejane Ape ja che.10. he zrutezvarI ! tamArA caraNa kamalamAM guNa stutine sArI rIte karanArA evA mArA upara haMmezAM icchita evuM atyaMta sukha pragaTe cha. "nahana" 642 prasannatAne 52. 11. tamArA nAmarUpI maMtranA smaraNathI ja jaDa evo puruSa graMtha racanAro, kavIndra thAya che. te vAEvatA karUNA karIne mane svarUpa lAbhane Ape. sarasvatInA sevaka evA "sAgara" tAro A uttama stava karyo che. tamArA vizuddha lAlarUpI dhanathI pATha karAyelo haMmezA A lokamAM jJAnane prApta kare che. 13. saMpUrNa he mAtA ! maiM rAta-dina bhAvapUrvaka tumhAre caraNa-kamaloM meM nivAsa kI yAcanA karatA huuN| taba phira rAjyase kyA ? dhana se kyA ? strI-buddhi evaM sukhadAyaka se bhI kyA ? iha loka yA paraloka meM isase bar3hakara koI sukha nahIM hai| yaha maiM sadA jAnatA huuN| he bhavabhaya ke kaSTa ko haranevAlI zrI vANI! tuma zIghra apane bhakta kA paripAlana kro| 12. __uttama motiyoM kI mAlA se suzobhita stanavAlI ! kamanIya, sukomala dehalatAvAlI! suvarNa ke AbhUSaNovAlI, candrakalA ko dhAraNa kI huI zreSTha zaradapUrNimA ke caMdra ke samAna mukhavAlI (sarasvatI) kI maiM sevA karatA huuN| jisakA zarIra sUryabimba ke samAna tejasvI hai, prakaTarUpa meM aniSTajar3atArupI aMdhakArako dUra karanevAlA hai, tIrtha kI upamAvAlA (tIrthopama) hai; jo dhyAna ke dvArA jJAta hotI hai, evaM bAra bAra jagata ke kAraNarupa tArakarUpa aura saba prakArase manohara jJAta hotI hai| 8. zAstra meM praNavAkSara OM, vAgbhava maMtrapada e~ nama: sahita jo kahA gayA hai usa (maMtra) ko gurukA mukhakamala meM se hRdaya meM jisane sthApita kiyA hai vaha suraguru bRhaspati tulya buddhi ko dhAraNa karatA 24 anuvAda deha meM sthita hrI zrI ghI dhRti aura kIrti nAmaka pA~ca deviyoM ko namaskAra ho / ye vacana sunakara unheM usI kSaNa Ananda prApta hotA haMsa para ArUDha, cAra hAthoMvAlI, kAzmIra parvata para nivAsa karanevAlI he zArade ! tumheM aiM pUrvaka namaskAra ho / merI svAmini ! tuma mujhe vidyA do| jo suzIla, vratadhara, savAlAkha maMtra (OM aiM nama:) kA vidhipUrvaka jApa karatA hai use sadbhAvakI vRddhise gahana abhyAsavAlI mA~ sarasvatI sUrya ke samAna teja avazya detI hai| 10. he zrutezvarI ! tumhAre caraNa kamaloM meM bhalI bhA~ti guNastuti karanevAle aise mujhapara sarvadA icchita atyaMta sukha prakaTa hotA hai nandana para prasanna ho| sura-asuroM dvArA vidhipUrvaka vaMdita caraNoMvAlI, vINA dhAraNa Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. tumhAre nAmarUpImaMtra ke smaraNamAtrase jar3apuruSa bhI graMtha racanevAlA kavIndra ho jAtA haiM, vaha vAgdevatA! karuNA karake mujhe svarupa lAbha pradAna kre| sarasvatI ke sevaka 'sAgara' ne isa zreSTha stava kI racanA kI hai| tumhAre vizuddha lAbha rUpI dhana se jisane pATha kiyA hai vo isa loka meM hamezA jJAna prApta karatA hai| 13. / smaaptm| 25 zrI sarasvatI stavaH DabhoI jaMbUsUri jJAnabhaMDAra-11956 // 1 // kamalanilayaM yattvaM lakSmI nirudhya kila sthitaa| anuzayavatI manye caitanni: krayAya kRtodyamA, kSaNamapi bhavadbhaktAnAM sA gRhANi na muMcati ||7|| sphuritakiraNAvaMsAbhoge kapolatalaspRzau, zazadhararuce rAjete te clshrutikunnddlii| samamubhayataH sUryAcaMdrau lasadadyutimaNDalau, himagirizirodolA-lIlA vilAsaparAviva 11811 vizada-vadanazvetAbhISa siSeviSarIzvaraM, samabhipatitA sarvApyeSA kimRkSaparaM praa| tribhuvanajanastutyAM devI prasAdayituM girAM, praNati vidhaye'bhyAjagmuH kiM nu citrazikhaNDinaH // 9 // sitatanulasallAvaNyAMbha: kaNA: kimu pUjitA:, vimalahRdayAntaHsthajJAnAMkurA nu vinirgatAH / mukhazazigalatpIyUSAccha-chaTA bata te hRdi, sphuradururUcaM hAraM dRSTaveti saMdihate janA: / / 10 / / yugmam karasarasijasyordhvaM varte'hamasmi sarasvatI-, mukhajitarUcA hrItenArAd vimuktmyiindunaa| kuvalayarucAM jetuzcAkSNe: sakSenisudevite, karatalagataH pAzazvad vikasvaramadyutat / / 11 / / duritamalabhittApa-kSipnuH surAsurasuMdarI, jnntshiroraajd-rshmisphurnmkriisnaa| suvikacakajA lAvaNyodyatpaya:plavavAhinI, madanavagamodanyAM hanyAttvadaMhi yugAnadI / / 12 / / vizaditadizaM vizvAprakAzAvakAza-visRtvarI, dviradaradanacchedodyatsacchucicchavijitvarIm / rasavazalasacaMcaccaMdra-cakora-rucIcaNa, stavamukhazazijyotsnAM dhanyohagaMjalinA pibet // 13 // hRdijavividhadhyAMdhya-dhvAMtaprabaMdhavijabhaNacchidurataraNiM vaMdArUNAM zarArucarAkatAM / parama garima sphUrjajADya kSitidhra paraMparA, vidurabhiduraM ca tvannAmA mananti manISiNaH // 14 // nRpatisadasi dyUte vAde vivAda-vicAraNe, samada-kaviSukrIDA kAvye'thavA viSame pre| smarati tava ced jaMturdattA'khile'psita saMpadaH, prabhavati tadA sarvAraMbhollasad vijayojjvala: ||15|| jagati vibudhA ratvAM kalyANI zubhAM vijayAM jayAM, sumanasamumAM siddhiM vRddhiM jayatyaparAjitAm / jagadarabhayAM zAntAM bhadrAM zivAmatha maMgalAM, // 2 // sarabhasalasad-bhakti pravIbhavatvidazAMzanAM, mukuTa visarannAnA-ratnacchaviccharita kramAm / kavizatanutAM stoSye bhaktyA kilAsmi sarasvatIm, tribhuvanavana, sphurjanmohapraroha kuThArikAm nipuNadhiSaNo'naMtAna kAntAn guNAn vidaMstava, stavakRtamapitUSNIkatvaM prayAtyapi vAkpatiH / caramajaladhe yaMdvAkaHsyAt kaNAnpayaso'khilAn, gaNayitumalaM jaMtu rvAgmI pazcirajIvyapi tadapi guNasaMdohAdaMzaprakIrtanato'pyahaM, svamabhilaSitaM lipsu buddhiM tava stvne'dhraam| gatamatilavo'pyaMta: puSyan-matArthamanorathA, kulitamanaso yad vA kiMcit pravevidati kvacit smaraNajanita-klezAvezAd dadatyabhivAMchitaM, kiyadapi jaDAMcintAratna-prakalpalatAdaya: / tava padayugaM cintAtItaM kimapyati baMdhuraM, jagati phalati dhvastadhvAMta-pravardhita saMpade sitakajakarAdiga-vyAsarpisvakAyasitaprabhA, pttlpysisphaarotphullt-sitaamburuuhsthitaa| natasuranaraH kSIrAMbhodhi -prakAzajalollasadvimalakamalAlInA-lakSmIrivatvamudIkSyase natipara surastrI saMghaTTacyutazravaNAsitotpalamatirasAdyapAdAbjaM tvadIya mato'dravat / satata vikacaM tannAzaryaM yatazcirabhAvinI, malina tanavo'nyasya draSTaM na saMpadamIzate svacaraNayuganyAsAhevi ! pratItamilAtalaiH, // 3 // // 4 // // 5 // // 6 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || dA 25 bhASAntara / ||18aaaa /? ||20NI rati-mati-dhRti-svasti zrIkIrtituSTisupuSTidAm jagadavamato valAjADyaskhaladvacanazruti, galitasakalaprajJAlezo gatapratibho'pi san / zaradi yazasi zvetaM rupaM tavAmba ! hRdi sthiraM, / dadhadadharayatyudyatkIrtitamapyadhipaM girAm lalita valitairmugdhasnigdhai milatpuTakuDmalai-, masRNa madhuraiH smerasphArai vivartitatArakaiH / mRgazizudRzastAnacchinnaM pibanti vilocanaiH, dadhati sudhiyo ye tvaciMtAvazIkaraNaM hRdi ruciraracanA-caMcaccArUccaratpadabaMdhura,.. mphuTa rsbhucchNdobhaassaabhiraam-lsddyuti| vividha rucitAlaMkArAya': samucchalati smRti, tava vidadhatAM cArvIcaMcuH prapaMcya vacazcayaH tamasi ravayo bhItau rakSAghanAmaruSu kSayo, ripuSu nidhayo dAridrayeSu bhrameSu subuddhayaH / ahiSu garuDA: satreSvarthA rujAsu mahauSadhAH, vipadi sadayA citrAkArA: prasAda lavAstava janayasi mudaM dhatse kIrtiM bibharSi guNAvalI, vitarasi matiM datse kAmAnpravardhayasi shriyH| dalayati tamo yasmAnmAndyaM dhvaMsiSyasi zAtravaM tvamiti vadato dInaM mAta: samedhaya me dhiyaH bhuvanavijayiprAjyacchAyo guNAnvayamIzmahe, na tava bhaNituM jJAtuM cAta: prasIda sarasvati ! / janani ! tanu tAM tAM me vAcaM tvameva paTIyasI, malamahamapisyAM te vaktuM yayA guNagauravam. jayakavi camUceto raGgatsara: kalakalahaMsike, guNijana mana: paathonaath-ksspaakrlekhike| jinavibhumukhojabhAMbhoja-bhramad bhramari nibhe, vinatajanatAhRtpadmAlI-vibodharavidyute rucirapi na me rAjye namrAparA jinavallabhA-, pramadamathanoddAma straiNe na conmudi saMpadi / parama virataM yAce 'dastvAM ziroracitAMjali-, janani ! janaya drAgvAgdevi ! prasAdamalaM mayi iti nutimimAM zrIbhAratyA vimUDhadhiyA mayA, viracitapadA tasyA eva prasarpadanugrahAt / praNihitamanA zraddhAvAn ya: paThatyazaThaH sadA, sabhavati bhuvi zrImAn dhImAn pumAn sukRtI kRtI iti zrI sarasvatIstava: smaaptH| kRtiriyaM zrI jinavallabhasUriNAm / ||rA vegathI zobhatI bhakitathI sajja devagaNanA mukuTanI phelAtI ratnonI kAMtithI jhaLahaLatA jenA caraNa che, seMkaDo kaviovaDe je stavAyelI che, traNa bhuvananAvanamAM skurAyamAna mohanAM aMkurAmATe je kuhADI sarakhI che. te sarasvatI devIne huM kharekhara bhakitathI stavIza. 1. | tArA manoharaanaMtaguNone jANato chato paNa nipuNa buddhivALA bRhaspati jevA ya stavanamAM mauna banI jAya che. svayaMbhUramaNa samudranA jaLakaNone gaNavA mATe ciraMjIvI te buddhimAna paNa kaI vyakata karavA samartha thaI zake? 2. (AvuM jANavA) chatAM paNa tArA guNa samUhanA aMzanA paNa kIrtanathI mAruM icchita pUrNa thaze, tevI icchAthI meM tArI stavanAmAM buddhi dharI che, matino leza paNa jenAmAM nathI tevI vyakitanuM citta jayAre hRdayamAM vadhelA manorathothI Akula bane che tyAre kayAMya kazuM samajayA taiyAra thatA nathI? 3. ciMtA karavAmAM kaleza karAvanAra ciMtAmaNI kalpalatA vigere keTaluM manovAMchita ApI zake ? jayAre tAruM ati suMdara pAdayugala to niSpApa saMpadAne vadhAratuM aciMtya rIte jagatamAM phaLe che.4. hAthamAM zvetakamaLane dharanAra, dizAomAM phelAtA potAnI kAyAnA zvetaprabhA paTalarupa jaLamAM vikasita vizALa kamaLamAM vasanAra tane vinama devo, manuSyo kSIrasAgaranA ujajavaLa jaLamAM, ullasita nirmaLa kamaLamAM birAjamAna lakSmInI jema jove che.5. praNAma karatI sura suMdarIonA paraspara athaDAvAthI, kAnamAM dhAraNa karelA nIce paDatA zyAma kamaLathI chavAyelA nitya vikasvara tArA caraNakamaLa, rasathI atyaMta jharavA lAgyAM temAM Azcarya nathI, kAraNa ke malina dehavALA, anyanI sthira bhAvivALI saMpadA jovA samartha banatA nathI. he devi ! A vAtato pRthvItala upara prasiddha ja che ke tame tamArA caraNayugalanA sthApana dvArA lakSmIne rokIne (tenA) kamaLanA nilayamAM vAsa karyo che, tethI ja huM mAnuM chuM ke rIse bharAyelI te tenuM bhADuM levAne mATe ja jANe tArA bhakatonA gharane kSaNavAra paNa tajatI nathI. jenA kiraNo khabhA para phelAI rahyAM che te kapolane sparza karavA tArA caMdra jevI kAMtivALA, caMcaLa kAnanA kuMDala jANe himAlayanI zveta zikharo upara hiMDoLA (jhulA) upara jhulatA sUrya-caMdra na hoya tevA zobhe che. tArA vakSaH sthaLa upara rahelA udArakAMtivALA hArane joIne loko avanavA saMdeha kare che... zuM A hAra tArA mukha caMdrarUpa 7. 24mA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che? 19. svAminI sevA mATe AvelI nakSatra maMDaLI che ? ke traNa bhuvanathI stavanIya vANInI devI evI tane prasanna karavA mATe AvelA saptarSio che? ke tArI zvetakAMtivALI kAyAthI jharatA lAvaNyanA jaLakaNono puMja che ? ke tArA hRdayamAMthI jJAnarUpI aMkurA bahAra nIkaLyAM che ? ke tArA mukharUpI caMdramAMthI jharatI amRtanI chaTA 9/10. sarasvatInA mukhathI potAnI kAMti jItAI javAthI lajjitA thayelA caMDhe mane tajI dIdho hovA chatAM huM devInA karakamalamAM uMce vartI rahela chuM ane kuvalayane jItanAra devInA netronI najIkamAM chuM. Ama vicArI jANe devInA karakamalamAM rahela, kamaLa khIlIne camakI rahyuM. 11. duritarUpa maLane bhedanArI, tApane TALanArI, sura-asuranI suMdarIonA vinamra mastaka para zobhatI kiraNothI jhaLahaLatI, seMkaDo makarI (kabarI) vALA, suMdaravALanI laTarUpI kamaLavALI, lAvaNyanA uchaLatA jaLa pravAhavALA tamArA caraNa yugalanI nadI madanI navIna utpatti rUpa-tRSAne haNo. 12. dizAone ujajavaLa karatI, samagra AkAzanA avakAzamAM phelAtI hAthIdAMtanA kApela ujajavaLa TukaDAnI kAMtine jItanArI tArA mukharUpa caMdranI posnAne cakora jevA tRSAtura thaI, koi dhanya purapa ja namananI aMjali vaDe pIe che. 13. tAruM nAma hRdayamAM utpanna thayela vividha prakAranI buddhinI aMdhatAnA aMdhakAranA vistArane chedavAmAM sUrya jevuM che, vaMdana karanAranI varAkatA (dInatA) ne vizIrNa kare che ane moTA masa jaDatAnA pahADonI zreNInA jANanArane bhedanAra che. manISigaNa tAruM nAma AvuM jANe che. saghaLI vAMchita saMpadAne denAra tArA nAmane rAjasabhAmAM, cUtamAM, vAdamAM, vivAdamAM, madonmatta kavio ane krIDA kAvyamAM ke anya koIpaNa viSama kAryamAM je yAda kare che. tenuM te kArya pUrA joza sAthe uchalatA vijacathI ujajavaLa bane che. 15. | vibudho jagatamAM tane anekarUpe vakhANe che. tuM kalyANI che. zubhA che. vijayA che. jayA che sumanasI che. umA che. siddhi vRddhi, jayatI ane aparAjitA che. abhayA-zAMtA-bhadrA-maMgalAne zivA paNa tuM che. rati-mati-zruti-svasti-zrI-kIrti-vRSTi-ane sArI puSTine ApanAra paNa tuM ja che. 16. jagatamAM tarachoDAyelo udhaInI jaDatAthI jenA vacana-zrutiskUlanA pAme che, prajJAno aMza paNa jenI pAse nathI, ane pratibhAhIna che, tevI vyakita paNa jo tArA zaradaRtunA caMdra jevA nirmaLa rUpane he mAM ! hRdayamAM sthiratAthI dhAraNa kare che. te dedIpyamAna kIrtivALA bRhaspatine paNa nIco dekhADI zake che, 17. je sabadrivAno tArA ciMtana rUpa vazIkaraNane hRdayamAM dhAraNa kare che. tene mRgabALa jevA nayanavALI lalanAo, lAlityapUrvaka pAchuM vALIne jotI, bhoLI-snehALa- mIMyAIjatI pAMpaNarUpI paDIyAvALI, sukumArane madhura, khIlatI, phelAtI, tiSThi kIkIvALI najarathI niraMtara pIe che. 18. tAruM smaraNa karIne je bole che. teno vacana samUha sarasarIte goThavelA, camakatA, suMdararIte uccAraNa karatAM padothI manohara hoya che. vividha rasa aneka prakAranA chaMda ane bhASAthI camakato hoya che. vividha suMdara alaMkArothI alaMkRta hoya che. ane zreSTha mAdhuryane relAvato hoya che. aMdhakAramAM sUrya, bhayamAM rakSA, marUbhUmimAM medha, zatramAM saMhAra, dAridraya mAM nidhAna, bhAntimAM sadbuddhi, sApamAM garUDa, satrAgAramAM artha samUha, rogamAM mahoSadhio, vipattimAM dayALu AvA vividharUpe tAro prasAdakaNa dekhAya che. 20. he mAM ! tuM harSanI jananI che, kIrtinI kArikA che.guNazreNInI dhArikA che, buddhinI vitarikA che, icchitanI dAtA che, lakSmInI vadhAranArI che, aMdhakAranI hArikA che. buddhinI maMdatAne kApe che, zatrusamUhane haNe che. A rIte dInapaNe bolatAM mArI buddhinI vRddhine karo. 2 1. jagata vijetA nI chAyA jevA tArA guNanA samUhane kahevAne ke jANavAne ame azakata chIe paNa he mAM ! sarasvati ! tuM ja mArI vANIne evI paTu kara ke jethI huM tArAguNa gauravane kahevA samartha banI jAuM. 22. he kavi samUhanA cittarUpI sarovaranI kalahaMsike, guNIjananA. mAnasa sAgaranI caMdra kale ! jinezvara prabhunA vadanarUpa vikasvara kamaLamAM bhamarike! vinamra sAdhakanA hRdaya kamaLane khIlavavAmAM sUryanI kAMti samAna tAro jaya thAo. rAjyamAM mane rUci nathI. namra anya lakSmInI zreNI mane vallabha nathI tejasvI strIonA samUhamAM ke udyamanI saMpadAmAM mane Asakita nathI, paNa aMjalibaddha hAtha mastake lagAvIne eTaluM ja cAcu chuM. he vAEvI ! he mA~ ! tuM mArA para pUrNa prasAda 14. kara. 24. A pramANe meM mUDha buddhie bhAratIna; anugrahathI ja racelI che. tenI stutine je zraddhALu sthira manathI azaThabhAve bhaNe che. te manISI jagatamAM zrImAna -dhImAna ne puNyavAna bane che. 25. saMpUrNa. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 anuvAda jisake caraNa vega se zobhAyamAna bhakti se sajjita devagaNa ke mukaToM ke ratnoM kI phailatI huI AbhA se jhagamagAte haiM, jisakI saiMkaDoM kaviyoMne stuti kI hai, tribhuvana ke vana meM sphurita hote hue moha ke aMkurAM ke lie jo kulhADI ke samAna hai usa sarasvatI devI kI maiM sacamuca bhaktipUrvaka stavanA kruuNgaa| tumhAre manohara ananta guNoM ke jJAtA, nipuNa buddhi vAle bahaspati jaise bhI stavanameM mauna ho jAte haiN| svayaMbhUramaNasamudra ke jalakaNoM ko ginane ke lie cirajIvI ve buddhimAna bhI kucha bhI vyakta karaneme samartha ho sakate haiM ? 2. (aisA jAnatA hU~) phira bhI tumhAre guNa-samUha ke aMza kA bhI kIrtana karane se merA icchita pUrNa hogaa| aisI icchAse maiMne tumhArI gtavanA meM buddhi lagAI hai| jisameM mati lezamAtra bhI nahIM hai, aise vyakti kA citta, jaba hRdaya meM vRddhiMgata manoratho ke kAraNa Akala banatA hai, taba kahIM kucha bhI samajhane ko vaha taiyAra nahIM hotA ?3. ciMtA karane meM kleza karAnevAlA ciMtAmaNi, kalpalatA Adi kitanA manovAMchita de sakate haiM ? jaba ki tumhArA atisundara pAda yugma to niSpApasampadA ko bar3hAtA huA acintya rIti se jagatameM phala detA hai| hAtha meM zvetakamala dhAraNakaranevAlI, dizAoM meM phailate hue apanI kAyAke zvetaprabhA-paTalarUpa jala meM vikasita vizAla kamala meM vAsa karanevAlI ! tujhe vinamra devatA manuSya kSIrasamudra ke ujjvala jala meM ullasita nirmala kamala meM virAjamAna lakSmI kI bhrAMti jaise dekhate haiN| kuMDala mAnoM himAlaya ke zveta zikharoM para jhUlate hue sUrya-candra na ho, aise zobhAyamAna haiN| tumhAre vakSaH sthala para rahe hue udAra kAMtivAle hAra ko dekhakara loga citra vicitra saMdeha karate haiM ki kyA yaha hAra tumhAre mukha, candra rUpI svAmI kI sevA ke lie AyI huba nakSatra maMDalI hai ? yA tInoM bhuvanoM ke lie stuti karane yogya, vANI kI devI aisI tuma ko prasanna karane ke lie Aye hue saptarSi haiM ? yA tumhArI zveta kAMtimaya kAyA se jharate hue lAvaNya ke jalakaNoM kA puMja hai ? yA tumhAre hRdaya meM se jJAna-rUpI aMkura phUTa nikale haiM ? yA ki tumhAre mukharupI caMdramA meM se jharatI huI amRta kI chaTA hai ? sarasvatI ke mukha ke apanI kAMti parAjita ho jAne se lajita hue candra ne mujhe chor3a diyA hai to bhI maiM devI ke karakamala meM ucca sthAna para rahA huA hU~ aura kuvalaya ko jItanevAle devI ke nayanoM ke nikaTa huuN| mAno yahI socakara devI ke karakamalameM base hue kamala khilakara camaka rahA hai| 4. durita-rUpI mala ko bhedanevAlI, tApa ko dUra karane vAlI, suraasuroM kI sundariyoM vinamra mastaka para zobhatI huI kiraNoM se jhagamagAtI huI, saiMkaDoM kabariyoM vAlI, sundara bAloM kI laTarUpI kamalavAlI, lAvaNyake uchalate hue jala pravAhavAle tumhAre pAda yugma kI nadI mada kI navIna utpatti rUpI tRSA ko naSTa kre| 12. dizAoM ko ujjvala karatI huI, samagra AkAza ke avakAza meM phailI huI, hAthIdAMtake kaTe hue ujjvala khaMDa kI prabhA ko jItane vAlI, tumhAre mukharUpI candra kI jyotsnA ko cakora ke samAna tRSAtura hokara koI dhanyapuruSa hI namana kI aMjali se pAna karatA hai| 13. tumhArA nAma, hRdaya meM utpanna vividha prakAra kI buddhi kI andhatA ke andhakAra ke vistAra ko chinna bhinna karane meM sUrya ke samAna hai| vaha vandana karanevAle kI varAkatA (dInatA) ko vizIrNa karatA hai evaM jaDatA ke vizAlamayi parvato kI zreNIke jAnanevAlA-ko bhedanevAlA hai| manISI gaNa tere nAma ko aisA jAnate haiN| 14. praNAma karatI huI sura-sundarIyoM ke paraspara TakarAne se, kAnoM meM pahane hue, nIce girate hae, zyAma kamaloM se chAye hue, tumhAre caraNakamala, rasa se atyanta jharane lage, isameM Azcarya nahIM hai, kyoMki malinadehavAle, anya kI sthirasvabhAva vAlI saMpadA dekhane meM samartha nahIM hote| he devi ! yaha bAta to bhUtala para prasiddha hI hai ki tumane apane caraNa yugala ke sthApana ke dvArA lakSmI ko rukAkara unake kamalake nilaya meM vAsa kiyA hai, ataeva maiM mAnatA hU~ ki vaha gusse hokara, apanA kirAyA vasUla karane ke lie hI mAno, tumhAre bhaktoM ke ghara ko kSaNabhara bhI nahIM chodd'tii| samasta vAMchita saMpadA denevAle tere nAma ko rAjasenA meM, yUta meM, vAda meM- vivAda meM, krIDA kAvya meM madonmatta kaviyA~ yA anya kisI bhI viSama kArya meM jo yAda karate haiM, unakA vaha kArya pUrI tejI se uchalatI huI vijaya ke sAtha ujjvala banatA hai| 15... ___ jagata meM vibudha tujhe vividharUpa meM sarAhate haiN| tU kalyANI hai, zubhA hai, vijayA hai, jayA hai, sumanasI hai, umA hai / siddhi-vRddhi jayatI evaM aparAjitA hai| abhayA-zAntA-bhadrA maMgalA tathA zivA bhI tU hai| rati-mati-dhRti-svasti-kIrti-tuSTi aura supuSTi denevAlI jinakI kiraNeM kandhoM para phaila rahI haiM, ve kapoloM ko sparza karane ke hetu candra ke samAna kAMtivAle, tumhAre kAnoM ke caMcala Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. bhI tU hI hai| duniyAmeM dutkArA huA tiraskRta, dIpaka kI jar3atAse jisake vacana, zruti skhalanA pAte haiM, jisake pAsa prajJA kA aMza bhI nahIM hai, aura jo pratibhAhIna hai aisA vyakti bhI he mAM! yadi tere zarada Rtu ke candra ke samAna nirmala rupa ko hRdaya meM sthiratA se dhAraNa karatA haiM, to vaha dedIpyamAna kIrtivAle bRhaspati ko bhI nimna dikhA sakatA 17. hai / tumhAre cintanarUpI vazIkaraNa ko jo subuddhimAna apane hRdaya meM dhAraNa karate haiM unheM mRgazAvaka jaise nayanoMvAlI lalanAe lAlityapUrvaka pIche mur3a kara dekhatI huI, bholI evaM snehamayI, muMdatI huI palakoM ke donevAlI, sukumAra evaM madhura, khilatI, phailatI tirachI putalIvAlI dRSTi se nirantara pAna karatI hai| 18. jo 'tumhArA smaraNa kara bolatA haiM usakA vacana-samUha-sarasa DhaMga se sajAye gaye, camakate hue, sundararIti se uccArita hote hue padoM ke kAraNa manohara hotA hai| vividha rasoMse nAnAprakAra ke indroM se evaM bhASA se camakatA hai| vividha sundara alaMkAroM se alaMkRta hotA hai evaM zreSTha madhuratA barasAte hai| 19. tumhArA prasAdakaNa, andhakAra meM sUrya, bhaya meM rakSA, marusthala meM megha, zatru meM saMhAra, dAridraya meM nidhAna, bhrAnti meM sadabuddhi, sA~pa meM garuDa, satrAgAra (bhaMDAra) meM arthasamUha, roga meM mahauSadhiyA~, vipattimeM, dayAlu aise vividha rUpoMmeM dikhAI detA hai| - 20. he mA~! tU harSakI jananI hai, kIrtti kI kArikA hai, guNazreNI kI dhArikA hai, buddhi kI vitarikA, icchita kI dAtrI hai, lakSmI ko baDhAnevAlI hai| aMdhakArakA haraNa karanevAlI hai, buddhikI maMdatA ko kATatI hai, zatrusamUha kA hanana karatI hai, isa taraha dInatApUrvaka bolate hue merI buddhi kI vRddhi karo / 21. jagada vijayinI jisakI chAyA hai, aise tere guNa samUha kA kathana karane yA jAnane meM hama asamartha haiM, lekina he mA~ ! sarasvati ! tU hI merI vANI ko aisI paTu kara ki jisase maiM tere guNa- gaurava kA varNana karane meM samartha bana jAUM / 22. he kavi samUha ke cittarUpI sarovarakI kalahaMsike ! guNI jana ke mAnasasAgarakI candrakale ! jinezvaraprabhu ke vadanarUpI vikasvara kamala kI bhramarike! vinamra sAdhaka ke hRdayakamala ko praphullita karane meM sUrya kI kAMti ke samAna tumhArI jaya ho ! 23. mujhe rAjya meM ruci nahIM, namra anya lakSmIkI zreNI mujhe priya nahIM, tejasvinI striyoMke samUhameM yA udyamakI saMpadA meM mujhe Asakti nahIM, kiMtu aMjalibaddha hAtha mastaka para lagAkara maiM itanA hI mA~gatA ki he vAgdevi ! he mA~ ! tU mujha para pUrNa prasAda (kRpA) kara / 24. - maiMne mUDha buddhi ne bhAratI ke anugraha se hI isa prakAra racI huI hai| usakI stuti ko jo zraddhAlu sthiramana se azaTha bhAva se paDhatA hai| vaha manISI jagata meM zrImAna- dhImAna evaM puNyavAna banatA hai / 25. / samAptam / 26 / zrI sarasvatI stotram / zArdUla. jJAnAnaMdakarI sadA sukhakarI vizvezvarI zrIdharI, sAkSAt mokSakarI ghAkSayakarI pratyakSamAhezvarI / kaumArI kaluSo (pI) gha pAvanakarI kAzIpurAdhIzvarI, vidyAM dehi kRpA'vilaMbanakarI mAtA ca haMsezvarI sAkSAtvRddhikarI tapaH phalakarI vijJAnadIpaMkarI, kAzmIrI tripurezvarI hitakarI brahmAMDa bhaMDodarI / svargadvAra - kapATa-pATanakarI kAzIpurAdhIzvarI, vidyAM dehi kRpA' vilaMbanakarI mAtA va haMsezvarI yogAnaMdakarI ripukSayakarI sauMdaryaratnotkarI, nAnAratnavicitrabhUSaNadharI sadjJAna-vidyezvarI / brahmANI khagavAhinI bhagavatI kAzI purAdhIzvarI, vidyAM dehi kRpA vilaMbanakarI mAtA ca haMsezvarI vINA pustakapAzakAMkuzadharI jADyAMdhakAroddharI, vArAhI tu sarArinAzanakarI OMkAra rupAkSarI / sarvAnaMdakarI parA bhayaharI kAzI purAdhIzvarI, vidyAM dehi kRpA'vilaMbanakarI mAtA ca haMsezvarI pUrNendudyutizAlinI jayakarI (hrIM hrIM kAramaMtrAkSarI, mAtaMgI vijayA jayA bhagavatI devI zivA zaMkarI / samyagjJAnakarI dhruvaM zivakarI kAzIpurAdhIzvarI, vidyAM dekhikRpA'vilaMbanakarI mAtA ca haMsazvarI sarvAraMbhakarI gadakSayakarI saddharma-mArgezvarI, rUpArUpaprakAzinI vijayinI lakSmIkarI dhI: karI / dharmodyatakarI sudhArasabharI kAzI purAdhIzvarI, vidyAM dehi kRpA'vilaMbanakarI mAtA ca haMsezvarI nAnAloka - vicitrabhAsanakarI eNkAra bIjAkSarI, candrArkadyuti karNakuMDaladharI zrIkAra vAgIzvarI / brahmajJAnakarIyazaH zubhakarI kAzIpurAdhIzvarI, 60 // 1 // ||2|| ||3|| ||4|| // 5 // ||6|| Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tee & kadI . jila? jA mA VIItA-cIrInA vivighaNIzrIla-rUDI zaradI, For Private & Personal use only www.janelibrary.org Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna tIrthonI atibhavya mUrtio Jain Education international YO . che ja sevADI (rAja.) sevADI (rAja.) junAgaDha soLalavaNa zrI sarasvatI devI khaMbhAta DabhoI pAlanapura Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ThI vidyAM dehi kRpA'vilaMbanakarI mAtA ca haMsezvarI jJAnapUrNe dayApUrNe satataM jagadambike ! / jJAnapratApasiddhayarthaM vidyAM dehi mahezvarI IITA karanArI, e kAra bIjAkSaravALI, sUrya-caMdranI kAMtivALI baMne karNamAM kuMDaladhAranArI, zrIkAra rUpA, vAgIzvarI brahmajJAnane karanArI yaza zubhane karanArI, kAzI dezanI svAminI haMmezvarI ! zIgha kRpAne karanArI mAtA te vidyAne Apa. 7. he jJAna ane dayAthI pUrNa, he jagadambikA ! satata jJAnapratApanI siddhimATe mahezvarI tuM vidhAne Apa. saMpUrNa iti vAgvAdinI saM / 1891 mi mRga suda. 11 di / zrI 108 zrI pradhAnadaMtana tat ziSya ratUra ..... nA 26 bhASAntara 26 anuvAda 1. jJAnanA AnaMdane karanArI, sadA sukhakaranArI, vizvanI svAminI, zobhAne dharanArI sAkSAt mokSane ApanArI, pApono kSaya karanArI, pratyakSa mAhezvarI, kumArI, azuddhanA samUhane pAvana karanArI, kAzI dezanI svAminI, haMmezvarI, zIghakRpAne karanArI, mAtA tuM vidhAne Apa. sAkSAt vRddhine karanArI, tapanA phalane karanArI, vijJAna rUpI dIpane karanArI, kAzmIrI, tripurezvarI, hita karanArI, brahmAMDarUpI. pAtranA udaravALI, svarga dvAranA kamADane toDanArI, kAzI dezanI svAminI haMmezvarI, zIgha kRpAne karanArI mAtA te vidyAne Apa.2. cogAnaMdane karanArI, zatrano kSayakaranArI, saundaryarUpI ratnonA DhagalAvALI, judA ratnonA vicitra AbhUSaNane gharanArI, samyagajJAna ane vidyAnI svAminI, brahmANI, pakSInA vAhanavALI bhagavatI, kAzI dezanI svAminI, haMsezvarI zIgha kRpAne karanArI mAtA tuM vidyAne Apa. vINA-pustaka -pAza-aMku ane gharanArI, jaDatArUpI aMdhakArane dUra karanArI, vArAhI, zatruno nAza karanArI, OM kAra svarUpI, sarva AnaMdane karanArI, parAsvarUpA, bhacane haranArI, kAzI dezanI svAminI, haMsezvarI, zIgha kRpAne karanArI mAtA tuM vidyAne Apa. pUrNimAnA caMdranI kAMtithI zobhatI, jaya karanArI, hrakAra maMtra svarUpI, mAtaMgI vidyAvALI, vijayA-jayA-bhagavatI-devIziva svarUpI-sukha karanArI, samyam jJAna karanArI, nakkI maMgala karanArI, kAzI dezanI svAminI, haMsezvarI, zIgha kRpAne karanArI, mAtA te vidyAne Apa. | sarva prakAranA AraMbhane karanArI, rogano kSaya karanArI, saddharmanA mArganI svAminI rUpa-arUpanA prakAzane karanArI, vijayinI, lakSmI karanArI, buddhi karanArI, dharmano udyota karanArI, amRtarasathI bharelI, kAzIdezanI svAminI, haMmezvarI, zIghA kRpAne karanArI mAtA tuM vidyAne Apa. 6. judA-judA lokanI adbhUtatA (rIti-nIti) no prakAza jJAna kA Ananda karane vAlI! sadA sukhakAriNI ! vizva kI svAmini ! zobhA dharanevAlI! sAkSAt mokSa denevAlI ! pApoM kA kSaya karanevAlI, pratyakSa mAhezvarI ! kumArI ! azuddha ke puMja ko pAvana karane vAlI, kAzIdeza kI svAmini ! haMsezvarI, zIghra kRpA karanevAlI ! he mAtA ! tU vidyA de| sAkSAta vRddhi karanevAlI! tapa kA phala denevAlI ! vijJAnarupI dIpa karanevAlI! kAzmIrI, tripurezvarI ! hitakAriNI! brahmAMDa rUpI pAtra ke udaravAlI, svargadvAra ke kivADoM ko tor3anevAlI, kAzI deza kI svAminI ! haMsezvarI ! zIghra kRpA karanevAlI mAtA tU vidyA 2. yogAnanda karanevAlI, zatru kA kSaya karanevAlI, saundaryarUpI ratnoM kI rAzi se yukta anya ratnoM ke vicitra AbhUSaNadhAraNa karanevAlI, samyagjJAna aura vidyA kI svAminI ! brahmANI ! pakSI ke vAhanavAlI, bhagavatI! kAzI deza kI svAminI haMsezvarI ! zIghra kRpA karanevAlI mAtA! tU vidyA de| vINA-pustaka-pAza-aMkuza dhAraNa karanevAlI, jar3atArUpI aMdhakAra ko dUra karanevAlI vArAhI, zatrukA nAza karanevAlI, OMkAra svarUpiNI! saba ko Ananda kAriNI parA svarUpa bhaya ko haranevAlI! kAzI dezakI svAminI, haMsezvarI ! zIghra kRpA karanevAlI mAtA ! tU vidyA Te pUrNimA ke candramA kI cAMdanI se suzobhita ! jaya karanevAlI hrIMkAra mantrasvarUpA, mAtaMgI vidyAvAlI, vijayA-jayA-bhagavatI devI, zivasvarUpA-sukha karanevAlI, samyagjJAna karanevAlI, nizcaya hI maMgala karanevAlI, kAzI deza kI svAminI ! haMsezvarI ! zIghra kRpA karane vAlI mAtA ! tU vidyA de| saba prakAra ke AraMbha karanevAlI, roga kA kSaya karanevAlI ! sadharma ke mArga kI svAminI, rUpa-arUpa kA prakAza karanevAlI, vijayinI, lakSmI karanevAlI, buddhi karanevAlI, dharma kA udyota karanevAlI ! amRta rasa se bharI! kAzI deza kI svAminI ! haMsezvarI! zIghra kRpA karanevAlI ! mAtA ! tU vidyA de| Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhinna bhinna lokoM ke vaicitrya (nIti rIti) kA prakAza karanevAlI, aiMkAra bIjAkSara vAlI, sUrya-candra kI kAntivAle kuMDala donoM kAnoM meM dhAraNa karanevAlI, zrIkArakhyA, vAgIzvarI, brahmajJAna kI karanevAlI, yaza-zubha karanevAlI kAzI deza kI svAminI haMsezvarI ! zIghra kRpA karane vAlI mAtA ! tU vidyA de / 7. jJAna va dayA se pUrNa, he jagadambike ! satata jJAna- pratApa kI siddhi hetu mahezvarI tU vidyA de 8. / sampUrNam / 27 // zrI sAdhukIrti kRta bhAratIstavaH // zrI zAradA zAstrasubuddhidAtA, manoramA sarvajanasya mAtA / samasta mUrkhatvabhayAcca pAtA zriye'stu sA me paTutA vidhAtA // 1 // nIhAramuktAvalihArazuddhA, vizvatraye yA sakale prasiddhA / narendra nAgendra surendrasevyA vidyA vizuddhA ca sadAtibhavyA // 2 // saMsArabhImArNavatArakA sA, bhavyAdinAM pUritasarvathAzA / guNAkarAcchedita sarvapAzA, na vaMditA yairbhuvi to hatAzA kalyANamAlAkaraNetidakSA, dadAti bhaktasya sadaiva zikSA / saMmohanI kAmita kalpavallI, durbuddhisAraga vinAzabhalI // 4 // AnaMda bhUmIruhavAridhArA, vijJAna saddhyAnadharAtisArA / mAtaGgavetAla pizAcamAnI, nirnAzanI bhAsurahaMsayAnI zuddhakarpUrasaccandanaizcarcitA, niHprabhAvAdikairdoSabhirvarjitA / pustakanyastahastAralyamAlAnvitA, paMkajaM vibhratI satsudhAsaMyutA 11411 - , - // 3 // ||6|| dIptisaubhAgyalAvaNyaguNarAjitA, svasvarupeNa devIgaNA starjitA / sajjanAnekalokaiH samAvarjitA, svargapAtAlabhUmastake garjitA // 7 // zrI zAradAyAH stavanaM paThanti prabhAtakAle'tra narottamA ye| teSAM gRhe syAtsuravasAdhukIrtiH saMjAyate nirmlkaavyshktiH||8|| sampUrNam 27 bhASAntara zrI zAradAdevI e zAstrasubuddhinI dAtA che, manoramA che sarva jananI mAtA che. samasta mUrkhatAnA bhayathI rakSaNa karanArI, te patAvALI vidhAtA evI mArA keyane mATe thAo. 1. barapha sarakhA ujjavala hArathIzuddha je sakala vizvatraNeya soDayAM prasiddha che. rAbha-hepo- surendrone sevA DarapA yogya che. te vidyA-vizuddhA ane sadA atibhavyA che. 2. saMsArarUpI bhayaMkara sAgarathI pAra utAranArI te bhavya jIvonI sarva prakAranI pUrelI AzAvALI che. guNanA samUhavALI, sarva prakAranA baMdhanone chedI nAkhelI, teo hatAza che. tene jeoe pRthvI upara vaMdana karyA nathI, teo hatAza che. 3. kalyANanI mAlAne karavAmAM atihoMzIyAra, saMmohana pamADanArI, icchita kalpavRkSanI vaeNlI jevI, dubaddharUpI haraNano nAza karavA mATe bhAlAsamAna hamezA bhakatane zikSA Ape che, 4. AnaMdarUpI vRkSane mATe pANInIdhArAsamAna, vijJAnasdhyaan ne dharanArI, ati sArabhUta, mAtaMga vetaal-pishaaysiMhano nAza karanArI, dedIpyamAna haMsanA vAhanavALo che. pa. zuddha kapUra ane uttama caMdanothI pUjA karAyelI, prabhAva vagaranI ityAdi doSothI rahita, hAthamAM sthApana karelA pustaka ane mAlAthI yukta, kamaLane dhAraNa karatI, uttama amRtathI cuta che. 9. tejanA lAvaNyaguNothI zobhatI, potAnA svarUpathI ja devIonA samUhanI tarjanA karAyelI, aneka sajajana lokothI AkarSAyelI, svarga-pAtAla ane pRthvI lokamAM garjanA karAyelI che. 7. je uttama puruSo A lokamAM prabhAta kAle zrI zAradAdevInuM stavana bhaNe che, teonA gharamAM nirmala kAvya zakti, sukha ane uttamakIrti (sAdhukIrti) utpanna thAya che. 8. saMpUrNa. 62 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAradAdevI zAstra subuddhi kI dAtrI hai, manoramA hai, sarvajana kI mAtA hai / samasta mUrkhatA ke bhaya se rakSA karanevAlI vaha paTutAmayI vidhAtA mere zreya ke lie ho ! 1. 27 anuvAda hima ke samAna ujjvala hAra se zuddha jo tIna-sakala vizva loka meM prasiddha hai, rAjA, devoM surendroM ke lie sevya (sevA yogya) hai, vaha vidyA vizuddha evaM sadA ati bhavyA hai| 2. - saMsArarUpI bhayAnaka samudra se pAra utAranevAlI vaha bhavya jIvoM kI saba prakAra kI AzAoM ko pUrNa karanevAlI hai / guNoM ke samUhavAlI, saba prakAra ke bandhanoM kA jo chedana kara cukI hai, usako pRthvI para jinhoMne bandana nahIM kiyA ve hatAza hai| 3. kalyANamAlA dene meM ati kuzala, saMmohana prApta karAnevAlI, icchita kalpavRkSa kI latA tulya durbuddhi rUpI hirana kA nAza karane hetu bhAle ke samAna vaha haMmezA bhakta ko zikSA detI hai / 4. - AnandarUpI vRkSa ke lie jaladhArA ke samAna, vijJAnasaddhyAna dharanevAlI, ati sArabhUta, mAtaMga vetAla-pizAca siMha ko nAza karanevAlI, dedIpyamAna haMsa ke vAhanavAlI hai| 5. zuddha kapUra tathA zreSTha caMdanoM se pUjita, prabhAva hInatA Adi doSoM se rahita, hasta meM sthApita pustaka tathA mAlAse yukta, kamala ko dhAraNa karanevAlI uttama amRta se yukta hai| 6. - - teja- saubhAgya- lAvaNya guNoM se suzobhita, apane svarupa mAtra se hI deviyoM ke samUha kA tarjana karanevAlI vaha aneka sajjanavarga se AkarSita huii| svarga pAtAla evaM pRthvI loka meM usane garjanA kI hai| 7. isa loka meM jo uttama puruSa prAtaH kAla zrI zAradA devI kA stavana par3hate haiM una ke ghara meM nirmala kAvyazakti, sukha aura uttamakIrti (sAdhukIrti) utpanna hotI hai| 6. | sampUrNam / 63 28 zrI sarasvatI stotram candrArkako TighaTitojjvaladivyamUrte, zrIcandrikA kalitanirmalazubhavastre / kAmArthadAyikalahaMsasamAdhirUDhe, vAgIzvara pratidinaM mama rakSa devi ! devAsurendranatamaulimaNiprarociH, zrImaJjarI nibiDaraJjitapAdayugme / nIlAlake pramadahastisamAnarUpe, vAgIzvari ! pratidinaM mama rakSa devi ! keyUrahAramaNikuNDalamudrikAdyaiH, sarvAMgabhUSaNamunIndranarendravandye ! nAnAsu ratnavaranirmalamauliyukte, vAgIzvara pratidinaM mama rakSa devi ! kaMkellipallavavininditapAdayugme, padmAsane divasapadAsamAnavastre / jainendravaktrabhavadivyasamastabhASe, vAgIzvara pratidinaM mama rakSa devi ! maMjIrakotkanakakekaNakiMkaNInAM kAMcyAzca jhaMkRtaraveNa virAjamAne / saddharmavArinidhisantatavarddhamAne, vAgIzvari ! pratidinaM mama rakSa devi ! ardhendumaMDita jaTAlalitasvarUpe, zAstraprakAzini samastakalAdhinAthe ! cinmudrikA - japasarA'bhaya-pustakAMke, vAgIzvari ! pratidinaM mama rakSa devi DiNDIrapiNDahimazaMkhasitAMzu hAre, puurnnendubimbrucishobhit-divyvaace| cAJcalyamAnamRgazAvalalATanetre, vAgIzvara pratidinaM mama rakSa devi ! pUjye pavitrakaraNonnatakAmarUpe, nityaM phaNIndragaruDAdhipakinnarendraiH / vidyAdharendrasurapakSasamastavRndaiH, vAgIzvari / pratidinaM mama rakSa devi ! / sampUrNam / 11211 // 2 // 11311 ||4|| 11411 // 6 // // 7 // ||8|| Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 28 anuvAda bhASAntara sUrya ane caMdra thI utkRSTa racAyela ujjavaLa divyamUrtivALI! zobhAyamAna cAMdanInA samAna manohara - nirmaLa ane ujajavaLa. vastravALI !, manavAMchita ne ApanArI - rAjahaMsanI upara sArI rIte birAjamAna thayelI he vAgIzvarI devI ! dararoja mAruM rakSaNa karo. devo-dAnavo ane IndronA namelA mugaTamaNionA. kiraNo nI suMdara maMjarI (guccha)thI gADha raMgAyelA caraNa yugalavALI (atyaMta) kALA kezavALI ! atyaMta madajharatA hAthInA samAna gamana (gajagAminI)vALI, he vAgIzvarI devI ! dararoja mAruM rakSaNa karo. 2 he bAjubaMdha-hAra-mukuTakuMDala-vIMTI vigerethI vibhUSita thayelA sarva aMgovALI, munivaro ane rAjAone vaMdana karavA yogya ! judAjudA prakAranA suMdara uttama ratnothI ane nirmalA mukuTathI yukata thayelI ! he vAgIzvarI devI ! dararoja mAruM rakSaNa karo. 3 | he azokavRkSanA komaLa pAMdaDAne tiraskAra karanArA caraNa yugala vALI ! padmAsanavALI ! (kamaLa upara birAjelI)! sUrya kamaLasamAna mukhavALI! jinezvara(bhagavAna)nA mukhamAMthI utpanna thayelI dIvya samasta bhASAvALI ! he vAgIzvarI devI ! dararoja mAruM rakSaNa karo. 4 jhAMjharanA, saMbadhI suMdara he kaNakiNa avAjavALI ghugharIvALA kaMdorAnA jhaNakAravALA avAjathI zobhAyamAna, (tathA) saddharmarUpI samudranI jema sadAya vadhatI! he vAgIzvarI devI! dararoja mAruM rakSaNa karo. mastaka upara ardhacaMdra thI maMDita ane jaTAthI manohara rUpavALI ! zAstrano prakAza karanArI ! samasta kalA (cosaTha)onI svAminI ! jJAna mudrA - abhaya mudrA - japamALA ane pustakathI yukata ! he vAgIzvarI devI ! dararoja mAruM rakSaNa karo. 6 samudra phINano samUha, hima, je tazaMkha ane kiraNonA hAravALI! pUrNimAnA caMdrabiMbanA kiraNothI zobhApAmelI, divyavANIvALI ! capaLa haraNabALanA lalATa ane netravALI ! he vAgIzvarI devI ! dararoja mAru rakSaNa karo. he pavitra kAryothI utkRSTa manavAMchita svarUpavALI ! zeSanAga-garUDAdhipati, (devonI eka jAti), vidyAdharonA svAmI, devo - cakSonA samasta samUhathI pUjanIya! he vAgIzvarI devI ! dararoja mAruM rakSaNa karo. saMpUrNa. sUrya aura candra ke dvArA utkRSTa racI gayI ujjvala divya mUrtivAlI, zobhAyamAna cAMdanI ke samAna manohara nirmala aura ujjvala vastrovAlI! manavAMchita denevAlI, rAjahaMsa para virAjamAna he vAgIzvarI devI! merI sarvadA rakSA kro| devo-dAnavo evaM indro ke jhuke hue mukuTo kI maNiyoM kI kiraNo kI suMdara maMjariyoM se gahare raMge hue lAla caraNa yugmavAlI, zyAma kezavAlI! atyanta mada jharate hAthI ke samAna, gajagativAlI, he vAgIzvarI devI ! merI sadA rakSA kro| he bAjubaMda, hAra mukuTa, kuMDala, aMgUThI Adi se sAre aMgoM me AbhUSaNa vAlI ! munIndro aura nareMdro ke lie vaMdanIya ! mA~ bhA~ti ke sundara uttama, ratno se nirmala, mukuTavAlI ! he vAgIzvarI devI ! merI sadA rakSA kro| ___ he azoka vRkSa ke komala ki layo kA tiraskAra karanevAle caraNa-yugala vAlI! padmAsane ! sUryakamala ke samAna mukhavAlI ! jinezvara ke mukha se utpanna divya samasta bhASAvAlI ! he vAgIzvarI devI ! sadA merI rakSA kro| 4 he suvarNa jhA~jha (nUpura) kI sundara kina-kina AvAjavAlI! ghugharudAra karadhanI kI jhaMkAra se yukta dhvani se suzobhita, saddharmarUpI samudra kI taraha bar3hatI huI he vAgIzvarI devI ! sadA merI rakSA ro. mastara para ardhacandra se maMDita aura jaTA se manohara rUpavAlI ! zAstra kA prakAza karanevAlI ! samasta kalAoM kI svAminI ! jJAnamudrA, japamAlA, ameya mudrA aura pustaka se yukta he vAgIzvarI Teva ! satA rakSa rajA samudraphena kIrAzi, hima, zveta zaMkha aura kiraNo ke hAravAlI pUrNimA ke candrabimba kI kiraNo se zobhA pAyI hutra, divya vANI vAlI ! capala hirana ke bacce ke lalATa aura netravAlI, he vAgIzvarI tevI ! sArI rakSA . he pavitra kAryo se utkRSTa manovAMchita svarUpavAlI ! (zeSanAga garuDAdhipati, kinnaredra, vidyAdharedra, devo aura bhakSo ke samasta samUho se he pUjanIyA ! he vAgIzvarI devI ! merI sadA rakSA karo HIm | 64 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 zrI padmasuMdarakavikRta- zrI sarasvatIstotram / zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra kobA 15129 // 14 // // 6 // // 7 // // 8 // raNatkAraiH sphAraiH sphuritamatimuccaiH prakurute / lasattollAsai:madhurimavilAsai vilasitaM, vacobhiH pravyaktaM kavijanamano hAribhiriva gabhIraM te nAbhI bIlamalasamajhAya nitarAM, marAlA romAlI taruNabhujagIva pravizati / tama: snigdhAmugdhAkuTila kacakeki, pratibhayAt pratibhayATIkaTIstatrasyAMta: zitamaNizikhAvad vijayate // 15 // samutkhAtAlAnapratibhasubhanAbhI vilagalat, tanutvadromAlI sRNiriva mamAdoddharamadaH / kRtaM tAruNyAkhya dviradanapatistenakucayo, yaM vAstuM vAstu kSmathakaTimRgendra pratibhayAt // 16 // havi: kuMDaM ramyaM viSamavizikhazrotiyapate, stava shyaamaaromaavlirjnidhuumbhrmkrii| tato vazyaM cakresakalamapi zakrezvarapadaM, padaM cedaMnAbhIpadamiva jaganmohanavidheH // 17|| tvadIyA yAM romAvalivalita rajjausatisati; tvadIyai lAvaNyadhutibharajalaiH puurnnhRdye| puro nAbhIkUpe kucakalazayugme pitRSitaH, paya: pAnairAnaMdaya tanayabhUtasya janani // 18 // gabhIretvannAbhI hRdi jaladanIladyutijuSiH, bhUmAvarttajyoti jlkirnnjNbaalklite| lasantI tvadromadyutivitatadhUmAvali raho, viparyaste hetAvanumitimatAM saMbhramapadam // 19 // aho madhye madhyaM karatalamalaMbhit trivalitaM, vayI sopAnAnAmakRtasukRte nAbhi srsi| yata: snAtvA kAmastanarUhakuzArthyAMjalividhe, vidhAnAt trailokye madayati munInAmapi mana: | // 20 // tavAmaMdAnaMdasphuritamakaraMdaikarasikai, ramaMdAnAM vRndai ranubhavanasAmrAjyabhavanai / vizaMkaMpratyaGgaMstutiguNagaNodgItimukhara, pravRttiM kurvadbhiH kRzamudaramAkhya sadasadI // 21 // amandaM maMdArastavakamanucakre tava nava, stanadvaMdvaM dIpyatkanakakalazabhrAMtijanakam / yata: kuMbhAkAraM karikalabhakuMbhadvayamatho, dhruvaM pUrvobhyAse janani karalekhojani vidhe: // 22 // svayaM tanvI madhye dharaNidharapInaM kucayugaM, zaradrAkAzvetadyutisumukhi ! tat kiM zitimukham / nitAntaM mRgI tadadhikamadhistabdhakaThinaM, vapuH kUrmAkAraM hariranucakAra prasabhatuH, tvadIyAMhi dvNdvonntimbhilssnnstghissnnH| tata: spardhIkArAdhruvamanu varAhatyavagamA - nmahadbhistulyatvaM bhavati paritApAya mahate raNatsiMjIraMte caraNamaruNAlaktakarasA, cchavidveSi kvANakvaNitasubhasaubhAgyasubhagaM / tatacyotadrociH prakarajharadhAraM samamukhaM, sukhaM tAMbUlena svayamiva kavermaMDaya zive ! gataM maMdaM mandaM raNaraNitajhaMkArasubhagaM, padaM samyagamArgavyavaharaNasaMsUcakakalaM / carIkarti svairaM tavacaraNayo: sikSitumalaM, salIlAvinyAsaM kimapi kalahaMsa: kalakalaM tvadIye jaMghe vai smarazaraniSaMgAkRtidhare, nakhavyAjAddhendu dviguNita zaro'sau smarabhaTaH / nirIkSya trailokyaM vyathayitumaho vedyamanayad, vibhuH ko vA na syAt tava, janani ! saMsargavasata: tapasyAmabhyasyat padanitalamAdhAya nijakaM, ziraH zItoSNAdirvyasanamadhisoDhuM vngtaa| tvadUrvoruvIze mradimaguNitAM svasya kadalI, dalIkArAttatkiM dhruvamiyamalaMbhidyutijuSoH sunAzIrasphUrjatkariparivRDaprAMzu zitimA, sphuracchaMDAdaMDaH kavalitakaro hrIta iva te| yadurusaMvIkSyApratimatama-sauMdaryasubhage! bhavatyA: saubhAgyaM bhagavati ! vatAnanyasadRzam alaMkurvannAste bhagaNakaTisUtravyatikaraM, kaTi prasthaM divydhumnnigunnitaaNtrmnnimym| muhuH sparddhA dhatte tava jaghanavistAragurutA, guNAbhyarthIvyarthIkRtasukRtakaH kAMcanagiriH nitaMbaprAgbhAra:sahajanijazRMgArasubhago, nageza:puNyArthI janani ! tulayAma: kamaparAM / api syAt sAdRzyaM sukaviracitAnAmihagirAM, mahAbhASyArtheSu dvayamitiyatastvatkramajuSAM girAmIze yan mAM tavakanakakAMcImaNimayI, // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 23 // // 33 // // 24 // ||34|| // 25 // // 35 // // 26 // // 36 // // 27 // bahistAnniryAtaM suhRda iva vaidharmyavazata: sarastIre nIre karazazazirazveta zizire, vasaccakradvaMdaM nizizizirabhAnutthavirahAt / tatastasthau vakSaHsarasi tavacakrendurudagAt, dvidhAnaM vA jAtu pratiphalati dhAtuna vitatham kucadvaMdvaM caitat kusumazaratAruNyanRpayoH, sumuktAmrag gaMgAtaTapaTakuTIyugmamabhitaH / babhau muktAdAmatridazataTinI nIranikarA, yitazrIbhiH pUrNakalazayugalaM mudritamiva asau sauvarNAdristuhinagiriretadvayamatho, mitho'pyekIbhUya svgrimtulaamNctiydi| vibhu nasvagaMgAdhavalalaharIdyotazikharaH, parAjetuM hArAvalivilasitaM tvatkucayugam vibhuH kambuH kiM vA bhavati bhavatI kaMThakadalI, vyalIkaM trailokyaM tisRbhirapi rekhaabhirkRt| vipaMcI vaadi| sarasa rasa-saMgItaracanA, vidhau vedhAgrAmavikanikaravizrAmamakarot kalaM kaMThAnmanye madhumadhurakUjatkalakalaM, samAkAkarNa pikakulamalaM zikSitumataH / samaicchan mAdhuryadhvanimanukuhUrAtrijanitA, dhruvaM siddhi stasmAditi khalu cukUjehi kila kuhUH dUyante dorvallIkarakamalalIlAkusumitA, dadAne vA'jasaM praNatajanatAbhIpsitaphalaM / na tasyai tanmAta: karatalamalaM tvaccaraNayoH, prasAdAha bhUyAnmamazirasikoTIrasadRzam iyaM rekhAromnAM taralataradaMDaM hRdipuna:, kucAlAbudvaMdvaM vasati sutarAM vRttamatulaM / gale taMtrIrekhA tritayamati vaidagdhyamadhurA, raNadrINAvaktrAt tava nanu kirantIva sugiraH mRNAlaM yadbAlaM karakamalamaMbhojatulayA, tvadIyAbhyAM dobhA katamakaviraikyaM tulayati / prakRtyA yad dhatte jaDajanitamaMtarjaDimatAM, zazevAgIzAnAM praNigadati paMcAvayavatAm sadetadvAsatsyAtsadasadapi vastuvrijagati, vidhaitatsApekSaM praNayanayavAdai viduSAM / itIva syAdvAdaM vadati sudati brahmagaditaM, sukaMThi ! tvatkaMThe sphuraghaTita-rekhAtrikamidam yato bimbaM bimbaM samajani tatastena sadRzaM, pravAlaM kaH kuryAt tvadadharasudhAMdhaH shrutvidaa| tvadIyo yadyoSTastulayatu mitha: sUktiracanA, pravAdaiH sAdRzyaM ghaTayatu yadanyonyaviSayaM karAMgulyAvedhAstavamukhamivAdhAya nibhRto, niraikSiSTa spaSTaM nanu tanuvidhAna vyuprme| kadotpannaM bheje cibukamatisauMdaryasubhagaM, prayatno madhyastha: saphalayati kAryaM hi mahatAM smitavyAjAhaMtacchadarucimivAdAya cakru vA, ubhe sNdhyebaalaatptpnshonnaadhrlte| tayoraMtarvedhA: pratidinamidaM bhrAmayati cet, tathApi tvannApi smitaruci-parAAmapikalam vyayIkArAtkAmodvitaya-zarazeSastu zaradhI:, cakAra tvannAsAM tilkusum-naalaavyviniiN| trivizvavyAmohe tritayavizikhAnAM vijayinAM, samukhyo vaimukhyastadanila itISTe zrutimiva ahaM manye dhanye tvadadharasudhAzIkarazara staTecakradvaMdvaM mukhavidhuviyogavyasanitAM / itazcetazcaitannayanayugamuccaiH prakurute, calallolApAMgatvarataralalIlAvilasitam vivAde tvannetradyutibhirabhita: saMpratitarAM, parAjitvA cakre shitikmlmaaniilvdnaaN| kaTAkSavyAkSepa-kSapitahariNIlocanayugaM, zritazrIbhiH zrIbhiH sukhaya sukhamAsuMdaramukhi zazad chadmacchAyAmiSamukhazalAkAM jitaharaugA, kRtIkAraupamyapratima-mukuruMdIkRtavidhuM / zazAMko vaiNAMkastribhuvanajanakhyAtamahimA, himAMzuccai vedhA: vighaTayati cainaM ghaTayati jagajjyotiAlArucirucirajAlo jvalamahaH sudhApuMjIkAradyutipatitiraskAranipuNaiH / kathaM te sAdharmya mukhamukharatejobhirabhitaH, samastaM vA vyastaM trijagadabhibhUtaM sukhamayAm sudhAMzu zaMDAzuH surapatisudhAkuMDamathavA, mudhA yad vAcAryaH kimuta vibudhAnAmatha sudhaa| madIyaM cetazcenmadhumadhurazoNAdharamudA, rasaiH sAndrAsUktiH kirati tava vaktrAt navanavA bhrUvau sajjIbhUtaM dhanuratanuvIrasyanizitaiH kaTAkSeSu kSepaistrijagadapi vedyaM klyti| // 37 // // 28 // // 38 // // 29 // // 39|| // 30 // // 40 // // 31 // ||41 // // 32 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 42 // // 52 // // 43 // // 53 // // 44 // // 54 // // 45 // // 55 // // 46 // parAga stasyAyaM haranayanahavyAsanataM, dhanuH pauSpaM pUrvaM bhavatu bhavabhaMgAya bhavatAm zira: kaMThAdInAM prabhavapadamAsAdya bahuzaH, samAkIrNAH varNAH kathamapi na mAnti sma bhuvne| zravaH kUpepAlizravaNazaraNIbhUyavacanaH, pravAhA gacchanti tvadadharasudhAsiMdhujanitA: smitasmerollAsa-prasRmarakapoladvayaguruH prabhAbhArai rbhagnAvaruNazazinau nirmlrucii| calattArAkArabhramajanakamuktAparivRtau, tarAM dolAyete ghanakanakatADaMkamiSata: tvadIye yadbhAlasthalavimalacaMdrasya tamasA, gRhIta(tA). bimbe dhnurtnusjjiikRtmidN| bhruvo yugmaM tasmAd dhruvamakhilavizvasyajayinI, mahAsiddhi stasyApyajani vitano vismayapadam saha sparddhA cakre tvadalakakalApairathamithaH, kalApai mAyUraistavarucikalApena vijitaiH| apUji tvatkezagrathitakusumaisteSvapi ca te, rdade vArddha candraM karakRtamanAdRtya nitarAm zirojA rAjante tava zirasi lAvaNyasarasi, jalAnAM jaMbAlA:kimatha karavAlA: smarapateH / camaryo'dhaHpucchai rnijacamarabAlatvajanitaM, bruvANA zApalyaM kathamatha budhastenatulayet zirojavyAnaddhapraguNamaNimaMdAralatikA, prasUnavyAmizracchavirajaniveNI shblitaa| tamovA vAhinyA: kusumaviziSyadrutatamaM, vilInaM vA zaMke tavanava mukhendo rudayanAt vizaMke niHzaMke cikuranikaraMbadyutitati, pravAhAnAM mArga samasRjata siimNtshikhtH| vidhiH kiM vA naMgo ratimadhusakhonena supathA, jagajjetuM gantA kacakusuma-maMdAragahane bhuvau nIlaH zaMkha stavajanani ! zaMkhau mukhakarau, mahApadma: padyo nayanayugamuddizyamakaraH / mukundaH kundo vA dazanatatiraMhI tu kamaTho, vapurva!jAlaM tava nava nidhInAM pratinidhi: gadAyAvyAghAtai janayasi bhayaM vairimanasAM, trizUlena protA stribhuvanajanadveSi jananA: / parAnaMdIbhUya svamanasi mamonmeSitadRzo:, sudhIbhUya svAdyaM janani ! tavarupaM vilasitAm kathaMcid vAkauzcat kavibhiranubhUtA bhagavatI, kavitve vaktRtve kila kamalavAsAtadaparaiH / na cAsmAbhistAvat paricitacidAnaMdalaharI, parIraMbhasyUtA dhvanipathamatI tAM paricitA svatantrA te zaktiH smaraharajaTAjUTataTinI, taraMga vyAsaMgAmalakamalalIlA lsvtii| sahArthAlaMkArai navanava mahAzAstrakaraNe; parAdhInA teSAM bhavatu bhavatI nAdhivasati yadagra grAvANo girigiriSu guvIM nijagiraM, guNantu brhmaaNddodrvivrkukssibhrtyaa| tadanya vaidagdhyaM tavanavasudhAsiMdhulaharI, parisyUtaM vAcaM padalalitalIlA vilasitam tvamambA tvaM tAta stvamasi paramaM mitramadhikaH, sakhA tvaM bhrAtA tvaM bhagini varabaMdhu stvamasi me| yaza: khyAti lakSmI: paramatamavidyA tvamaparAM, kimadvaitabrahmatvamiva mama citte'dhi vasasi nRloke lokeSu dhvanijananibhASAtmakatayA, divi svargehAnAM sphuTamukuTamANikyamaNibhiH / nabhastArAkAradyumaNiramaNIyaM tvadanubhi jagadvyAptaM divyai maNibhiriva paryAptamabhita: jaganmAta: prAta: samuditasahasrAMzukiraNa, ruNAMgImAnaMgI japati subhagAdyAbhirabhitaH / tadA lokAdeva smarazarabharakSobhitadRzAM, vazIkAraH sAkSAdamarataruNInAM prabhavati parAvidyA vidyA tvamasi varadAnapraNayinI, cidaakaaraashktisklbhuvnvyaapktyaa| parAnaMdasyaMdAmRtarasasudhAMbhodhilaharI, sadA naMdA vedyA jagati jayati brahmaparamA aho pUrvaM ramyaM navavadanapadmaM smitazita,prabhA nityodbhinnaM vidhuritaravIndudyutibharaM / cidAnaMdAmodasvarasa-makaraMdaikarasikaM, madIyaM dRgdvaMdvaM bhramara iva tatraiva ramatAt kalAnAM pArINAt kavijanadhurINA: nRpatibhiH, sadAmAnyA dhanyA guNagaNamaNivAtanidhayaH / smarantyeke kecit sakalajanazrRMgAralaharI, miva pRthvI bIjasphuritarucirUpAM tava tanum nacArkAcAM vAcAM tava janani ! gamyAstutiriti, // 56 // // 47 // // 57 // // 48 // // 58 / / // 49 // // 59 // // 50 // / / 60 // // 51 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I6 prayAso nAsmAkaM bhagavati ! bhavatyA bhavatu te| kRto gAMgai gaMgAmatanuta ramadyAMjalividhiH, payaHpUraiH sarvaM tava caturavAcAM vilasitam vidyA tAMDavamaMDanAya kavitAlaMkAra cUDAmaNiH, vizveSAmanuraMjanAya janatA zrRMgArahAropamaH / khyAta: pArthiva eSa bIjamiva yaH zabdAgamAnAM nidhiH, jarjIyAccetasi padmasuMdarakaverAcandratArAvadhi: dizA A stotranA prathama pAMca zloko prApta thayA nathI. ha.li. pratanuM prathama patra nathI mAga. kRSNAsaptamyAM ravivAsare liptaM gurjaralokAgaccha zrI swiff I zrIratu zrI . iti zrI padmasuMdara viracitaM sarasvatI stotraM sampUrNam // 6 // saMvat 1847 IndranA garajatA airAvaNahAthIno atyaMta ujajavaLa kAMtithI camakato zuMDAdaMDa lajajA pAmI TuMTIcuMvALI (saMkocAi)ne besI gayo. 11. he bhagavatI ! jenI keDano bhAga tArAonA banelA kaMdorAnA saMbaMdhane alaMkRta karI rahyo che, jemAM dIvya sUrya sarakhA maNi guMthelA che te kAMcanagiri tArA jaghana sthaLanA vistAranI moTAInA guNano abhyarthI thai potAnA sukRtane vyartha karato punaH spardhA karI rahyo che. 12. he jananI ! sahaja potAnA zRMgArathI subhaga, nitaMbanA vistArano uThAva ane himAlayano pahADa, A baMne mAM ame konI tulanA karIe? jema kadAca koI uttama kavie racelI vANInuM mahAbhASyanA arthamAM sAdazya maLI jAya to te baMnenuM sAdazya. tamArA caraNa ne grahaNa karavAne kAraNeja hoyane ? 13. he vANInI svAminI ! tArI maNimaya suvarNaghaTita keDa, mekhalA (kaMdoro)nA phelAtA raNakArathI mane ekadama skUrAyamAna mativALo karI de che. jemAMthI camakatAM tarkanA ullAsa ane vilAsathI yukata kavionA manane harI le evo vacanano vilAsa vyakatapaNe vikase che. he devI ! tAro nAbhi bhAga bIla jevo gaMbhIra che tyAM udara upara patharAyelI aMdhakAra jevI snigdha ane mugdha romarAjI tArA vAMkA kezapAza rUpI mayUranA bhayathI jANe juvAna nAgaNI atyaMta caMcala thai bIlamAM praveza karatI hoya tema lAge che te kaTIsUtranI. aMdara zyAma maNinI zikhA jevI vijayamAna che. 15, ukheDI nAkhela AlAna staMbhanA bIla sarakhI nAbhithI. nIkaLatI pAtaLI tArI romarAjI rUpI aMkuze, pAtaLI keDarUpI, mRgendranA bhayathI bhAgatAM tophAnI tarUNArUpI hAthIne kabaje karI, jANe stanarUpI TekarAnI pAse bAMdhyo na hoya tevuM lAge che. 29 bhASAtara 14. 16. jenI buddhi asta thai gaI che evo hari tArA caraNa kamalanI uMcAIne Icchato chato kAcabAnA AkAranA zarIrane kare che, te pachI vadhu spardhAne karatAM bicAro varAha (bhUMDa)rUpa banI gayo, kharekhara moTAnI sAthe tulyatA karavI te moTA paritApa mATe thAya. 6. raNakatA ne urIyAvALuM lAla alatAnA rasanI kAMtinuM zreSI. evuM tAruM napUra jhaMkAranA avAjathI zubha - saumya ane sulabha tAruM caraNa che ane te caraNamAMthI jharatI kAMtinA jharaNAnI dhAravALuM mAruM mukha sukha-sukhe jANe he zivA ! tAMbUlathI maMDita kara. 7. maMda maMda gativALuM raNakatA jhaMkArathI subhaga, samyaga mArga upara cAlavAnI kalAne sucavatuM tamArA caraNanuM je lIlApUrvaka mukAtuM DagaluM tene zIkhavA mATe ja jANe kalahaMsa kalakala madhura avAja karI ja rahyo che. kAmadevanA bANanA bhAthAnI AkRti dharatI tArI jaMghAone joIne nakhanAbahAnAothI ardhacaMdra dvArA bevaDA (Dabala) thai gayAM che bANa jenA evo kAma subhaTa traNeya lokane vyathA ApavA mATe vIMdhavAnuM lakSya banAve che. kharekhara he mAtA ! tamArA saMsargathI koNa samartha na thAya? pRthvItala upara potAnA mAthAne mukIne ThaMDI ane garamInA duHkhane sahana karavA mATe vanamAM gayelI tapasyAno abhyAsa karatI keLe potAnA paDe paDa karIne, he pRthvInI svAminI vAEvI ! tArA ja camakatA urunI mRdutAnA guNane zuM prApta karyo ? 10. he apratima sauMdaryathI subhaga bhagavatI ! tamAruM saubhAgya to kharekhara ananya che, je tamArA baMne ujajavaLa sAthaLane joIne to. tAruM nAbhisthAna je che te jANe jagatane vaza karavA mATenuM sthAnabhUta ramya homakuMDa na hoya tevuM zobhe che, je homakuMDa kAmadevarUpI yAjJikano hoya tema lAge che. ane tArI nAbhi uparanI je zyAma romAvalI che te dhumADAnI bhAMti karanArI banI, tenAthI te saghaLuM ca IndranAM aizvaryane te vaza karI lIdhu che. 17. | he satI ! tArA udarapara rahelI romAvalI vaNelA doraDAM jevI zobhe che ane tArI, nAbhino je phUpa che te lAvaNya ane kAMtinA jalathI paripUrNa thayelo che tyAre stanarUpI ghaDAothI suzobhitA he jananI ! tRSAtura thayelA putrane payaH pAnathI AnaMdita kara.18. tamAro nAbhirUpI draha gaMbhIra ane megha jevI nIlativALo che temAM cakrAkAre ghamatI jyotirUpI jala ane kiraNorUpI kIcaDo che tyAM AgaLa tamArI suzobhita romarAjInI kAMtirUpI phelAtI je dhumADAnI paMkita che te hetuno viparyAsa thavAthI anumAna karanArA paMDitone bhAMtinuM sthAna che. dhUma hoya tyAM agnihocA da Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ livI ghaNI vINIvI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMjAba Cos tAraMgA hIla ghaNyAzIlatA 2 koNa rAMteja siddhapura ajarI (rAja) hastaprata tIrthakSetra kI pa * manohara mUrtiyA~ laMDana Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamArA kaMThamAMthI madhathI paNa madhura atyaMta suMdara kujanane kAnabharIne sAMbhaLyA bAda koyalanA kule, te madhura dhvanine zikhavA. mATe IcchayuM, amAsanI rAtrie ja utpanna thayelI je siddhi te sthira thAya che. mATe koyala kuhu kuhu evI rIte zabda karavA lAgI. 28. 30. ene badale ahi jalano kuMDa che tethI hetuno viparyAya che. 19. tAro maSTi meca madhyabhAga je trivalIrUpa che e sarasa rIte racAyela tArA nAbhi rUpI sarovaramAM kAmadeve traNa sopAna na banAvyAM hoya tevA zobhe che, kAmadeva te sopAna dvArA snAna karI, stanathI utpanna thayelI je DAbha tenAthI ardhAjalinuM evuM vidhAna kare che ke jenAthI traNe lokamAM rahelA munIonA mana paNa aho umatta banI jAya che. 20. tArA amaMda AnaMdarUpI skUrAcamAna je makaraMda tenA ja ekamAtra rasIyA, anubhUti sAmrAjyanA bhavanarUpa, paMDitonA samUhoe niHzaMka paNe eka eka aMganI stuti ane guNagaNanuM gAna karavAmAM, ane sat-asanI vAcALa pravRttine karatAM chatAM tamArA udarane sAva kRza karI dIdhuM. 21. tamAruM navIna stanayugala je dedIpyamAna suvarNakalazanI bhAMtine utpanna kare che te amaMdapaNe maMdAra puSpanA DoDAnuM anukaraNa kare che kAraNa ke (stana banAvatAM pahelAM) vidhAtAe pUrvAbhyAsamAM kuMbhanA AkAramAM hAthInA baccAnA gaMDasthalane rekhAMkana rUpe karyA hatAM. 22. tuM madhyabhAgamAM bilakula pAtaLI che, tAruM stana yugala parvata jevuM puSTa che. te zarada pUrNimAnA caMdra jevI suMdara mukhavALI che to kema zvetamukha che ? tuM atyaMta komaLa che ane stana yugala deDha ane kaThora che, kharekhara tArA potAnA svabhAvathI viparIta hovAnA kAraNe ja mitranI jema stana yugala bahAra nIkaLI AvyuM che.23. sarovaranA kinAre caMdramAnA jevA zveta ane zItaLa jaLamAM vasatu cakravAkanuM joDaluM rAtrI kALe caMdramAnA udayathI utpanna thayelA virahane kAraNe tamArA vakSasthaLarUpI sarovaramAM vasyuM ane tyAM ja tamArA mukha rUpI caMdrano udaya thayo. kharekhara ! vidhAtAe nirmeluM anyathA thatu nathI. 24. tamArA stanayugala kAmadeva ane cIvanarUpI rAjAnA motInI mALAthI alaMkRta, gaMgAnA kinAre nAMkhelA taMbu jevAM zobhe che. athavA to stanayugala motInI mALA ane gaMgAnA jalathI jenI zobhA vadhelI che evuM jANe mudrita karelu pUrNa kalazanuM yugala nA hoya tevu zobhe che. pelo merUgiri ane himAlaya, baMne bhegA thaIne paNa potAnI garimAnI tulanAne jo icche to svarga gaMgAnA zveta ujajavala jalanI laharIothI dhovAyelA zikhara vALA hovA chatAMya motInA hAranI zobhAthI camakatAM tamArA stana yugalane harAvavA samartha thatAM nathI. 26. ApanA kaMThanI je keLa tenI zaMkha barobarI karI zakato nathI, traNa rekhAo vaDe traNeya lokane jANe aMdara gupta karI dIdhu che, ane vINAvAdanamAM sarasa rasathI bharapUra saMgItanI racanAnA vidhAnamAM vidhAtAe jANe traNeya grAmano vizrAmagRha karyo che. 27. A tamArI je bAhurUpI velaDI che tenA upara karakamala, lIlApuSpa jevuM zobhe che, ane tamane namelAM lokone abhISTaphaLa ApatI na hoya tevI che. he mAM ! tamArA caraNamAM namelAM mane tamArU je karatala che te mArA mastaka upara muguTa sarakhuM zobhatuM tamArA prasAdane pAtra bano. 29. he mAtA ! mukhamAMthI ati suMdara vANIne jharatI tamArI kAyA je che te atyaMta madhura raNaraNATa karatI vINA ja che. tamArI udara uparanI je romarAjI che te vINAno daMDa che tamArA be atyaMta moTA. ane goLa je stana che te be tuMbaDA che ane gaLAmAM je traNa rekhA che te traNa tAra che. tamArA hAtha ane tamArA bAhu kamaLanI nALa ane kamaLanI sAthe kayo kavi ekatAne batAve che ? kAraNake jalamAMthI je utpanna thAya che ane jalamAM ja rahe che. jayAre tamAro hAtha paMcAvacavI. arthAt caitanyarUpa che ema zazadhara vAgIza (paMDIta) kahe che.31. he sukaMThI ! sa-asat ane sadasat A traNeya prakAre jagatuM che e prakAranA navavAdane AkSepapUrvaka (vistAra) kahevAmAM catura vidvAna puraSone, tArA kaMThamAM dekhAtI pragaTa evI traNa rekhAo braho kahelA svAvAdane kahI rahI na hoya tevI lAge che. 32. kharekhara biMbanI lAlAza te biMbaphaLanI che, koI pravALA (lAlakuM paLa)nI tulanA kare to na cAle, tema tArA adharanI sudhAnA bhojanarUpa zrutanA jANakAro tamArA hoThanI sAthe paraspara tulanA kare to uttama subhASitanI racanArUpa pravAhanI sAthe sAdRzyanI ghaTanA kare to anyonya viSayarUpa che. 33. hAthanI aMgulithI vidhAtAe tArA mukhane dhAraNa karI ekAgratAthI spaSTapaNe joyuM ane kharekhara zarIranI racanAnuM kArya purU thayuM hatuM temAM atisauMdaryathI subhaga evI je haDapacI e kayAre utpanna thaI ? kharekhara madhyastha je prayatna thAya che te moTAonA kAryane saphala kare che. 34. tamArA smitanA chalathI hoThanI kAMtine jANe grahaNa karIne bAla taDakAvALA bAlasUryanA jevI lAla adharavALI, be saMdhyAonI vidhAtAe racanA karI, e baMnenI vacce nitya sUryane bhamAve ne to paNa te tamArI smitanI kAMtinA parArdhamAM bhAganI kalAne paNa prApta karatAM nathI. 35. kAmadeve pAMca bANamAMthI traNa bANane kADhIne be bANavALAM. potAnA rahI gayelAM bhAthAthI talanA phalanI nAla jevA aMgavALI tArI nAsikA banAvI che. traNeya vizvano vyAmoha karavAmAM traNa bANo vijayI che. sanmukha ane vimukha evo vAyu jema zrutano Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45. cAga kare che tema te be kAna banAvyAM che. 36. | he dhanya ! huM ema mAnuM chuM ke tArA hoThanA amRtadhArAnA sarovaranA kinAre AmathI tema pharakatI caMcaLa pAMpaNanA lIlAnA vilAsane karatAM nayana yugalavALuM jANe cakravAkanuM yugala, mukharUpI caMdra dvArA viyoganA duHkhane atizaya kare che. 37. vivAdamAM tArA netranIkAMtie cArebAjuthI tarata ja parAjitA karI nIla kamaLane kALA moMDhAvALuM karyuM. he zobhAthI suMdara mukhavALI mAtA ! kaTAkSa dvArA hariNIne harAvI dIdhI che jeNe evAM tArA locana yugalane zobhAvALI lakSmI vaDe sukhI kara. 38. caMdramAnA kalaMkanI chAyAnA chala (bahAnA)thI mukha upara saLIthI AMjelI AMkhanI AkRti karavAvALI tuM, tArI upamAne dhAraNa karatAM darpaNa jevA caMdrane te banAvyo che caMdrane vaiNAMka (vINAno ci ) banAvyo ane traNeya bhavanamAM prasiddha mahimAvALo je himAMzu (caMdra) che tene vidhAtAe vRddhi ane hAnivALo banAvyo che. * 39. samasta ane vyasta traNeya jagata jenI zobhAthI abhibhUtA che evA cArebAju phelAtA tamArA mukhanA tejavaDe jagata prakAzaka javAlAothI, ati suMdara, sUryanuM teja ane amRtanA puMjathI baneluM nA hoya evA caMdranuM teja, tenI sAthe kevI rIte sarakhAvI zakAya ? 40. | madhathI paNa madhura, lAla aMdharanA prasanna rasathI pragADha tamArA mukhamAMthI nIkaLatI nava-navI sUkitao mArA cittamAM jhare che. tyAre sudhAMzu paNa sUrya jevo lAge che Indrano amRtakuMDa phogaTa, bRhaspati ane devatAonI dhArA paNa kazuM nathI. arthAt phogaTa lAge che. 41. tamArI baMne bhamaro kAmadevanA sajja thayelA dhanuSya jevI che je kaTAkSarUpI bANo vaDe traNeya jagatane vedhanuM lakSya batAve che, temAM pahelAnuM je puSpa dhanuSya che jeno parAga zivajInA trIjA netranI agninI AtirUpa che te tamArA bhavanA bhaMga mATe thAo. 42. mastaka-kaMTha vigere utpatti sthAnone prApta karIne vikherAyelA ghaNA badhA je varSo je jagatamAM paNa samAtA nathI ane tamArA hoThanA sudhAsAgaramAMthI utpanna thayelAM vacananA pravAho kAnanA kuvAnI aMdara kAnanI pALanuM zaraNa laIne vahI rahyAM che. 43. smitanA khIlanA ullAsathI phelAI rahelA baMne kapola upara kulI rahelA caMcala tArAno bhama pedA karatAM motIthI maMDita tamArA be kanakamaya kuMDala jANe prabhAnA bhArathI jitAyelA nirmaLa kAMtivALA sUrya ane caMdra DolatA na hoya ? tema lAge che. 44. tamArA bhAlasthalarUpa nirmalacaMdranA, rAhuthI grasAyelA ardha biMba upara kAmadeve sajja kareluM dhanuSya na hoya tevA tamArA baMne bhamaro zobhI rahyAM che. tenAthI ja sakala vizvano jaya karanArI mahAsiddhi je vismacanA sthAnabhUta che te kAmadevane paNa prApta thaI. tArI kAMtinA kalApathI jitAyelA mayUranA kalA kalApe tArA kezapAzanA kalApa sAthe spardhA karI tema thavA chatAM paNa tArA kezamAM guMthelA phulo vaDe pUjAyA athavA hAthathI banAvelo ardhacaMdra atyaMta anAdara karIne apAyo. tamArA mastaka upara rahelA vALa, lAvaNyarUpI sarovaranA jalanA jaMbAla (kIcaDa)na hoya ? athavA kAmadevanI jANe talavAra na hoya ? camarI gAya potAnA pucchanA adhobhAgavaDe potAnA camaranA vALathI ja janita che ema kezapAzane kahe to paMDitaloko tenI sAthe thoDI tulanA kare ? 47. tamArA vALamAM bAMdhela navIna maNilatikAnA phalothI mizra kAMtivALI veNI kAbaracItarI banI gaI, puSpabANa anaMganI senAno aMdhakAra jANe jhaDapathI tamArA navIna mukharUpI caMdranA udayanA kAraNe veNImAM vIlIna thai gayo. evo mane vahema che.48. niHzaMkapaNe kalpa chuM ke tamAro je seMtho che te kezanA samUhanI kAMtinA pravAhane vahevA mATeno jANe mArga na hoya ? athavA to vasaMtano ane ratino sakhA anaMga jANe jagatane jItavA mATe tamArA vALanA puSpavanamAM mArga na batAvato hoya ? 49. tamArA zarIranI aMdara kAMtino je samUha che te naveya nidhiono pratinidhi che tamArI baMne bhamaro nIla nAmano nidhi che. tamAro zaMkha (kaMThalo) e zaMkhanidhi che mukha ane hAtha e mahApadma ane padma che. nayana yugala e makara che. mukuMda ane kuMda e tamArA dAMtanI paMkita che ane tamArA paga e kamaTha (kaccha) nAmano che. 50. | gadAnA vyAghAtathI verIonA manamAM bhaya utpanna karatI. traNeya bhuvanamAM je dveSI loko che tene trizulathI parovI detI che. mArA manamAM parama AnaMda svarUpa banI mArA ardha nimIlitA AMkhomAM amRta jevuM banIne he jananI ! tAruM rUpa vilaso. 51. koIpaNa rIte koIka kavio vaDe kavitva ane vakatRtvamAM anubhava karAyelI bhagavatI, keTalAke tane kamalavAsinI tarIke joi paNa amArAjevAvaDeparicita evA cidAnaMdalaharInA AliMganathI. vIMTaLAyelI tuM zravaNamArgathI dUra rahI ane aparicita rahI.52. svargagAnA taraMgomAM DolatA kamaLonI lIlAmAM Asakata, tArI zakita haMmezA svataMtra rahI che. arthAlaMkAranI sAthe navAnavA moTA zAstronI racanAomAM kavione parAdhIna bhale ho chatAMya koInA adhikAramAM nathI rahetI. pa3. moTI moTI caTTAno, zilAo pahADe pahADe brahmAMDanA udarane bharI kADhe tevA jorathI potAnI moTI vANIne bhale gAMgaro, paNa tamArI vANInA padanA lAlityathI vilasatuM navIna sudhAnA sAgaranI laherothI patharAyeluM vedavya to koIka alagaja che.54. he jagajananI ! tuM ja mArI mAtA che tuM mAro pitA che. tuM ja mAro parama mitra che tuM ja mAro sarvAdhika sakhA che. tuM ja bhAI che Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 anuvAda __ jisakI buddhi asta ho cukI hai, vaha hari tere caraNa kamala kI U~cAI cAhakara apanA zarIra kachuTake AkAra kA banAtA hai, tatpazcAt aura adhika spardhA karate hue becArA varAha (suvara) rUpa bana jAtA hai| sacamuca, bar3e kI barAbarI karanA baDe paritApa kA kAraNa hotA hai| . 58. ane bena che zreSThabaMdhu paNa tuM ja che tuM ja mArI yaza-svAti ne lakSmI che, paramatama aparA vidyA paNa tuM ja che tuM ja advaita brahma rUpe mArA cittamAM nitya vase che. 55. manuSya lokamAM ane lokAMtaramAM he dhvanInI jananI ! tuM bhASAtmaka rUpe, ane svargamAM vimAnonA skuTa muguTanA mANikaca maNio vaDe, ane sUryathI ramaNIya evA AkAzane tArA aNuo vaDe Ama dIvya maNIonI jema AkhA jagatamAM tuM vyApelI che. 56. he jagatamAtA ! prAtaH kALanA ugatA sUryanA kiraNo jevI. lAla aMgavAlI tane je AnaMgI (kAmabIjo vaDe) subhagA. vigerenI sAthe je jape che te najara mAtrathI kAmadevarUpI zarabhA (prANI)thI kSubdha daSTivALI apsarAonuM sAkSAt vazIkaraNa karavAvALo banI jAya che. tuM ja parA nAmanI vidyA che. sakala bhuvanamAM vyApaka hovAnA kAraNe tuM ja citi zakita che ane parama AnaMdanA spaMdarU5 amRtarasanA sAgaranI laharI jevI tuM sadA AnaMdamayI paramabrahma vidyArUpe jagatamAM vijayamAna che. | he mAM ! smitanI ujajavaLa prabhAthI nitya chavAyeluM tamAruM vadana kamaLa apUrva ramaNIya che. jANe sUrya ane caMdranI kAMtine paNa jhAMkhI pADI dIdhI che. ane cidAnaMdanI sugaMdhavALuM je svAnubhavarUpI makaraMda temAMja ekamAtra rasika mAruM netrayugalA bhamarAnI jema tArA ja vadana kamalamAM ramatuM raho. 59. kalAonA pAragAmI, kavijanomAM mUrdhanya, rAjAone saMdAmAnya, guNagaNa nidhinA maNi jevA evA koIka dhanya puruSoja badhA lokone mATe zrRMgAranI laharI jevI, dhAnyathI skurAyamAna kAMti ane rUpavALI pRthvI jevI tArI kAyAnuM smaraNa kare che. 60. he mAtA ! tArI stuti e suMdara vANIvALAnI vANIne paNa gamya nathI A prayAsa amAro nathI paNa tAro ja che A to ame gaMgAne gaMgAnA jalathI ja arvAMjali ApIe tevuM thayuM che. A stutimAM tArI ja cutara vANIno vilAsa che. 61. vidyAnA tAMDavanRtyanuM maMDana karavA mATe je kavitAnA alaMkAra mATe cUDAmaNi sarakho che, ane sahunA manaraMjana mATe janatAnA zRMgArarUpa hAra jevo che. nidhi je pArthIva bIja jevo vikhyAta che. evo A 'padmasuMdara kavino A zabda zAstranuM nidhAna, caMdra ane tArA hoya tyAM sudhI cittanI aMdara vijayavaMta raho. 62. runajhuna karate ghUgharuoMvAlA, lAla alaktaka (mahAvara) ke rasa kI kAMti kA dveSI, tumhArA nUpura-jhaMkAra kI AvAja se zubhasaumya evaM subhaga tumhArA caraNa hai aura usa caraNa se jharatI haI kAMti ke jharane kIdhArAvAlA merA mukha, mAnoM sukhapUrvaka (AsAnI se) he zivA! tuma tAMbUla se maMDita kro| maMda maMda gativAlA, jhanakatI jhaMkAra se subhaga, samyag mArga para calane kI kalA sUcita karatA huA tumhAre caraNa kA lIlApUrvaka rakhA jAnevAlA tumhArA kadama ekadama use sIkhane ke lie hI mAno kalahaMsa kalakala kI madhura dhvani kara rahA hai| kAmadeva ke bANoM ke tUNIra kI AkRtivAlI tumhArI jaMghAoM ko dekhakara, nakha ke (bahAne) se jisake bANa ardhacandra dvArA dagune ho gaye haiM, so kAma-yoddhA, tInoM loko kI vyathita karane ke lie bAMdhane kA lakSya banAtA hai| sacamuca he mAtA ! tumhAre saMsarga se kauna samartha na bane ? pRthvItala para apanA sira rakhakara ThaMDa aura garmI kA duHkha sahana karane ke lie vana meM gayI huI, tapasyA kA abhyAsa karatI kadali ne apane bhItara taha para taha banAkara he pRthvI kI svAminI vAgdevI ! kyA tumhAre hI camakadAra uru kI mRdutA kA guNa prApta kiyA ?10. he apratima sauMdarya se subhaga bhagavatI ! tumhArA saubhAgya to sacamuca ananya hai| ki tumhAre dono urUoM ko dekhakara to indra ke ciMghADate hue airAvata kA atyanta ujjvala kAMti se camakatA huA zuMDa daMDa (sUMDha) lajjita hokara sakucA kara baiTha gyaa| 11. he bhagavati ! jisakA kaTibhAga sitAro se banI karadhanI ke sambandha ko alaMkRta kara rahA haiM, jisameM divya sUrya sadRza maNiyA~ guMthI haiM, vaha kAMcana giri tere jaghana sthala ke vistArakI vizAlatA ke guNa kA abhyarthI banakara apane sukRta ko vyartha karatA huA punaH spardhA kara rahA haiN| sapUrNa. 12. % he jananI ! apane sahaja zrRMgAra se subhaga nitaMba ke vistAra kA ubhAra aura himAlaya parvata ina donoM meM hama kisakI tulanA kareM ? jaise kadAcit kisI zreSTha kavi dvArA racita vANI kA mahAbhASya ke Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha meM sAdRzya mila jAya to una donoM kA sAdRzya tumhAre caraNako grahaNa karane ke kAraNa hI ho / 13. he vANI kI svAminI terI maNimaya, suvarNa se banI kaTimekhalA (karadhanI) kI phailatI huI runajhuna, mujhe ekadama sphurita matavAlA banA detI haiN| jisameM se camakate hue tarkake ullAsa aura vilAsa se yukta kaviyoM ke mana ko haranevAlA vacanakA vilAsa vyaktarUpa meM vilasatA haiN| 14. he devI! terA nAbhi bila kI jaisA gaharA hai, vahA~ udara para bikharI huI aMdhakAra jaisI snigdha evaM mugdha romarAji aisI mAlUma hotI hai mAnoM yuvA nAgina (sarpiNI) tere bAMke kezapAza rUpI mayUra ke bhaya se atyaMta caMcala hokara bila meM praveza kara rahI ho| vaha kaTisUtra meM zyAmamaNi kI zikhA ke samAna vijayavatI haiM / 15. ukhAr3e hue AlAna staMbhake bila ke samAna nAbhi se nikalatI huI tumhArI patalI romarAjirupI aMkuza ne patalI kamararUpI mRgendra ke bhaya se bhAgate hue tAruNya rupI unmatta hAthI ko vaza kara ke mAno stanarUpI TIle ke pAsa bAMdhA ho aisA lagatA hai| 16. - terA nAbhisthala mAnoM jagata ko vaza karane ke lie sthAnabhUta ramya homa - kuMDa ho aisA zobhita hai, vaha homakuMDa kAmadevarUpI yajJika kA ho aisA lagatA hai aura terI nAbhi ke Upara kI zyAma romAvalI dhue~ kI bhrama karanevAlI banI / usase indra ke sAre aizvarya ko tumane vazameM kara liyA hai| 17. he satI ! tere udara para kI romAvalI, bunI huI DorI ke samAna zobhita hai evaM aura terI nAbhi kA kUpa lAvaNya aura kAnti ke jala se paripUrNa hai| to tere stanarUpI ghaDA se suzobhita, he jananI ! apane tRSAtura hue putra ko payaH pAna ke dvArA AnaMdira kara / 18. tumhArA nAbhirUpI graha gaMbhIra aura megha ke samAna nIladyuti vAlA hai| usameM cakrAkAra ghUmatI huI jyoti rUpI jala hai evaM kiraNarUpI paMka (kIcaDa) hai, vahA~ tumhArI suzobhita romarAja kI kAMtirUpI dhue~ kI paMkti jo phaila rahI hai so hetu kA viparyAsa hone se, anumAna karanevAle paMDitoM ke lie bhrAMti kA sthAna hai / jahA~ dhuAM hotA hai vahA~ agni hotI hai, usake badale yahAM jala kA kuMDa hai ataH hetu kA viparyAsa hai / 19. tere muSTi-meya madhyabhAga jo trivalIrUpa hai so sarasa sucAru rupa se race gaye tere nAbhi-rUpI sarovara meM kAmadeva ne mAnoM tIna sopAna banAye hoM aise zobhatA hai| una sopAnoM ke dvArA kAmadeva snAna karake, stana se utpanna hue darbha se arghyaMjalikA aisA vidhAna karatA hai ki jisase tInoM loko meM vidyamAna muniyoM ke mana bhI aho ! unmatta ho jAte haiN| 20. tere amanda AnandarupI jo sphurita makaranda hai usIke ekamAtra rasika, anubhUti sAmrAjya ke bhavanarUpa, paMDito ke samUhoM ne asaMdigdharUpa se eka eka aMga kI stuti aura guNa-gAna kA gAna karane meM evaM sat asat kI vAcAla pravRtti karate hue bhI tere udara ko nitAnta kRza kara diyaa| 21. tumhArA nUtana stanayugma jo dedIpyamAna suvarNakalaza kI bhrAnti utpanna karatA hai so amandarupa se maMdAra puSpa ke koSa kA anukaraNa karatA hai, kyoMki ( stana banAne se pahale) vidhAtA ne pUrvAbhyAsa meM kuMbha ke AkAra meM hAthI ke bacce ke gaMDasthala ko rekhAMkanarUpa banAyA thaa| 22. tU madhyabhAga meM bilkula patalI hai| tumhArA stanayugma parvata sA puSTa hai| tU zarada pUrNimA ke caMdra ke samAna sundara mukhavAlI ho| to zvetamukha kyo hai ? tuma atyanta komala ho evaM stanayugma dRDha tathA kaThora hai| sacamuca tumhAre apane svabhAva se viparIta hone ke kAraNa hI mitra kI taraha stanayugma bAhara nikala AyA hai| 23. sarovara ke taTapara candramA ke samAna zveta evaM zItala jalameM basanevAlA cakravAka kA jor3A rAta meM candrake udaya se utpanna hue viraha ke kAraNa tumhAre vakSasthalarUpI sarovara meM basA aura vahIM tumhAre mukharUpI candramA kA udaya huA / sacamuca ! vidhAtA kA nirmANa kiyA 'anyathA nahIM hotA / huA 24. tumhArA stanayugala kAmadeva aura yauvanarUpI rAjA ke motiyoMkI mAlA se alaMkRta, gaMgA kinAre tane hue tambuoM kI taraha zobhita hai / athavA stanayugala aisA zobhatA hai mAno mudrita kiye gaye pUrNa kalazoM kA yugma ho jisa kI zobhA motiyo kI mAlA tathA gaMgA ke jala se vRddhi pAtI hai| 25. yaha merugiri evaM himAlaya donoM ekatra hokara bhI apanI garimA kI tulanA ko yadi cAheM to svargaMgA ke zveta ujjvala jala kI laharoM se prakSAlita zikharavAle hote hue bhI motiyoM ke hAra kI zobhA se camakate hue tumhAre stana yugala ko parAjita karane meM samartha nahIM hote / 26. Apake kaMTharupI kadalikI barAbarI zaMkha nahIM kara sakatA / tIna rekhAoM dvArA tInoM loka ko mAno bhItara chipA diyA hai, evaM vINA ke vAdana meM sundara rasa se paripUrNa saMgIta kI racanA ke vidhAna meM vidhAtAne mAno tIno grAmo ko vizrAmagRha banAyA hai| 27. tumhAre kaMTha meM se madhu se bhI madhura atyaMta suMdara kUjana ko kAna bhara kara sunane ke bAda kokila ke kula kA vaha madhura dhvani sIkhane kI cAha huI / taba, amAvAsyA kI rAtrimeM hI utpanna huI vaha siddhi sthira ho jAtI hai ataH koyala kuhU kuhU aisI dhvani karane lagI / 28. 72 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tumhArI bAhurUpI jo latA hai, usa para kara-kamala, lIlA puSpa kI taraha zobhAyamAna hai, evaM Apa ko namana karanevAle logoM ko abhISTa phala de rahI na ho? aisI hai| he mA~ ! tumhAre caraNoM me jhuke hue tumhArA karatala hai vo mere mastakapara mukuTa kI bhA~ti samAna zobhatA huA, tumhAre prasAda (kRpA) kA pAtra bne| he mAtA! tumhArI kAyA jo mukhameM se ati sundara vANI barasAtI hai, vaha raNana jhaNana karatI huI vINA hI hai| tumhAre udara para kI jo romarAji hai so vINA kA daMDa hai tumhAre do bahuta baDe (puSTa) aura gola jo stana haiM ve do tUMbe hai, evaM gale meM jo tIna rekhAeM hai so tIna tAra haiN| 30. vAlI tumhArI nAsikA banAI hai| tIna bANa tInoM vizvo kA vyAmoha karane meM vijayI haiN| sammukha evaM vimukha aisI vAyu jisa taraha zruti kA yAga karatI hai usa taraha ve do kAna banAye haiN| 36. he dhanye ! maiM mAnatA hU~ ki tere hoTho kI amRtadhArA ke sarovara ke kinAre idhara udhara pakaDatI caMcala palako kI lIlA-vilAsa karanevAle nayana yugalavAlA cakravAka-yugala mukharupI candra ke dvArA viyoga ke duHkha kA atizaya karatA hai| tumhAre netro kI kAMti ne, vivAda meM nIlakamala ko cAro ora se turanta hI parAjita karake kAle mukhavAlA kara diyaa| zobhA se sundara mukhavAlI he mAtA! jinhoMne kaTAkSa karane ke dvArA hariNI ko harA diyA hai, ve tumhAre una yugalanetroM ko zobhAmayI lakSmI ke dvArA sukhI kro| candramA ke kalaMka kI chAyA ke bahAne mukha para salAI se aMjana kI huI A~kha ko AkRtibanAnevAlI tU, terI upamA dhAraNa karanevAle darpaNa ke samAna candrakA tUne batAyA hai| caMdra ko vaiNAMka (vINA kA cihna) banAyA evaM tIno bhuvano meM prasiddha mahimAvAlA jA himAMza (caMdra) hai, usane vidhAtA vRddhi aura hAnivAlA banAyA hai| 39. samasta evaM vyasta-tInoM jagata, jisakI zobhA se abhibhUta haiM, aise cAro ora phailanevAle tumhAre mukha ke teja se jagat prakAzaka jvAlAoM se atisundara, sUrya kA teja evaM mAtA amRta-puMjase na banA ho? aisA caMdra kA teja-usake sAtha kaise tulanA kI jA sakatI 32. kauna kavi tumhAre hAtha aura tumhArI bA~ha kI ekatA kamala ke phUla evaM kamala kI nAla ke sAtha batAtA hai ? kyoMki jala evaM jala meM se jo utpanna hotA hai evaM jala meM hI rahatA hai, jaba ki tumhArA hAtha paMcAvayavI arthAt caitanyasvarUpa hai, aisA zazadhara vAgIza (paMDita) kA kathana haiN| he sukaMThI! sat-asat evaM sadasat ina tInoM prakAra se jagata hai| isa prakAra ke nayavAda ko AkSepa-pUrvaka vistAra se kahane meM catura vidvAn puruSoM ko tumhAre kaNTha meM prakaTa dikhAI denevAlI tIna rekhAe~ brahmAne kahe hue syAdvAda kA kathana karatI ho aisI pratIta hotI haiN| sacamuca bimba kI lAlimA biMbaphala kI hai| koI pravAla (lAla kisalaya) kI tulanA kare to nahIM cala sktaa| usI taraha tumhAre adharo kI sudhA ke bhojanarupa zruta ke jJAtA, tumhAre hoThoM ke sAtha paraspara tulanA kare to uttama subhASita kI racanArupa pravAda ke sAtha sAdRzya kI kalpanA kare.to anyonya viSayarupa hai| 33. hAtha kI u~galI se tere mukha ko dhAraNa kara vidhAtA ne ekAgratA ke sAtha spaSTatayA dekhA aura sacamuca zarIra kI racanA kA kArya pUrA ho cukA thA, usameM ati sauMdarya se subhaga haDapacI kaba utpanna huI ? sacamuca, jo madhyastha prayatna hotA hai vaha baDe logokA kArya ko saphala karatA hai| 34. tumhAre smita (muskAna) ke chala se mAnoM hoTha kI kAMti ko grahaNa karake laghu AtapavAle bAla-sUrya ke samAna aruNa adharovAlI, do saMdhyAoM kI racanA vidhAtAne kI hai| ina dono ke bIca nitya sUrya ko ghumAve to bhI ve tumhArI smita (musakAna) kI kAMti ke parArdhaveM bhAga kI kalA ko bhI ve prApta nahIM kara skte| __35. kAmadeva ne pA~ca bANoM meM se tIna bANa nikAlakara bAkI bace do bANoMvAle apane tUNa (tarakaza) se tila puSpa ke samAna nAla madhu se baDhakara madhura aruNa adhara, jaba tumhAre mukha se nikalane vAlI, prasanna rasa se gADha, nayI nayI sUktiyA~ mere citta meM barasAte haiM taba sudhAMzu bhI sUryavat mAlUma hotA hai, indra kA amRta kuMDa vyartha, bRhaspati evaM devatAoM kI dhArA bhI kucha nahI arthAt vyartha lagatI ___ tumhArI dono bhauhe kAmadeva ke susajjita dhanuSya-sadRza haiM, jo kaTAkSa-rUpI bANo ke dvArA tInoM jagata ko vedha kA lakSya banAtI haiN| usakA pahale kA jo puSpa-dhanuSya hai, jisakA parAga zivajIke tIsare netra kI agni kI AhUti-svarUpa hai, vaha Apake bhava ke bhaMga ke lie ho| 42. bahuta sAre varNa jo mastaka, kaMTha Adi utpatti sthAno ko prApta karake bikhare hue haiM ve jagata meM bhI nahIM samAte haiM, evaM tumhAre hoTho ke sudhA-sAgara se utpanna hue vacano ke pravAha kAna ke kue~ ke bhItara kAna kI meMDa kI zaraNa lekara pravAhita ho rahe haiN| 43. smita ke khilate hue ullAsa se phailate hue dono kapolo para Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparicita rhii| jhUlate hue caMcala tArako kA bhrama paidA karanevAle motiyoM se maMDita tumhAre do svarNa-maya kuMDala aise mAlUma hote haiM mAnoM prabhA ke bhAra se hAre hue nirmala kAMtivAle sUrya evaM candra Dola rahe ho| 44. tumhAre bhAla-sthala rUpI nirmalacaMdra ke, rAhu dvArA grasita ardhabiMba para kAmadeva ke susajjita dhanuSya jaisI tumhArI dono bhau hai zobhatI haiN| samasta vizva para jaya pAnevAlI mahAsiddhi jo vismaya ke sthAnabhUta hai so kAmadeva ko bhI prApta huii| terI kAnti ke kalApa se parAjita mayUra ke kalA-kalApane tere kezapAza ke kalApa se spardhA kI, aisA hote hue bhI, tere kezo meM guMthe hue phUla pUje gaye athavA hAtha se banAyA gayA ardhacandra atyanta anAdara ke sAtha diyA gyaa| svagaMgA kI taraMgo meM Dolate hue kamalo kI lIlA meM Asakta, tumhArI zakti sarvadA svataMtra rahI hai| arthAlaMkAra ke sAtha naye naye mahAna zAstro kI racanAoM meM kaviyoM ke parAdhIna bhale ho, phira bhI kisI ke adhikAra meM nahIM rhtii| baDI baDI caTTAne, parvata parvata para brahmAMDa ke udara ko bhara DAle vaise jora se apanI bhArI vANI se bhale cillAo parantu tumhArI vANI ke pada-lAlitya se vilasane vAlA, nUtana sudhA ke sAgara kI laharo se vyApta vaidagdhya to kucha nirAlA hI hai| he jagajjananI ! tU hI merI mAtA hai, tU hI pitA hai / tU hI merI parama mitra hai| tU hI merI sarvAdhika sakhA hai| tU hI bhAI aura bahana hai| zreSTha bandha bhI tU hI hai| tU hI merA yaza-kIrti evaM lakSmI hai| parama tama aparA vidyA bhI tU hI hai| tU hI advaitabrahma ke rUpa meM mere citta meM nitya vAsa karatI hai| tumhAre mastaka para ke bAla lAvaNyarupI sarovara ke jala kA mAno jaMbAla (kIcar3a) na ho ? athavA mAnoM kAmadeva kI talavAra na ho ? camarI gAya apanI pU~cha ke nicale hisse se apane ca~vara ke bAlo se hI utpanna hai, aisA kezapAza se kahe to paMDita loga usake sAtha tulanA thoDe hI kareMge? 47. manuSyaloka meM tathA lokAnta meM he dhvani kI jananI ! tR bhASAtmaka rupa meM, aura svarga ke vimAno ke sphuTa mukuTa ke mANikyamaNiyoM se, evaM sUrya se ramaNIya AkAza ko apane aNuo ke dvArA, isa taraha divya maNiyoM kI bhA~ti sAre vizva meM tU vyApta hai| he jaganmAtA ! prAtaHkAla ke ugate sUryakI kiraNo ke samAna aruNa aMgovAlI ! tumheM-jo AnaMgI (kAmabIja) subhagA Adi ke sAtha japatA hai so dRSTi-mAtra se kAmadeva rupI zarabha prANI se kSubdha dRSTi vAlI apsarAoM kA sAkSAt vazIkaraNa karanevAlA ho jAtA tumhAre bAloM meM baMdhe hue nUtana maNi-latikA ke phUlo se mizra kAMtivAlI veNI citakabarI ho gii| puSpazara anaMga kI senAkA aMdhakAra mAnoM zIghratA se tumhAre nUtana mukha rUpI caMdra ke udaya ke kAraNa veNI meM vilIna ho gayA, aisA mujhe zaka haiN| 48. __ maiM asaMdiggha kalpanA karatA hU~ ki tumhArI jo mA~ga hai so mAnoM keza-samUha kI kAMti ke pravAhake bahane ke lie mArga na ho athavA vasaMta evaM rati kA sakhA anaMga, jagata ko jItane ke lie tumhAre bAlo ke puSpa-vana meM mAno mArga na banAtA ho? 49. tumhAre zarIra ke bhItara kAMti kA jo samUha hai so naveM nidhiyoM kA pratinidhi hai| tumhArI dono bhauhe nIla nAmaka nidhi hai| tumhArA zaMkha (kaMTha) so zaMkhanidhi hai| mukha aura hAtha mahApadma evaM padya haiN| nayana-yugala so makara hai| mukuMda aura kuMda tumhAre dAMtoM kI paMkti hai, evaM tumhAre paira kamaTha (kacchapa) nAmaka (nidhi) hai| 50 gadA ke prahAra se vairiyoM ke mana meM bhaya paidA karanevAlI tInoM bhuvano meM jo dveSI loga haiM unheM trizUla piro denevAlI hai, mere mana meM parama Ananda svarUpa banakara mere ardhanimilita netro me amRtasama banakara he jananI !... tumhArA rUpa vilse| ___ kisI bhI prakAra se, kinhIM kaviyA~ dvArA kavitva evaM vaktRtva meM anubhUta, he bhagavati ! katipaya mahAnubhAvo ne tumheM kamalavAsinIrupa meM dekhA, kintu hama jaiso se aparicita cidAnanda laharI ke AliMgana se veSTita tuma zravaNa-mArga se dUra rahI evaM tU hI parA nAmaka vidyA hai| samasta bhuvana meM vyApta hone ke kAraNa tU hI citi-zakti hai evaM parama AnaMda ke spaMdanarupa amRtarasa ke sAgarakI taraMga ke samAna tU sadA AnaMdamayI parama brahma-vidyA ke rUpa meM jagata meM vijayavatI hai| he mA~ ! smita kI ujjvala prabhA se nitya chAyA huA tumhArA vadana kamala apUrva ramaNIya hai| mAnoM sUrya evaM candra kI kAnti ko bhI ghughalA kara diyA hai aura cidAnanda kI sugaMdhavAlA jo svAnubhavarUpI makaraMda hai usI meM eka mAtra rasika merA netrayugala bhramara kI bhA~ti tumhAre hI vadana-kamala meM krIDA kre| kalAo ke pAragAmI kavijano me mUrdhanya rAjAo ke lie sadA mAnya, guNagaNa nidhi ke maNi samAna, aise koI dhanyapuruSa hI saba logoke lie zRMgAra kI lahara ke samAna dhAnya se sphurAyamAna kAMti evaM rupavAlI, pRthvI ke samAna tumhArI kAyA kA smaraNa karate 60. 74 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 bhASAntara brahmasvarUpavALI, sarasvatI (je) kAzmIradezamAM vase che cArabhujAvALI mahAna baLavALI bhAratIdevIne huM namaskAra karuM he mAtA ! tumhArI stuti sundaravANI vAle kI vANI ko bhI gamya nahIM hai| yaha prayAsa hamArA nahIM balki tumhArA hI hai| yaha to aisA haA jaise hama gaMgA ko gaMgA ke jala se hI ardhAMjali de rahe haiN| isa stutimeM tumhArI hI caturavANI kA vilAsa hai| 61. vidyA ke tAMDava-nRtya kA maMDana karane ke lie jo alaMkAra ke lie cUDAmaNi sadRza hai aura saba ke manaraMjana ke lie janatA ke zrRMgArarupa hAra ke samAna hai| jo nidhi-pArthiva bIja ke samAna vikhyAta hai, aisA, kavi 'padmasuMdara' kA yaha zabdazAstra kA nidhAna, candra evaM tAre rahe taba taka citta ke bhItara vijayavaMta rhe| 62. / smpuurnnm| 30 zrI sarasvatI stotram / ne. vi. ka. jJA. sUrata prata naM. 296 anuSTupa (3) jAnejJAna ApanArI, hurbuddhinI saranArI, vINA ane pustakane dhAraNa karanArI, evI traNa netravALI devI mAruM rakSaNa karo. (3) zvetapaviANI, 614 patravANI, zvetayaMhanathI vilepana karAyelI, haMmezA haMsanI(upara) padmAsane birAjelI pahana rAya che. (je) jamaNA hAthamAM mALAne ane DAbA hAthamAM kamaMDaLane ane muguTamAM (artha) caMdrathI saMyukata motIonA hArothI vibhUSita thayelI che. guhA-guhA mArane sthApana (dhaar||)5raayelii, te (asaMhAra)nA ta4 (482)thI prazita janelI, (ane) sauMdaryathI sArI rIte yukata thayelI badhA prakAranA AbhUSaNothI zobhA pAmelI che. OMAra meM prathamalI (bhaMtra) che. bhAyANI (hI) trIj lakSmIbIja(zra), (ane) vAgyAdinI e cothuM sArI rIte kahevAyeluM che. OM hI zrI 8tI maMtrapUrva pAravAhinI meM (48)thI, joDAyelA maMtrano ekalAkha jApa jape te bRhaspati sarakho thAya. // 1 // // 2 // // 3 // // 4 // namAmi bhAratI devIM caturbhujAM mhaablaaN| kAzmIre vasati nityaM brahmarupA sarasvatI bAlAnAM jJAnadAtrI ca durbuddhidhvNskaarinnii| trinetrA pAtume devI vINA-pustakadhAriNI zvetAmbarA zvetavarNA shvetcndncrcitaa| haMsasya vahate nityaM padmAsanopavezitA mAlikAM dakSiNe haste vAmahaste kamaMDaluM / saMyuktenduM ca mukuTe muktAhArai vibhUSitA parihItAnyalaMkAraM tsyaatiprkaashitaa| saundaryeNa samAyuktA sarvAbharaNabhUSitA oMkAraM AdimaM bIjaM mAyAbIjaM samIritaM / tRtIyaM lakSmIbIjaM ca vAgvAdinI caturthakaM OM hrIM zrIM ca klI maMtraM vAgvAdinI ca saMyutAM / ekalakSaM japetmaMtraM sa syAd vAcaspatiH samaH ityanena prakAreNa sarasvatyA samaM japet / trisandhyaM paThate nityaM tasya kaMThe sarasvatI jJAnArthI labhate jJAnaM arthArthI labhate dhanam / mokSArthI labhate mokSaM rAmArthI labhate striyam / sampUrNam / // 5 // sA (bhaMtrA) bAre saraspatAnA samAna (janIna) 15 kare. traNeya saMdhyAe haMmezA pATha kare tenA kaMThamAM sarasvatI (vase) 8 (AjApathI) jJAnano Icchuka jJAnane, dhanano arthI dhanane - strInImA strIne (ane) mokSanAsA mokSa prApta 52 che. // 6 // // 7 // sapUrNa. // 8 // // 9 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 30 anuvAda / zrI sarasvatI stotram / pATaNa he. jJA, bhaMDAra prata naM. 18996 brahmasvarUpA, kazmIradezameM nivAsa karanevAlI, cAra hAthovAlI, mahAna sAmarthyavAlI aisI bhAratIdevI ko maiM namaskAra karatA huuN| bAlaka ko jJAna denevAlI, durbuddhi kA vinAza karanevAlI, vINA evaM pustaka ko dhAraNa karanevAlI aisI trinetrayuktA devI merI rakSA kre| __ zvetavarNA, zubhra vastrovAlI, zvetacandana ke lepa se carcita dehavAlI devI haMsa para padmAsanamudrA meM baiThatI hai| 3. devI dAyeM hAtha meM mAlA ko evaM bAyeM hAtha meM kamaMDalu ko dhAraNa karatI hai; vaha mukuTa meM (ardha-)candra ko saMyukta kI huI, motIyo ke hArose alaMkRta hai| vividha alaMkAroM ko dhAraNa karanevAlI devI una bhUSaNo ke teja se prakAzita hai evaM sabhI AbhUSaNo se vibhUSita vaha apane saundarya se suzobhita hai| OMkAra Adi bIja, mAyAbIja (hrIM) dvitIya bIja, lakSmIbIja (zrI) tRtIyabIja aura vAgvAdinI caturtha hai - isa prakAra pratyeka bIja acchI tarahase prasiddha hai| 'OM hrIM zrIM klIM' maMtrapUrvaka vAgvAdinI' (pada) ko joDakara bane hue maMtra kA jo manuSya eka lAkha japa karatA hai vaha bRhaspati (devaguru) ke samAna ho jAtA hai| sAkSAt sarasvatI ke samAna isa maMtra kA jo nitya tIno saMdhyAkAla meM isa prakAra pATha karatA hai usake kaMThameM sarasvatI rahatI namaste zAradAdevI kaashmiirpurvaasinii| tvAmahaM prArthaye mAta vidyAdAnaM pradehi me ||1|| sarasvatI mayA dRSTA devI kmllocnaa| haMsayAna samAruDhA vINApustakadhAriNI // 2 // sarasvatIprasAdena kAvyaM kurvanti mAnavAH / tasmAnnizcalabhAvena pUjanIyA sarasvatI ||3|| prathamaM bhAratI nAma dvitIyaM ca srsvtii| tRtIyaM zAradA devI caturthaM haMsavAhinI paJcamaM viduSAM mAtA SaSThaM vAgIzvarI tthaa| kaumArI saptamaM proktA aSTamaM brahmacAriNI navamaM tripurA devI dazamaM brahmaNI tthaa| ekAdazaM tu brahmANI dvAdazaM brAhmavAdinI // 6 // vANI trayodazaM nAma bhASA caiva caturdazam / paJcadazaM zrutadevI SoDazaM gaurI nigadyate ||7|| etAni zuddhanAmAni prAtarutthAya ya: paThet / tasya saMtuSyate devI zAradA varadAyinI 1 // 8 // yA devI zrUyate nityaM vibudhaiH vedapAragaiH / sA me bhavatu jihvAgre brahmarUpA sarasvatI ||9|| yA kundendutuSArahAvadhavalA yA zvetapadmAsanA, yA vINAvaradaNDamaNDitakarA yA shubhrvstraavRtaa| yA brahmA'cyutazaMkaraprabhRtibhi: devaiH sadA vanditA, sA mAM pAtu sarasvatI bhagavatI niHzeSajADyApahA shaarduul0||10|| // iti stotraM sampUrNam // (isa japa ke dvArA) jJAnecchuka manuSya jJAna ko, dhanecchuka dhana ko, strI kA icchuka strIko evaM mokSArthI mokSa ko prApta karatA hai| / smaaptm| 31 bhASAMtara he kAzmIra dezanI rahevAsI zAradAdevI Apane namaskAra thAo - he mAtA! huM Apane prArthanA karuM chuM. (ke) mane vidyAdAnA (tu)Apa. mArA vaDe kamala sarakhA locana (nayana)vALI, haMsanA vAhana upara ArUDha thayelI, (bIrAjelI) vINA-pustakane dhAraNa karanArI 76 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'brahmAMDamayI zrI sarasvatI devI For Private & Personal use only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha mudrAmAM zrI sarasvatI devI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarasvatI devI jovAI che. sarasvatInA prasAda(AzIpa)thI manuSyo kAvyone banAve che tethI nizcala zraddhAthI sarasvatI pUjavA yogya che. 3 te (sarasvatIhepI) nuM pahetuM nAma bhAratI, jIbhuM sarasvatI, trIjuM zAradAdevI ane cothuM haMsavAhinI (che.) pAMcamuM vidvAnonI mAtA, chaThThuM vAgIzvarI, sAtamuM kaumArI tarIke kahevAyelI che tathA AThamuM brahmacAriNI (che,), 5 navamuM tripurA devI, dazamuM brahmaNI, agyAramuM brahmANI tathA bAramuM brahmavAhinI (nAma) che. S teramuM vANI nAma, caudamuM bhASA, paMdaramuM zrutadevI ane soLamuM gaurI kahevAyeluM che. je mANasa savAre vahelA uThIne A zuddha nAmone gaNe bhaNe) che tenI upara varadAna ApanArI zAradAdevI saMtuSTa (khuza) thAya 8 the hevI, hepo ( khane) vehane pAra pAmelAM paMDitobaDe hamezA zravaNa (stuti) karAya che te brahmarUpA sarasvatI mArA jIbhanA agra bhAga upara raho. G je kuMdapuSpa caMdra, hima sarakhA hArathI ujjavaLa che, je zvetakamaLa upara birAjelI che, uttama (zreSTha) vINAnA daMDathI AbhUSita hAthavALI che, je sapheda (atiujajavaLa) vastrothI vIMTaLAyelI che, je haMmezA brahmA-viSNu-maheza vigerethI devothI vaMdana karAyelI che, saMpUrNa jaDatAne dUrakaranArI sarasvatI bhagavatI mAruM rakSaNa karo. 10 saMpUrNa. 31 anuvAda he kazmIradezanivAsinI zAradAdevI! tumhArI jaya ho he mAtA! maiM tumhArI prArthanA karatA huuN| mujhe vidyA pradAna kIjiye / 1. kamalasamAna nayanovAlI, vINA evaM pustaka ko dhAraNa karanevAlI tathA haMsa vAhana para ArUDha sarasvatI devI kA maiMne darzana kiyA hai| sarasvatI kI kRpA se loga kAvyoM kI racanA karate haiN| ataH nizala zraddhA se sarasvatI pUjanIya hai| 3. usa devI kA prathama nAma 'bhAratI', dvitIya 'sarasvatI', tRtIya 'zAradAdevI' evaM cauthA nAma 'haMsavAhinI' hai / pAMcavA nAma vidvAnoM kI mAtA, chaTTA 'vAgIzvarI', sAtavAM 'kaumArI' evaM AThavAM nAma 'brahmacAriNI' hai| 5. nauvA~ nAma 'tripurAdevI', dasavAM 'brAhmaNI', gyArahavA~ 'brahmANI' evaM bArahavA~ nAma 'brahmavAdinI' hai / 6. terahavAM nAma 'vANI', caudahavA~ 'bhASA', paMdrahavA~ 'zrutadevI' evaM saulahavA~ nAma 'gaurI kahA gayA hai| 7. 4. jo manuSya subaha uThakara ina zuddha (pavitra) nAmoM kA pATha karatA hai usapara varadAyinI zAradAdevI prasanna hotI hai| 8. jo devI sadaiva devo evaM vedapAraMgata paMDito ke dvArA stutisammAnita kI jAtI hai vaha brahmarUpA sarasvatI merI jihvA ke agrabhAga meM base / 9. jo devI kuMdapuSpa, candra, barpha aura motI ke hAra ke samAna ujjvala hai; zveta kamala para virAjamAna hai; uttama vINA ke daNDa se vibhUSita hAthavAlI hai; zubhra vastro se samAvRta hai aura brahmA, viSNu, zaMkara Adi devo ke dvArA sadaiva namaskRta hai vaha saMpUrNa jar3atA ko dUra karanevAlI bhagavatI sarasvatI merI rakSA kare / 10. | sampUrNam / 32 vastupAlamaMtrIkRta aSTottarazata (108) zrI nAmayukta shriisrsrtiistotr| pATaNa he. jJA. bhaM. patra naM. 17443, 14750, 8929 anuSTupa chaMda dhiSaNA zrI maMti medhA vAg vibhavA sarasvatI gIrvANI bhAratI bhASA brahmANI mAgadhapriyA sarvezvarI mahAgaurI zaGkarI bhaktavatsalA / raudrI cANDAlinI caNDI bhairavI vaiSNavI jayA gAyatrI ca caturbAhuH kaumArI paramezvarI / devamAtA'kSayAcaiva nityA tripurabhairavI trailokyasvAminIdevI mAjhkA kAruNyasUtriNI / zUlinI padminI rudrI lakSmI paGkajavAsinI cAmuNDA khecarI zAntA huGkArA candrazekharI / vArAhi vijayA'ntardhA kartrI hartrI surezvarI 77 11211 ||2|| 11311 ||4|| 11411 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lidA pachI Tiaa . candrAnanA jagaddhAtrI viinnaambujkrdvyaa| subhagA sarvagA svAhA jambhinI stambhinI svarA kAlI kApAlinI kaulI vijJA rAtrI trilocnaa| pustaka vyagrahastA ca yoginyamitakrimA sarvasiddhikarI sandhyA khaiginI kaamrupinnii| sarvasatvahitA prajJA zivA zuklA manoramA mAGgalyarucirAkArA dhanyA kaannvaasinii| ajJAnanAzinI jainI ajJAnanizibhAskarI ajJAnajanamAtAtva - mjnyaanoddhishossinnii| jJAnadA narmadA gaGgA sItA vAgIzvarI dhRtiH ekaaraa mastakA prIti: hrIM kAra vadanAhuti: k-kArahRdayAzakti: raSTabIjAnirAkRti nirAmayA jagatsaMsthA niSprapaJcA claa'claa| nirutpannA samutpannA anantA gaganopamA paThatyamUni nAmAni aSTottarazatAni yH| vatsaM dhenurivAyAti tasmin devI sarasvatI trikAlaM ca zucirbhUtvA aSTamAsAn niraMtaram / pRthivyAM tasya baMbhramya tanvanti kavayo yaza: druhiNavadanapane rAjahaMsIvazubhrA, sakalakaluSavallI kndkuddaalklpaa| amarazatanatA'Gghri kAmadhenuH kavInAM, dahatu kamalahastA bhAratI kalmaSaM naH | // 13 // II64 14. sarvezvarI = sarvanI svAminI. 15. mahAgaurI = ujajavaLa svarUpA. 16. zaMkarI = sukha karanArI. 17. bhakata vatsalA = vAtsalyarUpA. 18. raudrI = pracaMDarUpA. 19. cAMDAlinI = tIkSNarUpA. 20. caMDI = ugra svarUpA. 21. bheravI = bhacarUpA. 22. vaiSNavI = sarvavyApakazakita. 23. jayA = jayasvarUpA, 24. gAyatrI = stutipAThakanI rakSA karanArI, 25. caturbAhu = cAra hAtha vALI. 26. kImArI = bAla manohararUpa vALI. 27. paramezvarI = parama zakita svarUpA. 28. devamAtA = devonI mAtA. 29. akSayA = avinAzI zakita. 30. nitya = nitya svarUpA. 31. tripurabhairavI = traNa zakita vigere saMkhyAtmaka vastunI svAminI. 32. railokaya svAminI devI = traNeya lokanuM zAsana karanArI devI. 33. mAMkA = samRddhi svarUpA. 34. kAruNya sUtriNI = karuNA svarUpA. 35. zUlinI = bheda zakita rUpA. 36. padminI = kamaLa dhAraNa karanArI. 37. rudrA = raudrarUpa vALI. 38. lakSmI = saMpatti svarUpA. 39. paMkaja vAsinI = kamaLamAM nivAsa karanArI. 40. cAmuMDA = brahmazakita. 41. khecarI = AkAza gAminI. 42. zAntA = doSa rahitA. 43. huMkArA = huM kAra vALI, huM (maMtra) dhvani karanArI. 44. caMdrazekharI = maMgalarUpA. 45. vArAhI = kalyANa svarUpA. 46. vijayA = vijaya karanArI. 47. antardhA = potAnAmAM lIna thanArI. 48. katrI = kartRtva zakita. 49. hatrI = vinAza zakita. 50. surezvarI = devonI svAminI. 51. caMdrAnanA = caMdra samAna mukhavALI. pa2. jagaddhAtrI = jagatanuM poSaNa karanArI. 53. vINAbujakaradvayA = vINA ane kamaLane dhAraNa karanArI. 54. subhagA = saubhAgya rUpA. 55. sarvagA = sarvavyApaka zakti. samAptam | 32 bhASAtara 1. dhISaNA =jJAna svarUpA. 2. ghI = cintana zakitasvarUpA. 3. mati = kalpanA zakitarUpI. 4. medhA = bodha zakitarUpA. 5. vA = vacana zakitarUpA. 6. vibhavA = ezavaryarUpA. 7. sarasvatI = vANInI devI. 8. gIH = varNana zakita. 9. vANI = dhvanirUpA. 10. bhAratI = arthabodhasvarUpA. 11. bhASA = uccAra rUpA. 12. brahmANI = vRddhi rUpA. 13. mAgadha priyA = bhakata priyA. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98. aSTabIjA = ATha bIja maMtra svarUpA. 99. nirAkRti = saMzaya chedanArI. 100. nirAmayA = doSarahitA. 101. jagasaMsthA = jagatanI AdhAra rUpA. 102. niupaMcA = prapaMca thI rahita. 103. calA = calitatA, gatizIlatA gatisvarUpA. 104. acalA = sthirasvarUpA. 105. nirutpanna = utpatti rahitA. 106. samutpannA = sArI rIte utpanna thayelI. 107. anantA = anta rahitA. 108, gaganopamAM = sarva vyApana zIlA. samApta. 32 anuvAda 56. svAhA = sArI rIte AmaMtrita thayelI. pa7. jaMbhinI = bhakSaNa karanArI. 58. svaibhinI = staMbhana karanArI (rokanArI) 59. svarA = davani ane saMgIta svarUpA. 60. kAlI = vinAza rUpA. 61, kApAlinI = zivasvarUpA. 62. kolI = zreSThasvarUpA. 63. vijJA = viziSTa jJAnarUpA. 64. rAtrI = jJAnarUpa, prakAzarUpAM. 65. trilocanA = (sUrya, caMdra ane agnirUpa) traNa locanavALI. 66. pustaka vyagrahastA = pustaka dhAraNa karanArI. 67. yoginI = yogarUpI. 68. amita vikramA = amApa parAkrama vALI. 69. sarvasidhi karI = sarvasiddhione karanArI. 70, saMdhyA = sArI rIte dhyAna karavA yogya. 71. khIMganI = vinAzaka zakitavALI. 72. kAmarUpiNI = icchA anusAra svarUpa dhAraNa karanArI. 73. sarvasattva hitA = sarve prANInuM hita karanArI. 74. prajJA = vizeSa utkRSTa jJAnasvarUpA. 75. zivA = maMgala karanArI. 76. zukalA = jarUpA. 77, manoramA = manohara rUpavALI. 78. mAMgalyarucikArA = maMgaLa ane priya svarUpavALI. 79. dhanyA = bhAgyarUpA. 80. kAnana vAsinI = vanamAM vasanArI. 81. ajJAna nAzinI = ajJAnano nAza karanArI. 82. jenI = jina (tIrthaMkara) nI vANIsvarUpA. 83. ajJAna nizi bhAskarI = ajJAna rUpI rAtri mATe sUryarUpA. 84. ajJAna jana mAtA = ajJAnI jananI mAtA. 85. ajJAnodadhizoSiNI = ajJAnanA sAgarane sUkavI. nAkhanArI. 86. jJAnadA = jJAna ApanArI. 87. narmadA = AnaMda ApanArI. 88. gaMgA = gati svarUpA. 89. sItA = lakSmI svarUpA. 90. vAgIzvarI = vANInI svAminI. 91. dhRti = dhAraNa karanArI. 92. e kArA = eN bIja maMtra svarUpA. 93. mastakA = udarvarUpA. 94. prIti = premasvarUpA. 95. hIM*kAra vadanAhuti = hakAra rUpI mukhamAMthI AmaMtrita karAyelI. 96. kalIMkAra hRdayA = kalarUpI hRdayavALI 97. zakita = sAmarthya zALI 2. ISaIT = jJAna varUpaIT 2. tha = cintana vitasvarUTI 3. mati = htpana vitarUTI 4. tha = vAgha zaktirUpa 1. vA = vacana zakitarUpI 6. vimavI = mzcaryarUpa 7. sarasvatI = vIft sevA 8. ft. = vaIna vitA 1. vALa = dhvanirUST 10. mAratI = 1 vAdha svarUpa 11. bhASA = uccAraNa ruupaa| 12. drA = vRddhi 23. mAthapriyA = martapriya 24. sarvezvarI = sarva (G) svAminati 15. mahAgaurI = ujjvala svruupaa| 26. zaMjarI = surA ravAnjI (saivArtA) I 17. bhaktavatsalA vaatslyruupaa| 28. raudra = praghaMuRTI 21.cAMtina = taLaRT I 20, caMDI = 3pravarUpaIT 21. mairava = maHiTT 22. vaiUAvI = sarva vyApa vattA 23. nayA = nava svarUTI 24. triI = stuti-TI vA vArtA | ra6. vaturvAdu = vAra hAthavAno Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. kaumArI = bAla manohara rUpavAlI / 27. paramezvarI = paramazakti svarUpA / devo kI mAtA / 28. devamAtA .29. akSayA = avinAzI zakti / 30. nityA = nityA svarUpA 31. tripura bhairavI tInazakti Adi saMkhyAtmaka vastukI svAminI / 32. trailokya svAminI devI = tInoM loka kA zAsana karanevAlI / (devI) 33. mAMkA = samRddhi svarUpA / 34. kAruNyasUtriNI karuNA svarUpA / 35. zUlinI bheda zaktirUpA / 36. padminI = kamala dhAraNa karanevAlI / 37. rudrI = raudra rUpavAlI / 38. lakSmI = saMpatti svarUpA / 39. paMkaja vAsinI = kamala para nivAsa karanevAlI / = = 40. cAmuMDA = brahma-zakti / 41. khecarI = AkAza gAminI / 42. zAntA = doSa rahitA / 43. huMkArA = huMkAra - huM (mantra) dhvani karanevAlI / 44. caMdrazekharI = maMgalarUpA / = = - 45. vArAhI = kalyANa svarUpA / 46. vijayA = vijaya karanevAlI / 47. antardhA apane meM lIna honevAlI / 48. kartrI = kartRtva zakti / 49. hartrI = vinAza zaktivAlI / 50. suredharI devo kI svAminI / = 51. candrAnanA = candra ke samAna mukhavAlI / 52. jagaddhAtrI jagata kA poSaNa karanevAlI / = 52. vINAmbujakaraiyA vINA aura kamalako dhAraNa krnevaalii| = 54. subhagA = saubhAgya rUpA / 55. sarvagA = sarvavyApaka zakti / 56. svAhA = bhalI bhA~ti AmaMtritavAlI / 57. jaMbhinI bhakSaNa karanevAlI / = 58. staMbhinI staMbhana karanevAlI (rokanevAlI ) 59. svarA = dhvani aura saMgIta svarUpA / 60. kAlI = vinAzarUpA / 61. kApAlinI = zivasvarUpA / 62. kaulI = zreSTha svarUpA / 63. vijJA = viziSTa jJAnarUpA / = 64. rAtrI = jJAnarUpa, prakAzarUpA / 15. trilocanA (sUrya, candra aura agnirUpa) tIna locnoNvaalii| 66. pustaka- vyagrahastA pustaka dhAraNa karanevAlI / 67. yoginI = yogarUpA / 68. amitavikramA = amApa (amita) zaktivAlI / 69. sarvasiddhikarI sarva siddhiyA~ karanevAlI / 70. saMdhyA = acchI taraha dhyAna karane yogya / 71. khaDginI vinAzaka shktivaalii| 72. kAmarUpiNI = icchAnusAra svarUpa dhAraNakaranevAlI / 73. sarvasatvahitA saba prANiyoMkA hita krnevaalii| = = 74. prajJA = vizeSa utkRSTa jJAna svarUpA / 75. zivA = maMgala karanevAlI / 76. zuklA = teja rUpA / 77. manoramA = manohara rUpavAlI / 78. mAMgalyarucitA rAkArA maMgala aura priya svruupvaalii| 79. dhanyA = bhAgyarUpA / 80. kAnanavAsinI = vana meM rahanevAlI / 81. ajJAnanAzinI = ajJAna kA nAza karanevAlI / 82. jainI jina (tIrthaMkara) kI vANIsvarUpA / 83. ajJAnanizibhAskarI = ajJAnarUpI rAtri ke lie sUryarUpA / 84. ajJAnajanamAtA ajJAnI jana kI mAtA / 85. ajJAnodadhi zoSiNI ajJAna ke sAgara ko sukhAnevAlI / 86. jJAnadA = jJAna denevAlI / 87. narmadA = Ananda denevAlI / 88. gaMgA = gatisvarUpA / 89. sItA = lakSmI rUpA / 90. vAgIzvarI = vANI kI svAminI / 91. dhR = dhAraNa karanevAlI / 92. aiM kArA = aiM (bIja maMtra ) svarUpA / 93. mastakA = Urdhva rUpA / 94. prIti = prema svarUpA / 95. hI kAra vadanAhuti hrIM kAra rUpI mukha se AmaMtrita kI huI / = = 96. klIMkAra hRdayA klIMrUpI hRdayavAlI / 97. zakti = sAmarthya zAlinI / 98. aSTa bIjA = ATha bIjamaMtra svarUpA / 99. nirAkRti saMzaya ko chednevaalii| 100. nirAmayA = doSarahitA / = 101. jagatatsaMsthA jagata kI AdhArarUpA / 102. niSprapaMcA = prapaMca se rahita / 80 = = - 103. calA = calitatA / gatizIlatA gatisvarUpA / 104. acalA = sthira svarUpA / 105. nirutpannA utpattirahitA / = 106. samutpannA = acchI rIti se utpanna huI / Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 207, anantA = mana hatA 108.gaganopamA = sarva vyaapnshiilaa| bhASAntara samAptam | 33 // aSTotarazatanAmazAradAdevIstotram // ne. vi. 4. jJA, bhaMDAra sUrata prata ne. - 380 anuSTupa chaMda III zAradA vijayA naMdA jayA padmA zivA kSamA durgA gaurI mahAlakSmI kAlikA rohiNI parA III mAyA kuNDalinI medhA kaumArI bhuvneshvrii| zyAmA caMDI ca kAmAkSA raudrI devI kalA iDA piMgalA suSumNA bhASA hrIMkArI ghiSaNA biM (chiM) kaa| brahmANI kamalA siddhA umA parNA prabhA dayA rA bharbharI vaiSNavI bAlA vazye maMdirA ca bhairvii| jAlayA zAMbhavA yAmA sArvANi kauzikIramA IIko cakrezvarI mahAvidyA mRDAnI bhgmaalinii| vizAlI zaGkarI dakSA kAlAgnI kapilA kSayA aiMdrI nArAyaNI bhImA varadA zAMbhavI himaa| gAMdharvI cAraNI gArgI koTizrI naMdinI sUrA / amoghA jAMgulI svAhA gaMDanI ca dhnaarjnii| kabaryazca vizAlAkSI subhagA cakarAlikA /7 vANI mahAnizA hArI vAgezvarI nirnyjnaa| vAruNI badarIvAsA zraddhA kSemaMkarI kriyA ITA caturbhujA ca dvirbhujA zailA kezI mhaajyaa| vArAhI yAdavI SaSThI prajJA gI gau mahodarI Iii vAgvAdinI klIM kaariiekaarii vishvmohinii| sarva-saukhyapradAM nityaM nAmoccAraNamAtrataH III vanati pravrutti tAra dAtA..... trisandhyaM (ya:) paTheddhImAn syAdambA tadvarapradA T?? 1. zAradA - zveta kamaLa vALI. 2. vijayA - viziSTa jaya karanArI. 3. naMdA - AnaMda karanArI. 4. jayA - jaya svarUpA. 5. padmA - kamaLamAM vasanArI. 6. zivA - maMgalarUpA. 7. kSamA - sAmarthya rUpA. 8. durgA - kaThinAIthI pAmI zakAya tevI. 9. gaurI - ujjavaLa svarUpavALI. 10, mahAlakSmI - mahA samRddhi svarUpA. 11. kAlikA - vinAza zakita rUpA. 12. rohiNI - vikAsazIlA. 13. parA - ati uttama rUpA. 14. mAyA - moharUpA (mAyA rUpA) 15. kuMDalinI - kuMDalinI zakita. 16. medhA - bodhazakita rUpA. 17. kaumArI - bAla manohara rUpA, 18. bhuvanezvarI - traNa bhuvananI svAminI 19. zyAmA - zyAmavarNA, uttamasvarUpA. 20. caMDI - ugrarUpA. 21. kAmAkSI - manohara nayanavALI. 22. rITrI - pracaMDa rUpA. 23. devI - tejasvI rUpavALI. 24. kalA - hrIMkAra sthita (* ardhacaMdra) dhyeya svarUpA. 25. IDA - deha sthita IDA nADInI devI. 26. piMgalA - deha sthita piMgalA nADInI devI. 27. suSaNA - sarasvatI. 28. bhASA - bhASA rUpA. 29. hrIMkArI - hrIM bIjamaMtrarUpA. 30. dhISaNA - jJAna svarUpA. 31. biMbi(hi)kA - maMDalakArA (vartuLarUpA) 32. brahmANI - vRddhi rUpA. 33. kamalA - kamala upara birAjanArI. 34. siddhA - siddha svarUpA. 35. umA - kalyANa rUpA. 36. aparNA - tapasvinI 37. prabhA - dIptimayA. 38. dayA - karUNAzIlA. 39. bharjarI - poSaNarUpA. 40. vaiSNavI - sarva vyApaka zakita. // iti sampUrNam // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41. bAlA - bAlasvarUpA. 42. vazyA - bhakata priyA. 43. maMdirA - samasta jagatanI nivAsa rUpA. 44. bhairavI - bhayarUpA. 45. jAlayA - AcchAdana karanArI, 46. zAMbhavI - zAMti ApanAra, zAMti svarUpA. 47. yAmA - niyaMtraka zakti, 48. zarvANI - (ajJAnane) chaMdanArI. 49. kauzikI - gupta svarUpA. 50. ramA - AnaMda rUpA. 51. cakrezvarI - ghaTyonI svAminI. pura, mahAvidyA - mahAvidyA svarUpA. 53. muDAnI - prasannarUpA. 54. bhagamAlinI - aizvaryasvarUpA. 55. vizAlI - vizALa svarUpA. 56. zaMkarI - zAMti pradA. 57. dakSA - nipuNa svarUpA. 58. kAlAgni - pralayakALanA agnirUpa 59. kapilA - uttama varNavALI 60. kSayA - vinAzarUpA. 51. enDrI - zreSThatvarUpA. 62. nArAyaNI - jJAna mArgarUpA. 63. bhImA - bhayaMkara svarUpavALI. 64. varadA - varadAna ApanArI. 65. zAMbhavI - kalyANa karanArI. 66. himA - zItalatA ApanArI. 67. gAdharvI - saMgItanI devI. je 8. cAraNI - stuti svarUpA, 69. gArgI - varNana karanArI. 70. koTi - uttama svarUpA. 71. zrI - jJAna lakSmIrUpA. 72. naMdinI - AnaMda ApanArI. 73. sUrA - utpati karanAra. 74. amoghA sadA saphaLarUpA. 75. jAMgulI - doSa haranArI, 95. svAhA - sArI rIte bolAvAyela, sArI rIte AmaMtrita. 199. gaMDanI - jJAnanuM siMcana karanArI. 68. dhanArjanI - jJAnarUpI dhananI svAminI, 9. kabarI - prazastirUpA, 8. vizAlAkSI - vizAlanayana vALI. 81. subhagA - saubhAgyavALI 86. cakarAlikA - bhayAnaka rUpavALI. 83. vANI - uccAra rUpA. 84. mahAnizA - sUkSma-saMkSepa karanArI. 85. hArI - AkarSaka svarUpA, 86. vAgIzvarI - vANInI svAminI 87. niraMjanA - dodharahita 88. vArUNI - moha karanArI. 89. badarIvAsA - badarIvanamAM rahenArI. 90. zraddhA - zraddhA svarUpA, 91. semakarI - kSemakuzaLa karanArI. 62. kriyA - kriyArUpA, 93. caturbhujA - cAra hAthavALI. 94. dvirbhujA - be hAthavALI. 95, zailA - parvatamAM rahenArI. 6. kezI - uttama kezavALI. 97. mahAjayA - mahAna vijayavALI. 98. vArAhI - kalyANa svarUpA, 99. yAdavI - upAsanA rUpA. 100, dhaSThI - pakhI devI, kArtikeyanI zakti. 101. prajJA - viziSTa bodhana zIlA. 102, gIH - varNana zakti 103. gau - gatisvarUpA. 104. mahodarI - vizvane potAnAmAM dhAraNa karanArI. 105. vAgvAdinI - pANI nI bolanArI. 106. kIkArI - karI bIja maMtravALI, 107. meM kArI - eMkAra svarUpA. 18. vizva mohInI - vizvane mohanArI. saMpUrNa. ?. zAravA - zvetavamata vAlI 2. vinaya - rU. naM - naMda 33 anuvAda 82 nA vanano 4. nayA jaya svarUpA / 6. padmA - mana meM rahanevAlI / 6. zivA - maMgatarUpA / 7. kSamA - sAmarthyarUpA / 8. te - dinArUM maiM vaDuM nA mAnavAnI 9. gaurI - ujjvala svarUpavAlI / - navAnI 10. mahAlakSmI mahAsamRddhi svarUpA / 6. ni - nAra- vinA 12. ramezat - vAgatA ka ?rU. vA - ati uttama-rUpA | Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. mAyA - mAyA (moha) ruupaa| 15. kuMDalinI - kuMDalinI shkti| 16. medhA - bodha shktiruupaa| 17. kaumArI - bAla mnohrruupaa| 18. bhuvanezvarI - tIna bhuvanoM kI svAminI / 19. zyAmA - zyAma varNA, uttama svruupaa| 20. caMDI- ugrruupaa| 21. kAmAkSI - manohara nynovaalii| 22. raudrI - pracaMDa ruupaa| 23. devI - tejasvI ruupvaalii| 24. kalA - hrIM kArasthita (*) dhyeya svruupaa| 25. iDA - dehasthita 'iDA' nADI kI devii| 26. piMgalA - dehasthita 'piMgalA' nADI kI devii| 27. suSumNA - srsvtii| 28. bhASA - bhaassaaruupaa| 29. hrIM kArI- hrIM bIja mNtrruupaa| 30. dhISaNA - jJAna svruupaa| 31. bichikA - maMDalAkArA, vartularUpA 32. brahmANI - vRddhiruupaa| 33. kamalA - kamala para viraajnevaalii| 34. siddhA - siddha svruupaa| 35. umA - kalyANa ruupaa| 36. aparNA - tpsvinii| 37. prabhA - diiptimyaa| 38. dayA - karuNA shiilaa| 39. bharbharI - possnnruupaa| 40. vaiSNavI - sarva vyApaka shkti| 41. bAlA - baalsvruupaa| 42. vazyA - bhakta priyaa| 43. maMdirA - (samasta jagata kI) nivaasruupaa| 44. bhairavI - bhaya ruupaa| 45. jAlayA - AcchAdana krnevaalii| 46. zAMbhavI - zAMti denevAlI, shaaNtisvruupaa| 47. yAmA - niyaMtraka shkti| 48. zarvANI - (ajJAna) chednevaalii| 49. kauzikI - gupta svruupaa| 50. ramA - Ananda svruupaa| 51. cakrezvarI - (SaT) cakro kI svAminI / 52. mahAvidyA - mahAvidyA svruupaa| 53. mRDAnI - prsnnruupaa| 54. bhagamAlinI - aizvarya ruupaa| 55. vizAlI - vizAla svruupvaalii| 56. zaMkarI - zAMti prdaa| 57. dakSA - nipuNa svruupaa| 58. kAlAgni - pralaya kAlakI agniruup| 59. kapilA - uttama vrnnvaalii| 60.kSayA - vinAza ruupaa| 61. aiMdrI - shresstthtvruupaa| 62. nArAyaNI - jnyaanmaargruupaa| 63. bhImA - bhayaMkara svruupvaalii| 64. varadA - varadAna denevaalii| 65. zAMbhavI - kalyANa krnevaalii| 66. himA - zItalatA denevaalii| 67. gAMdharvI - saMgIta kI devii| 68. cAraNI - stuti svruupaa| 69. gArgI - varNana krnevaalii| 70. koTi - uttama svruupaa| 71. zrI - jJAna-lakSmI ruupaa| 72. naMdinI - AnaMda denevaalii| 73. sUrA - utpatti krnevaalii| 74. amoghA - sadA saphala ruupaa| 75. jAMgulI - doSa hrnevaalii| 76. svAhA - acche DhaMga se bulAI gii| 77. gaMDanI - jJAna kA siMcana krnevaalii| 78. dhanArjanI - jJAnarupa dhana kI svaaminii| 79. kabarI - prazasti ruupaa| 80. vizAlAkSI - vizAla nynovaalii| 81. subhagA - saubhaagyvaalii| 82. cakarAlikA - bhayAnaka ruupvaalii| 83. vANI - uccAraNa ruupaa| 84. mahAnizA - sUkSma, saMkSepa karanevAlI, ati suukssmruupaa| 85. hArI - AkarSaka svruupaa| 86. vAgIzvarI - vANI kI svaaminii| 87. niraMjanA - doSa rhitaa| 88. vAruNI - moha krnevaalii| 89. badarIvAsA - badarIvana meM rhnevaalii| 90. zraddhA - shrddhaa-svruupaa| 91. kSemaMkarI - kSema-kuzala krnevaalii| 92. kriyA - kriyaaruupaa| 93. caturbhujA - cAra haathovaalii| 94. dvirbhujA - do haathovaalii| 95. zailA - parvata para rhnevaalii| Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96. kezI - uttama keshovaalii| 97. mahAjayA - mahAna vijyvaalii| 98. vArAhI - kalyANa svruupaa| 99. yAdavI-upAsanA ruupaa| 100. SaSThI - SaSThI devI, kArtikeya kI shkti| 101. prajJA - viziSTa bodhana shiilaa| 102. gI: - varNana shkti| 103. gau - gtisvruupaa| 104. mahodarI - vizvako apane meM dhAraNa krnevaalii| 105. vAgvAdinI - vANI kI bolnevaalii| 106. klIMkArI-klIM maMtrabIja vaalii| 107. aiMkArI - aiMkAra svruupaa| 108.vizvamohinI - vizvako mohnevaalii| smpuurnnm| 34 AcArya padmanaMdIkRta zrI sarasvatI stotram (vaMzastha vRttam) jayatyazeSAmaramaulilAlitaM sarasvati ! tvatpadapaMkajadvayam / hRdi sthitaM yajanajADyanAzanaM rato vimuktaM shrytiitypuurvtaam||1|| apekSate yanna dinaM na yAminI na cAMtaraM naiva bahizca bhaarti!| na tApakRjjADyakaraM na tanmahaH stuve bhavatyAH sklprkaashkm||2|| tava stave yatkavirasmi sAmprataM bhavatprasAdAdiva lbdhpaatthv| savitri gaMgAsarite'rghadAyako bhavAmi tajalapUritAJjali // 3 // zrutAdi kevalyapi tAvakI zriyaM stuvannazakto'hamiti prpdyte| jayeti varNadvayamevamAdRzA vadanti yaddevi! tadeva sAhasam // 4 // tvamatra lokatrayasadmani sthitA pradIpikA bodhamayI srsvti| tadaMtara sthA'khilavastu saMcayaM janA: prapazyanti sa dRssttyopytH||5|| nabha: samaM vartma tavAtinirmalaM pRthu prayAtaM vibudhairna kairih| tathApi devi! pratibhAsatetarAM yadetadakSuNNamiva kSaNena tat // 6 // tadastu tAvatkavitAdikaM nRNAM tava prabhAvAtkRtalokavismayam / bhavettadapyAzu padaM yadiSyate tapobhi ruprairmunibhi mahAtmabhiH // 7 // bhavatkalA yatra na vANi mAnuSe na vetti zAstraM sa ciraM paThannapi / manAgapi prItiyutena cakSuSA yamIkSase kairna guNaiH sa bhUSyate // 8 // sa sarvavitpazyati vetti cAkhilaM navA bhavatyA rahito'pi budhyte| tadatra tasyApi jagattrayeprabhostvameva devi ! pratipatti kaarnnm||9|| cirAdatiklezazatairbhavAmbudhau paribhraman bhUri nrtvmshnute| tanUbhRdetatpuruSArthasAdhanaM tvayA vinA devi ! punaH praNazyati / / 10 / / kadAcidevaM tvadanugrahaM vinA zrute hyadhIte'pi na tatvanizcayaH / tataH kutaH puMsi bhavedvivekatA tvayi vimuktasya tu jnmnissphlm||11|| vidhAya mAta: ! prathamaM tvadAzrayaM zrayanti tanmokSapadamaharSayaH / pradIpamAzritya gRhe samastate yadIpsitaM vastu labheta mAnavaH / / 12 / / tvayi prabhUtAni padAni dehinAM padaM tadekaM tadapi prycchti| samastazuklApi suvarNavigrahA tvamatra mAta: ! kutacitraceSTitA / / 13 / / samudraghoSAkRtirarhati prabhau yadA tvamutkarSamupAgatA bhRzam / azeSabhASAtmatayA tvayA tadA kRtaM na keSAM hRdi mAtaradbhutam / / 14 / / sa cakSurapyeSa janastvayA vinA yadaMdha eveti vibhAvyate budhaiH / tadasya lokatritayasya locanaM sarasvati ! tvaM paramArthadarzane // 15 / / girA naraprANitameti sAratAM kavitva vaktRtvaguNe ca sA ca gIH / idaM dvayaM durlabhameva te punaH prasAdalezAdapi jAyate nRNAm // 16 // nRNAM bhavatsannidhisaMskRtaM zravo vihAya nAnyaddhitamakSayaM ca tt| bhavedvivekArthamidaM paraM punarvimUDhatArthaM viSayaM svamarpayata // 17 // kRtvApi tAlvoSTapuTAdibhirnRNAM tvamAdiparyaMtavivarjitasthiti : / iti tvayApIdRzadharmayuktapA sa srvthaikaantvidhirvicuurnnitH||18|| api prayAtA vazamekajanmani dhaMdhenuciMtAmaNi kalpapAdapAH / phalanti hi tvaM punaratra cApare bhave kathaM tairupamIyase budhaiH // 19 / / agocaro vAsarakRnnizAkRto janasya yaccetasi vartate tamaH / vibhidyate vAgadhidevate tvayA tvamuttamajyotiriti pragIyase // 20 // jinezvara svacchasara: sarojinI tvmNgpuurvdisrojraajitaa| gaNezahaMsavajasevitA sadA karoSi keSAM na mudaM parAmiha // 21 // parAtmatattva pratipattipUrvakaM paraM padaM yatra sati prsiddhyti| kiyattataste sphurata: pAvato nRpatvasaubhAgya varAMganAdikam / / 22 / / tvadaMghri padmadvayabhakti bhAvite tRtIyamunmUlati bodhalocanam / girAmadhIze saha kevalena yatsamAzritaM spardhamivekSate'khilam // 23 / / tvameva tIrthaM zucibodhavArimatsamastalokatrayazuddhikAraNam / tvameva cAnaMdasamudravardhane mRgAMkamUrtiH paramArthadarzinAm // 24 / / tvayAdibodhaH khalu saMskRto vrajet pareSu bodheSvakhileSu hetutAM / tvamakSi puMsAmiti dUradarzane tvameva saMsArataro: kuThArikA // 25 / / yathAvidhAnaM tvamanusmRtA satI gurUpadezoyamavarNa bhedataH / natA: zriyastena guNA na tatpadaM prayacchasi prANabhRte na yacchubhe / / 26 / / anekajanmArjitapApaparvato vivekavajreNa sa yena bhidyte| bhavadvapuH zAstraghanAnireti tatsadarthavAkyAmRtabhAramedurAt // 27 / / Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsarasvatI devI } { ___qZc 52 9 pR dharma hinTarvapuNe <+ & & j tamAma SurBj |3| X*XxjpamAM 38maka 1nAte I. sa. 2 jI sardInAM atiprAcIna zilpAvazeSa 31 loooot Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ETTEXTRIET) ThirijT prAcIna prabhAvaka zrI sarasvatI devInA zilpo Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamAMsi tejAMsi vijitya vAGmayaM prakAzayadyatparamaM mahanmahaH / na lupyate tena ca taiH prakAzyate svataH prakAzAtmakameva naMda ||28|| tava prasAdaH kavitAM karotyataH kathaM jaDastatra ghaTeta mAdRzaH / prasIda yatrApi mayi svanandane na jAtu mAtA viguNepi niSThurA / / 29 / / imAmadhIte zrutadevatAstutiM kRtiM pumAn yo munipadyanaMdinaH / sa yAti pAraM kavitAdi sadguNa prabandhasindhauH kramato bhavasya ca // 30 // kuMThAste'pi bRhaspatiprabhRtayo yasmin bhavanti dhruvaM, tasmin devi tava stutivyatikare, mandA narAH ke vayam / tadvAkacApalametada zrutavatAmasmAkamamba ! tvayA, kSantavyayaM mukharatvakAraNamasau yenAtibhaktigrahaH sampUrNam / 34 bhASAntara "rUA he sarasvatI (mAtA)! saghaLAM prakAranA devonA muguTathI namaskAra (prema)karAyelA, tamArA baMne caraNa kramaLa (A lokamAM) jaya pAme che. je caraNa kamaLa hRdayamAM sthApana karAyelA manuSyanI jaDatAno nAza karanArA ane ra4 karma thI mukta evI apUrvatAno Azraya kare che. 1 he bhArati devI ! ApanuM je teja che te divasanI apekSA rAkhatuM nathI rAtrInI apekSA rAkhatuM nathI, te aMdaranI ane bahAranI apekSA (paNa) rAkhatuM nathI te teja, tApa karanAruM nathI ane jaDatA karanAruM paNa nathI (paNa) sakala vastune prakAza karanAruM che tenI huM stuti karu chuM. 2 he sarasvatI mAtA ! ApanI kRpAthIja prApta karelA abhyAsa (cAturya)vALo jANe tArI stuti karavAmAM hamaNAM huM kavi thayo chuM. jema gaMgAnadInA pANInIja bharelI aMjalivALo huM gaMgA nadIne ardhya(pUjA) ApanAro thAuM chuM. 3 he sarasvatI devI ! ApanI (jJAna) lakSmInI (zobhAnI) stuti karatAM zruta kevalI (caudapUrvI) paNa asamartha che. e pramANe svIkAra kare che tyAre mArA sarakhA (ajJa) to tuM jaya pAme ema be (jaya) akSara bole che te paNa sAhasa ja che. 4 he sarasvatI mAtA ! Apa A traNaloka rUpI gharamAM rahelA (birAjelA) samyag jJAnamaya utkRSTa dIpakarUpa cho. (te dIpakanI kRpAthI) samyag iSTivALA manuSyo traNeya lokanI aMdara rahelI samasta vastuonA (jIva+ajIva-vigere) samUhane sArI rIte jove che. 5 he devI ! Apano je mArga che te AkAzanI samAna atyaMta nirmala che, ane atyaMta pahoLo che A mArgamAM kayA paMDito nathI gayA ? (arthAt badhA paMDito gayAM che.) to paNa A mA kSaNavAra evuM jaNAya che ke jANe te akSuNNa (koinA prayANa vagarano)ja che. E he mAtA ! ApanA prabhAvathI samasta jagatane Azcarya karanArI rAjAonI kavitA vigere thAya che temAM Azcarya zuM ? paraMtu kaThina tapakaranArA munio ane mahAtmAo je sthAna (mokSa)nI IcchA kare che te pane paNa jaldI ApanI kRpAthI prApta kare che. 7 he vANi (sarasvatI) je manuSyamAM ApanI kalA (kRpA) nathI te (manuSya) lAMbA kALa sudhI bhaNato hovA chatAM zAstrane jANI zakato nathI paraMtu je (nara)ne snehathI yukata netrathI thoDA kALamATe paNa jove che te kayA kayA guNothI zobhAyamAna thato nathI ? arthAt te sarva guNothI AbhUSita thAya che. he (sarasvatI) devI ! (ApanI kRpA prApta)te kevalI bhagavAna A saMsAramAM samasta padArthone jonArA thAya che ane jANanArA thAya che, paraMtu ApanI (kRpAthI) rahita te joto paNa nathI ane jANato paNa nathI te jagatprabhunA jJAnanuM kAraNa paNa Apa ja cho. C lAMbAkALI A (saMsArarUpI) samudramAM paribhramaNa karatAM atyaMta seMko kalezothI A manuSya paNAne meLavyuM che paNa che. (sarasvatI)devI ! ApanI (kRpA)vinA A (uttama) puruSArthanA sAdhanarUpa (manuSyatva)ne manuSya pharIvAra nAza karI de che. 10 he mAtA ! kadAca ApanA anugraha vinA zrutajJAna(zAstra)ne viSe abhyAsa kare che to paNa vAstavika tattvano nizcaya thato nathI tethI karIne te manuSyamAM vivekatA (hita-ahiMtano khyAla ) kevI rIte Ave ? ApanA viSe mukata thayelAno janma niSphaLa che. 11 he mAtA ! gharamA dIpakano Azraya (karIne) laIne samasta je (kaMIpaNa) icchita vastu che tene meLavI le che. tema moTA (RSi)munio pahelA Apano Azraya karIne te (prasiddha) mokSapadano Azraya kare che. 12 he mAtA ! tArA viSe aneka parNo (tirgata subata) rahelAM che to paNa prANIone tuM eka (mokSa) padane ja Ape che (ane) tuM cAre taraphathI ujajavaLa che to paNa suvarNa vigrahA (suvarNanI jema vizeSe grahaNa karanArI) arthAt su-zreSTha vaNaeN (akSara)rUpI zarIrane dhAraNa karavAvALI che. AthI A saMsAramAM AzcaryakArI ceSTAne karanArI che. 13 he mAtA sarasvatI ! jyAre Apa arihaMta prabhunA mukhamAM utkarSa (divya dhvani)ne prApta karyo ane atyaMta paNe samudranI sarakhI gaMbhIra AkRti hatI tyAre tArAvaDe aneka (sadyaLI)mApA svarUpe (pragaTathaI) konA hradayamAM Azcarya karAyuM nathI ." arthAta 85 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 3 prabhamukhanI vANI sva-svabhASAmAM sarvane samajAtI hovAthI kone ? AvuM Azcarya thatuM nathI. 14 he sarasvatI ! ApanA vinA AMkhavALo manuSyane paNa vidvAno jene aMdha (AMkhavinAno) ja samaje che. tethI A traNe (svarga- mRtyu-pAtALa loka nA vAstavika darzana mATe Apa ja netra svarUpe ho. 15 manuSyanuM jIvana, vANI(vacana)thI saphaLatAne pAme che ane kavitva tathA vakatApaNAnA guNamAM te vANI je rahelI che. paraMtu A baMne durlabha (guNo) tArI kRpAnA aMzathI paNa manuSyone utpanna (prApta) thAya che. 16 ApanA sAnnidhyathI saMskAra karelA manuSyonA kAna ja hitakArI ane akSaya che. paraMtu te choDIne bIjAM thatuM nathI arthAt ApanA saMskAra vagaranA kAna hitakArI ke avinAzI thatA natI, ane te (saMskAra karelA) kAna ja vivekane mATe thAya che. paraMtu temA na thAya to viSayatarapha vizeSa karIne mUDhatA ne pote kare che.17 (he mAtA!) manuSyonA tAla ane baMne hoTho thI (dravyazrutasvarUpe) tu (pragaTa) thaI to paNa Adi ane aMtathI rahita (bhAvakRta) sthitivALI cho AthI tArAvaDe AvA prakAranA dharmathI yukatathayelI teM sarvathA ekAnta mArgano nAza karelo (evuM jaNAya) che. 18 he mAtA ! kAmaghenuM - ciMtAmaNI tathA kalpavRkSo eka janmamAM ja vazane prApta karelA phaLe che paraMtu kharekhara Apato Aloka tathA paralokamAM paNa (ISTa) phaLane Apo cho to te paMDito vaDe kevI. rIte (kAmadhenuM - ciMtAmaNI ane kalpavRkSo) traNeya sAthe upamA. karAya che ? arthAt tenI sAthe upamA karI zakAya nahi. kemake Apa tenAthI paNa adhika phaLane baMne bhavamAM Apo cho. 19 he vANInI adhidevI sarasvatI ! manuSyanA cittamAM je (ajJAna rUpI aMdhakAra varte che (te) sUrya tathA caMdramAne agocara vipayarUpa (dekhI na zakAya tevo) che. je tArAvaDe ja bhedAya (nAza thAya) che. e rIte Apa uttama jayotisvarUpa cho ema guNagAna karAya che. 20 he mAtA jinezvara rUpI nirmala sarovaranI (Apa) kamalinI cho, ane (agyAra) aMga (cauda) pUrvarUpI kamalothI zobhAyamAna cho. tathA gaNadharorUpI haMso nA samUhathI levAyelI haMmezA A saMsAramAM kayA puruSone uttama harSanetuM karatI nathI ? 21 he sarasvatI mAtA ! jayAM ApanI kRpA thaye parama AtmatvanA jJAnapUrvaka parama pada (motrapada)nI siddhi thAya che tyAM ApanA de dIpyamAna prabhAvathI rAjApaNuM, saubhAgya tathA uttamastrI vigerenI (prApti) zuM kiMmata ? 2 2 he vANinI svAmIni (sarasvatI)! ApanA baMne caraNa 6malonI bhakita tathA sevA karanArane trIjuM (samya)jJAnarUpI netra ughaDI jAya che je kevala jJAna sAthe jANe spardhA karatuM hoya ema saMpUrNa (padArtha)ne sArI rIte Azraya kareluM hoya tema (manuSya) neve che. he mAtA ! Apa ja samyagajJAnarUpI vANIthI bharelA tathA. samasta traNeya lokanI zuddhinA kAraNarUpa tIrtha svarUpa cho. ane paramArthane jonArA manuSyone AnaMdarUpI samudra ne vadhAravAmAM tuM caMdramAM sarakhI tuM ja cho. 24 he bhagavatI ! kharekhara tArAvaDe prathama (matijJAna)bogha sAruM rIte karAyelo thAya che. je bIjA saghaLAMya (kRta-avadhi may:paryava vigere) jJAnonA kAraNatAne pAme che. manuSyo ne ati dUranuM jovAmAM tuM ja AMkha cho. ane tuM ja saMsArarUpI vRkSane kApavAmAM kuhADIrUpa cho. 2 5 zubhe (sarasvatI) ! A guruno upadeza che ke zAstrAnusAre akAravarNanA bhedathI tuM vAraMvAra smaraNa karAyelI thakI manuSyane evI koI lakSmI nathI. evA koI guNo nathI ke evuM koI sthAna nathI ke tuM ApatI nathI. 26 he mAtA ! ane ka bhavomAM upArjana karelA pAparUpI parvata, je vivekarUpI vaja vaDe bhedAya che. te vivekarUpI vaja (zreSTha artha) tathA vAyarUpI amRta(jala)nA bhArathI bhareluM ApanA zarIra svarUpa zAstranA vAdaLamAMthI nIkaLe che. | he sarasvatI mAtA ! aMdhakAra tathA anya teja ne vizepa jItIne je parama, sarvotkRSTateja rUpe vADmaya - (vANI)ne prakAze. che te aMdhakArothI kayAreya nAza pAmatuM nathI ane te bIjI tethI kayAreya prakAzita thatuM nathI paraMtu svataH ApameLe ja prakAzAtmaka che te jayavaMtu pravarte. 28 he sarasvatI mAtA! tArI kRpA ja kavitAne banAve (karAve che temAM mArA (graMthakartA) sarakho mUrkha kevI rIte (kavitAne) karI zake? AthI karIne tuM mArA upara potAnA AnaMdamAM prasanna thA. kemake mAtA kayAreya paNa nirguNI (putra)ne viSe paNa niSphara banatI nathI. je purUSa munipadmanaMdIthI A mRta devatAnI stuti rUpa kRti (racanA)ne bhaNe che. te purUSa kavitA vigere sadgaNono je prabaMdha rUpI samudrano ane bhavano krame karIne pAra pAme che. 30 ' he devI sarasvatI ! ApanI stuti karavAmAM moTAM moTAM vidvAna bRhaspati vigere paNa nizcaye maMda buddhivALA thaI jAya che. tyAre ApanI stuti karavAmAM mArI jevA maMda buddhivALAnI to vAta ja kayAM ?paraMtu amArA sarakhA alpajJAnInI A vANInI capalatA che tethI he mAtA ! A vANInI mukharatAne kSamA karaje kemake Apane viSe atyaMta bhakitano Agraha che. 31 - 27 saMpUrNa. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 anuvAda he sarasvatI mAtA ! saba prakAra ke devo ke mukuTo se namaskAra (prema) kiye gaye tumhAre dono caraNa kamala (loka meM) jaya pAte haiN| jo caraNa-kamala hRdaya meM sthApita kiyA hue, manuSya kI jar3atA kA nAza karanevAle evaM raja se mukta, apUrvatA kA Azraya karate haiN| dekhatI ho vaha kauna kauna se guNoM se suzobhita nahIM hotA? arthAt vaha saba guNoM se bhUSita hotA hai| he (sarasvatI) devI ! (ApakI kRpA prApta) ve kevalI bhagavAna saMsAra ke samasta padArtho ko dekhate aura jAnate hai, kintu ApakI kRpA se rahita (Apake binA) ve dekhate bhI nahIM aura jAnate bhI nahIM haiN| una jagatprabhu ke jJAna kA kAraNa bhI Apa hI haiN| dIrgha kAla se isa saMsArarUpI samudra meM paribhramaNa karate hue saiMkaDo mahAklezo se manuSya-janma milA hai, lekina hai (sarasvatI) devI ! ApakI kRpA ke binA mAnava isa uttama puruSArtha ke sAdhana (mAnava janma) ko phira naSTa kara detA hai| ___ he mAtA ! kadAcit tumhArI kRpA ke binA zruta (zAstra) kA adhyayana kiyA gayA to bhI vAstavika tattva kA nizcaya nahIM hotaa| isa lie usa manuSya meM viveka (hita-ahita kI pahicAna) kahA~ se ho? Apase jo vimukta (vihIna) ho gayA hai usakA to janma nipharata he bhAratI devI ! ApakA jo teja hai sona divasa kI apekSA rakhatA hai, na raatrikii| vaha aMdara aura bAhara kI bhI apekSA nahIM rakhatA / vaha teja, tApa (uSNatA) karanevAlA nahIM hai, aura jar3atA karanevAlA bhI nahIM, (kintu) samasta vastuoM kA prakAza karanevAlA hai| maiM usakI stuti karatA huuN| he sarasvatI mAtA! ApakI kRpA se hI prApta kiye hue abhyAsa (cAturya) vAlA maiM, mAnoM ApakI stuti karane ke lie abhI kavi banA huuN| jaise gaMgA nadI ke jala kI hI bharI huI aMjali vAlA maiM gaMgAnadI ko arghya denevAlA hotA huuN| he sarasvatI devI ! ApakI (jJAna)lakSmI kI (zobhA kI) stuti karate hue zrutakevalI (caudahapUrvI) bhI yaha svIkAra karatA hai ki meM asamartha huuN| taba mujha jaise (ajJa) to 'tuma jaya pAo' aise do (ja, ya) akSara bolate haiM so bhI sAhasa hI hai| he sarasvatImAtA ! Apa isa tIna loka rUpI ghara meM rahe hue (virAjamAna) samyag jJAna maya utkRSTa dIpaka rUpa hai| (usa dIpaka kI kRpA se) samyagdRSTi vAle, manuSya tInoM loko meM rahI huI samasta vastuoM (jIva-ajIva vagairaha)ke samUha ko acchI taraha dekhate haiN| he mAtA! ghara meM dIpaka kA Azraya lekara manuSya jo icchita ho so sArI vastupA letA hai, vaise mahAna RSimuni pahale ApakA Azraya lekara usa (prasiddha) mokSa-pada kA Azraya lete haiN| 12 he mAtA ! tuma meM aneka pada (tiGanta-subanta) hai, to bhI tuma prANiyoM ko eka pada (mokSa) hI detI ho evaM tuma cAro ora se ujjvala ho to bhI suvarNa vigrahI evaM (suvarNa ko vizeSata: grahaNa karanevAlI / arthAt su zreSTha, varNa akSara rUpI zarIra ko dhAraNA karanevAlI ho| ata: saMsAra meM Azcaryajanaka ceSTAe karanevAlI ho| he mAtA sarasvatI ! jaba tumane arihanta prabhu ke mukha meM utkarmA (divya dhvani) ko prApta kiyA aura jaba nitAnta samudra ke samAna gaMbhIra AkRti thI, taba tumane aneka (sabhI) bhASA svarUpoM meM prakaTa hokara kisako hRdaya meM Azcarya utpanna nahIM kiyaa| arthAt prabhumukha kI vANI sva-sva bhASA meM sabako samajhane me Ane ke kAraNa kise aisA Azcarya nahIM hotA? he devI ! ApakA jo mArga hai vaha AkAza ke samAna atyanta nirmala hai aura atyanta caur3A hai| isa mArga para kauna se paMDita nahIM gaye? (arthAt sabhI paMDita gaye haiN|) to bhI isa mArga para kSaNabhara aisA mAlUma hotA hai mAno vaha akSuNNa (kisI ke prayANa se achUta) hI hai| hai mAtA ! Apake prabhAvase samasta jagata ko vismita karanevAlI rAjAokI kavitA Adi hotI hai| isameM kyA Azcarya hai ? kintu kaThina tapa karanevAle muni aura mahAtmA jisa sthAna (mokSa) kI kAmanA karate haiM usa pada ko bhI Apa kI kRpA se zIghra prApta karate haiN| he vANi ! (sarasvati) jisa manuSya meM Apa kI kalA (kRpA) nahIM vaha manuSya dIrgha kAlataka paDhate hue bhI zAstra ko nahIM jAna sakatA, kintu jisa (nara) ko - tuma premamaya netra se thoDA samaya bhI he sarasvatI! Apake binA A~khavAle manuSya ko bhI vidvAna aMdhA (binA A~kho kA) hI samajhate haiM - ataH ina tInoM (svarga, mRtyu-pAtAla) loka kA yathArtha darzana ke lie Apa hI nevasvarUpa manuSya kA jIvana vANI (vacana) se saphalatA prApta karatA hai, aura kavitva evaM vaktRtva ke guNa meM vahI vANI rahatI hai| ye dono guNa durlabha haiM, kintu tumhArI - lezamAtra kRpA se bhI manuSyo ko prApta hote hai| 7 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apake sAnnidhya se saMskArita manuSyo ke kAna hI hitakArI aura akSaya haiM, kintu use chor3akara dUsarA nahIM hotA arthAt Apake saMskAra se rahita kAna hitakArI yA akSaya nahIM hote, evaM ve saMskArita kAna hI viveka ke lie hote haiM, lekina aisA nahIM to svayaM viSaya kI ora vizeSata: mUDhatA karatA hai| he mAtA! manuSyo ke tAlu aura dono oMTho se (dravyazruta svarUpa meM) tuma prakaTa huI to bhI Adi aura anta se rahita (bhAvazruta) sthitivAlI ho| phalata: tumhAre dvArA isa taraha ke dharmase yukta huI - tumane sarvathA ekAnta mArga kA nAza kiyA (aisA mAlUma hotA) hai| 18 he mAtA ! kAmadhenu ciMtAmaNi tathA kalpavRkSa eka janma meM hI vaza kiye hue bhI phala dete haiM lekina tuma to isa loka evaM paraloka meM bhI sacamuca (iSTa) phala detI ho, tU to tumako paMDito ke dvArA kaise (kAmadhenu, ciMtAmaNi aura kalpavRkSa) tIno ke sAtha upamA dI jAtI hai ? arthAt unake sAtha upamA nahIM kI jA sakatI kyoMki tuma to una se bhI adhika phala dono bhavo meM detI ho| 19 he vANI kI adhidevI sarasvatI ! manuSya ke citta meM jo (ajJAnarUpI) aMdhakAra vidyamAna hai so sUrya tathA caMdramA ke lie agocara viSayarUpa (dekhA na jA sakanevAlA) jo tuma se hI naSTa hotA hai, isa taraha tuma zreSTha jyotisvarUpa ho, aise guNagAna kiyA jAtA hai| he mAtA ! jinezvara rUpI svaccha sarovara kI Apa kamalinI haiN| aura (gyArahA aMga) (caudaha) pUrvarUpI kamalo se Apa zobhAyamAna haiM, tathA gaNadhara-rUpI haMso ke samUha dvArA sevita hamezA isa saMsAra meM kauna se puruSo ko tuma uttama harSa nahIM karatI? 21 he sarasvatI! mAtA! jahA~ ApakI kRpA hone se parama Atmatva ke jJAnapUrvaka paramapada (mokSa pada)kI siddhi hotI hai| vahA~ Apa ke dedIpyamAna prabhAva se rAjatva, saubhAgya tathA zreSTha strI Adi kI (prAptikI) kyA kImata ? 22 hevANI kIsvAminI (sarasvatI)! Apake dono caraNa kamalo kI bhakti tathA sevA karanevAle kA tIsarA (samyag) jJAnarUpI netra khula jAtA hai, jo mAno kevala jJAna ke sAtha spardhA karatA ho aise sampUrNa (padArtha) ko dekhatA hai| bhalI bhA~ti Azraya karatA ho aise (manuSya) dekhatA hai| he mAtA! Apa hI samyagjJAna rUpI jala se bharA aura samastatIno loka kI zuddhi kAraNa rUpa tIrtha haiM evaM paramArtha ko dekhanevAle mAnavo ke Ananda rUpI samudra ko baDhAne meM caMdramA ke samAna Apa hI he bhagavatI ! sacamuca tumhAre dvArA prathama bodha (matijJAna) acchI taraha kiyA jAtA hai jo dUsare sabhI (zruta-avidha-manaHparyava Adi) jJAno kA hetu banatA hai| manuSyo ke atidura kA dekhane ke lie tumhI A~kha ho| aura tumhIM saMsArarUpI vRkSa ko kATane meM kulhADI ho| 25 he zubhe sarasvatI! gurukA yaha upadeza hai ki zAstrAnusAra akAra varNa ke bheda se tuma bAra-bAra smaraNa kI jAne para tuma manuSya ko na do aisI koI lakSmI nahIM hai, aise koI guNa nahIM haiM, yA aisA koI sthAna nahIM hai| 26 he mAtA! aneka bhavo meM upArjita kiye gaye pAparUpI parvata ko viveka rUpI vajra se bheda ho jAtA hai vaha vivekarUpI vana (zreSTha artha) tathA vAkyarUpI amRta (jala) ke bhAra se bharA huA, Apake zarIrarUpI zAstra ke bAdalameM se nikalatA hai| he sarasvatI mAtA ! aMdhakAra aura anya tejo ko vizeSata: jItakara jo parama, sarvotkRSTa teja ke rUpa meM vAGmaya (vANI) ko prakAzita karatA hai, vaha aMdhakAroM se kabhI naSTa nahIM hotA, aura vaha anya tejo se kabhI prakAzita nahI hotA, kintu svata: apane Apa hI prakAzAtmaka hai ! usakI jaya ho| 28 he sarasvatI mAtA! tumhArI kRpA hI kavitA banAtI (karAtI) hai| usameM mujha (granthakartA) jaisA mUrkha kavitA kaise kara sakatA hai ? isalie tUM mujha para prasanna ho kyoMki kabhI bhI nirguNI (putra) para bhI mAtA niSThura nahIM hotii| jo puruSa zrutadevatA kI yaha muni padmanaMdI racita stutirUpa kRti paDhatA hai vaha puruSa kavitA Adi sadguNo ke prabandharUpI samudra kA evaM kramaza: bhava kA pAra pAtA hai| __ he devI ! sarasvatI ! ApakI stuti karane meM baDe baDe vidvAna bRhaspati Adi bhI nissaMdeha maMdabuddhivAle (kuMThita) ho jAte haiM, to ApakI stuti karane meM mujha jaise maMda buddhivAle kI to bAta hI kyA? (Apa kI stutikarane vAle hama kauna?) parantu hamAre samAna alpajJAnI kI vANI kI yaha capalatA hai, ataH he mAtA ! vANI kI isa mukharatA ko Apa kSamA kare kyoMki yaha Apake prati atyanta bhaktikA Agraha hai| 20 29 23 / smaaptm| 24 88 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 zrI sarasvatI stotram / " zabdAtmikA yA trijagadvibharti sphuradvicitrArthasudhAM savantI / yA buddhi rIDyA viduSAM hRdabje, mukhe ca sA me vazamastu nityam // 1 // jinarAjamukhAmbhoja rAjahaMsI sarasvatI / ku i. vizadA nityaM mAnase ramatAM mama samuGgavRttapadanyAsa-varNAlaMkAradhAriNI / sanmArgAGgI sadaivA'stu prasannA naH sarasvatI nA' sarasvatyAH prasAdena kAvyaM kurvanti mAnavAH / tasmAnnizcalabhAvena pUjanIyA sarasvatI zrIsarvajJamukhotpannA bhAratI bahubhASiNI / ajJAnatimiraM hanti vidyAvikAsinI janayati mudamantarbhavyapAdhI ruhANAM harati timirarAzi yA prabhA bhAnavIya kRtanikhilapadArthadyotanA bhAratIdA, vitaratu dhutadoSAsArhatI bhAratIM vaH namAmi bhAratI jainI sarvasandehanAzinIm / // 2 // 11311 // 5 // // 7 // satIM zrutaskandhavane vihAriNImanekazAkhAgahane sarasvatIm / gurupravAheNa jaDAnukampinA, stuve'bhinandye vanadevatAmiva ||6|| mAteva yA zAsti hitAni puMso, rajaH kSipantI dadhatI sukhAni / samasta zAstrArthavicAradakSA sarasvatI sA tanutAM matiM me vItarAgamukhodgIrNAmaMgapUrvAdi vistRtAm / ArAdhyAM munibhi vande brAhmIM prajJA prasiddhaye jagadAnandinIM tApahAriNIM bhAratIM satIm / zrImatI candrarekhAbhAM namAmi vibudhapriyAm devendrAdi surairnatAMghrikamalA ghyAtA munIndraiH sadA, nAgendrAmbarabhumirAjanivahaiH saMsevitA sarvadA / haMsasthA suvizAlahastakamalA vidvadjanAnAM mudA, vINA pustakazobhitA janahitA bhUyAt sadA zAradA namaste zAradAdevI kAzmIra prtivaasinii| tvAM prArthayAmyahaM mAtaH vidyAdAnaM ca dehi me sarasvati ! namastubhyaM varade ! kAmarUpiNi ! / vidyArambhaM kariSyAmi siddhirbhavatu me sadA vANI karmakRpANI TroNI saMsArajaladhisantaraNe / veNIjitaghanamAlA, jinavadanAmbhojabhAsurA jIyAt ||4|| zaraza // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // / / 13 / / / / 14 / / bhAnubhAmiva bhavyAnAM manaH padmavikAsinIm vAcaM vAcayamIndrANAM vakAvArijavAhanAm / vande nayadvayAyatta vAcyasarvasvapaddhatim yat sarvAtmahitaM na varNa sahitaM na spanditoSThadvayaM no vAMchA kalitaM na doSamalInaM na zvAsaruddhakramaM / zAntAmarSaviSaiH samaM pazugaNairAkarNitaM karNibhiH tatraH sarvavidaH praNaSTavipadaH pAyAdapUrva vacaH gambhIraM madhuraM manoharataraM doSai rapetaM hitam, kaNThISThAdivaco nimittarahitaM no vAtarodhodgatam / spaSTaM tattadabhISTavastukathakaM niHzeSabhASAtmakam, durAsanasamaM zrutaM nirUpamaM jainaM vacaH pAtu naH / samAptam / upa bhASAntara 112411 ||16|| / / 17 / / / / 18 / / snAyamAna vividha artharUpI amRtane vasAvanArI zabdasvarUpavALI je traNeya jagatane dhAraNa kare che. ane je buddhi vidvAnonA hRdayakamaLamAM ane mukhamAM pUjAyelI che te haMmezA manane paza thAkho. 1 jinezvaranA mukharUpI kamaLane viSe rAjahaMsI, kaMdapuSpa ane caMdrasamAna ujajavaLa evI sarasvatI mArA manamAM nitya rame. 2 89 uttama bhASA (vAzI), chaMha (vyavahAra), pahAvalI rathanA ( yarAnI gati), akSaroM (DAMti), khataMDAra (AlU) ne dhAraNa karanArI, vividha zAstra saMpradAyanA aMgovALI (uttama mArgonA aMgavALI) sarasvatI amane sadAya prasanna thAya. 3 sarasvatInI maherabAnIthI manuSyoM kAvyo race che, tetha nizcala bhAve sarasvatI pUjavA yogya che. 4 zrI sarvajJa (vItarAga)nA mukhamAMthI utpanna thayelI ane (vividha) bhASAvALI vidyAno khUba vikAsa karanArI sarasvata (bhAratI) ajJAnapI aMdhakArane haTo che. he mUrkhanI upara kRpAkaranAra guruonA samudAyatha khalinaMhanIya ! khaneDa (zAstrI) zAjAkhothI gADha, zra saMgharUpIvanamAM vihAra karanArI, vanadevatA jevI, uttamacAritra vALI sarasvatIne huM stavuM chuM. doSane pheMkI denArI, sukhane ApanArI, mAtAnI jema ke 1 C Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyonA hitonI rakSA kare che (ane) samasta zAstronA arthonA vicAramAM kuzaLa te sarasvatI mArI buddhine vistAre. 7 vItarAganA mukhamAMthI nIkaLelI (bAra) aMga (cauda) pUrva vigere (AgamomAM) vistarelI munio dvArA ArAdhya, brAhmI (devI)ne (huM) prajJAnI adhikatA mATe vaMdana karUM chuM. 8 jagatane AnaMda karanArI, tApa haranArI, uttama zIlavALI, jJAnarUpI lakSmIvALI caMdra rekhA samAna kAMtivALI, vidvAnone priya evI sarasvatIne huM namana karuM chuM. G Indra vigere devothI namaskAra karAyelA caraNakamalavALI, haMmezA munIndro vaDe dhyAna karAyelI, nAgendra (pAtAlanA deva) AkAzanA deva ane pRthvInA rAjAonA samUhathI sadAya sevAyelI, haMsa upara bIrAjelI, atyaMta moTA kamaLane hAthamAM dhAraNa karanArI, vidvAna samUhone AnaMdarUpa vINA pustakathI zobhAyamAna zAradA haMmezA janahita karanArI thAya. 10 kAzmIra dezamAM nivAsakaranArI zAradAdevI tane namaskAra thAo. he mAtA ! huM tArI prArthanA karUM chuM ane mane vidyAdAna Apa. 11 he IcchA pramANe svarUpa dhAraNa karanArI ! varadAna ApanArI! sarasvatI ! tane namaskAra thAo. huM vidyAno AraMbha karIza mane haMmezA siddhi thAo. 12 karmarUpI baMdhanane chUMdavAmAM talavAra samAna, saMsArasamudrane taravAmAM naukA samAna, potAnA kALAcoTalAthI dhanadhora vAdaLonA samUhane jItanArI, jinezvaranA vanarUpI kamaLathI dedIpyamAna vANI jaya pAme. 13 je bhavya javo rUpI kamaLonA aMtaranA AnaMdane utpanna kare che ane aMdhakAra samUhane sUrya prabhAnI jema dUra kare che. saghaLA padArthonA karAyelA prakAzavALI, dUra karelA doSavALI te jinezvaranI jAjavalyamAna vANI tamane (uttama) bhASA Ape. 14 sUryaprakAzanI jema bhavyajnonA manarUpI kamaLane vikasAvanArI, saghaLA saMdehane dUra karanArI, jinezvaranI vANIne huM namana karUM chuM. 15 nizcaya ane vyavahAra baMne nayathI svAdhIna ane uttama vAcya sarvapaddhatisvarUpa, upAdhyAyonA mukharUpI kamaLanI vAhanavALI vANIne huM vaMdana karUM chuM. 16 je sarva AtmAnuM hitakaranAra che, (je) varNathI yukata nathI, baMne hoThonA paMdarahita, kAmonA vyavahArathI rahita, doSamaLathI rahita, zvAsanA rUMdhanakramathI rahita, zAMta thayela chArUpI jheravALA pazusamUha ane vidvAno dvArA samAnapaNe saMbhaLAyela, vipattiono nAza karanArI sarvajJanI te pUrvayANI amArI rakSA kare. 1 (megha) gaMbhIra, madhura, atyaMta manohara, doMpothI rahita kalyANakAraka, kaMTha-hoTha vigere vANInA nimittathI rahita, vAyunA avarodha vinA utpanna thayela, spaSTa, te te prANIone manavAMchita vastu(bodha) kahenArI, samasta bhASA svarUpa dUra ane najIka rahelI sabhAone sAMbhaLI zakAya evI upamArahita ( ane AranI vANI amArI rakSA karo. saMpUrNa. 31 anuvAda je 1 oI ke sphurAyamAna vividha artharUpI amRta kI varSA karanevAlI, zabdasvarUpavAlI, jo tIno jagata ko dhAraNa karatI hai aura jo buddhi, vidvAnoM ke hRdaya kamala meM tathA mukha meM pUjI gayI hai vaha sadA mere vaza meM ho| : jinezvara ke mukharUpI kamala ke lie rAjahaMsinI, kunda puSpa aura candramA ke samAna ujjvala, sarasvatI mere mana meM nitya ramatI rhe| 3ttamabApA (wit), 6 (vyavAra), parAdhanI racanA, (pa dvI ti), akSara (hrAMti) saura UrjAoAra (bhUSaNa) dhAra karanevAlI, vividha zAstra saMpradAya ke aMgovAlI (uttama mArgoM ke aMgavAlI) sarasvatI mukha para sadA prasanna ho / 3 sarasvatI kI kRpA se manuSya kAvya kI racanA karate haiM, sarasvatI nizcala bhAvase pUjA karane yogya hai| ata: ma zrI sarvajJa ( vItarAga ) ke mukha se utpanna huI, aneka (vividha) bhASA ovAlI, vidyA kA khUba vikAsakarane vAlI, sarasvatI bhAratI ajJAnarUpI aMdhakAra kA hanana karatI hai| 90 he mUrkha para kRpA karanevAle guruo ke samUha dvArA abhinaMdanIya, aneka (zAstro) kI zAkhAo se gADha zruta skaMdharUpI vana meM bihAra karanevAlI, vanadevatA ke samAna uttama cAritra vAlI sarasvatI kI meM stuti karatA hU~ / doSa ko pheMka denevAlI, sukha denevAlI mAtA kI taraha jo manuSyo ke hito kI rakSA karatI hai (aura) samasta zAstro ke artho ke vicAra meM nipuNa hai vaha sarasvatI merI buddhi kA vistAra kre| 13 vItarAga ke mukha se nikalI huI, (bAraha) aMga, (caudaha) pUrva Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA vaha apUrva vacana (vANI) hamArI rakSA kre| (megha) gaMbhIra, madhura, atyanta manohara, doSo se mukta, kalyANakArI, kaMTha-hoTha, Adi vANI ke nimitto se rahita, vAya ke avarodha ke binA utpanna, spaSTa, hara eka prANI ko manovAMchita vastu (bodha) kahanevAlI samasta bhASA-svarUpa, dUrastha aura nikastha sabhAoM se sunI jA sakane vAlI upamA rahita (bejoDa) jinezvara kI vANI (vacana) hamArI rakSA kre| |smaaptm| AdimeM (Agamo meM) vistRta huI, muniyoM ke dvArA ArAdhya brAhmI (devI) ko (maiM) prajJA kI adhikatA ke lie vaMdana karatA huuN| 8 jagata ko AnanditakaranevAlI, tApaharanevAlI, uttama zIlavAlI, jJAnarUpI lakSmIvAlI, candrarekhA ke samAna prabhAvAlI, vidvAnoM ko priya sarasvatI ko maiM namana karatA huuN| 9 indrAdi devo dvArA namaskAra kiye gaye caraNakamalo vAlI, sadA munIndro dvArA jisakA dhyAna kiyA gayA hai nAgendra (pAtAla ke devatA), AkAza ke devatA evaM pRthvI ke rAjAo dvArA sevita, haMsa para virAjamAna, hAtha meM ati vizAla kamala dhAraNakaranevAlI, vidvAna-samUha ke lie AnandarUpa vINA, pustakase zobhita, zAradA sarvadA jana hita karanevAlI ho| kAzmIra deza meM nivAsa karanevAlI, zAradAdevI, tumheM namaskAra ho| he mAtA ! maiM tumheM prArthanA karatA hU~, aura tuma mujhe vidyAdAna do| 11 he icchAnusAra rUpa dhAraNakaranevAlI ! varadAna denevAlI ! sarasvati ! tumheM namaskAra ho| maiM vidyA kA Arambha karU~gA, merI sadA siddhi ho| 12 36 zrIjinavAkUstuti karmarUpI baMdhana ko kATane meM talavAra ke samAna, saMsAra-sAgara ko tarane meM naukA ke samAna, apane zyAma (bAlo ke) jUDe se ghanaghora bAdalo ke samUha ko jItanevAlI, jinezvara ke mukharUpI kamala se dedIpyamAna, vANI kI jaya ho| ___ jo bhavya jIva rUpI kamalo ke Antarika Ananda ko utpanna karatI hai, aura aMdhakAra ke puMja ko sUrya ke prakAza kI taraha dUra karatI hai, sabhI padArthoM ko prakAzita karatI hai, jo doSo ko dUra kara cukI hai, so jinezvara kIjAjvalyamAna vANI Apako (uttama) bhASA pradAna kre| bhavyajano ke manarUpI kamalo ko sUrya ke prakAza kI taraha vikasita karanevAlI, samasta sandeho ko dUra karane vAlI, jinezvara kI vANI ko maiM vandana karatA huuN| nizraya tathA vyavahAra - dono nayo se svatantra aura uttama vAcyasarva paddhati svarUpa, upAdhyAyo ke mukharUpI kamala ke vAhanavAlI ko maiM vandana karatA huuN| jo saba AtmAo kA hita karanevAlI hai, jo varNa se yukta nahIM hai, jo dono hoTho ke spandana se rahita hai, icchAo ke vyavahAra se rahita hai, doSa-mala se rahita hai zvAsa ke rodha-krama se rahita hai, jinakA IrSyArUpI jahara zAMta ho cukA hai aisA, pazu samUha evaM vidvAnoM dvArA samAnarUpa se sunA gayA hai, vipattiyoM kA nAza karanevAle sarvajJa sarvajJavANI jayatAt sarvabhASAmayI shubhaa| paJcatriMzadaguNopetA manupUrvasvarUpiNI ||1|| dayAmayyamRtamayI vAgdevI shrutdevtaa| saMsRSTivigamadhrauvya darzikA bhuvanezvarI ||shaa brahmabIjadhvanimayI zrImatI vaagbhvaatmikaa| jJAnadarzanacAritra-ratnatritayadAyikA / / 3 / / arhadvaktrAbjasambhUtA bhvykairvcndrikaa| naya pramANagambhIrA navatattvagamAnvitA // 4 // vAgvAdinI bhagavatI kumtidhvNskaarinnii| syAdvAdihRdayAmbhojasthAyinI mAtRkAmayI ||5|| nityA sarasvatI satyA jyotirUpA jgddhitaa| vAgIzvarI siddhidAtrI siddhabIjamayI parA // 3 // paramaizvaryasahitAgaNabhRdgumphitA shrute| siddhAntArthapradA'cintyA'nantazaktizcasAradA // 7 // syAvAdavAdinI zreSThA tAriNI bhavavAridheH / yA hajADyAndhakArasya haraNe taraNiprabhA 1 // 8 // sAmadvaktre nivstaajjnyaanaanndprdaayinii| namasyA mAmakI tasyai bobhavItu muharmuhaH (aSTabhi: kulakam) // 9 // / iti zrI jinavAk stutiH| zrI pravacanadevyai nmH| Namo bNbhiieliviie| Namo suydevyaaebhgviie| Namo suyssbhgvo| zrI jyotirmAyAbhyAM namaH / anusaMdhAna-5 pustikAmeM se sAbhAra.... | Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 bhASAntara (sarasvatI) satyasvarUpA, jyotirUpA, jagata kA hitakaranevAlI vANI kI svAminI, siddhi denevAlI, siddha bIjamaMtrose yukta, utkRSTa, parama aizvaryamayI, gaNadharo ke dvArA gu~the gaye siddhAnto ke artho kI denevAlI, acintya, (jisakA ciMtana na ho sake) anantazakti-rahasya denevAlI, syAdvAda kA jJAna denevAlI, zreSTha, bhava samudra se tAranevAlI, jo hRdaya kI jar3atA rUpI aMdhakAra kA nAza karane meM sUrya kI prabhA ke samAna hai, vaha sarvajJa kI vANI vijayI ho| je sarvabhASAovALI, zubhasvarUpA, pAMtrIzaguNothIyukata, maMtrasvarUpavALI, dayA svarUpA, amRtamayI, vANInI devI, zrutavatA, saMpatti - taya - sthiti (tripahI) ne jatApanArI, bhuvananI svAminI, brahmabIjanA dhvanivALI, jJAnalakSmIvALI, vANIthI utpanna thayelA svarUpavALI, jJAna-darzana-cAritrarUpI traNa ratnane ApanArI, arihaMtanA mukhakamaLamAMthI utpanna thayelI, bhavyajIvorUpI rAtrika maLane viSe caMdrasamAna, nayo ane pramANothI gaMbhIra, nava tattvonA jJAnathI cukata, vANIne bolanArI bhagavatI, durbaddhino nAza karanArI, syAdvAdionA hRdayakamaLamAM rahenArI, akSara svarUpA, sanAtana svarUpavALI, (bhASA)nA pravAhavAlI (saspatI), satyas53pA, jyoti35A, jagatanuM hitakaranArI, vANInI svAmInI, sidhdhi ApanArI, sidhabIja maMtrorUpa, utkRSTa parama aizvaryavALI, gaNadharoe zruta (jJAna)mAM gUMthelI, siddhAMtonA arthane ApanArI, ciMtavI nA zakAya evI, anaMtazakitarahasyane ApanArI, syAdvAdane jaNAvanArI, zreSTha, bhavasamudramAMthI tAranArI, je hRdyanI jaDatA rUpI aMdhakArano nAza karavAmAM sUryanI kAMti samAna sarvajJanI. vANI jaya pAme. (1tI8) jJAnanA AnaMdane ApanArI te (sarvajJanI vANI) mArA mukhamAM nivAsa karo. tene mArA vAraMvAra namaskAra thayA kare.(9) zrI pravacanadevatAne namaskAra, brAhamIlIpIne namaskAra, zrutadevatA bhagavatIne namaskAra ane zratanA svAmIne namaskAra, zrI jayoti-mAyAne namaskAra. jJAna kA Ananda pradAna karanevAlI vaha (sarvajJa kI vANI) mere mukha meM nivAsa kre| usako merA bAra bAra namaskAra huA kre|5. (iti zrI jinavAk stutiH) zrI pravacana devI ko namaskAra / brAhmI lipi ko nmskaar| zrutadevatA bhagavatI ko nmskaar| aura zruta ke svAmI ko nmskaar| zrI jyoti evaM mAyA ko namaskAra / / smaaptm| 37 zrI sarasvatIstavanam // saMpU. 36 anuvAda jo sarvabhASAovAlI, zubha svarUpA, paiMtIsa guNo se yukta, maMtra svarUpavAlI, dayA svarUpA, amRtamayI vANI kI devI, zrutadevatA, utpatti-laya - sthiti (tripadI) ko batAnevAlI, bhuvana kI svAminI, brahmabIja kI dhvanivAlI, jJAnalakSmI yukta, vANI se utpanna svarUpavAlI, jJAna-darzana-cAritrarUpI tIna ratna (ratnatrayI) denevAlI, arihaMta ke mukhakamala se utpanna huI, bhavya jIva rUpI rAtrikamalo ke lie candra ke samAna, nayo tathA pramANo se gaMbhIra nauM tattvo- ke jJAna se yukta vANI bolanevAlI bhagavatI, durbuddhi kA nAzakarane vAlI, syAdvAdiyoM ke hRdayakamala meM rahanevAlI, akSarasvarUpA, sanAtanasvarUpavAlI, bhASA ke pravAhavAlI, trijagadIza jinendramukhodbhavA, trijagati janajAti hitngkraa,| tribhuvanezanutA hi sarasvatI, cidupalabdhimiyaM vitanotu me // 1 // akhilanAkazivAdhvanidIpikA, navanayeSu virodhvinaashinii| muni mano'mbujamohanabhAnubhA, cidupalabdhimiyaM vitanotu me // 2 / / yatijanAcaraNAdinirUpaNA, tridazabhedagatA gtduussnnaa| bhavabhayAtapanAzanacandrikA, cidupalabdhimiyaM vitanotu me // 3 // guNasamudravizuddhaparAtmanA, prakaTanaikakathA supttiiysii| jitasudhAnijabhaktazivapradA, cidupalabdhimiyaM vitanotu me // 4 // vividhaduHkhajale bhavasAgare, gdjraadikmiinsmaakule| asubhRtAM kila tAraNanausamA, cidupalabdhimiyaM vitanotu me / / 5 / / gaganapudgaladharmatadanyakaiH saha sadA saguNAMzcidanehasaH / kalayatIha naro yadanugrahAt, cidupalabdhimiyaM vitanotu me // 6 // gururayaM hitavAkyayamidaM guroH, zubhamidaM jagatAmathavA zubham / yatijano hi yato'tra vilokate, cidapalabdhimiyaM vitanotu me||7|| tyajati durmatimeva zubhe matiM pratidinaM kurute ca guNe rtim| jaDanaro'pi yayArpitadhIdhana-zcidupalabdhimiyaM vitanotu me / / 8 / / khalu narasyamano ramaNIjane na ramate ramate prmaatmni| Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Bh bikAnera-jodhapura-pAlA (baMgALa) vi. prAcIna kSetronI kamanIya kalAkRtIvALI paramAnaMdakArI zrI sarasvatI vidyA devIo Septe Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yers baMgAla rAjyanI vividha svarUpA zrI sarasvatIdevIo ===== Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMdane kare che evI A (devI) mArI jJAnanI prAptine vistAro. yadanubhakti parasya varasya vai, cidupalabdhimiyaM vitanotu me // 9 // vividha kAvyakRte matisambhavo, bhavati cApi tdrthvicaarnne| yadanubhaktibharAnvitamAnave, cidupalabdhimiyaM vitanotu me // 10 // yo'harnizaM paThati mAnasa muktabhAraH syAdeva tasya bhavanIrasamudrapAraH / yuGkte jinendravacasAM hRdaye ya hAra: zrI jJAnabhUSaNamuniH stavanaM cakAra || ti sarasvatI stutiH | jenI zreSThabhakita yukata uttama manuSya mana strI samUhamAM kharekhara ramatuM nathI paNa paramAtmAmAM ja rame che evI A (devI) mArI jJAnanI prAptine vistAro. jenI uttama bhakitathI bharelA manuSyamAM vividha prakAranA kAvya mATe ane te kAvyonA artha vicAra (vivecana)mAM buddhi utpanna thAya che. je rAta divasa mananA bhArathI mukata thaIne (stotra) pATha kare che. tenA bhavarUpI samudrano pAra thaI jAya che. ane jinendra vacanonA (sArarUpI) hRdayamAM hAra thaIne joDAya jAya che. zrI jJAnabhUSaNamunie stavana banAvyuM che. 11 saMpUrNa. 10 37. bhASAktara traNeya jagatanA svAmI jinendra (tIrthaMkara)nA mukhamAMthI utpanna thayelI, traNeya jagatamAM manuSya (sarva) jAtinuM hitakaranArI, traNe ya bhuvananA svAmI dvArA stuti karAyelI A (sarasvatI) mArI A jJAnanI prApti vistAro. 1 saghaLA ya svaga ane mokSamArganI dIpikA (dIvaDI) samAna, nUtananayone viSe virodhano vinAza karanArI, munionA manarUpI kamaLane vikastara karanAra sUryanA kiraNasamAna A mArI. jJAnanI prApti vistAro. 2 muni samUhonA AcAra vigerenuM pratipAdana karanArI, devatAnA bhedane jANanArI, dUSaNothI dUra thayelI, bhavabhavarUpI. tApane dUra karavAmAM caMdrikA samAna A mArI jJAna prApti vistAro. 39 anuvAda tInoM jagata ke svAmI, jinendra (tIrthaMkara) ke mukha se utpanna, tInoM jagata me manuSya jAti kA hita karanevAlI, tInoM bhuvanoM ke svAmI dvArA stuti kI gayI, sarasvatI merI isa jJAnaprApti kA vistAra rA 2. guNarUpI samudrathI atyaMta vizuddha ane uttama svarUpavALI, potAnA dvArA pragaTa karAyelI, aneka kathAviSe atyaMta caturA, amRtane jItanArI, potAnA bhaktane ziva (sukha)ne ApanArI A mArI jJAnanI prApti vistAro. roga, jarA vigere mAchalAothI vyApta, vividha duHkharUpI jalA evA bhavasAgaramAM prANIone pAra utAravAmAM naukA samAna A mArI jJAnanI prAptine vistAro. AkAza - pudgala - dharma ane bIjA dravyothI sAthe haMmezA guNayukata kAlane jenI kRpAthI manuSya A saMsAramAM jANI zake che te A deva mArI jJAnanI prAptine vistAro. A (mAtA) gurU che A gurUnuM kalyANakAraka A hitavAphaca che athavA sarva lokonuM A zubha che (ema) kharekhara jethI muni samUha A lokamAM vilokana kare che A mArI jJAnanI prApti vistAro. je sarasvatI dvArA buddhirUpI dhanane prApta karelo mUrkha manuSya paNa durmatine tyaje che haMmezA kalyANamAM buddhi ane guNamAM samasta svargoM aura mokSa ke mArga kI dIpikA ke samAna, nUtana nayoM (viSaya)ke virodha kA nAza karanevAlI, muniyoM ke manarUpI kamala ko vikasita karanevAlI sUrya kI kiraNoM ke samAna (devI) merI isa jJAna prApti kA vistAra kre| muni gaNoM ke AcAra Adi kA pratipAdana karanevAlI, devatAoM ke bheda jAnanevAlI, dRSaNoM se rahita, bhava bhayarUpI tApa ko dUra karane meM candrikA ke samAna (devI) merI isa jJAna prApti kA vistAra kre| guNarUpI samudra se atyanta vizuddha aura uttama svarUpavAlI, apane dvArA prakaTa kIgayI aneka kathAoM meM ati caturA, amRta ko jItanevAlI, apane bhakta ko ziva sukha denevAlI (devI) merI isa jJAna prApti kA vistAra kre| roga, jarA Adi machaliyoM se vyApta, vividha duHkharUpI jalase bhare bhavasamudra meM prANiyoM ko pAra utArane meM naukAke samAna (devI) merI isa jJAnaprApti kA vistAra kare... AkAza-pudgala - dharma aura anya dravyoM ke sAtha sadA guNoM Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se yukta kAla ko jisakI kRpA se saMsAra meM manuSya jAna sakatA hai so devI merI isa jJAna prApti kA vistAra kre| yaha (mAtA) guru hai, guru kA yaha kalyANakAraka hita vAkya hai, athavA sarva lokoM kA yaha zubha hai (aise) munisamUha jisase lokameM sacamuca vilokana karatA hai, yaha devI mere isa jJAna prApti kA vistAra kre| // 8 // // 9 // jisa sarasvatI ke dvArA buddhirUpI dhana ko prApta kiyA huA mUrkha manuSya bhI durgati kA tyAga karatA hai, aura pratidina kalyANa meM buddhi aura guNa meM Ananda rakhatA hai, vaha devI merI isa jJAna prApti kA vistAra kre| jisa kI zreSTha bhaktise yukta uttama manuSya kA mana strIsamUha meM sacamuca nahIM ramatA lekina paramAtmA meM hI ramatA hai, aisI vaha devI merI isa jJAna prApti kA vistAra kre| jisakI uttamabhakti se bhare manuSya kI meM vividha prakAra ke kAvya ke lie aura aneka artha kI vicAraNA (vivecanA) meM buddhi utpanna hotI hai, vaha (devI) merI isa jJAna prApti kA vistAra kre|10 jo dina-rAta mana ke bhAra se mukta hokara (stotra) pATha karatA hai usa ke bhavarUpI samudra kA avazya pAra ho jAtA hai evaM jineMdra ke vacanoM ke sAra rUpa kA hAra banakara hRdayameM jur3a jAtA hai, zrI jJAnabhUSaNa munine yaha stavana banAyA hai| sitavastramAlinIM tAM praNaumyahaM bhAratIM bhavyAM // 5 // vizadAbharaNavibhUSAM nirmldrshnvishuddhbodhvraaN| suragItarate mahiSIM namAmyahaM zAradAjananIm yasyA dhyAnaM divyAnandanidAnaM vivekimanujAnAM / saMghonnatikaTibaddhAM bhASAM dhyAyAmi tAM nityam ||7|| prasthAnasmRtikAle bhAvAcAryAH nivezya yAM citte| kurvanti saMghabhadraM vANI tAM praNidadhe'nu dinam zrutasAgarapAreSTapradAna-ciMtAmaNiM mhaashktiN| divyAMgakAMtidIptAM marAlavAhanAM naumi pustakamAlAlaGakRtadakSiNahastAM prshstshshivdnaaN| . paGkajavINAlaGkRta - vAmakarAM bhagavatIM naumi // 10 // vAgIzvari ! prasannA tvaM bhava karuNAM vidhAya mayi vipulaaN| yenAznuve kavitvaM nikhilAgamatattvavijJAnam // 11 // OM hrIM klIM vAgvAdini ! vada vada mAtaH sarasvati prauDhe! tubhyaM namo japantvi - tyetanmantraM sadA bhavyA: // 12 // maMtrAnubhAvasiddhA malayagiri hemcNdrdevendrau| zrIvRddhamalla-pUjyo SaSTho zrI bappabhaguruH // 13 // tvatkaruNAmRtasiktA ete SaT sabhyamAnyasadvacanA: / jAtA: zAsanabhAsanadakSAstatvAmahaM staumi // 14 // tvatpadasevAyogo haMso'pi vivekamAnmahIviditaH / yeSAM hRdi tava pAdau bhASe punaratra kiM teSAm // 15 // spaSTaM vada vada mAtaH haMsa iva tvatpadAmbuje capalaM / hRdayaM kadA prasannaM nirataM saMpatsyate nitarAm // 16 // rasasaMcAraNakuzalAM granthAdau yAM praNamya vidvaaNsH| sAnandagranthapUrtimaznuvate tAM stuve jananIm // 17 // pravarA'jArI grAme zatruJjaya-raivatAditIrtheSu / rAjanagara rAMteje sthitAM stuve pattane'pi tathA // 18 // atulastavaprabhAva: surasaMdohastu te mayA bahuzaH / anubhUto gurumaMtradhyAnAvasare vidhAnADhye // 19 // te puNyazAlidhanyA vizAlakIrtipratApasattvadharAH / kalyANakAMtayaste ye tvAM manasi smaranti narAH // 20 // vipulA buddhisteSAM maMgalamAlA sadAmahAnandaH / ye tvadanugrahasArA: kamalA vimalA bhavetteSAm // 21 // guNanaMdanidhIndusame shriigautmkevlaaptipunnydine| zrI jinazAsanarasike jainapurI rAjanagaravare // 22 // smaaptm| 30 zrI padmasUrIzvaraviracitaMzrIsarasvatIstotram // aaryaacchNdH| // 1 // // 2 // zrIstaMbhanapatipArzva natvA guruvrynemisuurivrN| praNamAmi bhaktibhAvata: sarasvatI stotramunnatidaM sadatizayAnvitarupA jinapativadanAbjavAsinI rmyaa| nayabhaMgamAnabhAvA prabhuvANI sA'stu vo varadA tadadhiSThAyakabhAvaM prAptA zrutadevatA catuSpANiH / zrI gautamapadabhaktA sarasvatI sA'stu vo varadA pravacanabhaktA: bhavyA yAM smRtvA prApnuvanti varabuddhiM / kamalAsane niSaNNA sarasvatI sA'stu vo varadA vighnotsarjananipuNAmajJAnatamo'pahAM vizadavarNA / // 3 // // 4 // 94 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA vijJAnapuJjalAbhA zrutadevI viMzikA vizAlArthA / praNavAdimantrabIjA zrutArthibhavyAGgi paThanIyA racitA saralarahasyA pUjyazrInemisUriziSyeNa / zrIpadmasUriNeyaM munimokSAnandapaThanArtham |rA zAsanasamrAT zrIvijayanemisUrIzvarANAM ziSya vi. padmasUrIzvarajIviracitaM sarasvatIviMzikAstotrasampUrNam / / 38 bhASAMtara zrIsthaMbhana (khaMbhAta nagara)nA svAmI pArzvanAtha bhagavAnane tathA guruvarya ne misUrIzvarajIne namaskAra karIne, unnatti (amyudaya) ne ApanAra sarasvatI stotrane bhakitabhAvathI huM banAvuM (racuM) chuM. suMdara (34) cotrIza atizayo yukata svarUpavALA jinezvaraprabhunA mukhakamalamAM vAsakaranArI manohara evI, nayabhaMga-pramANanA bhAvovALI prabhujInIvANI amone te varadAna ApanArI thAo. - te (vANInA) adhiSThAyaka(svAmI) bhAvane prApta karelI cAra hastavALI zrutadevatA, zrI gautama(gaNadhara) padanI bhakatasvarUpA te sarasvatI(devI) amone varadAna ApanArI thAo. 3 pravacana (prabhuvacana)nA bhakata evA bhavyajano (devI)nuM maraNa karIne zreSTha (samya) buddhine prApta kare che. (te) kamaLanA Asana upara birAjelI sarasvatI amone varadAna ApanArI thAo. vipnonuM visarjana karavAmAM nipuNa, ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karanArI, nirmala(pavitra) varNavALI zvetavastra ane mALAvALI, AnaMdaprada(saumya) te bhAratIdevIne huM praNAma karuM (mAMgalika) bole (kara) che tenuM dararoja huM dhyAna karuM chuM. 8 zrutasAgarano pArapAmavA mATe ISTa (manavAMchita) ApavAmAM ciMtAmaNI ratnasamAna, mahAzakitazALI, dIvyaaMgonIkAMtithI dIpatI, rAjahaMsanA vAhanavALI (devI) nI huM stuti karuM chu. 9 pustaka ane mAlAthI zobhatA ja maNA hAthavALI, kalyANakArI caMdranA je vAmukhavALI, kamaLa ane vINAthI zaNagArelA DAbA hAthavALI bhagavatI(devI)nI huM stuti karuM chuM. 10 he vAgIzvarI (devI)! mArA upara puSkaLa karUNA karIne tuM prasanna (AnaMdita) thA, jene kAraNe kavipaNAne (ane) saMpUrNa Agama tattvanA vijJAna (rahasya)ne huM prApta karyuM. 11 he sAmarthyavALI devI mAtA sarasvatI ! haMmezA bhakato >> hrIM kalIM vAgvAdinI vada vada tucce namaH e maMtrane jape. 12 maMtromAM anubhavasiddha(zrI) malayagiri, hemacaMdrAcArya, devendra (sUri)ma. vRdvavAdi (sUri) malla (vAdisUri) pUjyo ane chaThThA bappabhaTTa guru ma. 13 ApanI karuNArUpI amRtathI siMcAyelA A cha sabhA (saMgha) mAnya suMdara vacanavALA (ane) zAsanane prakAzita karavAmAM catura thayAM (tethI) huM tArI stuti karuM chuM. 14 jagatamAM prasiddha thayeluM che ke ApanA caraNanI sevA yogane pAmelo haMsa paNa vivekavALo thayo. (to) jeonA hRdayamAM tArA caraNo che teone te ahiM bIjuM kahevuM ja zuM? 15 | he mAtA ! tArA caraNakamaLamAM caMcaLa evuM hRdaya haMsanI jema kacAre prasanna thaze? atyaMtapaNe ekAgratAne kayAre prApta karaze ? spaSTa paNe tuM bola tuM bola ! 16 vidvAna puruSo graMthanI zarUAtamAM (nava) rasane goThavavAmAM atyaMta kuzala evI jene praNAma karIne AnaMda pUrvaka graMthanI pUrNAhUti (samApti)ne meLave (kara) che. te mAtAnI huM stuti karuM 17 manohara ghareNAMothI zobhAyamAna thayelI, nirmaladarzana ane vizuddha- uttama bodha(jJAna)vALI, iMdranI paTarANI e vI. zAradAmAtAne huM namaskAra (namana) karuM chuM. vivekI manuSyone jeNInuM dhyAna karavuM te dIvya AnaMdanuM kAraNa che je saMghanI unnati karavAmAM tatpara bane lI che bhASA(vANI) svarUpe tenuM haMmezA huM dhyAna karuM chuM. 9 bhAvathI AcAryo (sUrivaro) prayANa (vihAra)nA smaraNakAle jenuM cittamAM sthApana karIne saMghane kalyANakArI vANI zreSTha evA ajArI gAmamAM, zatruMjaya (pAlitANA) revatAcala (jUnAgaDha) vigere tIrthomAM rAjanagara (amadAvAda) rAMteja tathA pATaNamAM birAjelI (mAtAnI stuti karuM chuM.18 vidhAna (kriyA)thI puSTa, gurue (ApelA) maMtranA dayAnanA avasare tArI anupama stutino prabhAva ane devasamUha mArA vaDe anekavAra anubhavAyo che. 19 je manuSyo mana mAM tamAruM smaraNa kare che. teo punyazAlIomAM dhanya che, vizAla kIrtivALA pratApathI sanvane dhAraNa karanArA ane kalyANanI kAMtivALA che. 20 jeo ApanA anugraha (kRpA)nA pAtra che. teonI vipula badvi maMgalonI paraMparA, haMmezA mahAna AnaMdavALI (ane) tivALA che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 22 teonI lakSmI pavitra thAya che. 1993nI sAlamAM zrI gautamasvAmine kevalajJAna prAptinA (besatA varSe zubhadine zrI jinazAsana rasika jenonI nagarI evA uttama rAjanagara (amadAvAda)mAM. viziSTajJAna samUhanA lAbhavAnI, vizALa arthavALI, praNava (OM kAra) vigere ma-bIjavALI, jJAnanA arthI bhavyajIvonA aMgasvarUpI mRtadevInI viMzikA (vIzazlokanA pramANavALI stuti) bhaNavI joIe. 23 pUjyazrI nebhisUri (ma.sA.) nA ziSya zrI padmasUri bha. sAhebe muni mokSAnaMda vi. nA paThana mATe sarala rahasyavALI A racanA karI che. 24 -: saMpUrNa: bhAva se AcArya (sUri vara)prayANa (vihAra) ke smaraNa kAlameM, citta meM jisakA sthApana kara saMghako kalyANakArI vANI mAMgalika kahate haiM, usakA maiM hararoja dhyAna karatA huuN| 8 zrutasAgara kA pAra pAne ke lie iSTa (manovAMchita) dene meM ciMtAmaNi ratna ke samAna, mahAzaktizAlI, divya aMgoM kI kAMti se dedIpyamAna, rAjahaMsa ke vAhana vAlI (devI) kI maiM stuti karatA hU~ pustaka aura mAlA se zobhita dAhine hAthavAlI, kalyANakArI, candra ke samAna mukhavAlI, kamala aura vINA se alaMkRta bAyeM hAthavAlI, bhagavatI (devI) kI maiM stuti karatA huuN| 30 anuvAda he vAgIzvarI (devI)! mujha para bahuta hI karuNA karake, tU prasanna ho, jisake kAraNa maiM kavitva evaM sampUrNa Agamatattva ke vijJAna (rahasya) ko prApta kruuN| he sAmarthyamayI devI mAtA sarasvatI! bhaktajana hamezA 'OM hrIM klIM vAgvAdinI vada vada tubhyaM namaH' isa maMtra kA jApa kiyA kreN| zrI sthaMbhana (khambhAta nagara) ke svAmI pArzvanAtha bhagavAn aura guruvara nemisUrIzvarajI ko namaskAra kara ke maiM (abhyudaya) unnati denevAle sarasvatI-stotra kI bhakti bhAva se racanA karatA huuN| 1 sundara (34 cauMtIsa) atizayayukta svarUpavAle jinezva prabhu ke mukhakamala meM vAsa karanevAlI, manohara, naya-bhaMga-pramANa ke bhAvoMvAlI prabhujIkI vANI hameM varadAna denevAlI ho| 2 usa (vANI) ke adhiSThAyaka (svAmi) bhAva ko prApta kI huI cAra hAthoMvAlI zrutadevatA, zrIgautama (gaNadhara) pada kIbhAvasvarUpA sarasvatI (devI) mujhe varadAna denevAlI ho| pravacana (prabhuvacana) ke bhakta bhavyajana jisa (devI) kA smaraNa kara ke zreSTha (samyag) buddhi prApta karate haiM (vaha) kamala ke Asana para virAjamAna sarasvatI hamako varadAna denevAlI ho 4 vighnoM kA visarjana karane meM pravINa, ajJAnarUpI aMdhakAra ko dUra karanevAlI, nirmala (pavitra) varNavAlI, zveta vastra aura mAlA vAlI AnaMdaprada (saumya) bhAratIdevI ko maiM praNAma karatA huuN| 5 manohara alaMkAroM (gahanoM) se zobhita, nirmala darzana aura vizuddha uttama bodha (jJAna) vAlI, gItarati indra kI paTarAnI zAradAmAtA ko maiM namaskAra karatA huuN| jisakA dhyAna karanA vivekI manuSyoM ke lie divya Ananda kA kAraNa hai, jo saMgha kI unnati karane tatpara banI hai, bhASA (vANI) ke svarUpa meM usakA maiM hameza dhyAna karatA huuN| maMtroM meM anubhava siddha (zrI) malayagiri, hemacandrAcArya, devendrasUri ma. vRddhavAdI (sUri), mallavAdi (sUri), pUjya tathA chaThe bappabhaTTa guru mhaaraaj| ApakI karuNArUpI amRta se siMce hue ye chaha saMghamAnya sundara vacanavAle aura zAsana ko prakAzita karane meM catura hue, (ata:) maiM ApakI stuti karatA huuN| jagata meM prasiddha hai ki Apake caraNoM kI sevA ke yoga ko prApta haMsa bhI vivekavAlA huA thA, (to) jinake hRdaya meM Apake caraNa haiM unako to yahA~ aura kahanA hI kyA ? he mAtA ! tumhAre caraNa kamala meM caMcala hRdaya, haMsa kI taraha kaba prasanna hogA ? atyantatayA ekAgratA ko kaba prApta karegA? spaSTatayA tuma kho| tuma kho| vidvAn puruSa graMtha ke prAraMbha meM (nava-nau) rasoM ko sajAne meM atyanta nipuNa aisI, jise praNAma karake Ananda pUrvaka graMtha kI pUrNAhUti (samApti) prApta karate hai, usa mAtA kI maiM stuti karatA huuN| zreSTha ajArI gA~va meM, zatrujaya (pAlItAnA), raivatAcala (jUnAgaDha) vagairaha tIrthoMmeM, rAjanagara (ahamadAbAda) rAMteja, aura pATana meM virAjamAna mAtA - kI stuti maiM karatA huuN| 18 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhAna (kriyA) se puSTa, guru ke diye hue maMtra ke dhyAna ke mauke para tumhArI anupama stuti ke prabhAva kI aura deva samUha kA maiMne aneka bAra anubhava kiyA hai| 19 jo manuSya mana meM tumhArA smaraNa karate haiM, ve puNyazAliyoM meM dhanya hai / ve vizAla kIrtivAle, pratApa se sattva ko dhAraNa karanevAle aura kalyANa kI kAMtivAle hai / 20 jo Apake anugraha ke pAtra haiM, unakI vipula buddhi maMgaloM kI paraMparA, sadA mahAn AnandavAlI (aura) usakI lakSmI pavitra hote haiN| 21 1993 ke varSa meM zrI gautama svAmI ko kevalajJAna prApti ke (nUtana varSa ke ) zubha dina ko zrI jinazAsana - rasika jainoM kI nagarI - uttama rAjanagara ( ahamadAbAda) meM yaha racanA kiyA hai| 22 viziSTa jJAna samUha ke lAbha se yukta, vizAla arthamayI praNava ( OM kAra ) Adi maMtra bIjoMvAlI, jJAna ke arthI bhavya jIvoM ke aMgasvarUpI zrutadevI kI viMzikA (bIsa zlokoM ke parimANavAlI stuti) kA pATha karanA caahie| 23 pUjya zrI nemisUri ( ma. sA.) ke ziSya zrI padmasUri ma.sA. dvArA muni mokSAnanda vijaya ke paThana hetu sarala rahasyavAlI yaha racanA kI gayI hai| 24 / samAptam / zrI vijaya suzIlasUriviracitaM zrI sarasvatIdvayastotram / vaMzastha - vRttam... zubhapriyazvetamarAlavAhinI, mRNAlatantUpama vastrazAlinI / tuSAra- kundendusamAnazobhanA, stutyA sadA tuSyatu bhavyabhAratI // 1 // svabhaktavRkSAmRtasiJcanotsukA, svadehazobhAdyutibuddhinirbharA / svakIyavANI- jitavizvazarkarA, sudhAmayI tuSyatu bhavyabhAratI // 2 // - 39 sudhArasapUrNa - supAtrahAriNI, zubhakare pustakapatradhAriNI / tathaiva vINAvaravAdyavAdinI, sarasvatI tuSyatu mat praNAmataH // 3 // jinendradevodita zAstravAGmayI, gaNAdhipasyAsyaguhe sunataMkI / guro mukhAbje mudameti haMsikA, punAtu netre mama sA sarasvatI // 4 // - zaraddhimAMzUpamazobhanAsyato virAjamAnA zrutadevataica sA / praphullitA satketakIpatralocanA, praNamyate zIladhanA sarasvatI // 5 // 7 vinAzajADyaM sumatipradAyinI, virAjase tvaM dhavalaiva vezataH / tvadIyadRSTyA kRpayA'valokitaH, sabhAsu vaktA giramIcitIM budhaH // 6 // dhana hInA api paNDitA janAH, kiJcitkRpAkomalavAkyasampadaH / bhavanti mAnyA vilasanti sarvathA, haranti cetAMsi nRNAM pratikSaNam // 7 // karAbjapatrAGgulimadhyacAriNI, vibhAti te sphATikamAlikA zubhA / samastazAstrodadhivIcirajjuSu, catuSkarAn saMdadhatIva modase // 8 // gajendrapaJcAsyabhujaGgavadghane, pizAcabhUtAdyupasargite vane / na taskarAd duSTajanAcca luNTakAt, bhayaMtvadIyAGghriyuge praNAmataH // 9 // samastadevAsuramAnavAciMtA same, susImyAnanato yayA jitaaH| jagattrayIlokakRtAtimAninI, virAjatAM me hRdi haMsavAhinI / / 10 / / OM uktvA tat paramiha sakhe hrIM vadet klIM tatastu, blIM zrI pazcAda hasakala padaM hI madho meM namo'nte / evaM rItyA japati manujo lakSamekaM tadante, svAhAM kuryAdayutamanale tasya siddhiH samastA mandAkrAntA. / / 11 / / haM ho mAnava ! cet paTutvamadhikaM prAptuM zrute vAJchasi kAvye darzanazAstrake'tha nikhile granthe svakIye pare / tanmantra japa sundaraM pratidinaM saMstabhya cittaM giraH, tasmAdAzu kRtI bhaviSyasi paraM pUjyo mahimaNDale zArdUla. ||12|| guNabalA saralA kamalA'sanA, dhavala kundaradA sukhadA vidA / malayajadravalepavatI satI, vijayate mahatIha sarasvatI drutavilambita / / 13 / / sadA karAbjoparikhelanotsukA, manoharA te japamAlikA varA / zrutAbdhimadhyodbhavasukharojjvalA, kalAmahAdAnapradAnasAgrahA ||14|| stotraM suzIlavijayena hi sUriNedaM, dRbdhaM zubhaM paThati bhaktibhRtastu yo'tra / tasmai prasannavaradA varadAyinI syAt siddhipradA drutataraM zrutadevateyam / / 15 / / guNa guNAbha karAnvita vaikrame, marudharasya sirohi pure same / bhRgudine vijayAdazamI tithI, mama kRtA stuti rAzcinamAsi vai / / 16 / / yAvaccandradivAkarau prabhavataH yAvaccameDika nakSatrANi navagrahAzca vasavaH yAvat mahAsAgarAH / tAvatstotramidaM zubhAya paThatAM bhUyAditiprArthaye, vAgdevI varadAyinI guNavartI kalyANadAtrImaham / iti zrI sarasvatIstotraM samAptam / 97 4 zArdUla / / 17 / / Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 luMTArAthI ApanA baMne caraNa kamaLamAM praNAma karavAthI bhaya raheto nathI. bhASAntara zreSTha - priya - sapheda rAjahaMsanA vAhanavALI, kamaLanI nALA (tanta)nI (komaLa) upamAvALA vastrothI zobhatI, barapha(hima) - kuMda jAtinA puSpa ane caMdramAnI samAna zobhAvALI, stuti karavA lAyaka suMdara (manohara) bhAratIdevI haMmezAM prasanna thAo. potAnA bhakatarUpI vRkSone amRtanuM siMcana karavA mATe utsuka banelI, potAnA dehanI zobhA, kAMti ane buddhithI bharelI, potAnI vANIthI vizvanI madhuratAne jItelI, amRtamacI suMdara bhAratIdevI haMmezA prasanna thAo. amRtathI bharelA (kamaMDaLa) su(suMdara)pAtrane dhAraNa karanArI, pavitra hAthamAM pustakonA patrane dhAraNa karanArI, tathA e pramANe ja uttama vINAvAjIMtrane vagADanArI sarasvatI devI mArA praNAma karavAthI prasanna thAo. ji ne dradevathI kahevAyela zAstranI vAr macI svarUpa, gaNadhara(bhagavaMta)nA mukharUpI guphAmAM suMdara nartakIsvarUpa ane gurunA mukharUpI kamalamAM (haMsI = zAradA) harSane pAme che. te sarasvatI mArA baMne netrone pavitra kare. zaradaRtunA caMdramAnI samAna suMdaratA (zobhA)vALI AthI karIne praphullita thayelI suMdara ketakIpatra samAna locanavALI. virAjamAna thayelI te ja mRtadevatA che (je) gADhazIlavALI sarasvatI anadita thaIne praNAma karAya che. jaDatAno vinAza (karanArI) sabaddhine ApanArI tuM paheravezathI sapheda ja zobhe che. tArI kRpAdRSTithI jovAyelo paMDitapuraSa sabhAomAM aucityapUrNa vANIne bolanAro thAya. samasta devo-dAnavo ane mAnavothI pUjAyelI, traNeya jagatanA janasamUhavaDe karAyelI (thayelI) atyaMta mAnavALI, ke jenAthI (potAnA) susaumyamukhathI badhA (loka) ne jItelAM che evI haMsavAhinI mArA hRdayamAM birAjamAna thAo. 10 he mitra! ahiM om (%) kahIne te pachI hIm (ha) ane te pachI kalIm (kalara) bolavuM. blIma (bla) zra pachI hasakalA pada, haiM ane em namaH e anta mUkavuM. A rItie je manuSya ekalAkhano jApa kare che, ane te pachI dazahajArano "svAhA'' pUrvaka agnimAM homa kare tene samasta siddhi thAya che. - 11 ' are are mAnava ! zrutajJAnamAM hoMzIyArIne prApta karavAnI jo tuM vAMchA rAkhe che, te pachI sva para darzanazAstro (ane) saghaLAMya kAvyagraMthomAM tuM paTutA meLavavAnI IcchA rAkhe che to cittanI sthiratA rAkhIne vANIthI suMdara dararoja te maMtrano jApa kara. tethI pRthvImaMDala upara jaldIthI zreSTha pUjya paMDIta thaIza. 12 gaNothIbaLavAna, saralakamaLanA AsanavALI, zvetakuM da - jAtinA kulanA jevA dAMtavALI, sukhane ApanArI, vidyAvALI, malayacaMdananA rasathI lepa karAyelI suMdara A lokamAM mahAna evI sarasvatI devI vijaya pAme che. - 13 haMmezA hastakamala upara krIDA karavAne utsuka bane lI, mRtasAgaranA madhyabhAgamAMthI utpanna thayela caMdranI jevI ujjavaLa kalAonA moTA AdAna-pradAnanA AgrahavALI uttama evI. japamALA che. suzIla vijayasUri vaDe karAyelA A zubhastotrane je A lokamAM bhaNe che. te bhakitathI bharelo thAo. tene prasannatApUrvaka varadAna ApanArI - varadAyinI A mRtadevatA atyaMta zIdhrapaNe siddhine ApanArI thAya. 15 rAjasthAna (marudhara)nA sirohIpuranagaramAM vikrama saMvata 2033 Aso suda vijayAdazamInI tithie zukravAre mArA vaDe stuti karAI che. 16 jyAM sudhI sUrya ane caMdra uge che, jyAM sudhI merU parvata che, jayAM sudhI navagraho - nakSatro - mahAsAgaro ane ATha vasuo che tyAM sudhI A stotra pATha karanArAone zubhane mATe thAo. e pramANe huM gaNasvarUpI ane kalyANane ApanArI (mAtA) vAdevI, varadAyinIne prArthanA karuM chuM. 17 paMDitaloko dhanathIhIna hovA chatAM paNa kaMIka kRpAthI komaLa banelA vAkaya saMpattivALA mAnya thayelAM che. sarvaprakAre vilAsa pAme che ane manuSyonA cittane pratikSaNa dareka samaye haraNa (Avarjita) kare che. kamaLapatranA jevI hastanI AMgaLIonI vacce pharanArI suMdara tArI sphaTikamALA zobhe che. (ane) samasta zAstra rUpI. samudronA taraMgo rUpI doraDAomAM cAra hAtha (devo) ne sArI rIte dhAraNa karyA hoya ema tuM harSa pAme che. hAthI-siMha ane sapanA gADha jaMgalamAM, pizAca-bhUta vigerethI upasarga (saMkaTa) thayelA vanamAM corathI - durjanathI ke -: saMpUrNa : Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 anuvAda zreSTha-priya-sapheda-rAjahaMsa ke vAhanavAlI, kamala kI nAla (taMtu) kI (komala) upamAvAle vastroM se zobhita, barpha (hima), kuMdajAti ke puSpa aura caMdra ke samAna zobhAvAlI, stuti karane yogya, sundara, manohara, bhAratI devI sadA prasanna ho| 1 apane bhaktarUpI vRkSoM ko amRta kA siMcana karane ko utsuka, apane zarIra kI zobhA, kAMti, aura buddhi se bharI, apanI vANI se vizva kI madhuratA ko jItanevAlI, amRtamayI sundara bhAratIdevI, sadA prasanna ho..| amRta bhare (kamaMDala),su (sundara) pAtra ko dhAraNa karanevAlI pavitra hAtha meM pustakoM ke patra ko dhAraNa karanevAlI aura isI taraha zreSTha vINA vAjiMtra ko bajAnevAlI, sarasvatI devI ! mere praNAma karane se prasanna ho..| 12 jinendra devoM dvArA kahe gaye zAstra kI vAGmayI-svarUpa, gaNadhara (bhagavaMta) ke mukharUpI guphA meM sundara nartakI svarUpa, aura guru ke makha rUpI kamala meM (haMsinI-zAradA) harSa pAtI hai, vaha sarasvatI mere donoM netroMko pavitra kre| samasta devoM, dAnavoM tathA manuSyoM se pUjI gaI, tInoM jagata jana samUha ke dvArA atyanta mAna prApta kI huI jisane (apane) susaumya mukha saba (loka) ko jIta liyA hai, aisI he haMsavAhinI ! mere hRdaya meM virAjamAna ho| __he mitra ! yahA~ "om kaha kara tatpazcAt harIm (hrIM) aura usake bAda klIM bolanA / blIM zrIM, usake bAda hasakala pada hrIM aura aiM nama:" yaha anta meM rkhnaa| isa taraha jo manuSya eka lAkha jApa kare, aura usake bAda dasa hajAra 'svAhA' pUrvaka agni meM homakare use samasta siddhi hotA hai| are are mAnava ! yadi tumheM zrutajJAna meM caturAI pAne kI icchA hai, usake bAda tumheM sva-para darzanazAstroM aura sAre kAvya granthoM meM paTutA pAne kI abhilASA hai to citta kI sthiratA rakhakara vANI se hararoja usa maMtra kA suMdara jApa kre| isase bhUmaMDala para jaldI zreSTha, pUjanIya paMDita bnoge| guNoM se balavatI, sarala, kamala ke AsanavAlI zveta kuMdajAti ke phUla ke samAna dAMtoMvAlI, sukha denevAlI, vidyAvAlI, malayacandana ke isa kA lepa kI huI, sundara, isa loka meM mahAn sarasvatI devI vijaya pAtI hai| sadA hastakamala para krIDA karane ko utsuka, zrutasAgara ke madhya bhAga se utpanna hue caMdra ke samAna, ujjvala kalAoM ke mahAna AdAna-pradAna ke AgrahavAlI uttama - japamAlA hai| 14 suzIla vijayasUri ke banAye hue isa stotra ko isa lokameM jo paDhatA hai, vaha bhakti se pUrNa bne| use prasannatA pUrvaka varadAna denevAlI - varadAyinI yaha zrutadevatA atyaMta zIghratA se siddhi denevAlI ho| rAjasthAna (marudhava) ke sirohI pura nagara meM vikrama saMvat 2033 Azvina sudI vijayA dazamI tithi ko zukravAra ke dina maiMne yaha stuti banAI hai| jaba taka sUrya aura candra ugate haiM, jaba taka meruparvata hai, jaba taka nau graha-nakSatra-mahAsAgara aura ATha vasu' haiM taba taka yaha stotra pATha karane vAloM ko zubha ke lie ho| isa taraha maiM guNasvarUpI aura kalyANa denevAlI (mAtA) vAgdevI, varadAyinI ko prArthanA karatA 57 / smpuurnnm| zArada Rtu ke caMdra kI jaisI sundaratA (zobhA)vAlI, ata: praphullita sundara ketakI patra ke samAna locanavAlI virAjamAna vahI zrutadevatA hai jo gADhazIlavAlI sarasvatI AnaMdita hokara praNAma kI jAtI hai| jar3atA kA vinAza (karanevAlI), subuddhi denevAlI tuma veza se sapheda hI zobhatI ho, tumhArI kRpAdRSTi se dekhAhuA paMDita puruSa sabhAoM meM aucityapUrNa vANI bolanevAlA hotA hai| paMDita loga dhanase hIna hote hue bhI kucha kRpA se komala banI vAkyasaMpatti vAle mAnya hue haiM, saba taraha se vilAsa (sukha) pAte haiM, aura manuSyoM ke citta ko pratikSaNa (hara samaya) haraNa (Avarjita) karate hai| kamala patra ke samAna hAtha kI aMguliyoM ke bIca phiranevAlI tumhArI sundara sphaTika mAlA zobhAyamAna hai aura samasta zAstrarUpI samudroM kI taraMgarUpI rassiyoM meM cAra hAthavAle (devatA) bhalI bhA~ti dhAraNa kiye hoM isa taraha tuma harSita hotI ho| hAthI-siMha aura sA~poM ke gADha vana meM, bhUta-pizAca Adi se upasargamaya (saMkaTamaya) bane vana meM, Apake caraNa kamaloM meM praNAma karane se cora, durjana yA luTaroM kA bhaya nahIM rhtaa| Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 // zrI sarasvatI stutyASTakam // anuSTupa. divyAM zrI zAradAM vande zrutadevIM sarasvatIm / gAM vAgIzvarIM vANIM kumArI haMsagAminIm 'bhArataM bhAratI bhASAM brahmANa brahmacAriNIm / tripurAM prAjJajananIM brAhmaNIM brahmacAriNIm SoDazaitAni nAmAni saMsmRtya siddhimApnute / prANI praNayavAn nityaM zAntiM sukhaM samaznute tasmai devendradikpAlabrahmAviSNuzivArcitAm / haMsayAnasamAruDhAM zvetavastrAvRtAM sadA padmAsane sthitAM haste dhRtasphaTikamAlikAm / subuddhidAmabhayadAmAdyAM saMsAravyApinIm kundenduhArasadRzIM dhRtavINAbjapustikAm / jADyAndhakArasaMhantrI zAradAM paramezvarIm stIti nIti suzIlAya sAyaM prAtardivAnizam / tasmai devI prasannAtmA sarvAbhISTaM prayacchati tasmAdevASTakaM kRtvA nityaM dhyAnaparAyaNaH / sarvadA vandate sUriH suzIlo jinabhAratIm / samAptam / 40 bhASAntara : 11811 // 2 // // 3 // // 4 // // 5 // // 6 // // 7 // zaraza alaukika zrI zAradAsvarUpA, zlokarUpA, suMdara vANInI svAminI, pAlI3pA, DumArI, haMsa upara 4nArI ( pAhanapANI) evI zrI zrutadevI sarasvatIne huM vaMdana karUM chuM. bhArati (kAnti tejanI rativALI) vANInA pravAha svarUpa, (bhAratI) bhASA, brahmAzI, brahmacAriNI, tripurA, prAjJananI, bAhmiNI ane brahmacAriNI. 2 A saoNLa nAmone nItivALo manuSya smaraNa (sArI rIte)karIne siddhine prApta kare che sukhazAMtine sArI rIte bhogave che. 3 tene mATe he vendro - hiDyAto brahmA-viSNu-mahezathI pUjAyelI, haMsanA vAhana upara sArI rIte birAjelI, haMmezA caita vastrothI vIMTaLAyelI, padmAsanamAM beThelI, hAthamAM sphaTikamAlAne dhAraNa karelI, subuddhine ApanArI, abhayane ApanArI, prathama svarupA, saMsAramAM ilAyelI, mu~ha yandramAMnA hAra saraNI, pIelA - kamaLa ane pustikAne dhAraNakarelI, jaDatArUpI aMdhakArane atyaMta rIte haNanArI, evI zAradA paramezvarIne suMdara zIlavAna, banavA mATe savAra-bapora-divasa-rAtre snati kare che. prazaMsA kare che. tenI mATe prasanna AtmArUpa devI sarve manavAMchitane Ape che. hamezA dhyAnaparAyA thayelA (irtA ) thI (hevIthI) 4 aSTane karIne sarvakAla suzIla suri rjina bhAratIne vaMdana kare che. (4thI 8) - saMpUrNa : 40 anuvAda alaukika zrI zAradAsvarUpA, lokarUpA, sundara vANI kI svAminI, vANIrUpA, kumArI, haMsa vAhinI haMsa para jAnevAlI, zrI zrutadevI ko maiM vandana karatA hU~ / 1 bhArata (kAMti - teja meM rativAlI), vANI ke pravAha svarUpa ( bhAratI) bhASA, brahmANI, brahmacAriNI, tripurA, prAjJajananI, brAhmaNI aura brahmacAriNI.. ina solaha nAmoM ko nItivAlA manuSya (bhalIbhA~ti ) smaraNa karake siddhi prApta karatA hai, aura sadA bhalIbhA~ti sukha zAMti kA anubhava karatA hai| 3 usake lie devendra dikpAla brahmA-viSNu-maheza ke dvArA pUjita, haMsa ke vAhana para suSThu ( rIti se) virAjamAna, haMmezA zveta vastroM se veSTita, padmAsana meM baiThI huI, hAtha meM sphaTikamAlA dhAraNa kI huI, subuddhi kI denevAlI, abhaya denevAlI, prathama svarUpA, saMsAra meM vyApta, kunda, candra ke hAra ke samAna, vINA - kamala aura pustikA dhAraNa kI huI, jar3atArUpI andhakAra kA atyanta prakAra se hanana karanevAlI aisI zAradA paramezvarI kI sundara zIlavAna banane ke lie subaha dopahara ( prAtaH madhyAhna, dina-rAta ) stuti karate haiM, prazaMsA karate haiM, usa ke lie prasanna AtmArUpa devI sarva manovAMchita pradAna karatI hai| hamezA dhyAnaparAyaNa banA huA (kartA) usa (devI) se hI aSTaka banA kara sarvakAla suzIla sUri jina bhAratI ko vandana (4 se 8) " 2 karatA hai| 100 - sampUrNam - Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . avakAzamAMthI avataratI sAkSAt haMsavAhinI mA sarasvatI devI bhakta vatsalA sadhavarA OM aiM hrI~ zrI sarasvatyai namaH Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sonalavaNa uSA hRpA zrI sarasvatI devIo rAjasthAna coravADa (junAgaDha) pAlanapura rAjasthAna prAcIna hastaprata (sacitra) [ful]+1+In +sa af)mAIkiA mArA rAma nAma Narhari , nImA-DhIno maka, dIna mAnI namAjha-1 nA thAya tathA para sAthe kanekimata | mana ramata 1.fiAmakathA 1 vamama A1+f t|1 pafl/ mana nI vemAra rAyakA' TIma / A BHIMANI pa dha kyAreya 6ffmane goma mA mAlinI pa ma phA I / rITa pI che paNa 5 ma 81 mAdhari ma Na RvA nAnI nAnI nA 1 nA 11mA nI pa ma nI LL L fka paNa paITHAhkA , 1 kapa (149 kApaDa para nadayo paNa nA navA kAra mAne che 11 nA na karI rAjI rAma maya, e kAma /www kAra*i thhf-SimaMI kB kAma karI temanI kima | teo kaalalal/1 }ra 15 13 14 'mAmAM ke ke Mir ||F filthya cheHA BNAmanA nithpAmA Ply & batt UNe Bethwhitdhana/ the |BE Part Aarti | 'kaDhApo.glNa 'romana guittayll. HEANA+]- dikarIne ke kii mahatauthI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 zrI vijaya hemacandrasUri viracitaM // zrI sarasvatIdvaya stotram // (vaitAstrIya-vRttama) zaradindumanoharAnanAM, jinavaktrAmbujavAsinIM mudaa| matidAM jaDatApahAriNI, zrutadevIM samupAsmahe'malAm II jaDadhIrapi te prasAdataH, zrutadevi ! sphuradacchadhIdhanaH / samavApya taTaM zrutAmbudhe-zcakitAM rAjasabhAM karotyaho mArA vinayAvanatottamAGgakaH parayA''yojya mudA kraambuje| zucibhaktitaraGgaraGgitaH, samupAse zrutadAM sarasvatIm rA suradAnavamAnavezvarA-stavalabdhaM hi kRpAlavaM gire ! / parihAya nijAM nijAM kriyAM, tava nAmAkSaramAraTantyaraM |/4 vidhu-kunda-tuSAranirmalAM, tava mUrtiM paritaH prabhAsvarAm / sitapuSkarasaMsthitAM varAM, bhuvi mAdyanti nirIkSya kena hi // 5 // karasaMsthita vArivajjaMga-nikhilaM yatkRpayA vilokte| jaDadhIrapi sA sarasvatI, mati mAlinyamapAkarotu me // 6 // tarasA jaDatAmbudhiM hi te, smvaapyaacchprsaadsttriim| lasadulbalavAgvibhUSaNA, niyataM vANi ! taranti mAnavA: // 7 // na ca tasya kadApyasaMbhavi, vibudhatvaM ca kavitvamatra ko| sakalArthita kAmagau: patet, tava yasyopari dRk prasAditA // 8 // pUUf/ sarasvatI devInI upAsanA karuM chu. devendra - dAnavendra ane narendro, hegirAdevI ! tamArI kRpAnA aMzane meLavavA mATe pota potAnI pravRttine choDIne tamArA nAmAkSarano atyaMta jApa kare che. candramAM - kundapuSpa ane jhAkaLanA biMdunA jevI nirmaLa tathA cAre bAju dedIpyamAna temaja zveta kamalanA upara rahelI tamArI zreSThamUrtine joIne A pRthvI upara koNa evA che ke je khuza na thAya - arthAt badhAja khuza thAya. 5 jemanI kRpAthI jaDabudhdhivALo evo paNa manuSya AkhA jagatane hAthamAM rahelA pANInI jema jIve che te zrI sarasvatI devI mArI matinI malinatAne dUra karo. 6 tamArI suMdara kRpArUpI sarasanIkAne prApta karIne he vANI devI ! manuSyo zobhAyamAna - prabaLa vacananA vibhUSaNavALA thayA chatAM jaldIthI jaDatA rUpI samudrane tarI jAya che. 7 sakaLaprArthita padArthane ApavAmAM kAmadhenu gAya samAna evI tamArI prasAda pUrNa dRSTi jenA upara paDe che tenA mATe A pRthvI upara paMDitapaNuM ane kavipaNuM koIpaNa kALe asaMbhavita nathI. he bhAratI devI ! tamArA caraNomAM nirantara mArUM namana tathA stavana ho ane e rIte tamane namana tathA stavana karavAthI haMmezA mArI buddhi nirmaLa thAya. 41 bhASAntara he bhAratI devI ! sArI rIte karavAmAM AvelI stutinuM bIjAM kAMI paNa phala tamArI AgaLa huM mAMgato nathI paNa huM to tamArI AgaLa eTaluMja kahuM chuM ke koI paNa vakhata mArUM sAnnidaya tame choDatA nahi. arthAt tame haMmezA mArI pAse rahejo. 10 A pramANe bhakitabharelA citta vaDe guru mahArAjazrI vijaya devasUrIzvarajI ma.zrInA caraNakamalanI sevA karanAra hemacaMdrasUrivaDe bhAvanagaramAM stuti karAyelI zrI bhAratIdevI buddhi ApanAra thAya. sapUrNa. 11 zaradaRtunA cadrAmAnA jevAM manohara mukhavALI, jinezvara paramAtmAnA mukha kamaLamAM nivAsa karanArI, buddhine ApanArI tathA jaDatAne dUra karanArI evI nirmaLa sarasvatInI ame AnaMdapUrvaka sevA karIe chIe. he mRtadevi ! AzcaryanI vAta che ke - jaDa budhdhivALo manuSya paNa tamArI maherabAnIthI skurAyamAna ane nirmaLa buddhirUpa dhanavALo (thaI) zratarUpI samudrano pAra pAmI rAjasabhAne Azcaryacakita kare che. 2 vinayathI nama mastakavALo, utkRSTa prItithI banne kara kamalA joDIne, nirmaLa bhakitanA taraMganA raMgavALo huM zrutadAyinI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 anuvAda 42 // zrI bhAratI stotram // (AryA vRttam) // 1 // // 2 // // 3 // // 4 // bhaktibharasaMbhRtAnto yojitakarakuDmalo vinatamUrdhA / tvaccaraNAmbujayugme matide ! zrutadevi ! praNuve'ham sphATikamAlAM vINAM, pustakamapi yA dadhAti nijpaannii| haMsAsanA bhagavatI, devI sA me varaM dadyAt sparzeNa haMsasamamapi, yadi cakre kSIranIrabhedakRtam / tat kiM tvadupAsti rate, kRpAkaTAkSaM na nikSipasi yA krIDAM tanvantI, jinamukhamAnasasarasi mraaliiv| sA me mukhaikadeze, vAsaM kuryAd varaM tadapi kiM dare vaidaSyaM, vaktRtvaM cApi sarvavidhavittvam / teSAM yeSAM tvadupari, bhArati ! tuSTA bhavasi sadyaH grISmartu tApataptaH, klizyati jAiyena tAvadiva martyaH / labhate na sa yAvattvat-prasAdalavacandanasparzam dADimabuddhayA sphATikamAlAM karSan nakhAMzubhi bhinnaam| kITo yena niSiddha-statte smitamastu mama bhUtyai kuru kuru matsAnnidhyaM hara hara jADyaM mamAtyaratijanakam / tvatsAnnidhyAd bhArati ! setsyanti hi sarvakAryANi zrI nemyamRta deva- sUripadAbjAlihemacandreNa / bhaktyA stutA jagadindu- vijJaptyA gI: sadA'stu mude |smaaptm| // 5 // dA zarada Rtu, ke candra ke samAna-manohara mukhavAlI, jinezvara paramAtmA ke mukha-kamala meM vAsa karanevAlI, buddhi denevAlI, tathA / jar3atA ko dara karanevAlI nirmala sarasvatI kI hama AnandapUrvaka sevA karate haiN| 1 he zrutadevI ! Azcarya kI bAta hai ki jar3a buddhivAlA manuSya bhI : tumhArI kRpA se sphurAyamAna aura nirmala buddhimAna vAlA (hokara) zrutarUpI samudra kA pAra pAkara rAjasabhA ko cakita karatA hai| 2 vinaya se jhuke hue mastakavAlA, utkRSTa prIti se donoM karakamala jor3a kara nirmala bhakti kI taraMga ke raMgavAlA maiM zrutadAyinI sarasvatI devI kI upAsanA karatA huuN| / devendra, dAnavendra, aura narendra, he girA devI ! tumhArI kRpA ke , aMza ko pAne ke lie apanI apanI pravRtti ko chor3akara tumhAre nAmAkSara kA atyanta jApa karate haiN| . candramA, kundapuSpa, aura osakaNoM ke samAna nirmala tathA / cAroM ora dedIpyamAna evaM zvetakamala para rahI huI tumhArI zreSTha mUrti : ko dekhakara isa pRthvI para aise kauna haiM ? jo prasanna na hoM, arthAt sabhI prasanna hote haiN| / jar3a buddhivAlA manuSya bhI jinakI kRpA se sAre jagata ko / hAtha meM rahe pAnI kI taraha dekhatA hai, ve zrI sarasvatI devI merI mati kI malinatA ko dUra kre| . he vANI devI ! tumhArI sundara kRpArUpI sarasa naukA ko prApta kara ke manuSya zobhAmaya, prabala vacana ke vibhUSaNavAle hokara jaldI se jaDatArUpI samudra ko taira jAte haiN| samasta prArthita padArthoM ko dene meM kAmadhenu ke samAna tumhArI prasAdapUrNa dRSTi jisa para hotI hai usake lie isa pRthvI para pAMDitya aura kavitva kabhI bhI asaMbhava nahIM hai| he bhAratI devI! tumhAre caraNoM meM merA nirantara namana tathA stavana ho| aura isa taraha - tumheM namana aura stavana karane se merI buddhi sadA nirmala ho| he bhAratI devI ! tumhArI bhalI bhA~ti kI gaI stuti kA maiM tumase dasarA koI phala nahIM mA~gatA, lekina maiM tatra tumhAre Age itanA hI kahatA hU~ ki tuma kabhI bhI merA sAnnidhya na chor3anA - arthAt tuma sarvadA mere pAsa rhnaa| isa taraha bhaktipUrNa citta se, guru mahArAja zrI vijaya devasUrIzvarajI mahArAja zrI ke caraNa kamaloM kI sevA karanevAle hemacandra sUri ke dvArA bhAvanagara meM stuti kI gayI zrI bhAratI devI buddhi denevAlI ho| / smpuurnnm| // 7 // // 8 // // 1 // 42 bhASAntara bhakitanA samUhathI bharelA antaH karaNavALo tathA jeNe be karakamala joDyA che ane mAthuM namAvyuM che evo huM, buddhine ApanArI evI he mRtadevI tamArA be caraNakamalamAM stuti karUM. sphaTikanI mALA, vINA tathA pustakane je potAnA hAthamAM dhAraNa kare che evA haMsanA AsanavALI bhagavatI devI mane varadAna ApanAra thAo. haMsa jevA pakSIne paNa sparzamAtrathI jo tame dUdha ane pANInA viveka karanAro banAvI dIdho to tamArI sevAmAM parAyaNa evA mArA viSe kema kRpAkaTAkSa pheMkatA nathI. 11 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 je devI jinezvara paramAtmAnA mukharUpI mAnasa sarovaramAM rAjahaMsInI jema krIDA kare che te mArA mukhanA eka bhAgamAM paNa vAsa kare to paNa ghaNuM sAruM che. he bhAratI devI ! jeonA upara tame jaladI khuza thAo cho teone paMDitapaNuM, vakatApaNuM temaja sarvaprakAranI nipuNatA zuM dUra che ? arthAt jarA ye dUra nathI. grISma RtunA tApathI tapelA manuSyanI jema, jaDatAthI tyAM sudhI ja mANasa kaleza pAme che jayAM sudhI tamArI kRpAnA aMzarUpa candananA sparzane te meLavato nathI -- candanathI jema tApa dUra thAya tema tamArI kRpAthI mANasanI jaDatA dUra thAya che. 6 nakha kiraNathI bhinna, rakata tamArA hAthamAM rahelI phATakanI mALAne dADamanA bIjanI budhithI kheMcatA evA popaTane jeNe rokayo te tamAruM smita - (manTahAsya) amArA (jJAnarUpI) aizvarya bhATethA. jo devI jinezvara paramAtmA ke mukharUpI mAnasarovara meM rAjahaMsinI kI taraha krIDA karatI hai, vaha mere mukha ke eka bhAga meM bhI vAsa kare to bhI bahuta acchA hai| he bhAratI devI ! tuma jinake Upara zIghra prasanna hotI ho unake lie vidvattA, vaktRtva, evaM saba prakAra kI nipuNatA kyA dUra hai ? arthAt jarA bhI dUra nahIM hai| grISma Rtu kI garmI se tape hue manuSya kI bhA~ti, jar3atA se tabhI taka manuSya kleza pAtI hai jaba taka tumhArI kRpA ke aMza rUpI candana ke sparza ko vaha nahIM paataa| jaise candana se tApa dUra hotA hai, vaise tumhArI kRpA se manuSya kI jar3atA dUra hotI hai| nakha kI kiraNa se bhinna saba tumhAre hAtha meM rahI haI sphaTika kI mAlA ko dADima (atAra) ke bIja kI buddhi se (anAra ke bIja samajhakara) khIMcate hue tote ko jisane rokA vaha tumhArA smita (musakAna) hamAre (jJAnarUpI) aizvarya ke lie ho| __ he bhAratI sarasvatI devI ! merA sAnnidhya kIjiye kIjiye / arthAt mere nikaTa Ai meM aura mujhe atizaya pIDA denevAle jADyatA ko dUra kIjiye, dUra kijiye| Apake sAnnidhya se mere sAre kArya avazya siddha hoNge| he bhAratI - sarasvatI devI ! mArUM sAnnidhya karo, karo arthAta mArI pAse AvI ane mane atyaMta pIDanArI jaDatAne haraNa karo - haraNa karo tamArA sAMnidhyathI mArA sarvakAryo avazya sidhdha thaze. zAsana samrATa, zrI vijaya nemisUrIzvarajI ma.zrInA paTTadhara pUjaya AcArya zrI vijaya amRtasUrIzvarajI ma.zrInA paTTadhara pUjaya AcArya zrI vijaya devasUrIzvarajIma,zrInA caraNa kamalamAM bhamara samAna A. zrI hemacandrasUri dvArA muni jagacadravijayanI vinaMtithI bhakita pUrvaka starAyelA zrI gIH- sarasvatI devI haMmezA Anada mATe thAva. saMpUrNa. zAsana samrATa zrI vijaya nemisUrIzvarajI mahArAjazrI ke paTTadhara pUjya AcArya zrI vijaya amRta sUrIzvarajI mahArAja zrI ke paTTadhara pUjya AcArya zrI vijayadeva sUrIzvarajI mahArAra zrI ke caraNa kamala ke bhramara (samAna) AcArya zrI hemacandrasUri ke dvArA, muni jagaccandravijaya kI binati se bhakti pUrvaka stuti kI gayI aisI zrI gI: - sarasvatI devI sarvadA Ananda ke lie ho| / smpuurnnm| 42 anuvAda bhakti ke puMja se bhare antaHkaraNavAlA tathA jisane do karakamala joDe haiM aura sira jhukAyA hai, so maiM, buddhi denevAlI he zrutadevI ! tumhAre do caraNa kamaloM meM stuti (namana) karatA huuN| 1 sphaTika kI mAlA, vINA tathA pustaka ko jo apane hAthoM meM dhAraNa karatI hai, so haMsa ke AsanavAlI bhagavatI devI mujhe varadAna 43 AcArya muktiprabhasariviracitA zrI zAradAdvAtrizikA sragviNIvRttam de| cittacintApacityekacintAmaNim, buddhimamAnasAmbhoruhA hrmnnim| bhaktacetaMzcakorAya rAtrImaNim, zAradAM staumi caaturycuddaamnnim||1|| namrakamrAmarendra stuti prastute ! jJAnazakti pradAnaikakAryAnnute! ketakaprAMzupatradvinetrAnvite ! tiSThamanmAnase devi vAgdevate! // 2 // tIrthakRtkamravaktAmbujAte rate ! jJAnasaJcArike cArudehadhute ! dhyAnaraktatvadAsaktabhaktAnvite! dehi vidyAMca vAgdevate? devte!||3|| haMsa jaise pakSIko bhI yadi tumane sparzamAtra se dUdha aura jala kA viveka karanevAlA banA diyA to tumhArI sevA meM lIna aise mujha para kyoM kRpA-kaTAkSa nahIM pheMkatI ho ? 103 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vighnasaMghAtakaNThIravASTApadA, sarvakalyANanirmANamAlApradAH yatpadendIvare dhIvarAH SaTpadAH, astu sA sarvadA zaradA: shaardaaH|| 4 // navyakAvyAntarikSe, jagatsAkSiNaH, hemacandrAdidhIdhAmamedhAvinaH pUrvadiksannibhApyanvAksvAminaH, bhArati ! tvaM prasUtvaM prasUH jJAninaH // 5 // bhAnubhAmaNDale kuNDale dhAriNIm, sarva santApa pApAdrividrAviNIm / vAgmi cAturyacetazcamatkAriNIm, bhArati ! tvAM stuve bhIti saMhAriNIm ||6|| ye nizAnte nizAnte'pi te tattvaye ! gauravAgAraharSa prakarSaprade ! nAma sanmAna dAna pradaM dhairyade ! jantavo no bhajante zubhaM zArade ! // 7 // nimagnA nirAlambitA: sadguNe ! sAgare santi gurvajJatA kAraNe / vasantazca loke'pi vidyAGgaNe, hanta ! vAsaM hi kurvantya lokAGagaNe bari siddhidAnaM na te sAdhanA muJcati, naiva yA niSphalatvaM kadApyaJcati / sAdhakaugho vicAryetthamAgacchati, tatpuraH sAdhanAt zemuSImicchati // 9 // dvilokyaiva lokAnugaH zArade ! AgataH premataH premabhAvaprade ! jJAnabhikSApratIkSAkaraH kAmade ! dehi me dehi vidyAdhanaM dharmade ! // 10 // na tvayi prAjJatAdAnazakti ryadi, cetdadatvaM tadAste na sA me hRdi / asti ced kiM vilambena vidyAnadi ! satkRtau kAryayatno drutaM sadi // / 11 // jJAtamA: bhArati ! brahmasaMvAdinI, tvaM hi dhIdAnaM sacchakti saMvAhinI / tvaM ca bahvajJatA dhvAntavidhvaMsanI, pUrNakAruNyabhAvAkSi saMvAhinI // 12 // dhyAnataste'nyathA'lpajJatA vAhinI, sAdhusatsantatiH saumyatA zAlinI / kaM samAzritya jAtAjJatA nAzinI, prAjJapaMktipradhAnatvasaMbhAjinI // 13 // paMDitA: padmavaktre ! tvayA maNDitA: ajJatA tANDavA'mbarA daNDitAH / vANi! pAkhaNDavAdAstvayAkhaMDitAH, tvaMhi kaSTakSayakRtkalAmaNDitA // 14 // devyataH jJaptivittapradAnakSamA, nizcitA tvaM mayA kalpazAlopamA / tvaM tato bhaktabhaktirnavAste pramA, vIkSya tatpuraya prAjJatAmagrimAm / / 15 / / zvetapakSAGagacakrAGgasaMgAminI, devi ! divyaMzuvastrAGga saMvAhinI / cArvalaGkAralolAkalAzAlinI, tvaM trilokaprati prANisaMjIvanI / / 16 / / kundanIhArahArenduvarNo jvale ! zArade zAradendu prabhA nirmale ? tvaM pavitrI kuru drAkca me caJcale ! locane pApavallIvinAzAnale ? ||17|| sarvakaSTAGgasAraGgakaNThIravam / sarvazarmAvalIvallividyuddhavam / mantrarAjaM tvadIyaM mahAgauravam / bhAgyade bhArati ! jJAnaratnArNavam // 18 // taM mahAmantradevaM manomaMdire, sthApayanti pramodena ye sundare / te bhayaM naiva keSAM ca vidyendire ! prApnuvanti prabhAvaprabhAbandhure ! ||19| zArade ! tvatkRpAdRSTisadvRSTitaH, ye'jJabhAvA bhajajjantavo janmataH / dhImatAM te mano'JjakAstatvataH, saMbhavantyAzu bhUtA bhaviSyantyataH // 20 // nirmaladhyAnaraktakacittAzcitAH, paNDitA bhaktisadbhAvanA bhAvitAH / tvatpadAmbhojayugmabhavyadhvaye ratAH, padmavRnde yathA premi ! puSpavratAH / / 21 / / granthanirmANazaktyabjatigmadyutim vAdidurbhedavAdakSapAMzudyutim / zAstravijJAnavArIzazItadyutim, staumi sadbhAvatobhAsAzcitobhAratim // 22 // devadevendra vidyAdharairvanditA:, sadguNAsthAnarUpeNa saMvarNitAH / sAdhu sAdhuvratavrAtasammAnitAH, vighnavRndaM harantu drutaM devatAH ||23|| kevalAloka hetvAgamajJAnade ! vANivikhyAtasatkIrtikAntiprade ! bhAvarogArttabhavyauSadhidarzade, tvaM prasIda prasAdaprade zArade ! / / 24 / / tvatprasAdassamAsAditaH sAdare, zArade ! sevyapAdAbjasevAH / santi saMsavyapAdAzcate sAdare, prAjJavRndaiH sadaivApi saMvidUraiH // 25 // zaurya saundarya sauhArda tejomayA, premapIyUSasandohamaitrImayA / bhArati ! tvaM sadAnandalIlAlayA, vizvavijJAtasatkIrtikAntAlayA // 26 // sarvadoSapradoSAMzumadbhAsvarA, sadguNAptyaGkurotpattidhArAdharA / jJAnagaGgAhimaprasthapRthvIdharA, zArade vizvavizvAgravidyAdharA // 27 // kaSTamiSTAyate'gnistuSArAyate, kAlakUTopi pIyuSakUNAyate / zArade ! mandabuddhiH prabuddhAyate, tvatprasAdAd dharAsvarga lokAyate // 28 // tvanmukhAbdAd drutaM vatsa ! vidvAna sadA, tvaM bhavetyabhra gaMbhIranAdaM mudA / zArade ! zrotumazrAntatAvad hRdA, bhaktavargo mayUrAyate sarvadA // 29 // tvad guNavrAtavArtAvrajaM vaktrataH, vaktamullekhituM hastasAhastrataH / bho sarasvatyaho ! draSTumuddaSTitaH, vAgmivRndo'pi naivAsti zaktyAnvitaH nAmamantraM tvadiyaM sudhAnirjhari ! ye smarantyekacittena cintAhari ! pramodazriyaM vizvavizvezvari ! prApnuvantyeva drAk devi ! vAgIzvari ! // 31 // zArade ! tvadguNastotrapAThaMvahAH / tvatprasAdena sadbhAgyabhAraM vahAH / santu mAMgalyamAlAmajastraM vahAH / nitya 'muktiprabha' tvAbhilASaM vahAH ||32|| 'stragviNIvRttam' racayitA AcArya vijayamuktiprabhasUrIzvarAH / // 30 // 43 bhASAntara 104 cittanI ciMtAne dUra karavAmAM eka ciMtAmaNI samAna, paMDitonA mAnasarUpI kamaLonA sthAnabhUta bhakatanA cittarUpI cakora mATe caMdrarUpa caturAImAM muguTa samAna evI zAradA devInI huM stuti karuM chuM. 1. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ de vinayI ! manohara IMdronI stutithI prasiddha thayelI jJAna zaktine ApavAnAM eka kAryathI prazaMsA pAmelI ketakInA patra sarakhA be netrothI yukata thayelI ! vANInI devatA evI zAradA devI mArA mAnasamAM sthiratA karo. 2. tIrthaMkaranA manohara mukhakamaLamAMthI utpanna thayelI AnaMdavALI ! jJAnano vistAra karanArI ! suMdara dehanI kAMtivALI dhyAnamAM rakata tamArAmAM Asakata bhakata janothI yukata he vANInI devatA ! tuM vidyAne Apa. 3. vighnanA samUharUpI siMhone viSe aSTApada prANI samAna, sarva prakAranA kalyANanA nirmANanI mALAne ApanArI, paMDito rUpI bhamarAo che jene te sarovaranA nIlakamala sabhI zAradAdevI uttama svabhAvane ApanArI thAo. 4. navya nyAya ane kAvyarUpI AkAzamAM sUrya jevA temaja buddhinA sthAnabhUta zrI hemacaMdrAcAryajI vi. jJAnIone hai bhAratI devI ! teM ja utpanna karyA che. sUrya jema pUrva dizAmAM ja utpanna thAya che. tema jJAnIo (pUrvadizA samatAre) tyAM ja utpanna thAya che. 5. sUrya jevA camakatA kuMDala dhAraNa karanArI, sarva saMtApa ane pApanA parvatane vikherArI, paMDitonA cAturyathI cittane camakRta karanArI bhItino saMhAra karanArI he bhArati ! tane stavuM chuM, 6. je atyaMta zAMta evA prabhAtamAM paNa tatva ApanArI, gauravanA dhAma harSanA prakarSane ApanArI, he dhairyane ApanArI he zAradA devI ! sammAnanuM dAna karanAra evuM paNa tArUM zubha nAma bhajatA nathI. teo sadguNamAM AlaMbana vagaranA che. tethI moTI ajJAnatAnA sAgara jovA kAraNamAM DUbelA che teo lokamAM vasaMta hovA chatA AlokAkAzamAM vAsa kare che. 09/2. tArI sAdhanA siddhi apavAnuM kI choDatI nathI. je kI niSphaLa thatI nathI. Ama vicArIne sAdhakano samuha tArI samIpe Ave che. ane sAdhanAthI zuddhine icche che. 9. A joIne ja loka hetuthI, premabhAva ApanArI, jJAnabhikSAnI pratIkSA karanAra Icchitane ApanArI, he zAradA ! premI tArI pAse Avyo chuM mane vidyAghana ane dharma Apa. 10. jo tArAmAM prAjJatA dAnanI zakti nathI. to tuM ApatI hoya to paNa te (prAjJatA) mArA hradayamAM nathI. he vidyAnI nadI ! jo (tArAmAM prAjJatAdAnanI zakita) che to vilaMbathI saryuM ! sajjananA hradayamAM sadkAryane viSe jhaDapI yatna hoya che. 11. he brahma saMvAdinI jJAtamA bhAratI ! tuM ja buddhidAnanI, sat zakti nI saMvAhinI cho. ghaNI ajJatAnA aMdhakArano nAza karanArI che. kAraNa pUrNa karUNAbhAvane jonArI che. ane tuM vahanArI che, 12, jo tema na hoya to alpajJatAne vahana karanArI, saumyatA zALI te susAdhu saMtati kono Azraya karIne ajJatAne nAza karanArI ane paMDitonI (prAjJo) paMktimAM agresara bane 113, he padmamukhI ! ajJatAnA tAMDavathI daMDAyelAevA paMDito tArA vaDe maMDita karAyA che. pAkhaMDavAdo tArA vaDe khaMDita karAyA che. he vANI ! tuM ja kaSTa ne kSaya karanArI kalAthI maMDita che. 14. AthI ja jJAnarUpIdhana pradAna karavAmAM sakSama he devI ! tuM mArA vaDe kalpavRkSa samI nizcita karAI che. bhaktamAM bhakti paNa nathI ane pramA (buddhi) paNa nathI te joIne tuM zreSTha evI prAjJatAthI tene bhara. 15. haMsayAna para besIne gamana karanArI, divya-tejasvI vastro ghAraNa karanArI suMdara caMcaLa alaMkArothI temaja kalAthI zobhatI he devI ! tuM traNa-lokanA pratye ka prANinI saMjIvanI cho. 16. kuMda-puSpa, hima, hAra, ane caMdranI jema ujavaLa varNI, zarada RtunA caMdra jevI nirmaLa prabhAvALI, pApavelInA vinAzamAM agni jevI tuM jaldIthI mArA caMcaLa locanane pavitra kara.17, he bhAgyadAtrI bhAratI ! tAro mahAgauravarUpa maMtrarAja sarva kaSTarUpI haraNane viSe siMha samAna che. sarva sukhonI velaDIomAM megha jevo che. ane jJAnano mahAsAgara che. 18. huM vidyAlakSmI zArade ! tArA e maMtrane je manamaMdiramAM harSollAsa thI suMdara rIte sthApana kare che. teone koIthI bhaya thato nathI ane prabhAvane prApta kare che. 19. he zArade ! jeo janmathI ja aAtAmAM DUbelA che teo paNa tArI kRpAdRSTinI savRSTithI buddhimAnonA manoraMjaka banyA che, bane che ane banaze. 20 jema pAnAvRMdamAM bhamaro ta bane che tema, nirmala yAnathI raMgAyelA ekAgracittathI zobhatA bhaktinI sadbhAvanAthI bhAvita paMDito tArA caraNakamalanA yugalamAM rata (rasika) banyA che.21. graMthanirmANa zaktirUpa kamalanA vikAsa mATe sUryakiraNa sarakhI, tathA durbhedya vAdIorUpa rAtrimATe mArtaNDa sarakhI, zAstranA jJAna rUpI sAgaramAM caMdra sarakhI, prabhAvalAthI dIpatI evI bhAratIne huM sadbhAvathI stavuM chuM. 22. devadevendra ane vidyAdharothI vaMdAyelI, sadguNonI sabhA tarIke varNavAyelI, zuddha sAdhuvratavALAnA samUhathI sanmAnita hai devatA! tame zIghra vighnanA vRMdane haro. 23. kevalajJAnanA hetubhUta, AgamajJAnanI dAtrI, vANIdvArA vikhyAta, satkIrti anekAMtanI pradAyikA, bhAvarogathI pIDita bhavyone auSadha batAvanArI, prasAdane denArI, he zArade ! tuM prasanna 24. 211. he zArade ! tArA sevya evA padakamalonI sevAmAM tatpara loko 105 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDe tArI kRpA prApta karAI che. zreSTha jJAnavaMta prAjJonA samUhavaDe tArA pada kamalo Adara pUrvaka sArI rIte sevavA yogya hoya che.25. huM zAradA ! tuM sauMdarya, sauhArda, ane tejomayI cho, prema pIsRpanA sabdo evI maitrI mayI che, he bhAratI ! tuMrASTra-AnaMdanI lIlAnA sthAnabhUta cho, vizva vikhyAta evI satkIrtikAMtAnuM nivAsasthAna che. 25. he zArade ! sarva doSo rUpa rAtrine viSe tuM sUryajevI tejasvInI che. sadguNonI prAptirUpa aMkurAnI utpatti mATe dhArA ne dharanArI ne cho, jJAnagaMgAnA avataraNa mATe himAlaya sama cho. vizvanI saghaLI vidyAonI dhAritrI cho. 27. he mAtA zArade ! tArA prabhAvathI kaSTa paNa miSTa banI jAya che. agninA kaNa paNa himakaNa bane che. kAlakUTa jhera paNa pIpakaNa banI jAya che, pRthvI svarga jevI bane che. abujha prabuddha jane che. 28. he zArade ! tArA mukharUpI vAdaLamAMthI uThato gaMbhIranAda je medhanA gAvane paNa jItI le che. tene sAMbhaLavA mATe tAro bhaktavarga mayUranI jema utsuka che. 28. he sarasvatI ! tArI guNavArtAnA vRMdane lakhavAmAM hajAra hAtha paNa ochA paDe che, tene uMcI najare jovAmAM to viddhavRMda paNa pAchuM paDe che. 30. hai amRtanijharI ! sarva ciMtAne cUranArI, vizvavizvezvarI vAgIzvarI ! tArA nAma maMtrane je eka citte smare che, te paramAnaMda lakSmIne turata ja prApta kare che. 39. he zArade ! tArA guNonA stotra pAThane dhAraNa karatA sAdhaka tArA prasAdathI uttama bhAgyabhArane vahanArA bane che. maMgalamAlAne vanArI thAo vaLI nitya muktiprabhanA abhibhASAne vahanAtI thAkho. 32. saMpUrNa 43 anuvAda cittakI ciMtAko dUra karane meM ciMtAmaNI sama, paMDitoke mAnasarupI kamaloM ke sthAnabhUta, bhakta ke cittarUpI cakorako caMdrasama, caturAI meM mukuTa sama zAradAdevI kI meM stavanA karatA hU~ / 1. he vinayavani ! manohara iMdro kI stuti se prasiddha jJAna zakti dene ke kArya se prazaMsA pAI huI, ketakI patra sama netrayugala yukta vANIkI devatA, zAradAdevI mere maname sthiratA kro| 2. tIrthaMkara ke manohara mukha kamala se utpanna AnaMdarata ! jJAna ke vistAra ko karanevAlI ! suMdara deha yuktA !, dhyAna raktA!, Arakta bhaktajanIM se yuktA, he vANI kI devatA ! Apa vidyA deM ! 3. vighnasamUha rUpa siMho meM aSTApada prANI samA, sabhI prakAra ke kalyANa ke nirmANa kI mAlA denevAlI, paMDitarupa bhramaroM jisake AsapAsa guMjana karate hai vaha sarovara ke nIlakamala samI, zAradAdevI uttama-svabhAva- denevAlI ho / 4. navya nyAya aura kAvyarUpI AkAza meM sUrya jaisI, tathA buddhi ke sthAnabhUtA zrI hemacaMdrAcAryajI Adi jJAnIoMko, he bhAratI devi! ne hI utpanna kIye hai, jaise sUraja pUraba dizAmeM hI utpanana hotA hai| vaise jJAnIoM (pUraba dizA sama tere) vahA~ hI utpanna hote haiM / 4. sUryavat camakIle kuMDala dhAraNakaranevAlI, sarva pApa aura saMtApake parvatako bikheranevAlI, paMDitoke cAturyadvArA cittako camatkRta karanevAlI, bhItiko saMharanevAlI he bhArati ! meM ApakI stavanA karatA hU~ / 6. jo atyaMtazAMta prabhAtameM bhI tatvadAtrI, gauravake dhAma nRtya harSa ke prakarSa ko denevAlI ! dhairyadAtrI he zAradAdevi ! sanmAnadAyaka terA zubhanAma bhI nahI japatA hai| ve sadguNa ke AlaMbana binA baDI ajJAnatAke sAgara jaise kAraNameM DUbe hue hai| ve lAkameM vasaMta hone para bhI alokAkAzameM basate hai| 7-8. terI sAdhanA kabhI siddhi denA nahi chor3atI, jo kabhI niSphaLa nahIM jaatii| aisA socakara sAdhaka samuha terI samIpa AtA hai aura sAdhanAse buddhi cAhatA hai| 9. yaha dekhakara hI lokahetuse, premabhAva denevAlI, jJAna- bhikSAkI pratIkSA karanevAlI, manovAMchita dAtrI, he zAradA ! premabhAvase tere pAsa AyA huuN| mujhe vidyAdhana aura dharma de / 10. yadi tujhameM prAjJatAdAna kI zakti nahIM hai, to tuM detI ho to bhI vo ( prAjJatA) mere hRdaya meM nahi hai / he vidyAkI nadi ! yadi tujhameM prAjJatAdAna kI zakti hai to dera se kyoM ? sajjanake hRdayameM satkAryameM satvara yatna hotA hai / 19. he brahma saMvAdinI jJAtamA bhAratI ! tu hI buddhidAna kI sat zaktikA (sacchaktikI) saMvAhinI hai| gAThI ajJatA ke aMdhere ko nAza karanevAlI hai kyoMkI tuM karuNAbhAvapUrNa draSTi ko bahanArI ho / 12. aisA na ho to alpajJatA ko vahana karanevAlI saumyatAzAlI vaha susAdhu saMtati kinakA Azraya kara ajJatA nAza kareM aura prAjJokI paMkti meM agresara baneM / 13. he padmamukhI ! ajJatA ke tAMDava se daNDita paNDiteM tere dvArA maMDita kIye gaye hai / pAkhaMDavAdoM tere dvArA khaMDita kIe gaye hai| he vANI ! tuM hI kaSTa kSaya karanevAlI kalAmaMDita hai| 14. 106 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he zArade ! sarva doSarupa rAtrimeM sUrya jaisI tejasvinI hai| sadguNa prApti rupa aMkurAkI utpattimeM meghadhArA ko dharanevAlI ho! jJAnagaMgAke avataraNa ke liye himAlaya tulyA aura vizvakI sabhI vidyAokI dharitrI ho! 27. he mAtA zArade ! tere prabhAvase kaSTa bhI miSTa bana jAte hai| atikaNa bhI himakaNa bana jAte hai kAlakUTa jahara bhI pIyUSakaNa bana jAtA hai| pRthvI svarga tulya banatI hai, abujha bhI prabuddha hotA hai| 28. 29. isIlie jJAna-dhana pradAna karane meM he devi! tuM mere dvArA kalpavRkSa tulya nizcita kI gaI hai| bhakta meM bhakti bhInahi hai aura pramA (buddhi) bhI nahi hai yaha dekhakara tuM zreSTha-prAjJatA se use sabhara kr| 15. haMsake yAna para baiThakara gamana karanevAlI, divya-tejasvI vastradhArI, suMdara calAyamAna AbhUSaNoM aura kalAse zobhita he devi! tuma tIna lokake pratyeka prANI kI saMjIvanI ho! 16. kuMda-puSpa, hima, hAra aura caMdrakI taraha ujjvalavarNA, zaradaRtuke caMdra jaisI nirmala prabhAvAlI, pApavelaDI ke vinAzameM agni jaisI, tuM satvara mere cAMvala locanako pavitra kara! 17. he bhAgyadAtrI bhAratI ! ApakA mahAgauravazAlI maMtrarAja sarvakaSTarupI mRgoko siMha tulya hai| sarva sukhoM kI vallIoko megha tulya hai aura jJAnakA mahAsAgara hai| 18. he vidyAlakSmI zArade ! tere yaha maMtrako jo manamaMdirame harSollAsa se acchI taraha sthApana karateM hai unheM koibhI bhaya nahi hotA aura prabhAva ko prApta karate hai| he zArade ! jo janma se hI ajJatA meM bUDe hai ve bhI terI kRpA draSTikI sadvRSTi se buddhimAnoM ke manAraMjaka baneM hai| banate hai aura baneMge! 20. jaise padmavaMdameM bhramaroM Asakta hote hai, vaise nirmala dhyAnase raMjita akAgracitta se zobhita bhakti kI sadabhAvanA se bhAvitapaMDitoM tere caraNakamalake yugala meM rata/Asakta bane haiN| 21. graMtha nirmANa zakti rupa kamalake vikAsa meM sUryakiraNa sama, tathA durbhedya vAdIoM rupa rAtri ke liye mArtaNDa tulya, zAstrajJAna rupa sAgara meM candra tulya, prabhAvalaya se dedipyamAna bhArati kI meM sadbhAva se stavanA karatA huuN| 22. devadevendra aura vidyAdharo dvArA vanditA, sadguNoMkI sabhI aise saMbodhanavAlI, zuddha sAdhuvratavAnoM se sanmAnita he devatA! tuma zIghra vighnoM ke vRMda ko haro! 23. __ kevalajJAnake hetubhUta AgamajJAnakI dAtrI, vANI dvArA vikhyAta, satkIrti aura zAMtikI pradAyikA, bhAvarogase pIDita bhavyoM ko auSadhi dikhAnevAlI prasAda dAtrI he zArade ! tuM prasanna ho! 24. he zArade ! tere sevya pAdakamaloM kI sevAmeM tatpara logoM dvArA terI kRpA prApta kI gaI hai / zreSTha jJAnavaMta prAjJoM ke samUha dvArA tere padakamala acchI taraha sevanIya hai| 25. he zAradA! tuM sauMdarya, sauhArda, aura tejomayI hai, prema pIyUSa ke sandoha-maitrImayI ho| he bhAratI ! Apa sad-AnaMdakI lIlAke sthAnabhUta ho, vizvavikhyAta sarva kIrtikAMtA ke nivAsasthAna ho! 26. he zArade ! tere mukharupI bAdala se uThatA gaMbhIranAda jo megha garjArava ko bhI parAsta karatA hai| vaha nAda sunaneke lIye terA bhaktakA mayUra kI taraha utsuka hai| he sarasvatI ! terI guNavArtAke vRMdako likhane meM hajAra hAtha bhI kama hote hai| tujhe U~cI nigAha se dekhane meM to vidvad vRMda bhI nAmumakIna hai| 30. he amRtanirjharI ! sarvaciMtAcUraka, vizvavizvezvarI vAgIzvarI ! tere nAma maMtrako jo ekAgracittase smarate hai, ve paramAnaMda lakSmIko turaMta hI prApta karate hai| he zArade ! tere guNastotra pAThako dhAraNa karate sAdhaka tere prayAsa se uttama bhAgyabhAra bahanakaranevAle hote hai, maMgalamAlA vahana karanevAlI tathA nitya muktiprabhake abhilASa ko bahana karanevAlI 19. ho! 32. / smpuurnnm| 44 zrI sarasvatI aSTakam ||shaa // 2 // smaryamANA janaiH sarvaiH vandyamAnA kviishvraiH| dhyAyamAnA suyogIndraiH stavImi tAM sarasvatIm / / zrutAbdhigADhalInA yA bhavAbdhi prishossinnii| sarvadA sarvadA pUjyA stavImi tAM sarasvatIm pUrNacandrarasAsiktA sudhaasvaadaikdaayinii| ajJatA-pApahI yA stavImi tAM sarasvatIm yatprasAdAt vinA lokaH mUDhatAM hi smshnute| jaDatA-mohAndhakAraM vai stavImi tAM sarasvatIm vidvadvatvaM-sumatitvaM ca yatkRpayA sulbhyte| namratvaM cA'thavAgmitvaM stavImi tAM sarasvatIm rAjate kamalAgarbhe rAjahaMsAdhi sevitaa| / / 3 / / // 4 // // 5 // 107 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vINA-pustakamAlAbhiH stavImi tAM sarasvatIm tvacchizukaruNAkartrI zuddhasanmArgapoSiNI / cinmayAnandatAdAtrI stavIti tAM sarasvatIm aiMkArabIjamantreNa namaH zabdAni yojayet / lakSajApAt bhavet siddhiH stavImi tAM sarasvatIma sarasvatyAH prasAdena, kAritamidamaSTakam / yAvaccaMdrodayaM bhUyAt kulacandre tamoharam / sampUrNam / 44 bhASAntara // 6 // // 7 // zaraza // 9 // sarva loko vaDe (nitya) smaraNa karAtI, uttama kavio dvArA vaMdana karAtI, ane suMdara zreSTha yogIo vaDe dhyAna karAtI (evI) te sarasvatInI huM stavanA karuM chuM. je zrRta rUpI sAgaramAM lIna thayelI che (je) bhavarUpI samudra sUkavI nAMkhanArI che. (je) sarvakALe sarva vastuone ApanArI che te sarasvatInuM huM stavana karuM chuM. 2 pUrNimAnA caMdra rasa(kiraNo)thI siMcAyelI, amRtanA ekamAtra svAdane ApanArI, ajJAnatA ane pApane haraNa (dUra) karanArI te sarasvatInuM huM stavana karuM chuM. 3 tamArI | kRpA vinA jana samUha, jaDatAne, mohanA aMdhakArane ane mUDhatAne sArI rIte prApta kare che (evI) te sarasvatInuM huM stavana karuM chuM. je (devI)nI kRpAthI vidvAna paNuM - suMdara matipaNuM bRhaspatipaNAne ane namrapaNAne meLavAya che (evI) te sarasvatInuM huM stavana karuM chuM. 5 kamaLanA madhyabhAgamAM vINA pustaka ane mALAvaDe, rAjahaMsathI sevA karAyelI (devI) zobhI rahI che te sarasvatInuM huM stavana karuM chuM. S tArA (bhaktaevA) bALakanI upara karUNA karanArI, zuddha sanmArga (mokSamArga)nuM poSaNakaranArI ane jJAnanA AnaMdapaNAne ApanArI te sarasvatInuM huM stavana karuM chuM. 7 aikAra bIjamaMtranI sAthe namaH zabda aMte joDavo (e maMtranA) eka lAkhanA jApathI siddhi prAptathAya (evI) te sarasvatInuM huM stavana karuM chuM. 8 kulacaMdra(kartA)ne viSe ajJAnarUpI aMdhakArane haranAruM sarasvatI (devI)nI kRpAthI A aSTaka banAvAyuM che. jayAM sudhI caMdrano udaya thAya tyAM sudhI (A aSTaka) raho. sampUrNa 44 anuvAda maiM usa sarasvatI kA stavana (stuti) karatA hU~, jisakA saba loga (nitya) smaraNa karate haiM, zreSTha kavi vandana karate haiM, aura sundara zreSTha yogI dhyAna karate hai / 1 jo zrutarUpI samudra meM lIna hai - bhava rUpI samudra ko 'sukhA denevAlI hai, sarvakAla meM saba vastuai denevAlI hai, maiM usa sarasvatI kA stavana karatA hU~ / 2 pUrNimA ke candrarasa (kiraNoM) se siMcI huI, amRta kA ekamAtra svAda denevAlI, ajJAnatA aura pApa ko dUra karane vAlI usa sarasvatI kI maiM stuti karatA hU~ / jisakI kRpA ke binA janasamUha, jar3atA, moha ke aMdhakAra aura mUDhatA ko acchI taraha prApta karatA hai, usa sarasvatI kI maiM stuti karatA hU~ / 4 jisa devI kI kRpA se vidvattA, subuddhimattA, bRhaspatitva aura namratA evaM vaktRtvazakti saralatA se prApta kiye jAte hai, usa sarasvatI kI maiM stuti karatA hU~ / kamala ke madhya bhAga meM, vINA, pustaka aura mAlA se, rAjahaMsa dvArA se bita, devI zobhita ho rahI hai usa sarasvatI kI maiM stuti karatA hU~ / tumhAre (apane bhakta) zizu para karuNA karanevAlI zuddha sanmArga (mokSa mArga) kA poSaNa karanevAlI aura jJAna kA Ananda (patA) denevAlI usa sarasvatI kI maiM stuti karatA hU~ / ? 'aiMkAra bIjamaMtra ke sAtha namaH ' zabda anta meM jor3anA (isa maMtra ke) eka lAkha jApa se siddhi prApta ho aisI usa sarasvatI kI meM stuti karatA hU~ / 8 kulacaMdra ( karttA) para sarasvatI kI kRpA se ajJAnarUpI aMdhakAra ko haranevAlA yaha aSTaka racA gayA hai, so (yaha aSTaka) jaba taka candra kA udaya ho taba taka rhe| 9 / samAptam / 108 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - %EdAjitvAhabhAratInagarapaNapoLa (dIsatI, vANItIBIoLa[iNInejarathApatuM bAlakauparI u '[ #GIFFCTdIlAtIvI Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama prabhAvaka prAAna prANAjI zrI sarasvatI- bhAratI- zAradAdevIo If sUrata (ajitanAtha jaina derAsara) 800 varSa prAcIna Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .....netaravilA/jainetaravibhAga..... 45 zrI brahmAMDapurANe brahmaNoktaM maMtragarbhitaM shriisrsvtiistotrN| DabhoI yazo. vi. ha. jJA. prata naM. 556/5257 tathA sUrata ha. li. jJAnabhaMDAra karanyAsaH OM asya zrIsarasvatIstotramaMtrasya mArkaNDeyAzvalAyanA Rssii| sragdharA'nuSTapchaMdasI, zrIsarasvatI devatA,e~ bIjaM, vadavadeti zaktiH / sarvavidyA prasanneti kIlakaM, mama vAsiddhayarthe, jape viniyogaH, atha maMtraH OM aiM vada vada klIM vAgvAdinI mama jihvAgre vasati sau~ svAhA / OM A~ hrIM aiM dhIM klIM sauM sarasvatyai nmH| atha nyAsaH karanyAsaH hRdayAdinyAsaH 1. OM A~ aMguSThAbhyAM nmH| 7. OM A~ hRdayAya namaH / 2. OM hrI~ tarjanIbhyAM namaH / 8. OM hrIM zirase svAhA / 3. OM aiM madhyamAbhyAM nmH| 9. OM aiM zikhAyai vaSaT / 4. OMdhI anAmikAbhyAM nmH| 10.OMdhI netratrayAya vausstt| 5. OM klIM kaniSThikAbhyAM nmH| 11. OM klIM kavacAya huN| 6. OM sauM karatalakarapRSThAbhyAM namaH / 12. OM sauM asrAya phaT / RSaya : uvAcakathaM sArasvataprApti: kena dhyAnena suvrt| mahA sarasvatI yena tuSTA bhavati tadvada / / AzvalAyana uvAca zRNvantu RSaya: sarve guhyAd guhyatamaM mama / daza zlokyAbhidhaM stotraM vadAmi dhyAnapUrvakam / / aMkuzaM cAkSasUtraM ca paash-pustkdhaarinniim| muktAhAra samAyuktAM devIM dhyAyed cturbhujaam|| atha dhyAnam OM zuklAM brahmavicArasAraparamAmAdyAM jagadvayApinI, vINA-pustakadhAriNImabhayadAM jADyAMdhakArApahAm / haste sphATikamAlikAM vidadhatIM padmAsane saMsthitAM, vaMde tAM devIM paramezvarIM bhagavatIM buddhipradAM zAradAm / / 1 / / zArdUla. sragdharA. (AmUlAloladhUlI) hrIM hrIM hrIM hRdyabIje zazirucimukuTe kalpavispaSTazobhe, bhavye bhavyAnukUle kumativanadave vishvvNdyaa'ghripdye| padme padmopaviSTe praNatajanamanomodasaMpAdayitrI, protphullajJAnakUTe hariharadayite devi saMsArasAre // 2 // ai ai ai jApyatuSTe himarucimukuTe vallakIvyagrahaste, mAtarmAtarnamaste dahadaha jaDatAM dehi buddhiM prazastAm / vidye vedAMtagIte zrutiparipaThite 'muktide muktimArge, mArgAtItasvarUpe mama bhava varadA zArade zubhravarNe // 3 // dhIM dhIM dhIM dhAraNAkhye dhRtimatinutibhirnAmabhi: kIrtanIye, nitye'nitye nimitte munigaNanamite nUtane vai puraanne| puNye puNyapravAhe hariharanamite varNatattve suvarNe, mAtarmAtrArddha tattve matimatimatide mAdhavaprItinAde // 4 // klIM klIM klIM susvarUpe daha daha duritaM pustakavyagrahasta, saMtuSTAkAracitte smita mukhi subhage muMbhaNi stNbhvidye| mohe mugdha prabodhe mama kuru kumatidhvAMtavidhvaMsamIDye, gI gauM rvAg bhAratI tvaM kavivara rasane siddhide siddhisAdhye // 5 / / sauM sauM sauM zaktibIje kamalabhavamukhAMbhojabhUtasvarUpe, rUpArUpaprakAze sakalaguNamaye nirguNe nirvikaare|| na sthUle naiva sUkSme'pyaviditavibhave jApyavijJAna tattve, vizve vizvAMtarAle suragaNanamite niSkale nityazuddhe // 6 // staumi tvAM tvAM ca vande mama khalu rasanAM mA kadAcit tyajethAH mA me buddhirviruddhA bhavatu mama mano yAtu me devi! pApam / mA me dukhaM kadAcit kvacidapi viSaye pustake mAkulatvaM, zAstre vAde kavitve prasaratu mama dhIrmAstu kuMThA kadAcit // 7 // AruDhA zvetahaMse bhramati ca gagane dakSiNe cAkSasUtraM, vAme haste ca divyaM varakanakamayaM pustakaM jnyaangmyaa| svAM vINAM vAdayaMtI zubhakarakamalaiH zAstravijJAnazabdaiH, krIDantI divyarUpA kamalavaradharA bhAratI suprasannA // 8 // ityetaiH zlokamukhyaiH pratidinamuSasi stauti yo bhaktinamro, vANyA vAcaspaterapyaviditavibhavo "vAkpaTuma'STapaMkaH / sa syAdiSTArthalAbhaM sutamiva satataM pAtu devI janaM taM, saubhAgyaM tasya loke prasaratu kavitA vighnamastaM prayAti // 9 // nirvighnaM tasya vidyA prabhavati satataM cA''zuzAstraprabodhaH, kIrtistrailokyamadhye nivasati vadane zAradA tasya sAkSAt / diirghaayulokpuujy: sakalaguNanidhi: saMtataM rAjyamAnyo, vAgdevyA: suprasAdAt trijagati vijayI jAyate satsabhAsu ||10||anussttp TI. zubhrAzubhra / 2. tvAM / 3. kmle| 4 kUle / 5 nmite| 1. mokssde| 2. bhava mama / 3. maataarth| 4. duritaH / 5. smRtmukh| 6. mukt| 7. vRtavararasane / 8. tuSTe / 9. rasanAM / 10. A zloka DabhoInI pratamA nthii| 11. jAyate shissttgey| 1. bothaiH / 2nirAmiSaiH / 3. dveye'pi 109 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacArI vratI maunI trayodazyAM nirAmayaH / sArasvato jana: pAThAt sa syAdiSTArthalAbhavAn II pakSadvaye trayodazyAmekaviMzatisaMkhyayA / avicchinnaM paTheddhImAn dhyAtvA devI sarasvatIm ||rA sarvapApavinirmuktaH subhago lokavizrutaH / vAMchitaM phalamApnoti lokesminnAtra saMzayaH T?rUcA idaM sArasvataM stotraM vAMchitaM phaladAyakam / paThennaraza satataM brahmaloke mahIyate ||24o iti zrIbrahmAMDapurANe nAradanaMdakezvarasaMvAde brahmaNoktaM sarasvatIstotraM smpuurnnm|| 45 bhASAtara 9) baMne hAtha zikhA (coTalI) upara mUkI bolavuM. OM e zikhA vaSa 10) baMne hAtha AMkha upara mUkI bolavuM. I netratrayAya vaSar ! 11) baMne hAtha bAhu upara mUkI bolavuM. >> kala kavacAca huma 12) jamaNA hAthanI prathama be AMgaLI AgaLa karavI. >> sa* astrAya phA have dhyAna dharavA mATeno zlokArtha odeg, Adya (prathama), jagatamAM vistarelI (phelAyelI), brahmanA vicAronA sAramAM uttama, zukalasvarUpI, vINA-pustakane dhAraNa karanArI, abhacane ApanArI, jaDatvarUpI aMdhakArane dUra karanArI, hastamAM sphaTikanI mAtAne dhAraNa karatI, padmAsanamAM sArI rIte sthira thayelI, buddhine ApanArI bhagavatI paramezvarI zAradAdevI huM tene vaMdana karuM chuM. hI hI hI (maMtrAkSaro) thI hRdaya (AtmA) nA. bIjasvarUpI! caMdranI kAMti jevA mukUTavALI ! A kalpa (yuga)mAM vizeSe spaSTa zobhAvALI ! uttamAM ! bhavyajIvone anu kUla ! kumatirUpI vanamAM Aga lagADanArI ! vizva vaMdanIya caraNarUpI kamaLavALI ! padmasvarUpI ! kamaLa upara birAjelI, atyaMta prasArita jJAnanA zikhara svarUpI, iMdra-zaMkarathI pUAyelI (namAyelI), saMsAranI sArabhUta he devI ! (Apa) namaskAra karAyela manuSyanA manano AnaMda (pramoda) ne saMpAdana karAvanArI cho. 3) e e e e (akSaronA) jApa karavAthI saMtopa pAmanArI, himanI kAMti sarakhA muguTavALI, hAthamAM vINAvALI he mAtA ! he mAtA ! tane namaskAra, jaDatAne tuM bALa, tuM bALI nAkha, kalyANakArI buddhine tuM Apa. he vidyAvALI, vedAMtamAM gavAyelI, kRtiothI sArI rIte paThana karAyelA mokSanA mArgavALI, mokSane ApanArI, mArgAtIta svarUpavALI, he zubha (ujjavaLa) varNavALI, he zAradA (mAM) mane tuM varadAna ApanArI OM maMgalavAcaka, zrI sarasvatI stotranA-maMtranA RSi mArkaDeya ane AzvalAyana che. A stotranA chaMda sragdharA ane anuSTrapa che. devatA sarasvatI che. bIja e che, vada vada e (maMtra) nI zakti, vada vada che. sarva vidyA prasannA e kIlaka che, mArI vANI-siddhine mATe, japa mATe viniyoga che. stotramAM maMtra A pramANe che. 3. je va va vatnI vArinI mama jihvAgre vasati sau svAhA // OM oM hrIM aiM | klIM sauM sarasvatyai nmH|| have (deha) nyAsa (sthApana) be prakAre (karanyAsa hRdayAdinyAsa) karavAno batAve che. 1) baMne aMguThAmAM tarjanI sthApana karI bolavuM. 0 oM aMguSThAbhyAM namaH | 2) baMne hAthanI prathama AMgaLI AgaLa karavI. hrIM tarjanIbhyAM namaH | 3) baMne hAthanI madhyamA (vacalI) AMgaLI AgaLa karavI. che e madhyamAbhyAM namaH| 4) baMne hAthanI anAmikA AMgaLI AgaLa karavI. $ rthI anAmikAbhyAM namaH | 5) baMne hAthanI chellI AMgaLI AgaLa karavI. >> kala kaniSThikAbhyAM namaH | 6) baMne hAthanA taLIyA AMgaLI pheravatAM bolavuM. >> sI karatalakarapRSThAbhyAM namaH | 7) baMne hAtha hRdaya upara mUkI bolavuM. oN hRdayAya namaH | 8) baMne hAtha mastaka upara mUkI bolavuM. OM hrIM zirase svAhA, thA. 4) ghI ghI ghI dhAraNA e nAmavALI ! zruti-mati-suti (namaskAra) e nAmothI kIrtana (prazaMsA) karavA yogya ! nityA ane anityA (svarUpA), nimittasvarUpA ! muninA samUhothI. namAyelI, nUtana svarUpa ane prAcIna rUpA, puNyavALI ane pavitra pravAhavALI, hari-harathI vaMdana karAyelI, (bAvana) vargo mAM tattvarUpI, suMdara varNavALI, ardha mAtrAnA paNa tattvavALI, buddhivALI, buddhi ApanArI, mAdhava (kRSNa) ne prIti (prema) no nAda karAvanArI. 5) klI* lIM klI e (maMtro) thI suMdara svarUpavALI ! hAthamAM pustakane dhAraNa karanArI ! saMtoSane karAvanAra cittavALI! 160 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hasatA mukhavALI ! suMdara bhAgyavALI ! jaMbhiNI ane staMbhanI vighAvALI ! (8) durita pApane bALa-bALa moharUpA, mugdha (abhaNa) ne jagADanArI he pUjanIya! he vANI, he bhASA, he vAcA, he bhAratI ! he siddhidAyinI, he siddhithI sAdhya devI, he uttamakavionI jihavAsvarUpa mArA kubuddhirUpI aMdhakArano nAza karo. 5. anuchupa chaMdanA zloko brahmacArI-vratavALo-mInavALo svastha cittavALo sarasvatIno bhakatajana terazanA divase icchita (A stotranA) pAThathI padArthano lAbhavALo thAya. 11. baMne pakSa (suda-vada) mAM terazanA divase ekavIza saMkhyAthI (21 vAra) je buddhimAna puruSa niraMtara sarasvatI devInuM dhyAna dharIne pATha (jApa) kare che. 12. te sarva pApothI mukata thaI, saubhAgyavALo, loka prasiddha thAya che. priya vAMchita phaLane A lokamAM ja prApta kare che temAM saMzaya (zaMkA) nathI. 13. manavAMchita phaLadAyaka A sarasvatInA stotrane nitya je manuSya bhaNe te brahma(deva) lokamAM pUjAya che. 14. saMpUrNa. 46 anuvAda sodeg se sau e (maMtrAkSaro rUpI) zakitanA bIjavALI, brahmAnA mukhakamaLarUpa bane lI ! rUpa-arUpanA prakAzavALA, sakalaguNasvarUpA ! nirguNI ! vikArarahitA ! tuM sthUla phUpAM nathI, sUkSma (adazya) rUpA nathI chatAM paNa jeno vaibhava jANI zakAyo nathI evI ! jApa karavA yogya vizeSe jJAnanA tattvavALI ! vizvasvarUpA! vizvavyApinI ! devonA samUhothI namana karAyelI ! zAMta svarUpI ! (ane) nitya zuddhasvarUpA! (tuM cho.) 6. he devI! huM tane vaMdana karuM chuM ane tArI stuti karuM chuM. kharekhara mArI jIvA (jIbha) no kayAreya paNa tuM tyAga na karIza. mArI buddhi, viruddha (virata) na thAo, mAruM mana pApane prApta na karo, mane kayAreya koIpaNa viSayamAM duHkha na thAo, pustaka (graMtha) mAM AkULatA (vyagratA) na thAo, zAstramAM, vAdamAM ane kavitvamAM mArI badri vistAra pAmo paNa kayAreya kuMThita na thAo. 7. jamaNA hAthamAM mALAne ane DAbA hAthamAM divya uttama suvarNamaya pustakane (dhAraNa karatI), jJAnathI jenuM svarUpa jANI zakAya evI, pavitra kara (hAtha) kamalovaDe zAstra vA vijJAnavALAM zabdothI potAnI vINAne vagADatI, divya (taja) rUpavALI, ati uttama kamalane dhAraNa karatI, atyaMta prasanna evI, krIDA karatI bhAratI, zveta (ujajavaLa) haMsa upara ArUDha thayelI, AkAzamArge (bhamatI) vihAra kare che. bhakitathI namra (saraLa) banelo je (bhakata) manuSya, pratyeka divase (dararoja) prAtaHkAle (savAramAM) A rIte mukhya zloko vaDe stuti kare che. (te) vANIthI vAcaspati (guru) dvArA paNa nA jANI zakAya evA vaibhavavALo, vANImAM kuzaLa, dhovAyelA kAvvA (doSa-pApa) vALo thAya, te devI haMmezA artha (zabda-artha) lAbhanI icchAvALA te manuSyane putranI jema rakSe, lokamAM tenA saubhAgya ane kavitA vistAra pAme, vina aMtane prApta kare che. 8. OM (maMgala vAcaka) zrI sarasvatI stotra ke maMtra ke RSi mArkaNDeya aura AzvalAyana haiM, isa stotra ke chaMda sragdharA aura anuSTapa haiM, devatA sarasvatI hai, bIja aiM hai, vada vada isa maMtra kI zakti vada vada hai, sarva vidyA prasannA ye kIlaka haiM, merI vANI-siddhi ke liye, japa ke liye viniyoga hai, totrajaimaMtra tarA ... vava vatnI vavAdrinI kama nihALe vasati vAdA... . che I I If a sarasvatya nama:... .. 3 () cA (sthApana) te praznAra che ne ! vatAyA hai.... 1) donoM aMguThoM meM tarjanI sthApana karake bolnaa| 3 ma maMjhAmya nama: | 2) sona hAtha prathama maMtnI 3 nA . huM tarnanaLya nama: | 3) donoM hAthoM kI madhyamA aMgulI Age krnaa| OM aiM madhyamAbhyA namaH / 4) donoM hAtho kI anAmikA aMgulI Age krnaa| OMdhI anAmikAbhyAM nmH| 5) donoM hAthoM kI kaniSThA aMgulI Age krnaa| OMklI kaniSThikAbhyAM nmH| 6) donoM hAthoM meM hathailI aMgulI phirAte bolnaa| OM sau karatalakarapRSThAbhyAM namaH / vAEvInA prabhAva (kRpA) thI, tenI vidyA ane zIghatAthI zAstranuM jJAna nirvighnapaNe haMmezA pragaTa thAya che. traNeya lokamAM kIrti phelAya che. sAkSAtapaNe zAradAdevI tenA mukhamAM nivAsa kare che. te dIrgha AyuSyavALo, lokamAM pUjaya, sakala guNono bhaMDAra, ane cirakALa sudhI rAjamAnya thayelo traNeya jagatamAM paMDitonI sabhAmAM vijayI thAya che. 10. 111 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7) donoM hAtha hRdaya para rakhakara bolnaa| OM A~ hRdayAya namaH / 8) donoM hAtha mastaka para rakhakara bolnaa| OM hrIM zirase svaahaa| 9) donoM hAtha zikhA para rakhakara bolnaa| OM aiM zikhAyai vsstt| 10) dono hAtha netra para rakhakara bolnaa| OMdhI netratrayAya vauSaT / 11) donoM hAtha bAhu para rakhakara bolnaa| OM klIM kavacAya hum / 12) dAyeM hAtha kI prathama do aMgulI Age krnaa| OM sauM astrAya phaT / aba dhyAna dharane ke liye zlAkArtha OM Adya (prathama), jagata meM vistRta, brahmake vicAro ke sAra meM uttama, zuklasvarUpI, vINA aura pustaka ko dhAraNa karanevAlI, abhaya denevAlI, jaDatva rUpI aMdhakAra ko dUra karanevAlI, karakamaloM meM sphaTika kI mAlA ko dhAraNa karanevAlI, padmAsana meM acchI taraha se sthira AsanavAlI, buddhi ko denevAlI, bhagavatI paramezvarI zAradA devI ko maiM vaMdana karatA huuN| hrIM hrIM hrIM (maMtrAkSaro) se hRdaya (AtmA) meM bIja svarUpI ! caMdra kI kAMti jaise mukuTa vAlI, isa kalpayuga meM vizeSarUpa se spaSTa zobhAvAlI ! uttamA bhavyajIvoM ko anukUla ! kumati rUpI vana meM Aga lagAnevAlI ! vizva vaMdanIya, caraNarUpI kamalavAlI, padma svarUpI! kamala para birAjane vAlI, atyaMta prasArita jJAna ke zikhara svarUpI, iMdra-zaMkara se pUjita (namana kI gayI), saMsAra kI sArabhUta, devI Apa namaskAra karanevAle manuSya ke mana kA AnaMda pramoda prApta karAnevAlI haiN| 2. e~ e~ e~ isa akSaroM kA jApa karane se saMtoSa pAne vAlI, hima kI kAMti jaise mukuTavAlI, hAthoMmeM vINAvAlI, he mAtA, he mAtA, tujhako namaskAra / merI jaDatA kA tU dahana kara, dahana kara ! kalyANakArI buddhi de| he vidyAvAlI, vedAMto meM prazaMsanIya, zrutiyoM se acchI taraha se paThana kiye gaye mokSa ke mArgavAlI, mokSa ko denevAlI, mArgAtIta svarUpavAlI, he zubha ujjvala varNavAlI, he zAradA mA~, mujhe tUM varadAna denevAlI ho.. / ___dhIM dhI dhIM dhAraNA isa nAmavAlI dhRti-mati-nuti (namaskAra) ina nAmoM se kIrtana karane yogya, nityA aura anityA (svarUpA), nimitta svarUpA, muniyoM ke samUhoM se namaskRta, nUtana svarUpA aura prAcIna svarUpA, puNyavAlI aura pavitra pravAhavAlI, hari hara se namana kI jAnevAlI, bAvana vargoM meM tattvarUpI, suMdara varNavAlI, ardha mAtrA ke tattvavAlI, buddhivAlI, buddhi denevAlI, mAdhava (kRSNa) ko prIti (prema) kA nAda karAnevAlI klIM klIM klIM ina maMtroM se suMdara svarUpavAlI, hAtha meM pustaka dhAraNa karanevAlI, saMtoSa karAnevAle cittavAlI, ha~sate mukhavAlI, suMdara bhAgyavAlI, jUMbhiNI aura staMbhanI vidyAvAlI, tU durita pApa kA dahana kara, dahana kara, moharUpA, mugdha (ajJAnI) ko jagAnevAlI, mere kubuddhi rUpI aMdhakAra kA nAza kara, nAza kr| 5. sauM sauM sauM ina maMtrAkSaro rUpI zakti ke bIjavAlI, brahmA ke mukha kamala rUpa banI huI, rUpa-arUpake prakAzavAlI, sakala guNa svarUpA, nirguNI, vikAra rahitA, tUM sthUla rUpA nahI hai, sUkSma (adRzya) rUpA nahIM hai phira bhI jisakA vaibhava jAnA nahI jA sakatA hai aisI jApa karane yogya, vizeSata: jJAna ke tattvavAlI, vizva svarUpA, vizva vyApinI, devoke samuhoseM namana kI jAnevAlI, zAMta svarUpI aura nitya zuddha svarUpA tuma ho tuma ho| he devI ! maiM tumheM vaMdana karatA hU~ aura stuti karatA haiM, saca meM merI jihvA kA Apa kabhI bhI tyAga nahIM krnaa| merI buddhi vikRta na (viruddha) na ho, merA mana pApa ko prApta na kare, mujhako kabhI bhI kisI bhI viSaya meM duHkha na ho / pustaka meM (graMtha meM) mana Akula vyAkula na ho / zAstrameM, vAdameM aura kavitva meM merI buddhi kA vistAra ho / para kabhI bhI kuMThita na ho na ho...| dAyeM hAtha meM mAlA aura bAyeM hAtha meM divya uttama suvarNamaya pustaka ko dhAraNa karatI huI, jJAnase jisakA svarUpa jJAta ho sake aisI, pavitra kara kamaloMse zAstra ke vijJAnavAle zabdoMse apanI vINA ko bajAtI huI, divya teja rUpavAlI, ati uttama kamaloM ko grahaNa karatI huI, atyaMta prasanna aisI, krIDA karatI bhAratI zveta ujjvala haMsa para AruDha huI AkAza mArga me viharatI huI phiratI hai| bhakti se namra (sarala) banA huA jo manuSya (bhakta) pratidina prAta: kAlameM isa rIti se mukhya zloka se stuti karatA hai vaha vANI se bRhaspati ko bhI jJAta na ho aisA vaibhavazAlI, vANImeM kuzala, dhule kIcaDa (pApa-doSa) vAlA hotA hai / vaha devI sadA ke liye artha (zabda-artha) lAbha kI icchAvAle usa manuSya kI putra kI taraha rakSA kare, usakA lokameM saubhAgya aura kavitA kA vistAra hotA hai, vighna aMta ko prApta karate haiN| __ vAgdevI ke prabhAva kRpA se usakI vidyA aura zIghratA se zAstra kA jJAna nirvighnatAse sadA ke liye pragaTa hotA hai| tIna loka meM kIrti phailatI hai| sAkSAt zAradA devI usake mukha meM nivAsa karatI hai, dIrgha AyuSyavAlA, loka meM pUjya, sakala guNoM kA bhaMDAra aura 112 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cirakAla taka rAjyamAnya hokara tInoM loka meM paMDitoM kI sabhA meM vijayI hotA hai| 10. anuSTupa chaMda ke zloka sarvakAmapradA sarvagA sarvadA, kalpavRkSasya lakSmI hasantI sdaa| tvatprasAdAd vinA dehinAM kA gatiH, kA mati: kA ratiH kA dhRtiH kA sthiti: (paJcabhiH kulakam ) sthitiH (paJcabhiH kulakam ) // 6 // lATakarNATakAzmIrasaMbhAvinI, shriismullaassaubhaagysNjiivnii| mekhalAsiJjitairugirantI priyaM, sevakAnAmameyAM dadAmi shriym||7|| brahmacArI vratI svastha cittavAlA sarasvatI ke bhaktajana mauna dhAraNa karake trayodazI ke dina (isa stotra ke) pAThase icchita padArtha prApti karatA hai lAbhakArI hotA hai| 11. donoM pakSa (zukla-kRSNa) meM trayodazI ke dina ikkIsa bAra jo buddhimAna puruSa niraMtara sarasvatI devI kA dhyAna dharake pATha jApa karatA hai vaha manuSya.. 12. sarva pApoM se mukta banA huA, saubhAgyavAlA, loka prasiddha, priya vAMchita phala ko isa lokameM hI prApta karatA hai| isameM koI saMdeha nahIM hai| 13. manavAMchita phaladAyaka isa sarasvatI ke stotra ko jo manuSya nitya par3hatA hai vaha brahmaloka meM pUjanIya hotA hai| kasya kiM dIyate kasya kiMkSIyate, kasya kiM vallabhaM kasya kiM drlbhm?| kena ko bAdhyate kena kaH sAdhyate, kena ko jIyate ko varo dIyate yugmam / / 8 / / bhArati ! yastava purataH stotramidaM paThati shuddhbhaaven| sa bhavati suragurutulyo medhAmAvahati cirakAlam AryA // 9 // iti mahAmantramayabhAratIstotraM sampUrNam // mUla maMtra :- OM hrIM haMsa pratyaGgire ! hasklI sarvazaMkari! mama zAntiM kuru kuru aiM hrIM svAhA / / mahAvidye sNpuurnn| 4 46 bhASAntara // zrI mahAmantramayaM bhAratIstotram / / pATaNa he. jJA. bhaM. prata naM. 19138, 13171, 14245, 12223. sragviNI chaMda rAga :- pAsa. zaMkhezvarA sAra kara sevakA..... rAjate zrImatI bhAratI devatA, zAradenduprabhAvibhramaM bibhrtii| maJjamaJjIrajhaGkArasaJcAriNI, tAramuktAlatAhArazRGgAriNI // 1 // cArucUlaM dukUlaM dadhAnA ghanaM, ketakIgandhasaMdarbhitacandanam / mAlatIpuSpamAlAlasatkandharA, kunda-mandAra-bandhUkagandhoddharA // 2 // sphArazRGgAra vistArasaJcAriNI, raudradAridrayadaurbhAgya nirnaashinii| zobhanAlokanA locanAnandinI, komalAlApapIyUSanisyandinI // 3 // zArada (pUrNimA)nA caMdranI kAMtinI bhAnti (athavA zobhA)ne dhAraNa karanArI tathA madhura (jhAMjhara)nA nAda vaDe jANe jhaMkArathI saMcAra karanArI tathA manohara maukitaka (motI) latAnA hAra rUpa alaMkArathI yukata evI zrImatI sarasvatI devI zobhe che. 1. manamohaka cUDA (kora ?) vALA vastrane temaja ketakInA sugaMdhathI suvAsita evA gADha caMdanane (zarIra) dhAraNa karanArI, mAlatInA puSponI mALAvaDe zobhatI grIvA (garadana)vALI, kuMda, madAra ane babUka (baporIyA vRkSa)nA puSpa suvAsathI paripUrNa evI, ghaNA AbhUSaNonA vistArathI saMcAra (gati) karanArI, bhayaMkara durbhAgya ane daridratAno vinAza karanArI, suMdara darzanavALI ane netrane AnaMda ApanArI, mRdugoSThIrUpa amRtane TapakAvanArI, uttama kapUra ane kastUrikAthI vibhUSita, samasta vijJAna ane vidyAne dhAraNa karanArI viduSI, jeNe hAthamAM hAra akSamALA ane kamaLone rAkhyAM che evI, kaMkaNanI sattatiA (samUha)thI zobhatAM suMdara hAthavALI, rAjahaMsanA deharUpa krIDAvimAnamAM rahelI, vINAvaDe lAlita, pustakathI vibhUSita dedIpyamAna, suMdara svara (nAdIvALI, pAkI gayelA bimbA sArakarpUrakastUrikAmaNDitA, sarvavijJAnavidyAdharI pnndditaa| hastavinyastadAmAkSamAlAmbujA, kaGkaNazreNivibhrAjitazrIbhujA // 4 // rAjahaMsAGgalIlAvimAna sthitA, vINayA lAlitA pustkaalngkRtaa| bhAsvarA susvarApakvabimbAdharA, ruparekhAdharA divyayogIzvarA // 5 // TI. 1. cUDaM / 2. dadhAnaM / 3. nihAra saMhAra / 4. duHkhAdri vidrAviNI / 5. vimaane| TI. 6. sarvagA sarvadA sarva kaamprdaa| 7. yatprasAdaM / 8. kA dhRtiH kA rati / 9. dadAnA sevakAnAmivAhaM dadAmi zriyaM / 10. satatamiva / 113 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (i) nAbhepA (lAla) hohapAjI, 3panI rejAne dhAraeA DaranArI, divya yogIonI svAminI, sarvadA samaya vAMchitone arpaNa sarvagAmI tathA sadA kalpavRkSanI lassIne hasI kADhatI evI tuM che. tArI kRpA vinA prANIonI zI gati che ? zI buddhi che ? zI prIti che ? zuM dhairya che ? tathA zI sthiti che ? (2) thI (9) sATa (hakSiNa gu4rAta) eTa ne DAzmIra (khehezomAM) prasiddhi pAmelI, lakSmInAM samallAsa ane saubhAgya ne sacetana DaranArI TimejasA (hoza ) nA zabhothI hone zuM khApavu che ? ane konuM zuM na karavuM che ? kone zuM ISTa che ? ane kone zuM huHzaya che ? hoe hone sAdhya che ? paNI DoeA hone huHja he che ? koNa konAthI jItAya che ? kayuM varadAna ApavuM joIe ? evuM ISTa vAkaya uccAranArI huM sevakone lakSmI ApuM chuM. (7)-(8) he sarasvatI ! je A stotranuM zuddha bhAvapUrvaka tArI samakSa paThana kare che te bRhaspatinA samAna thAya che ane A jagatamAM niraMtara buddhine dhAraNa kare che. (e) saMpUrNa. 46 anuvAda zarada ( pUrNimA) ke caMdra kI kAMti kI bhrAnti (zobhA) ko dhAraNa karane vAlI aura madhura jhAMjha ke bAda se saMcAra karanevAlI aura manohara mauktika (motI) latA ke hAra rUpa alaMkAra se mukta aisI zrImatI sarasvatI devI zobhA de rahI haiM / 1. manamohaka cUDA (kora) vAlA vastra ko aura ketakI kI sugaMdha se suvAsita gADa caMdana ko (zarIra para ) dhAraNa karane vAlI, mAlatI ke puSpoM kI mAlA se suzobhita grIvA (garadana) vAlI, kuMda, maMdAra evaM bandhUka (dupahariyA ke vRkSa) ke puSpa kI suvAsa se paripUrNa aisI, bahuta sAre AbhUSaNo ke vistArase saJcAra (gati) karane vAlI, bhayaMkara durbhAgya aura daridratA kA vinAza karanevAlI, suMdara darzanavAlI aura netra ko AnaMda dene vAlI, mRdu goSThi rUpI amRta ko TapakAne vAlI, uttama karpUra aura kastUrikA se vibhUSita, samasta vijJAna aura vidyA ko dhAraNa karanevAlI viduSI, jisake hAthameM hAra, akSamAlA aura kamaloM ko rakhA hai aisI, kaMkaNa kI santati (samUha) se suzobhita suMdara hAthavAlI, rAjahaMsa ke deharupa krIDA vimAna meM rahanevAlI, vINA se lAlita, pustaka se vibhUSita dedIpyamAna suMdara svara (nAda) vAlI, pakva bimba (phala) jaise oSTha (adhara) vAlI rupa kI rekhA ko dhAraNa karane vAlI divya yogiyokI svAminI, sarvadA samagra vAMchitoM ko arpaNa karane vAlI, sarvagAmI aura sadA kalpavRkSa kI " lakSmIpara ha~sanevAlI hove aisI tUM hai, terI kRpAke binA prANiyoMkA kyA hAla hai ? kyA buddhi hai ? kyA prIti hai ? kyA dhairya hai ? kyA sthiti hai ?... 2-6. lATa (dakSiNa gujarAta) karNATaka aura kAzmIra ( ina dezoM meM) prasiddha huI, lakSmI ke samullAsa aura saubhAgya ko sacetana karanevAlI, kaTimekhalA (karadhInI) ke zabdoM se kisako kyA denA hai ? aura kisako kyA naSTa karanA hai ? kisako kyA iSTa hai ? aura kisako kyA duHzakya hai kauna kisako sAdhya hai? phira kauna kisako duHkha de rahA hai ? kauna kisase jIta ho rahA hai ? kyA varadAna denA cAhiye aisA iSTa vAkya bolanevAlI maiM sevakoM ko lakSmI de rahI hU~ / 7-8. he sarasvato jo isa stotrake zuddha bhAvapUrvaka tere sammukha, paThana karatA hai vo bRhaspati ke samAna hotA hai aura isa jagata meM niraMtara buddhi ko dhAraNa karatA hai / ..... 9. / iti sampUrNam / kavikalidAsaviracitaM zrI shaardaastotrm| pATaNa he. jJA. bhaM. prata naM. 11676, sUrata ha.li. jJA. 426 / 3927 druta 'vilaMbita chaMda :- sarasa zAMti sudhArasa.... vipulasIkhyamanaMtadhanAgamaM ripukule jayamiSTasamAgamaM / nigamazAstravivekamahodayaM bhavati paMcavinAyakadarzanam vizadazAradacaMdrasamAnanA, mRgapayobhavikhaMjanalocanA / taruNabhUrUhapallavatAdharA, haratu no duritaM bhuvi bhAratI zravaNamaNDitasanmaNikuNDalA, bhramara-martikajjalakuntalA / kanakaratnamanoharamekhalA haratu no duritaM bhuvi bhAratI 11311 47 " " 114 vidhumarAlapayocchavidujvalA, tanulatAkusumAmbujapezalA / dazanadADimabIjavirAjitA, haratu no duritaM bhuvi bhAratI 11211 IIRII ||4|| 11411 stanaviDambitamatadunnati (ghaTonnati) stddurojjhitkuNjrkumbhhaa| caraNakAMtijitAruNapaMkajA haratu no duritaM bhuvi bhAratI vimalavidrumapANiruhAsanA, salilasaMbhavanAlilasabhujA / kamalakuMkumajA citacitkarA, haratu no duritaM bhuvi bhAratI // 6 // pragaTa pANi (pIna) kare japamAlikA, kamalapustakaveNuvarAdharA / dhavalahaMsa samAzrita vAhanA, haraMtu no duritaM bhuvi bhAratI // 7 // harati saivapati rvasUbhUdharA, sakaladharmasudhArasasAgarA / manujamAnajajalpamahoravi, haratu no duritaM bhuvi bhAratI kamalakaMdhasitAcaraNAM varAM mukuTakaMkaNahArasadAMgajA / ||8|| Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukavimAnasamAnasamAkulA, haratu no duritaM bhuvi bhAratI // 9 / / kamalakaiTamanAM vipanodarI, sklmNglbhuuruuhmNjrii| bahudhanArpitatAmRtavallarI, haratu no duritaM bhuvi bhAratI // 10 / / suranarAnararAnararAgadA, vibudhimA budhimA budhimaandaa| sukavitA kavitA kavitAradA, haratu no duritaM bhuvi bhAratI / / 11 / / stutimimAM paThate prativAsaraM, jagati yo grahaNI sukhsNpdaaN| bhavati tasya sadA varadAyakA, ubhayalokasukhaM labhate nara : // 12 // muni-vilocana-bANa-mahI same, nabhasi mAsa tithau pratipad rvau| dvijavarAnucarastavanaM girA, stuti namodvijalaMbasuto hariH // 13 // bhagavati stavanaM prasukomalaM, bhyndossdridrvinaashnN| mama kRpA kriyate vidyAdharaM, pratidina hRdaye kamalApatiH // 14 // kamalabhUtanayA mukhapaMkaje, vasatu te kamalA karapallava / vapupine ramatAM kamalAgaja: pratidinaM hRdaye kamalApati: // 15 / / kamaLanI nALathI zobhAM pAmatI bhujAvALI, kamaLanI komaLatAM utpanna thanArI ane pavitratA jagatamAM bhAratI devI amArA pApane dUra kare. pragaTapaNe prazaMsAyogya hAthamAM japamALAvALI, kamaLapustaka ane vINAnI vidyAne dhAraNa karanArI zveta (dedIpyamAna) haMsano suMdara rIte Azraya karelAM vAhanavALI, jagatamAM bhAratI devI amArA pApane dUra kare. te ja pati (svAmI) svarUpa che je samasta vizvanI adhikAriNI (ane) prakAzanA sthAna nakSatrAdi (brahmAMDa)ne dhAraNa karanArI, sakala dharma rUpI amRtarasanA sAgaravALI, ane maMtrathI utpanna thayela manuSya saMbaMdhI dhvanine viSe mahAna ghaMTA (avAja)vALI jagatamAM bhAratI devI amArA pApane dUra kare. 8 kamaLanA kaMda (bIja) jevA zveta (zuddha) AcaraNane pasaMda karanArI, mugaTa-kaMkaNa (hAthanA kaDAM) ane hArathI sadAya alaMkRta sArA kavio dvArA viziSTa mAnasa (hRdaya) nA samAnathI utkRSTapaNe prazaMsita thayelI jagatamAM bhAratI devI amArA pApane || sapUIm | dUra kare. 47, bhASAntara paMcavinAyaka (moda - pramoda- durmukha - sumukha gaNanAyaka) nuM darzana puSkaLa prakAre sukhavALuM, anaMtadhana ApanAruM, zatruonA samuhamAM jaya karanAruM, mitrano samAgama karanAruM ane vedAdi zAstromAM vivekano mahAudaya karanAruM hoya che. nirmaLa zaradapUrNimAnA cAMda sarakhA mukhavALI, haraNa - kamaLa ane khaMjanapakSI jevA locana (netra)vALI, tAjA (komaLa) vRkSanI kupaLone dhAraNa karanArI jagamAM bhAratI devI amArA pApane dUra kare.. kAnamAM zobhA pAmelA suMdara maNionA kuMDalavALI, bhamarA jevA snigdha ane kAjaLa samAna kALA kezavALI, suvarNa ane ratnanA manohara kaMdorAvALI jagatamAM bhAratI devI amArA pApane dUra kare. caMdra-rAja haMsa pANI jevA svaccha jJAnanA uchaLatA jaLavALI, pAtaLI latA, phulo ane kamaLanI jema komaLa, dAMto dADamanI kaLI jevA suzobhita jagatamAM bhAratI devI . amArA pApane dUra kare. unata stanataTathI suvarNa kaLaza ane hAthInA kuMbha sthaLane jitanArI, caraNanI kAMtithI lAla kuM paNa kulane harAvanArI, jagatamAM bhAratI devI amArA pApane dUra karo. atisvaccha lAla (paravALAM) jevI AMgaLInI mudrAvALI. kamaLanA (guNadharmone) tiraskRta karanArA manavALI, (?) vizeSe stuti karavA sthAnabhUta, sakala kalyANarUpI vRkSanI maMjarI, ghaNAM dhananuM dAna devAmAM amRtanI velaDI rUpa, evI jagatamAM bhAratI devI amArA pApane dUra kare. 10 devo, manuSyo ane rAkSasone dAna denArI ane paramAtmA pratye anurAga ApanArI, paMDito, apaMDitone saMpUrNa bodhapUrvaka (ane) sanmAna ApanArI, prasiddha kavionA samUhane kavi karma, mATe kavi (sArasvata) maMtra ApanArI, kAmadhenu gAyanI jema ane prakAzanI jema zakitasaMpanna (sarasvatI) adhikAriNI che. 11 je denika A stutine bhaNe che (te) sukhanI saMpadAne grahaNa karanAro jaya pAme che. haMmezA tene devI uttama varadAna ApanArI thAya che ane ubhaya lokanA sukhane prApta kare che. 12 1427 (caudazo sattAvIza)nI sAla zravaNamAsamAM ekamane ravivAre stutimAM manavALA jilaMbanA putra harie sarasvatI viSayaka uttama brAhmaNo nA mukhamAM rahenAruM stavana racyuM (banAvyuM) che. 13 - vidyAne dhAraNa karanAruM, atyaMta komaLa ane bhaya doSa daridratAnuM vinAza karanAruM A stavana che. he bhagavatI ! (tArA vaDe) mArA mATe kRpA karAya che. haMmezA hRdayamAM viSNu (rahe) che. 14 mukharUpI kamaLamAM sarasvatI rame che. kamaLa taMtunI jema vistarelA ane komaLa pAMdaDA jevA hastamAM lakSmI rame che. zarIranA aMtakALe haMmezA hRdayamAM lakSmI dvArA alaMkRta thayelA viSNu rame che. -: saMpUrNa : 115 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 anuvAda paMcavinAyaka (moda-pramoda-durmukha-sumukha gaNanAyaka) kA darzana, hara prakAra se sukha denevAlA, anaMta dhana denevAlA, zatruoM ke samUha meM jaya karanevAlA, mitra kA samAgama karAnevAlA, aura vedAdi zAstro meM viveka kA mahAudaya karAne vAlA hotA hai| 1. nirmala zaradapUrNimA ke cAMda jaise mukhavAlI haraNa-kamala aura khaMjana pakSI jaise locanavAlI, navapallavita (komala) vRkSa kI kuMpaLa ko dhAraNa karanevAlI, jagata meM bhAratI devI hamAre pApa ko dhana kA dAna dene meM amRta kI latA ke samAna, aisI jagata meM bhAratI devI hamAre pApa ko dUra kre| 10. devo, manuSyo aura rAkSasoM ko dAna denevAlI aura evaM paramAtmA ke prati anurAga denevAlI, paMDito, apaMDito ko saMpUrNa bodhapUrvaka (aura) sammAna denevAlI, prasiddha kaviyoM ke samUha kA kavi karma, ke lie kavi (sArasvata) maMtra denevAlI, kAmadhenu gAya kI taraha aura prakAza ke jaise zakti saMpanna (sarasvatI) adhikAriNI hai|11. jo nityadina isa stuti ko par3hatA hai (vo) sukha kI saMpadA ko grahaNa karanevAlA jaya prApta karatA hai| sadA use devI uttama varadAna denevAlI hotI hai aura ubhaya loka kA sukha prApta karatA hai| 12. 1427 codaha so sattAIza) tI sAla zrAvaNa mahine meM ekama ko ravivAra ke dina, stuti meM manavAlA dvijalaMba ke putra hari ne sarasvatI viSayaka uttamabrAhmaNoke mukha meM rahanevAlA stavana banAyA dUra kre| vidyAko dhAraNa karanevAlA, atyaMta komala-bhaya-doSa evaM daridratA kA vinAza karanevAlA yaha stavana hai he bhagavatI ! (tere dvArA) mere liye kRpA ho rahI hai| sadA hRdayameM viSNu (basate) hai| 14. mukharUpI kamalameM sarasvatI khela rahI hai| kamalataMtukI taraha vistare hue evaM komala pattiyo jaise hAthame lakSmI khela rahI hai zarIra ke aMtakAla meM sadA hRdayameM lakSmIdvArA alaMkRta hue viSNu khela rahe / smpuurnnm| kAno meM zobhA denAre suMdara maNiyoM ke kuMDalavAlI, bha~vare jaise snigdha aura kAjala samAna kAle kezavAlI, suvarNa aura ratna ke manohara karadhanIvAlI, jagata meM bhAratI devI hamAre pApa ko dUra kare. 3. caMdra-rAjahaMsa jala jaisA svaccha jJAna ke uchalate jalavAlI, patalI latA, phulo evaM kamala jaise komala, dAMta dADama kI kalI samAna suzobhita, jagata meM bhAratI devI hamAre pApa ko dUra kre|4. unnata stanataTa se suvarNa kalaza aura hAthI ke kuMbha sthala ko jitane vAlI, caraNa kI kAMti se lAla navapallavita phula ko harAne vAlI, jagatameM bhAratI devI hamAre duritoM ko dUra kre| 5. ___ ati svaccha lAla (paravAlA) jaisI aMgUlIyoM kI mudrAvAlI, kamala kI nAlase zobhA pA rahI bhujAvAlI, kamala kI komalatA meM utpanna honevAlI aura pavitra, jagata meM bhAratI devI hamAre pApa ko dUra kre| pragaTa hokara prazaMsA yogya hAtha meM japamAlA vAlI, kamalapustaka aura vINA kI vidyA ko dhAraNa karanevAlI, zveta (dedIpyamAna) haMsa kA suMdara rIta se Azraya kiye hue vAhanavAlI, jagata meM bhAratI devI hamAre pApa ko dUra kre| vo hI pati (svAmI) svarUpa hai jo samasta vizva kI adhikAriNI (aura) prakAza ke sthAna nakSatrAdi (brahmAMDa) ko dhAraNa karanevAlI, sakala dharma rUpI amRtarasa ke sAgaravAlI aura maMtra se utpanna hue manuSya saMbaMdhI dhvani ke lie mahAna ghaMTa (AvAja) vAlI, jagata meM bhAratI devI hamAre pApako dUra kre| kamala ke kaMda (bIja) jaise zveta (zuddha) AcaraNa ko pasaMda karanevAlI mukuTa-kaMkaNa aura hAra se sadA hI alaMkRta, hara kaviyoM dvArA viziSTa mAnasa (hRdaya) ke sammAna se utkRSTa rIta se prazaMsita huI jagata meM bhAratI devI hamAre pApa ko dUra kre| kamala ke (guNadharmo ko) tiraskRta karanekA manavAlI, vizeSa meM stuti karane sthAnabhUta, sakala kalyANarUpI vRkSa kI maMjarI, bahuta 48 mahAkavilaghupaNDitaviracitaM tripurAbhAratIstotram DabhoI prata naM. 556/519 pATaNa ha. pa. naM. 9756, 9337, 9338 zArdUla - snAtasyA. // 2 // aindrasyeva zarAsanasya dadhatI madhyelalATaM prabhAM, zau klI kAntimanuSNa gauriva zirasyAtanvatI srvtH| eSA'sau tripurA hRdi dyutirivoSNAMzoH sadAhaH sthitA, chindyAdruH sahasA padaistribhiraghaM jyotirmayI vAGmayI yA mAtrA vapuSI latAtanulasattantUsthiti sparddhinI, vAgbIje prathame sthitA tava sadA tAM manmahe te vayam / zaktiM kuNDalinIti vizvajananavyApAra baddhodyamAM, jJAtvetthaM na punaH spRzanti jananI garbhe'rbhakatvaM narA: // 2 // TI. 1. goriva / 2. chindyAnnaH / 3. pusii| Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // dRSTavA saMbhramakAri vastu sahasA ai ai iti vyAhRtaM, yenAkUtavazAdapIha varade ! bindaM vinA'pyakSaram / tasyApi dhruvameva devi! tarasA jAte tavA'nugrahe, vAcaH sUktisudhArasadravamuco niryAntiva kvAmbujAt // 3 // yannitye tava kAmarAjamaparaM mantrAkSaraM niSkalaM, tat sArasvatamityavaiti virala: kazcida budhazced bhuvi| AkhyAnaM pratiparva satyatapaso yatkIrtayanto dvijAH, prArambhe praNavAspadaM praNayitAM nItvoccaranti sphuTam // 4 // yatsadyo vacasAM pravRttikaraNe dRSTaprabhAvaM budhai, stArtIyIkamahaM namAmi manasA tabIjaminduprabham / asttvIrvo'pi sarasvatImanugato jADyAmbuvicchittaye, gauHzabdo giri vartate sa niyataM yogaM vinA siddhidaH // 5 // ekaikaM tava devi ! bIjamanaghaM savyajanAvyaJjanaM, kUTasthaM yadi vA pRthakkramagataM yadvA sthitaM vyutkrmaat| yaM yaM kAmamapekSya yena vidhinA kenA'pi vA cintitaM, japtaM vA saphalIkaroti tarasA taM taM samastaM nRNAm // 6 // vAme-pustakadhAriNImabhayadAM sAkSastrajaM dakSiNe, bhaktebhyo varadAnapezalakarAM krpuurkundojvlaam| ujRmbhAmbujapatrakAntanayanasnigdhaprabhAlokinI, ye tvAmamba ! na zIlayanti manasA teSAM kavitvaM kutaH ||7|| ye tvAM pANDurapuNDarIkapaTalaspaSTAbhirAmaprabhAM, siJcantImamRtadravairiva ziro dhyAyanti mUrdhni sthitaam| azrAntaM vikaTasphuTAkSarapadaiH niryAti vaktrAmbujAt, teSAM bhArati ! bhAratIsurasaritkallolalolormibhiH // 8 // ye sinduraparAgapuJjapihitAM tvattejasA dyAmimA, murvI cApi vilInayAvakarasaprastAramagnAmiva / pazyanti kSaNamapyananyamanasasteSAmanaGgajvara, klAntAstrastakuraGga-zAvakadRzo vazyA bhavanti striyaH // 9 // caJcatkAJcana-kuNDalAGgadadharAmAbaddha-kAJcIsrajaM, ye tvAM cetasi tadgate kSaNamapi dhyAyanti kRtvA sthirAm / teSAM vezmani vibhramAdaharahaH sphArIbhavantyaciram', mAdyatkuJjarakarNatAlataralA: sthairya bhajante zriyaH // 10 // ArbhaThyA zazikhaNDamaNDitajaTA-jUTAM nRmuNDanajaM, bndhuukprsvaarunnaambrdhraaNpretaasnaadhyaasiniim| tvAM dhyAyanti caturbhujAM trinayanAmApInatuGgastanI, madhye nimnavalitrayAGkitatanuM tvadarupasaMpattaye'2 // 11 // jAto'pyalpaparicchade kSitibhujAM sAmAnyamAtre kule, niHzeSAvani-cakravartipadavIM labdhvA prtaaponnt:| yadvidyAdharavRndavanditapadaH zrIvatsarAjo'bhavada, devi ! tvaccaraNAmbujapraNatijaH so'yaM prasAdodayaH caNDi ! tvaccaraNAmbujArcanakRte bilvIdalolluNTanAt,truTyatkaNTaka-koTibhiH paricayaM yeSAM na jagmuH karAH / te daNDAGkuzacakracApakuliza-zrIvatsamatsyA'Gkitai rjAyante pRthivIbhuja: kathamivAMbhojaprabhaiH pANibhiH viprAH kSoNibhujo vizastaditare kSIrAjyamadhvaikSavai", stvAM devi ! tripure ! parAparakalAM saMtal puujaavidyau| yAM yAM prArthayate manaH sthiradhiyAM teSAM ta eva dhruvaM, tAM tAM siddhimavApnuvanti tarasA vighnairavighnIkRtA: zabdAnAM jananI tvamatrabhuvane vAgvAdinItyucyase, tvatta: kezavavAsavaprabhRtayo'pyAvirbhavanti dhruvam / lIyante khalu yatra kalpaviratau brahmAdayaste'pyamI, sA tvaM kAcidacintyarupamahimA zaktiH parA gIyase devAnAM tritayaM trayI hutabhujAM zaktitrayaM trisvarA, strailokyaM tripadI tripuSkaramatha tribrahma varNAstrayaH / yatkiMcijagati tridhA niyamitaM vastu trivargAdikaM, tatsarva tripureti nAma bhagavatyanveti te tattvata: lakSmI rAjakule jayAM raNamukhe kSemaMkarImadhvani, kravyAdadvipasarpabhAji zabarI kAntAradurge girau / bhUtapreta-pizAcajRmbhakabhaye smRtvA mahAbhairavIM, vyAmohe tripurAM taranti vipadastArAM ca toyaplave mAyA kuNDalinI kriyA madhumatI kAlI kalA mAlinI, mAtaGgI vijayA jayA bhagavatI devI zivA shaambhvii| zakti: zaMkaravallabhA trinayanA vAgvAdinI bhairavI, hrIM kArI tripurA parAparamayI mAtA kumArItyasi AI pallavitaiH parasparayutairdvitrikramAdyakSaraiH, kAdyaiH kSAntagataiH svarAdibhiratha kSAntaizca taiH sasvaraiH / nAmAni tripure ! bhavantikhalu yAnyatyantaguhyAni te, tebhyo bhairavapatni! viMzatisahastrebhya: parebhyo namaH boddhavyA nipuNaM budhaiHstutiriyaM kRtvA manastadgagataM bhAratyAstripure tyananyamanasA yatrAdyavRtte sphuttm| eka-dvi-tripadakrameNa kathitastatpAdasaMkhyAkSarai mantroddhAra-vidhirvizeSasahita: satsaMpradAyAnvitaH // 16 / / // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // 4. vaktrodarAta / 5. yannityaM / 6. taartiiyiitd| 7. dhaarnnii| 8. pdaa| 9. lolormayam / 10. sthiram / 11. cirA / 12. vipattaye / 13. bhRtAM / 14. madhvAsavai / 15. prArthayase / 16. virame / 17. ghnaa| 18. trityii| 117 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvadyaM niravadyamastu yadi vA kiMvA'nayA cintayA, nUnaM stotramidaM paThiSyati jano yasyAsti bhaktistvayi / saMcintyApi laghutvamAtmani dRDhaM saMjAyamAnaM haThAt, tvadbhaktayA mukharIkRtena racitaM yasmAnmayA'pi dhruvam // 21 // 11iti zrI siddhasArasvata-laghupaNDita-viracitaM tripurAbhAratIstotraM sampUrNam // zloka maMtra - hai va: * nama: trikAlajApathI jagata vazya thAya che. he nityasvarUpA bhagavatI ! je tAro bIjo kAmarAja (7) nAmano kalArahita (zaddhakoTine prApta karelo) maMtrAkSara sArasvata bIjamaMtra che. te (?) ne pRthvIpara koIka virala paMDita ja jANI zake che. pratyeka parva (pUrNimA-amAsa)mAM satya tapasa nAmanA brahmarSinA dRSTAMtane kahetA brAhmaNo kathAnA prAraMbhe OM kAranA sthAnarUpa saMbaMdhane samajAvIne spaSTa uccAra kare che. 4. zloka maMtra - 8 4: sarasvatye nama: | pAThamaMtra che. (je trIjo kSa maMtra) caMdranI kAMtisarakhuM trIjuM bIja che. vANInI paTutA (pravRtti) batAvavAmAM paMDitoe jaladIthI prabhAva joyelo che. te (maMtra) ne huM manathI namaskAra karuM chuM jema sarasvatI nadIne maLelo vaDavAnala paNa jaDatArUpI pANInA zoSaNa mATe hoya che. tema sakArarahita kevala 3 je sarasvatI bIjamaMtra che. te jaDatArUpI jalanA ucchada mATe thAya che. go zabda vANI arthamAM varte che, te vyaMjananA yoga vagara ja (sArasvata) siddhine ApanAro 48 bhASAktara che. (lalATanA madhyabhAgamAM) IndranA dhanuSanI kAMti jevI. prabhAne dhAraNa karatI, mastaka upara caMdramAnI jema cAre tarapha zvetA kAMtine vistAra karanArI ane sUryanI yuti jevI hRdayamAM niraMtara rahelI A jayotirmacI (anirvacanIya tejasvI) vA macI (vacana-svarUpA) tripurAdevI traNa (vAbhavabIja zuM kAmarAja bIja vastra zakitabIja ) pado vaDe amArA duHkha pApo no vinAza kare. 1. maMtro 2 - satna dra tripurA mUla maMtrA zloka maMtra - zraf utna zarthe nama: trikAla jApathI pragaTa thAya. he tripurA ! kAkaDInI latAnA prasaratA sUkSma tatuonI, upara taraphanI gatinI sAthe spardhA karanArI, tamArA prathama vAgU (f) bIja mAM rahelI che te mAtrAne haMmezA tamArA bhakato evA ame Adara karIe chIe. A kuMDalinI zakita bhagavatI vizvane utpanna karavAnA vyApAra (kAryomAM (baddha udyamavAlI) prayatna karavAvALI AvA prakAranI che ema, sArI rIte jANIne manuSyo pharIvAra mAtAnA garbhamAM bALakarUpe sparza pAmatAM nathI. arthAta pharIvAra janma dhAraNa karatAM nathI. zloka maMtra -zra vawcce naY: trikAla jApathI paThanasiddhi thAya. he manovAMchita varadAna ApanArI devI ! A lokamAM AzcaryakArI padArthane acAnaka joIne koI puruSa bhayanA abhiprAyathI paNa je che ema biMdu vagara paNa akSarane bole (vyavahAra kare) che tene paNa nakkI ja he devI ! jaldIthI tArI kRpA prApta thavAthI dhyAna karanAranA mukha kamalamAMthI sUkitarUpa amRtarasane varSAvanArI vANI nIkaLe che. zloka maMtra - yo inama: je sarva ApattinuM haraNa thAya che. he bhagavatI ! devI ! tamArA doSarahita eka-eka bIjAkSara te vyaMjana sahita hoya ( vI ) ke vyaMjanarahita mAtra svaramaya (je huM ef) hoya, phUTastha ( 7) ke lokaprasiddha paripATIthI prApta hoya athavA viparItapaNe rahelo hoya to paNa je je Icchita arthane mATe je koIpaNa vidhithI ciMtana karyuM hoya ke (smaraNa karyuM hoya) athavA jApa karyo hoya te jaldIthI manuSyone samasta Icchita vastu (bIjAkSaronA prabhAvathI) saphaLa thAya che. 6. 2. zloka maMtra - 8 ghArakastha samAre guru da svadA | saubhAgya maMtrI DAbA hAthamAM pustakane dhAraNa karanArI tathA bIjA DAbA hAthamAM abhayamudrAvALI, jamaNA hAthanI japamAlA rAkhanArI ane bIjA jamaNA hAthe bhakatone varadAna karavAmAM kuzaLa hAthavALI, kapUra mogarAnA puSpo sarakhI ujajavaLa, vikAsa pAmelA kamaLanA pAMdaDA jevA manohara nayananI snehALa prabhAthI jonArI evI tane he mAtA ! manathI paNa jeo ArAdhanA karatAM nathI. teone kavitvapaNuM kayAMthI hoya ? arthAt na hoya. 7. zloka maMtra - dharAvai nama: kaumANe kuru kuru svadA | vizeSa bhAgyamaMtra che. he bhAratIdevI ! sapheda kamalonA samUha jevI ujajavala suMdara prabhAvALI tane mastaka upara rahIne amRtarasathI mastaka upara jANe siMcana karatI hoya ema je puruSo tAruM dhyAna dhare che. teonA mukha kamalamAMthI niraMtara udAra spaSTa (pragaTa) akSaravALAM pado 3. 16. vitaijrAvaLyuM tenI dula tripurAvai nama: e maMtra 9 rAtrImAM 12500 gaNIe kevalakhIra ghI khAMDasivAya kAMIna jamIe, paMcAmRtAno homa kIje vidyA Ave. tathA nitya iMdrazaiva iti... laghu stotra gaNIe, vighA Ave. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDe vANIrUpa gaMgAM nadInA taraMgothI caMcaLa urmio vahetI hoya tema bhAse che. 8. zloka maMtra - 8 vatna 8 thanaM kuru kuru vaET | A jApathI dhanavAna thAya che. he devI! tamArA tejanI kAMtithI jeo kSaNavAra paNa ekAgra cittavALA thaIne, A AkArane siMdUranI parAganA samUhathI vyApta (phelAyeluM) thaI gayuM che. ema dhyAnathI jove che. ane pRthvIne karatAM alatAnA (vRkSanA) lAla kalaranA rasamAM magna thaI gaI hoya. ema dhyAna kare che. teone kAmadevathI pIDA pAmelI haraNanA bhaya pAmelA baccAnA jevI AMkhavALI strIo vaza thAya che. 9. zloka maMtra - OM hvIM haiM Dha: putra kuru kuru svAdA | trikAla jApathI putra prApti thAya che. he devI! je puruSo kSaNavAra paNa tanmayatApUrvaka citta sthira karIne dedIpyamAna suvarNanA karNakuMDalone bAjubaMdhane dhAraNa karanArI, keDe bAMdhela kaMdorAvALI, tAruM dhyAna kare che teonA gharamAM utsukatAthI prati dina uttarottara vadhatI madonmatta hAthInA caMcala kAna sarakhI lakSmI cirakALa sudhI sthiratAne bhaje che.10. zloka maMtra - 7 vartI jAtrInaV: naI suda ggT T. trikAlajApathI sarvatra jaya thAya che. he devI! caMdranI kalAthI zaNagArela muguTavALI, manuSyonA khoparInI kapAlanI mALAvALI, japAkusuma jevA lAlA vastrane ghAraNa karelI, pretAsana f bIja upara birAje lI, cAra bhUjAvALI, traNa kSetravALI, cAre bAju thI puSTa ane uMcA stanavALI (nAbhinA) madhyabhAgamAM UMDI traNa valayonA aMkita zarIravALI, tamArAM svarUpanI saMpattine mATe vIra rasathI tamArUM dhyAna kare che. loka maMtra:- huM tana* nama: trikAla jApathI karmakSaya thAya che. he bhagavatI ! rAjAonA alpaparivAravALA sAmAnya kulamAM utpanna thayelo zrIvatsa rAja (nAmano) rAjA, pracaMDa parAkramathI abhyadaya pAmelo saMpUrNa pRthvInI cakravartipadavI prApta karIne vidyAdharonA samUhathI vaMdana karAyelA sthAnavALo thayo te A tamArA caraNa kamaLamAM namaskAra karavAthI utpanna thayela kRpAno udaya che. 12. bloka maMtraH- TanaeN TrI nama: II trikAla jApathI rAjya prApti thAya che. he caMDI - bhagavatI ! tArA caraNakamalanI pUjAne mATe je purUSonA hAthone billIpatrane toDatA - tUTelA kAMTAnA agra bhAgathI saMparka thayo nathI. te purUSo daMDa - aMkuza - cakra-bANa - vaja - zrIvatsa - matsya (mAchalI)nA cihnavALA kamaLa jevA lAla hAthavALA rAjI kevI rIte thAya ? arthAt thatAM nathI. 13. zloka maMtra :- 7 nama: | trikAlajApathI mahArAjApaNuM prApta thAya che. he devI ! he tripurA ! brAhmaNo - kSatriyo - vezyo(tathA) zudro (A cAreya varNanA loko para ane apara kalA (avasthA)rUpa tane pUjAnA samaye (avasara) anukrame dUdha-ghImadha ane zeraDInA rasothI (tRpta) prasanna karIne vidanothI abAdhita thayelA jaldIthI te je je citta prArthanA kare che. teone nakkI ja te te siddhine prApta kare che. 14. zloka maMtra - 34 va Le nama: II. trikAlApathI sarva Icchita thAya che. he tripurA! A bhuvana (cauda loka) mAM zabdo utpanna karanArI (mAtA) tuM che tethI vAgyAdinI e rIte kahevAya che. ane tArAthI ja viSNu ane Indra vigere paNa pragaTa thAya che. (tathA) kalpa (sRSTi) nAzanA samaye te brahmA vigere jayAM lIna thAya che. te tuM (tripurA) aciMtyarUpa ane mahimAvALI parA (zreSTha) zakita kahevAya che. 15. zloka maMtra:- 3 IMf zrI mArce naW: || vacanasiddhi thAya che. he bhagavatI ! A saMsAramAM je kaMIpaNa traNa prakAranI vastuo nizcaye che. traNa devo (brahmA, viSNu, maheza) traNa prakAranA agni (dAkSiNAtya, gArdhapatya, AvAnIca) traNa prakAranI zakita (IcchA, jJAna, kriyArUpa) traNa svaro (udAtta, anudAtta, samAhAra) traNa loka (svaMga, marca, pAtAla) traNa pado (utpAda, vyaya, dhruva) traNa tIrtho (mastaka, hRdaya, nAbhikamala) traNa brahma (IDA, piMgalA, suSumaNArUpa) traNa varNo (brAhmaNa, kSatriya, vaizya) traNa zakitabIja( ) ane traNa vargo (dharma, artha, kAma) ItyAdi te badhuM ja kharekhara tripurA tane anusare che. 16. zloka maMtra - sarasvatye nama: jApathI vidyAprApti thAya. (bhakata loko) rAjadvAre tane lakSmI svarUpe, yuddhabhUmi upara jayA svarUpe, rAkSasa, hAthI ane sarpavALA mArgamAM kSemakarI svarUpe, viSama ane bhayAnaka mArgavALA parvata upara (jatAM) zabarI svarUpe, bhUta, preta, pizAca ane daityanA bhayamAM mahAbheravI svarUpe cittabhrama samaye tripurA svarUpe ane pANImAM DUbavAnA samaye tArA svarUpe - smaraNa karIne vipattine tarI jAya che.17. zloka maMtraH- $ rdI zra zArve nama: cauda vidyA prApta thAya. mAyA - kuDalinI - kriyA - madhumatI - kAlI - kalA - mAlinI - mAtaMgI - vijayA - jayA - bhagavatI - devI - zivA - zAMbhavI - zakita - zaMkaravallabhA - trinayanA - vAgyAdinI - bheravI - hrIMkArI - tripurA - parAparamacI - mAtA ane kumArI A badhAM tArAMja rUpa che. e rIte (24 nAmothI) stuti karAyelI che. 18. 11. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kI gati ke sAtha spardhA karanevAlI, Apake prathama vAga (aiM) bIja meM basI hai, usa mAtrA kA sadA Apake bhaktoM jaise hama Adara karate hai| yaha kuMDalinI zakti bhagavatI vizva ko utpanna karane ke vyApAra (kArya) meM (baddha udyamavAlI) prayatna karane vAlI isa prakAra kI hai aise hI acchI taraha se jAnane vAle manuSya phira se mAtA ke garbha meM bAlaka rUpa meM sparza pAte nhiiN| arthAt phira se janma dhAraNa nahIM karate hai| lo maMtra:- OM haMsavAhinyai namaH / / zAradAdevI varadAna Ape. he tripurA! Ai sAhAraDAra saMyuta (paraspara) bhejA vaDe be - traNa - cAra vigere akSaronI sAthe, ka AdithI kSA antasudhInA vyaMjano te svaronI sAthe eTale ke pratyekathI kSa sudhInA 35 varNone soLa svarothI gaNatAM je tArAM atyaMtaguhya nAmo thAya che. he bhairavIpati ! tArA te sarva vIsa hajAra nAmone namaskAra thAo. 1. to maMtra:- OM jaganmAtre nmH| trikAlajApathI zAradAdevI saMtoSI thAya che. tripurA bhAratInI A stutine badhajanoe tanmaya citta karI nipuNatAthI samajavA prayatna karavo. stotranA pahelA zlokamAM spaSTapaNe eka-be-traNa padanA kramathI teTalA ja akSara vaDe je sAcA saMpradAyathI yukta vizeSatA sAtheno maMtrodvArano vidhi kahyo che. 20. to maMtra:- OM bhagavatyai mahAvIryAyai namaH dhArakasya putravRddhiM _ kuru kuru svaahaa| trikAla jApathI parivAravRddhi thAya. A stotra sAvadya che ke niravadya che evI ciMtAthI zuM? je manuSyane tArA (tripurA) vize bhakita che. te jana nakkI A . stotrano pATha karaze. huM dRDhapaNe mAnuM chuM ke huM laghu chuM. sAmAnya chuM chatAM paNa nakkItArI bhakti eja balAtkAre mane vAcALa karIne tArUM strotra racAvyuM che. to maMtra:- OM aiM OM aiM klI lakSmI kuru kuru svaahaa| trikAla jApathI dhanADhatA thAya che. 21. zloka maMtra : zrI vAGmayyai namaH trikAla jApa ke paThana se siddhi prApta hotI hai| he manovAMchita varadAna denevAlI devI! isa loka meM AzcaryakArI padArtha ko acAnaka dekhakara koI puruSa bhaya ke abhiprAya se bhI ai ai aise biMdu binA bhI akSara ko bolatA hai (vyavahAra kare) use bhI sacamuca he devI! jaldI se tumhArI kRpA prApta honese dhyAna karanevAle ke mukha kamala meM se sUkti rUpa amRtarasa kI barasAna vAlI vANI nIkalatI hai| zloka maMtra : syai va: kroM namaH / trikAla jApa se jagata vazya hotA hai| he nitya svarUpA bhagavatI! jo tumhArA dusarA kAmarAja (klI) nAma kA kalA rahita (zuddhakoTi ko prApta kiyA huA) maMtrAkSara sArasvata bIjamaMtra hai| ve i~ ko pRthvIpara koI virala paMDita hI jAna sakatA hai| pratyeka parva (pUrNimA-amAsa) meM satya tapasa nAma ke brahmarSi ke draSTAMta ko kahate hue brAhmaNa kathA ke prAraMbha meM OMkAra ke sthAnarupa saMbaMdha ko samajA kara spaSTa uccAra karate hai| zloka maMtra : OMva: sarasvatyai nmH| pAThamaMtra hai| jo (tIsarA hasau maMtra) caMdra kI kAMti samAna tIsarA bIja hai| vANI kI paTutA (pravRtti) batAne meM paMDitone jaldI prabhAva dekhA hai| usa (maMtra) ko meM manase namaskAra karatA huuN| jaise sarasvatI nadI ko milA vaDavAnala bhI jaDatA rupI jala ke zoSaNa ke lie hotA hai| usI taraha sakAra rahita kevala au jo sarasvatI bIja maMtra hai, vo jaDatA rupI jala ke uccheda ke lie hotA hai| gau zabda vANI artha me vartana karatA hai, vaha vyaMjana keAyega binA hI (sArasvata) siddhi ko denevAlA hotA hai| zloka maMtra : yoginyai nmH| sarva ApattiyoM kA haraNa hotA hai| saMpUrNa 48 anuvAda (lalATa ke madhya bhAga meM) indra ke dhanuSa kI kAMti jaisI prabhA ko dhAraNa karatI, mastaka para caMdramA kI taraha cAro aura zvetakAMti kA vistAra karanevAlI aura sUrya kI dyuti jaisI hRdayameM niraMtara basI huI isa jyotirmayI (anirvacanIya tejasvI) vAGmayI (vacanasvarUpA) tripurA devI tIna (vAgbhava bIja) kAmarAja bIja karU~ zaktibIja hasauM) pado kI sahAya se hamAre duHkha pApo kA vinAza kre| maMtro 2 : aiM klI hasauM tripurA mUla maMtra zloka maMtra : zrIM klIM Izvaryai nama: trikAla jApa se pragaTa hotA hai| he tripurA ! kakaDI kI latA ke prasarate sUkSma tantuoM ke, upara he bhagavatI ! devI! tumhAre doSarahita eka-eka bIjAkSara, vo 120 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyaMjana sahita ho (aiM klIM hasauM) yA vyaMjana rahita mAtra svaramaya (ai I au) ho, kUTastha (sau~ hsklI ) yA loka prasiddha paripATI se prApta ho yA viparIta rIta se rahA huA ho phira bhI jo jo icchita artha ke lie jo koI bhI vidhi se ciMtana kiyA ho (smaraNa kiyA ho) athavA jApa kiyA ho, vo jaldI se manuSyo ko samasta icchita vastu (bIjAkSarI ke prabhAva se) saphala hotI hai| 6. zloka maMtra : OMdhArakasya saubhAgyaM kuru kuru svrnn| saubhAgya maMtra bAye hAthameM pustaka ko dhAraNa karanevAlI tathA dusare bAye hAtha meM abhaya mudrAvAlI, dAye hAtha meM japamAlA rakhanevAlI aura dUsare dAyeM hAthase bhakto ko varadAna dene meM kuzala hastavAlI, kapUra mogare ke puSpoM kI taraha ujjvala, suvikasita kamala kI pattiyo jaisI manohara nayana kI snehasabhara prabhA se dekhanevAlI, aisI tumhArI, he mAtA ! mana se bhI jo ArAdhanA karate nahIM, unhe kavitva kaise prApta ho ? arthAt nahIM hotaa| zloka maMtra : dharaNyai nama: saubhAgyaM kuru kuru svAhA vizeSa saubhAgya maMtra hai| he bhAratI devI ! zveta kamalo ke samUha jaisI ujjvala suMdara prabhAvAlI tumhe, mastaka para rahe kara amRtarasa se mastaka para jaise siMcana karatI ho, aisA jo puruSa, tumhArA dhyAna dharate hai, unake mukha kamala meM se niraMtara udAra spaSTa (pragaTa) akSara vAle pada kI sahAya se vANI rupa gaMgA nadI ke taraMgoke caMcala urmiyoM bahetI ho / aisA AbhAsa hotA hai| loka maMtra :e~ klIM zrIM dhanaM kuru kuru svaahaa| isa jApase dhanavAna hote hai| he devI ! tumhAre teja kI kAMtise jo kSaNa bhara bhI ekAgra cittavAle hokara, isa AkArako siMdUra kI parAga ke samUha se vyApta (phailA huA) ho gayA ho, aisA dhyAna se dekhate hai, aura pRthvI ke jharate alatA ke (vRkSake) lAla raMga ke rasameM magna ho gaI ho, aisA dhyAna karate hai, usako kAmadeva se pIDita, hiraNa ke bhayabhIta bacce jaisI A~khavAlI strIyA~ vaza hotI hai| zloka maMtra : OM hrAM hrIM hraH putraM kuru kuru svaahaa| trikAla jApa se putra prApti hotI hai| he devI ! jo puruSa kSaNabhara bhI tanmayatA pUrvaka citta sthira kara ke dedIpyamAna suvarNa ke karNakuMDalo kI bAjubaMdha ko dhAraNa karanevAlI, kaMmara pe bAMdhe hue karadhanIvAlI, tumhArA dhyAna karatA hai, unake gharameM utsukatA se pratidina uttarottara madonmatta hAthI ke caMcala kAna kI taraha lakSmI cirakAla taka sthiratA karatI hai| 10 zloka maMtra : OM hrIM klIM mahAlakSmai nama: jayaM kuru kuru svAhA / trikAla jApa se sarvatra jaya ko prApta hotI hai| he devI! caMdra kI kalA se sajAye hue muguTavAlI, manuSyo kI khoparI ke kapAla kI mAlA japAkusuma jaise lAla vastra ko dhAraNa kI huI, pretAsana isI bIja ke upara birAjamAna, cAra bhUjAvAlI, tIna netravAlI, cArI bAju se puSTa aura uMce stanavAlI, (nAbhike) madhyabhAga meM gaharI tIna valayo se aMkita zarIravAlI, tumhAre svarUpa kI saMpatti ke lie vIrarasa se tumhArA dhyAna karate hai| 11. zloka maMtra : aiM klIM nmH| trikAla jApa se karmakSaya hotA hai| he bhagavatI! rAjAoM ke alpa parivAra vAle sAmAnya kula meM utpanna hue zrIvatsa rAja (nAmaka) rAjA pracaMDa parAkrama se abhyudaya pAkara saMpUrNa pRthvI kI cakravarti padavI ko prApta karake vidyAdharo ke samUha se vaMdana kiye gaye sthAnavAlA huA, vo isa tumhAre caraNa kamala meM namaskAra karane se utpanna huI kRpA kA udaya hai| 12. loka maMtra : blU~ hrIM nmH| trikAla jApa se rAjya kI prApti hotI hai| he caMDI-bhagavatI ! tumhAre caraNa kamala kI pUjA ke lie jo puruSo ke hAtho kI bilvIpatra ko toDate-tUTe hue kAMTo ke ana bhAga se saMparka nahI huA vo puruSa daMDa-aMkuza cakra bANa-vajrazrIvatsa-matsya (machalI) ke cihna vAle kamala jaise lAla hAthavAle rAjA kaise ho sakate hai ? arthAt nahIM hote hai| zloka maMtra : hasau nmH| trikAla jApa se mahArAjA pada kI prApti hotI hai| he devI ! he tripurA ! brAhmaNI-kSatriyo-vaizyo (tathA) zudro (ina cAra varNa ke loga) para aura apara kalA (avasthA) rupa tumhe pujA ke samaya para (avasara) anukrama se dUdha-ghI-madha aura ganne ke (madya) raso se (tRpta) prasanna karake vighno se abAdhita hue jaldI se vo jo jo citta prArthanA karate hai, vo jarura hI vo vo siddhi kI prAra karate hai| zloka maMtra : OMvAGmayyai nmH| trikAla jApa se sarva icchita hotA hai| __ he tripurA ! isa bhuvana (cauda loka) meM zabdoM ko utpanna karanevAlI (gAtA) tuM hai, isa lie vAgvAdinI kahelAtI hai| aura tumase hI viSNu aura indra ityAdi bhI pragaTa hue hai| (tathA) kalpa (sRSTi) nAza ke samaya vo brahmA ityAdi jahA~ lIna hote hai| vo tuma 121 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tripurA aciMtya rUpa aura mahimAvAlI parA (zretu) zakti kahalAtI 15. ho / zloka maMtra : OM hrI~ zrI~ bhAratyai namaH / vacana siddhi hotI hai| " he bhagavatI ! isa saMsAra meM jo koI bhI tIna prakAra kI vastueM nizaya hai| tIna deva (brahmA, viSNu, maheza) tIna prakAra ke agni ( dAkSiNAtya, gArhapatya AhvAnIya) tIna prakAra kI zakti (icchA, jJAna, kriyA rUpa) tIna svara (udAtta, anudAtta, samAhAra) tIna loka (svarga, martya, pAtAla) tIna pada (utpAda vyaya dhruva) tIna tIrtha ( mastaka, hRdaya, nAbhikamala) tIna brahma (iDA piMgalA, suSumaNA rupa) tIna parNa (brAhmaNa, kSatriya, vaizya) tIna zakti bIja, evaM tIna varga (dharma, artha, kAma ) ityAdi saba sacamuca tripurA tumhe anusarate hai / 16. zloka maMtra : OM sarasvatyai namaH / jApa se vidyA prAptI hotI hai / (bhakta loga) rAjadvAra para tumhe lakSmI svarUpa meM, yuddhabhUmi meM jayA svarUpa meM, rAkSasa, hAthI aura sarpavAle mArgameM kSemaMkArI svarUpa meM, viSama aura bhayAnaka mArga vAle parvata para (jAte) zabarI svarUpa meM, bhUta, preta, pizAca aura daitya ke bhaya meM mahAbhairavI svarUpa meM, vittabhrama ke samaya tripurA svarUpa meM aura pAnI meM DUbate samaya tAre ke svarUpa meM smaraNa karake vipatti ko pAra karate hai / 17. zloka maMtra : OM hrI~ zrI~ zAradAyai namaH / / caudA vidyA prApta hotI hai| - mAyA kuNDalinI, kriyA madhumatI, kAlI, kalA mAlinI, mAtaMgI, vijayA, jayA, bhagavatI, devI, zivA, zAMbhavI, zakti, zaMkaravallabhA, trinayanA, vAgvAdinI, bhairavI hrIMkArI, tripurA, parAparamayI, mAtA aura kumArI ye sabhI tumhAre hI rUpa hai| isa rIta se (24 nAmo kI) stuti kI gaI hai| 18. - zloka maMtra : OM haMsavAhinyai namaH / zAradA devI varadAna detI hai| he tripurA ! A i AkAra ikAra saMyukta (paraspara) milAne ke lie do, tIna, cAra ityAdi akSaroM ke sAtha, 'ka' Adi se 'kSa' anta taka ke vyaMjanoM, vo svaroke sAtha yAni ki pratyeka ka se kSa taka ke rUpa varNo ko solaha svaro se gInate jo tumhAre atyaMta guhya nAma hote hai / he bhairavI pati ! tumhAre vo sarva vIsa hajAra nAmo kI namaskAra ho / 19. zloka maMtra : OM jaganmAtre namaH / trikAla jApa se zAradA devI saMtoSI hotI hai| tripurA bhAratI kI isa stuti ko budhajano tanmaya citta kara nipuNatA se samajane kA prayAsa kre| stotra ke Adya zloka meM spaSTa rupa se eka, do, tIna pada ke krama itanehI akSara se sacce saMpradAya se yukta vizeSatA sAtha maMtroMdvAra kA vidhi kahA hai| 20. zloka maMtra : OM bhagavatyai mahAvIryAyai namaH dhArakasya putravRddhiM kuru kuru svAhA / / trikAla jApa se parivAra vRddhi hotI hai| yaha stotra sAvadha hai ke niravadya hai aisI ciMtA se kyA ? jisa manuSya ko tumhAre (tripurA) lie bhakti hai, vo jana nakkI hI isa stotra kA pATha kregaa| maiM draDhatA se mAnatA hU~ ke maiM laghu hu~, sAmAnya hu phira bhI nakkI tumhArI bhakti ne hI balAtkAra se mujhe vAcAla karake terA stotra racAyA hai| 21. zloka maMtra : OM aiM klIM lakSmIM kuru kuru svAhA // trikAla jApa se dhanADhyatA prApta hotI hai| | sampUrNam / 49 / zrI linapurANe bRhaspatikRtastotram | pATaNa prata naM. 14750 anuSTupa. OM asya zrI sarasvatI stotrasya nArAyaNa RSiH / / zrI sarasvatI devatA / anuSTupachanda // mama vAsiddhayarthe jape viniyogaH / / sarasvatIM namasyAmi cetanAM hRdi saMsthitAm / kaMThasthAM padmayostu hrIM hrIMkArapriyAM zubhAm matidAM varadAM zuddhAM vINAhastAM varapradAm / maMtrapriyAM hrIM klIM kumatidhvaMsakAriNIm suprakAzAM nirAlambAmajJAnatimirApahAm / zuklAM mokSapradAM ramyAM subhagAM zobhana priyAm AdityamaMDale lInAM praNamAmi hareH priyAma patropaviSTAM kuNDalinIM zuklavarNAM manoramAm iti sA saMstutA devI vAgIzena mahAtmanA / AtmAnaM darzayAmAsa zaradiMdusamaprabhAm zrI sarasvatI uvAca : 122 11811 // 2 // ||3|| // 4 // ||5|| Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varaM vRNISva bhadraM te yatte manasi vartate / bRhaspati ruvAca : varadA yadi me devi ! dehi jJAnaM ca nirmalam sarasvatyuvAca : dattaM te nirmalaM jJAnamajJAna timirApaham stotreNAnena ye bhaktyA mAM stuvanti sadA narAH trisandhyAyAM zucirbhUtvA pAThaM vA paThate dvijaH / teSAM kaMThe sadA vAsaM kariSyAmi na saMzayaH // 8 // iti liMgapurANe bRhaspatikRtaM sarasvatIstotraM sampUrNam // // 6 // 49 bhASAntara // 7 // dayamAM sArI rIte sthApanA thayelI evI cetanArUpa, zrI - hIM maMtrAkSara priya che evI zubhasvarUpA ane brahmAnA kaMThamAM sthApana thayelI evI sarasvatIne huM namana karUM chuM. 1 juddhine ApaNArI, parahAna ApanArI, zuddhasvapA (manorathane vizeSa pUnArI) hAthamAM vINAvALI, maiM ! maMtro che priya jene evI hIM" nI thI kumatino dhvaMsa karanArI 2 atyaMta prakAza (te bhe bhaya) vAjI, khAlaMjana rahita, ajJAnI aMdhArane TUra svArI, upa (ta) spar3apA, ajJAnarUpI manohara, saubhAgyavALI, kamalapriyA, mokSane ApanArI 3 sUryamaMDalamA tIna thayelI, hevane priya, patra ( umaja ) upara birAjelI zukalavarNavALI, manohara evI kuMDalinI devIne namaskAra praNAma karUM chuM e rIte mahAtmA evA bRhaspativaDe stuti karAyelI te devIe zaradaRtunA (pUrNimAnA) caMdra sarakhI prabhAvALA potAnA rUpanuM darzana karAvyuM che. 5 zrI sarasvatIjI bolyA. he (lata) 4 pie tArA bhanabhAM richA (varte) che te uttama varadAnane tuM mAMga. bRhaspatie javAba Apyo. he devI ! mane varadAna ApanArI cho. to nirmalajJAna Apo. sarasvatI bolyAM. ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karanAruM nirmala evuM jJAna tane khApyu G bhakitathI je manuSyo, haMmezA A stotra vaDe mArI stuti kare che. athavA je brAhmaNa traNeya saMdhyAe pavitra thaIne pAThane bhaNe che. teonA kaMThamAM haMmezA huM nivAsa karIza temAM saMzaya na Darapo 7 -: saMpUrNa : 49 anuvAda hRdaya meM bhalI bhA~ti sthApita huI cetanA svarUpa, jise hI hrIM - maMtrAkSara priya haiM, usa zubhasvarUpA, aura brahmA ke kaMTha meM sthApita sarasvatI ko maiM namana karatA hU~ / ? 7 buddhi denevAlI, varadAna denevAlI, zuddha svarUpA, (manoratha ko vizeSataH pUrNa karanevAlI) hAtha meM vINA dhAraNa karanevAlI aiM maMtra jise priya lagate haiM, aisI hI klI se kumati kA dhvaMsa karanevAlI... 2 atyanta prakAzamAn (tejomayI) AlaMbana-rahita ajJAnarUpI aMdhakAra ko dUra karanevAlI, ujjvala (zveta) svarUpA, manohara, saubhAgyamayI, kamalapriyA, mokSa ko denevAlI, 3 sUryamaMDala meM lIna, devo ko priya, patra ( kamala) para virAjamAna, zukla varNavAlI, manohara, kuMDalinI devI ko maiM namaskAra - praNAma karatA hU~ / isa prakAra mahAtmA jaise bRhaspati dvArA jisakI stuti kI gaI hai, usa devI ne zarada Rtu (pUrNimA) ke caMdramA ke samAna prabhAvA apane rUpa ke darzana karAye haiN| : zrI sarasvatIjI ne kahA hai (bhakta) tumhAre mana meM jo bhI icchA hai vo uttama varadAna tuma mA~go / bRhaspati ne kahA- he devI! mujhe varadAna denevAlI hai, to nirmalajJAna diijiiye| sarasvatI ne kahA.. "tujhe ajJAnarUpI andhakAra ko dUra karanevAlA nirmalajJAna dIyA... jo manuSya hamezA bhakti pUrvaka isa stotra se merI stuti karate haiM, athavA jo brAhmaNa tInoM saMdhyAoM meM pavitra ho kara pATha karatA hai (par3hatA haiM unake kaMTha meM maiM sadA nivAsa karUMgI.. isameM sandeha nahIM karanA / ... 123 -: sampUrNa Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 / zrI zAradA'STakam / anuSTupa. candrAnane ! namastubhyaM vAgvAdini ! sarasvati ! mUDhatvaM hara me mAtaH zArade varadA bhava divyAmbarasuzobhADhye ! haMsasatpakSavAhinI ! jJAnaM mano me dehi saukhyaM yaccha surezvari ! karNAvataMsasaMyukte ! hastaprastutapustake ! / tumbIphala - karAssyukte savINAvAdyavAdike vikacIkuru medhAM me jADyadhvAntamapAkuru / vizAlAkSIM padmamukhIM bhAratI praNamAmyaham vAcaspati stute devi ! gADhAjJAnapraNAzini ! | mAM nityaM kalmaSAt pAhi vidyAsiddhayai ca me bhava brahmANI vizvavikhyAtA prasannA brahmacAriNI / vAkzuddhiM ! kuru me mAtaH yayA kIrtiM labhetarAm OM hrIM zrIM klIM aiM namo'nte mahAmantrasvarupiNI / ekAgracetasA dhyAne tripurA parituSyati dvisahasazarAbde'do lekhi brAhmyaSTakaM myaa| paThennityaM trisandhyaM yo bhoktA vaktA bhavecca saH itthaM mano-vacana-kAya-vizuddhabhAvAH, puNyazriyaM zrutasuvarNamayAM stuvanti / jJAnapradhAnapadasAdhanasAvadhAnAM, kalyANakoTikalitAM kamalAM labhante iti zAradA'STakaM sampUrNam / 50 bhASAntara 11811 // 2 // // 3 // // 4 // 11411 // 6 // // 7 // baraka vasanta0 ||9|| caMdranA jevI mukhavALI ! hai vAgvAdinI ! hai sarasvatI (havI ) ! Apane namaskAra dhAto. he mAtA ! bhArI mUDhatAne tuMTUra 42. he dIvyavastrothI atyaMta suzobhita thayelI ! he suMdarapAMkhavALA haMsanA vAhanavALI ! mane manavAMchitajJAnane tuM kha. he surezvarI ! sujane tuM khApa. he suMdara kuMDalavALI ! hai hastamAM rAkhela pustakavALI ! he tuMbIphala (kamaMDaLa)thI cutahastavALI ! hai suMdaramajhAnI vINAvAdana vagADanArI ! 3 mArI buddhine vikasita (vikAra) karo ane jatArUpI aMdhakArane TUra Daro vizANa netravAnI, padma (kamala) bhujavAnI bhAratIdevIne huM praNAma karuM chuM. 4 he vAcaspati (bRhaspati)thI stuti karAyelI devI! he gADha ajJAnano vizeSe nAza karanArI ! mane haMmezA pApathI bacAvo. ( rakSArA 8ro) khAne bhane vidyAsiddhine khAyo. pa brahmAzI ! vizva prasiddhA! prasannasva3pA ! brahmacAriNI ! he mAtA ! mArI vANInI zuddhi karo. jenAthI kIrtine huM sArI rIte prApta '3. 9 e aMte mahAmaMtranA svarUpavALI ! ekAgracittavaDe dhyAna DaranArane tripurA (hevI) atyaMta saMtuSTa thAya che. 19 be hajAra pAMca (2005)nI sAlamAM mArAvaDe A brAhmI (sarasvatI)nuM aSTaka lakhAyuM je manuSya traNe ya kAla haMmezA gAze (lAze) te sujano loDatA khane paDatA thaze. 8 A pramANe mana-vacana-kAyAnA vizuddhabhAvoe karIne punyanI lakSmI svarUpa zruta (jJAna) nA suMdara (ujajavala) varNa(raMga)maya evI mane stutine kare che teo jJAnanA mukhyasthAna (kavalajJAna) nA sAdhanamAM eka cittavALI karoDo kalyANathI manohara evI lakSmIne meLave che. e -: saMpUrNa : 50 anuvAda candramA ke samAna mukhavAlI ! he vAgvAdinI ! he sarasvatI ! (devI!) Apa ko namaskAra ho| he mAtA ! merI mUDhatA dUra karo / 1 he divya vastroM se ati zobhita! he sundara paMkhavAle haMsa ke vAhana vAlI ! mujhe manovAMchita jJAna do| he surezvarI ! tuma sukha do| he sundara kuMDalavAlI! he hasta meM pustaka dhAraNa karanevAlI! he tUMbIphala (kamaMDalU) se yukta hAtha vAlI ! he sundara AnaMdadAyaka vINA vAdana karanevAlI ! 3 merI buddhi ko vikasita (vikasvara) karo, aura jar3atArUpI aMdhakAra ko dUra karo! vizAla netroMvAlI, padma (kamala) sahaza 124 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhavAlI bhAratI devI ko maiM praNAma karatA huuN| he vAcaspati (bRhaspati) dvArA stuti kI gayI devI ! he gADha aMdhakAra ko vizeSata: nAza karanevAlI! mujhe sadA pApa se bcaao| (rakSA karo) aura mujhe vidyAsiddhi do|... // 4 // brahmANI ! vizva prasiddhA ! prasannasvarUpA ! brahmacAriNI ! he mAtA ! merI vANI kI zuddhi karo jisase maiM bhalI bhA~ti kIrti prApta kruu| // 5 // 'OM hrIM zrIM klIM aiM namaH' isa antavAle mahAmaMtra ke svarUpa vAlI ! ekAgracitta se dhyAna karanevAle ko tripurA (devI) atyaMta santuSTa hotI hai|.. saMvat 2005 - do hajAra pA~ca - meM maiMne yaha brAhmI (sarasvatI) kA aSTaka likhA jo manuSya hararoja trikAla isako ginegA (paDhegA), vaha sukha kA bhoktA aura vaktA bnegaa| - - // 6 // / / 7 / / isa taraha mana-vacana-kAyA ke vizuddha bhAvo ke kAraNa puNya kI lakSmI svarUpa zruta (jJAna) ke suMdara (ujjvala) varNa (raMga)maya aisI mujhako jo stavanA karatA hai, ve jJAna ke mukhya sthAna (kevalajJAna) ke sAdhana meM ekacittavAlI, karoDoM kalyANoM se manohara lakSmI ko prApta karate hai| mAtardehabhRtAmaho'timayI nAdaikarekhAmayI. sA tvaM prANamayI hutAzanamayI biNduprtisstthaamyii| tena tvAM bhuvanezvarI vijayinIM dhyAyAmi jAyAM vibho, stvatkAruNyavikAzipuNyamataya: khelaMtu me suktayaH tvAmazvatthadalAnukAra madhuramAdhArabaddhodarAM, saMseve bhuvanezvarImanudinaM vAgdevatAmeva taam| tanme zAradakaumudIparicayodaMcatsudhAsAgara, svairojAgaravIcivibhramajiyo divyantu divyA: giraH lekha prastutavedya vastusurabhi zrIpustakottaMsito, mAta: svastikRdastu me tava karo vAmobhirAmaH shriyaa| sadyo vidrumakaMdalIsaralatA saMdohasAndrAMguli, muMdA bodhamayIM dadhattadaparopyAstAmapAstabhramaH mAta: pAtakajAlamUladahanakrIDAkaThorA dRzaH, kAruNyAbhRtakomalAstava mayi sphUrjantu sidhyuurjitaa| Abhi: khyAbhimataprabaMdhalaharIsAkUtakotUhalA, cAntasyAMta caturmukhocitaguNodgArAM kariSye giram tvAmAdhAracaturdalAMbujagatAM vAgbIjagarbhe yaje, pratyAvRtibhi rAdibhiH kusumitAM mAyAlatAmunnatAM / cUDAmUlapavitrapatra kamalA-prekholakhelatsudhA, kallolAkulacakracaMkramacamatkAraikalokottarAm so'haM tvatkaruNAkaTAkSazaraNa: paMcAdhvasaMcArataH, pratyAhRtya mano vasAmi rasanAraMgaM mamAliMgatu / zrI sarvajJavibhUSaNIkRtakalAnisyaMda mAnAmRta, svacchaMdasphuTikAdrisAMdritapaya: zobhAvatI bhAratI mAta rmAtRkayA vidarbhitamidaM garbhIkRtAnAhata, svacchaMdadhvanipeyamadhyanirataM cNdraarknidraagirii| saMseve viparItarIti racanoccArAdakArAvadhi, svAdhInAmRtasiMdhubaMdhura maho mAyAmayaM te maha: tasmAnnaMdanacArucaMdana-taruchAyAsu puSpAsava,svairAsvAdanamodamAnamanasAmuddAmavAmabhuvAm / vINAbhaMgitaraMgitasvaracamatkAro'pi sArojjhito, yena syAdiha dehi me tadabhita: saMcAri sArasvatam AdhAre hRdaye zikhAparisare saMdhAya medhAmayIM, vedhAbIjatanUmanUnakaruNA piiyuussklloliniim| tvAM mAta rjapato niraMkuzanijAdvaitAmRtAsvAdana,prajJAMbhazcalakaiH sphurantu pulakai raMgAni tuMgAni me vANIbIjamidaM japAmi paramaM tatkAmarAjAbhighaM, mAtaHsAMta paraM visarga-sahitauMkArottaraM tena me| ||8|| smpuurnnm| // 9 // 9 // // zrI pRthvIdharAcAryakRta / zrI siddha sArasvata stotram / ||eN|| ||10|| // 1 // // 11 // endvyaa kalayAvataMsitaziro vistArinAdAtmakaM, tadrapaM janani! smarAmi paramaM sanmAtramekaM tava / yatrodeti parAbhidhA bhagavatI bhAsAM hi tAsAM padaM, pazyaMtI manumadhyamA viharati svairaM ca sA vaikharI Adi kSAMtavilAsalAlasatayA tAsAM turIyA tu yA, kroDIkRtya jagattrayaM vijayate vedAdi vidyaamyii| tAM vAcaM mayi saMprasAraya sudhAkallolakolAhala,krIDAkarNanavarNanIyakavitAsAmrAjyasiddhipradAm kalpAdau kamalAsano'pi kalayAviddhaH kayAcit kila, tvAM dhyAtvAMkurayAMcakAra caturo vedAMzca vidyAzcataH / tanmAta lalite prasIda saralaM sArasvataM dehi me, yasyAmodamudIrayaMti pulakai raMtargatAdevatAH // 2 // / / 12 / / // 3 // 125 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIrghAdolitamaulikIlitamaNiprArabdhanIrAjanaiH dhIraiH pItarasA niraMtaramasau vAg - jRMbhatAmadbhutA cUDAcandrakalAniraMtaragalatpIyUSabiMduzriyA, saMdehocitamakSasUtra valayaM yA bibhratI nirbharam / aMtarmaMtramayaM svameva japasi pratyakSavRtyakSaraM, sA tvaM dakSiNapANinAMbavitara zreyAMsi bhUyAMsi me bavA svastikamAsanaM sitarucicchedAvadAtacchavi, zreNizrIsubhagaM bhaviSNu satataM vyAjRMbhamANeM buje / dIvyantImadhivAma jAnuruciraM nyastena hastena tAM, nityaM pustakadhAraNapraNayinIM seve girAmIzvarIm tanme vizvapathInapInavilasannissImasArasvata, zrotavIcivicitrabhaMgasubhagA vibhrAjatAM bhAratI / yAmAkarNya vighUrNyamAnamanasaH preMkholitai maulibhi, maladdhi nayanAMcalaiH sumanaso niMdeyuriMdoH kalAm Adau vAgbhavamiMdu biMdu madhuraM mAM te ca kAmAkSaraM, yogAnte kaSayo stRtIyamilite bIjatrayaM dhyAyatAm / sArddha mAtRkayA vilomaviSayaM saMdhAya baMdhacchidA, vAcAMtargatayA mahezvari ! mayA mAtrAzataM japyate tatsArasvatasArvabhaumapadavI sadyo mama dyotatAM, yatrAjJAvihitai mahAkavizataiH sphitAM giraMcuMbatAm / caitronmIlitakelikokilakuhU-kArAvatArAMcita, zlAghAsaMcitapaMcamazruti samAhAro'pi bhAropamaH vAgbIjaM bhuvanezvarI vada vadetyuccArya vAgvAdinI, svAhA varNavizIrNapAtakabharAM dhyAyAmi nityAM giram / vINA pustakamasUtravalayaM vyAjRMbhamaMbhoruhaM, bibhrANamaruNAMzubhiH karatalairAvirbhavadvibhramAm tanmAtaH kRpayA taraMgayatarAM vidyAdhipatyaM mayi, jyotsanAsaurabhacArukIrtiracanA sevyaikasiMhAsanam / kAlAjJAdizivAvasAnabhuvanaprAgbhArakukSiMbhari, prajJAMtaH paripAkapIvaraparAnaMdapratiSThAspadam lekhAbhistuhinadyuterivakRtaM vAgbIjamuccaiH sphurat, tArAkArakarAlabiMduparito mAyA tridhA veSTitam / pUrNedorudare tadetadakhilaM pIyUSagaurAkSaraM, zrotaH saMbhramasaMbhRtaM smarati yo jihvAMcale nizcalaH tasya tvatkaruNAkaTAkSakaNikA saMkrAnti mAtrAdapi, svAMte: zAMtimupaiti dIrghajaDatAjAgradvikArAgraNI / tasmAdAzu jagattrayAdbhUtarasAdvaitapratItipradaM, saurabhyaM paramabhyudeti vadanAmbhoje girAM vibhramaiH // 13 // / / 14 / / / / 15 / / ||16|| // 17 // / / 18 / / // 19 // 112011 // 21 // / / 22 / / Adya maulirathAparo mukhami I netre ca karNAvubhau, nAzAvaMza puTe R RR tadanujau varNau kapoladvayam / daMtAzcordhvamadhastayo'STha yugalaM sandhyakSarANi kramAt, jihvAmUlamudagrabiMduraparo grIvA visargI svaraH kAdi dakSiNato bhujastadaparo vargazca vAmobhujaH, STAdi stAdiranukrameNa caraNau kukSidvayaM te paphau / vaMzaH pRSThabhuvothanAbhihRdaye bAditrayaM dhAtavo, yAdyAH sapta samIraNazca saparaH kSaH krodha ityambike ! evaM varNamayaM vapustava zive lokatrayaM vyApakaM, yo'haM bhAvanayA bhajatyavayaveSvAropitarakSaraiH / mUrtIbhUya dinAvasAnakamalAkAraiH zirasthAyibhiH, taM vidyAH samupAsate karatalairdRSTi prasAdotsukAH ye jAnanti japanti saMtatamabhi dhyAyanti gAyanti vA, teSAmAsyamupAsyate mRdupadanyAsai vilAsai girAm / kiM ca krIDati bhUrbhuvaH svarabhitaH zrIcaMdanasyaMdinI, kIrtikArtikarAtrikairavasabhAsaubhAgyazobhAkarI mAyAbIjavidarbhitaM punaridaM zrIkUrmacakroditaM, dIpAmnAyavido japanti khalu ye teSAM narendrAH sadA / sevante caraNau kIriTavalabhIvizrAntaratnAMkura, - jyotsanAmeduramedinItalarajomizrAMgarAgazriyaH zrIbIjaM sakalAkSarAdiSu punaH krodhAkSarAnte bhave, devaM yo bhajate'mba te tanumimAM tasyAgrato jAgratI / lakSmI: siMdhuradAnagaMdhalaharI lobhAMdhapuSpandhaya-, zreNIbaMdhurazrRMkhalA - niyamitevApaiti maiva kvacit yastvAM vidrumapallava dravamayIM lekhAmivAlohitA, mAtmAnaM paritaH sphurattrivalayAM mAyAmabhidhyAyati / tasmai niMditacaMdanendukadalIkAMtArahAra- srajo, niHzvAsabhramabASpadAhagahanA mUrcchanti tAstAH striyaH mAtaH zrIbhagamAlinItyabhidhayA divyAgamottaMsitAM, tvAmAnandamayImanusmarati ya stannAmavAmabhruvaH / bAhusvastikapIDitaiH stanataTai dainyocitaizcATubhiH, nIranyaiH pulakAMkitai rmukulitai rdhyAyanti netrAMcalaiH yastvAM dhyAyati rAgasAgarataratsiMduranaukAMtara, svairojjAgarapadmarAganalinIpuSpAsanAdhyAsinIm / bAlAdityasayatnaratnaracitapratyaMgabhUSAruci, zreNIsaMmilitAMgarAgaracanA stasya smarantyaMganAH karpUraM kumudAkaraM kamalinIpatraM kalAkautukaM, kUjatkokilakAminIkulakuddU kallolakolAhalam / 126 ||23|| / / 24 / / ||25|| ||26|| / / 27 / / ||28|| / / 29 / / ||30|| / / 31 / / Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 32 // // 33 // // 43 // vAk siddhi mevamatulAmavalokya nAthaH, zrI zaMbhurasya mahatI mihatAM pratiSThAm / svasmin pade tribhuvanAgamavaMdyavidyA, siMhAsanaika rucire suciraM cakAra // 42 // bhUmau zayyA vacasi niyama: kAminIbhyo nivRtiH, prAtarjAti viTapasamidhA daMtajihvAvizuddhiH / patrAvalyAM madhuramazanaM brahmavRkSasya puSpaiH, pUjA homau kusumavasanAlepanAnyujvalAni itthaM mAsa trayamavikalaM yo vratastha: prabhAte, madhyAhne vA'stamitasamaye kIrtayedekacittaH / tasyollAsaiH sakalabhuvanAzcaryabhUtai: prabhUtai, vidyA sarvAH sapadi vadane zaMbhunAthaprasAdAt // 44 / brate na hIno'pyanavAptamaMtra: zraddhAvizuddho'nudinaM paThed yaH / tasyApi varSAdanavadyapadyA: kavitvahRdyA: prabhavanti vidyA: / / 45 / / ko'pyacintyaprabhAvo'sya stotrasya pratyahAtahaH / zrI zaMbhorAjJayA sarvAH siddhayo'smin pratiSThitA: // 46 // // 34 // // 35 // // 36 // / smaaptm| zaMkante pralayAnalasmaramahApasmAravegAturA:, kampante nipatanti haMta na giraM muJcanti zocanti ca zrImRtyuMjayanAmadheya-bhagavaccaitanyacaMdrAtmike, hrIMkAri prathame tamAMsi dalaya tvaM hNssNjiivini| jIvaM prANavijRmbhamANahRdayagraMthisthitaM me kuru, tvAM seve nijabodhalAbharabhasA svAhA bhujAmIzvarIm evaM tvAmamRtezvarI manudinaM rAkAnizAkAmuka, syAMta: saMtatabhAsamAnavapuSaM sAkSAd yajante tu ye| te mRtyo: kavalIkRtatribhuvanAbhogasya maulaupadaM datvAbhogamahAdadhau niravadhi krIDanti taistai sukhaiH jAgrabodhasudhAmayUkhanicayai rAplAvya sarvA dizo, yasyA kApi kalAkalaMkarahitASaTcakramAkrAmati / dainyadhvAMtavidAraNaikacaturAM vAcaM parAM tanvatI, sA nityA bhuvanezvarI viharatAM haMsIva manmAnase tvaM mAtApitarau tvameva suhRdastvaM bhrAtarastvaM sakhA, tvaM vidyA stvamudArakIrticaritaM tvaM bhAvyamatyadbhutam / kiMbhUya: sakalaM tvamIhitamiti jJAtvA kRpAkomale, zrI vizvezvari ! saMprasIda zaraNaM mAta: paraM nAsti meM zrI siddhanAtha iti ko'pi yuge caturthe, prAdurbabhUva karuNA varuNAlaye'smin / zrI zaMbhurityabhidhAya mayi prasannaM, cetazcakAra sakalAgamacakravartI tasyAjJayA pariNatAnvayasiddhavidyA, bhedAspadaiH stutipadai rvacasAM vilAsaiH / tasmAdanena bhuvanezvari ! vedagarbhe, sadya: prasIda vadane mama saMnidhehi yeSAM paraM na khalu daivatamambike ! tvaM teSAM girA mama giro na bhavantu mizrAH / taistu kSaNaM paricite viSaye'pi vAso, mA bhUt kadAciditi saMtatamarthaye tvAm zrI zaMbhunAtha karuNAkara siddhanAtha, zrI siddhanAtha karuNAkara zaMbhunAtha ! sarvAparAdhamaline'pi mayi prasannaM, ceta: kuruSva zaraNaM mama nAnyadasti itthaMpratikSaNamadazruvilocanasya, pRthvIdharasya purata: sphuTamAvirAsIt / datvA varaM bhagavatIhRdayaM praviSTA, zAstraiH svayaM navanavaizca mukhe'vatIrNA pa1 bhASAntara / / 37|| he mAM, caMdrakaLAthI parimaMDita che agra bhAga jeno tevuM vistaratA nAda svarUpa tArUM te parama satrUpa huM smaruM chuM. jayAM prakAzapuMja samI parA (vANI) bhagavatI udita thAya che. ane teja anukrame pazcaMtI - madhyamAne vaikharI rUpe svacchaMda paNe vicare che. // 38 // // 39 // a thI kSa sudhInI varNamALAmAM vilasavAnI lAlasA vALI cAre vANImAM je turIyA (parA) veda Adi vidyA svarUpiNI (che te) traNe jagatane khoLAmAM khelAve che. tene tuM mArAmAM pragaTa kara, jethI amRta taraMgonA kolAhala banI krIDAnA zabdasamI ramaNIya kavitAnAM sAmrAjyanI siddhi mane prApta thAya. 2. yuganA AdikALamAM tAruM dhyAna karIne (tArI ja) koka kalAthI AviSTa brahmAjIe cAre vedane te vidyAone pragaTa karI. to he mAM, lalitA, prasanna thA, mane paNa sarala sArasvata prasAda Apa, jenI sugaMdhane aMdara beThelI devatA romAMca dvArA pragaTa kare. 3. he mAM bhuvanezvarI, tuM dehadhArIonI dhRtirUpa che ! tuMja nAda, prANa, agni ane bindunI sthiratA rUpa che ! tethIja vijayavaMtI // 40 // // 41 // 127 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. tArUM huM dhyAna karuM chuM. mArI sUkitao tArI karUNAthI vikasitA thayelI pavitra medhA yukata banIne khelo ! | he mAM bhuvanezvarI, tuMja vAgevatA che. pipaLAnA jevA manohara tuM AdhAra-cakramAM AdaravAlI che. (sthita che) he mAM, huM nitya tArIja sevA karuM chuM to mArI vANI divya bano ane zaraRtunI cAMdanInA sparzathI uchaLatI, sudhAsAgarathI svacchaMdapaNe phelAtI laharIonA vilAsane jItI letI camako ! he mAM, prastuta viSayanA jANavA lAyaka tatvathI surabhithI. zobhita, pustakathI maMDita ane nayana manohara zobhAvALo. tamAro DAbo hAtha ane svasti karanAra thAo (ane) jJAnamudrA darzAvato navIna paravALAnI vela jevo lAla ane saraLa AMgaLIvALo DAbo hAtha mArI bhrAMtine haranAra ho ! he mAM, pApanA jALAnA mULathI dahana krIDAthI kaThora, karUNAnA amRtathI komaLa tamArI daSTi mArA para siddhiothI ubharAtI phelAo ! jenA prabhAve potAne abhISTa prabaMdhanI laharInA zravaNakutUhalathI cumbita aMtaH karaNa vALA vidvajanone ucita guNavALI vANI huM racI zakuM ! 7. | he mAM, AdhAra cakranA caturdala kamalamAM vAgbIja (f) nA garbhamAM rahelI tane huM pUchuM chuM. tuM akAra AdinA pratyAvartanothI (mAtRkAkSara dhyAnathI pupita thaI upara caDatI mAyA latA. (kuMDalinI) che. je sahasAra kamaLanI aMdara uchaLatI khelatI. sudhAnA kallolonA samUhanA bhramaNano camatkAra karavAmAM alaukika 14. he mAtA, traNa (tenI da) maMtrabIjarUpa zarIravAlI. karUNAnI amRtasaritA ane medhAmayI tArUM anukrame AdhAracakra, hRdaya ane sahasAramAM anusaMdhAna karIne niraMtara japa karatAM mArA saghaLAM aMgo, svAgata anupama svabhAvada zAnA amRtanA AsvAdanavALA prajJAna jaLanA culukapAnathI pulakita thaI puSTa bano. he mAM, A vAgbIja (f) ne kAmarAjabIja (vartI ) hAdi kArottara (da) no huM jApa karuM chuM tenA prabhAve mArI vANI. evI addabhuta jhUmo ke jeno rasapIne jhUmatA dhIrapurUSo mAthuM DolAvI DolAvIne mukuTamAM jaDelA maNithI jANe (tArI) AratI utAre. 13. cUDA mAM rahela caMdrakalAmAMthI niraMtara jharatA amRtabiMduo. nI zobhAthI AbhUSaNa jevA banelA akSasUtranA valayane atyaMta dhAraNa karatI tuM maMtragarbhita pratyakSapaNe vartatA tArAja bIjano jApa kare che. te tuM he aMbA ! namaNA hAthathI mane ghaNuM badhuM zreya Apa ! huM te vANInI svAminIne (tene) niraMtara sevuM chuM. je caMdranA TUkaDA jevI zvetakAMtinI zreNinI zobhAthI atyaMta manohara, niraMtara khIlelA kamaLamAM svastikAsana bAMdhIne camakI rahI che. ane DAbA ghUMTaNa para mUkelA karamAM je pustaka dhAraNa karavAmAM prIti pAmI che. (tenA prabhAve) saghaLA viSayomAM vilasatA puSTa asIma sArasvata pravAhanI laharInA adbhuta taraMgothI subhaga mArI te vANIno pravAha evo camakavA lAgyo ke tene sAMbhaLIne DolatAM mAthA ane ardhamIMcI AMkho sAthe jhUmavA lAgelA kavijano caMdranI kaLAne paNa utArI pADe. 16. tenI Ta* A traNe bIjonuM dhyAna karavAM huM mAtRkA sAthe viloma (pacAnupUrvI) paddhatithI anusaMdhAna karI saghaLAM baMdhanane chedanArI aMtarjalpA vANI vaDe he mahezvarI huM 100 mAtrAno japa karuM chuM. 17. tenA prabhAvathI sArasvata sArvabhaumanI mArI padavI evI dedIpyamAna bane ke jayAM AjJAdhIna evA seMkaDo mahAkavio. mArI udAra vANIne cUme ane caitramAsamAM ughaDelA, keli kokilanA kUhUkArathI zlAghaganIya paMcamasUranA madhuragAnane paNa bhArabhUta mAne. 18. vINA-pustaka, akSasUtranuM valaya, ane vikasita kamaLane lAla hatheLImAM dhAraNa karIne vilAsa tI(tane) vAEvIne huM nitya che haiM vada vada vAgyAdinI svAhArUpa varNo vaDe pApapuMjane vizIrNa karatIdhyAvuM chuM. to he mAM tuM mAruM evuM vidyAsAmrAjya phelAvo ke jenuM siMhAsana 15. che. (soDahaM) tArAthI tanmaya thayelo huM tArI karUNAnA kaTAkSanoja Azraya karIne pAMca indriyonA mArgamAM bhamatAM manane pAchuM kheMcI sthira banyo chuM. (tethI) zivajInA mastakapara rahelI. caMdrakaLAmAMthI TapakatA amRtathI svaccheda banelA himAlayanI himazilA samI zobhatI bhAratI (vANI) mArA jillA maMDapane AliMgita karo. he mAM! mAtRkAthI vidarbhita kareluM garbhamAM rahelA anAhatanA svaccheda dhvani dvArA pI zakAya tevA madhune (divyama) huM suSuNAnA pahADamAM 8 thI sudhInA varSonA viparItA uccArathI vAraMvAra pIuM chuM. kharekhara mAyAmaya (mAyAbIjarUpa) tArUM teja svAdhIna (sahasAramAMthI jharatA) amRtanA udadhi thI atyaMta suMdara che (madhura che) 10. te (anAhata dhvanithI atyaMta madhura) tArI bhItara comera dhUmato sArasvata prasAda mane Apa ke jethI AgaLa naMdanavananA manohara caMdanatarunI chAyAmAM puSpa moreya svara AsvAdanathI atyaMta prasanna cittavALI unmatta rUpAMganAonA vINAvAdanathI. taraMgita thato anupama svara camatkAra paNa phIkophasa lAge. 11. 19. 128 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7900 Jain cationernational "tuM vANI vilAsanI karanArI, ajJAna timiranI haranArI, tuM jJAna vikAsanI karanArI...mA bhagavatI...." 2007 Adhunika kamanIya kalAkRtivALI mA bhUtadevI sarasvatInA citro www.jainery.org Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che . che. For Private & Personal l y haja che. jo : R kAra mA bhagavatI, vidyAnI denArI mAtA sarasvatI" cittAkarSaka kANazIlA, | mA sarasvatI devInA vividha mudrAmAM phoTAo. Bio Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAMdanI ane sugaMdhaMthI paNa suMdara kIrtinA phelAvAthI sevanIya che. kAla, AjJAthI mAMDI zivaloka sudhInA sarva uMdara bharavA je samartha che. ane aMtaH prajJAnA paripAkathI puSpa parama AnaMdanI pratiSThAnuM je sthAna che. 20. caMdranI kaLAmAMthI saryuM na hoya tevuM uMce sphurAyamAna vAmbIja (k) enA tArA jevA vizALa biMdu pharatuM mAyAbIjanuM tri AvepTana karI arthAt mAyAbIjanA traNa AMTA AveSTita tArA jevA camakatA ota haiMkArane je caMdranA pUrNabiMbamAM amRta jevA gaura akSarathI Alekhita karI kAnane paNa na saMbhaLAya te rIte jiA sthira karI smare che. 21. tenuM citta dIrghakAlIna jatAnA kAraNe vikArathI bhareluM hovA chatAM tArA karUNA kaTAkSanI kaNImAtra, saMkrAnta thatAMja zAMta thai jAya che. te thatAMja tenA mukharUpa kamaLamAM traNe jagatane vismaya janaka parama sugaMdha vANInA vilAsa dvArA utpanna thAya che. 22. he aMbike tArUM varNamaya zarIra kevuM che ? o - uparanA hoTha Tavarga - dakSiNa caraNa - nIcenAM hoTha tavarga - vAma caraNa A - jIvA mULa pAka be kUkSi - paDakhAM aH- Doka ba-ma-ma vAMso'nAma udara kavarga - jamaNIbhuMjAyaralava zaSasa - 7 dhAtu cavarga - kAlI bhujA ha. vAyu kSa - krodha che. 23.24. he zive, A rIte lokatraya vyApi tArA varNamaya zarIrane je bhAvanA dvArA avayavomAM (aMgomAM) Aropita karelA akSarovaDe bhaje che. te sUryAsta thatAM bIDAyelA kamaLanA DoLA jevI hathelI tenA mastaka para dharI prasAda ApavA utsuka badhI vidyAo pragaTa thaI tene (sAdhakane) seve che. 25. a- mastaka A mukha I I - be na huM U - kAna e - uparanA dAMta OM - nIcenA dAMta je A rIte tane (tArA varNamayatanune) jANe che. jape che, niraMtara pUyAna kare che. komala padavinyAsavALI vANIno vilAsa tenI upAsanA kare che. ane caMdana jevI zItaLa enI kIrti kArtikanI rAtrimAM khIlelA kairava jevI ghavala camakI. saubhAgyanI zobhAne vadhArI traNelokamAM IDA karatI vicare che, 26. vaLI zrIdharmacakanA karyA pramANe mAyArUpIjaLa vidarbhita karI uparanI rIte je dIvAnAyanA vaijJAyo japa kare che tenA caraNonI sevA mukuTanI kInArI para rahelA ratnarUpa aMkurAnI kAMtithI camakatI pRthvItalanI rajathI jenA aMgarAganI zobhA mizrita thaI che. tevA rAjAo paNa kare che, arthAta rAjAo tenA caraNamAM ALoTe che. 27. huM aMbe, prathama zrIM pachI athI kSa sudhI varNa chelle kSa pachI maiM A rIte tArA varNamaya zarIrane je bhaje che. lakSmI tenI AgaLa ujAgarAM kare che. ane madamatta hAthInA madajaLathI gaMdha laharImAM lolupa bhamaranI zreNirUpa zRMkhalAthI bAMdhI na hoya tema kyAMya khasatI nathI. 28. je sAdhaka paravALAno drava ane lAla camakatI vIjaLI jevA raMge potAne veSTita karavA traNa valayathI yukata mAyA bIja rUpe (f) tane dhyAve che. tene mATe taitestrivizvAsa-pakkara-pasInodArU te-te strIo nizvAsa-cakkara-pIno-dAha AdimAM phasAyelI mUrchita thaI jAya che. ane zItala caMdra - caMdana - kadalIvana - motI nA hAra phUlanI mALAne paNa niMdita kare che. arthAta te kAmAgnithI evI saMtapta thAya che ke koI zItaLa padArtha tene zAMti nathI ApI zakato. 29. he mAM bhagamAlinI evA nAmathI divya Agamo (taMtra) mAM prakhyAta je tArUM AnaMdamaya svarUpe dhyAna kare che. kharekhara (kAmapIDita) vAmAkSIo bhUjAonI adaba bhIMDI stanatara dabAvI dIna cAkita, pragADha romAMca, ane ardhIcI AMkhothI tenuM dhyAna kare che. 30. he mAM, rAga sAgaramAM taratI siMdUravartI naukAmAM svacchaMdapaNe camakatA padmarAgamaNI ane kamaLanA phUla jevA Asana upara birAjamAna tArUM je sAdhaka dhyAna kare che. bAla ravi jevA lAla ratnothI pariDita aMge aMganI vizvAnI tejarekhAthI saMmizrita tenI aMgarAganI racanAnuM (zobhAnuM) aMganAo smaraNa karyA ja kare che. 31. ane smaranA apasmAranA mahAvegathI pIDAyelI (atyaMta kAmaparavaza) te strIo kapUra, kumudanuM vana, kamalinInA pAMdaDA, ane kalA kutUhalamAM paNa pralaya kALathI zaMkA kare che.. dhrUje che, paDe che, bolI paNa zakatI nathI. bApaDI atyaMta zokavila banI jAya che. 32. hai mRtyuMjaya nAmIyA, he bhagavAna nA caitanyanI saMnike, hrI~kAri ! he Adya, (amArAM) tamasanuM dalanakara! he rasa saMjIvani tuM mArA jIvane prANathI khUlatI cagraMthImAM sthira kara ! svAhAnI bhUjAvALI he IzvarI ! AtmabodhanA lAbhamAM utsuka huM tArI sevA karUM chuM. 33. Aja rIte huM amRtezvarI ! tane aharniza caMdramaMDaLamAM niraMtara camakatI kAyAvAlI tane sAkSAt pUje che. te sAdhako traNe bhuvananI koLiyo karatA mRtyunA mAthA upara paga daIne bhoganA mahAsAgaramAM nivadhikALa sudhI te sukhovaDe khele che. 34. jAgRta bodhanA amRtakiraNonA puMjathI sarva dizAone AplAvita karatI jenI koI evI niSkalaMka kalA (kuMDalinI zakti) padmano bheda kare che. ane dainyanA aMdhakArano nAza karavAmAM ekamAtra kuzaLa evI parA vANIne vistAre che. te 129 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAo tenA mukhamAM jaldI zaMbhunAthanI kRpAthI (vase). 44. vratathI rahita (ane) maMtra prApta karyo na hoya to paNa je zraddhAthI pavitra thaIne dararojapATha (stotrano)kare che tevA sAdhakane paNa eka varSamAM nidaoNSa padya racanAvALI ane manohara kavitAvALI (saghaLI) vidyAo prApta thAya che. 45. A stotrano koI (vilakSaNa) evo vizvAsa karAvanAro aciMtya prabhAva che. zrI zaMbhunI AjJAthI sarva siddhio A stotramAM sthApana thayelI che. || saMpUrNa ! 46. anuvAda 38. sanAtana bhuvanezvarI zakita mArA mAnasamAM haMsalInI jema ramo.35 tuMja mAtApitA che! tuMja sRhada che ! tuMja bhAtAne tuMja sakhA che! tuMja vidyA che. tuM phelAtI kIrtivALuM carita che ! tuMja ati adabhuta bhAgya che vadhAre zuM? saghaLuM abhISTa paNa tuMja che to kRpAthI komala vizvezvarI mArA upara samyapha prasanna thA ! tArA. sivAya he mAM, mAre koI zaraNa nathI. 36, zrI siddhanAtha' e svarUpathI koI eka mahApuruSa karUNAsAgara evA A cothA (kali) yugamAM utpanna thayAM. je sakla AgamomAM cakravartI evA teNe "zrI zaMbhu" e nAmathI mArA viSe prasanna citta karyuM. 37. te sad gurUnI AjJAthI paraMparAthI siddha vividha vidyAonA sthAnabhUta A stutirUpa vacana vilAsathI tane stavI (pariNatA) che. tenAthI he bhuvanezvarI vedagarbhe ! mArA para sadA prasanna thA mArA mukhamAM sAnnidhya kara! he aMbikA! tuM jeonI kharokhara parama devatA nathI, temanI vANIthI mArI vANI mizrita na thAya, paricita viSayamAM paNa temanI sAthe kSaNa mAtra paNa kayAreya vAsa na thajo ema satata huM tArI prArthanA karuM che. 39. - zrI zaMbhunAtha (mahAdeva) nI karUNAnI khANa jevA he siddhonA nAtha ! ane sidhdhonA nAthanI karUNAnA Akara he zaMbhunAtha ! sarva aparAdhathI malina evA mArA upara tame cittane prasanna karo ! mAre bIjAM koI zaraNa nathI. 40. A rIte pratikSaNa harSAzruthI jharatA locanavALA pRthvIdharanI sanmukha spaSTapaNe pragaTa thayA ane vara daIne bhagavatI hRdayamAM pravezI gayA. ane nava navAM zAstra dvArA enA mukhamAM avatIrNa thayA. 41. zrI zaMbhunAthe e (pRthvIghara)nI tulanA na thaI zake evI vAsiddhi (ane) A (loka)mAM mahAna evI te pratiSThA ne joIne, traNeya bhuvanonA AgamonI vaMdanIya vidyAnA eka mAtrA suMdara evA siMhAsana rupa potAnA sthAne (pRthvIdharane) lAMbA kALa mATe sthApana karyo. 42. bhUmi upara zayana (saMthAro), vANI niyamana, strIothI nivRtiH, brahmacarya, savAramAM puSpajhADanI samidhA (DALakhI)o (bhegI karavI), dAMta ane jIvA jIbha)nI zuddhi karavI, patrAvaLImAM madhura bhojana, (madhukara bhikSA), uMbarAnA vRkSanA puSpothI pUjA ane homa, uttama (ujajavaLa)evA phaLo-vastro ane vilepano (rAkhavA.) 43. vratadhArI evo je A (niyamo) pramANe traNa mahinA sudhI niraMtara savAre-bapore ane sAMje eka cittavALo kIrtana kare tene sakala bhuvanamAM AzcaryarUpa-aneka prakAronA ullAsothI sarva he mA~, caMdrakalA se parimaMDita hai agrabhAga jisakA aise vistaraNazIla nAdarupa tumhAre usa parama sat kA maiM smaraNa karatA huuN| jahA~ prakAzapuMja samAna parA (vANI) bhagavatI udita hotI hai| evaM vahI kramase pazyantI madhyamA aura vaikharI rupase svacchandatayA vicaraNa karatI hai| ase kSa taka varNamAlA meM vilAsa karane kI lAlasAyukta vA vALamAM meM no turIyA (7) veTri-vidyArUpa (, vara) tInoM jagata ko goda meM khelAtI hai| use tU mujhameM prakaTakara jisase amRtataraMgo ke kolAhala kI krIDA ke zabda samAna ramaNIya kavitA ke sAmrAjya kI siddhi mujhe prApta ho| yuga ke AdikAla meM terA dhyAna karake (terI hI) koI (viziSTa) kalA se AviSTa brahmAne cAroM veda evaM una vidyAoM ko prakaTa kiyaa| ata: he mA~ ! lalitA ! prasanna ho / mujhe bhI sarala sArasvata prasAda pradAna kare jisakI suMgadha ko antaHsthita devatA romAMca dvArA prakaTa kre| he mA~ bhuvanezvarI, tU dehadhAriyoM kIdhRtisvarUpa hai| tU hI nAda, prANa, agni evaM bindu kI sthiratArUpa hai| isalie hI vijayavaMtI terA maiM dhyAna karatA huuN| merI sUktiyA~ terI karuNA se vikasita hokara pavitra medhAyukta banakara kheleN| he mA~ bhuvanezvarI! tU hI vAgdevatA hai| pIpala ke patte ke samAna manohara AdhAracakra meM tU sAdara virAjamAna hai| he mA~, maiM nitya terI hI sevA karatA hU~ ata: merI vANI divya ho evaM zarada Rtu kI cAMdanI ke sparza se uchalatI evaM sudhAsAgara meM svacchaMdatayA phailatI lahariyoM ke vilAsa ko jItanevAlI hokara cmkeN| 130 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he mA~, prastuta viSaya ke jJeya tattva se va surabhi se zobhita, pustakamaMDita evaM nayanasubhaga tumhArA bAyA hAtha mujhe svastidAyaka ho / (evaM) jJAnamudrA pradarzaka, navIna mujhe pravAla kI vallI sadRza aura rakta evaM sarala aMgulIvAlA dAyA hAtha merI bhIti ko dara karanevAlA ho| he mA~ ! pApajAla ke mUla kI dahanakrIDA se kaThora, karuNAmRta se komala tumhArI dRSTi mujha para siddhiyoM se bharapUra hokara phaile| jisake prabhAva se apane abhISTa prabaMdha kI laharI ke zravaNakutUhalase cumbita antaHkaraNavAle vidvajjanoM ke yogya guNavatI vANI kI maiM racanA kara skuuN| he mA~ ! AdhAracakra ke caturdalakamala meM vAgbIja (e~) ke garbhameM sthita tumhArI maiM pUjA karatA huuN| tU akAra Adi ke pratyAvartana se (mAtRkAkSara-dhyAna se) puSpita hokara urdhvagAminI mAyAlatA (kuMDalinI) hai / jo sahasrAra padma meM uchalatI khelatI sudhA ke kalloloM ke samUha ke bhramaNa-camatkAra karane meM alaukika hai|8. (so'haM) tujhameM tanmaya maiM tere karuNAkaTAkSa kA hI Azraya lekara pAMco indriyoM ke mArga me ghUmate mana ko vApasa khIMcakara sthira huA huuN| (ata:) zivajI ke mastaka para sthita candrakalA meM se Tapakate amRtase svacchanda bane himAlaya kI himazilA samAna zobhAyamAna bhAratI (vANI) mere jihvA maMDapa ko Aligita kre| kArottara (hasauM) kA jApa karatA hU~, isake prabhAva se merI vANI isa taraha adbhuta rUpa se jhUma uThe ki jisakA rasapAna karake Daulate hue dhIrapuruSa mastaka jhukA- jhukAkara mukuTa meM jaDita maNiyoM se mAnoM (terI) Arati utaare| ___ cUDA meM sthita caMdrakalA meM se nirantara Tapakate amRtabinduoM kI zobhA se AbhUSaNa rupa bane akSasUtra ke valaya ko suMdaratayA dhAraNa karatI huI tU maMtragarbhita pratyakSatayA pravartita tere hI bIja (maMtra) kA jApa karatI ho / vaha tU, he aMbA! (apane) kamanIya hAtha se mujhe atyadhika zreya pradAna kr| 14. maiM usa vANI-svAminI kI (arthAt terI) niraMtara sevA karatA hU~, jo candra ke khaMDa samAna zveta kAMti kI zreNi-zobhA se atyanta manohara, niraMtara praphullita kamala meM svastikAsana meM sthita hokara prakAzamAna ho rahI hai evaM jo bAyeM paira para sthApita hasta meM pustaka dhAraNa karane meM prIti rakhatI hai| (usa ke prabhAva se) sabhI viSayoM meM vilAsa karanevAle puSTa asIma sArasvatapravAha kI laharI kI adbhuta taraMgo se manohara aisI merI vANI kA pravAha isa taraha prakAzita hone lagA ki jise sunakara dolAyamAna mastaka evaM ardhanimIlita A~kho se Daulate hae kavijana caMdra kI kalA ko bhI lajjita kara deN| aiM klIM sauM - ina tIna bIjamaMtroM kA dhyAna dharane ke lie maiM mAtRkAoM ke sAtha viloma (pazcAnupUrvI) paddhati se anusaMdhAna karake sabhI baMdhana ko chedanevAlI antarjalpA vANI ke dvArA, he mahezvarI, 100 mAtrA kA japa karatA huuN| usake prabhAva se sArasvata sArvabhauma kI merI padavI aisI dedIpyamAna ho ki jahA~ AjJAdhIna aise seMkaDo mahAkavi merI udAra vANI ko cUme evaM caitramAsa meM utpanna, keli kokila ke kUhakAra se zlAdhanIya paMcamasUra ke madhura gAna ko bhI bhArabhUta maane| 18. he mA~ ! mAtRkA se vidarbhita evaM garbhastha anAhata ke svacchanda dhvani dvArA jisakA pAna kiyA jA sake aise madhu ko maiM suSumNA ke parvata meM kSa se ataka ke vargoM ke viparIta uccAra dvArA bAra bAra pItA huuN| sacamuca, mAyAmaya (mAyAbIjarUpa) terA teja svAdhIna (sahasrAra meM se syandita) amRta sAgarase bhI atyantAsuMdara (madhura) hai| 10. tujhameM cAroM tarapha bhramaNazIla (evaM anAhata dhvani se bhI atyanta madhura) usa sArasvata prasAda ko mujhe pradAna kara ki jisake Age, naMdanavana ke candanavRkSoM kI chAyA meM puSpamaireya (puSpamadhu) ke AsvAdana se ati prasanna cittavAlI unmatta rUpAMganAoM ke vINAvAdana se taraMgita bharapUra camatkAra bhI phIkA sA lge| 11. he mAtA ! tIna (aiM klI hasauM) maMtrabIjarUpI zarIra dhAriNI karuNA kI amRtasaritA evaM medhAmayI svarUpa terA, AdhAracakra, hRdaya evaM sahasAra meM anukrama se anusaMdhAna karake niraMtara japa karanevAle mere sabhI aMga, svAyatta anupama svabhAvadazA ke amRtA svAdavAle prajJAnajala ke culukapAna (cullU bhara pAna) se pulakita hokara puSTa bneN| 12. he mA~ ! maiM ina vAgbIja (e~), kAmarAjabIja (klI) evaM OM vINA, pustaka, akSasUtra valaya evaM vikasita kamala ko rakta hathelI meM dhAraNa karake vilAsa karanevAlI vAgdevI kA maiM nitya ' hrIM vada vada vAgvAdinI svAhA' rUpa varNoM se pApa puMja ko vizIrNa karanevAlI-aisI tumhArA dhyAna karatA huuN| ata: he mA~ ! tU merA aisA vidyAsAmrAjya vistIrNa kara ki jisakA siMhAsana caMdrikA evaM sugaMdha se bhI suMdara va kIrti ke prasAra se sevanIya hai| kAla-AjJA se zivaloka taka sabhI udaroM ke bharaNapoSaNa meM jo samartha hai aura aMta:prajJAke paripAka se puSTa paramAnaMda kI pratiSThA kA jo sthAna hai| 20. jaise ki mAnoM caMdrakalA meM se nirmita kiyA gayA ho aisA 131 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. Urdhva sphurAyamAna vAgbIja (ai) tumhAre samAna vizAla bindu kI cAro tarapha mAyAbIja kA tIna AveSTana karake arthAt mAyAbIja se tIna bAra AveSTita tumhAre samAna camakate ekaar kA jo (sAdhaka) caMdra ke pUrNabimba meM amRta samAna gaura akSara se Alekhita karake, karNa dvArA na sunA jA sakeM - isa taraha sthira jihvA se smaraNa karatA 21. - usakA (sAdhaka kA) citta dIrghakAlIna jaDatA ke kAraNa (yadi) vikAra se bharA huA ho tabhI vaha tere karuNAkaTAkSa kI kalI mAtra ke saMkrAnta hote hI zAnta ho jAtA hai| vaisA hote hI usa ke mukhakamala meM tInoM loka ko vismita karanevAlI sugaMdha vANI ke vilAsa dvArA utpanna hotI hai| he ambike ! terA varNamaya zarIra kaisA hai ? a-mastaka, o-upara kA hoTha, ta varga-bAyA~ caraNa, A-mukha, au-nIce kA hoTha, pa-pha-do kukSi, iI-do netra, aM-jihvAmUla, ya-ra-la-vau U-do kAna, a:-garadana, za-Sa-sa-sAtadhAtu, e- uparake dAMta, ka varga-dAyI bhujA, ha-vAyu ai-nIce ke dAMta, ca varga-bAyI bhujA, kSa-krodha / Ta varga-dAyA caraNa, 23,24. he zive ! isa prakAra tInoM loka vyApI tere varNamaya zarIra ko jo (sAdhaka) bhAvanA dvArA avayavoM meM Aropita akSaroM dvArA bhajatA hai, usa (sAdhaka) ke mastaka para, sUryAstakAlIna nimIlita padmadala samAna apanI hatheliyoM ko dhara ke, prasAda dene ke lie utsuka sabhI vidyAe~ prakaTa hokara usa (sAdhaka) kI sevA karatI haiN| 25. jo (sAdhaka) isa taraha tujhe (arthAt tere varNamaya zarIra ko) jAnatA hai, japa karatA hai aura niraMtara pUrNa dhyAna karatA hai, komala padavinyAsavAlI vANI kA vilAsa usa (sAdhaka) kI upAsanA karatA hai, evaM-caMdana samAna zItala usakI kIrti kArtikamAsa kI rAtrimeM khIle haekairava kI taraha zubhra, camakatI huI vasaubhAgyazobhA ke baDhAtI huI tInoM lokameM krIDA karatI huI vicaraNa karatI hai|26. yahA~ taka ki zrI karmacakra ke kahane ke matAbika mAyA ke rUpI jala vidarbhita karake upara kIrIta-anusAra dIpAmnAya ke vettAe~ jApa karate hai usake caraNoM kI sevA mukuTa kI kInArI para jaDita ratnarUpa aMkurA kI kAMti se camakatI pRthvItala kI raja se jisake aMgarAga kI zobhA mizrita huI hai, aise rAjA bhI karate hai| arthAt rAjAe~ bhI usake caraNa meM sASTAMga praNAma karate hai| 27. he aMbe, prathama zrI bAda meM ase sa taka varNa hai| aMta meM sa, bAda meM zrI isa taraha se tere varNamaya zarIra ko jo japate hai / lakSmI use Age, rAte ujAgara karate hai aura madamatta hAthI kI madajharatI gaMdha kI laharo meM lolupa bhramara kI zreNirUpa zRMkhalA se baMdhI na ho aise kahI bhI khisakatI nhii| 28. jo sAdhaka pakhAla kA drava aura lAla camakatI huI bIjalI jaisA raMga se khuda ko veSTita karane ke lie tIna valaya se yukta mAyA bIjarUpa (hrIM) meM tujhe dhyAna dharatA hai| usake lie vaha-vaha strIyA~ nizvAsa cakkara-pasInA-dAha Adi meM phaMsI huI murchita ho jAtI hai aura zItala caMdra-caMdana kadalIvana-motI ke hAra, phUloM kI mAlA ko bhI niMdita karatA hai| arthAt vaha kAmAgni se aisI saMtRpta hotI hai ki koI zItala padArtha bhI itanI zAMti nahIM de sktaa| 29. he mA~, bhagamAlinI aise nAmase divya Agamo (taMtra) meM prakhyAta terA jo svarUpa dhyAna dharatA hai, sacamuca (kAmapIDita) vAmAkSIyA~ bAjuoM ko adaba se, stanataTa dabAkara dIna cATUkti, pragAr3ha romAMca aura ardha khulI A~kho se usakA dhyAna dharatI hai| 30. he mA~, rAga sAgarameM taratI siMdaravarNI naukAmeM svachaMdatayA se camakate padmarAgamaNI aura kamala ke phUla jaise Asana para AruDhIta terA jo sAdhakadhyAna dharatA hai| bAla ravi jaise lAla ratno se parimaMDita aMga-aMga kI vibhUSA tejarekhA se saMmizrita usakI aMgarAga kI racanA kA (zobhAkA) aMganAe~ smaraNa karatI hI rahatI hai| aura smara aura apasmAra ke mahAvega se pIr3ita (atyaMta kAmapakhaza) strIyA~ kapUra, kumuda kA vana, kamalinI ke patte aura kalA kutUhala meM bhI pralaya kAla se zaMkA karatI hai / kaoNpatI hai, gira jAtI hai, bola bhI nahI sakatI, bicArI atyaMta zoka vicalita ho jAtI hai| 31-32. he mRtyujaMya nAmadheyA, he Izvara ke caitanya kIcaMdrike, he hIkAri! he Adyeya ! (hamArA) tamasa kA dalana kara ! he rasa saMjIvanI tu mere jIva ko prANa se khulatI hRdayagraMthI meM sthira kara / svAhA kI bhUjAvAlI he IzvarI Atma bodha ke lAbha meM utsuka maiM terI sevA karatA huN| isI taraha he amRtezvarI ! tujhe aharniza caMdramaMDala meM niraMtara camakatI kAyAvAlI tujhe sAkSAt pujate hai| vo sAdhaka tIno bhuvana kA bhakSaNa karatI mRtyu upara paga dekara bhogake mahAsAgara meM niravadhikAla taka vaha sukho se khelate hai| 34. jAgRta bodha ke amRta kiraNo ke puMja se sabhI dizAoM ko AplAvita karatI jisakI koI aisI niSkalaMka kalA (kuMDalinI zakti) SaTcakra ko bhedatI hai, aura dainya kA aMdhakAra kA nAza karane meM ekamAtra kuzala aisI parAvANI kA vistAra karatI hai| yaha sanAtana bhuvanezvarI zakti mere mAnasa meM haMsalI kI taraha rhe| 132 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tu hI mAtApitA hai| tu hI suhRda hai| tu hI bhrAtA aura tu hI rakhA hai| tu hI vidyA hai| tu phailAtI kIrtivAlA carita hai| tu hI ati adbhuta bhAgya hai| jyAdA kyA ? sabakucha abhISTa bhI tu hI hai to he kRpA se komala vizvezvarI merA para samyak prasanna ho / tere sivA he mA~, merA koI zaraNa nahI / 36. " zrI siddhanAtha" isa svarUpa se mahApuruSa karuNAsAgara aise isa cauthe (kali yuga meM utpanna hue| jo sakala Agama meM cakravartI jaise unhoMne "zrI zaMbhu" isa nAma se mere viSaya prasanna citta kiyA / 37. isa sadgurU kI hI AjJA se paraMparA se siddha vividha vidhAoM sthAnabhUta isa stutirUpa vacana vilAsa se tujhe stuti (pariNatA ) kI hai| usase he bhuvanezvarI vedagarbhe ! mere para sadA prasanna raho mere mukha meM sAnnidhya kara / 38. he aMbikA ! tu jinakI sacamuca parama devatA nahI hai| unakI vANI se merI vANI mizrita na ho, paricita viSaya meM bhI kSaNa mAtra ke lie unakA vAsa na ho aisI maiM avirata prArthanA karatA hu~ / 39. he zaMbhunAtha (mahAdeva) kI karuNA ke khajAne jaise he siddho ke nAtha ! aura siddho ke nAtha kI karuNA ke AkAra he zaMbhunAtha, sabhI aparAdho se malina aise mere upara apane mana ko prasanna kro| merA dusarA koI zaraNa nahIM hai| 40. isa taraha pratikSaNa harSAzru se jharate locanavAle pRthvIdhara ke sanmukha spaSTa rIta se pragaTa hue aura varadAna dekara bhagavatI hRdaya meM praveza ho gae aura nau nae zAstra dvArA unake mukhameM avatIrNa hue / 41. zrI zaMbhunAtha ne (pRthvIdhara) usakI tulanA na ho sake aisI vAsiddhi (aura) isa (loka) meM mahAna aisI usa pratiSThA ko dekhakara, tIno bhuvanoM ke Agama kI vaMdanIya vidyA kA ekamAtra suMdara siMhAsana rUpa apane (pRthvIdhara ko) sthAna para dIrgha kAla ke lie sthApita kIyA / 42. bhUmi para zayana ( saMthArA), vANI niyamana, strIoM se nivRtti, brahmacarya, subaha meM puSpapeDa kI samidhA (DAlIyaoN) e (jamA karanA) dA~ta aura jihvA (jIbha) kI zuddhi karanI patrAvalI meM madhura bhojana, (madhukara bhikSA) A~gana ke vRkSo ke puSpoM se pujA aura havana, uttama ( ujjvala ) aise phalaphalAdi vastra aura vilepana (rakhanA) / 43. vratadhArI aisA jo ina (niyama) ke anusAra tIna mahine taka pratidina subaha-dopahara aura zAma ko eka mana se kIrtana karatA hai| usake sakala bhuvana meM Azcaryacakita aneka prakAra se ullAsita sabhI vidyAe~ usake mukha meM jaldI hI zaMbhunAtha kI kRpA se (basatI hai) / 44. vratarahita (aura) maMtra prApta na kiyA ho lekina jo zraddhApUrvaka pavitra hokara pratidina paThana (stotra kA ) karatA hai aise sAdhaka ko bhI eka varSa meM nirdoSa padya racanevAlI aura manohara kavitAvAlI (sabhI) vidyAyeM prApta hotI hai| 45. isa stotra kA koI (vilakSaNa) aisA vizvAsa karAnevAlA aciMtya prabhAva hai| zrI zaMbhukI AjJA se sabhI siddhiyA~ isa stotra meM sthApita hai| 46. / samAptam / 52 / zrI sarasvatIkavacam / guru uvAca zrRNu ziSya ! pravakSyAmi kavacaM sarvakAmadam / dhRtvA satataM sarve: prapAThayo'yaM stavaH zubhaH // asya zrIsarasvatIstotrakavacasya prajApatirRSiH, anuSTupchandaH, zAradAdevatA, 'sarvatattvaparijJAne sarvArthasAdhaneSu ca / kavitAsu ca sarvAsu viniyogaH prakIrtitaH / / ' iti paThitvA viniyogaM kuryAt / OM zrIM hrIM sarasvatyai svAhA ziro me pAtu sarvataH / OM zrIM vAgdevatAye svAhA bhAlaM me sarvadA'vatu / OM sarasvatyai svAheti zrotre pAtu nirantaram / OM hrIM zrIM bhagavatyai sarasvatyai svAhA netrayugmaM sadA'vatu / OM aiM hrIM vAgvAdinyai svAhA nAsAM me sarvadA'vatu / OM hrIM vidyA'dhiSThAtRdevyai svAhA coSThaM sadA'vatu / OM zrIM hrIM brAhmaye svAheti dantapaGktiM sadA'vatu / OM aiM ityekAkSaro mantro mama kaNThaM sadA'vatu / OM zrIM hrIM pAtu me grIvAM skandhau me zroH sadA'vatu / OM hrIM vidyA'dhiSThAtRdevyai svAhA vakSaH sadA'vatu / OM hrIM vidyA'bhisvarupAyai svAhA me pAtu nAbhikAm / OM hrIM klIM vANyai svAheti mama hasto sadA'vatu / OM sarvavarNAtmikAyai pAdayugmaM sadA'vatu / OM vAgadhiSThAtRdevyai svAhA sarva sadA'vatu / tatpazcAdAzAbandhaM kuryAt - 133 OM sarvakaNThavAsinyai svAhA prAcyAM sadA'vatu / OM sarvajihvA'gravAsinyai svAhA'gnidizi rakSatu / OM aiM hrIM zrIM klIM sarasvatyai budhajananyai svAhA / Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM satataM mantrarAjo'yaM dakSiNe mAM sdaa'vtu| OM aiM hrIM zrIM tryakSaro mantro nairRtye sarvadA'vatu / OM aiM hrIM jihvA'gravAsinyai svAhA pratIcyAM mAM sarvadA'vatu / OM sarvA'mbikAyai svAhA vAyavye mAM sdaa'vtu| OM aiM hrIM klIM gadya-padya-vAsinyai svAhA mAmuttare sdaa'vtu| OM aiM sarvazAstravAdinyai svAhaizAnye sdaa'vtu| OM hrIM sarvapUjitAyai svAhA cordhvaM sdaa'vtu| OM hrIM pustakavAsinyai sadA'dho mAM sadA'vatu / OM granthabIjasvarUpAyai svAhA mAM srvto'vtu| iti te kathitaM ziSya ! brahma-mantraugha-vigraham / idaM vizvajayaM nAma kavacaM brhmruupkm|| OM zrI* hIM(pada) mArI DokanuM rakSaNa karo (a) zrIH mArA baMne khabhAnuM haMmezA rakSaNa karo. OM hrIM vidyA adhiSThAtR devya svAhA (pada) haMmezA chAtInuM rakSaNa karo. >> hI vidyA adhisvarupAye svAhA (pada) mArI nAbhipradeza (DuMTI)nI rakSA karo. >> hI kalI* vAgye svAhA e rIte (pada) haMmezA mArI baMne hAthanI rakSA karo. OM sarva varNAtmikAye (pada) rIte haMmezA baMne caraNa nI rakSA karo. >> vAgadhiSThAtR devya svAhA (pada) haMmezA sarva (aMgo)nI rakSA karo. te pachI dizAono baMdha karavo. OM sarvakaMThavAsintha svAhA (pada) pUrva dizAmAM haMmezA rakSA / iti zrIsarasvatIkavacaM smaaptm| pa2 karo. bhASAntara OM sarva jitvAgravAsintha svAhA (pada) agnidizimAM rakSA karo. he ziSya sarva IcchAone ApanAruM kavaca dhAraNa karIne (rakSA stotra) huM kahIza, tuM sAMbhaLa badhA loko satata A zubha stava vAraMvAra bhaNe (2) A zrI sarasvatI stotra kavacanA prajApati RSi che. anuSTrapa chaMda che, zaradAdevanA che, sarva tattvanA jJAnamAM, sarva arthanA sAdhanomAM, kavitAo mAM ane badhIja vastuo mAM viniyoga kahevAyelo che, e rIte pATha karIne viniyoga karavo. OM zrIM hIM* sarasvatye svAhA (e pada) sarva bAjuthI mArA mastakanI rakSA karo. OM zrI vAghevatAye svAhA (e pada) sarvakALa mArA. kapALanI rakSA karo. OM sarasvatye svAhA e rIte (pada) niraMtara baMne kAnanI rakSA karo. OM hrIM zrI bhagavatI sarasvatye svAhA (e pada) haMmezA laMDe tenI che. che e hIM vAgvAdiLe svAhA (pada) haMmezA mArI nAsikA (nAka)nuM rakSaNa karo. OM hvI vidyA adhiSThAtR devya svAhA (pada) haMmezA baMne hoThanI rakSA karo. OM zrIM hrIM' brAmya svAhA e rIte haMmezA dAMtanI zreNinuM rakSaNa karo. 0 e e rItano eka akSaravALo maMtra mArA kaMThanI sadA rakSA karo. >> e hrIM zrIM kalIM sarasvatye budha jananya svAhA. e maMtrarAja niraMtara, haMmezA dakSiNa dizAmAM mArI rakSA karo. >> e* hazra e traNa akSaravALo maMtra neRtya dizAmAM haMmezA mArI rakSA karo. OM ai hrIM jihavAgavAsintha svAhA (pada) pazcima dizAmAM mArI haMmezA rakSA karo. OM sarvA ambikA svAhA (pada) vAyavya dizAmAM mArI. haMmezA rakSA karo. e hI kalIM gadya-padya vAsintha svAhA (pada) uttara dizAmAM mArI haMmezA rakSA karo. e sarva zAstravAdiLe svAhA (pada) IzAna dizAmAM mArI haMmezA rakSA karo. OM hrI* sarva pUjitAye svAhA (pada) udarva dizAmAM sadA mArI rakSA karo. >> hIM" pustakavAsince (pada) adho (nIcalI) dizAmAM mArI sadA pharo. OM grantha bIjasvarupAye svAhA (pada) sarva bAjuthI mArI rakSA karo. he ziSya! e pramANe tane brahma manTonA samUhavALA dehanuM kathana karAyuM che. A vizvajaya nAme kavaca brahma svarUpa che. 134 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - guru bole he ziSya ! saba icchAo ko denevAlA, kavaca (rakSA stotra ) maiM kahU~gA so suno ! saba loga ise dhAraNa kara yaha zubha stava bAra bAra paDheM / 52 anuvAda isa zrI sarasvatI stotra kavaca ke prajApati RSi hai, anuSTupa chanda hai, zAradA devatA hai, sarvatattva ke parijJAna meM, sarva artha ke sAdhanoM meM, kavitAoM meM, tathA saba vastuoM meM viniyoga kahA gayA hai| isa taraha pATha karake viniyoga karanA / OM zrIM hrI~ sarasvatyai svAhA - (yaha pada) sabhI ora se mere mastaka kI rakSA kare / OM zrI~ vAgdevatAyai svAhA kI rakSA kare / OM sarasvatyai svAhA (yaha pada ) isa taraha nirantara mere dono kAnoM kI rakSA kare / - - (yaha pada) sarvadA mere kapAla OM hrIM zrIM bhagavatyai sarasvatyai svAhA (yaha pada) hamezA dono netroMkI rakSA kare / OM aiM hrIM vAgvAdinyai svAhA (yaha pada ) sadA merI nAsikA kI rakSA kare I OM hrIM vidyA'dhiSThAtRdevyai svAhA- (yaha pada ) sadA dono hoThoM kI rakSA kare / OM zrIM hrIM brAhmaye svAhA (isa taraha pada ) sadA dAMto kI paMkti kI rakSA kare / OM aiM (ityekA kSaro) aisA eka akSara kA maMtra sadA mere kaMTha kI rakSA kare / - OM zrIM hrIM" (pada) merI gardana kI aura zrIH sadA mere dono kaMdhokI rakSA kare / OM hrIM vidyA'dhiSThAtRdevyai svAhA pada sadA mere vakSaHsthala (chAtI) kI rakSA kre| OM hrI~ vidyA'dhisvarUpAyai svAhA- pada merI nAbhi kI rakSA kare / OM hrIM klIM vANyai svAhA yaha pada sadA mere dono hAthokI rakSA kare / OM sarva varNAtmikAyai svAhA- pada sadA dauno pairo kI rakSA kare / OM vAgadhiSThAtRdevyai svAhA pada sadA sarva aMgo kI rakSA kre| kre| isa ke bAda dizAo kA bandha karanA OM sarva kaNThavAsinyai svAhA OM sarva jilhAvAsinyai svAha pada agni dizA meM rakSA kre| OM aiM hrIM zrIM klIM sarasvatyai budha jananyai svaahaa| OM - yaha mantrarAja nirantara dakSiNa meM sadA merI rakSA kare / OM aiM hrIM zrIM (vyakSarI maMtro) yaha tIna akSara kA maMtra netya dizA meM sadA merI rakSA kre| OM aiM hrIM jihnApravAsinyai svAhA pazcima dizAmeM sadA merI rakSA kare / pada sadA pUrva dizAmeM rakSA OM sarvA'mbikAyai svAhA- pada vAyavya dizAmeM sadA merI rakSA kare / OM aiM hrIM klIM gadya-padya vAsinyai svAhA sadA merI rakSA kare / - kare / OM aiM sarvazAstra vAdinyai svAhA pada IzAna dizAmeM sadA merI rakSA kare / OM hrIM sarva pUjitAyai svAhA- pada Urdhva dizA meM sadA merI rakSA kare / pada uttara dizA meM OM hrI~ pustaka vAsinyai pada adho (nIce kI ) dizAmeM sadA merI rakSA kare / OM grantha bIjasvarUpAyai svAhA - 135 pada saba ora se merI rakSA isa taraha he ziSya ! ( maiMne) brahmamaMtrasamUhoM vAlA zarIra tujhase kahA hai| (iti zrI sarasvatI kavacaM samAptam) Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // 53 / zrIsarasvatI kavacam / // 9 // // 10 / / // 11 // / / 12 / / // 13 // ||14|| // 15 // yaM raM laM vaM pAtu guhyaM, nitamba-priya-vAdinI zaM SaM saM haM kaTiM pAtu, devI shriibglaamukhii| UrU LaM kSaM sadA pAtu, sarvA-vidyA-pradA zivA sarasvatI pAtu jaGgre, rmeshvr-prpuujitaa| OM hrIM aiM hrIM pAtu pAdau, pAda-pITha-nivAsinI vismAritaM ca yat sthAnaM, yaddezo nAma-varjitaH / tatsarvaM pAtu vAgezI, mUla-vidyA-mayI parA pUrve mAM pAtu vAgdevI, vAgezI vahnike ca maam| sarasvatI dakSiNe ca, nairRtye cAnala-priyA pazcime pAtu vAgIzA, vAyau veNA-mukhI tthaa| uttare pAtu vidyA caizAnyAM vidyAdharI tathA asitAGgo jalAt pAtu, payaso ruru-bhairavaH / caNDazca pAtu vAtAnme, krodheza: pAtu dhAvata: unmattastiSThata: pAtu, bhiissnnshcaagrto'vtu| kapAlI mArga-madhye ca, saMhArazca pravezataH pAdAdi-mUrdha-paryantaM, vapuH sarvatra me'vatu / zirasa: pAda-paryantaM, devI sarasvatI mama ||phl-shruti|| itIdaM kavacaM vANI, mantra-garbha jyaavhm| trailokya-mohanaM nAma, dAridraya-bhaya-nAzanam sarvarogaharaM sAkSAt, siddhidaM pApa-nAzanam / vidyA-pradaM sAdhanAkA, mUlavidyA-mayaM param paramArtha-pradaM nityaM, bhoga-mokSakakAraNam / ya: paThet kavacaM devi ! vivAde zatru-saGkaTe vAdi-mukhaM stambhayitvA, vijayI gRhameSyati / paThanAt kavacasyAsya, rAjya-kopa: prazAmyati tri-vAraM ya: paThed rAtrI, zmazAne siddhimApuyAt / rasairbhUrje likhed varma, ravivAre mahezvari ! aSTa-gandhairlAkSayA ca, dhUpa-dIpAdi-tarpaNaiH / suvarNa-guTikAM tatsthAM , pUjayet yantra-rAja-vat guTikaiSA mahA-rUpA, zubhA srsvtii-prdaa| sarvArtha-sAdhanI loke, yathA'bhISTaphala-pradA guTikeyaM zubhA devyA, na deyA yasya kasyacit / idaM kavacamIzAni ! mUla-vidyA-mayaM dhruvam vidyA-pradaM zrI-padaM ca, putra-pautra-vivarddhanam / AyuSkaraM puSTi-karaM, zrI-karaM ca yaza:-pradam itIdaM kavacaM devi ! trailokya-mohanAbhidham / kavacaM mantra-garbha tu, gopanIyaM sva-yoni-vat zrRNu devi ! pravakSyAmi, vANI-kavacamuttamam / bailokya-mohanaM nAma, divya bhogApavargadam // 1 // mUla-mantra-mayaM sAdhyamaSTa-siddhi-pradAyakam / sarvezvarya-pradaM loke, sarvAGgamavinizcitam // 2 // paThanAcchravaNAt devi ! mahA-pAtaka-nAzanam / mahotpAta-prazamanaM, mUla-vidyA-manoharam // 3 // yaddhRtvA kavacaM brahmA, viSNurIzaH zacI-patiH / yamo'pi varuNazcaiva, kubero'pi digIzvarA: // 4 // brahmA sRjati vizvaM ca, viSNurdaitya-nisUdanaH / ziva: saMharate vizvaM, jiSNuH sumanasAM pati: digIzvarAzca dik-pAlA, ythaa-vdnubhuutye| trailokya-mohanaM vakSye, bhoga-mokSaka-sAdhanam sarva-vidyA-mayaM brahma-vidyA-nidhimanuttabhogam / trailokya-mohanasyAsya, kavacasya prakIrtitaH ||7|| ||muul pATha // viniyoga-RSiH kaNvo virAT chando, devI sarasvatI shubhaa| asya zrIsarasvatI devatA, hrIM bIjaM, OM zaktiH , aiM kIlakaM, trivargaphala-sAdhane vniyogH| RSyAdi-nyAsa-kaNva-RSaye nama: zirasi / virATa-chandase nama: mukhe / devI-sarasvatyai namaH hRdi| hrIM-vIjAya nama: guhye| OM zaktaye nama: nAbhau / aiM-kIlakAya nama: pAdayoH / trivarga-phalasAdhane viniyogAya namaH srvaangge| OM aiM hrIM hrIM pAtu vANI, ziro me sarvadA stii| OM hrIM sarasvatI devI, bhAlaM pAtu sadA mama // 1 // OM hrIM bhuvau pAtu durgA, daityAnAM bhy-daayinii| OM aiM hrIM pAtu netre, sarva-maGgala-maGgalA // 2 // OM hrIM pAtu zrotra-yugmaM, jgd-bhy-kaarinnii| OM aiM nAsAM pAtu nityaM, vidyA vidyA-vara-pradA // 3 // OM hrIM aiM pAtu vaktraM, vAga-devI bhy-naashinii| aM AM iMI pAtu dantAn, tridantezvara-pUjitA // 4 // uM UM kaM 5 lUM lUM eM aiM, pAtu oSThau ca bhaartii| oM auM aM aH pAtu kaNThaM, nIla-kaNThAGka-vAsinI // 5 // kaM khaM gaM ghaM DaM pAyAnme, cAMsau deveza-pUjitA // caM chaM jaM jaM me pAtu, vakSo vakSaH-sthalAzrayA // 6 // TaM ThaM DaM DhaM NaM pAyAnme, pAzvauM paarshv-nivaasinii| taM thaM daM dhaM naM me pAtu, madhye lokeza-pUjitA // 7 // paM phaM baM bhaM maM pAyAnme, nAbhiM brhmesh-sevitaa| ||1|| // 2 // // 4 // // 7 // // 8 // // 9 // / / 10 / / // zrI rudra-yAmale tantre daza-vidyA-rahasye sarasvatI-kavacam / / al Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 bhASAntara he devI ! bailokaya mohana nAme dIvya bhoga ane mokSane ApanArI sarasvatInA uttama kavacane huM kahIza. tuM sAMbhaLa. 1 lokamAM A mUlamaMtramaya, siddha karI zakAya tevuM, aSTa siddhine ApanAruM sarva prakAranI samRddhine denAruM sarva aMgavALuM nizcita karAyuM che. he devI ! mUla vidyAthI manohara evA A (kavaca)no pATha karavAthI ke zravaNa karavAthI mahApApono nAza thAya che. moTA utpAto zAMta thAya che. je kavacane dhAraNa karIne brahmA-viSNu-maheza-Indra-yamavarUNa-kubera ane dizAonA svAmI thayAM. brahmA vizvanuM sarjana kare che, viSNu detyano nAza karanAro che, ziva vizvanuM saMkaraNa kare che, Indra jayazIla che, dizAonA svAmI digapAlo thayAM - potAne anurUpa AbAdI mATe bhoga ane mokSanA kAraNarUpa tralo karyo mohanA kavacane huM kahIza. | sarva vidyAmaya, brahmavidyAnA bhaMDAra, uttama, gailokaya mohanA evA A kavacanI prasiddhi thayelI che. oma hrIm rUpavALI jagatane bhaya karanArI baMne kAnanuM rakSaNa karo, om-em evI vidyAnA varadAnane ApanArI vidyAdevI nAsikAnuM rakSaNa karo. omhIma-ema rUpavALI bhayano nAza karanArI vAEvI. mukhanuM rakSaNa karo, aM-A-I-IM - svarUpavALI tridaMtezvarathI pUjAyelI dAMtonuM rakSaNa karo. uM-uM-j-eN-buM-lUM-ema-em-rUpavALI bhAratIdevI baMne hoThonuM rakSaNa karo. om-ma-aM-aMH rUpavALI nIlakaMThanA khoLAmAM nivAsa karanArI kaMThanuM rakSaNa karo. kaM -khaM -gaM-gha-DuM svarUpavALI, indrothI pUjAyelI baMne khaMbhAnuM rakSaNa karo, caM-che-jaM-jhaM-baM evI vakSasthalamAM rahelI chAtInuM rakSaNa karo. TaM-ThaM-DuM-DheNe rUpavALI paDakhAmAM nivAsa karanArI mArA baMne paDakhAnuM rakSaNa karo, taM-thaM-daM-dhaM-nuM svarUpavALI, devathI pUjAyelI mArA baMne madhyabhAganuM rakSaNa karo. paM-phaM-baM-bhaM-maM rUpavALI brahmAnA svAmithI pUjAyelI mArI nAbhinuM rakSaNa karo, caM-raM-laM-vaM evI nitaMba (deva)ne priya bolanArI guhya bhAganuM rakSaNa karo. zaM-paM-saM-haM rUpavALI zrI bagalAdevI keDanuM rakSaNa karo, LakSa evI sarva vidyAne ApanArI zivAdevI baMne sAthaLanuM rakSaNa karo. lakSmIthI pUjAyelI sarasvatI devI baMne jaMghAnuM rakSaNa karo, >> hIma--hIm rUpavALI caraNa kamalamAM rahenArI baMne caraNanuM rakSaNa karo. 10 je vibhAga nAmathI rahita ane sthAnanuM vismaraNa karAyuM hoya te sarvanuM mUla vidyAmayI uttama vAgezI devI rakSaNa karo. 11 pUrvamAM vAdevI, agnimAM vAgezI devI, dakSiNamAM sarasvatI ane naiRtya dizAmAM analapriyA devI mAruM rakSaNa karo. 1 2 pazcimamAM vAgIzA, vAyavyamAM veNAmukhI, uttaramAM vidyAdevI, tathA IzAna dizAmAM vidyAdharI devI mAruM rakSaNa karo. mUlapADa vizeSa rIte anyamAM AropaNa karavuM = viniyoga, RSi kaNava che, chaMda virATa che, devI-uttama sarasvatI che, A kavacanA zrI sarasvatI devatA che, bIja hrIm che, zakita om che, kIlaka(maMtrA prakAra) aim che, viniyoga traNa varganA phala sAdhanamAM che. | RSi vigereno nyAsa :- mastake hAtha rAkhI bolavuM - kavaRSine namaskAra mukhe hAtha rAkhavo, virATa chaMdane namaskAra hRdaya upara hAtha rAkhavo, devI sarasvatIne namaskAra guhyabhAge hAtha rAkhavo hIm bIjane namaskAra nAbhi upara hAtha rAkhavo, >> zakitane namaskAra karavo, baMne caraNa para hAtha rAkhavo - ema DIlakane namaskAra, sarva aMga upara hAtha pheravatAM bolavuM - trivarga phala sAdhanamAM viniyogane namaskAra. sarvakAla uttama oma-ema-hIma hrIm svarUpavALI vANI. mArA mastakanuM rakSaNa karo. om hrIm rUpavALI sarasvatI devI mArA kapALanuM haMmezA rakSaNa karo. omahIma svarUpavALI detyone bhaya denArI durgA devI baMne bhamaronuM rakSaNa karo, oma-ema-hIma-rUpavALI sarva maMgalamAM maMgalAdevI baMne AMkhonuM rakSaNa karo. 13. viSNu jala tattvathI ane guru bhairava (pazumukhavALI eka deva jAti)pRthvIthI mAruM rakSaNa karo, yamarAja vAyuthI ane krodheza (deva) agnithI mAruM rakSaNa karo unmatta deva ubhA rahevAthI, bhISaNa deva AgaLanA bhAgathI, mArganA madhyamAM kapAlI devI, ane praveza karavAthI saMhAra deva mAruM rakSaNa karo. caraNathI mastaka sudhI mArA zarIranuM sarvatra rakSaNa karo - mastakathI caraNa sudhI mAre sarasvatI devI che. 15 137 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -:sshruti:AvA prakAranuM kavaca, vANInA matragarbhavALuM, jayane vahana karanAruM, gailokaya mohana nAme dAridraya-bhayano nAza karanAruM che. sAkSAt sarva rogane haranAruM, siddhine ApanAruM, pApano nAza karanAruM, sAdhakone vidyA denAruM, uttama evuM mUla vidyAma, se yA zravaNa karane se mahApApokA nAza hotA hai| baDe utpAta zAMta hote hai / jo kavaca ko dhAraNa karake brahmA-viSNu-maheza-indrayama-varuNa aura kubera aura dizAo ke svAmI bne| 3/4 brahmA vizvakA sarjana karatA hai, viSNu daityakA nAza kartA hai, ziva vizvakA saMharaNa kartA hai| indra jayazIla hai| dizAoke svAmI digpAla hue svAnurupa AbAdI ke bhoga aura mokSake kAraNarupa trailokya mohana kavacako maiM khuuNgaa| 6 sarva vidyAmaya, brahmavidyA ke bhaMDAra, uttama, trailokya mohana aise isa kavacakI prasiddhi huI hai| cha. mUlapATha vizeSata: anya meM Aropita karanA = viniyog| RSi kaNva hai, chaMda virATa hai, devI- uttama sarasvatI hai, isa kavacake zrI sarasvatI devatA hai, bIja hrIm hai, zakti om hai, kIlaka (maMtra prakAza) aim hai| viniyoga tIna vargakI phala sAdhanAmeM hai| haMmezA paramArthane ApanAruM, bhoga ane mokSanA eka kAraNabhUta he devI ! je A kavacano pATha kare che te vivAdamAM ke zatranA saMkaTamAM, vAdInA mukhane baMdha karIne vijayI thAya che. A kavacano pATha karavAthI rAjAno gusso zAMta thAya che. 3-4 he mahezvarI ! je bhakata zmazAnamAM rAtrIe traNavAra pATha kare ane ravivAre bhojapatra upara zAhIthI kavacane lakhe - tene siddhi prApta thAya che. aSTagaMdhathI ke lAkhathI, dhUpa-dIpAdinA arpaNa karavAthI suvarNa goLIne temAM rAkhI yaMtra rAjanI jema pUjA karavI. 6 A guTikA mahAsvarUpavALI, uttama sarasvatIne ApanArI, lokamAM sarva arthane sAdhanArI, ane IcchApramANenA phalane ApanArI che. he IzAnI ! devInI A uttama guTikA jene-tene na ApavI, A kavaca e nakkI mUlavidyAmaya che. 8 vidyAne denAruM lakSmInA sthAnabhUta, putra-pautrane vadhAranAruM, AyuSya ApanAruM, puSTi karanAruM, lakSmI karanAruM ane yaza ApanAruM AvA prakAranuM gailokaya mohana nAmavALuM kavaca che - he devI ! A maMtragarbhavALuM kavaca potAnI yoninI jema gopanIya rAjapuM. (-10) -: saMpUrNa : RSi Adi nyAsa :- mastaka pe hAtha rakhakara bolanA kaNva RSiko namaskAra, mukhapara hAtha rakhanA, virATa chaMdako namaskAra, hRdaya pe hAtha rakhanA devI sarasvatIko namaskAra guhya bhAgape hAtha rakhanA, hIma bIjako namaskAra, nAbhi para hAtha rakhanA, OM zaktiko namaskAra karanA, donoM caraNa para hAtha rkhnaa|eN kIlaka ko namaskAra, sarva aMgo para hAtha lagAte phirAte bolanA - trivarga phala sAdhanameM viniyoga ko nmskaar| sarvakAla om - aim - hrIm - hrIm svarUpavAlI vANI mere mastakakA rakSaNa kro| om-hrIm rUpavAlI sarasvatI devI mere kapola pradezakA sadA rakSaNa kro| om-hrIm svarUpavAlI daityo ko bhaya denevAlI durgAdevI dono bhukuTiyoMkA rakSaNa karo / om-hrIm rUpavAlI sarvamaMgalomeM maMgalAdevI dono A~khokA rakSaNa kro| om-hrIm rupavAlI jagatako bhayakaranevAlI dono karNo kA rakSaNa kro| om-aim aisI vidyAkA varadAna denevAlI vidyAdevI nAsikA kA rakSaNa kro| 53 anuvAda he devi! trailokya mohana nAmaka divya bhoga aura mokSa denevAle sarasvatI ke uttama kavaca ko maiM kahU~gA ! tu sun| 1 lokameM yaha mUlamaMtramaya, siddha ho sake vaisA, aSTasiddhi denevAlA, sarva prakArakI samRddhi denevAlA sarva aMgavAlA nizcita kiyA hai| om-hIma-aim rupavAlI bhayanAzIni vAgdevI mukhakA rakSaNa kro| aM-AM-I-IM svarUpavAlI tridaMtezvara dvArA pUjitA dA~tokA rakSaNa kro| UM-UM---5-laM-lU-eM aiM rupA bhAratIdevI dono hoThokA rakSaNa kro| om-aum-aM-a: rupAnIlakaMThakI godameM nivAsitA kaMTha kA rakSaNa kro| he devi! mUla vidyAo se manohara aise isa kavacakA pATha karane 138 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAdIke mukhako baMda kara vijayI hotA hai| isa kavaca pATha se rAjAkA kopa zAMta hotA hai| 3-4 kaM-khaM-gaM-ghaM-TuM svarupA, Indra dvArA pUjitA donoM skaMdhoMkA rakSaNa kro| caM-chaM-jaM-jhaM-jaM aisI vakSasthalameM rahI chAtI kA rakSaNa kro| TaM-ThaM-DaM-DhaM-NaM rupA kukSI meM basanevAlI merI donoM kukSiyo kA rakSaNa kro| taM-thaM-daM-dhaM-naM svarupA devoM dvArA pUjitA mere dono madhyabhAga kA rakSaNa kro| he mahezvarI jo bhakta smazAnameM rAtrIko tIna bAra pATha kare aura itavAra ko (ravivAra ko) bhojapatra para syAhIse kavacako likhe use siddha prApta hotI hai| aSTagaMdhava lAkhase dhUpa-dIpAdi arpaNa karane se suvarNaguTikA ko usameM rakhakara yaMtrarAja kI taraha pUjA kre| yaha guTikA mahAsvarupavAlI uttama sarasvatI dAtrI aura lokame sarva arthako sAdhanevAlI aura icchita phaloko denevAlI hai| 7 he IzAnI ! dizA kI devI kI yaha uttama guTikA aise-vaise logoM ko nahI denA, yaha kavaca nakkI mUlavidyAmaya hai| vidyAdAyaka, lakSmI ke sthAnabhUta, putra- pautrAdikameM vRddhikAraka, AyuSyadAyaka, puSTi kAraka, yaza prApta karAne vAlA isa prakArakA trailokya mohana nAmaka kavaca hai| he devi ! yaha maMtra garbhavAlA kavaca apanI yonikI taraha gopanIya rakhanA ! / smaaptm| paM-phaM-ba-bhaM-ma-rupA brahmAke svAmiyo dvArA pUjitA merI nAbhIkA rakSaNa karo yaM-raM-laM-vaM aisI nitaMba (deva) ko priya bolanevAlI (priyaMvadA) guhya bhAgakA rakSaNa kro| zaM-gha-saM-haM rupA zrI bagalA devI kamarakA rakSaNa kro| kaMkSaM aisI sarvavidyAdAtrI zivAdevI dono jA~ghakA rakSaNa kro| 9 lakSmI dvArA pUjitA sarasvatI devI dono jaMghA kA rakSaNa kro| om-hrIm- aiM-hrIm rupA caraNa kamalameM basanevAlI dono caraNoMkA rakSaNa kro| 10 jo vibhAga nAmase rahita aura sthAnakA vismaraNa kiyA ho vaha sarvakA mUla vidyAmayI uttama vAgezI devI rakSaNa kro| 11 pUrvameM vAgdevI, agni meM vAgezI devI, dakSiNa meM sarasvatI devI, naiRtya dizAmeM analapriyA devI merA rakSaNa kro| 12 pazcimameM vAgIzA, vAyavyameM veNAmukhI, uttara meM vidyAdevI tathA izAna dizAmeM vidyAdharIdevI merA rakSaNa kro| 13 viSNu jalatatvase aura rUrUbhairava (pazamukhavAlI eka deva jAti) pRthvI se merA rakSaNa kro| yamarAja vAyuse aura krodheza (deva) agni se merA rakSaNa kro| unmatta deva khaDe rahane se, bhISaNa deva agrabhAga se, mArga ki madhyameM kapAlI devI, aura praveza karane se saMhAradeva merA rakSaNa kro| caraNase mastaka taka mere dehakA sarvatra rakSaNa karo mastaka se caraNa taka mujhe sarasvatIdevI hai| phalazruti : isa prakAra kA vANI ke mantra-garbhavAlA kavaca, jaya-vAhI (vahana karanevAlA) trailokya mohana nAmaka dAridraya-bhaya kA nAzaka 54 zrI sarasvatyaSTakam zatAnIka uvAca // 1 // mahAmate ! mahAprAjJa ! sarvazAstra-vizArada ! akSINa karmabandhastu puruSo dvijasattama ! maraNe yajjapaijApyaM paJcabhAvamanusmaran / paramapadamavApnoti tanme brUhi mahAmune! // 2 // zaunaka uvAca idameva mahArAja ! pRSThavA~ste pitAmahaH / bhISmaM dharmavidAM zreSTha dharmaputro yudhiSThiraH ||3|| yudhiSThira uvAca pitAmaha ! mahAprAjJa ! srvshaastrvishaard!| bRhaspatistutA devI vAgIzAya mhaatmne!| AtmAnaM darzayAmAsa sUryakoTi-samaprabham sarasvatyuvAca varaM vRNISva bhagavan ! yatte manasi vrtte| sAkSAt sarvarogahArI, siddhidAyaka, pApanAzaka, sAdhakoko vidyAdAyaka, uttama aisA mUla vidyAmaya hai| hamezA paramArtha dAyaka bhoga aura mokSakA eka kAraNabhUta, he devi! jo yaha kavaca kA pATha karate hai vo vivAdameM yA zatrake saMkaTameM // 4 // Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bRhaspatiruvAca yadi me varadA devi ! divyajJAnaM prayaccha na: devyuvAca hanta te nirmalaM jJAnaM kumatidhvaMsakArakam / stotreNA'nena ye bhaktyA mAM stuvanti manISiNaH // 6 // bRhaspatiruvAca labhate paramaM jJAnaM yat surairapi durlabham / prApnoti puruSo nityaM mahAmAyAprasAdata: bRhaspati bolyAM : havI! bhane 12hAna ApanArI cha (to) amone divyajJAna tuM Apa. devI bolyAM : je paMDito bhakitathI A stotra vaDe mArI stuti kare che. teo kumati no nAza karanArA nirmala jJAnane (meLavaze.) 6 bRhaspati bolyAM: je utkRSTa jJAna devone paNa durlabha che tene meLave che. puruSa mahAmAyA (devI)nI kRpAthI haMmezA prApta kare che. sarasvatI bolyAM : haMmezA trikAla, pavitra paNe uttama evA aSTakano pATha kare tenA kaMThamAM sadA (huM) nivAsa karIza saMzaya na karavo. 8 -: saMpUrNa: // 7 // sarasvatyuvAca trisandhyaM prayato nityaM paThedaSTakamuttamam / tasya kaNThe sadA vAsaM kariSyAmi na saMzayaH // 8 // iti zrIpadmapurANe divyajJAnapradAyakaM sarasvatyaSTakaM smaaptm| 54 anuvAda pa4 bhASAktara zatAnIka bolyA: he mahAmati ! mahA prAjJa, sarva zAstra mAM pAraMgata ! he uttama brAhmaNa ! (bhA) puruSa, dharmabaMdhanAzanahi pAmelo che. 1 je maraNasamaye pAMca bhAvonuM smaraNa karato japa karavA yogya (maMtra) more. paramapA (mokSa)ne prAsare che. he mahAmuni! te kAraNathI mane tuM kahe. zaunaka bolyA: | he mahArAja ! tamArA pitAmahe , dharma jANanArAomAM zreSTha dharmaputra yudhiSThire bhISma pitAmahane puchyuM hatu. yudhiSThira bolyAM : hapitAmaha ! mahAprAjJa!sarva zAstramA pAraMgata! mahAtman! vANInA svAmI mATe bRhaspati vaDe devI stuti karAI che. karoDo sUryanI prabhAvALA potAnA svarupane batAvavAmAM AvyuM. 4 sarasvatI bolyA : he bhagavana! tamArA manamAM je paNa varte che, (te) varadAnane tuM mAMga. he mahAmati ! mahA prAjJa ! saba zAstroM meM pAraMgata ! he uttama brAhmaNa ! (isa) puruSa kA karmabandha naSTa nahIM huA hai| jo mRtyu samaya ke pA~ca bhAvo kA smaraNa karate hue japa karane yogya (maMtra kA jApa karatA hai vaha paramapada (mokSa) ko prApta karatA hai| he mahAmuni ! isa lie tuma mujhase kaho - he mahArAja! Apake pitAmaha, dharmajAnanevAloM meM zreSTha, dharmaputra yudhiSThira ne bhISma pitAmaha se yahI pUchA thaa| he pitAmaha ! mahAprAjJa ! he samasta zAstroM meM pAraMgata ! bRhaspati dvArA sutati kI gaI hai jisakI, usa devIne vANI ke svAmI mahAtmA ko karoDo sUryo ke tulya prabhAvAlA apanA svarUpa (AtmA) darzAyA (batAyA) thaa| sarasvatI ne kahA - he bhagavan ! Apake mana meM jobhI hai so varadAna maaNgiye| bRhaspati ne kahA- he devI! yadi mujhe vara denevAlI ho (to) hameM divyajJAna do devI ne kahA - jo paMDita bhakti pUrvaka isa stotra ke dvArA merI stuti karate haiM ve kumati kA nAza karanevAlA nirmala jJAna ko (prApta kreNge| 140 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bRhaspati ne kahA- jo utkRSTa jJAna devo ko bhI durlabha hai, use pAtA hai| mahAmAyA devI kI kRpA se puruSa sadA prApta karatA hai| 7 sarasvatI ne kahA- prati dina pavitratA ke sAtha jo isa zreSTha aSTaka kA trikAla pATha kare usake kaMTha meM maiM sadA vAsa karU~gI - isa meM saMzaya nahIM karanA / 8 / samAptam / 55 / zrI sarasvatI stotram / zrI gaNezAya namaH // bhavati bhavasamudre ko vipattInRte tvad, bhagavati ! vada hiMsyAddainyaduHkhAdi hantrI / tava caraNasaroje mugdhabhRMgo'smi devi !, prakharadahanadagdhaH saMsRtiklinnakAyaH niyamitasmRtarUpAM cetasA dhyAtumicchan, madhuravacanayukto nAmaghoSaikavRttiH / kathamapi bhavavahrau zItalimnA prasAdAt, tava bhavati bhavAmi prAMgaNe baddhapANiH alamiti janazabdairvArito'pi prayatnAt, tava guNagarimANaM gAtumicchannato'ham / pratidinakRtabuddhirbhaktireSA bhavatyAH, sucirakRtavidhAnA mokSadAtrI bhave nme yadi bhavati prasAdaste hi vA vajrapAtaH, tava padamamalAnme kA gati vartate'nyA / bhavapatitajanAnAMm jIvanaM te tu bhaktiH, zaraNagatamukhAtmAnaMdadivyaprakAzA vitara mayi vicAraM dhairyapUrNa kSamAM ca, sujanasahitavAsaM sarvadA zuddhazIlam / jagadanubhavamAyAmohitaM nAstu cetaH, satatavimalaprajJAM dehi me mokSamArge vihitavividhazabdevarNitA zubhravarNA, zravaNamadhuranAdairghoSitA maJjuvINA / dhavalavasanazobhA vartate divyaveSe, vyasanakRtavivartA pAtu mAM zAradA sA vimalamatiprakAzaM gauravaM sadguNAnAm, // 1 // // 2 // // 3 // 11811 // 5 // // 6 // vitaratu nijabhakte sarvavidyAvitAnam / sakalasurasamAje sAttvikaM rUpamasyAH, bhavatu bhavabhayAnme mocanaM dhyAnayoge kalimalapatitAnAM pAvanI jAhnavI sA, bhavabhayaduritAnAm nAzanaM rAmanAma / varadavibudhamukhyaH syAdvidhAtA tathApi, tava bhavati mahimnA jJAnadAne na tulyAH sahajamRdulabhAvo vartate devatAnAm, stavanavacanatuSTo ko na prIto bhavecca / iyamadhikakRpAye svAminI me tu vAcAm, svayamapi mama zabdai vrvyAharat stotrametat lalitadhavalapakSo vAhanaM haMsapakSa, taralavaramanojJA hastavinyastavINA / karadhRtajapamAlA vAmahastasthavedA, lalitamadhurarUpA pAtu mAM zAradA sA sukhakara-mRdu-hasta- sparza saMbodhitAtmA, sakalasujanasaMghairAtmavijJAnahetoH / sadayakRtakaTAkSaiH hRSTaromAcitAGgaH, gurujanasuravRddhAzvAsitastvAM namAmi iha khalu vividhairyaddIyate bhAgyamAste, kSaNikasukhadamante naSTaprAyaM bhavettat / tava bhavati prasAdo jJAnavijJAnapUrNa, paramacirasukhAya prApyate yena sargaH kRtanavavidhabhaktiH stUyase sarvadA tvam, tvaditaraviSayeSu preritaM nAstu cetaH 1 bhavatu janahitArthaM zAradIyastavo me, paThanaparajanebhyo muktikalyANahetuH kRtasamucitakAryasto SitApto viraktaH, nijakulajasevAM zAMtipUrNAM samApya / samuditasthirabuddhistvatpadaM prAptumicchat, punarapi bhavavahnau dadyamAno na bhaktaH bhagavati tava stotramastu sarvaM samakSam, yadi kimapi sadoSaM varNyate kSamyatAM tat / tava caraNavinItastatvamekaM hi jAne, na hi tyajasi prasannA bhaktamArtaM kadApi 141 For Private Personal Use Only iti zrI anaMtasuta zrI divAkaraviracitaM sarasvatIstotraM saMpUrNam // 11611 11211 11811 // 10 // / / 11 / / / / 12 / / / / 13 / / / / 14 / / / / 15 / / Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 bhASAntara he dInatA, duHkha vagereno nAza karanArI ! he bhagavatI ! kahe, tArA vinA bhavasamudramAM vipattione koNa dUra kare he devI ! saMsArathI Ardra (bhIMjAyelA) zarIravALo (temaja) ati ugra dAhathI baLelo (dAjhelAM) huM tArA caraNa kamaLamAM mugdha banela bhramara chuM. 1 he Apa (AdaraNIya devI) ! niyamitapaNe smarAyelA rupavALI, (tane) cittadvArA dhyAna karavAnI IcchA karato, madhura vacanavALo, (tArA) nAmanA ghoSanAdanI eka mAtra pravRttivALo, kemeya karIne saMsAranA agnimAM (saMsAradAvAnalamAM) tArI kRpAthI, zItaLatAthI (tAre) AMgaNe hAtha joDIne (huM) ubho chuM. 2 *basa (ve)'e lokonA zabdothI (vacanothI) prayatnapUrvaka vArelo (hovA chatAM tArA guNonI garimAne gAvAnI IcchA karato huM tane) meM lo chuM. lAMbA samayathI racelA vidhAna (kAryakrama vALI, pratidina karAyela vRddhivALI ApanI A bhakita mane mokSadAyaka thAya. 3 tArI kRpA thAya ke bhale (nizce) vajrapAta thAya; tArA caraNakamaLa vinA mArI kaI bIjI gati thAya ? zaraNamAM AvelA (manuSya)nA mukha viSe AtmAnaMdanA divyaprakAzarUpa tArI bhakti ja saMsAramAM paDelA lokonuM jIvana che. mane dhIrajayukata vicAra, kSamA ane nirmaLa caritravALo sajanono saMga sadAya Apo. (mAruM) citta kayAreya jagatanA anubhavanI mAyAthI vimohita na thAya. mane mokSamArgamAM nirantara zuddha buddhi Apo. 5 he divya vaiSavALI ! racAyelA vividha zabdothI vaNita, ujajavaLa varNavALI, karNamadhura dhvani dvArA udghoSita, maMjIla (karNapriya dhvanivALI), vINA dhAraNa karanArI, ujaLAM vastronI zobhAvALI cho. te zAradAdevI saMkaTothI racita vikArathI mane bacAve. 6 (te devI) potAnA bhaktane nirmaLa buddhino prakAza karanAra ane sadguNonA gauravarUpa sarvavidyAno vistAra pradAna kare. saghaLA devonAM samudAyamAM (paNa) AnuM (devInuM) (je) sAtvika rUpa che te) dhyAnayoga vakhate mane saMsAranA bhayamAMthI bacAvanAra (mukata karanAra) thAya. 7 kaliyuganA doSamAM paDelAone pavitra karanArI te gaMgA (che.), saMsAranA bhayarUpa aniSTono nAza karanAra rAmanAma, (ane) varadaApanAra devomAM mukhya evA brahmA hoya to paNa (te saghaLA) jJAnadAnanA viSayamAM tArA samAna thaI zakatA nathI. 8 devono sAhajika komaLa svabhAva hoya che. ane stutinA vacanathI tuSTa thayelo koNa prasanna nathI thato ? vANIonI svAminI A (daivI)to mArA mATe avika kRpAkArI ja che, je pote paNa mArA zabdothI A stotrane bhaNe che. G suMdara zveta pAMkhavALo kaMsapI (jenuM) vAhana (ke evI), ArdradhvanithI manohara, hAthamAM rAkhela vINAvALI, hAthamAM dharela japamALAvALI, DAbA hAthamAM rahela vedovALI, suMdara ghara rupavALI te zAradA mArI rakSA kare. 10 AtmajJAna mATe, dayAyukata dRSTipAtovALA saghaLA sajajana samudAyo dvArA sukhakArI koMmaLa hastasparza thI jAgRtakarAyelA AtmAvALo, harSita romAMcita aMgovALo, gurujana, devo ane vRddhodvArA AkhAsita thayelo huM tane namuM chuM. 11 - . ahIM (saMsAramAM) vividhajano dvArA je kaMI ApavAmAM Ave che te kharekhara bhAgya che te kSaNika sukha ApanAruM aMte naSTaprAya thaI jAya che. jenAthI mukti prApta thAya che (te) tArI jJAnavijJAna-pUrNa kRpA zAzvata paramasukhane mATe thAya che. 12 karAyelI navavidha (navadhA) bhakitavALI tuM sadAya stavAca che. tArA sivAyanAM bIjA vizvayomAM citta prerita na thAo. paThanamAM lIna loko mATe mukti ane kalyANanA kAraNarUpa mAruM sArasvata stavana jana hitane mATe thAo. 13 zAMtipUrNa evI potAnA kulajanonI sevAne pUrI karIne, karelA khUba ucita kAryavALA, saMtuSTa ane AptakAma evo vairAgI, tArA padane meLavavAnI IcchA karato sArI rIte udita thayela sthirabuddhivALo bhata saMsArAgnimAM pharI koca dAha pAmato banato nathI (dAha pAmato nathI) 14 he bhagavatI ! tAruM A saghaLuM stotra (tArI sAme) samakSa che. jo kaMI doSayukata varNavavAmAM Ave che (to) tene kSamA Apa, tArA caraNamAM vinayazIla (evo huM. eka ja tattvane jANuM chuM (ke)prasanna thayelI (tuM) duHkhI bhakatane kyAreya tyajatI nathI.15 -: saMpUrNa H 55 anuvAda 142 he dInatA duHkha Adi kA nAza karanevAlI! he bhagavati! kaho! tumhAre binA bhavasamudra meM vipattiyo ko kauna dUra kare ? he devI! saMsAra se AI (bhIge hue) zarIravAlA evaM ati ugra dAha se jalA huA maiM tumhAre caraNa kamala para mugdha banA huA bhramara hUM / (he AdaraNIya devI !) niyamita rUpa se smaraNa kiye gaye rUpavAlI ! (tumheM) citta se dhyAna dharane kI icchA rakhanevAlA madhura vacanavAlA, (tumhAre ) nAma ke ghoSanAda kI ekamAtra pravRtti karanevAlA, kisI bhI taraha se saMsAra kI agni (saMsAra dAvAnala) me tumhArI kRpA se atizaya zItalatA ke sAtha ( tumhAre AMgana meM Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAtha jor3a kara (maiM) khaDA hU~ / 'basa (aba)' logo ke ina zabdoM se prayatnapUrvaka manA kiye jAne para bhI tumhArI guNa- garimA ke gAna kI icchA karatA huA maiM tumhe praNata ( jhukA huA) hai| dIrgha kAlase bane hue vidhAna (kAryakrama) vAlI, pratidina vRddhiMgata yaha tumhArI bhakti mujhe mokSa - dAyinI bane / 3 cAhe tumhArI kRpA ho cAhe (avazya) vajrapAta ho, tumhAre caraNa kamalo ke sivA merI aura kaunasI gati hai ? zaraNa meM Aye hue (manuSya) ke mukha meM AtmAnanda ke prakAzasvarUpa tumhArI bhakti hI saMsAra meM girehue logoM kA jIvana (prANa) hai| mujhe hamezA dhairyayukta vicAra, kSamA aura nirmala caritra vAle sajjano kA saMga do (merA) citta kabhI bhI jagata ke anubhava kI mAyA se vimohita na bane, mokSamArga me mujhe satata zuddha buddhi do // 5 he divya veSavAlI ! (Apa) suyoga (samIcIna) vividha zabdo dvArA varNita, ujjvala varNavAlI, karNamadhura dhvani se udghoSita, maMjula (karNapriya dhvaniyukta) vINA dhAriNI ! ujjvala vastrokI zobhAvAlI (haiM!) ve zAradA devI, vipattiyoM se bane hue vikAro se merI rakSA kre| bcaaeN| 6 ( vaha devI) apane bhakta ko nirmala buddhi ke prakAzarUpa, sadguNo ke gaurava rUpa, sarva vidyA kA vistAra pradAna kare, saba devo ke samudAya me isa (devI) kA (jo) sAtvika rUpa ( hai, so dhyAna yoga ke samaya saMsAra ke bhaya se merA rakSaka ( mukta karane vAlI) ho // 7 vaha kaliyuga ke doSo me par3e huo ko pavitra karanevAlI gaMgA hai, vaha saMsAra ke bhayarUpa aniSTo ko naSTa karanevAlA rAma nAma hai, aura varadAna denevAle devo meM mukhya brahmA ho to bhI ve saba jJAnadAna me (mahimA se) he devI! tumhAre barAbara nahIM hai| 8 devo kA svabhAva sahaja- komala hotA hai aura stuti (prazaMsA) ke zabdo se tuSTa hokara kauna prasanna nahI hotA ? vANiyA kI svAminI yaha (devI) to mere lie adhika kRpA kAriNI hI haiM, jo svayaM bhI isa stotra ko mere zabdoM se par3hatI hai| 9 sundarazveta paMkhovAlA haMsa pakSI jisakA vAhana hai Ardradhvani se manohara vINA jisa ke hAtha meM dhAraNa kI huI hai, jisake hAtha meM japamAlA hai, bAye hAtha me veda hai, vaha madhura sundararUpavAlI zAradA merI rakSA kare / 10 AtmAjJAna ke lie, dayAmukta dRSTipAtavAle saba sajjanasamUhoM dvArA sukhakara komala hastasparza se jAgrata kiye gaye AtmAvAlA, harSita - romAMcita aMgovAlA, gurujana, devo aura vRddho dvArA AzvAsita aisA maiM tumhe namaskAra karatA hU~ / 11 yahA~ (isa loka meM) vividha janoM dvArA jo kucha diyA jAtA hai| so sacamuca bhAgya hI hai| vaha kSaNika sukha denevAlA anta meM naSTa prAyaH hI ho jAtA hai| jisase mukti prApta hotI hai so terI jJAna vijJAnapUrNa kRpA zAzvata sukha kA kAraNa hotI hai| 12 navadhAnI prakArase bhakti kI gaI aisI tuma sadA sarAhI jAtI ho - tumhArI sadA stuti kI jAtI hai| tumhAre sivA anya kisI viSaya me (merA) citta prerita na ho| paThana me lIna logo ke lie mukti aura kalyANa kA kAraNa svarUpa merA sArasvata stavana janahita ke lie ho / 13 apane kulajano kI zAMtipUrNa sevA pUrI karake, bahuta ucita kArya kiyA huA, santuSTa aura Apta kAma aisA verAgI, tumhAre pada ko pAne kA icchuka, bhalI bhA~ti udita sthira buddhivAlA bhakta saMsArAgni meM punaH kabhI nahIM jltaa| 14 he bhagavatI ! tumhArA yaha samasta stotra ( tumhAre Age) samakSa ho| yadi kucha doSayukta varNana kiyA gayA ho to use kSamA karo / tumhAre caraNo meM vinayazIla (vinIta) meM eka hI tatva jAnatA hU~ ki tuma prasanna hokara kabhI duHkhI bhakta kA tyAga nahI karatI / 15 / sampUrNam / 56 zrI vINApANi stutiH zaraNaM karavANi zarmadaM te caraNaM vANi carAcaropajIvyam / karuNAmasRNaiH kaTAkSapAta: kuru mAmamya kRtArthasArthavAham ||1|| AzAsurAzI bhavadaGgavallI, bhAsaiva dAsIkRtadugdhasindhum / mandasmitai ninditazAradenduM vande'ravindAsanA sundari ! tvAm ||2|| vacAMsi vAcaspatimatsareNa sArANi labdhuM grahamaNDalIva muktAkSasUcatvamupaiti yasyAH sA saprasAdA'stu sarasvatI va jyotistamo haramalocanagocaraM tajidvAdurAsandarasaM madhunaH pravAham / dUre pulakabandhi paraM prapadye sArasvataM kimapi kAmadudhaM rahasyam ||4|| yA kundendutuSArahAra dhavalA yA zubhravastrAvRtA, yA vINAvaradaNDamaNDitakarA yA zveta padmAsanA / yA brahmAcyutazaMkaraprabhRtibhi rdevaiH sadA vanditA, sA mAM pAtu sarasvatI bhagavatI niHzeSajADyApahA | sampUrNam / 143 ||3|| 11411 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pas bhASAntara navagrahokA maMDala, mAnokI motIkI mAlArupa bana gayA hai, vaha sarasvatI hama para sukRpA kre| aMdhakAra ko dUra karanevAle agocara viSayaka jo jyoti vaha jihvA dvArA durlabha (aprApya) aisA madhu (amRta)kA pravAha hai| romAMca se para (utkRSTa) aisA sarasvatI saMbaMdhI kisI vilakSaNa, Icchita padArthadAyaka parama rahasya ke zaraName maiM jAtA huuN| 4 jo kuMdakA puSpa, candra, barpha evaM hAra sadRza zveta hai, jisane zvetavastra dhAraNa kiyA hai, jisake hasta uttama vINArUpI daNDa se suzobhita hai, jo zveta kamalake Asanapara birAjamAna hai, jo brahmAviSNu-mahezAdi devose sadA vaMdanIya hai, vo sabhI prakArakA ajJAna haraNa karanevAlI sarasvatI devI merA rakSaNa kro| he mAtA ! hAlatA cAlatA ane sthirajIvone AdhArarUpa, sukhane ApanArA tArA caraNanuM ame zaraNa laIe chIe. karUNAthI komaLa kaTAkSadaSTio vaDe mane kRtArthomAM sArthavAha (mukhya dhanika) tuM banAva. dizAomAM ekatrita thatI aMgarUpI velanI kAMtithI ja kSIrasamudrane jeNe dAsa banAvyo che tevI, maMda smito vaDe zaradaRtunA caMdranI kAMtine tiraskAra karelI, he kamaLanA AsanA upara rahelI suMdarI ! tane huM namaskAra karuM chuM. bRhaspatinI IrSyAthI sArabhUta vacanone prApta karavA mATe navagrahonuM maMDaLa jANe jenI motInI mALArUpe banI gayuM che. te sarasvatI tamAruM sukRpA karanArI thAo. 3 aMdhakArane dUra karanAra alocana viSayakra je jayoti te, jIbhathI durlabha (aprApya) evo madha (amRta) no pravAha. ane romAMcathI para (utkRSTa) evA sarasvatI saMbaMdhI koI vilakSaNa, Icchita vastu ApanAra parama rahasyanA zaraNe huM jAuM chuM. 4 je kaMda (eka prakArano mogaro)nA puSpa caMdra barapha ane hAra samAna zveta che, jeNe zveta vastra dhAraNa karyA che, jenA hasta uttama vINArUpI daMDathI suzobhita che, je zveta kamaLanA Asana upara virAjamAna che, je brahmA-viSNu-maheza vigere devo vaDe haMmezAM vaMdana karAyelI che, te sarva prakAranA ajJAnanuM haraNa karanArI sarasvatI devI mAruM rakSaNa karo. / smpuurnnm| 57 zrI sarasvatI stotram -saMpUrNa: 56 anuvAda yA kundendutuSArahAradhavalA yA zubhravastrAvRtA, yA vINAvaradaNDamaNDitakarA yA shvetpdmaasnaa| yA brahmAcyutazaGkaraprabhRtibhirdevaiH sadA vanditA, sA mAM pAtu sarasvatI bhagavatI niHzeSajADyApahA // 1 // AzAsurAzI bhavadaGgavallI bhAsaiva dAsIkRta dugdha sindhum| mandasmitairnindita zAradenduM vande'ravindAsana sundari ! tvam // 2 / / zAradA zAradAmbhoja vadanA vdnaambuje| sarvadA sarvadAsmAkaM sannidhiM sannidhiM kriyAt // 3 // sarasvatIM ca tAM naumi vAgadhiSThAtR devatAm / devatvaM pratipadyante yadanugrahato janA: // 4 // pAtu no nikaSagrAvA matihemna: srsvtii| prAjJetarapariccheda vacasaiva karoti yA // 5 // zuklAM brahmavicArasAra paramA mAdyAM jagadvyApinIM, vINA pustakadhAriNImabhayadAM jaaddyaandhkaaraa'phaam| haste sphATika mAlikAM vidadhatIM padmAsane saMsthitAM, vande tAM paramezvarIM bhagavatIM buddhipradAM zAradAm // 6 // vINAdhare vipulamaGgaladAna zIle bhaktArtinAzini virnyjihriishvndye| kIrtiprade'khilamanorathademahArhe vidyApradAyinisarasvati ! naumi nityam // 7 // zvetAbjapUrNa vimalAsanaM saMsthite he, shvetaambraavRtmnohrmnyjgaave| he mAtA ! calate phirate (halana-calana karateM) aura sthira jIvoko AdhArarUpa evaM sukhadAyaka tere caraNa kA hama zaraNa lete hai| karuNAsabhara komala kaTAkSa draSTiyo dvArA tu mujhe, kRtArtho me sArthavAha (mukhya dhanika) bnaa| dizAomeM akatrita (ikaThThI) hotI aMgarupa vallIkI kAMti se hI kSIrasamudrako jisane dAsa banAyA hai, vaisI maMda smita dvArA zAradacaMdra kI kAMtiko tiraskRta karatI huI, he kamalAsanasthita suMdarI, tujhe maiM namaskAra karatA huuN| bRhaspatikI irSyAse sArabhUta vacano ko prApta karane ke liye 2 144 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janakandana mAsini vAmadaMghArthomAnavidyAdAnapakSiyara nisamATAvIgAullakadhAriNI2sarasvatyAdhyamAda nathAnIyAsazvatI2pathamanAratI nAmaravitI gAminimama paMcaviyomAtA5vaTavArInathya panavamaMdirAdevIe davAmajJAnamaNi 126 vANIyovAmAnAbAnAmajada 2015, palAnidhanAmAnibhAtaruvAya-patre yadidhArAta nitI vibudhavadipAramA sAmAnava bArahosvavasAyAvetapanAsanA yAbINAvara mutazaMkaraparasisidevAsadAditA sAMgopAusa vAsarebulIlAvapaTakasarI jalamArana apamAnizabarIkAMtAra girIstotAra karataranivipadamArovAyalavara pratyApana mahinilAMcA mukhyAnanivAmAdidadAtika NRG010000050 zrI sarasvatI hevInA | vividha mudrAbhAM nayana ramya pAMya jhoTAmo swww.jalnelibrary.ore Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ METER zrI sarasvatIdevInA prAcIna zilpo vate Personal Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udyanmanojJasitapaGkajama lAsye vidyApradAyinisarasvati! naumi nityam LITA mAtastvadIyapadapaGkajabhaktiyuktA, ye tvAM bhajanti nikhilAna praanvihaay| te nirjaratvamiha yAnti kalevareNa bhU vahnivAyugaganAmbuvinirmitena mohAndhakArabharite hRdaye madIye mAta: sadaiva kuru vaasmudaarbhaave| svIyAkhilAvayavanirmalasuprabhAbhiH, zIghraM vinAzaya manogatamandhakAram brahmAjagatsRjati pAlayatIndirezaH, zambhurvinAzayati devi! tava prbhaavaiH| nasyAt kRpAyadi tavaprakaTaprabhAve na syuH kathaJcidapi te nijakAryadakSA: IPrA. lakSmI rmedhA dharA puSTi gaurI tuSTiH prabhA dhRtiH / etAbhiH pAhi tanubhiraSTAbhi mA~ sarasvati ! sarasvatyai namo nityaM bhadrakAlyai namo namaH / vedavedAntavedArja vidyAsthAnebhya eva ca sarasvati mahAbhAge vidye kmllocne| vidyArupe vizAlAkSi ! vidyAM dehi namo'stu te yadakSaraM padaM bhraSTaM mAtrAhInaM ca yad bhavet / tatsarvaM kSamyatAM devi ! prasIda paramezvari I64ll amAruM rakSaNa kare. zretarUpavALI brahmavicAranA paramasArarUpa, prathama, jagavyApinI, hAthamAM vINA ane pustaka dhAraNa karelI, abhacane ApanArI, ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karanArI, hAthamAM sphaTikanI mALAne dhAraNa karanArI, padmAsanamAM sArI rIte sthira rahelI, paramezvarI, bhagavatI buddhipradAna karanArI te zAradAne huM vaMdana karuM chuM. jeNe vINA dhAraNa karI che, apAra mAMgalyanuM dAna karavuM e jeno svabhAva che, bhakatonAM duHkhono je nAza kare che, brahmA, viSNu ane maheza jene vaMdana kare che je cazapradAna karanAra che, sarva manoratha siddha karanAra che zreSTha pUjanIya che tevI vidyA pradAcinI (ApanArI) sarasvatIne huM nitya namana karuM chuM. 7 zveta kamaLothI pUrNa vimala (nirmala) Asana upara virAjamAna, zvetavastrothI DhaMkAyelA suMdara dehavALI, khIlelA. manohara zveta kamaLa samAna maMjula mukhavALI ane vidyA pradAna karanArI he sarasvatI ! tane huM nitya namana karuM chuM. 8 | he mAtA ! tArA caraNakamaLanI bhakitathI yukata je (bhakato) anya sarva choDIne tAruM bhajana kare che te A pRthvI-agni-vAyuAkAza temaja jaLathI banelA (manuSya) zarIrathI ja (arthAt A lokamAMja) devatvane prApta kare che he udAra buddhivALI mAtA ! moharUpI aMdhakArathI bharelAM mArA hRdayamAM haMmezA nivAsa kara ane tArA sarva aMgonI nirmaLa kAMtithI mArA manamAM rahela aMdhakArano zIdhra (jaldIthI) vinAza kara. 10 he devI ! tArA prabhAvathI ja brahmA jagatanuM sarjana kare che. IndirA (arthAt lakSmI) pati viSNu (jagatanuM) pAlana kare che. ane zivajI (jagatano) saMhAra kare che pragaTaprabhAvavALI che (mAtA) jo tArI kRpA na hoya to kayAreya paNa te (brahmAdi) potAnA kAryo karavA mATenuM sAmarthya na dAkhavI zake. 11 he sarasvatI ! lakSmI, medhA, dharA, puSTi, gorI, tuSTi, prabhA ane dhRti A ATha rUpothI tuM mArI rakSA kara. 12 sarasvatIne nitya namaskAra che, bhadrakALIne vAraMvAra namaskAra che temaja veda-vedAMta-vedAMga vidyAnAM sthAnone paNa (namaskAra) che. 1 3 he sarasvati ! he mahAbhAgyavatI ! he vidyA! he kamala locanA ! he vidyArUpiNI! he vizALa netravALI ! tane namaskAra, tuM mane vidyA pradAna kara. he devI ! je akSara-pada athavA mAtrAmAM kSati thaI hoya te sarvane kSamA kara. he paramezvarI ! tuM prasanna rahe. 15 pa7 bhASAMtara je kaMda (eka prakArano mogaro)nA puSpa caMdra barapha ane hAra samAna zveta che, jeNe zveta vastra dhAraNa karyA che, jenA hasta uttama vINArUpI daMDathI suzobhita che je zveta kamaLanA Asana upara virAjamAna che. je brahmA-viSNu-maheza vigere devo vaDe haMmezA vaMdana karAyelI che te sarva prakAranA ajJAnanuM haraNa karanArI sarasvatI devI mAruM rakSaNa karo. dizAomAM puMjIbhUta thayelI potAnI dehalatAnI AbhAthI ja kSIra samudrane dAsa banAvanArI, maMda hAsyathI zaradaRtunA caMdrane tiraskRta karanArI he kamalAsanA suMdarI ! huM tane namaskAra karuM chuM. 2 zarada RtunA kamaLa samAna mukhavALI sarva (manoratho) pradAna karanArI zAradA (devI) sarva saMpatti sahita haMmezAM amArA mukhakamaLamAM nivAsa kare. 3 vANInI adhiSThAtrI devI sarasvatI jenA anugraha (upakAra)thI bhakato devapaNAne prApta kare che tene huM namana karuM chuM.4 buddhirUpI suvarNamATe kasoTIrUpa paththara samAna sarasvatI, je kevaLa zabdathI ja buddhimAna ane mUrakhanI parakha kare che, te 14 zrI sarasvatI stotra saMpUrNa Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 anuvAda jisa kuMda (eka prakAra kA mogarA) ke puSpa caMdra barapha aura hAra samAna zveta hai, jisane zveta vastra dhAraNa kie hai, jisake bAju uttama vINA ke rUpa meM daMDa se suzobhita hai, jo zveta kamala ke upara birAjamAna hai, jo brahmA-viSNu-maheza vageraha dvArA hamezA vaMdita hai, jo sarvaprakAra ke ajJAnatA kA haraNa karanevAlI devI sarasvatI devI merA rakSaNa karo. dizAo meM puMjIbhUta huI apanI dehalatA kI AbhA se kSIra samudra ko dAsa banAnevAlI, maMda muskAna se vasaMta Rtu ke caMdra kA tiraskAra karanevAlI he kamalAsanA suMdarI ! maiM tujhe namaskAra karatA 2. vasaMta Rtu ke kamala samAna mukhavAlI sabhI (manokAmanA) pradAna karanevAlI zAradA (devI) sarva saMpatti sahita sadA hamAre mukhakamala meM nivAsa kro| vANI kI adhiSThAtrI devI sarasvatI jinake anugraha (upakAra) se bhaktoM ko devatAbhava kI prApti hotI hai, usako mainamana karatA hu| loka meM hI) devatva ko prApta karate hai| he udAra buddhivAlI mAtA ! moharUpI aMdhakAra se pUrNa mere hRdaya meM hamezA nivAsa kara aura tere sarva aMgo kI nirmala kAMti se mere mana meM base aMdhakAra kA zIghra (jaldI se) vinAza kr| 10. he devI ! tere prabhAva se hI brahmA jagata kA sarjana karate hai| indirA (arthAt lakSmI) pati viSNu (jagata kA) pAlana karate hai aura zivajI (jagata kA) saMhAra karate hai / pragaTaprabhAvavAlI he (mAtA) jo terI kRpA na ho to kabhI bhI ve (brahmAdi) apane kArya karane kA sAmarthya na dikhA ske| __he sarasvatI ! lakSmI, medhA, dharA, puSTi, gaurI, tuSTi, prabhA aura dhRti yaha ATha rUpo se tu merI rakSA kr| 12. sarasvatI ko nitya namaskAra hai, bhadrakAlI ko bAra-bAra namaskAra hai, aise hI veda-vedAMta-vedAMga vidyA ke sthalo ko bhI (namaskAra) hai| 13. he sarasvatI ! he mahAbhAgyavatI ! he vidyA! he kamalalocanA ! he vidyArupiNI! he vizAla netravAlI ! tujhe namaskAra, tuM mujhe vidyA pradAna kr| 14. he devI ! jisa akSara-pada athavA mAtrA meM kSati huI ho una sabhI ko kSamA kara ! he paramezvarI ! tuM prasanna rho| 15. / smaaptm| buddhirUpI kaMcana ke lie kasoTIrUpI paththara samAna sarasvatI, jo kevala zabdo se hI buddhimAna aura murkha kI parakha karatI hai, vaha hamArI rakSA karo. zveta rupavAlI, brahmavicAra ke parama sArarUpa prathama, jagata meM vyApta, hAtha meM vINI aura pustaka dhAraNa kI huI, abhayatA denevAlI ajJAnatA ke aMdhakAra ko dUra karanevAlI, hAtha meM sphaTika kI mAlA dhAraNa karanevAlI, padmAsana meM acchI sthiratA rakhe hae, paramezvarI bhagavatI buddhi pradAna karanevAlI usa zAradA ko maiM vaMdana karatA huuN| 58 zrIsarasvatI gItiH jisane vINA dhAraNa kI ho, apAra mAMgalikatA dAna karanA yaha jisakA svabhAva ho, bhaktoM ke dukhoM kA jo nAza karatA hai, brahmA, viSNu aura maheza jise vaMdana karate hai, jo yaza prApti karAtI hai, sabhI manokAmanAe~ siddha karAtI hai, zreSTha pUjanIya hai aisI vidyA pradAyinI (denevAlI) sarasvatI ko maiM nitya namana karatA huN| 7. zveta kamalo se pUrNa vimala (nirmala) Asana para ArUDhita, zveta vastro se DhakI huI suMdara dehavAlI, manohara zveta pUrNa khIlita kamala samAna maMjula mukhavAlI aura vidyA pradAna karanevAlI he sarasvatI ! tujhe maiM nitya namana karatA huN| he mAtA ! tere caraNakamala kI bhakti se yukta jo (bhakta) anya sabakucha choDakara terA bhajana karate hai unheM isa pRthvI-agnivAyu-AkAza aura jala se bane (manuSya) zarIra se (arthAt isa ehi lasat sitazatadalavAsini bhArati! maamkmaasym| dehi ca me tvadamaranikarArcitapAdatale nijadAsyam ||dhruvm // 1 // jagadaghahAriNi ! madhuripujAye ! himgirijitvrsittmkaaye| zrutitati saMskRtapadakamalAdRtamiha bhuvi nAnyadupAsyam // __ bhArati. ||shaa jaDatarajIvanamahaha madIyaM zrutivirahAnna hi nRSu gaNanIyam / niravadhi kRpAM kuruSva dayAmayi ! vyapagacchen mama dAsyam / / bhArati. // 3 // vikasitanIlajalajatulavAse vihitbRhsptismnijdaase| janani ! kRzodari mama rasanopari viracaya zAzvatahAsyam / / bhArati. // 4 // bhavamukhabhAvitabhavadavadAnaM rcytumaansmvirtgaanm| nipatatu te mayidRgayi dayAmayi ! kimaparamAtmajabhASyam / / bhaarti.||5|| iti samAptA 146 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 bhASAntara huM dedIpyamAna zveta so pAMkhaDIvALA kamaLamAM nivAsa karanArI, sarasvatI ! mArA mukhamAM padhAro ane devatAonA samUhathI pUjAyelA tArA caraNatalamAM mane tAruM dAsapaNuM Apa. 1 jagatanA pApane haraNa karanArI ! viSNunI patnI lakSmI svarUpA ! himAlayane jItanAra atyaMta ujjavaLa zarIravALI ! A bhuvanamAM vedanA vistAravALA saMskRtanA caraNakamaLa vinA bIjuM koI upAsya nathI. 2 vedajJAna vinA are re mArUM jIvana atyaMta mUDha che. ane manuSyomAM tenI gaNanA nathI. hai dayAmayI atyaMta kRpA karo, (thI) bhAI hAsya (parAvajI ) pazuM TUra thAtha, 3 vikasita thayelA kalatA nIlakamaLAnI aMdara nivAsakaranArI! potAnA sevakane bRhaspati samAna banAvanArI! he pAtaLA peTa vALI mAtA ! mArI jIvA upara zAzvata hAsyane janAvo. saMsArarUpI mukhathI bhAvita thayelA bhayarUpI araNyano nAza karanAra ! avirata gAnavALuM mAnasa banAvo. he dayAmayI ! tArI dRSTi mArA upara paDe bIjI potAnI zuM vAta kahuM ? 5 -: saMpUrNa : 58 anuvAda he dedIpyamAna sau paMkhuDiyo vAle zveta kamala me nivAsa karanevAlI, sarasvatI ! mere mukha me padhAriye aura devasamUha dvArA pUje gaye Apake caraNatala me ApakA dAsya rupase mujhe svIkAra kijiie| 1 jagata ke pApo ko haranevAlI ! viSNu kI patnI lakSmI svarUpA / himAlaya ko jItanevAle atyanta ujjvala (gaura) zarIravAlI ! isa bhuvana meM veda ke vistAravAle saMskRta ke pada-kamala ke binA aura koI upAsya nahI hai / 2 vedajJAna ke binA hAya ! merA jIvana atyanta mUDha hai aura manuSyo me usakI koI ginatI nahIM hai| he dayAmayI! mujha para asIma kRpA kIjiye (jisase) merI dAsatA (parAdhInatA) dUra ho jaay| 3 khile hue, Dolate hue nIla kamala para vAsa karanevAlI ! apane sevaka ko bRhaspati ke tulya banAnevAlI ! he patale udaravAlI mAtA! merI jihvA para zAzvata hAsya sajAo / 4 saMsArarUpI mukha se bhAvitabhavarUpIaraNya kA nAza karanevAlI! avirata gAnavAlA mAnasa banAo! he dayAmayI ! tumhArI dRSTi mujha para par3e, apanI aura kyA bAta kahU~ ? / samAptam / 59 zrI nIla sarasvatI stotram ghorarUpe mahArAve sarvazatrubhayaMkari ! bhaktebhyo varade devi ! trAhi mAM zaraNAgatam OM surAsurArcite devi ! siddhagandharvasevite ! jADyapApahare devi ! trAhi mAM zaraNAgatam jaTAjUTasamAyukte ! lolajihvAntakAriNi ! tabuddhi kare devi ! trAhi mAM zaraNAgatam saumyakrodhadharerupe, caNDarUpe ! namo'stu te / sRSTirUpe ! namastubhyaM trAhi mAM zaraNAgatam jaDAnAM jaDatAM hanti bhaktAnAM bhaktavatsalA / mUDhatAM hara me devi trAhi mAM zaraNAgatam hU~ hU~ hU~ kAramayedevi ! balihomapriye namaH / AtAre ! namo nityaM prAhi mAM zaraNAgatam buddhiM dehi yazo dehi kavitvaM dehi devi me / mUDhatvaM ca hare devi trAhi mAM zaraNAgatam indrAdivilasandeva vandite karuNAmayi ! | tAre tArAdhinAthAsye brAhimAM zaraNAgatam aSTamyAM ca caturdazyAM navamyAM yaH paThennaraH / SaNmAsaiH siddhi mApnoti nAtra kAryA vicAraNA mokSArthI labhate mokSaM dhanArthI labhate dhanam / vidyArthI labhate vidyAM tarka vyAkaraNAdikama idaM stotraM paThedyastu satataM zraddhayA'nvitaH / tasya zatruH kSayaM yAti mahAprajJA prajAyate pIDAyAM vApi saMgrAme jADye dAne tathA bhaye / ya idaM paThati stotraM zubhaM tasya na saMzayaH iti praNamya stutvA ca yonimudrAM pradarzayet // iti nIla sarasvatI stotram // 147 11811 // 2 // 11311 asses 11811 11411 ||6|| 11011 zari 11811 ||10|| / / 11 / / / / 12 / / Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa9 bhASAntara anuvAda 1. he bhayaMkara rUpavALI ! moTA dhvanivALI ! sarva zatruone bhayakaranArI ! he bhakatone varadAna ApavAvALI ! he devI ! zaraNamAM AvelA mArI rakSA karo. he deva-dAnavathI pUjAyelI, siddha ane gaMdharvothI sevAyelI hevI! he 4tA (bhUrjatA) ane pApa nArI ! he hevI! zaraNamAM AvelA mArI rakSA karo. 2. he jaTAsamUhathI yukata ! caMcaLa (lavakatI) jIbhathI. (zatruonI) saMta nArI ! he tvarita buddhi nArIhavI ! zaraNamAM Avela mArI rakSA karo. 3. he alpa (havA)odhane dhaar| ranArI ! sauryabhayA ! ugra svarUpavALI ! tene namaskAra thAo. he sRSTisvarUpA ! tane namaskAra ! zaraNamAM Avela mArI rakSA karo. bhakatone mATe bhakata vatsalA (devI) mUnI mUDhatA dUra kare che. he devI ! mArI ajJAnatAne haro. zaraNamAM Avela mArI rakSA. ro. 5. he hU hU hUM kAra svarUpavALI ! balidAna ane homa jene priya cha mevIhavI ! hai 69 tArA hevI ! (tane) sahAya namarAThAra. zaraNamAM Avela mArI rakSA karo. he devI ! mane baddhi Apo. yaza Apo. kavitva zakti Apo. (bhArI) mUDhatA haro.he haivI! zarayAmAM Aveta mArI rakSA .7. he Idra vagere vilAsa karatA devo vaDe vaMdAyela ! he karuNAmayI! he tArA ! he maMtra adhipatinA mukhasvarUpa! zaraNamAM Avela mArI rakSA karo. 8. je AThama, noma ane caudazanA divasomAM (A stotrano) pATha kare che. te cha mAsamAM siddhi prApta kare che. (A viSayamAM koI 4 saMzaya nathI.) A vizeochaviyArA na ravI. . mokSano Icchuka mokSa meLave che. dhanano Icchaka dhana prApta kare che. vidyAno Icchaka tarka, vyAkaraNa vagere vidyA meLave che.10. je zraddhAyukata thaIne A stotrano satata pATha kare che tene tIvra buddhi prApta thAya che ane tenA zatru nAza pAme che. 11. pIDA, yuddha (566), ajJAnatA (bhUrjatA), hAlayanA prasaMge A stotrano pATha kare che tenuM kalyANa thAya che. temAM koI saMzaya nathI. 12. A pramANe namIne stuti karyA pachI yonimudrA darzAvavI. sampUrNa he bhayaMkara rUpavAlI ! baDI (mahA) dhvanivAlI ! saba zatruo ko bhaya karanevAlI ! he bhakto ko varadAna denevAlI ! he devI ! mujha zaraNAgata kI rakSA karo! he deva dAnavo ke dvArA pUjita devI ! siddho aura gaMdharvo se sevita devI ! jar3atA (mUrkhatA) aura pApa ko haranevAlI he devI ! mujha zaraNAgata kI rakSA kro| __he jaTAjUTa (jaTAoM ke puMja) se yukta ! caMcala (lapakatI) jihvA se (zatruoM kA) aMta karanevAlI! he tvarita-buddhi karanevAlI devI ! mujha zaraNAgata kI rakSA kro| ___ he alpa (saumya) krodha dhAraNa karanevAlI! sauMdaryamayI ! ugra svarUpa vAlI! tumhe namaskAra ho ! he sRSTi svarUpe! tumhe namaskAra! mujha zaraNAgatakI rakSA kro| . bhakto ke lie bhakta vatsalA (devI) mUrkha kI muDhatA dUra karatI hai| he devI ! merI ajJAnatA ko dUra kro| mujha zaraNAgata kI rakSA kro| ___ hU~ hU~ hU~ kAra svarUpavAlI he devI ! balidAna aura homa jise priya hai - aisI devI ! namaskAra! he ugratArA devI ! tumhe sadA namaskAra! mujha zaraNAgata kI rakSA kro| he devI ! mujhe buddhi do| yaza do / kavitva-zakti do| merI mUDhatA kA haraNa kro| he devI ! mujha zaraNAgata kI rakSA kro| 7 ___ he indra Adi vilAsa karate hue devo dvArA vandita devI ! (namaskAra) he karuNAmayI ! he tArAdhipati ! he maMtra ke adhipati ke mukha svarUpa devI ! mujha zaraNAgata kI rakSA kro| . 8 aSTamI, navamI aura caturdazI ko jo nara (isa stotra kA) pATa karatA hai vaha chaha mahAnAme siddhi prApta karatA hai| isa viSaya me kucha soca-vicAra na kiyA jaay| (isa me koI saMdeha nahI hai|) 1 mokSa kA icchuka mokSa pAtA hai, dhana kA icchuka dhana pAtA hai, vidyA kA icchuka tarka vyAkaraNa vagairaha vidyA pAtA hai| 10 jo vyakti zraddhA-yukta hokara isa stotra kA satata pATha karatA hai use tIvra buddhi prApta hotI hai aura usakA zatru naSTa ho jAtA hai|11 pIDA, yuddha (kalaha) mUrkhatA (ajJAnatA), dAna athavA bhaya ke samaya jo vyakti isa stotra kA pATha karatA hai usakA kalyANa hotA hai - isa meM koI saMdeha nahI / isa taraha praNAma kara, aura stuti kara ke yonimudrA darzAyI jaay| / iti nIla sarasvatI - stotram / 148 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 / zrI siddhasarasvatI stotram / so bhASAntara sauMdarya ane mAdhuryanA amRtasAgaramAM khIlelA padmanA Asana para birAjamAna, caMcaLa vINAnA kalanAdathI mugdha, prasaratI sugaMdhavALI zuddhadevIne huM aMtaramAM dhAraNa karuM chuM. 1. jenuM vedo, smRtio ane tenA pado rUpI padmanI sugaMdha ane kAntiyukata apAra ISTa vADmaya khUNekhUNAmAM phelAI gayuM che te sarvathA zveta (ujajavala) mAtA (sarasvatI)no ame Azraya laIe chIye. 2. veLA vIti gayA chatAM sUrajathI bhayabhIta na thanAra te tINa kauzika (ghuvaDa, vizvAmitra RSi)nI huM prazaMsA karuM chuM. sAvitrI ane sArasvata (gAyatrI ane zaradA) nA dhAmane jonAra te prazasta tapathI brAhmaNa banelA vizvAmitrano huM Adara karUM chuM. 3. siddhoe jenI pAse vidyAnI prArthanA karI che evI, uttama zaratatkAlIna kamaLa samAna netravALI, manohara zaratkAlIna kamalavaDe jene pavana nakhAya che. evI zrI zAradA ne huM bhajuM chuM. saundarya - mAdhurya - sudhAsamudra - vinidra - padmAsana - sanniviSTAm / caJcada-vipaJcIkala-nAdamugdhAM zuddhAM ddhe'ntrvisrtsugndhaam||1|| zrutiHsmRtistatpada-padmagandhi-prabhAmayaM vAGmayamastapAram / yatkoNa-koNAbhiniviSTamiSTaM tAmambikAM sarvasitAM zritA: smH||2|| na kAndizIkaM ravito'tivelaM taM kauzikaM saMspRhaye nizAtam / sAvitra-sArasvatadhAmapazyaM zasyaM tapobrAhmaNamAdriye tam // 3 // zrIzAradAM prArthita-siddhavidyAM shriishaardaambhoj-sgotrnetraam| zrIzAradAmbhoja-nivIjyamAnAM zrIzAradAGkAnujani bhajAmi // 4 // cakrAGga-rAjAJcita-pAdapadmAM pdmaalyaa'bhyrthit-susmitshrii:| smitazriyA varSita-sarvakAmA vAmA vidhe: pUrayatAM priyaM naH // 5 // bAho ramAyA: kila kauziko'sau haMso bhavatyAH prathito viviktH| jagad-vidhAturmahiSi tvamasmAn vidhehi sabhyAnnahi maatribhyaan||6|| svacchavrata: svacchacaritracuJcuH svacchAntara: svaccha-samasta-vRttiH / svacchaM bhavatyAH prapadaM prapannaH svacche tvayi brahmaNi jAtu yaatu||7|| ravIndra-dvi-zani-ra-DhI siMhAsanaM sattata-vAI-naYI vidIpayanmAtRkadhAma yAma: kAruNya-pUrNAmRta-vArivAham // 8 // zubhAM zubhra-saroja-mugdhavadanAM zubhrAmbarAlakRtAM, zubhrAGgI zubha-zubhrahAsyavizadAM zubhrastragAzobhinIm / zubhroddAma-lalAma-dhAmamahimAM zubhrAntaraGgAgatAM, zubhrAbhAM bhayahAri-bhAva-bharitAM zrIbhAratI bhAvaye, III muktAlaGkRta-kuntalAntasaraNiM ratnAlihArAvaliM vA-ntiI-vanagna-navanavAM vAyunIyAtrim lIlA-caJcala-locanAJcala-calallokeza-lolAlakAM kalyAmAkalaye'tivelamatulAM vitkalpavallIkalAm // 10 // prayato dhArayed yastu sArasvatamiyaM stavam / sArasvataM tasya mahaH pratyakSamacirAd bhavet vAgbIjasampuTaM stotraM jaganmAtuH prasAdajam / zivAlaye japan martyaH prApnuyAd buddhivaibhavam rA sUryagrahe prajapita: stava: siddhikaraH paraH / vArANasyAM puNyatIrthe sadyo vAJchitadAyakaH rUA. pAdAmbhoje sarasvatyA: zaGkarAcAryabhikSuNA / kAzIpIThAdhipatinA gumphitA saka samarpitA I64o. rAjahaMsathI prazaMsita thayela pAdapadmavALI, lakSmI dvArA IcchAyela suMdara smitanI zobhAvALI, smitanI lakSmIthI varasAvelI sarva IcchAvALI, brahmAnI patnI (sarasvatI) amArA priyanI pUrti karo. lakSmInuM vAhana kharekhara ghuvaDa che. ane ApanuM vAhana haMsa che e bheda prakhyAta che. he jagata racanAranI (brahmAnI) paTarANI ! he mAtA ! tuM amane sabhya banAva, dhanika nahIM. uttama vatavALo, nirmaLa cAritravALAomAM prasiddha, aMtarathI ujajavaLa, vyavahAromAM svaccha, tAruM uttama zaraNa prApta karelo, kayAreka svaccha evA tArA brahmasvarUpamAM pahoMce. 7. sUrya, caMdra ane agninI dIptinI zreNIothI pradIpta, siMhAsana jemAM che evA, jemAM sadAya vAghagAna hoya che karuNA (prema)nA amRtathI bharela vAdaLasamAna zobhAyamAna mAtAnA maMdire ame jaIe chIe. zveta kamaLasamAna, mugdha mukhavALI, ujajavaLa vastrothI zobhA pAmelI, manohara aMgovALI, kalyANakAraka ane zveta hAsyathI camakatI, jetapuSponI mALAthI zobhatI ujajavaLa ane atyaMta suMdaranivAsanI zobhAvALI, nirmaLa aMtaH karaNavALAo. pAse AvelI, bhayane dUra karanArA bhAvathI bharelI ujajavaLA kAMtivALI, dedIpyamAna zrI bhAratI (devI)ne huM bhajuM chuM. 9. motIothI zobhA pAmelI, vALanI laTovALI, ratnonI | HTAT 646 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seravALA hAranA samUhavALI, kaMdorAthI zobhatI keDe vIMTaLAyelI mekhalAvALI, ratananI aMgUThI (vIMTIo) thI zobhatI AMgaLIvALI, krIDApUrvaka capaLa locananA cheDA (khUNA)thI, rAjAonA vAMkaDIyAvALa vALA mastakane jhUkAvatI jJAnanI kalpalatAnI kaLAsamAna, anupama evI ramaNIya zAradAne haMmezA zaraNe jAuM chuM. 10. niyamita vratavALo je A sarasvatInA stavanane dhAraNa kare che tene zIgha sarasvatIno prakAza pratyakSa thAya che. 11. jagat mAtAnI kRpAthI prApta A stotrane je manuSya vAgmIjathI saMpuTita karIne zivAlayamAM jape che te buddhi vaibhavane prApta kare che. 12. sUryagrahaNa vakhate japavAmAM Avela A stotra siddhikAraka thAya che. vizeSata - vArANasI puNya tIrthamAM A tAtkAlika Icchita phaLane ApanAruM bane che. 13. kAzIpIThanA adhipati zaMkarAcArya bhikSadvArA sarasvatInA caraNakamalamAM pote racelI mALA samarpita karavAmAM AvI.14. sapUrNa. lakSmI se jisakI saba icchAe barasAI gaI haiM, vaha brahmA kI patnI (sarasvatI) hamAre priya (icchita) kI pUrti kre| lakSmI kA vAhana sacamuca ullU hai aura ApakA vAhana haMsa hai yaha bheda vikhyAta hai| he jagatkartA (brahmA) kI paTarAnI ! he mAtA ! tuma hame sabhya banAo, na ki dhanavAn / uttama vratadhArI, nirmala caritravAlo me prasiddha, bhItara se ujjvala, saba vyavahAro me svaccha, ApakI zreSTha zaraNa me pahu~cA huA, kabhI Apake svaccha brahmasvarUpa me praveza kre| 7 sUrya, candra aura agni kI dIpti kI zreNiyo se pradIpta siMhAsana jisame hai, jisame nirantara vAdya-gAna hotA hai, aise karuNA (prema) ke amRta se bhare megha ke samAna zobhAyamAna mAtR- maMdira me hama jAte hai| 60 anuvAda sauMdarya aura mAdhurya ke amRta-sAgara me vikasita kamala ke Asana para virAjamAna, caMcala vINA kI kaladhvani se mugdha, phailatI haI sugandhavAlI zuddha devI ko maiM antastala me dhAraNa karatA huuN| 1 __ jisakA vedo, smRtiyo aura unake padorUpI padma kI sugandha aura prabhA se yukta, apAra iSTa vAGmaya kone-kone me vyApta ho gayA hai, usa sampUrNata: zveta (ujjvala) mAtA sarasvatI kA hamane Azraya liyA hai| samaya bIta jAne ke bAvajUda sUrya se bhayabhIta na honevAle usa tIkSNa kauzika (ullU, vizvAmitra RSi) kI maiM prazaMsA karatA huuN| sAvitrI aura sArasvata (gAyatrI aura zAradA) ke dhAma ko dekhanevAle, prazasta tapa se brAhmaNa bane usa vizvAmitra kA maiM Adara karatA huuN|3 jisake pAsa siddhoMme vidyAkI prArthanA kI hai, usa uttama zaratkAlIna kamala sadRza locanavAlI, manohara - zaratkAlIna kamala jise pavana (DAlatA hai) usa zAradA ko maiM bhajatA huuN| 4 rAjahaMsa dvArA prazaMsita pAda padma hai jisake, lakSmI ke dvArA jisake sundara smita kI icchA kI gaI hai, smita (musakAna) kI zveta kamala ke samAna mugdhamukhavAlI, ujjvala vastro se suzobhita, sundara aMgovAlI, kalyANa kAraka , aura zubhra hAsya se camakatI huI zveta puSpamAlAo se zobhAyamAna, ujjvala aura atyanta sundara nivAsinI zobhAvAlI, nirmala anta: karaNavAlo ke pAsa AyI huI, bhaya ko dUra karanevAle bhAva se bharI huI, ujjvala kAMtivAlI, dedIpyamAna zrI bhAratI (devI) ko maiM bhajatA huuN| 9 motiyo se alaMkRta coTiyovAlI ratno kI laDiyo ke hArasamUhavAlI, sundarakaradhanI se suzobhita kamara me kaTi mekhalA-yukta, ratna kI aMgUThiyo se alaMkRta aMguliyoMvAlI, krIDA pUrvaka, caMcala netro ke kinAro se rAjAo ke dhuMgharAle bAlovAle mastako ko jhukAnevAlI, jJAna kI kalpalatA kI kalA ke samAna, anupama ramaNIya zAradA kI zaraNa me sadA jAtA huuN| 10 jo niyamita vratI sarasvatI ke isa stavana ko dhAraNa karatA hai use sarasvatI kA prakAza zIghra pratyakSa hotA hai| jaganmAtA kI kRpA se prApta isa stotra ko jo manuSya vAg bIja se sampuTita karake zivAlaya meM jApa karatA hai vaha buddhi-vaibhava prApta karatA hai| sUrya grahaNa ke samaya para japA huA yaha stotra siddhi kAraka hotA hai, vizeSata: vArANasI, puNyatIrtha meM yaha tAtkAlika -zIghra hI - icchita phala dAyaka hotA hai| kAzI-pITha ke adhipati zaMkarAcArya bhikSu ke dvArA bunI gayI yaha mAlA (racanA) sarasvatI ke caraNa-kamalo me samarpita kI gyii| / smpuurnnm| 150 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 61 zrI sarasvatIstotra (vAsudevAnaM sarasvata) zata. bhASAntara / / hRdvakSaHsthitavidrumAdhikamadAtrIzasya yA sphUrtidA mAlApustakapadmabhRcca varadA yA srvbhaassaaspdaa|| yA zasasphaTikartanAthavizadA sA zAradA sarvadA prItA tiSThatu manmukhe suvaradA vAgjADyadA sarvadA T yasyAstrINi guhAgatAni hi padAnyekaM tvanekeDitaM stotuM tAM nigameDitAM budhakulaM jAtaM tvalaM vIDitam / / brahmAdyA api devatA na hi vidaryasyAH paraM krIDitaM prArabdhA'tra nutirmayaiva ruruNA "zArdUlavikrIDitam" je (potAnA) manohara vakSa:sthaLa(chAtI) para dhAraNa karela vidrumamaNi (lAla paravALA) nA adhika madathI, tridevane skUrti ApanArI, mALA, pustaka ane kamaLa dhAraNa karanArI, varadAnA ApanArI ane je saghaLI bhASAonA AdhArarUpa che, je zaMkha, sphaTika ane caMdra samAna ujajavaLa che te saghaLuM ApanArI, prasanna thayelI, zarada Rtu samAna nirmaLa, suMdara manavAMchita (vara) ApanArI, ajJAnatA dUra karanArI, vANI (devI) mArAmukhamAM sadAya nivAsa kare. je nA traNa pado guphAmAM (zarIranA AMtiraka vivara sthAnomAM) chupAyelA che ane eka pada aneka loko vaDe pUjAyeluM che; ane vedo vaDe pUjita evI tenuM stavana karavAmAM paMDitono samUha paNa khUba ja lajijata thAya che; jenI parama lIlAne brahmA Adi devo paNa jANI zakatA nathI. e viSayamAM (tArI stutinA viSayamAM) jema mRgalA dvArA siMhanuM parAkrama karavAnI ceSTA karavAmAM Ave ema mArA dvArA tArI stutino prAraMbha karavAmAM Avyo che. 2 he sarvanI hRdayaguphAmAM nivAsa karanArI ! he aparAjitA ! he pUjita ! tArI kaTAkSaSTi mArA para paDe. he vANInI adhIzvarI ! he atiuttama devI ! tArA vinA koI ja vyavahAra (zakayo nathI. //rA ayi sarvaguhAsthite'jite mayi te'pAGgadRgastu puujite|| tvahate nahi vAgadhIzvari vyavahAro'pi parAvarezvari ! |rA samayocitavAkprade mude viduSAM saMsadi vaadivaadde| mayi mAtarazeSadhAraNA dayite'jasya sadA'stu tAraNA yaddhaste kamalaM ca tatra kamalAlIlAvihArI haristasyAH sannikaTe'sya nAbhikamale syAllokamUle vidhiH / bhedAbhedabhido'sukheSu ca vidherye svapramANA nRNAM tebhyo yajJavidhistato'maragaNA jIvaMti sA pAtu vAk IIdhA namo namaste'stu mahAsarasvati ! prasIda mAtarjagato mahatsvapi / / parezi vAgvAdini devi bhAsvati prakAzike te'stu namo yshsvini||6|| triSaSTivarNA''zugayukparA yA bhUtyA'tha pazyaMtyabhidhA'tha mdhyaa|| sthAnaprayatnAdivazAnmukhe ca yA vaikharIti praNamAmi tAM gAm / / 7 / / he samayocita vANI ApavAvALI ! he AnaMdarUpA ! he vidvAnonI sabhAmAM pratispardhInA vAdane khaMDana karanArI ! he brahmAnI priyA ! he mAtA ! mArAmAM rahelI badhI ja dhAraNA sadeva tAraNa karanArI thAya. jenA hAthamAM kamaLa che temAM lakSmInI lIlA sAthe vihAra karanAraviSNu che. tenI (devInI) pAse enA (viSNunA) lokanA (kAraNarUpa) mULarUpa nAbhikamaLamAM brahmA (utpanna) thAya che. bheda ane abhedano vibhAga karanAra brahmAnA sukhane vize ja svayaMpramANo (vedo) che. lokonA te (vedone) mATe yajJavidhi hoya che. tenAthI (cajJavidhithI) devasamUho jIve che. te vANI rakSaNa karo. he mahAsarasvatI ! he jagatanI mAtA ! he tejasvI ! prasanna thA. tane namaskAra thAo, namaskAra thAo. he paramezvarI ! vAgvAdinI; dedIpyamAna ! cazasvI ! prakAzaka ! devI ! tane namaskAra thAo. je tresaTha varNarUpa vAyuyukata parAvANI, pachI pazyatI, ane tyArabAda madhyamAM thaIne mukhamAM (uccAranA) sthAna ane prayatno vagerenA vazathI je vaikharI ema (svarUpa dhAraNa kare che, te vANIne (huM) namuM chuM. tvaM brahmayo niraparA sarasvati praavraa|| sAkSAtsvabhaktahRtsaMstheprasIda maticetane TTA sarasvatistutimimAM vaasudevsrsvtii| cakre yamanujagrAha narasiMhasarasvatI AzA saMpUofm | 151 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he sarasvatI ! tuM ananya ane brahmajJAnanA kAraNarUpa zreSThavidyA cho. he buddhine sacetana karanArI ! potAnA bhakatanA. hRdayamAM sAkSApaNe rahenArI prasanna thA. jenA para narasiMhasarasvatIe kRpA karI te vAsudeva sarasvatIe A sarasvatI stutinI racanA karI. -: saMpUrNa : jo vesaTha varNarUpa vAyuyukta parAvANI, bAda meM pazyaMtI, aura usake bAda madhyamA meM hokara mukha meM (uccAraNa) sthAna aura prayatna vageraha ke vazita jo vaikharI aisI (svarUpa dhAraNa karatI hai) usa vANIko maiM namana karatA huuN| he sarasvatI! tu ananya aura brahmajJAna kI kAraNarupa zreSTha vidhA ho, he buddhi ko saceta karanevAlI apane bhakto ke hRdaya meM sAkSAt basanevAlI prasanna ho| yaha sarasvatI stuti vAsudeva sarasvatI racita hai, jina para narasiMha sarasvatI kI kRpA thii| |smaaptm| 61 anuvAda 62 zrI sarasvatI stotram (vAsudevAnaMda sarasvatI) anuSTupa. // 1 // // 2 // ||3|| // 4 // jo (apanA) manohara vakSa: sthala (chAtI) para dhAraNa kiyA huA vidrumamaNi (lAla paravAla) ke adhika mada se, trideva ko sphUrti denevAlI, mAlA, pustaka aura kamala dhAraNa karanevAlI, varadAna pradAna karanevAlI, aura jo sabhI bhASAo kA AdhAra staMbha hai, jo zaMkha, sphaTika aura zazi samAna ujjvala hai vaha sabakucha denevAlI, prasannita vasaMta Rtu samAna nirmala, suMdara manavAMchita (vara) denevAlI, ajJAnatA ko dura karanevAlI, vANI (devI) mere mukha meM sadA nivAsa kro| jinake tInoM pada guphA meM (zarIra ke AMtiraka vivara sthAno meM) chupe hue hai aura eka pada aneka loko dvArA pUjita hai, aura vedo dvArA pUjita aisI jisakA stavana karane meM paMDito kA samUha bhI khUba zarmidAM hotA hai, jisakI parama lIlA ko brahmA Adi deva bhI nahI jAna sakate / isa viSaya meM (terI stuti ke viSaya meM) jaise mRgalA dvArA siMha kA parAkrama karane ke ceSTA karane meM AtI hai isa taraha se mere dvArA terI stuti kA prAraMbha huA hai| . he sabhI hRdayaguphA kI nivAsI ! he aparAjitA ! he pUjita ! tere kaTAkSadRSTi mujha para pdde| he vANI kI adhIzvarI ! he atiuttama devI ! tere binA koI bhI vyavahAra (zakya) nahI hai| 3. he samayocita vANI pradAna karanevAlI ! he AnaMdarUpA ! he vidvAno kI sabhA meM pratispardhI ke vAda ko khaMDita karanevAlI, he brahma kI priyA, he mAtA, mere mana meM rahI sabhI bhAvanAe~ sadaiva tAraNa karanevAlI ho| jisake hAtha meM kamala hai jisameM lakSmI kI lIlA ke sAtha vihAra karanevAle viSNu hai| usake (devI ke) pAsa usake (viSNu kA) loka kA (kAraNarUpa) malarUpa nAbhikamala meM brahmA (utpanna) hote hai| bheda aura abheda ko vimAjita karake brahmAne sukha ke viSaya para hI svayaMpramANa (veda) hai, logo ko usake (veda) lie yajJavidhi hotI hai| usase (yajJavidhi se) devasamUha jIte hai| vaha vANI rakSA karatI hai| he mahAsarasvatI ! he jagat mAtA! he tejasvI ! prasanna ho, tujhe namaskAra karu, he paramezvarI ! vAgvAdinI, dedIpyamAna yazasvI ! prakAzaka ! devI, tujhe namaskAra karu. juSasva bAlavAkyavatsakaM mamAmba ! bhArati! atatsadapyadastvayi bhramAdvibhAti kevale kSarAkSarAtparaM hi yattvameva tatpadaM dhruvam / jale yathomibudabudAstathA tvayIza jIvahak vyadhIza oMkRte'khilaM tvameva cAsya maMgalam / yadardhamAtramUrjitaM kriyAvikAravarjitam trisatprayogasAdhike subhuktimuktidaayike| svarA-rNakAraNastava: svayaM nu kaiH kRtastavaH prakAzakaprakAzike shrutishrutaadidhaarike| tvameva sarvakAraNaM tvameva sarvadhAraNam suzaktabhaktabhAvitaM hi yena sarvathA hi te| tadeva dhAma te varaM yadIkSyate budha: param sthirAzcarAzca gocarA: paratra cAtra vA'mba ye| sa eva satsamAgamaH pramANapatra cAgama: namo'stu te sarasvati ! dhyavitri ! vAjinIvati ! / prasIda buddhicetane ! svabhaktahaniketane ! stuteyaM viSNujihvA sA prasannA suunRtairkaa| prAhAviSkRtya cAtmAnaM tuSTA'smi varadepsitam sakaMbalasya kuru me sahAyaM zaMbhugAyane / susvaratvAdi yaccheti yayAce hi sarasvatIm vAgIzAhobhayorastu divyanAdarahasyamut / stotraM cAstu skhaladgISTvaM dhIjADyAdiharaM tvidam / smpuurnnm| // 6 // ||7|| 11811 // 9 // // 10 // // 11 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 62 bhASAtara anuvAda he bhAratI ! he mAtA ! bAlIza (ajJAnatA se paripUrNa) kathana karane vAle putra para prasanna ho| he kevalasvarUpA asat aura sat aisA yaha (vilasaNa tattva) tujhameM bhrama se- bhramaNa se zobhita hai kyoki kSara aura akSara se para aisA yaha (tattva) hai jo tu hI dhruva pada hai| jaise pAnI kI taraMga meM bulabuleM (hote hai) aise hI tujhameM Izvara aura jIvo ke darzana (hote hai|) tIno lokoM kA svAmI oMkAra ke lie ta hI usakA saMpUrNa kalyANa (maMgala) hai| jo tejasvI AdhI mAtrA meM hai vaha bhI kriyA ke vikAro se rahita hai| he tIna satprayogo ko siddha karanevAlI ! acche bhogavilAsa aura mukti denevAlI ! terA svara-akSara ke kAraNa kA terA stavana svayaM kisane banAyA hogaa| he prakAzaka kI bhI prakAzaka ! zruti aura zruta ityAdi dhAraNa karanevAlI ! tu hI sabhI kA kAraNa aura sabhI ko dhAraNa karanevAlI hai bhAratI ! hai bhArI bhAtA ! jAliza (ajJAnapUNa) vAkayavALA putra upara prasanna thA. te kevaLasvarUpA ! asat ane sat evuM A (vilakSaNa tattva) tArAmAM bhamathI - bhramaNathI zobhe che. kAraNa ke kSara ane akSarathI para evuM je (tattva) che te tuM ja dhruva pada che. je ma pANImAM taraMga e parapoTA (thAya che, tema tArAmAMzvara sane pornurzana (thAya che). 1-2. traNe bhuvanonA svAmI oMkArane mATe tuM ja enuM saMpUrNa kalyANa (maMgala) che. je tejasvI ardhamAtrA che te paNa kriyAnA vikArothI rahita che. 3. he traNa saprayogonI siddha karanArI ! sArA bhogavilAsa ane makita ApanArI! tAruM svara-akSaranA kAraNanuM tAruM stavana koNe svayaM banAvyuM haze ? he prakAzakanI paNa prakAzaka: zruti ane zrata vagerene dhAraNa karanArI ! tuM ja sarvanuM kAraNa ane sarvane dhAraNa karanAra che. 5. jethI atyanta daDha bhakato dvArA bhAvita thayeluM tAruM te ja dhAma vidvAno dvArA sarvathA parama varadAnarUpe jovAya che. 6. he mAtA ! ahIM athavA anyatra je sthira ane cara (pharanArA) gocaro che te tAro ja samudAya che A viSe Agama pramANa che.7 he sarasvatI ! he dhyAna dharanArI ! he atyaMta vegavatI ! he badrine cetanavaMtI karanArI! he potAnA bhakatanA hRdayamAM sthAnabhUta ! prasanna thAmao. 8. A pramANe stavAyelI (stuta) satyanA sarovararUpa te paramezvara vANI prasanna thayA, ane potAnA svarUpane darzAvIne (darzana ApIne) 5thu:- huM prasanna thachu, charita varahAna bhAga e. parabrahmanA gAyana (stavana)mAM mitra sahita mArI sahAya. karo ane uttama svara vagere Apo" ema (kartAe) sarasvatInI cAcanA karI. 10. sarasvatIme 'yu. = mA 25tI (sta napANI) vANIvALuM tamArA baMnenuM stotra divyanAda, rahasyanA AnaMdavALuM ane buddhinI jaDatAvigerene haranAruM thAya. 11. -: saMpUrNa : jisase atyaMta dRDhabhakto dvArA pujA gayA terA vahI dhAma vidvAnoM dvArA hamezA prathama varadAnarupI dekhA jAtA hai| he mAtA ! yahA~ athavA kahIM ora jo sthira, aura cara (bhramaNazIla) gocara hai vaha terA hI samudAya hai isa viSaya meM Agama gavAha hai| he sarasvatI ! he dhyAnamagna rahanevAlI, he atyaMta gItazIla, he buddhi ko cetanavatI karanevAlI ! he apane bhakto ke hRdaya meM sthApita prasanna rho| isa prakAra se stavana (stuta) kI haI satya ke sarovararUpI vaha paramezvara vANI prasanna hotI hai, aura apane svarUpa meM pragaTita (darzana denA) hokara kahA - maiM prasanna huI hu~, icchita varadAna moNg| 5. __"paramabrahmA ke gIta meM (stavana) mitra sahita merI sahAyatA karo aura uttama svara vageraha pradAna karo" aisI (yAcakane) sarasvatI kI racanA kii| sarasvatI ne kahA - yaha kahalAtI (skhalanavAlI) vANIvAlA tumhArA dono kA stotra divyanAda, rahasya ke AnaMdavAlA aura buddhi kI jaDatA vageraha ko parAjita karatA hai| 11. / smpuurnnm| 10. 153 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 63 ||shaardaa SaTkastotram // bhASAMtara vedAbhyAsajaDo'pi yatkarasarojAtagrahAtpadmabhU zcitraM vizvamidaM tanoti vividhaM vItakriyaM sakriyam / tAM tuGgAtaTavAsasaktahRdayAM zrIcakrarAjAlayAM zrImacchaMkaradezikendravinutAM zrIzAradAmbAM bhaje III 1. ya: kazcidvaddhihIno'nyavidita-namanadhyAnapUjAvidhAna: kuryAdyadyambasevAM tava pdsrsiijaatsevaa-rtsy| citraM tasyAsyamadhyAtprasarati kavitA vAhinIvAmarANAM sAlaMkArA suvarNA sarasapadayutA yatnalezaM vinaiva sevApUjA- namanavidhayaH santu dUre nitAntaM kAdAcitkA smRtirapi padAmbhojayugmasya te'mba ! mUkaM rakSaM kalayati surAcAryamindraM ca vAcA lakSmyA loko na ca kalayate tAM kale: kiM hi dauHsthyam // 3 // dRSTvA tvatpAdapaGkeruhanamanavidhA-vudyatAnbhaktalokAn dUraM gacchanti rogA harimiva hariNA vIkSya tadvatsudUram / kAlaH katrApi lIno bhavati dinakare prodyamAne tamovat saukhyaM cAyu yathAbjaM vikasati vacasAM devi zrRGgAdrivAse // 4 // tvatpAdAMbujapUja- nAptahRdayAmbhojAtazuddhirjanaH svarga rauravameva vetti kamalAnAthAspadaM duHkhadam / kArAgAramavaiti candranagaraM vAgdevi kiM varNanai dRzyaM sarvamudIkSate sa hi punA rajjUragAdyaiH samam tvatpadAmburuhaM hRdAkhyasarasi syAdRDhamUlaM yadA vaktrAbje tvamivAmbapadmanilayA tiSThedgRhe nishclaa| kIrti ryAsyati diktaTAnapi nRpaiH saMpUjitA syAttadA vAde sarvanayeSvapi pratibhaTAndare karotyeva hi TddA zAradASaTka stotraM saMpUrNam / / vedanA (niraMtara) atyadhika pAThathI jaDa (samAna) thayela brahmA paNa jenA karakamaLanA grahaNathI (pANigrahaNa vivAha) paraspara gUMthAyela kriyA vALA A manohara vividha prakAranA vizvane sakriyapaNe race che te tuMgA (tuMgabhadrA) nadInA taTa para nivAsa karavAmAM Asakata (Icchaka) hRdaya vALI, zrIcakra (yaMtra)mAM nivAsa karanArI, sAdhakomAM zreSTha zrIzaMkarAcAryathI stuti karAyelI zrIzAradA mAtAne huM bhajuM chuM. he mAtA ! sAdhAraNa namana, dhyAna ane pUjAnI paddhatine jANanAro, je koI mUrkha paNa, jo tArI sevA kare to (tArA) caraNakamaLanI sevAmAM lIna evA tenA mukhamAMthI alaMkAravALI, suMdara zabdovALI, rasayukata padovALI kavitA devonI nadInI (gaMgA) jema, thoDA paNa prayatna vagara ja vahevA lAge che e Azcarya che. | he mAtA ! sevA, pUjA ane namananI vidhio to khUba dUra (rahe), tArA be caraNakamaLanuM kayAreka karAyeluM smaraNa paNa mUMgAne vANIthI devono AcArya (bRhaspati) ane daridrane saMpattithI Indra banAvI de che. loka(samUha) te (zAradA)ne oLakhI zakato nathI. zuM (A) kharekhara kaLiyugano khela che ? 3. he vANInI devI ! he zRMga parvata para nivAsa karanArI (zAradA) ! bhakatone tArA caraNakamaLane namana karavAnI vidhimAM tatpara thayelA joIne ja rogo, siMhane joIne haraNo dUra jatA rahe che tema dUra bhAgI jAya che. sUrya ugatA jema aMdhakAra kayAMka lInA (alopa) thaI jAya tema kALa (mRtyu) kayAMka chupAI jAya che. ane sukha AyuSya kamaLanI jema vikase che. he vANInI devI ! tArA caraNakamaLanA pUjanathI, hRdaya kamaLanI zuddhi prApta karelo manuSya svargane raurava naraka samAna, vaikuMThane duHkha ApanAra ane IMdrapurIne kArAgAra samAna samaje che. adhika varNana karavAthI zuM ? vaLI te je kaMI dekhAya che tene kharekhara doraDAne sApa vigerenI (bhAMtinI) jema jove che. 5. he mAtA ! jayAre hRdaya nAmanA sarovaramAM tAruM caraNakamaLa daDha mULa vALuM thAya tyAre jema-mukhakamaLamAM tuM sthira cho tema gharamAM lakSmI sthira thAya, kIrti dizAonA cheDA sudhI jAya, rAjAo dvArA Adara-sanmAna thAya. ane kharekhara sarvazAstronA vAdamAM pratispardhI (zatru)one dUra kare. saMpUrNa. 154 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAda // zrI zAradA bhujaMgaprayAta stotram // suvakSojakuMbhAM sudhApUrNakumbhA prasAdAvalambAM prpunnyaavlmbaaN| sadAsyendubimbAM sadAnoSThabimbAM bhaje zAradAmbAmajasaM mdmbaam||1|| kaTAkSe dayArdI kare jJAnamudrAM kalAbhi vinidrAM kalApaiH subhadrAm / purastrIM vinidrAM purastuMgabhadrAM bhaje zAradAmbAmajasaM madambAm / / 2 / / lalAmAGkaphAlA lasadgAnalolAM svabhaktaikapAlAM yazaH shriikpolaam| kare tvakSamAlAM kanatpratnalolAM bhajezAradAmbAmajasraM madambAm / / 3 / / susImanta veNI dRzA nirjitaiNI ramatkIravANI nmdrujrpaannim| sudhAmantharAsyAM mudA cintyaveNI bhaje zAradAmbAmajasaM mdmbaam|| / / suzAntAM sudehAM dUgante kacAntAM, lasatsallatAGgI mnntaamcintyaam| smaret tApasai:saMgapUrva sthitAM tAM, bhaje zarAdAmbAmajasaM mdmbaam||5|| kuraGge turaGge mRgendre khagendre marAle madebhe mahokSe'dhirUDhAm / mahatyAM navamyAM sadAsAmarUpAM bhaje zAradAmbAmajasaM madambAm // 6 / / vedo ke (nirantara) atyadhika pATha se jaDa (ke samAna) bane hue brahmA bhI jisake karakamala ke grahaNa (pANi-grahaNa = vivAha) se paraspara grathita kriyAvAle, isa manohara vividha prakAra ke vizva ko sakriyatA ke sAtha racate hai usa tuMgA (tuMgabhadrA) nadI ke kinAre vAsa karane meM Asakta (icchuka) hRdayavAlI zrI cakra (maMtra) me nivAsa karanevAlI, sAdhako me zreSTha zrI zaMkarAcArya ke dvArA stuti kI gaI aisI zrI zAradA mAtA ko maiM bhajatA huuN| he mAtA ! sAdhAraNa namana dhyAna aura pUjana kI paddhati kA jAnanevAlA koI mUrkha bhI, yadi tumhArI sevA kare to (tere) caraNa kamala kI sevA me lIna aise usake mukhame se alaMkArayukta, sundara zabdamayI, rasayukta padoMvAlI kavitA, deva-nadI (gaMgA) kI taraha thor3e se bhI prayatna ke binA hI bahane lagatI hai yaha Azcarya hai| 2 he mAtA ! sevA, pUjA aura namana kI vidhiyA~to dUra rahI, tumhAre do caraNa kamala kA kabhI kiyA huA smaraNa bhI gUMge kA vANI se devo kA AcArya (bRhaspati) aura daridra ko sampatti se indra banA detA hai / jana-samUha usa (zAradA) ko nahI pahacAna sakatA / kyA (yaha) sacamuca kaliyuga kA khela hai| 3 he vANI kI devI ! zrRMga-parvata para nivAsa karanevAlI ! (zArade!) bhakto ko tumhAre caraNa kamalo me namana karane kI vidhi me tatpara hue dekhakara hI roga aise dUra bhAga jAte hai jaisa siMha ko dekhakara hiraNa / sUrya ugane para jaise aMdhakAra kahI lIna (lupta) ho jAtA hai vaise kAla (mRtyu) kahIM chipa jAtA hai / aura sukha AyuSya kamala kI taraha vikasita hotA hai| he vANI kI devI ! tumhAre caraNa kamalo ke pUjana se hRdaya kamala kI zuddhi prApta kiyA huA manuSya, svarga ko raurava naraka ke samAna, vaikuMTha ko duHkhadAyaka, aura indra pura ko kaidakhAne ke samAna samajhatA hai| adhika varNana karane se kyA ? aura vaha jo kucha dikhAI detA hai use sacamuca rassI ko sA~pa vagairaha kI (bhrAMti kI) taraha dekhatA hai| he mAtA ! jaba hRdaya nAmaka sarovara me tumhArA caraNa kamala dRDhamUla hotA hai taba jaise tuma mukhakamala me sthira ho vaise ghara me lakSmI sthira hotI hai; kIrti dizAo ke anta taka pahu~catI haiM, rAjAo se Adara sammAna milatA hai, aura sacamuca sarvazAstro ke vAda me pratispardhiyo (zatruo) ko dUra karatA hai| jvalatkAntivahiM jaganmohanAGgI, bhaje maansaambhojsubhraantbhRnggim| nijastotrasaGgItanRtyaprabhAGgI, bhaje zAradAmbAmajasaM mdmbaam||7|| bhavAmbhojanetrAbjasaMpUjyamAnAM lasanmandahArA prabhAvakAcihnAm / calaccaJcalAcArutATaGkakarNA bhaje zAradAmbAmajasaM madambAm / / 8 / / / smpuurnnm| 4 bhASAtara suMdara kaLaza jevA stanavALI, amRtathI bharelA kuM bhavALI, AnaMdanA AdhArarupa, uttama punyazALIonA AlaMbanarupa, caMdramaLa samAna mukhavALI (lAla) biMba phaLa jevA suMdara nirmaLA hoThavALI, mArI jananI zAradA mAtAne huM niraMtara bhavuM chuM. 1 (karUNA) daSTi mAM dayAthI bhInAzavALI, hAthamAM jJAna mudrAvALI, lalita (sAhitya-saMgIta-nRtya) kalAothI sadAcajAgRta, AbhUSaNothI suMdara svarUpavALI, vidyAnIdevI, jJAnarupA, buddhino uccavikAsakaranArI, mArI jananI zAradAmAtAne huM niraMtara bhaNuM chuM. kapALamAM suMdara tilaka karelI, manohara gAyanamAM magna, potAnA bhakatonI ekamAtra rakSaNa karanArI, cazarUpI zobhAyukata gAlavALI, hAthamAM akSamAlA dhAraNa karanArI, prakAzatI prAcIna / smpuurnnm| Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALanI devI mArI jananI zAradAmAtAne huM niraMtara bhajuM chuM. 3 suMdara seMthI ane coTalAvALI, netrothI haraNonA nayanane jItanArI, popaTanI vANIthI prasannathatI, IndrathI namaskAra karAtI, amRtanA bhaMDArarUpa mukhavALI, harSathI dhyAna karavA lAyaka prayAga tIrtha (triveNI) svarupa, mArI jananI zAradA mAtAne huM niraMtara bhajuM chuM. atyaMta zAMta, suMdara dehavALI, keza (vALa) sudhI pahoMcatI daSTivALI (vizALa nayanovALI) dedIpyamAna latA samAna aMgovALI, aMta rahitaciMtavI na zakAya evI, tApasonI sAthe nivAsa karIne rahelI, evI devInuM smaraNa karavuM. mArI jananI zAradAmAtAne huM niraMtara bhajuM chuM. harA, ghoDa, siMha, 135,haMsa-mahapANo hAthI, sane moTA baLada upara ArUDha thayelI, moTI nomatithi (navarAtrI)mAM haMmezA vedajJAnarUpI mArI jananI zAradAmAtAne huM niraMtara bhajuM chuM. 6 camakatI kAMtithI agni samAna dedIpyamAna, jagatane mohita karanAra dehavALI, manarUpI kamaLamAM sArI rIte bhamelI bhamarI samAna, hevIne hunajg. svAbhAvika stotra(stuti) saMgIta ane nRtyathI zobhAyukata aMgovALI mArI jananI zAradAmAtAne huM nirataMra bhajuM chuM. 7 brahmA-viSNu-zaMkarathI pUjAtI, suMdara maMdahAsyathI aMkita thayelA mukhavALI, camakatA caMcaLa suMdara AbhUSaNathI zobhatA. kAnavALI, mArI jananI zAradAmAtAne huM nirataMra bhajuM chuM. 8 gAlavAlI, hAtha me akSamAlA dhAraNa karanevAlI, prakAzavatI, prAcIna kAla kI devI, merI jananI, zAradA mAtA ko maiM nirantara bhajatA huuN| sundara mAMga aura veNIvAlI, netro se hiranoM (ke netro) ko jItanevAlI, zuka kI vANI se prasanna hotI huI, indra ke dvArA namaskAra kI jAnevAlI, amRtake bhaMDAra svarUpa mukhavAlI, harSa se dhyAna karane yogya, prayAgatIrtha (triveNI) svarUpa merI jananI zAradA mAtA ko maiM nirantara bhajatA huuN| atyanta zAnta, sundara zarIravAlI, kezo taka paha~catI haI dRSTivAlI (vizAla locanAvAlI) dedIpyamAna latA ke samAna aMgovAlI, anta-rahita, acintanIya, tApasoke sAtha nivAsa kara ke rahI huI, devI kA smaraNa karanA caahie| merI jananI zAradAmAtA ko maiM nirantara bhajatA huuN| hirana, ghoDA, siMha, garuDa, haMsa, matavAle (bhatta) hAthI aura bar3e baila para ArUDha huI baDI navamI tithi (navarAtri)meM sadA vedajJAnarUpI merI jananI zAradA mAtA ko maiM nirantara bhajatA huuN| ujjvala kAnti se agni ke samAna dedIpyamAna, jagata ko mohita karanevAle dehavAlI, manarUpI kamala me acchI taraha bhaiMDarAtI huI bhramarI ke samAna, devI ko maiM bhajatA huuN|.... svAbhAvika stotra (stuti), saMgIta aura nRtya se suzobhita aMgovAlI, merI jananI zAradA mAtA ko maiM nirantara bhajatA huuN| 7 ___ brahmA-viSNu-zaMkara dvArA pUjIjAnevAlI, sundara manda hAsya (musakAna) se aMkita mukhavAlI, camakate hue caMcala sundara AbhUSaNa se bhUSita kAnavAlI, merI jananI zAradA mAtA ko maiM nirantara bhajatA sampU. hU~ / smpuurnn| 64 anuvAda 65 zrIzAradAmbAstotram / (zAradApaJcaratnam) sundara kuMbha ke jaise stanavAlI, amRta se bhare ghaDo vAlI, Ananda ke AdhArarUpa uttama puNyazAliyoM ke AlaMbanasvarUpa, candramaMDala ke samAna mukhavAlI, (aruNa) biMbaphala ke samAna sundara hoThavAlI, merI jananI zAradAmAtA ko maiM nirantara bhajatA huuN| (karuNA) dRSTi meM dayAkIArdratAvAlI, hAtha me jJAnamudrAvAlI, lalita (sAhitya-saMgIta-nRtya) kalAo se sadA jAgRta AbhUSaNo se sundara svarUpavAlI, vidyA kI devI, jJAnarUpA, buddhikA ucca vikAsa karanevAlI merI jananI, zAradA mAtA ko maiM nirantara bhajatA sArasabhavamukhasArasamadhukari ! hArasamudayasuzobhigale, zAradazazimukhi ! nIradanikaranikAradazirasijabhAraruce ! kairavasuhRduDuhAravalayarucigauravahadamaladivyatano! bhArati! janani! sudhIriti sumadhuragIriti vizadaya saMsadi maam||1|| kaJjajamukhamaNipaJjarazuki-sakRdaJjalimapi tava yo racayetvaM kalayasi nanu taM kavivaramiha pngkjmdhumdhaarigirm| saMtatamatha tava cintanamapi yadi kiM tapa ita iti vetti budho, bhArati! janani ! sudhIriti sumadhuragIriti vizadaya saMsadi mAm / / 2 / / kapAla me sundara tilaka kI huI, manohara gAna me lIna, apane bhaktoM kI eka mAtra rakSA karanevAlI, yazarUpI zobhAyukta Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hllkmRdukrpllvdlmuhurullsitgunnsnaadmhaavllkivdnsmullldtishyvllyyutshubhgiitikle| hallagadarimagabhilla-nijajana-vipallavanavidhi-vinidradaye bhArati ! janani ! sudhIriti sumadhuragIriti vizadaya saMsadi mAm // 3 / / tAvakapadayugasevakajanatatireva kavanakRtidakSatame-, tyetadiha jagati mAtarakhilajanajAtaviditamiti vedmi sdaa| tanmama mana iha cinmayi padajalajanmani tava ratamastu sadA, bhArati! janani ! sudhIriti sumadhuragIriti vizadaya saMsadi mAm // 4 // amba ! samavanamadambaracara-nikurumbamukuTamaNidIptijharIbhUSitamiha tava possitrucipriduussitjlruhmngghriyugm| nRtyatu mama hRdi bhRtyagaNaga iti satyamiha hi yadi te'sti dayA bhArati ! janani ! sudhIriti sumadhuragIriti vizadaya saMsadi mAm / / 5 / / badhA lokomAM prasiddha che ema huM haMmezA mAnuM chuM. tethI mAruM mana tArA A jJAnamaya caraNa kamaLamAM haMmezA Asakata bane. he bhAratI mAtA ! sabhAmAM mane madhuravANIvALo paMDita banAva, 4 he mAtA ! sArI rIte namana karatA deva samUhanA muguTa maNIonA tejarUpI jharaNAthI AbhUSita thayela atyaMta vadhelI. kAMtithI kamaLane paNa tiraskAra karanAruM tAruM caraNa yugala A lokamAM mArA dAsonAtha dAsa evA hRdayamAM nRtya karo ema tyAreja satya thAya jo A lokamA tArI kRpA hoya. he bhAratI mAtA ! sabhAmAM mane madhuravANIvALo paMDita banAva. saMpUrNa 65 ||sNpuurnnm // anuvAda 65 bhASAntara he brahmAnA mukhakamaLamAM rahela bhamarI ! hAranA samUhathI zobhatA gaLAvALI ! zaradaRtunA caMdrasamAna mukhavALI ! dhanaghora vAdaLAonA samUhano tiraskAra karanAra keza samUhanI kAMtivALI! caMdra ane tArAonI hAramALAnI zobhAnA gauravane haranAra nirmaLa dIvyazarIra vALI ! he bhAratI mAtA! sabhAmAM mane madhuravANIvALo paMDita banAva. he brahmAnA mukharUpI ratna jaDita pAMjarAmAM rahelI popaTI je ekavAra paNa tane namaskAra kare che, tene tuM kharekhara A lokamAM kamaLanA madhanA abhimAnane haraNa karanAra vANIvALo uttama kavi banAve che. have jo tAruM satata ciMtana thAya to havethI tapa zuM (2), oma jJAnI x mela che.he bhAratI mAtA! sabhAmA mane madhuravANIvALo paMDita banAva. lAla kamaLasamAna komaLa hAtharUpI komaLa parNamAM vAraMvAra uchaLatI, tAranA avAjavALI moTI vINAnA vAdananI sAthe atizaya caMcaLa evA saMgIta laya yukata maMgala gAyana kalpavALI! suMdara lAgatI guphAmAM haraNane mATe bhIla samAna lAgatI emAM potAnA bhakata jananI vipattionA chedana kriyAmAM vikAsa pAmelI dayAvALI ! he bhAratI mAtA - sabhAmAM mane madhuravANIvALo paMDita janAva. he mAtA ! tArA caraNa yugalanI sevA karanAra loka samUha ja kAvya racanAmAM sauthI vadhu pravINa hoya che, e vAta A jagatamAM he brahmA ke mukhakamala me rahI huI bhramarI ! hAro ke samUha se zobhAyamAna galevAlI ! zaradaRtu ke candra ke sadRza mukhavAlI ! ghanaghora megho ke samUha kA tiraskAra karanevAle keza samUha kI kAMtivAlI ! candra aura tAro hAro kI zobhA kA gaurava haranevAlI ! nirmala divya zarIravAlI ! he bhAratI mAtA ! mujhe sabhA me madhuravANI vAlA paMDita bnaao| he brahmA ke mukharUpI ratnajaDita piMjar3e meM rahI huI mainA ! tujhe jo eka bAra bhI namaskAra karatA hai, use tU loka me kamala ke madhu (zahada) ke garva ko haranevAlI vANIvAlA, sacamuca uttama kavi banAtI hai| yadi tumhArA satata ciMtana ho to aba tapa kyA (karanA) hai? jJAnI jana aisA jAna letA hai| he bhAratI mAtA ! mujhe sabhA meM madhuravANI vAlA paMDita bnaao| lAla kamala ke sadRza komala hAtharUpI komala parNa meM bArabAra uchalatI, tAra kI dhvanivAlI bar3I vINA ke vAdana ke sAtha atizaya caMcala saMgIta laya-yukta maMgalagAna kalAvAlI / sundara bAga kI guphA meM hiranake lie bhIla ke samAna laganevAlI, isa prakAra apane bhaktajana kI vipattiyoM ke chedana kI vikriyA meM vikAsaprApta dayAvAlI ! he bhAratI mAtA ! mujhe sabhA meM madhura vANIvAlA paMDita bnaao| he mAtA ! tumhAre caraNayugma kI sevA karanevAlA janasamUha hI kAvyaracanA meM sabase adhika nipuNa hotA hai - yaha bAta jagata ke sabhI logoM meM prasiddha hai, aisA maiM sadA mAnatA huuN| ata: merA mana tumhAre jJAnamaya caraNa kamalo meM hamezA Asakta bane / he bhaart| mAtA ! mujhe sabhA meM madhura vANIvAlA paMDita bnaao| 157 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he mAtA ! samyak namana karanevAle devasamUha kA mukuTa maNiyoM ke prakAzarUpI jharane se bhUSita, atyaMta baDhI huI kAnti se kamala ko bhI tiraskRta karanevAlA tumhArA caraNayugala lokameM mere dAsAnudAsa samAna hRdaya meM nRtya kare, aisA tabhI satya ho sakatA hai yadi isa loka meM tumhArI dayA ho| he bhAratI maataa| mujhe sabhA meM madhuravANIvAlA paMDita bnaao| 5 saMpUrNa : 66 zrIzAradAmbAstotram / vAcAdvatamocAmadayA cAruvipakSI dhvAnAnuganAnAvidha-gAnAtmikayAmbA / aGgIkRtabhRGgIkulasaGgItakabhaGgI, bhUyAnirapAyA vidhijAyA bar3hane meM jambhAhitasambhAvita rmbhaadishubhaanggiigrvaavlinirvaapksrvaadhikruupaa| tArArucidhArAmadacorAmalahArA, bhASAmayayoSA matitoSAya bhavenme vaimAnikarAmAkacahemAbharaNazrIdhArAparinIrAjanarArAjitapAdA | dyottamavidyotkaravidyotakarI mA mavyAdatibhavyAkRtiravyAjakRpAmbA - svIyAmalakAyAMzunikAyAtisitimrA, kSIrAmbudhihArAniva dUrAdvikirantI / rAkAbhavako kAhitanIkAzamukhI me dadyAdanavadyAmiha vidyAvalimambA smitAbhimRtacandrikA zritAvane vitandrikA parAstanAgaveNikA karAttacAruvINikA / jitAsitAbjalocanA kRtAnatAghamocanA mudAratu dhAtRsundarI madAnanAbjavambharI sampUrNam / -- 11811 // 2 // 11311 11811 11411 99 bhASAntara suMdaravINAnA dhvanine anusaratI aneka prakAranA gIta (gAyana) sva3pa pAzI thI (potAnA) saMgItanA prakArathI bhamarIonA samUhane gINa karela, bhaktonA roga ane mRtyune haranArI, brahmAnI patnI (zAradA) mAtA mArA mukhamAM sthira thAo. 1 indrathI sammAnita raMbhA vigere suMdarIonA garvanI paraMparAne bujhavI nAkhanArA sarvathI adhika rUpa sauMdarcavALI, tArAonA prakAzanI dhArAnA madane harI lenAra ujajavaLa hAravALI ! bhASA svarUpA devI mArI buddhinA sukhamATe thAo. vaimAnika devonI strIonA mAthAnA vALamAM rahela sonAnA AbhUSaNonA zobhAdhArAnI AratIthI atyaMta zobhAyamAna caraNavALI, manohara ane zreSTha vidyAonA samUhana prakAzakaranArI, atilapya ADArapAnI, zIghra ( turaMta ) kRpA karanArI mAtA mArI rakSA kare. 3 potAnA nirmaLazarIranA kiraNonA samUhanI atizaya saphedAIthI kSIrasamudronA samUhane jANe dUrathI ja phelAvanArI, cakravAkathI Adara pAmelA pUrNacaMdra samAna mukhavALI, mAtA mane A lokamAM doSa rahita vidyA samUhane Ape. 4 hAsyathI caMdrikAne parAbhava karanArI, AzritajanonA rakSaNa mAM bhagRta, coTalAthI nAgane parAsta karanArI, hAthamAM dhAraNa karelI suMdara vINAvALI, nayanothI nIlakamaLane jItanArI, bhaktonA pApane haranArI, brahmAnI strI zAradA harSathI mArA mukha kamaLamAM bhamarI bane. pa 158 : sampUrNa 66 anuvAda sundara vINA kI dhvani kA anusaraNa karatI huI, vividha gIta (gAna) svarUpa vANI se (apane) saMgIta ke prakAra se bhramariyo ke samUha ko gauNa karanevAlI bhakto ke roga aura mRtyuko dUra karanevAlI brahmAkI patnI zAradA mAtA mere mukha meM sthira ho| 1 indra dvArA sammAnita raMbhA Adi sundariyoM ke garva kI paramparA ko 'bujhA DAlanevAlI, sarvAdhika rUpa sauMdaryamayI, tArAgaNa ke prakAza kI dhArA ke mada ko haranevAlI, ujjvala hAravAlI! bhASAsvarUpAdevI merI buddhi ke sukha ke lie ho / Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivadUtI zvetavarNI zubhrAbhA shuknaashikii| siMhikA sakalA zobhA svAminI zivapoSiNI // 7 // vaimAnika devo kI striyo ke kezo meM pahane hae vaNa ke AbhUSaNo kI zobhAdhArA kI AratI se atyanta zobhAyamAna caraNovAlI, manohara aura zreSTha vidyAo ke samUha ko prakAzita karanevAlI, atibhavya AkRtivAlI,zIghra kRpA karanevAlI mAtA merI rakSA kre| zreyaskarI zreyasI ca zauriH saudAminI shuciH| saubhAginI zoSaNI ca sugandhA sumana:priyA / / 8 / / saurameyI susurabhI shvetaatptrdhaarinnii| zRGgAriNI satyavaktA siddhArthI zIlabhUSaNA // 9 // apane nirmala zarIra kI razmiyoM ke puMja kI atizaya zvetatA se kSIra samudro ke samUha ko mAno dUra se hI phailAnevAlI (bikheranevAlI) cakravAka pakSI se sammAna pAyI huI pUrNacandra ke samAna mukhavAlI mAtA mujhe isa loka meM doSa-rahita vidyA kA samUha pradAna kre| 4 mandahAsya (musakAna) se candrikA kA parAbhava karanevAlI Azrita jano kI rakSA meM jAgRta, apanI veNI se sarpa (nAga) ko parAjita karanevAlI, hAtha meM sundara vINA dhAraNa karanevAlI, nayano se nIla kamala ko mAta karanevAlI, bhakto ke pApo ko dUra karanevAlI, brahmA kI strI zAradA mere kamala meM Ananda pUrvaka vAsa kre| satyArthinI ca sandhyAmA zacI saMkrAnti siddhidaa| saMhArakAriNI siMhI saptArciH saphalArthadA // 10 // satyA siMduravarNAbhA sindurtilkpriyaa| sAraGgA sutarAM tubhyaM te namo'stu suyoginA // 12 // iti sarasvatIzatanAmastava: samAptaH / / smpuurnnm| SU bhASAtara 67 shriisrsvtiishtnaamstvH| anuSTupa. sarasvatI zaraNyA ca sahasrAkSI srojgaa| zivA satI sudhArupA zivamAyA sutA zubhA // 1 // sumedhA sumukhI zAntA sAvitrI saamgaayinii| surottamA suvarNA ca zrIrupA zAstrazAlinI // 2 // zAntA sulocanA sAdhvI siddhA sAdhyA sudhaatmikaa| zAradA saralA sArA suveSA jayavarddhinI ||3|| 1. sarasvatI-vidyApravAhavANI, 2.shrpyaa-shraa35| 3. sahasAkSI-haramAMjavANI, 4. sarogA-pabhanivAsinI 5. zivA-maMgala351 5. satI-sahAyarI 7. sudhaa3paaamRtasvarUpA 8.zivamAcA-paramezvaranI mAyArUpA 9. sutA-putrI brahmaputrI rUpa, 10. zubhA- kalyANakAriNI. ( 11. sameghA uttamabuddhirUpA 12. sumukhI-manohara mukhavAlI 13. zAntA-zAntirUpA 14. sAvitrI-sUryanI zakita, gAyatrI 15. sAmAcinI-sAmavedanIgAyikA, saMgIta vizAradA 16. surottamA devomAM uttamA, 17. suvarNA uttamavarNovALI 18. zrIrUpa-sauMdaryarUpA, 19. zAstrazAlinI-zAstrothI zobhAvALI, 2. 20. zAntA-saMnyasta35, 21. sulocanAsuMgharaSTipAtI, 22. sAdhvI-6ttamA-sayyaritrA, 23. siddhaasiddha svarupA 24. sAvI-sAdhyarUpA 25. sudhAtmikAamRt3paa, 27. zAradA-nirbhala35/27. saratA-sarasvabhAvI, kuTilatA rahita 28. sArA-sArarUpA 29. suveSA suMdara vepavAlI 30. 4yavAInI-4ya padhAranArI 3. 31. zaMrI-zAnti mApanArI, 32. zamitA-dheryana dhAraNa karanArI 33. zuddhA-nirdoSA 34. zakramAnyA indrathI sanmAnyA 35, zubhaMkarI-zubhakaranArI 36. zuddhAhAraratA - zuddha AhAravAlI 37. zyAmAM suMdara strIrUpA 38. sImAM zaGkarI zamitA zuddhA zakramAnyA subhakarI zuddhAhAraratA zyAmA sImA zIlavatI zarA // 4 // zItalA zubhagA sarvA sukezI shailvaasinii| zAlinI sAkSiNI sItA subhikSA zivapreyasI // 5 // suvarNA zoNavarNA ca suvvarI sursundrii| zaktistuSA sArikA ca sevyA zrI: sujanArcitA // 6 // Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sImArUpA 39. zIlavatI uttama cAritryarUpA 40. zarAtIyagativAlI 4. 41. zItalA-zItalasvarUpA 42. zubhagA-sanmArga gamanaranArI 43. sarpA - sarva3yA 44. suDezI - suMdara dezavAjI 45. zesapAsinI pArvatIpA 41. zAkhinI svAminI 47. sAkSilI sAkSipA 48. sItA sItAsparapA 49. subhikssaadhanadhAnyAdithI paripUrNavALI 5. zivapreyasI - maMgalane richanArI. 4. 51. suvarNAM dedIpyamAna svarUpavALI para, zoNavarNAsaasrNgvaannii 43. suparI suMdara parahAnapANA pa4. sura suMdarI - devatArUpA 55. zakti zaktirUpA 56. tuSA-saMtoSavALI pacha. sArikA gatizIlA paTa. sevyA sevA yogyacA pa. zrI samRddhirUpA 60. sujanAcikA-sajjanothI pUjAyelI S. 11. zipardhIti- zivanI tI 12. taparNA pasa sva3pA 93. zulAlA ghapalAMtipAjI 14. shunaasikaapopaTanA cAMca jevI nAkavALI suMdarI 65. siMhikA-pApano che rabArI. 99. saDalA sarvAtmikA sarvasAdhIyuta 17. sholaazobhArUpA 68. svAminI-IzvarI 59. zivapoSiNI kalyANanuM poSaNa karavAvALI. 7. 70. zreyazrI - sarvasyADaranArI, 71. zreyasI atyaMta'syArA3pA 72. zauriH parAbha haravAvAsI 73. saudAminI-vIjaLIsvarUpA 74. suci pavitratArUpo cha5. solAginI-sauMdhavANI. 75. zopiNI-du ratane supInAjanArI 77. sauriH sUryaprabhA 78. sugaMdhAsaMgadhapAnI padminI sva3pA 78. sumanaH priyA vidvAnone priya. 8. 80. saurabheyI - 81madhenuiyA 81. susurali manohara sugaMdhavALI 8. zvetAtapatra dhAriNI---tachatravALI, 83, zRMgArisI - zRMgArarUpA 84. satyavatA - satya josanArI 85. siddhArtha sasaprayo4navANI. 85. zIlAbhUSaNouttamacAritryabhUSaNA. C. 87. satyArthinI satyArthapANI 88. saMdhyAlA saMdhyA samAna kAMtivALI 89. zacI-indrANIrUpA IzvarI 9. saMkrAtisNdhiyaa 1. siddhi siddhihAtrI 82. saMhArArisIlayAtma3yA. 3. siMhI parAmarDarapApAjI. 4. saptArthaH agnirUpA 95. sakalArthadA-sakalaarthane ApanArI, 10. 1. satyA satya3pA 97. siMdUra paryAlA siMTUra nepA lAla) varNavALA 98. sindUratilakapriyA-siMdUranuM tilaka jene priya che evI 99. sAraMgA-manohara vividha varNovALI 100. sutarA-sahajapaNe meLavI zakAya tevI 11. tamArA A suyogIdvArA tane namaskAra saMpUrNa. (1) sarasvatI vidyApravAhayuktA, (2) zaraNyA zaraNarUpa, (3) sahasrAkSI hajAroM AMkho vAlI, (4) sarojagA padmanivAsinI, (5) zivA maMgalarUpA, (6) satI sadAcAriNI, (7) sudhArUpA amRtasvarUpA, (8) zivamAyA paramezvara kI mAyArUpa, (9) sutA - putrIrUpa ( brahmaputrI), (10) zubhAkalyANakAriNI / 1. - (11) sumedhA - uttama buddhirUpA, (12) sumukhI - manohara mukhavAlI, (13) zAntA - zAntirUpA, (14) sAvitrI - sUrya kI zakti, gAyatrI, (15) sAmagAyinI sAmaveda kI gAyikA, saMgItavizAradA, (16) surottamA- devo meM uttama, (17) suvarNAuttama varNoM (akSaroM vAlI, (18) zrIrUpA saundaryarUpA, (19) zAstrazAlinI zAstra se zobhAvAlI 2. - 67 anuvAda 160 - - - (20) zAntA sanyastarUpA, (21) sulocanA suMdara dRSTivAlI, (22) sAdhvI - uttamA, saccaritrA, (23) siddhA siddhasvarUpA, (24) sAdhyA sAdhyarUpA, (25) sudhAtmikA amRtarUpA, (26) zAradA - nirmalarUpA, (27) saralA saralasvabhAvA, kuTilatArahita, ( 28 ) sArAsArarUpA (29) suveSA - suMdara veSavAlI, (30) jayavarddhinI - jaya baDhAnevAlI / " 3. (31) zaMkarI zAntipradA, (32) zamitA dhairyadhAriNI, ( 33 ) zuddhA - zuddharUpA, nirdoSA, (34) zakramAnyA - indrase sammAnyA, (35) zubhaMkarI - zubhakartrI, (36) zuddhAhAraratA - zuddha AhAravAlI, (37) zyAmA suMdarastrIrUpA, (38) sImA sImAsvarUpA, (39) zIlavatI uttamacAritryarUpA (40) zarA tIkSNa gativAlI / 4. - - - - - - ( 41 ) zItalA zItalasvarUpA (42) zubhagA sanmArgagAminI, (43) sarvA sarvarUpA, (44) sukezI sundara kezavAlI, (45) zailavAsinI - pArvatIrUpA, (46) zAlinI - svAminI, (47) sAkSiNI - sAkSirUpA, (48) sItA sItAsvarUpA, (49) subhikSA - dhanadhAnyAdi paripUrNatA, samRddhirUpA, (50) zivapreyasI maMgalakAminI / 5. - (51) suvarNA dedIpyamAna svarUpavAlI, (52) zoNavarNA - lAla raMgavAlI, (53) suvarI- suMdara varadAnavAlI, (54) surasuMdarI - devatArUpA, (55) zaktiH zaktirUpA (56) tuSA saMtuSTi, (57) sArikA gatizIlA (58) sevyA sevyarUpA (59) zrI samRddhirUpA, (60) sujanArcitA 2 sajjano se pUjitA // 6. - - - Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama prabhAvaka prAcIna-pratimAjI zrI sarasvatI-bhAratI-zAradAdevIo Dist ' '' Foivate & Perech Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekavidha mudrAmAM tAmilanADu - piMDavADA, mahesANA vigere kSetronI AnaMdakArI zrI sarasvatIdevIo For Private & Neone Use Un Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (61) zivaitI - ziva kI itI, (62) zvetavarNA - ujjvalasvarUpA, (63) zubhrAbhA - dhavala kAMtimatI, (64) zukanAsikI - totekI coMca jaise nAkavAlI - suMdarI, (65) siMhikA - pApa-chedanakI, (66) sakalA - parvAtmikA, sarvakalAyuktA, (67) zobhA - zobhArUpA, (68) svAminI - IzvarI, (69) zivapoSiNI - kalyANa kA poSaNa krnevaalii| 68 ||shrii shaardaadevii-nmskaaraaH|| anuSTupa. // 1 // // 2 // // 3 // // 4 // // 6 // ||7|| (70) zreyaskarI - sarvakalyANakarI, (71) zreyasI - atyadhika kalyANarUpA, (72) zauriH - parAkrama karanevAlI, (73) saudAminI - vidhutsvarUpA, (74) zuci: - pavitratArUpa, (75) saubhAginI - saundaryavatI, (76) zoSaNI - durita ko sUkhAnegAlI, (77) zauriH - sUryaprabhA, (78) sugandhA - suMdara gandhavatI, padminIsvarUpA, (79) sumanaHpriyA - vidvjjnpriyaa| 8. (80) saurameyI - kAmadhenurUpA, (81) susurabhi - manohara sugaMdhavatI, (82) zvetAtapatradhAriNI - zvetachatrayuktA, (83) zRMgAriNI - zRMgArarUpA, (84) satyavaktA - satyabhASiNI, (85) siddhArthA - saphala prayojanavAlI, (86) zIlabhUSaNA - uttmcaaritrybhuussnnaa| (87) satyArthinI - satya-arthavatI, (88) saMdhyAbhA - saMdhyA samAna kAMtimatI, (89) zacI - indrANIrUpA, IzvarI, (90) saMkrAnti - sandhirUpA, (91) siddhidA - siddhidAtrI, (92) saMhArakAriNI - layAtmikA, (93) siMhI - parAkrama karanevAlI, (94) saptArciH - agnisvarUpA, (95) saphalArthadA - sphl-arthprdaatrii| (96) satyA - satyarUpA, (97) siMdUravarNAbhA - siMdUrasamAnavarNA, (98) sindUratilakapriyA- siMdUratilaka jisako priya hai aisI, (99) sAraMgA - manohara vividha varNoMvAlI, (100) sutarA - sahajalabhyA tumhAre isa suyogI dvArA tumheM namaskAra / / smpuurnn| zrI zArade ! namastubhyaM jagad bhuvanadIpike ! / vidvajjanamukhAmbhoja bhRnggike| me mukhe vasa vAgIzvari ! namastubhyaM namaste haMsagAmini ! namastubhyaM jaganmAtarjagatkatri ! namo'stute zaktirupe ! namastubhyaM kavIzvari ! namo'stute namastubhyaM bhgvti| sarasvati ! namo'stute jaganmukhe ! namastubhyaM varadAyini ! te namaH namo'stu te'mbikAdevi ! jagatpAvani ! te namaH zuklAmbare ! namastubhyaM jJAnadAyini ! te namaH brahmarupe ! namastubhyaM brahmaputri ! namo'stute vidvanmAta ! namastubhyaM vINAdhAriNi ! te namaH / surezvari ! namastubhyaM namaste suravandite ! bhASAmayi ! namastubhyaM zukadhAriNi ! te nmH| paGkajAkSi ! namastubhyaM mAlAdhAriNi ! te namaH padmAruDhe ! namastubhyaM namastripurasundari ! dhIdAyini ! namastubhyaM jJAnarupe nmo'stute| surArcite ! namastubhyaM bhuvanezvari ! te namaH kRpAvati! namastubhyaM yazodAyini ! te namaH / sukhaprade ! namastubhyaM namaH saubhAgyavarddhini ! vizvezvari ! namastubhyaM namastrailokyadhAriNi ! jagatpUjye namastubhyaM vidyAM dehi mahAmahe ! zrI devate namastubhyaM jagadambe ! namo'stute mahAdevi ! namastubhyaM pustakadhAriNi ! te namaH kAmaprade ! namastubhyaM zreyo mAGgalyadAyini / sRSTikarci! namastubhyaM sRSTidhAriNi ! te namaH kavizakte ! namastubhyaM kalinAzini ! te nmH| kavitvade! namastubhyaM mattamAtaGgagAmini / jagaddhite ! namastubhyaM nama: saMhArakAriNI ! / vidyAmayi! namastubhyaM vidyAM dehi dyaavti| // 8 // // 9 // 10. // 10 // // 11 // mpharA // 13 // // 14|| // 15 // / iti namaskArA: samAptAH / 161 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 bhASAntara he zrI zAradA ! he jagatarUpI bhuvanamAM dIpikA (dIpaka) samAna ! he vidvAnanA mukha rUpI kamaLamAM bhamarI samAna ! Apane namaskAra thAo. Apa mArA mukhamAM vaso. he vAgIzvarI ! Apane namaskAra, he haMsagAminI ! tane namaskAra, he jagatamAtA ! Apane namaskAra, he jagatane karanArI! Apane namaskAra thAo. hai zaktirUpA tane namaskAra, hai kInnarI ! tane namaskAra, he bhagavatI ! he sarasvatI ! Apane namaskAra thAo. 3 he jagamkhA ! Apane namaskAra. heuttamavaradAna ApanArI tane namaskAra, he aMbikAdevI ! Apane namaskAra, he jagatane pAvana karanArI! Apane namaskAra thAo. he zvetavastravALI ! Apane namaskAra, he vINAne dhAraNa karanArI ! tane namaskAra, he brahmarUpA ! Apane namaskAra, he brahmaputrI ! tane namaskAra thAo. 5 he vidvAnonI mAtA ! Apane namaskAra, he vINAne dhAraNa karanArI ! tane namaskAra, he surezvarI (devonI svAminI)! Apane namaskAra, hai surothI vaMdAyelI ! tane namaskAra thAo. 6 hai bhASAmathI ! Apane namaskAra, he zuka (popaTa) dhAraNa karanArI ! tane namaskAra, ke kamANI (kamaLa jevI AMkhavALI)! Apane namaskAra, he mAlA (ratna)ne dhAraNa karanArI ! tane namaskAra thAo. 7 he padmArUDhA ! Apane namaskAra, he padmane dhAraNa karanArI ! tane namaskAra, he zuklarUpA ! Apane namaskAra, he tripurasuMdarI ! Apane namaskAra thAo. 8 huM buddhine ApanArI ! Apane namaskAra, he padmane dhAraNa karanArI ! tane namaskAra, he devothI pUjAyelI ! Apane namaskAra, hai bhuvanezvarI ! tane namaskAra thAo. 9 he kRpAvALI Apane namaskAra, he yazane ApanArI ! tane namaskAra, he sukhane ApanArI ! Apane namaskAra, he saubhAgya vadhAranArI ! tane namaskAra thAo. 10 he vizvezvarI (vizvanI svAminI)! Apane namaskAra, he traNe ca lokane dhAraNakaranArI ! tane namaskAra, he jagapyA ! Apane namaskAra, he mahAtejavALI vidyAne tuM Apa. 11 he zrI devatA ! Apane namaskAra, he jagatanI mAtA ! tane namaskAra, he mahAdevI ! Apane namaskAra, ke pustakane dhAraNa karanArI tane namaskAra thAo. 12 he kAma (Icchita)ne ApanArI ! Apane namaskAra, zreya ane mAMgalyane ApanArI ! he sRSTine karanArI ! Apane namaskAra he sRSTine dhAraNa karanArI ! tane namaskAra thAo. 13 hai kavionI zakti ! Apane namaskAra, he kali(yuga)no nAza karanArI! tane namaskAra, he kavitvane ApanArI ! Apane namaskAra, he matta mAtaMga gAminI tane namaskAra thAo. 14 he jagatanuM hitakaranArI ! Apane namaskAra thAo. he saMhAra karanArI ! hai vidyAmathI ! Apane namaskAra thAo, he dayAvatI ! (dayAvALI!) (mane) vidyAne tuM Apa. . 15 -: saMpUrNa H 68 anuvAda he zrIzAradA ! jagatarUpI bhuvana meM dIpikA samAna vidvAna ke mukhakamala meM bhramarI samAna; tumhe namaskAra; tuma mere mukha meM baso / ?. he vAgIzvarI ! tumheM namaskAra; he jaganmAtA ! tumheM namaskAra; he jagata kI racanA karanevAlI; tumheM namaskAra / 2. he zaktirUpA ! tumheM namaskAra; he kavIzvarI ! tumheM namaskAra; te mAvatI ! tunde namA; hai sarasvatI ! tumheM namAra / 3. he jagata kI mukhasvarUpA ! tumheM namaskAra; he varadAtrI ! tumheM namaskAra; he ambikAdevI ! tumheM namaskAra; he jagata ko pavitra karanevAlI ! tumheM namaskAra / 4. he zvetavastradhAriNI ! tumheM namaskAra; he jJAnadAtrI ! tumheM namaskAra he brahmarUpA! tumheM namaskAra; he brahmaputrI ! tumheM namaskAraH he vidvAnoM kI mAtA ! tumheM namaskAra; he vINAdhAriNI ! tumheM namAra; de tevevarI ! tumheM namAra; de tevo dvArA ndrita ! mudde namaskAra / 162 . he bhASAmayI ! tumheM namaskAra; he zuka (tote ) ko dhAraNa karanevAlI ! tumheM namaskAra; he kamalanayanI ! tumheM namaskAra; he mAlAdhAriNI! tumheM namaskAra / 3. kamala para virAjitA ! tumheM namaskAra; he kamaladhAriNI ! Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdazaitAni nAmAni trisandhyaM ya: paThennaraH / sarvasiddhiM pradezastu prasannA paramezvarI jihvAgre vasati nityaM brahmarupA srsvtii| sarasvati ! mahAbhAge ! varade kAmarUpiNI iti sampUrNam // 6 // SE bhASAMtara tumheM namaskAra; he zuklasvarUpA; tumheM namaskAra; he tripurasundarI! tumheM nmskaar| he buddhidAtrI ! tumheM namaskAra; he jJAnarUpA ! tumheM namaskAra; he devo dvArA pUjita; tumheM namaskAra; he bhuvanezvarI ! tumhe nmskaar|9. he kRpA karanevAlI ! tumheM namaskAra; he kIrtidAtrI ! tumheM namaskAra; he sukhadAyinI ! tumheM namaskAra; he saubhAgyavarddhinI ! tumheM nmskaar| 10. he vizvezvarI ! tumheM namaskAra; he trilokadhAriNI; tumheM namaskAra; he jagata ke dvArA pUjya! tumheM namaskAra; he mahAtejasvinI! vidyA pradAna kiijiye| 11. he zrIdevI ! tumheM namaskAra ! he jagadambA; tumheM namaskAra; he mahAdevI ! tumheM namaskAra; he pustakadhAriNI ! tumheM namaskAra / 12. he kAma (icchitArtha) pradAna karanevAlI ! tumheM namaskAra; he kalyANa aura mAMgalya denevAlI ! he sRSTi kI racanA karanevAlI! tumheM namaskAra; he sRSTi dhAriNI! tumheM nmskaar| 13. he kavizaktirUpA! tumheM namaskAra; he kaliyugavinAzinI ! he kavitvazaktidAtrI ! tumheM namaskAra he matavAle hAthI kI taraha gamana karanevAlI ! tumheM namaskAra / 14. he jagata kI hitakAriNI! tumheM namaskAra; he saMhAra karanevAlI! he vidyAsvarUpA! tumheM namaskAra; he dayAvatI ! vidyA pradAna kiijiye| 15. vINA - pustakane dhAraNa karanArI, haMsavAhanathI yukatA (joDAyelI)thayelI, mahA IzvarI evI bhAratI mAtAne joIne huM praNAma karuM chuM. tenuM paheluM nAma bhAratI, bIjuM sarasvatI, trIjuM zAradAdevI ane cothuM haMsavAhinI che. pAMcamuM vizvavikhyAtA, chaDuM vAgIzvarI, sAtamuM komArI tathA AThamuM brahmacAriNI nAma kahevAyeluM che. navamuM baddhine ApanArI, dazamuM uttama varadAna ApanArI, agyAramuM caMdraghaMTA ane bAramuM bhuvanezvarI(che.) A bAranAmone je manuSya traNeya kAla gaNe che. tene prasanna evI paramezvarI sarvasiddhine Ape. he sarasvatI! he mahAbhAgyazALI ! he varadAna ApanArI ! he kAmarUpiNI ! brahmasvarUpA sarasvatI jIbhanA agrabhAga (TaravAM) upara haMmezA vaso. 4 smpuurnnm| -:saMpUNa: 69 / zrIsarasvatIdvAdazaM naamstotrm| anuSTupa. 69 anuvAda // 1 // // 2 // mAtaraM bhAratI dRSTavA viinnaa-pustkdhaarinnii| haMsavAhana saMyuktAM praNamAmi mahezvarIm prathama bhAratI nAma dvitIyaM ca srsvtii| tRtIyaM zAradA devI caturthaM haMsavAhinI paJcamaM vizvavikhyAtA SaSThaM vAgIzvarI tthaa| kaumArI saptamaM proktA aSTamaM brahmacAriNI navamaM buddhidAtrI ca dazamaM vrdaayinii| ekAdazaM candradhaNTA dvAdazaM bhuvanezvarI vINA-pustaka ko dhAraNa karanevAlI, haMsa vAhana para savAra (joDita) huI, mahA-IzvarI aisI bhAratI mAtA ko dekha maiM praNAma karatA huN| usakA pahalA nAma bhAratI, dusarA sarasvatI, tIsarA zAradAdevI aura cauthA haMsavAhinI hai| pAcavA~ vizva vikhyAtA, chaThThA vAgIzvarI, sAtavA~ kaumArI tathA AThavA~ brahmacAriNI nAma kahe gae hai| // 3 // // 4 // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nauvA buddhi pradAna karanevAlI, dasavaoN uttama varadAna denevAlI gyArahavA~ caMdraghaMTA aura bArahavA~ bhuvanezvarI hai| ina bAraha nAmo ko jo manuSya tIno kAla japatA hai / use prasanna aisI paramezvarI sarvasiddhi pradAna kr| he sarasvatI! he mahAbhAgyazAlI! he varadAna pradAna karanevAlI, he kAmarupiNI, brahmasvarUpA sarasvatI jIbha ke agrabhAga (noka) upara hamezA nivAsa kro| // 7 // kucaMdanArcitAlake ! sitoSNavAraNAdhare, sacarcarAnanevare ! nizuMbha zuMbhamAdake! prasIda caNDike ! aje samastadoSa dhAtike, zubhA matiprade cale namo'stu te mahezvari ! tvameva vizvadhAriNI! tvameva vizvakAriNI, tvameva sarvahAriNI na gamyase jiitaatmbhiH| divaukasAM hite ratA karoSi daityanAzanaM, zatAkSi ! raktadantike ! namo'stu te mahezvari! paThanti ye samAhitA imaM stavaM sadA narA:, ananyabhakti saMyutA aharmukhenuvAsaram / bhavanti te tu paNDitA: suputra-dhAnya-saMyutAH, kalatrabhUtisaMyutA: vrajanti cAmRtaM sukham / sNpuurnnm| // 8 // smaaptm| 70 ||shrii sarasvatI stotrm|| // 9 // 70 bhASAntara // 1 // // 2 // // 3 // namo'stu te sarasvati ! trizUlacakradhAriNi, sitAMbarAvRte zubhe mRgendrpiitthsNstute| suvarNabaMdhurAdhare sujhallarIziroruhe, suvarNa-puSpabhUSite namo'stu te mahezvari ! pitAmahAdibhirnute ! svakAntiluptacandrabhe! saratnamAlayAvRte ! bhavAbdhikaSTahAriNi! tamAlahastamaNDite! tamAlabhAla zobhite! girAmagocare ile! namo'stu te mahezvari ! svabhaktavatsale'nadhe ! sadA'pavarga bhogade ! daridra-duHkha hAriNi trilokazaGkarIzvari / bhavAnI bhImaambike ! pracaNDateja ujjvale ! bhukalApamaNDite! namo'stu te mahezvari ! prapannabhItinAzike ! prasUnamAlyakandhare, dhiyastamovidArike ! vizuddha buddhikaarike| surArcitAghripaGkaje pracaNDavikrame kSare, vizAlapadmalocane ! namo'stu te mahezvari ! hatastvayA sadaityadhUmralocano yadA raNe, tadA prasUnavRSTya striviSTape suraiH kRtAH / nirIkSya tatra te prabhAmalajata prabhAkara, stvayedRzAkare dhruve namostu te mahezvari ! nanAda kesarI yadA cacAla medinI tadA, jagAma daityanAyakaH svasenayA drutaM bhiyA / sakopa-kaMpadRcchade ! sacaNDamuNDaghAtike / mRgendranAdanAdite ! namo'stu te mahezvari ! he trizula-cakrane dhAraNa karanArI sarasvatI devI ! tane namaskAra thAo, zvetavastrone paridhAna karelI, zubhasvarUpA, siMha pITha upara paricaya karAyelI ! rUpALA manohara adharavALI ! suMdara guMthelA kezavALI, suvarNa puSpathI zobhatI he mahezvarI ! tane namaskAra thAo. 1. he pitAmaha vigerethI stuti karAyelI! sva kAMtithI caMdranI. kAMti lupta karelI ! ratnonI mALA paherelI ! bhavasamudranA kaSTa ne haraNa karanArI! talavAravALA hAthathI zobhA pAmelI ! tilakavALA kapALathI suMdara banelI ! paMDitone agocara evI he vANI sparupA! he mahezvarI ! tane namaskAra thAmao. 2. potAnA bhakata upara vAtsalyavALI ! punyazAlinI ! haMmezA mokSa ane bhogane ApanArI ! daridratA-duHkhane haranArI ! traNeya lokanI pArvatI ! svAminI! bhayaMkara durgA ane aMbikA svarUpI ! pracaMDa tejathI ujjavala! bhujAsamUhathI maMDita ! he mahezvarI! tane namaskAra thAo. 3. prApta bhayano nAza karanArI !kulamALAnI DokavALI ! buddhinA aMdhakAranuM vidAraNa karanArI ! vizuddha buddhine karanArI ! devatAothI pUjAyelA caraNa paMkajavALI ! pracaMDa parAkramI ! paramezvarI ! vizAla kamalanA jevA netravALI ! he mahezvarI ! tane namaskAra thAo. jyAre yuddhamAM detya sahita zuMbhAsurane tame haNyo tyAre svarganA devo vaDe puSpa mALAnI vRSTi karAI. tyAM tArA tejane joIne sUrya // 4 // // 5 // // 6 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAhA tyAre sA pAmyo, khAyA prajharanA (gueA) samUhavANI ! khayala svarRpI ! hai mahezvarI ! tane namaskAra thAo. 4. jyAre siMha nAda karavA lakhyo tyAre pRthvI paNa cAlavA lAgI, ane bhacI potAnI senA sAthe asurAdhipati bhAgI go, krodhanA kaMpathI draSTine DhAMkI denArI ! pracaMDa evA muMDa (rAkSasa) no ghAta DaranArI ! siMha nAghthI garbhanA pAmelI ! he mahezvarI ! tane namaskAra thAo. 9. rakatacaMdanathI pUjita thayelA durgA devInA siMhAsanavALI ! zveta-dakSa hAthIne dhAraNa karanArI ! pUjAthI uttama mukhavALI ! nizuMbha-zubha nAmanA rAkSasanuM mardana karanArI ! meM samasta doSano ghAta DaranArI ! pavitrA ! thaMDiDe ! buddhine khApanArI! lakSmI yA ! zubhasvarUpI ! huM prasanna thA ! hai mahezvarI ! tane namaskAra thAo,, tuM ja vizvane dhAraNa karanArI ! tuM ja vizvane karanArI ! tuM ja sarvanuM haraNa karanArI ! tuM yogIo vaDe paNa jaNAtI nathI, devonA kalyANamAM Asakata thayelI tuM asurono nAza kare che. huM zattAsI! (ekaso AMkhavALI !) lAla dAMtavALI ! mahezvarI tane namaskAra thAo. 8. je manuSyo ananya bhaktithI yukta, haMmezA eka cittavALA yetA jAstapana (stotra ) jo hararo4 bhujecAre che. te paMDito putra dhAnyathI sahita strI ane AbAdI thI saMyukta thAya che. ane amRta sukhane pAme che. C. saMpUrNa. - 70 anuvAda he trizUla cakra dhAraNa karanevAlI sarasvatI devI ! tumheM namaskAra ho / zveta vastra paridhAna kI huI, zubha svarUpe ! siMha kI pIThapara paricaya kI gayI sundara manohara adharavAlI ! sundara guMthe hue bAlovAlI, suvarNapuSya se zobhAyamAna he mahezvarI ! tumheM namaskAra ho ! 1. he pitAmaha Adi dvArA stuti kI huI ! sva kAMti se caMdra kI kAMti ko lupta karanevAlI, ratnoM kI mAlA pahanI huI ! bhavasAgara ke kaSTa ko haraNa karanevAlI ! talavAra vAle hAtha se zobhita, tilaka yukta kapAla se sundara banI huI, paMDitoM ko agocara aisI, he vANI svarUpe ! he mahezvarI ! tumheM namaskAra ho / 2. apane bhakta para vAtsalyavAlI! puNyazAlinI ! sadA mokSa aura yoga denevAlI! dAridra-duHkha ko haranevAlI ! tIno loko kI pArvatI ! svAmini ! bhayaMkara durgA aura aMbikA svarUpA ! pracaMDa teja se ujjvala ! bhujA samUha se maMDita ! he mahezvarI ! tumheM namaskAra ho ! 3. prAptabhava kA nAza karanevAlI ! puSpamAlAmaya kaMThavAlI ! buddhi ke ahaMkAra kA bidAraNa karanevAlI ! vizuddhabuddhikAriNI ! devatAo dvArA pUjita pAdapaMkajovAlI ! pracaMDa parAkramI paramezvarI ! vizAla kamala samAna netroMvAlI ! he mahezvarI ! tumheM namaskAra ho / 4. jaba tuma ne daityoM sahita zuMbhAsura kA vadha kiyA, taba svarga ke devo dvArA puSpamAlA kI vRSTi kI gyii| vahA~ tumhArA teja dekhakara sUrya bhI taba lajjita huaa| isa taraha ke ( guNa) samUhavAlI ! acalasvarUpiNi! mahezvarI! tumheM namaskAra ho| 5. jaba siMhanAda (garjanA) karane lagA taba pRthvI bhI calAyamAna huI, aura bhaya ke mAre asurAdhipati apanI senA sahita bhAga gyaa| krodha ke kaMpa se draSTi ko DhakanevAlI ! pracaMDa muMDa (rAkSasa) kA pAta karanevAlI ! siMhanAda se garjanA prApta he mahezvarI ! tumheM namaskAra ho| 6. raktacaMdana se pUjita hue durgAdevI ke siMhAsanavAlI ! zvetadakSa hAthI ko dhAraNa karanevAlI! pUjA se uttama mukhavAlI! nizubhazubha nAmaka rAkSaso kA mardana karanevAlI! he samasta doSa kA ghAta kanarevAlI ! pavitre ! caMdrike ! buddhi denevAlI ! lakSmIrupA ! zubhasvarUpiNi ! tU prasanna ho ! he mahezvarI ! tumhe namaskAra ho ! 7. tU hI vizva ko dhAraNa karanevAlI, tU hI vizva banAnevAlI ! tu hI saba kA haraNa karanevAlI hai| tU yogiyoM ko bhI jJAta nahIM hotI ! devo ke kalyANa meM Asakta tU asuro kA nAza karatI hai| he zatAkSI! ( sau AMkhovAlI / ) lAla dA~tovAlI ! mahezvarI ! tumheM namaskAra ho / 6.. jo manuSya ananya bhakti se yukta, hamezA ekacittavAle banakara isa stavana (stotra ) kA pratidina mukha se pATha karate haiM ve paMDitasuputra dhAnya sahita strI evaM samRddhi se saMyukta hote hai, aura amRtasukha ko prApta karate hai / sampUrNa 165 6 655 phaphaphaphapha 6666 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 / zrI bhojarAjAkRta zrIsarasvatI stotram / prata naM - 31732 mahAvIra jaina ArAdhanA kendra kobA - 1 yadekamakSaramarja na nazyati na jaayte| zabdabrIka sarvasvaM vAgjyotistadupAsmahe vAcaM vANI giraM bhASAM bhAratI gAM sarasvatI, brAhmI varNAtmikIdevI vaMde praNavamAtaram sadasyasadidaM vizvaM yadanuprANinA vinA, tadekamiMdu vizadaM jyotiH sArasvataM stumaH yayA vyAptamidaM vidhaM yAM vinA tatra bhAsate, yAM ca sarvamidaM devI vAgdevI tAmupAsmahe zabda vinA sarve'pyarthAnArthatvamApnuyuH, tadvyaktihetutAmekAM stumaH zabdAdhidevatAM dIpyate yantra nirvAtiH svayaM yacca prakAzate, prakAzakaM ca vizvasya jyotisArasvataM stumaH yaddIvyamAnaM na nizAM navAsaramapekSate, vilakSaNaM nastajjyoti: pAyAt sArasvataM sadA prathama paramabrahma vivatayastadAtmikAM tAM yodharUpAM jagato bhAratI satataM stumaH sitAMzuvisadacchAyAM nirbharAnaMdavAhinI, vande mohatamaH stomaH candralekhAM sarasvatI stumastAM yat kRpAlezaH kalpadrumalatA nRNAM zrotrazuktipuTAsvAdyastanme kimati vAGmadhu yenaitat jJAyate vizvaM stavyaM durlakSameva yat, tat jJAnArthaM tadevAto jyoti sArasvataM stumaH sthUlasUkSmaM mahad hasvaM yat prakAzI jaDaM ca yat, yA vibhaktamakhilaM tAM vAcamamRtAM stumaH dhyAyata stuvatovA'pi japataH smarato'pi tAH, vAgdevate tvAM niyatamacchinnA vAk pravartate sitapaMkajakAMti ryA yA sitAMburuhAsanA, sitAbjadalanetrAyA sA naH pAyAt sarasvatI prAleya dhavalAM devaM zaMkhakundendu rociSaM stumastA mRgyajuH sAmnAmekaM dhAma sarasvatI candrakandasamuddhata sitapadmAsanasthitAM tvAM mUrdhni dhyAyato vANI vAgacchinnA pravartate " // 1 // // 2 // // 3 // // 4 // // 5 // ||6|| 11611 // 8 // // 9 // 118011 / / 12 / / // 13 // / / 14 / / / / 15 / / // 16 // / / 17 / / suvarNaghaTanAcitranAnAlaMkArabhUSaNAM, sitAMzuvadanAM devI vande vAgadhidevatA akalpamapikalyaM yat sapAvyamapi pAvanaM, tad viruddha svarUpaM naH mahApAyAt sarasvatI jayatyadRSTapUrvaM tad vAgjyotiraparANi yat, sadA paribhavatyeva tejAMsi ca tamAMsi ca saMkocaprasarAvasya jagataH pravitanvatI, kathayantIva vAgU vo'byAda rupayaM paramAtmanam yad bhAsayati tejAMsi tejobhi ryanna bhAsate, darzayitvAtmanAtmAnaM tad jyoti vAGmayaM stumaH vidyAtattvaM vidyAyaitannAdAtmakaM padAtmakaM, tatpustakAkSaM sUtrAkSaM darzayantyastu vAkye jIvitesyeha vAksAraM vAca punaridaM dvayaM vaktRtvaM ca kavitvaM ca tad vANi tvat prasAdataH akhile'pi jagadraMge nRtyanti lalitairpadai, narttayatyakhilaM vizvaM, yA naH sA pAtu bhAratI pravRttamakSarAdivyaH svayamapyakSarAtmakaM, sarvato'pya pratihata zrotaH sArasvataM stumaH sUkSmAdibhi prakRto yaH catubhidhibhi maMhat svardhunI sparddhayai voccaiH vAkzrotastatpunAtu naH ajaI yat svarUpeNa tathApyatirasAvahaM aNIyopiti mahadapi vAkzrataH pAtu tatravam yadanAdisvarUpeNa navaM yacca kSaNe kSaNe, vinAzavat ca nityaM yad tadvAGmadhu dhinautu naH ApIyamAnamanizaM sarve kavimadhuvrataH, sarvato vRddhimeveti yattad jayati vAGmadhu yadabhinnaM svabhAvena bhASAbhedestu bhidyate, bhinnAbhinnasvarUpaM tad jyoti jayati vAGmayam anAdyaMta svarUpaM yad candrasUryanalAdibhiH, aprakAzyaM svato bhAti vAkjyotistadupAsmahe namo vAkadevate tubhyaM namastubhyaM sarasvatiH, vANi bhASe namastubhyaM brAhmi tubhyaM namo namaH animeSa sarvadodita savalitaM vizvaM dazA, vilaMghyaM ca apanidramapatamasthaM cakSuH sArasvataM jayati sArasvataM vapurivAti vizuddha varNaH, lokatrayImapi vitatya yazo yadIyaH / 166 / / 18 / / / / 19 / / 112011 // 21 // ||22|| ||23|| ||24|| / / 25 / / // 26 // ||27|| ||28|| ||29|| 113011 113211 ||32|| ||33|| ||34|| Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetari naMti monanA , vAgdevatA stutiriyaM rucirA vyadhAyi ||rUSo jAta vizvane vimoTuM ane nAnA samAptA 71 bhASAtara 16 sthUla ane sUkSma moTuM ane nAnuM cetana ane jaDa, jeNe A rIte vizvane vibhAjita karyuM che te amRtAvA ne ame stavIe chIe. 13 he vAEvatA je tAruM dhyAna, stuti, japa ke smaraNa kare che tenI vANI nizcitapaNe ammalita banI jAya che. 14 je nI chetakamaLa je vI kAMti che, zvetaka maLa upara je birAjamAna che, jenA netra zvetakamaLa jevA che te sarasvatI amAruM rakSaNa karo. 15 himakhaMDa jevI zreta, zaMkha, macakaM da phUla ane caMdra jevI kAMtivALI ane Rga-cajU ane sAma traNeya vedanA dhAma sarakhI te sarasvatIne ame stavIe chIe. | caMdra jevA zveta kaMdamAthI samathita, zveta kamaLa para birAjamAna tArA svarUpanuM je mastakamAM dhyAna kare che he vANI ! tenI vAcA avicchinna pravarte che. 17 suvarNanA bane lA AzcaryakArI ane ka AbhUSaNo thI vibhUSita caMdramukhI te vANInI adhidevatA devIne vaMdu chuM. 18 je akapya hovA chatAM je kapya che, arthAt je prApta karI zakAya tevuM che, je koIthI pavitra thaI zake tevuM nathI, paraMtu svayameva pAvana che te viradvasvarUpavALa sArasvata teja amAruM rakSaNa karo. 19 je adaSTapUrva (kayAMya jovA na maLe tevuM) che te vAjyoti sadA jaya pAme che, je anya sarva teja ane aMdhakArane parAbhava pamADe che. jagatanA saMkoca ane prasArane karatI te vAde vI paramAtmAnA jANe be rUpane kahetI na hoya tevI (devI) tamAruM rakSaNa karo. 2 1 AtmAne AtmAthI ja batAvIne je pote tejathI camakatI nathI paNa tejane camakAve che te vAmaca jayotinI ame stuti karIe chIe. vidyA tattvane nAda ane pada rUpa banAvIne pustaka ane akSamAlArUpe dekhADe che te vANI zreyane mATe thAo. 2 3 A jIvanamAM vANInA sAra A be ja che. vakatRtva ane kavitva ! he vANI! e tArA prasAdathI ja maLe che. 24 akhila jagatanA raMgamaMDapamAM lalita pado vaDe nAcatI ane samagra jagatane nacAvatI vANI tamAruM rakSaNa karo. 25 je akSara AdimAMthI pravRtta thAya che ane je svayaM akSarAtmaka che ane je sarvatra apratihata che te sArasvata pravAhanI ame stuti karIe chIe. 26 AkAza gaMgAnI (pravAhanI) spardhA na karato hoya tema ja sUkSma vigere cAra-cAra pravAhathI vaheto mahAna sArasvata pravAha je eka, akSara ane aja che, jeno nAza thato nathI, ane utpatti paNa thatI nathI te zabdabrahmanA ekamAtra sarvasvarUpa vAga jyotinI huM upAsanA karuM chuM. vAga, vANI, gI:, bhASA, bhAratI, gau, sarasvatI, brAhmI, varNAtmikA ane praNavamAtA te devIne vaMdana karuM chuM. 2 jenI sahAya vinA A vizva sat hovA chatAM asat banI jAya che, te eka biMduthI vizada sArasvata jyotinI ame stuti karIe chIe. A vizva jenAthI vyApta che, jenA vinA e pragaTa jaNAtuM nathI, ane je devIja A sarva (jaga) che te vAvInI pUrNa upAsanA karIe chIe. badhA artho zabdanA sahArA vinA nirarthaka banI jAya che, te arthone vyakata karavAmAM je ekamAtra hetubhUta che te zabdanI adhidevatAne ame stavIe chIe. je camake che, kadI bujhAtI nathI, svayaM prakAzita che ane vizvane prakAzita kare che, te sArasvata jyotinI stavanA karIe chIe. dedIpyamAna evI jene rAtrI ke divasanI apekSA nathI, te vilakSaNa sArasvata jyoti amAruM rakSaNa karo. AdimAM je paramabrahmanA vivartarUpa hatI te jagatanA bodharUpa bhAratIne satata stavIe chIe. caMdra jevI nirmala kAMtimAna, paripUrNa AnaMdane vahevaDAvanAra ane moharUpa aMdhakAranA samUhamAM caMdra kalA jevI sarasvatIne huM vaMdu chuM. ame te (vA devI)nI stavanA karIe chIe jeno kRpAleza paNa mAnava mATe kalpavelaDI jevo che ane te kaika (apUrva) vAgU madhu karNa pUrathI AsvAdya che. 10 je lakSya che ane alakSya che vAkayarahita che ane vAkayarUpa che ?ya ane aya che te sArasvata jyotine stavIe chIe.11 jenAthI A vizva jANI zakAya che ane pote je durlakSya che tene jANavA mATe teja svarUpa sArasvata jyotine stavIe chIe. 12 20 - 6 22 167 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 amone pavitra karo. 27 je svarUpathI ajaDa che. to paNa rasanA pravAharUpa che atimahat hovA chatAM paNa atisUkSma che te navIna ja vAka pravAha rakSaNa karo. je svarUpathI anAdi che chatAMya kSaNekSaNe je navuM bane che, vinAzI hovA chatAM je nitya che te vANI rUpI madhu amane madahoza 29 | sarva kavirUpI bhamarAM vaDe je niraMtara pIvAtuM rahe che chatAM paNa sarva prakAre vRddhine pAme che te vAmadhu jayavaMta che. 30 je svabhAvathI abhinna che chatAMya bhASAnA bhedothI bhinna paDe che te bhinnabhinna svarUpamaya vAmaya jyoti jayane pAme che. ro. 31 32 je nuM svarUpa anAdi anaMta che caMdra-sUrya ane agnithI aprakAzya evuM je svayaM prakAzita che te vAmaya jayotinI ame upAsanA karIe chIe. he vAn devatA ! tane namaskAra thAo. he sarasvatI tane namaskAra thAo, he vANI ! he bhASA svarUpA ! tane namaskAra thAo, he vAlI ! tane bhArI punaH punaH namarara thAo. 33 je palakArAthI rahita che, sarvadA udita che, vizvane jene : samAveluM che, koIpaNa avasthAthI alaMdhya che, nidrArahita che, prakAzamAM je sthira che, evo sArasvata cakSu jayane pAme che. 34 sArasvata zarIra jevo, vizuddhakAMtivALo jeno yaza, traNeya lokane vyApIne cittane AnaMdita kare che te bhojarAjAe najIkamAM rahelI sarasvatI devInI A ati suMdara stuti banAvI. 35 nahIM hotA, aura jo devI hI yaha sarva (jagat) hai, usa vAgdevI kI hama pUrNa upAsanA karate hai| sAre artha zabda ke sahAre binA nirarthaka bana jAte haiM, una artho ko vyakta karane meM jo ekamAtra hetubhUta haiM, usa zabda kI adhidevatA kI hama stuti karate hai| __ jo camakatI hai-kabhI bujhatI nahIM, svayaM prakAzita hai aura vizva ko prakAzita karatI hai, usa sArasvata jyoti kI hama stavanA karate hai| jisa dedIpyamAnA ko rAtri yA divasa kI apekSA nahIM hai, vaha vilakSaNa sArasvata jyoti hamArI rakSA kre| Adi meM jo paramabrahma ke vivartarUpa thI, jagata ke bodharupa usa bhAratI kI hama satata stuti karate hai| candra ke samAna nirmala kAMtivAlI, paripUrNa Ananda ko pravAhita karanevAlI aura moharUpI aMdhakAra ke samUha meM candrakalA ke samAna sarasvatI kA maiM vandana karatA huuN| hama usa (vAgdevI) kI stavanA karate haiM jisakA kRpAlekhA bhI mAnava ke lie kalpalatA ke samAna hai aura jo, kucha (apUrva) vAgmadhu karNa-pUra se AsvAdya hai| 10. jo lakSa hai aura lakSya hai, vAkyarahita hai evaM vAkyarUpa hai, jJeya aura ajJeya hai, usa sArasvata jyoti kI hama stuti karate hai| 11. jisake dvArA yaha vizva jAnA jA sakatA hai, aura jo svayaM durlakSya hai use jAnane ke lie teja svarupa sArasvata jyoti kI hama stavanA karate hai| 12. sthUla aura sUkSma, baDA aura choTA, cetana evaM jaDa, isa taraha jisane vizva ko vibhAjita kiyA hai usa amRtA vAk kI hama stuti karate hai| 13. he vAgdevatA ! jo ApakA dhyAna, stuti, japa yA smaraNa karatA hai usakI vANI nizcaya hI askhalita bana jAtI hai| 14. jisakI kAMti zveta kamala ke samAna hai, jo zveta kamala para birAjamAna hai, jisake netra zvetakamala ke samAna hai, vaha sarasvatI hamArI rakSA kre| himakhaMDa jaisI zveta, zaMkha, mucakuMda puSpa aura candra ke samAna kAMtivAlI, Rg, yajura: aura sAma-tInoM vedo ke dhAma samAna usa sarasvatI kI hama stuti karate hai| candra ke samAna zveta kaMda meM se samutthita, zveta kamala para birAjamAna, tere svarUpa kA mastaka meM jo dhyAna karatA hai, he vANI ! usakI vAcA avicchinna pravartamAna hotI hai| 17. saMpUrNa 71 anuvAda jo eka, akSara evaM aja hai, jisakA nAza nahIM hotA, aura utpatti bhI nahIM hotI, usa zabda-brahma ke ekamAtra sarvasvarupa vAgjyoti kI maiM upAsanA karatA huuN| __vAg, vANI, gI:, bhASA, bhAratI, go, sarasvatI, brAhmI, varNAtmikA, aura evaM praNava mAtA usa devI ko vaMdana karatA huuN| 2. yaha vizva sat hote hue bhI jisakI sahAyatA ke binA asat bana jAtA hai usa eka biMdu se vizada sArasvata jyoti kI hama stuti karate hai| 3. 16. jisake dvArA yaha vizva vyApta hai, jisake binA yaha prakaTa jJAta 168 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarNa se nirmita aneka AzcaryakArI AbhUSaNoM se vibhUSita usa candramukhI vANI kI adhidevatA devI ko maiM vandana karatA hU~ / 18. jo akalpya hote hue bhI kalpya hai, arthAt jo prApta kiyA jA sakatA hai, jo kisI se pavitra nahIM ho sakatA kintu svayaMmeva pAvana hai vaha viruddha svarUpa vAlA sArasvata teja hamArI rakSA kare / 19. jo aSTa- pUrva- ( kahIM bhI dekhane ko milI) hai, vaha jyoti sadA jaya pAtI hai| vaha anya saba teja aura evaM andhakAra kA parAbhava karatI hai| 20. - jagata kA saMkoca tathA prasAra karanevAlI vaha vAgdevI mAnoM paramAtmA ke do rUpa na kahatI ho aisI devI tumhArI rakSA kare / 21. AtmA ko AtmA se hI batAkara jo svayaM teja se nahIM camakatI balki teja ko camakAtI hai usa vAGmaya jyoti kI hama stuti karate hai / 22. vidyA tattva ko nAda aura pada rUpa banAkara pustaka tathA akSamAlArUpa meM dikhAtI hai vaha zreya ke lie ho / 23. isa jIvana meM vANI ke ye do hI sAra haiM - vaktRtva evaM kavitva | he vANI ! tere prasAda (kRpA) se hI prApta hote haiN| 24. akhila vizva ke raMgamaMca para lalita pado ke dvArA nAcatI huI evaM samagra jagata ko nacAtI huI vANI ApakI rakSA kare / 25. akSara Adi meM se pravRtta hotA hai aura jo svayaM akSarAtmaka hai evaM jo sarvatra apratihata hai, usa sArasvata pravAha kI hama stuti karate hai| 26. AkAza gaMgA (pravAha) kI spardhA na karatA ho aise jo sUkSma Adi cAra cAra pravAhoM meM bahatA huA sArasvata pravAha, hameM pavitra kare / 27. svarUpa se jo ajar3a hai, to bhI rasa ke pravAharUpa hai, ati mahat hote hue bhI ati sUkSma hai vaha nayA hI vAk pravAha rakSA kare / 28. svarUpa se jo anAdi hai, phira bhI jo kSaNa-kSaNa meM nayA banatA hai, vinAzI hote hue bhI jo nitya hai vaha vANIrupI madhu hamako madahoza kre| 29. sabhI kavirUpI bhramaro ke dvArA jo satata piyA jAtA hai phira bhI jo saba taraha se vRddhiMgata hotA hai vaha vAGmadhu vijayavAn hai / 30. jo svabhAva se abhinna hai, phira bhI bhASA ke bhedo se bhinna hotI hai, vaha bhinnAbhinna svarUpamaya vAGmaya jyoti vijaya prApta karatI hai| 31. jisakA svarUpa anAdi anantA hai, jo caMdra, sUrya aura agni se aprakAzya hai, aura svayaM prakAzita hai usa vAGmaya jyoti kI hama upAsanA karate haiN| 32. he vAgdevatA tumheM namaskAra ho! he sarasvatI ! tumheM namaskAra ho ! he vANI ! he bhASA svarUpe tumheM namaskAra ho he brAhmI! tumheM punaH punaH merA namaskAra ho / 1 33. jo animeSa hai palakeM nahIM jhukatIM jo sarvadA udita hai, jisane apane meM vizva ko samAyA hai, jo kisI bhI avasthA se alaMghya hai, nidrArahita hai, prakAza meM sthira hai aisI sArasvata cakSu kI jaya prApta hotI hai| 34. sArasvata zarIra ke samAna, vizuddha kAMtivAlA jisakA yaza tIno lokoM ko vyApta kara ke citta ko AnaMdita karatA hai usa rAjA bhojane nikaTa rahanevAlI sarasvatI devI kI isa ati sundara stuti kI racanA kI hai| 35. | sampUrNam / 169 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI chaMdAdi vibhAga ............ 72 zrI jinAgama vAgvAdinI chaMda zAradASTaka ne. vi. ka. jJAnabhaMDAra sUrata. sara, chaMda saMgrahanI haH li. pratamAMthI DabhoI 556 - 5233 duhA namo kevalarupa bhagavAna mukhi OM kAra dhvani suni suartha, gaNadhara vicAre racI Agama upadize bhavika saMzaya nivAro, so satyAratha zAradA tAsu bhagati ura Ani, chaMda bhujaMga prayAtameM aSTaka kahuM vakhAMni bhujaMgI chaMda jinAdeza jAtA jiInA vikhyAta visuddhA prabhukAnanA lokamAtA durAcAra TurneharA zaMkarANI namo devI vAgezvarI jaina vANA ||1|| sudhA dharma saMsAdhinI dharmazAlA mukhyAtApa nirmAzinI mecamAlA mahAmohavidhvaMsanI mokSadAnI namo devI vAgezvarI jaina vANI // 2 // aho dakSazAkhA vitItAbhilASA kathA prAkRtA saMskRtA deza bhASA cidAnaMda bhUpAla kI rAjadhAnI namo devI vAgezvarI jaina vANI gA samAdhAna rupA arUpA akSudrA anekAMta dhAssA davAdAMkamudrA) tridhA saptavA badhAMgI vakhANI namo daivI vAgezvarI jena vANI AnA kopA amAnA ahaMbhA alobhA zrutajJAna matijJAna zobhA / mahA pAvanA bhAvanA bhavyamAMnI namo devI vAgezvarI jaina vANI pA atItA ajItA sadA nirvikArA viSa vATikA khaMDinI khaDgadhArA purA pApa viccheda saMta kRpAnI namo devI vAge karI jaina vANI || agAdhA abAdhA niraMdhrA nirAsA anaMtA anAdIzvarI krama nAsAA nilaMkA nirakA ciMkA bhavAnI namo devI pArI jaina vANI chA azokA mudokA vivekAM vidyAnI jaMga jaMtu mitrA vicitrA vasAnIA samastAvokA nirastAniAMnI namo daivI vAgezvarI jaina vANIyATA vastu chaMda jainavAMnI jainavAMnI sunahi je jIva, je Agama ruci dharahi, je pratIta manamAMhi AMnahi, avadhAra hi je puruSa, je samartha pada artha "jAnahi, je hita hetu banArasI dehi, dharma upadeza te saba pAvahi, parama sukha taji saMsAra kaleza // / / Iti zrI jinAgama vAgvAdinI chaMda // 73 ajJAtakartRka II zrI sarasvatI jayakaraNa chaMda // pATaNa ha. li. bhaMDAra 16115 - 9078 pratra naM 6168 - 6172, DabhoI cazo vi. ha. li. jJAna bhaMDAra pratra naM 558 - 5300 ne vi. ka. jJAna bhaMDAra sUrata, sara. chaMda saMgrahamAMthI sakalasiddhidAtAraM pArzva tatvA stavIham / varadAM zAradAM devIM sukhasaubhAgyakAriNIm atha chaMda jAti aDIyalaH sarasatI bhagavatI jaga vikhyAtA Adi bhavAnI kavi janamAnA / zAradA svAminI tuja pAya lAguM be kara joDI hiMta budhdha mAMgu || pustaka hAtha kamaMDala sohe ekakara kamalavimalamanamohe / ekakara-vINA vAje jhINA nAdi rAtura vicakSaNa lINA rA haMsavAhinI harakhe karI dhyAuM rAta divasa torA guNa gAuM zuM huM tuja sata sevaka kahevAuM tiAkAraNa nimalamati pAuM kAzmIramukha dezanI rANI harihara brahmA Indra vakhANI / jagadaMbA tuM viSagorANI tribhuvanakIrati tuja gavANI brahmAmI rudrANI rANI gIrvANI bhASA savi jANI mugati bIjanI tuMhi nisamAMNItuM tripurA bhAratI vakhANI pA gherathakI tuM bAla kuMvArI tuM cAmuMDA causaThI nArI| Adi zakti ArAsura beThI jagatapaNe tuM nayaNe dIThI tuM tArA totala harasiddhi ajajArI tuM puhave prasiddhi / javAlAmukhI tuM jaganI mAtA bharaacchI tuM jaga vikhyAtAAASnA solasatI tuM kamalA vimalA vAgIzvarI torA guNasabalA 1 tuM mahArAtI guNavaMtI gaMgA zAsana devI tuM caturaMgA tuM parlamAvaI tuM suradevI tuM cakkesarI suranara sevI| brahma sutA tuM dUrgA gaurI ahanizi Asa karu huM torI jala thala jaMgala vase kailAsA girikaMdara pura paTTaNa vAsA / svarga mRtyu pAtAleM jANuM nAma aneka kavie vakhANuM / / 10 / gauravaraNa tanu teja apArA jANe pUnima zazi AkArA / zvetavastra peryA siNagArA mahake mRgamadaneMI ghanasArA nilavaTa TIlI teja vizAlA opyA ArisA docagAlA / adhara vidruma dazanAvalI hIrA nAsA dIpa zikhA calUkArA / / 12 / / nAke motI manohara jhalake adharaupari soMkhINara cAke / mRgaloyaNa vikasvara tumake suNatA catutaNAM citta camake / 13 / / ||8|| ||11|| 170 11911 ||6|| lell Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNIAlI AMjI AMkhaDalI bhamara bANa zyAma vAMkeDalI! mastaka rUDImaNI rAkhaDalI tuja karahIrajaDIta muddeDalI ||14|| mukhanirmala zAradA zazI dIpe kAne kuMDala ravi zazi jIpe . unatapInapayodhara mAtA kaMcukakasIyAnIkArAtA ura ope mukatAphalahArA tArAnI pare teja apArA. bAju baMdha mATalIyA mAMhi tejo vAne suranara cAhe 16 kaTimekhala khalake karicuDa ratnajaDita sovanameM rUDI. caraNe jhAMjharI ghugharI ghamake jhAMjharI pAe ramajhama raNake //17nA hasta caraNa alatA samavAna kelI jaMghA kela samAna | alikaja samaveNI jaMkI harilaMkI kaTI vipula nitaMbI 18II haMsagamanI cAle malapatI mukhi bole (sadAM) hasI amI jharaMtA navayovana guNavaMtI bAlA kadalI dala tanu ati sukumAlA ||19TI. tilocanA tuja bahu ThakurAI cArU vicakSaNa ati caturAI nahi koI-jANapaNuM tuja AgaLa daitya arIte jItyA mujabalA20|| surapaNe paNa tuja paracaMDI rAya rANA tuMja mAne ravaMDI ! vidyA parvata saghale maMDI tAharI huMDI kIme na khaMDI 21II alIpha na boluM eke mAyA tuM sAcI tihuM jaganI mAyA suranarakinnara tuja guNa gAyA tIna bhuvana sahI tehI nipAyA 22aa. tAharu teja tape tribhuvana harihara brahmA sI jIta manA mAI akSara je bAvanna tehi nipAyA tuM jagadhano bharaha bheda piMgalanI vANI zAstra sakalanI veda purANI ! nAda bheda saMgItanI khANi paragaTa kIdhI tehasura jANI 24|| kAmita puraNa surataH sarakhI vidyAdAna tuM Ape harakhI! para upagAraNi tume pekhI tehi sadA mukhi amRta varSA ||2pA jaga sahu beTho khole tore jIva sakalanI AzA puraeNga alica vighana tehanA tuM cUre tiNa kAraNa vasI tuM mana more ll26ll jo tuM svAminI suprasanna paNe to kavi bhAva bhalerA ANe. kAvya kavitta gAyAgIta vakhANe rAjasabhAmAM bolI jANe ||27yA zAradA mAtA jehane tUThI avirala vANI kahI tiNe mIThI mAtA je sAtamuM java bhAvyuM teha taNuM dAlidra savi gAlyA28II. je jaDa mUDha mati budhdhi hINA te te kIdhA puNya pravINA je muMgA vAcA navi bole te te kIdhA suraguru boleM 29I nirdhanane vali te dhana dIdhA tasavalI kIdhA puhavi prasidvAT rAja ramaNI sukha bhoga vilAsA te ApyA zubha thAnaka vAsA ||3|| tAharA guNano pAra na jANuM guNa kitA eka jIbha vakhANuM ! zaraNAgata vacchala tuM kahivANI meM jANI tribhuvana ThakurANI 31|| AI Aza karu dina rAti sudhivaTa sahI tuM mAharI mAtA akhUTa khajAno tAharo kahio samudranI pare kuNa pAra na lahI o li32 mAtA sAra karo sevakanI tuja viNa bhIDa bhaMje kuNa mananI ! Asa karI Avyo tuma caraNe tuM jaga sAcI dIno dharaNe II33yA valatU mAtA bolI vayoM tuM jo Avyo mAhare caraNe huM tuja tUTI sahI karI mAMne mana akaMpI saMdeha ma ANe ||34mAM tuja bhagati me sAcI jANI tuja upara me karUNA ANI . aha nizi karasyuM torI sAra e prIche paramAratha sAra ||35 valI AvI mAtA suta pAse hita ANI zubha vANI prakAze. uDuM haiyaDe kAMI vimAsuM huM AvI vazi tuja mukha vAse li36aaaa. mAta vacane pAmyo ullAsa, have ANyo ame tuma vizvAsa have sahI saphala phalI muja Aza, huM tuja caraNa kamala no dAsa 37nA tAharo mahimA moTo jagamAM tuThI sakala Rddhi ghe kSaNamAM | devI avara nahI tuja tole guNa chatAM kaviyaNa saMgha bolon38 paNavakSareka valI mAyAbIjaM zrI OM namo karije hejaM karlI sa mahAmaMtra teja vAgavAdini nitya samajevuM 539I. bhagavatI bhAve tuja namIje aSTa mahAsiddhi zIgha lahIje | maMtra sahita eka citta bhaNIne bhaNatAM guNatAM lIla karIje ||4|| saMvata caMdra kalA ati ujjavala sAyara siddhi Aso sudi nirmalA pUnima suraguru vAra udArA bhagavatI chaMda racyo jayakArA II41 1 sAradA nAma japo jaga jANe sArada Ape buddhi vinnANuM | sAradA nAme koDa kalyANa sAradA guNa gAuM suvihANa II42TI Iya bahu bhattI bhareNa aDayala IdeNa saMthao devI bhagavatI ! tujapasAyA housayA saMgha kalyANa hou sayA aha kalyANaI/43|| saMpUrNa. 74 zrI sarasvatI stotra (chaMda) DabhoIprata naM-554/5123, pATaNa ha.li.jJA.bhaM. prata naM -19786 sarasa vacana samatA mana ANI kAra pahilo ghara jANI Alasa alago dUTiM ThaMDI trisalAnaMdana AdiM maMDI ||1|| sarasatI sarasa vacana huM mAMgu tAharA kavita karI pAye lAguM tuja guNa mAMDyo udyama AMNi khajuraDaeN mAMDi tuM jANI re ! harakhyo dhyAna dhare prabhAti suhaNe vAcA didhI rAti tuM mana mAnI ciMtA mUkI pAe lAguM Alasa muMkI ||3|| tAharA guNa purA kaNa kahesyuI tuja dIThe muja mani gaha gahe svaMII bAluDAM je bole kAluM te mAtAne lAge vAhaluM ||4|| tuM gayagamaNI caMdAvayaNI kaTimnaTi laMkIsIyalahe. tuM aMgulasuraMgI rUpa anopama ghaNuM vakhANi guNa kahe //pA tuM asurasuM vAri jehane paratakhya suhaNe AvI vAta kahe | 171 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jiNe vAte sAThuM jAI nAThuM jADapaNuM jaga kihAM rahe ||6|| tuM satya rupa mAMDi navi salake cAmara chatra sira upari jhalake / jhagamaga jhagamaga jota birAje tAharA kavita karyA te chAje !!NA tapaMta nI mAMDI olI jANe beThI hirA TolI / jiMNA jANe amInI gaulI tilaka karyuM kastUrI gholI kAne kuMDala jhAkajhamAlA rAkhaDII ope te bAlA / haMsAsana sohe suvisAlA mugatyA phalanI karI japamAlA / / aa naka phUli nAke te ruDI kara khalake sonAnI cUDI / dakSiNa kAli aMga birAje huM ja boleI te tame chAje [[2][ ||10|| tArI veNe vAsatra hasIo te pAtAle jaIne vasIyo ravi sasi maMDala tAhA jANuM tAhanuM teja keMNe na khamANu||11|| rAmata krIDA karati Ali dhyAna dhare padmAsana vAliM| pAye jhAMjhara ghugharI ghamake deva kusuma paheryAM te mahake cAra bhujA caMcala caturaMgI mukha AroMga pAna suraMgI| kacuka kasaNa kasyo navaraMgI gauravarNa sohe jimagaMgI tuM brahama svarUpI pustaka vAMce gagana bhamaya tuM hasta kamaMDala / veNa vajAve raMga rame je hoThA mUrakha kAMI navi jANe ||13|| ||14|| 119211 ||18|| tuM ja nAmA akSara dhyAna dhare tasa aMtaramAM tuMhI ja pasare / jevaDA kavIzvara kali jhugamAMhi khaDio bAla kavita kare!15) tuM vIra bhuvana che pAchaladerI bhamatimAMhi detI pherI / meM dIThI tuM ubhI hairI te ajajhArI navala naverI hemAcArye tuM paNa dIThI kAlidAsane tuMhiM ja tUTI / anubhakita sanyAsi lAdhI munilAvaNya sameM tuM sAdhI ||17nA vRddhivAda DokarIyaNi AI kumArapAla murkha tuM hI ja bhAvI / murakha janane karyo tamAso bappabhaTTi sUri mukha vAso mAdha kavIzvara ne manamAMnI dhanapAlathI na rahI chAMnI / rAjA bhoja bhalI bhamADI sUra nara vidyAdhare ramADI abhaya devane suNe rAMti malayAgIrI jANe parabhAte / varjhamAna sUri parasIdho sUra jisarane vara dIdho teja rUpa cAne camakaMti mahIyala dIse zuM hI khamatI tAharI lIlA sahuko pAse trIhu bhuvanameM ekalaDI mAle. // 2 // satAM kavine tuM hi jagAve maMtrAsara paNa tuM hiM dekhAve / kAma rupanuM kAlI devI Age deva ghaNenuM sevI 119911 // 19 // ||2|| // 22 // bhinna rupa dhare brahmANI Adi bhavAnI tu jaga jANI / tuM jagadaMbA tu guNakhANI brahma sutA tuM brahma vakhANI / / 23|| javAlA mukhi tu jogaNa bhAti tu bhayarava tu tripurAvAlI / alave ubhI tuM aMga vAlI nATika chaMda vajAve tAlI chappana koDa cAmuMDA AI nagara koTa tu hija ne mAI| zAsanadevI tu sukhadAI tuM padmA tuM hiMja varAi ||24|| // 25 // tuM aMbA tuM aMbAI tuM zrI mAtA tuM sukhadAI | tuM bhAratI tuM bhagavatI Adya kumArI tuM guNavatI tuM vArAhI tuMhIju caMDI Adya brahmANi tuMhija maMDI / tuja viNa nANo pAnavi cAle lakhamIne sIra tuMhija mAle ||2hyA harihara brahmA avara je koI tAharI seva kare sahu koI| deza dezAMtara kAMI bhamije aDasaTha tiratha tuja pAya namIje II28 / / mana vAMchita dAtA mata vAli sevaka sAra karo saMbhAli| ghaNuM karyuM kahuM vAli vAli vAMki velA tuM rakhavAli ||26|| tuM calakuMtti cAcara rAMNi devI dIse zuM saparANI dha tuM capalA tuM cAraNa derI khoDIAra visapa hatha samarevI / / 30! vANI guNa mAgu varadAI tuM AvaDa tuM mAvaDa mAMI / te devala huM bhadhi AI tuhiM rUDa nuM sukhadAI devI meM to paratakhta dIThI huM jANuM tuM mujame tUThI ! vAta kahe tuM paratakhya beThI mAhare to manasyaMtara peThI tuja nAme chala vyaMtara nAse bherava DAyaNa alagA vAse 1 viSama roga verI dala bhAMje tu sabalI sabalAssu gAje / / 33 / / kavitA koDi game tu joI tAharo pAra na pAme koI| Adi saMbhu tu beTI sohe tuja dIThe sAre jaga mAhe ||34|| na ||29|| OMkAra dharA uccarANe veda purANa patti vyAkaraNA Agama aMga kalA uddharaNaM brahmANI kIdhA vistaraNuM bAvana akSara bAMdhIo bhAratI bhaMDAra | AgaI lagIo lIcatAM pAmaI koI na pAra piMgala bharaha purANa paDhi jyotika vaidyaka joI / bAvannamAMthI bAhiruM kaDI meM dIsaI koI bAvaLA sio bAMdhIne vANInala vistArA bhalIra sA bhagavatI jANaI jANaNa hAra 172 ||31|| // kalasa // sarasa komala sAkara samI adhika anopama jANI, vinayakulapaMDita taNI, kari sevameM lAdhI vANI / / kavi zAMtikusala ulaTa dharI, nija hiMyaDe ANi karyo chaMda manaraMga kAra samarI sAradA vakhANI, tava bolI sAradA karyoM chaMda bhalI bhaMta / / vAcA mAharI meM' vara dIdho huM turkI tu lIlA karaje, AsthA phalasya tAharI je mAta AsthA phalasye mAharI / / 35 / / Iti zrI sarasvatI chaMda sampUrNam ||32|| 75 zrI sarasvatI stotra ne.vi.ka. jJAnabhaMDAra sUrata sarasvatI chaMda saMgraha ha.li. pratamAMthI ||1|| ||2|| 11311 ||4|| Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIVIL triNibhavanamana tajA naMditAvikasmatI sadAprasanna ekamanna sevatAM sarasvatI ||10| kalasa :sarasati toha pasAI lAgi pagi rahaI lakhamI nama karaI nara rAo avani je huI anaMgI bhogayoga bharapUra karaIka ogalA kapUre kIrati nadI kallosa puhavi pasaraI bharapUri ! ati ghaNI lIlA ATheyhara bhagati mugati dibhagavatIsarasattimAta sAnidhikare vadaI hemaIma vinati. II Iti zrI sarasvatI stotra sapUrNama II. II1II IIII - 76 zrI zAradAjIno chaMda kavisahajasuMdarakRta ne.vi.ka. jJAnabhaMDAra - sUrata sara, chaMda saMgraha ha. li. pratamAMthI DabhoI ha. li. pra. naM - 554 / 5107. IIII II4ll bhASA vANI bhAratI zAradA sarasattiA brahmANI vAgezvarI ArAdhuM eka citta | chaMda nArAcaHeka citta nitanita jIha jApae javuM, SaDaMga cakra cAhatAM abhyAsathIo tapu hiyA sarojamAMhi sAhi setarupa sohatI, sadA prasanna ekamanna sevatAM sarasvatI >>namo anAdisiddha AdiSoDaSaHsvarA tathA vyaMjanAnitrINitrIsa ardhabiMdu gacaMda kuMbhavaza kuMbha evamAdi dIsatI sadA prasanna ekamanna sevatAM sarasvatI brahmaveda bhAvabhedavANIrupa vistarI anekaneka dezabhASA nAmaleI nIsarI, paMthi paMthi graMthi graMthi prakAzatI sadAprasanna ekamanna sevatAM sarasvatI samudra kSIrahIracIra seta kAMti zobhatI. sadA mRgAMranavasatta aMgi aMgi opatI ! vihaMga rAjahaMsa vesaaMbara ojAsatI sadA prasanna ekamanna sevatAM sarasvatI pANi-vINa-pustakANi kokilA kulAhala mayaMka mukha dIpanAza carakU jAsa caMcalA ne urI ninAda vAdaratti rUpajIpatI sadA prasanna ekamanna sevatAM sarasvatI saMsevakAM haraI saMtApapApa doSa khaMDaNI mAhAAvAsa kavivilAsa kAzmIramaMDaNI | guNagariTha pIThadi% jam jayotirAgatI, sadA prasanna ekamanna sevatAM sarasvatI mahA jaDaMga mAnatuMga mAgha ANI mukIo kalA sarupa kavi bhUpa kAlIdAsa te kIo | IsyA aneka supasAo sevakA varasatI dA prasanna ekamanna sevatAM sarasvatI kapUrapUra kesarANicaMdane carazcitA pradIpa dhUpa yaMtra jApa puSpa mAla pUjitA! vara pradhAna sAvadhAna pAAA prasaMsatI sadA prasanna ekamanna sevatAM sarasvatI anAdisiddha mUlamaMtra jApa japaI sadA tike triloka mAhiti lII sameTI saMpadA dahaMti sarvapApa doSadehakAMti dIpatI sadA prasanna ekamanna sevatAM sarasvatI brahma viSNu rudra caMdra Indra Adi devatAM sanAtanAdi sarva siddhi zuddha bhAva sevitA . pA IIII zazikara nikara samajavala marAla mAhya sarasvatI devI vicarati kavi jana hRdayaM sadAya saMsArabhayaharaNI ||1|| hasta kamaMDala pustaka vINA suya nAmajajhANa guNa lINA | Ape lIla vilAsaM sA devI sarasvatI jayao jayao |2|| sudropadravaharaNa dadAti dhanadhAnyakaMcanAbharaNa sakala samIhita karaNa devI samarAM nirAvaraNa brahmANI tuM brahma sutA tu jagadaMbA trilocanA tripurAmAM Adi bhavAnI mAtA tuM trAtA tAraNI taraNI. |4|| tho lIlA guNa lacchI karo dayAdAna bharuacchI soga haro hara siddhi kIrti karo mAya para siddhi I/pA! chaMda cAliHcaMda samavadanI tuM magalocaNi tuM sukumAla jisI jalapoyaNI | tuha pAya kamala bhamara gajagAmiNa sAra karo sevakanI sAmiNa ||1| harihara baMbha puraMdara devA kara joDI nituM mAMge sevA bhagati mugati deyozubha lakSaNa mUDha matine karo vicakSaNa ||2 tribhuvana triNa (teja) racyo te maMDapa vazi karavA savi mohana tuM japA ravi zazi maMDala kuMDala kIdhA tAharA nizi mugatAphala lIdhA ghamaghama ghugharI ghama ghamakaMtA jhAMjhara raNajhaNa ramajhama kaMtA karacUDI raNa kaMti dIpe to zaNagAra kIo savi okheM jA. orSe orSe motIno hAra, jisyo jhabakke tAra, kIdho zvetavRMgAra vivihAre, haMsagamanI hasaMtaheli rameM mohanavelI kare kamala geli sajala sare, tapa tape kuMDala kAna, soMha sovanavAna beThI zukala dhyAna prasanna paNuM ||1|| Ill8II II9II Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sevo evo re sArada mAca sayala saMpatti thAya, dalidra pAtika jAya kaviyataNuM zirasohe, siMdura zikhArAtA niramala nakhA, hase kamala mukhA ramali caDe kara dhare madhurI vINA vAje susara jhINA, nAde saguNa lINAM gayaNa gaDe raNajhaNe tabala tAla suNa sasura DhAla jape japano mAla rAti diNa sevo evore sArada mA, tuM totallA tripurA tArI cAmuMDA cosaTha nArI tuhija bAla kuMvArI vighanaharI sura seve kamala joDI, kumati kaThaNa moDI yogiNI chappana koDI Rddhi karI, Ai aMbAI aMbikA kAma kAlI koyala kAma moTo mohana nAma mana haraNA | |3|| sevo tevo re sArada mAya pUjuM pUruM pAulA tuja valI caturabhuja mAMga sukaladhaja prema dharo, eka dharu tAru dhyAna mAMgu etala mAMnA vAdhe sujasa vAMna tema karo, AI Apo amRtavAMhi kisI makaro kAMNi hII(hIyaDe) sumati ANi kavitta bhaNuM | ||4|| sevo evo re sAradA mAe kalaza : sakati vaho sahu koya sakati viNa kiMpina cauM sakAMta kare dhana vRddhi sakati vayarI dalarauM sakati nahu dharmakarma paNi Ikka nA hoI sakati rame triduM bhuvaNa sakati sevo sahu koI nava navaeN rupa raMge rame nAma eka mAtA satI kavi kahe sahajasuMdara sadA soya pUjA sarasvatI. ||1|| saMpUrNa, jhaNajhaNATa jhalarI dhUpUmi dhUpa dharI rIrIrI rAva vara bajajae, dha gha gha ghoM kIdhI gudAM ghadhakI dhiradAM thathakithI gudAM gajajae ! drAM drAM kI drAM drAM rami rumi drAM drAM ta ta kI trA trAM damakatI, jaya jaya bhavAnI jagata jANI rAjarANI sarasvatI //pA. rimarima kI rima rima jhUjhUma jhIma jhIma ThImikI ThIka ThIma naoe, dhama dhamakidhama dhama jhaNakIgraNagama ati agama nRtya naccae. tatayeya tattA mAnamattA acala Anana darasatI, jaya jaya bhavAnI jagata jANI rAjarANI sarasvatI lls/ jala thatAM jANI pavanapANI vana vakhANI vIjalI, gIradharA gAmaNI vAgha vAhaNI sarpa sAhaNI sItalI | hada hAka tAharI hatha hajArI dhamaSa dhArI bhagavatI, jaya jaya bhavAnI jagata jANI rAjarANI sarasvatI IfchAA kara cakra cAlaNI garva gAlaNI jhaTaka jhAlaNI gaMjaNI, birudAMvadhAraNI mahiSa mAraNI dalidra dArUNI maMjaNI | carcAI caDI khalAM khaMDI mudita maMDI malakatI, jaya jaya bhavAnI jagata jANI rAjarANI sarasvatI 58. kavi kare aSTaka TAka kaSTaka pIsuNa pRSTaka kIjaMI, maNi maulI maMDita paDhehi paMDita AI akhaMDita dekhII dayA sUri devI surAMsevI nita namevi jagapati, jaya jaya bhavAnI jagata jANI rAjarANI sarasvatI (ICTI. Iti zrI sarasvatI aSTaka sapUrNa. I 77, zrI sarasvatI (stotra) aSTaka DabhoI prata naM. 533-4407 pATaNa prata naM -19970 78 zrI khuzAlavijayakRtA zrI zAradAjIno chaMda ne. vi. ka. jJAnabhaMDAra. sUrata. II1|| budhi vimalakaraNI vibudhavaraNI ruparamaNI nIrakhII, vara dIyaNabAlA pada pravAlA maMtramAlA harakhIII thIra thAna thaMbhA ati acaMbhA ruparaMbhA bhalakatI, jaya jaya bhavAnI jagata jANI rAjarANI sarasvatI surarAja sevIta pekhi devata padma pekhIta AsaNaM, sukhadAya surati mAsa mUrati dukha dUrIta nivAraNa trihuM loka tAraka vighana vArapha dharA dhAraka dharapati, jaya jaya bhavAnI jagata jANI rAjarANI sarasvatI kaMTakAM kopatI lAkha lopatI avanI opatI IzvarI, satAM sudhAraNI vighana vAraNI madana mAraNI IzvarI khaladalAM khaMDaNI chIdra chaMDaNI duSTamaMDaNI narapati, jaya jaya bhavAnI jagata jANI rAMjarANI sarasvatI zivazakita sAcI raMga rAcI aja ajAcI yoginI, madajharatI mattA taruNatattA dhara dharA joginI jihavAjacaMtI mana ramatI dhavaladaMtI varasatI. jaya jaya bhavAnI jagata jANI rAjarANI sarasvatI duhA :sarasa vacana Ape sadA tuM zAradA sarasattA kara joDIne vInavuM gho muja avicana matya' ||1|| guru jJAtA mAtA pitA bhaviINa kare upagAra/ zAradA sadguru praNamIe jaga jasa che AdhAra chaMda jAti aDIyalaHkAzmIra deza maMDaNa tuM rANI suranara brahmA tuM jagajANI! tIna bhuvananI tuM ThakarANI kavijana jananI tuM guNa khANIuiA. bhagavatI bhAratI tuM brahmANI sarasati vacana amIca samANI | karatI jJAna udaya guNa jJAtA tAharI kIrIta jaga vikhyAtAjA gIra varaNa tuM adhika virAje mukha pUnama ne caMda samAje ! IIII ||3|| TI. 1 buddhi. 2 amRta. 3 bhamara. 4 suMdara, 5 oSTha, 6 daMDa. 7 pANI, 8 bAjubaMdha, 9 vIMTI. 10 vINA. |4|| 174 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvetAMbara paheryA te chAje tuja tUche muja bhAvaTha bhAje pA. aNiAlI aMjI te AMkhalaDI suMdara sobhIta bhamuha vAMkalaDI nIlavaTa tilaka zobhitacaMga' mAnuM aghara" pravAsI raMga \sin. veNi ThaMDa' sara bhUSita chAhe jANuM pragaTo salila pravAha bIjuM* baMdha berakhAM beM bAMhe mudraDI pUraNa aMguli mAMhe pachA. kara sovana cUDI khala kaMtI nAke sohe navalakhuM motI kuMDala jhalamala dADama daMtI mugata kaMkaNa hAra dIpatI I8 kaTi mekhala khala khala khalakhalaa caraNe jhAMjhara jhama jhama jhama jhamakeM karaveNA raNa raNa raNa raNakaeN ghugharI ramajhama ramajhama jhamakeMnel hAthe pustaka dharatI bAlA, mukatAphala soheM japa mAlA adbhUta rupa tanU teMja visAlA tuja varavuM ketA kahyuM suvisAlA ||10| haMsa vAhinI sarakhuM karI dhyAuM niramala buddhi huM nita pAuM nisi vAsara huM tuja guNa gAuM araja karIne sIsa namAui11|| kaliyugamAM tuM sAcI devI hari hara suranara ghaNe tuja sevI purave AmalagaMtu hI pramANe kAlIdAsa pramukha paMDitathI noM II12aa tuja guNa ketA mujathI kahevAe bAvana akSara pAra na pAmeT araja amArI manamAM dharIe khusAla vijaya sevaka sukha karIe kesara amara sevaka sukha varII |13 Iti zrI khuzAlavijayakRta zAradAjI chaMda saMpUrNa chaMda jAti bhujaMgI (aho yogane kSemane ApanArA) namo nAda rUpI namekhA nariMdA, namo saMkarI zakitamAtA suriMdA . namo komudI kAkinI caMdrakAMtA, namo amRtA annadAtA anaMtA II8 1 namo lAbi laMgulaNI nAda lINI, namo vaMdhyagirivAzinI lIMbavINI namo maMgalA mUladhArA mRNAlI, namo naMdanI nAradI nAbhi nAlI pAlAA. namo jaMgamAM yogiNI yoganidrA, namo saMghavI saMghajAnA subhadrA. namo kAlikA kaMbUgrIvA kumArI, namo cetanA caMDikA cakradhArI 10| namo zItalA saMbhanArI suparNA, namo vedamAtA vidhAtA vivA namo totalA tripurA Adi tArA, namo kSetraNI khecarI khIradhArA/11|| namo bAvanI bahIcara buddhibAlA, namo maMtraNI taMtraNI medhamAlA namo citraNI cakraNI AdicaMDI, namo tAmasI veNI taMtrI tridaMDIui12AA namo kesarI kAzmIrI kusaMbhA, namo riddhidA rohiNI ruparaMbhA . namo piMgalA paNacarA bAMNapUjA, namo mAlaNI mohamAyAmayukhATI13. namo kuraka mAMDI kupAdhAra kRtyA, namo nArasiMhe nirAdhAra "tyA namo sAdhupaMthI suvAMgI sudhArI, namo vartaNI vallabha eka vArA |14 namo nAzikA nIra nIzAna bRtI, namo vANI vAMmiNI vetravaMtI namo saMbharI satyanI kalpazAkhA, namo bhAratI bhagavatI paTTabhAkhA I/1 pA namo petaruDhA pracaMDA pureMdrI, namo zailaputrI surA svetasaMdhI | namo varNanI AvI vAgavANI, namo pUtanA pAvaIpaMcabANI [16 namo urvasI aMbikA akSakrIDA, namo vIra suvana Audha krIDA | namo dIrdha kezI dayAdevI durgA, namo tApasI tatvavedI trivargo /17mAM namo aSTasiddhI IDA annapUrNA, namo zRMkhalA saMkha hastA suparNA namo dakSiNI dakSA rakatadaMtI, namo brAhmaNI vyaMjalI vaijayaMtI 18 namo jakSaNI jena mAtA janetA, namo kAmukI kAminI maccha keto. namo vAMkuDI vyagrarupA suveSA, namo ghora nAdI sughaMTA sughoSA ||19i namo jyoti javAlAmukhI cazamAtA, namo Izvara eka aMgA anaMgA | namo zarmadA aMbudA navanidhI, namo zakita sIkottarI maMtra siddhI 20ll namo SaTu kUNAM trikUNAM SimAI, namo mAta padmAvatI buddhi mAI namo aMbikA umacA uDDacaNI, namo reNukA meNukA rudrarAMNI ll2 1|| namo kAlikA kolikA vAyakUMDI, namo zyAmalI zyAmadurgA zikhaMDI namo heta hiMgola harasiddhi haMsI, namo sAradA sarasatti suprasaMsI ||12|| namo bhAMti bhuvanezvarI tuM bhavAnI, namo kSAMti kSemaMkarI vajakhAMnI namo dIpikAdIrdhakAdIrdhadAmAM, namozreNI zAkaMbarI satyabhAmA aa23) namo kAma kAdaMbarI bhadrakAlI, namo bIja caMdrAulI brahmabAlI | namo madhumatI madhumatI mINamudrA, namo paMSaNI paMkhaNI kSemamudrA 24 namo jAmaseM jeThajA tuM jayaMtI, namo TUMbikA triguNA tejavaMtI namo vijayA vRkSachAyA varAhI, namo rAjasI rAkSasI rUparAthI 2 pA namo kAzmadA kAzyapI gaurikAyA, narmo matta mAtaMginI mahamAyA namo dhagadharA jamaghaMTA ghaMTAlI, namo pITha paMcAlikA kSetrapAlI 26I 79 (zrI kuzalalAbhakRtazAradAjI sahastra nAmachaMda) ne, vi. ka. 'jJAna bhaMDAra sUrata sara. chaMda saMgraha ha. li. pratamAMthI che kAra sAra aparaMpara nAdabheda nirabheda niraMtarA saphala cotisa rupa sahasaMkara namo niraMjana nAtha nirabhaya kara |1|| saMdA Adi zivazakita eka sama ArAdhaka ANaMda anopamAM sazuru kathita sAdhu pathapaMkrama bhaji bhaji bhagati iMDi aMtara bhamArA duhA :rAjaRddhi saMbhoga rasa mahila manoratha matiA parighala to paripAmII jo sevII sakita (zakita) III sakita vizva vyApita sakala Adi anAdi anaMtA tiNa kAla je tuja stavaeN bhAva sahita bhagavaMta tavyA laghu stava nAma tuja vIsa sahasa vistAra karI praNAma punarapi kahyo tuja guNa aMta na pAra saMkara zrIdhara huya sukavi paMDita puchavI pravINA tAsa paTaMtara tuccha nara huM mUrikha mati hINa ||6| paNi jIhA karavA pavitra gAuM tuma guNa gAma | vA vANI muja Api vara namo namo tuja nAma I[paII Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo vINaroM rUpa nArada nAro, namo maceM rUpa saMsAra yAI / namo rANIyAM rUpa rAjI ramADe, namo meghaceM rUpa meDI maDhADe AranA namo moralI rUpahari mukamohaiM, namo zaktiroM rUpa saMsAra sohaiM / namo haNI rUpadharIdaitya mATe, namo aMgulIrUpa girivara adhAre aa2aa namo vAjise rUpa ravi ratha vAhe, namo zeSarUpe dharA bhAra soMThe / namo gRddharse rUpa bhaDabhIma grAhaiM, namo celoM rUpa saMgrAmacArlse 2aa namo bharatharI rUpa vayarAga bhAkhe, namo caMcalA rUpa SaT svAda cAkheM namoUjasa rUpa AkAza vAje, namo ghaTTaceM rUpa ghanaghora gAje 30|| namo devacarUpa AdhAra dII, namo pyAsa seM rUpa tuM nIra pII ! namo tApasI rUpa tuM indra tAMDe, namo haNamamaMtA rUpa trija hAMke ||31|| nao bhImo rUpa kaurava bhAMje, namo rAdhikA rUpa gopAla rAje| namAM aMko rUpa brahmAMDa mAyA, no yogiNI rUpa saMsAra jAyA // 32|| namo padminI rUpa vRSabhAMnu putrI, namo DaMbarA rUpa dhuNe dharitrI I namAM aDaceM rUpa diNayara abAda, namo patAkA rUpa soMThe prasAde||33 || namo ghoraNI rUpa tuM dhairya thaMbhe, namo cAMmahI rUpa khele acaMbhe namo mRgaceM rUpa zrI rAma mohaThyo, namo DAkimI rUpa jalarAja Doyo|34|| namo jAMgulIrUpa ahI viraka rAtre, namo agnia rUpa Ahuti AhArA namo auSadhirUpa aMgavyAdhivAre, namo tAvaDI rUpanuMvaha tAreM rUpA namo drupadIrUpa pAMDava pIyArI, namo vailicerUpa arbuda vihArI / moM rohiNI rUpa nizi nAkarANI, namo rUkamaNArUpa kAmAM samAMNI // 36 // namo lamaNA rUpate laMka lIdhI, namo dANavAM rUpa brahmavAya dIdhI namo kokilA rUpa taravara kahyuMke, namo mAlatI rUpaparimala mahaOM zALA namo siddha buddha rUpa gaNanAtha seve, namo raeNpalI rUpa udaMta revA namo pannagA rUpa pAyAla pese, namo bodhiceM rUpa bagadhyAna beMse||38|A namo piMgaceM rUpa AdhArapAle, namo caMdramAM rUpa udyota cAle / namo chatroM rUpa gRpa zIkha chAje, namo bhaktimeM rUpa bhAva bhAMje // 38 // namo vizvadharA rUpa taMdaNa vivarga, namo mahucarI rUpa mohaM gig namo lAbiteM rUpa ANaMda lINI, namo prItaseM rUpa muM citta prINI 40nA namo kahAM kihAM tArA rUpa ketA, namo jagatanuM jAIo nuM anetA namo eka kari citta tuMne ArAdhe, namo mAta tuM tehanA kAja sAdye // 4 // namo mAta tuM jANaje tujajha seve, namo dohilI vAra tuM sAda devA namo riddhipUrI traje caraNarAtA, moM Avi ANaMda kariAdimatA 42 kalaza : AdimAta aradAsa ekamorI avadhAroM mayA karI mAharA vikaTa saMkaTa sarvi vAro, mujane tuja AdhAra kRpA ama uparI kIje sukha saMpatti saMtAna dAna mana vaMchita dIje, tihuM bhuvaNa parAkrama tAharoM pragaTa ache paramesarI kavi kuzala lAbha kalyANa karI jaya jayaMtu jagadIzvarI 43 varaSA ghana varata gyAMna (jJAna) kiAdhAra gaNI jaje vasa asayala vistAra mahIpaNi koNa muNIjaje ati alaMba AkAza kavaNa laMghe ApaNe krama tima tima devI tAharA pAra viNa nAma parAkrama anekarUpa paNi eka tuM samI yugati zivazaMkarI kavikuzala lAbha kalyANa kahiM AsyA pUraNa IzvarI ||44|| Iti zrI zAradAsahastranAma chaMda kuzalalAbhaTTatA saMpUrNa likhitA 80 zrI bhAratI - stotra (copAI) bhArati ! bhArati ! bhakti diyo, pIThA pApa sahu TharI lIo, aMtaranA mala TALo sauM, nitya nitya mAthuM namAvI kahyuM; buddhibaLa bahu Apo mAta, jaza lAdhai jagamAM vikhyAta, vANInA sau doSo haze, namIne kahyuM kalyANa ja karo, jaya jaya jayazrI sarasvati ! tamaviNa siddhi jage nathI thatI, vidyA Apo sukhanuM dAna, Apa kRpA viNa nAve jJAna, jJAna daIne jJAnI karI, loka lokanI pIDA harI, dejo A loke sukha ghaNAM, muja duHkha TALIne janataNAM, je tamane nA japatAM jIva, te jagamAM kema pAve ziva, tamathI ziva paNa sukha maLe janma maraNanAM duHkha sau TaLe, doSono huM chuM bhaMDAra, rAkhI zaraNe pADo pAra, ja mana AnaMda lahe ja akhaMDa, evuM sukha do TALI daMDa namI namIne mAMgu beMka, sadvidyA daI rAkho Teka, sadA jIbha mArI mAM vaso, vadatA doSa na Ave kazo, durjana paMDita pAme hAra thAya sabhAmAM jaya jayakAra, jyAM huM jaIne ubho rahuM, Apa pratApe mane sarva, bhaNyuM stotra meM bhArati! suNI ko kalyANa, tribhuvana vijayI Apajo, vidyA na vaLI vANa. zrImannasiMhAcAryajInA pustakaracanAra cunIlAla jha. ojhAnA pustakamAMthI sAbhAra) 81 brahmavANI zAradA stuti... padmAsane haMsArUDhA jhaMkAratI vINA sadA, 176 brahmA caturmukhathI vahe je vedano avirata jharo, doharo. he brahmavANI brahmacAriNI brahmabAlA zAradA !, Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidha vidha mudrAbhAM zrI vidhA hevImo maMtra:-OM aiM zrI sarasvatyai nmH| Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zilpa kaLA zilpakRtio Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAMcanA pIsIjhamAMthI banAvelI AhlAdakArI zrI sarasvatI devI (ahamadAvAda) Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna kalAtmaka kalAdhiSThAtrI zrIsarasvatIdevIo OLD > Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tArA vinA mAtA sarasvatI jANavo che dothalo. saMsAranA ajJAna pArAvAranI tuM saMpadA, he brahmavANI brahmacAriNI brahmabAlA zAradA !, nirguNa agocarane sanAtana vizva aNu aNue rahyuM, e tatvane samajAvavA viSNu caturbhujane kahyuM je rUpa avikala tehane de zaMkhacakra kamala gadA, he brahmavANI brahmacAriNI brahmabAlA zAradA !, utpattine sthiti pralaya kAle eka sarakhAM rAcatAM, saMgIta bhASA sarjatA ko divya tAle nAcatAM. je Adideva maheza gotA, jhIlatI huM sarvadA, hai brahmavANI brahmacAriNI bAlA zAradA !. 82 sarasvatI gIta DabhoI ha. li. patra. 554/5108. (suNocaMdAjI) mA bhagavatI vidyAnI denArI, mAtA sarasvatI tuM vANI vilAsanI karanArI, ajJAna timiranI karanArI tuM jJAna vikasanI karanArI mA bhaga.....1 tuM brahmANI jagamAtA, AdI bhavAnI tuM trAtA kAzmIra maMDanI (maMdiranI) sukhazAtA. mAM bhaga 2 mAthe mastaka muguTa birAje che, doya kAne kuMDala chAje che, haiye hAra motIno rAje che..... mA bhaga....3 eka hAthe vINA sohe che, bIje pustaka paDibode che kamalAkara mAlA mohe che mA bhaga....4 haMsAsana besI jagata pharo, kavi jananAM mukhamAM saMcaro mA mujane buddhi prakAza karo...... mA bhaga....pa sacarAcarameM tuha vasI, tuja dhyAna dhare citta ullusI, te vidyA pAme hasI hasI...... mA bhaga.....6 ***** tuM kSudropadrava haranArI kahe dayAnaMdane sukhakArI zAsanadevI manoharI huM jouM torI balihArI... mA bhaga...7 (mAtA sarasvatI vidyAnI dAtA tuM tribhuvanamAM vikhyAtA tuja nAme lahIe sukhazAtA.... mA bhaga.....) // iti sarasvatI gIta sampUrNam // 83 - zAradAstutiH he zArade mAM, he zArade mAM, ajJAnatAse hame tArade mAM. tuM svaraDI devI e saMgIta tujase, hara zabda terA hara gIta tujase, hama he akele hama hai adhure terI zaraNa hama hame pyAra de mA munione samajI guNIone jANI, saMtokI bhASA AgamI vANI, hama bhI to samaje hama bhI to jANe, vidyAkA hamako adhikAra de mA tuM zvetavarNI kamalape birAje, hArthone vINA mukuTa zirape sAjeM manase hamerA miTAde aMdherA, hamako ujAlAkA parivAra de mA 84 zrI sarasvatI devInI stutiH kartA pa. pU. A. zrI hemacaMdrasUrI rajI ma. sA. jhUlaNA chaMda :- (rAMta rahe jAhare pAchalI khaTavaDI....) mAta he bhagavati ! Ava muja manamadi jyoti jima jhagamage tamasa jAye TanI kumatimativAriNI kavi manohAriNI jaya sadA zAradA sAramati dAyinI...... 1 zveta padmAsanA zveta vastrAvRtA kunTa-zazi-hima samA gaura dehA sphaTika mALA vINA kara viSe sohatA kamaLa pustaka dharA sarva jana mohatAM....... abudha paNa kaiMka tuja mahera ne pAmIne pAmatA pAra nRtasindhuno te ama para Aja tima devi ! karUNA karo jema lahIe mati vibhava sAro....... haMsa tuja saMganA raMgathI bhArati! jima thayo sIrIno vivekI milahI sAra-niHsAranA bhedane AtmahitasAdhu kara muja para mahera.....4 daivi ! tuja caraNamAM zira namAvI karI eTaluM yAcIe vinaya bhAve karI yAda karIe tane bhaktithI je same 177 jIbha para vAsa karaje sadA te same...5 mAta he bhagavati !...... : saMpUrNaH Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 mA vAgIzvarI stuti kartA :- yogI dIvyAnaMdajI chaMda saMgAra) (1) rAga - AmalAloladhUlI bahula..... zvetAMgI zvetavastrA ghavala kamalamAM jJAna mUrti pratApI, kSIrAdhi raMka lAge vimala gukha vibhA sau dize bhavya vyApI, zobhe zvetAnabe zI ? zaradavidha taje garva saudarya kero, mAtA vAgIzvarInA caraNa yuga namI harSa pAmuM anero...... vINAnA tAra cheDe mRdu mRdu kavane saMgIte masta lAge, graMthe zobhA prasArI dhavala tama bhujA bhAva vaividhya jAge, ajJAnI jJAna pAme manuja patha viSe jJAnanA puSpa vero, mAtA vAgIzvarInA caraNa yuga namI harSa pAmuM anero...... 2 mAlA haste prakAze sphaTikamaNi taNI jApathI duHkha TALe, indrAdi stotra gAro parama sukha vare jJAnanA paMtha vALe, AzA sau pUrNa thAye ura tamasa haro vyApatI jJAna lhero, mAtA vAgIzvarInA caraNa yuga namI harSa pAmuM anero......3 pRthvI vAyu nabhraMthI anala jala taNA paMca tattve racAye, pRthvInA mAnavI je tuja bhajana karI devatA supa thAya, TALo he dIvyamAtA tuja hradaya vazyo moha aMdhAra ghero, mAtA vAgIzvarInA caraNa yuga namI harSa pAmuM anero...... tAro sarvatra gAje vijaya daza dize divya jayoti prakAzI, pApo tApo ja TALo vimala vadana ke zArade ! jJAnarAzI, divyAnaMde ja rAce aharniza kare pATha je zAstra kero, mAtA vAgIzvarInA caraNa yuga namI harSa pAmuM anero..... samApta 86 zrI sarasvatI stuti ahoyogane kSemane ApanArA..... ahIM ! jJAnanI jyotane te jagAvI aho ! brahmanA dIvyateje tuM nyArI mahA padmanA garbhamAM dIse pyArI 1 sadA bhakatane rAkhaje cittamAMhI......1 5 game AMkhaDI dIdhuM je takArI rameM karNamAM kanaka kuMDaLa mArI same hastamAM mALane pothI sArI sadA bhakatane rAkhaje cittamAMhI......2 arUNodaye aMdhatA grAma gALe vaLI vastuviDaMbanA vAta TALe tamArA pasAye badhA lAbha ANe sadA bhakatane rAkhaje cittamAMhI......3 bhaje paMDito premathI jJAna bhAre taje pApanA puMjane zIghra sAre banne punyanA laTa je dvAra tAre sadA bhakatane rAkhaje cittamAhIM......4 maje punyanA yogathI Aja dIThI muje jJAnanA dhAmane Apa mIThI tume tArajo - pALajo tuMhI tuMhI sadA bhakatane rAkhaje cittamAMhI......5 178 87 zrI bhAratIdevI stuti namana nitya karu huM bhAratI, nagara paTTaNa poLe tuM dIsatI, nayana nIrakhuM amRtavarSiNI, najara cApa tuM bAlaka uparI 1....namana.... adhara vilase vANInA vRMdathI, avara aMgamAM zobhatI ci zrI amara dAnavo pUjatAM harSathI apara mAnavo bheTatAM bhAvathI.... 2...namana... sakala maMgala buddhinI kAriNI, sakala sadguNanI varadAyinI, sakala pApanAM muMjanI hAriNI, sakala sukhanA dvAranI popiNI... 3...namana... amala guNa che tAharA lokamAM, aTala buddhine ApatI thokamAM, akala rUpa che tAharuM jApamAM, acala ThAma che tAharuM dhyAnamAM... 4....namana... saphala kAraja mAharA ApI, saphala jJAna huA tuja saivathI, saphala dhyAna thaze tuja mherathI, saphala janma che tAharA premathI... pa...namana... Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zrI zAradASTaka rAga : jAgane jAdavA... kIje kIje abudha zizune preraNA satya kIje dIje dIje parama padanI jIMdagI evI dIje gIta gIte hRdaya mananAM ThAlavuM bhAva gIte lIje lIje vinati uramAM mAta Aje ja lIje...... 3 GO mA zAradA ne vaMdanA snAtasya pratimasya..... zobhatI zrImatI bhAratI devatA, pUrNimAM caMdrazI kAMtine pekhatAM, dIrgha vINAthakIlIna jJAne sadA, bhakatane jJAnanA sAra gho zAradA....1 dIpato hAra mukatAtaNo hIcaDe, hastamAM mALamotI taNI vilAsuM dIsato graMtha je jJAnane Apaze!, bhakatane jJAnanA sAra dyo zAradA....2 triha loke sudhA suMdarI dekhatAM, svarganA loka je mAtane pUjatAM rAjatI nandinI vyutanIdevatAM, bhakatane jJAnanA sAra gho. zAradA.....3 sevatI mAtane mAnahaMsI hasuM, nIrakhe nitya nIra-kSIra viveke bheda vijJAnathI AtmajJAne rameM, bhakatane jJAnanA sAra dyo. zAradA....4 mRdu gaMbhIra je mIThaDuM bolatI, joDatI jJAnamAM ajJatA rokatI pUjatAM premathI lokane bhAvatI, bhakatane jJAnanA sAra dho. zAradA....5 vANInI svAminI eka tuM dIsatI, hAriNI pApanI punyanI poSiNI pANinI pAra pAme sadA premathI, bhakatane jJAnanA sAra gho zAradA....6 bALa zA ! bhAvathI pAyaje sevatAM meM namaH maMtrane cittamAM ghAratAM trikaje yoganI zuddhatA pAmatAM, bhakatane jJAnanA sAra gho zAradA....7 satyaniSThA thakI AtmajJAne karI, mohanA chaMda moDuM tuMja herathI mAMgu nA anyane kIMmatI kAMInA, bhakatane jJAnanA sAra gho zAradA....8 jenA nAma smaraNathI abudhanA kaSTo badhA nAsatA, jenA jApa karaNathI vibudhanA kAryo sadA zobhatA, jenA dhyAna thakI maLe bhavikane punyodhanI saMpadA, bhAve te zruta zAradA caraNamAM hojo sadA vaMdanA...... je vilase sacarAcara jagatamAM haMsAdhiruDhA banI, zobhe pustaka paMkaje grahI thakI mIkitaka mAlA vaLI, vidyA vANI pramodane cazaH daI kAmitane pUratI, bhAve te zruta zAradA caraNamAM ho sadA vaMdanA....... tIrthakara mukha sevatI bhagavatI vikhyAta je lokamAM, pUje dAnava-mAnavo laLI laLI pApo tUTe thokamAM, bhaMje saMzaya lokanA timirane jenezvarI joDa nA, bhAve te zrata zAradA caraNamAM hojo sadA vaMdanA....... sarasvatI stavanA AmUlAloladhUlI.... 89 - zrI vAgIzvarI stutiHrAgaH Aje pAmyo parama padano...... dIThI dIThI amRta jharatI aMga pratyaMga devI, mIThI mIThI sakala jananI mAta vAgIzvarIjI lIdhI lIdhI caraNa yuganI sevanA pucakArI kIdhI kIdhI aMtaHkaraNathI vaMdanA bhAva dhArI..... jItyAM jItyAM akhila jaganA mAna ne kAma gALI mITyAM mITyAM sarala jIvanA moha aMdhAra khALI khulyAM khulyAM bhAvika gaNanA satyanA dvAra mADI mIlyAM mIlyAM sakala sukhanA sAra tArI kRpAthI..... zvetAMgI zubhravastrA zaradazazI samI, divya kAMti prasAre, cAru dakSiNa haste dharata maNImacI, akSamAlA prakAze | ahad vidyAnurAgI caraNa kamalane, sevatI nitya bhAve, devI vAgIzvarI mA durita paDalane, zIdhra sAre nivAre... 1 preme pUje pravAhe vadanathI vadatA, vizvamAnuSI vANI, zAstrAdi pAra pAme vijayI ja banatAM, malavAdI sUrijI | AmAdi bhakata thAye zravaNathI je suNatAM, bappabhaTTInI vANI hemAcAryAdi tUThe sakala jagatamAM, jJAna vidyA prasArI..... 2 Avyo huM bhAvadhArI parama puruSanA, paMthane sAMbhaLIjI, tArI tArI ja mADI kadI nahi tajavI, sevanA punyakArI.. ApI ApIza tuM hi acala - akala je, buddhine jJAna-bhArI, zraddhAdi bhAva poSI ajara - amara je, AtmaguNone ApI..... 3 179 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 mA zAradAne prArthanA asatyo mAMhethI prabhu parama..... smaruM sAce citte pada kamalane thApI hRdaye, stavuM bhAve torA guNagaNato pAra nahIM je, lahuM mAtA Aje harakha dilamAM dhyAvI tujane, nihALe jo snehe phaLaze zizunA jApa ura je....... tiraskAre teje, zarada.zazInaukAMti vadane, puraskAre preme pavitra janane jJAna daIne, AviSkAre hete kSaNa nahI bhUle citta kamale, nihALe jo snehe baLaze zizunA pApa ura ....... vikAse ghI bhArI satata samare Apa hradaye, vilAse gI sArI sarala manathI mAta bhajaze, vinAze bhI mArI bhavabhayataNI tANa TaLaze, nihALe jo snehe karaze zizunA tApa ura je...... 93 sarasvatI prArthanA rAga :- prabhu jevo gaNo tevo tathApi bAla tAro chuM.... 1 3 sarasvatI mAta cho pyArI, tumAro bALa sat bole karone mhera kSaNa devI, TaLe muja ajJatA jore......sara......1 bUro-bhUMDo mUrakha pUro, kapaTane kAme vaLI zUro, badhA durguNano darIyo, chatAM tuja bALa nahI bhUlo....sara.....2 kadI putra-kuputra thAya, nahI mAtA-kumAtA thAya, bhalI bhoLI tume ho mAta, jagatanI rIta e nA choDa....sara...3 chatAM tarachoDazo mujane, thaze apajaza jaga tAro have zuM socavuM tujane, grahIle hAtha bALakano......sara.......4 maLe tuja rAgIne zrutajJAna, phaLe tuM dhyAnIne ujamALa paraMtu Apo jo nijabALa, mAnuM ke Apano nahI pAra....sara.....pa bharI zraddhA hradaya bhArI, jagatamAM tuM hI eka sAcI karIza jJAnI AtamarANI, aMtaranA pApa daI TALI......sara...... A ATha kRtionA racayitA muni kulacaMdra vijaya. zrI zAradA chaMda DabhoI jaMbUrijJAnabhaMDAra TA.naM.128 devendrAdisurairnatAMhi kamalAH dhyAtA munIndraiH sadA, nAgendrAmarazatrurAja nivahI saMsevatA sAradAH / haMsasthA suvizAla hastakamalA vidvAnAMmbudAH, vINA pustakazobhitA jinaratA bhUyAt sadA zarmadAH 11811 IIchaMdA| ye samaraMti munivara sevaMti sayala sura, ArAhekII vara ANaMda ghare ye kamaMDala soI karizvarai, kamalacAra vINAnAda rasari dAhaNa kare je Ikacitti bhaniANI samaraI ye vAgavANI maMgala karAH rajata tuSAra varaMgI vicitra viSaralaMkRtA subhaJAH| suranara kinnara vandhAH sarasvatI bhavatu me varadAH je caMda kuMdaha gaMganIraha hAra khIraha sAgarA, kapUra pUra puMDarIyaha rAyahaMsa puMDara sagIracIra. cAruhAra kaMcaNeNa vohae, sadeva IMdahanA gajasvaha rAyacittohae ||1-2|| vyApta ( visUtra ) vizvatrayA devI paramA dhyAna saMsthitAH / rupena anupamA vANI vANIduzuddha me manasAH || haMsaThA haMsagaI : sarasaI mahasuhaM deu / vara nATaka lakSaNa chaMda purANaha veda kalAgama matidharaeH, ye mUrakha mUka karupadayA paramaNa ThIsuhatihakarae sAriMgAnayaNI gayaragamaNI kucabharanamaNIH zizivayaNI, guNagAI ramaNIH kavicaNa jANI: zivasukaraNIH bhayaharaNI siri sohaI veNI majjIka khINI, kaTi taTipINI ati uraNI, vara pustakalINI sahajisalUNI vibhramarINI guNazramaNIH||6| chaI savinni jA: gIraMgI sad vasahikuzalAyA, kalarsa // aMga-baMga tilaMga gauDa karNATa marusthalaH / gurjara mAlava meMda pATava kuMkaNa-kairalamairahaTha-soraTha-cIka cINavai, 11311 ad bhurjaMgala-jAlaMdhara kaTaka samIra, sakuMtalae, pamuha desi bhAvinamai pUrNidri jasa pacakamala vIra prasaMsIsahIra uddharai jaya jaya sArada sakalaH iti zrI sAradA che. saMpUrNa 180 ||4|| ye dAnava navakula nAga puraMdara praNamiti sAmiNi caraNa talaH / jina zAsani devI Adi kuMArIH kaviyaNa jase suradeI alama ||8|| 11611 tAlA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarasvatI maMtra vibhAga..... maMtrajApa zarU karatA pahelA ati jarUrI sAmAnya vidhi cAne sAdhanAzuddhi 1. koI paNa prakAranA deva-devIonA maMtra jApanI zarUAta karatAM pahelAM guru ma. sA. nI AjJA ke anubhavI vaDIlonI saMmati levI. 2. koIpaNa maMtranI zarUAta zuddha divase-caMdrabaLa vigere joi zreSTha samaye cAlu karavI. 3. maMtra sAdhanA mATe tIrthabhUmi, vanapradeza, parvatanA uMcA sthAne, nadItIre, athavA derAsara-upAzraya ke gharanA ekAMta sthAnamAM jyAM zAMti-svacchatA ne svasthatA jaLavAya tyAM jApa karavo. 4. prabhupratimA ke ISTadeva-devIonI pUrvadizAmAM vidhipUrvaka sthApanA karI jApa karavo. 5. jApa daramyAna saMpUrNa mAna rAkhavuM ane zAMta banavuM. jApa karatA pahelAM jagyA zuddha karI zuddha (korA) vastro paheravA. 7. dhUpa-dIpa ane sugaMdhI vAtAvaraNa vacce jApa cAlu karavo. 8. koI paNa maMtranI zarUAta karatA pahelA ochAmAM ochI 1 bAdhA pArA-(108)nI zrI navakAra maMtranI mALA gaNavI. 9. mA sarasvatI devInI sAdhanA karatA pahelA pavitra sthAne bhaga. mahAvIra svAmI, zrI gautamasvAmI ane mA sara. devInI mUrti athavA AkarSaka phoTAo suMdara lAge te rIte mUkavA. tenI sthApanA te rIte karavI jethI paDI na jAya ane khaseDavA na paDe. ane sara. devInI pIThikA racavI. 10. maMtra jApa sphaTikanI mALAthI athavA sutaranImALAthI karavo. ane te mALAthI bIjo koI maMtrano jApa na karavo tathA bIjA koIne gaNavA na ApavI. 11. jApanI dizA-pada-Asana - mALA-samaya e kanizcita rAkhavA. khAsakAraNa sivAya pheraphAra na karavo. 12. jeTalI saMkhyAmAM jApa nakakI karo teTalo roja akhaMDapaNe niyamita gaNavo, vacamAM ekapaNa divasa bAkI na rahI jAya te khAsa lakSya rAkhavuM. 13. jApa vakhate padmAsana phAve to te, nahiMtara sukhAsane besI draSTine pratimA sanmukha ke nAsAgre sthira karI jApa karavo. 14. maMtra jApa daramyAna manamAM ucATa-udvega ke khinnatA na rAkhavI. kaluSita manathI karelo jApa niSphaLa jAya. 15. jApa utAvaLathI ke aspaSTa uccArathI na karavo, jApa thoDo thAya to cAle paNa zuddha ane mana prasanna rahe te rIte niyamita karavo. 16. jApa karatAM vacamA khADA paDe, saLaMga na thAya to te truTitA gaNAya. tethI akhaMDa (divasa na paDe te rIte gaNavo, je divase khADo paDI jAya to bIjA divase navesarathI gaNavo. 17. jApa vakhate dAMto paraspara aDelA na rAkhavA, baMne hoTha aDelA rAkhI zarIrane TaTTAra ane sthira rAkhavuM. 18. maMtra jApanI zaruAta zreSTha muharte sUryasvara cAlato hoya (potAnA jamaNAM nAkamAMthI zvAsa cAlato hoya, tyAre prabaLa saMkalpa karIne karavo, tvarita siddhi maLe. 19. koI paNa maMtra vidhipUrvaka gara ma.sA. pAsethI grahaNa karyA bAda ochAmAM ocho 12500 no jaghanyathI karavo. 15 lAkhano jApa avazya phaLa Ape ane tethI vadhu thAya to vadhu sAruM (uparokata niyamapUrvaka gaNelo hoya to). 20. jApa daramyAnanA divasomAM ekadama sAdo ane haLavo AhAra levo. abhakSya- kaMdamULa, tAmasI vastuo ke bajAranI khAdya cIjono avazya tyAga karI brahmacaryanA pAlanapUrvaka karavo. 21. ArAdhanA zaru karatAM pUrve 2 tArthaR ITUTdhana,mAtu UT: yoga: phalatu zrI labdhidharagautamakRpayA ca 56 jolIne yAtu karavo tathA ___ "imaM vija pauMjAmi sijjhau me pasijjhau'' e pada bolIne cAlu karavo. jethI badho jApa saphaLa thAya. ane jApa pUro thayA bAda kSamApanA mAMgavI. 2. sAdhanA siddhinA sahAyaka aMgo (1) eka draDha nirNaya (2) zraddhA-svajApamAM vizvAsa bAhulya. (3) zuddha ArAdhanA (4) niraMtara prayatna (5) niMdAvRtti tyAga (6) mitabhASaNa (7) aparigrahavRtti (8) maryAdAnuM pUrNa pAlana. nal Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sarasvatI devInI sAdhanA (jApa) karatAM pahelAnI pUrvasevArUpaDiyA mastakethI laI paganA taLIyA sudhI nIceno maMtra bolavApUrvaka bhAvasnAna karavuM. OM amale vimale sarvatIrthajale pA~ vA~ jhvI kSvI azuciH zucirbhavAmi svaahaa| mAnI chabI sAme pavitra thaI zuddha vastro paherI bhAvathI namaskAra karavA. vastra zuddhi maMtraH vastro upara hAtha pheravatAM nIceno maMtra bolavo. OM hrIM ivIM vIM pA~ vA~ vastrazuddhiM kuru kuru svAhA / kalmaSadahana maMtraH bhAone sparza karatAM nIceno maMtra bolavo. OM vidyutsphuliMge mahAvidye mama sarvakalmaSaM daha daha svadA | imaM vija pauMjAmi sijAu me pasijjhAu e pada bolI managamatI 4,5 stuti bolavI, te pachI IrayA vahiyA. karI, sukhAsane besI (zarIra DhIluM rAkhI) nIceno maMtra traNa vAra uccArapUrvaka bolavo. zrI tIrthaMkaragaNadharaprasAdAt eSa: yoga: phalatu me, sarvalabdhidharagautamakRpayA ca // pachI uttarasAdhake mA sarasvatInI mUrtine ke citrane tilaka karavuM. (kesarathI) hAthamAM vAsakSepa laI anya deva devIonI sahAyatA mATe maMtra bolavo. maMtra :- OM namo arihaMtANaM bhagavaIe suadevayAesaMtIdevIe cauNhaMlogapAlANaM navaNhaM gahANaM dasaNhaM digpAlANaM SoDaSavijAdevIo thaMbhanaM (stambhanaM) kuru kuru OM aiM arihaMtadevAya namaH svaahaa| piThikA upara cArebAju vAsakSepa karavo. ArAdhanAmAM zuddhi jarUrI che. hacazuddhi maMtraH OM vimalAya vimalacittAya jhvI kSvIM svaahaa|| rakSA maMtraH nIcenA maMtroccAra vakhate jamaNA hAthe te te sthAnano sparza karavo. utaratA caDatA 3 vAra karavuM. chelle % Ave. OM ku ru kulle svA hA mastake DAbA DAbI DAbA jamaNA jamaNI jamaNA traNa vAra hAthanA kukSi page page kuSie hAthanA | caDavuM ! sAMdhe sAMdhA upara utaravuM. maMtra prabhAvathI - kusvapna - kunimitta - agni - vIjaLI - zatra vigerethI rakSaNa thAya che. bhUmi zuddhi maMtra - vAsakSepa hAthamAM laI 3 mUramUitadhaa: sarvamUrti bhUmizuddhiM kuru kuru svaahaa| sakalIkaraNa pAMcatatvabhUta zuddhimaMtraHmaMtra li 5 % svA hA sthAna jAnu nAbhi hRdaya mukha zikhA raMga pIta zveta rakata harita nIla tatva pRthvI jela agni vAyu AkAza 3 vAra caDavuM | utaravuM ghenamadrAthI - OM amRte amRtodbhave amRtavAhinI amRtavarSiNI amRtaM strAvaya strAvaya aiM klIM blU~ drA~ drIM drAvaya drAvaya svaahaa| ema bolI amRtanA kuMDo vicAravA kalpavA. paMcAkSara maMtra sthApanA : aMguTho tarjanI madhyamAM anAmikA kaniSThikA arihaMta siddha AcArya upAdhyAya sAdhu ciMtavavA e rIte 3 vAra te - te AMgaLI para hoM haiM.... bolatA. maMtra sthApanA karavI. rakSAkavaca - OM vada vada vAgvAdinI hrIM zirase namaH / mastaka upara hAtha pheravavo. OM mahApadmayazase hrIM yogapIThAya namaH / OM vada vada vAgvAdinI hU~ zikhAyai namaH / zikhA upara hAtha rAkhavo. OM vada vada vAgvAdinI haiM netradvayAya vaSaT / baMne AMkha upara hAtha rAkhavo. OM vada vada vAgvAdinI hrauM kavacAya huuN| OM vada vada vAgvAdinI hraH astrAya phaT / pachI marda [gTnavAsinef upanAzinIm | e stotra bolavuM. paMcAMga snAna maMtraH (khobA)mAM sarvatIrthonuM pavitrajala che evo saMkalpa karI Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. AvAna maMtraH ___OM namo aNAI nihaNe titthayarapagAsie gaNahare hiM aNumaNNie, dvAdazAMgapUrvadhAriNi zrutadevate ! sarasvati! aba ehi fTa saMvA AhavAna mudrAthI karavuM. 2. sthApanA maMtra :OM arhanmukhakamalavAsini ! vAgvAdini ! sarasvati ! atra tiSTha 1: 4: || sthApanA mudrAthI. (2) pachI DAbI nAsikA dabAvI nasakorethI dhIre dhIre zvAsa, kADhavo ane zvAsa kADhatA.... TreSAmi daUAvAyuM visarSatharfma.... ema bolavuM. vicAravuM. (3) te pachI zAMta banI samatA rAkhI jamaNI nAsikAne dAbI rAkhI DAbA nasakorethI zvAsa levo ane letI vakhate satvAtmakaM zukalavAyu AgRhNAmi AdhArayAmi sema bolavuM. ane UMDA zvAsa laI sthira karI nIceno maMtra (ISTajApa maMtro dhAraNa karavo. 3 IM vardI vardU hajAra che nama: | pachI traNa vAra uccAra karI moTethI bolavuM. ane roja 1 mALA gaNavI. jApapUrNa thayA bAda nIcenI stuti 3 vAra bolavI. ... deje deje abudha zizune tuM ja sadbuddhi de , raheje raheje muja para sadA tuM prasannA ja raheje... pachI AratI utAravI. 3. saMnidhAna maMtraH3 saMnyavani ! haMsavAri ! sarasvaMta ! maH saMdira bhava bhava vaSaT saMnidhAna mudrAthI, be hAthanI muThThI sAme rAkhI aMguThA aMdara rAkhavA. 4. (sannirodha maMtra) OM hrIM zrIM jinazAsana-zrI dvAdazAGgayadhiSThAtri ! zrI sarasvati devi ! jApaM pUjAM yAvadatraiva sthAtavyam namaH / sarasvatI devInI AratI 5. avaguMThana maMtraHAUM savvajaNamaNahari ! bhagavati ! sarasvati ! pareSAmadIkSitAnAM adRSyo bhavabhava // avaguMThana madrAthI, be maDI sAme rAkhI be tarjanI (pahelI) AMgaLIone lAMbI karavI. A rItanI kriyA pUrNa karyA bAda sarasvatI devInI. stavanA - bhakitagIto gAvA. pachI maMtra pradAna vidhi karavI. sarasvatI maMtra pradAna vidhi : mA sarasvatI mRtadevInI chabI sAme stuti karI. IrayA. karI khamAM. daI IcchA. saMdisaha bhagavana mRtadevatA ArAdhanArthI kAu. karuM ? Iccha, mRtadevatA ArAdhanArtha karemi kAuM. annattha navakArano kAusagga, pArI nIcenI thoca bolavI. suyadevayA bhagavaI nANAvaraNIya kammasaMghAyaM / tesiM khaveu sayayaM jesiM suyasAyare bhattI // 1 / / pachI khamAM. TevuM. pachI prANAyAmanI vidhi A rIte karavI. (1) svastha banI jamaNI nAsikA dabAvI DAbethI zvAsa dhIre dhIre kADhavo. ane zvAsa kADhatAM.... rAma ravAyuM visarjaya.. ema bolavuM. jaya vAgIzvarI mAtA jaya jaya jananI mAtA padmAsanI ! bhavatAriNi! anupama rasa dAtA jaya vAgIzvarI mAtA ......1 haMsavAhinI jalavihAriNI alipta kamala samI (2) IndrAdi kinnarane (2) sadA tuM hRdaye gamI. jaya vAgIzvarI mAtA ......2 tujathI paMDita pAmyA kaMTha zuddhi sahasA (2) yazasvI zizune karatAM (2) sadA hasitamukhA jaya vAgIzvarI mAtA ......3 jJAnadhyAnadAyinI zuddha brahma kRpA (2) agaNita guNadAcinI (2) vizva cho anUpA jaya vAgIzvarI mAtA .....4 urdhvagAminI mAM tu urdhva laI le je (2) janmamaraNane TALI (2) Atmika sukha de je jaya vAgIzvarI mAtA .......5 ratnamayI ! meM rUpA sadA ya brahma priyA (2) kara kamale vINAthI (2) zobho jJAna priyA jaya vAgIzvarI mAtA .......6 doSo sahunA dahatAM dahatAM akSaca sukha Apo (2) sAdhaka Icchita arpI (2) zizu urane tarpo jaya vAgIzvarI mAtA ....... 7 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI nIcenI stuti pharI bolavI. tArA teja ane prabhA nIrakhavA je gUDhanA gUDha je, zraddhAbhakitataNA svarUpa javA nA mAnavo je kaLe / tAru darzanamAtra gAtrakhIlave evI amone kaLA, saEddhi sukhazAMti daI saraLatA snehe sidhAvo sadA II pachI aMjalI joDI kSamApanA mAMgavI. OM AhvAnaM naiva jAnAmi na jAnAmi visarjanaM / pUjAvidhiM na jAnAmi prasIda paramezvari / ||1 zA OM AjJAhInaM kriyAhInaM mantrahInaM ca yatkRtam / tat sarvaM kRpayA devi / kSamasva paramezvari // 2 // A baMne loko bolI virsajanamudrAthI OM sarasvati ! bhagavati / punarAgamanAya svasthAnaM gaccha ! gaccha svAhA 3 vAra bolI visarjana karavuM. pachI koI paNa eka maMtra pralApa pATha / stotra josaM : saMpUrNa : zrI sarasvatI devIno mahAprabhAvazALI maMtra saMgraha 8 mI sadImAM thayelA zrI bappabhaTTi sUri ma.sA. nA prathama 12 maMtro 1) namo arihaMtANaM namo siddhANaM namo AyariyANaM, namo uvajjhAyANaM namo loe savvasAhUNaM namo bhagavaIe suadevayAai saMghasuamAyAe, bArasaMgapavayaNajaNaNIai sarassaIe saccavAiNi suvaNNavaNNe, oara / oara ! devi! mama sarIraM pavisa pucchaMtassa muhaM pavisa, savvajaNamaNaharI arihaMtasirI siddhasirI AyariyasirI uvajjhAyasirI sabbasAhU sirI daMsaNasirI nANasirI cAritasirI svAhA / / 174 akSarI mahAmaMtra che. 2) OM arhamukhakamalavAsini ! pApAtmakSayaMkari ! zrutajJAnajvAlA sahasraprajvalite ! sarasvati / matpApaM hana hana daha daha kSa kSa kSU kSa kSa kSIradhavale ! amRta sambhave ! va~ va~ hU~ vIM hrIM klIM hasauM vada vada vAgvAdinyai hrIM svAhA / / 80 akSarI maMtra che, " 3) OM hrIM asiAusA namaH ahaMvAcini ! satyavAcini ! vAgvAdini ! vada vada mama vaktre vyakatavAcayA hrIM satyaM brUhi brUhi satyaM vadavada askhalitapracAraM sadevamanujA surasadasi hrIM arhaM asiAusA namaH svAhA / / 78 akSarI maMtrache. 4) OM namo aNAinihaNe titthayarapagAsie gaNahare hiM aNumaNie dvAdazAGga caturdazapUrvadhAriNi / zrutadevate! sarasvati ! avatara avatara satyavAdinI huM phaT svAhA / / 95 akSarI maMtra che. 5) OM namo bhagavao arihao bhagavaIe vANIe vayamANIe mama sarIraM pavisa pavisa nissara nissara svaahaa|| 43 akSarI maMtra che, 6 ) OM namo hirIe baMbhIe bhagavaIe sijjhau me bhagavaI mahAvijA OM vaMbhI mahAraMbhI svaahaa| upa khakSarI maMtra che. 7) OM aiM hrIM zrIM vada vada vAgvAdinI bhagavatI sarasvatI hIM namaH // / 23 akSarI maMtra che. 8) OM aiM zrIM sauM klIM vada vada vAgvAdini ! hrIM sarasvatyai namaH // / 20 akSarI maMtra che. 9) OM klIM vada vada vAgvAdini ! hrIM namaH / 13 akSarI maMtra che. 10 ) aiM klIM hrIM hasa sarasvatyai namaH | 10 akSarI maMtra che. 11) OM zrIM hrIM aiM vada vada vAgvAdinI hIM namaH // 12) OM hrIM klIM blUM zrIM hasakala hrIM aiM namaH / (stotrAntaramA OM hrIM zrIM klIM aiM namaH, OM hrIM zrIM kahIM blU, OM klIM bloM zrIM OM hrIM aiM klIM blU / " (khA 4 maMtro che.) tenI vidhi :- savAsAja 1| jo bhaya Dapo, nityakheAzana lUmi para saMthAro, (supuM) ghI no dIpa ne agarabattIno dhUpa karavo. AkRtino 125 sADA bAra hajArano jApa karavo. DAMgaranA sADA bAra hajAra dANA ghIthI karacoLI kuMDAmAM hoMmavA, chelle divase e pramANe karI nArIyela kaurI temAM ghI sAkara kuMDAmAM nAkhI homa karavo. tenI AgaLa pAchaLa pANInI ke traNa para devI. aparasminA maMtramevaM zuddharItyA likhito dRzyate (bIjI pratamAM maMtrane e pramANe zuddha paddhatithI lakhelo batAvela che.) 21 divasa ekAsaNA karI navakAravAlI 1 gaNavI, zaradaRtunA 4 divasa gayA pachI navarAtrI sudhI karI pheravavI. OM aiM klIM sau vizvarupe vyaktA'vyaktavarNini / jJAnamayi ! vada vada vAgvAdini ! bhagavati ! hrIM namaH / vapyabhaTTa sUri sArasvata vidheyam / A 12 maMtro zrI bappabhaSTi surita che. 13) zrI bhadrabAhu svAmI kRta sarasvatI mahAvidyA / OM namo bhagavaI esuyadevayAesavvasuamayAe bArasaMgapavayaNa jaNaNIe sarassaIe savvavayaNi suvanavatre oara 184 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oara devi ! mama zarIraM pavisa, muhaM pavisa savvajaNamayahirIe arihaMtasirie OM kiri kiri mihire maMdire namaH / / zrI zAradA mahAmaMtra che. 3 lAkhanA jApathI varadAna Ape, mahAvratI (sAdhu)o gaNe to Adeya vacanI thAya. 14) zrI abhayadeva sUriSkRta maMtraH OM hrIM aiM kSmAM kSma saH sarasvatyai namaH / 15) zrI sarvadevagaNi prAptaviziSTAMga - : OM hrIM zrIM vAgvAdini vada vada vAgIzvaryai namaH / dAna daI vidhipUrvaka grahaNa karI siddha karavo pachI roja 108 vAra gaNavo. yaza, lakSmI maLe. vidyA caDe - abudha paMDita bane. 16) zrI soMmatilaka sUrijI viracita tripurA bhAratInI vyAkhyAmAMthI utarelA maMtroH OM klIM Izvaryai namaH / trikAla gaNavAthI siddhi thAya. 2) 3 vAGamayai namaH / trikAla gaNavAthI jJAna caDe. 3) OM vaH sarasvatyai namaH / pAThamaMtra OM hrIM zrIM zAradAyai nama: / 14 vidyA prApti maMtra. 4) yozinya ! | sarva ApadA TaLe. OM haMsa vAhinyai namaH / mA varadAna Ape. / 5) OM zrI bhAratyai namaH / vacanasiddhi OM jaganmAtre namaH / trikAlajApathI zAradAdevI prasanna thAya, OM sarasvatyai namaH / vidyA prApti maMtra. 1) zrI devabhadrasUriSkRta sArasvatama-tra OM hrIM zrIM vada vada vAgvAdinI hI sarasvatyai mama vidyAMdehi dehi svAhA / akhaMDapaNe 108 vAra zraddhApUrvaka gaNavAthI avazya buddhi vo. (zrI hemacaMdrasUri sArasvatI pApabhakSiNI vidyA) OM arhanmukhakamalanivAsini ! pApAtmakSayaM kari zrutajJAnajvAlAsahasraprajvalitabhagavati sarasvati! matyAeM hana hana daha daha paca paca kSa kSa kSa kSa kSa kSIradhavale amRtasaMbhave hUM hUM devIM hrIM hrIM klIM hyoM vada vada vAgvAdini ! bhagavati ! aiM hrIM namaH / homa karatI vakhate svAhA bolavuM. A maMtra jJAnapAMcamanA divase, dhI no dIvone agarabattIno dhUpa 185 karI 108 vAra sAdhIe pachI nitya sukhaDa barAsanI cha goLI karI 7 vAra maMtrI khAIe to sarasvatI prasanna thAya. bIjI pratomAM sukhaDane kapUranI goLI banAvI cha vAra maMtrI 21 ravivAra sudhI karAya che. pratidina 1-1 guTIkA levI. prakaTa jihvotpATaH syAt / zrI hemacaMdrAsnAyaH / Iti zAradA maMtra. 18) sarasvatI mahAvidyA H -- zrI tIrthaMkaragaNadharaprasAdAt eSaH yogaH me phalatu I A pada bolI maMtrajApa zaru karavo. OM hrIM caudazapuvviNaM OM hrIM payANusAriNaM, OM hrIM egArasaMgadhAriNaM, OM hrIM ujjumaINaM, OM hrIM viulamaINaM svAhA / saLaMga cha mAsa, roja 108 vAra gaNe to buddhi vadhe - tIkSNa thAya - trikAla gaNavAthI mA jaldI prasanna thAya ghaNI vidyA caDe, A mahAvidyA che ane anubhUta satya che. 19) OM hrIM zrIM klIM aiM haMsavAhinI mama jilhA Agaccha Agaccha vAsaM kuru kuru svAhA // dIvALI-paryuSaNA ke Aso caitranI AbalanI oLImAM 12500 no jApa lAla vastro mALA-Asana rAkhI ravivAranA sArA coghaDIye karavo. devInuM vAsakSepathI pUjana karavuM. dhUpa - dIpa karI pAse rAkhI potAnuM nAma kAgaLamAM ke thALImAM lakhI uparano maMtra 5 vAra bolI AMkhe hAtha lagADyo. A badhu ekAgratA pUrvaka zuddhatAthI karavuM. buddhi vadhe - yAdazakti sateja bane. 20) OM hrIM zrIM klIM blU aiM namaH svAhA / zubhamuhUrte madhyarAtrie pavitra thaI uttara sanmukha besavuM. dhUpa ane dIpa caMdanano karavo. mAtAnI sanmukha prArthanA (stuti) karavI, pachI A maMtranI saLaMga cha mAsa sudhI cha mALA ardharAtrie ja gaNavI. savA lAkhano jApa puro karavo. khADo paDe to navesarathI gaNatarI karavI, mUrkha paNa vidvAna bane. vAsaropa pUjA dvArA jJAnavRddhi maMtra - 21) OM namo aNAiniDaNe tityadharapagAsie gaNahare hiM aNumaNie dvAdazAMgacaturdazapUrvadhAriNi / zrutadevate sarasvati / avatara avatara satyavAdini / huM phaT svAhA / roja savAre 1 mALA gaNI pachI A maMtrathI ja pustaka para vAsakSepa pujA karavI. tenuM jJAna caDavA lAge. 22) OM hrIM caudazaputriNaM egAdazAMgadhAriNaM aTTAvIsaladdhiNaM kevalIsadRzaM mamavidyAM dehi mama timiraM hara hara jJa jJajJa svAhA / zubha muhUrte 42 divasa pILAvastra paherI pILAAsana upara pILImALAthI pUrvadizA tarapha mAnI chabI samakSa 1 / savAlAkhano jApa karavAthI siddha thAya. pachI roja 1mALA Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNavI. ajJAnatA jAya - vidyA maLe - vidvatA pragaTe. 23) OM hrIM aiM ghI klIM sauM zrIM vada vada vAgvAdinyai svaahaa| cha mAsa sudhI roja 108 vAra trikAla mALA gaNavI. suda ane vada terasanA divase vadhu jApa karavAthI IcchitA lAbhane pAme. mahA prabhAvazALI maMtra che. saMzaya vinA phaLe. jJAnavRddhi mATe :bhakatAmara stotranI 6 phI gAthA upakRtaM zratavatAM ggTHthama..... roja 21 vAra gaNI OM hrIM aha~ namo kuTThabuddhiNaM maMtranI mALA cha mAsa sudhI satata gaNavI. apUrva jJAna vikAsa pAme. 25) OM namo savvakkharasannivAINaM Namo savvosahiladdhiNaM Namo kubuddhiNaM Namo siddhipattANaM OM blU zrIM zrIM sa: sarasvatI mama jihvAgre tiSTha tiSTha zAsanadevI mama cintAM cUraya cUraya siddhiM kuru kuru svaahaa| A maMtra roja 108 vAra gaNavAthI jJAnanI prApti thAya. vidvatA Ave, ciMtAnuM cUraNa karI sarvasiddhi thAya, A maMtrathI auSadhione abhimaMtrita karI rogIne ApavAthI roga dUra thAya. ra6) 3 no puvidha phaf & svAda sUryAsta samaye 80 divasa roja 1 mALA gaNavI. ekAMtara uparAsa karavo. zAstrano jANakAra thAya. mahAmUrkha paNa vidrAna thAya. dhUpa - dIpa mAnI chabI sAme rAkhI gaNavo. 27) OM namo arihaMtANaM vada vada vAgvAdinI svAhA / / athavA OMvada vada vAgvAdinI svAhA / / uMcA Asane mAnI chabI padharAvI vAsakSepathI pUjA karavI. suMdara tAjA zveta puSponI mALA caDAvI dhUpa dIpa karavA, phaLa naivedya karavA. zuddhatA karI zuddha vastro paherI pachI yA kundendutuSArahAradhavalA yA zvetapadmAsanA, yA vINAvaradaNDamaNDitakarA yA shubhrvstraavRtaa| yA brahmAcyutazaGkaraprabhRtibhiH rdevaiH sadA vanditA sA mAM pAtu sarasvatI bhagavatI niHzeSajADyA'pahA // 1 // | zloka bolI namrapaNe prArthanA karavI pachI temanuM zvetavarNamAM dhyAna dharI teo ApaNA para prasanna thaI rahyAM che tema vicArI 10 mALA uparanA maMtranI gaNavI. mALA sphaTikake cAMdInI rAkhavI. rAtrIe paNa sUtA pahelAM zloka bolI 1mALA gaNI bhUmi para caTAI ke garama kapaDAM para sUvuM. maunapUrvaka brahmacaryanuM pAlana karavuM. prathama dine upavAsa-AMbela athavA ekAzana karavuM. 42 divasa sudhI A maMtrano jApa karavo.anukULatA Ave to kamarapUra pANImAM ubhArahI roja 3000 jApa kare to siddhi vahelI thAya. tema na phAve to saMpUrNa ekAMtamAM besI pavitra vAtAvaraNa vacce jApa karavo. baddhi-smaraNazakita ghaNI sateja bane, vidvAna thAya. apUrvajJAna caDe. 28) OM hrIM zrIM klI uccISTa cAMDAlI mAtaMgI sarvajanavazakarI svAdA | mAlakAMkaNI telanA 2thI4 TIpA sudhI laI A maMtra vaDe tela maMtrI pIvAthI vidyA caDe. te pahelA 12500 no jApa (125 mALA) karavo. 29) OM aiM hrIM zrIM arhanvadavadavAgvAdinIbhagavatIsarasvatI hIM nama:svIrA ! A maMtra roja savAre 11 vAra gaNI 3 saMbacala (khobA) pANI pIvaNo (pIvuM) sarasvatI prasanna thAya. varadAna Ape. 30) OM hrIM aha~ namo bIyabuddhiNaM OM hrIM namo bhagavatI guNavatI mahAmAnasI svaahaa| prAtaHkALe uThIne roja 5 - 5 mALA gaNavAthI mahAbuddhivAnA thavAya che. athavA nIceno maMtra gaNavAthI 36) 3 che vardI va vavAvAna haiM sarasvatye nama: | dIvALInA chellA 3 divasamAM a3ma karI ke AMbela karI 125 navakAravALI gaNavI. pachI roja 108 vAra gaNavuM. jJAna caDe, buddhi nirmala bane. 32) 3 / 8 8 zuM zra; daM saM tha: : 3; ; 4; sarasvatI bhagavatI vidyA prasAdaM kuru kuru svaahaa| sapheda vastro paherI roja 1008 (10 mALA) no jApa karavo vidyA caDe. 33) OM aiM hrIM zrIM vada vada vAgvAdinI bhagavatI sarasvatyai nmH| roja trikALa 1-1-1 mALA gaNanArane jarUra vidyA caDe. bhaNeluM yAda rahe. 34) haiM sarasvatye nama: | roja 10 mALA gaNavI. sarasvatI prasanna thAya. vidyA caDe. rU5) OM zra pharsTa Tar nama: | roja 10 mALA gaNavAthI mUrNa jJAnI bane, jJAna caDe, sarva siddhi Ape. 36) $ va vavacaii nama: | sArA muhurte zaru karI roja 10 mALA gaNavI tathA trikAla gaNavI. satvare siddhi thAya. 37) OM hrIM zrIM aiM haMsavAhinI mama jihvAgre Agaccha Agacchayantu svadA A maMtra roja 108 vAra gaNavo. vidyA caDe, mana prasanna thAya, 38) OM hrIM zrIM aiM vAgvAdinI bhagavatI arhanmukhavAsinI sarasvatI mama jihvAgre prakAzaM kuru kuru svaahaa| roja 1 mALA gaNavI, jJAnaprakAza thAya. 39) OM hrIM zrIM klIM aiM vAgvAdini ! sarasvati ! mama jihvAgre 186 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAsaM kuru kuru sau svaahaa| cha mAsa sudhI akhaMDapaNe roja 1 mALA gaNavAthI avazya jJAna caDe, buddhi vadhe, vidvAna bane, anubhUta satya che. 40) nama: | 3 divasamAM 1 savAlAkhano jApa mAnI chabI samakSa pavitrapaNethaIne karavo. upA. zrI yazo.vi. ma. siddha karela maMtra che. pavitra thaI mukhamAM 7-8 laviMga rAkhIne trikAla 2-2 hajAra gaNavo. kula 6 hajAra thAya. laviMga 10-20 no trikAla homa karavo, 21 dina sudhI gaNavo. bhojana khIra khAMDa ghI sivAya kAMI na jamIe sarasvatI pratyakSa thAya. vidyA Ave niHsaMdeha. 46) 34 e O rjI AM sarasvatye nama: | 1000 jApathI zuddhi, 2000 thI kaMIka jJAna maLe, 10000 jApathI trikAla svarUpanuM jJAna thAya, 20000 jApathI dUrathI sAMbhaLe. 30 hajAra jApathI sarvazAstrono paricaya thAya, 40 hAra jApathI pavananAmI thAya, 50 hAranA jApathI khecara thAya. 42) 3 IM 8 va va vavAdita haiM nama: | | divALImAM akrama karIne pavitra paNe 12aa sADAbAra hArano japa karavAthI siddha thAya. 43) 1) OM hrIM aiM klIM hrIM vAgvAdinI bhairavI sarasvatI hrIM namaH / sarasvatyadhikAre lakSa jApaH / 1 hajArano jApa. 2) aiM klIM hyau tripurabhairavI zAradAyai namaH / jApo dvi sadAmita: vArtha: 2 hajArano jApa. 3) 3 haiM ya va vavAni bhAvatI sarasvatI naE: I ba0ra6 : 5 hajAra 25 no karavo. 4) 3 IMf 8 vat va vavAdrinI nama: I te ghavADapi saarsvtyaalkssm| 44) 2) 3 Tai jai zuM nama: | RApanA : 1 savA lAkhano jApa karavo. 2) 3 8 va ta nama: I nApaDha: 1 lAkhano jApa karavo. 45) OM hrIM zrIM klIM blU vada vada vAgvAdinI bhagavatI sarasvatI nama: | roja 108 vAra gaNIe, ghaNI vidyA Ave, dIvALImAM 12| sADAbAra hajArano jApa karavo. cha mahine zAradA prasanna thAya. 46) OM namo hirIe baMbhIe sijjhau me bhagavai aiSAmahai mhaavijaa| OM aiM hrIM baMbhI mahAbaMbhI namaH / karajApa lakSaH jAti puSpa sahasabattIsa dazAMza homaH / tataH sarasvatI varaM ddaati| zrI pAlattaya vidheyam / 47) aiM hrIM zrIM klIM zauM vada vada vAgvAdini ! bhagavati ! sarasvati! tuSya nama: mUla maMtra che. 48) $ $ ef ef a8 va8 vAva imAvati tuSya nama: guruvArathI cAlu karI roja 108 vAra gaNavo. 49) OM hrIM sarasvatI klIM vada vada vAgvAdini / bhagavati / brAhmi ! suMdari ! sarasvatIdevI mama jihvAgre vAsaM kuru kuru svAhA | roja 1 mALA cha mAsa sudhI gaNavAthI avazya vidyA caDe. 50) OM hrIM zrIM aiM vada vada vAgvAdini ! bhagavati ! sarasvati ! arhanmukhavAsini ! mamAsye prakAzaM kuru kuru svAhA / roja 108 vAra gaNavAthI jJAna, caDe, buddhi tIkSNa thAya. 51) OM hrIM sarasvatI klIM vada vada vAgvAdinI hrIM sarasvatyai nama: | roja savAre 1 mALA gaNavI. 52) OM aiM zrIM sauM klIM vada vada vAgvAdini ! hrIM sarasvatya nama: | upara pramANe 53) OM hrIM zrIM klIM vada vada vAgvAdinI bhagavatI sarasvatyai nama: | brAhmamuharte 108 vAra gaNavAthI devI saMtuSTa thAya che. 54) OM hrIM zrIM klIM blU vada vada vAgvAdinI hrIM namaH / roja 108 vAra gaNavo. 55) OM namo sarasvatI buddhibalavarddhini ! kuru kuru svaahaa| pUrvadizAmAM sADA (12) bAra hajArano jApa karI, A maMtrane (jamaNA) hAthamAM pavitra jala laIne maMtra 3 vAra ke 7 vAra kAryaprasaMge, japIne pIvuM. roja 108 vAra gaNyA pachI, buddhi bala vadhe. 56) OM hrIM zrIM aiM hrIM klIM zrIM hrIM hrIM namaH / 17) 3 marda vAvAni nama: | 58) aiM hrIM klIM sarasvatyai nmH| 8 mAsa sudhI ekAzana karI trikAla jApa karavo. kula 3 lAkhano jApa karI roja 108 vAra gaNavo. mahAjJAnI thAya. 59) OM aiM sarasvatyai namaH / roja 10 mALA savAre gaNavI, 50 hajArano jApa karavAthI suMdara pariNAma maLe. 60) 3 IMf sarasvatye nama: brAhma muhurte uThI 10 mALA gaNavI, mUrkhatA jAya - vidvAna bane, 61) OM hrIM vada vada vAgvAdinI hrIM namaH / vidhipUrvaka 1 lAkhano jApa karavo. kAvyasiddhi thAya. 62) % haiM sarasvatye nama: 187 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 dinamAM 125 mALA gaNavI pachI roja 108 vAra kavi bane. buddhi vadhe. 63) OM hrIM aiM zrI sarasvatyai namaH / 108 vAra akhaMDapaNe gaNavo. jJAnI thavAya. 64) OM hrIM zrIM vada vada vAgvAdini namaH / A maMtrathI devInuM dhyAna dharI 108 vAra gaNavo. mUrakha jJAnI bane. 15) OM aiM hrIM / roja savAre 10 mALA gaNavI. zIghra kavi thAya. 66 ) OM hrIM zrIM klIM hasIM aiM namaH / roja 108 vAra zAMtacitte gaNavo. buddhi vadhe. 6723 nI marI zrI nama: / mA nuM dhyAna dharI roja savAre 1 mALA gaNavI. mUrkhatA jAya. 68) OM hvA zrI vadvad vA vAtini ! mAvati ! sarasvatyaM namaH| 69) OM hrIM zrIM vada vada vAgvAdinI hrIM sarasvatyai mama vidyAM dehi dehi svAhA / 12500no jApa karyA pachI roja 108vAra gaNavo. vidyA caDe, yAda rahe. 70) OM hrIM zrIM vada vada vAgvAdinI bhagavatI OM hrIM zrIM ahe nama: / roja niyamitapaNe 108 vAra gaNavo, apUrvajJAna caDe. 79) OM hrIM zrIM jhvA~ zrIM sphura sphura OM klIM klIM aiM vAgIzvarI mAvatI- mastu namaH / zveta dhyAna dharI roja akhaMDapaNe jApa 108 vAra karavo. sAkSAt varadAna Ape. 72) OM hrIM zrIM sIM kahIM vada vada vAgvAdinI hrIM sarasvatyai namaH | pavitra sthAne zuddhatApUrvaka 14 hajArano jApa karavo. Icchita maLe, divyajJAnI bane. 73) aiM klIM hrI~ bAlA tripurAyai namaH / roja savAre 108 vAra gaNavAthI yAdazakita vadhe. jJAna caDe. vyAkhyAna ApatAM pahelAM gaNavAnA maMtro :74) aiM hrIM zrIM vada vada vAgvAdinI klIM namaH / tathA OM sumati suravijjhAya svAhA / A baMne maMtronA 12500 no jApa karyA pachI roja 108 vAra gaNavo, dharmopadeza ApavAmAM potAnuM vacana grahaNa thAya. 75) OM zrIM hrIM kIrtimukhamaMdire svAhA / vidhipUrvaka 125 mALA gaNavI. vyAkhyAne jatAM pahelAM 7 ke 21 vAra gaNI besavAthI Adeya vacanI bane. aiM hrIM zrIM aiM klIM hasI namaH | vyAkhyAnanA AraMbhe 7 ke 21 vAra gaNI zaruM karavuM. roja 108 vAra gaNavuM. sArI rIte AvaDe, yAda rahe. 77) OM jra jauM zuddhiM buddhiM pradehi zrutadevImarhataH tubhyaM namaH / sudapakSanA guruvArathI 12 / / sADA bAra hajArano jApa zaru karavo. pachI roja 108 vAra, trikAla 1 1 mALA gaNAya to vyAkhyAna sArI rIte ApI zake. vyA. karatAM pahelA 7 vAra manamAM maMtra gaNavo. A maMtra hIMgalo ane surabhigaMdhathI kAgaLamAM lakhI cirI pAse rAkhavI. pachI vyAkhyAna karavuM. 78) OM namo kAlI cIDI kulakulakare dholIuDe AkAza phIra Ave pAsa zatrunAza dhavArahe saMsAranakare ukAza vIra vaitAla kare prakAza ThaH ThaH ThaH svAhA / vyAkhyAnamAM pATa upara besatI vakhate 7 vAra maMtra gaNI besavuM. sArI rIte ApI zakAya. 79) 1) OM hrIM zrI ahaM vada vada vAgvAdini bhagavatI sarasvatI hrIM aiM namaH / dhyAna maMtraH 80) 2) OM hrIM klIM zrIM hasIM klIM aiM namaH | zvetavarNamAM sarasvatI devIne arihaMta bhagavaMtanA mukhakamalathI pragaTa thatAM hoya te rIte dhyAna dharatAM jJAna nAza pAme. 86) 3 mAM mayaMmanunAM TI pI | roja 108 vAra gaNavAthI Agamano jJAtA bane - kavi bane. 82) OM namo bohidayANaM jIvadayANaM dhammadavANaM dhammadesavANaM arihaMtANaM namo bhagavaIe devayAe savvasuyanApAe bArasaMgajaNajIe arahaMtasirie ivIM kSvIM svAhA / sADA bAra hajArano jApa karyA pachI vyAkhyAnamAM jatAM pahelA 1vAra gaNI levo. vacana siddhi thAya. roja 108 vAra gaNavo. 83) OM Namo arahaMtANaM dhammanAthagANaM dhammasArahINaM dhammavaracAuraMta cakavaTTINaM mama paramaizvaryaM kuru kuru hIM hai sa: svAhA / pUrva sanmukha sapheda vastra - mALA dvArA mAthA para DAbo hAtha rAkhI kula 1 lAkhano jApa kare pachI roja 108 vAra jApa kare to vacana siddhi thAya. 84) 3 maiM haiM haiM haiM vavat svAhA / 10000 no jApa karyA pachI roja 108 vAra gaNe kavi bane. 8) OM namo bhagavati, dhumathI ! mAnI svAdha caitra suda-1 thI 9 sudhI A maMtrano roja 10 hajArano jApa karavo. roja 21 mALA gaNavAthI gupta vAto jaNAve. caturdazAkSarI maMtra :- OM hrIM zrIM vada vada vAgvAdinI hIM namaH / prAcIna hastapratamAMthI zrI bhAratIdevIno ati prabhAvaka maMtrAbharAyukta maMtra che. vizeSa gurugamathI jANavuM. 188 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -: zAkSarI sarasvatI mantraprayoga : asya zrI sarasvatI dazAkSaramantrasya kaNvaRSiH, virATra chandaH, vAgvAdinIdevatA vidyA prAptyarthe sarveSTa siddhaye jape viniyogaH / atha RSyAdinyAsaH masta upara hAtha rAjI josa, OM kaNvaRSaye namaH / (zirasi) bhuja upa hAtha rAjI jolapuM. virAT chandase namaH / ( mukhe) 6dhya upara hAtha rAjI josa. OM vAgIzvaryaM devatAyai namaH / (hadi) sarva aMga para hAtha rakhatA jotapuM. viniyogAya namaH (sarvAGge) / / iti RSyAdi nyAsaH / atha mantravarNanyAsaH 1. masta upara hAtha rAjavo. 2. jamaNA kAna upara 1. OM vaM namaH / ( zirasi) 2. OM daM namaH / (dakSa zravaNe) 3. OM vaM namaH / (vAma zravaNe) 4. OM de namaH / (dakSiNanetre) 5. OM vAM namaH / (vAmanetre) 6. OM gvAM namaH / (dakSiNanAsAyAm) 7. OM diM namaH / (vAmanAsAyAma ) 8. OM nIM namaH / ( mukhe) 9. OM svAM namaH / (liMge) 10. OM / iti mantravarNanyAsaH / namaH (gudAyAm ) 3. DIjA DAna upara 4. jamaNI AMkha upara 5. DAbI AMkha upara 6. jamaNI nAsikA upara 7. DAbI nAsikA upara 8. mukha upara hAtha rAkhI 9. liMga upara hAtha rAkhI 10. gudA upara hAtha rAkhI atha karanyAsaH / OM aM kaM khaM gaM ghaM GaM AM aMguSThAbhyAM namaH | OM hU~ caM chaM jaM jhaM jaM hai tarjanIbhyAM namaH / OM OM TaM ThaM DaM DhaM NaM OM madhyamAbhyAM namaH / OM aiM taM thaM daM dhaM naM aiM anAmikAbhyAM namaH / OM auM paM phaM baM bhaM maM oM kaniSThAbhyAM namaH / OM aM yaM raM laM vaM aH karatalakarapRSThAbhyAM namaH | OM AM hRdayAya namaH - hRdaye / OM AM zirase svAhA - mastake | OM AM ziravAyai vaSaT ziravAyAm / OM AM kavacAya hU~ dvibhujaayaam| OM AM netratrayAya vauSaT trinetre - pachI dhyAna karavuM. OM AM astrAya phaT - divyAsram / evaM hRdayAdi SaDaMganyAsavidhiM kRtvA dhyAyet / - e pramANe hRdaya vigere upara hAtha rAkhI nyAsa karavo tataH dhyAnam / taruNazakalamindo bibhratI zubhrakAntiH, kucabharanamitAGgI sanniSaNNA sitAbje / nijakarakamalollekhanI pustakazrI, sakalavibhavasiddhaye pAtu vAgdevatA naH || 1 // yA kundendutuSArahAdhavalA yA zubhravastrAvRtA, yA vINAvaradaNDamaNDitakarA yA zvetapadmAsanA / yA brahmAcyutazaGkaraprabhRtibhiH devaiH sadAvanditA, sA mAM pAtu sarasvatI bhagavatI niHzeSajADyApahA ||2|| A baMne zlokanA artha vicArI dhyAna dharI pachI mUlamaMtra japavo. mUla maMtra ::- OM vada vada vAgvAdinI svAhA / asya purazcaraNaM dazalakSajapaH / / iti dazAkSara sarasvatI mantraprayogaH / nIla sarasvatI maMtra prayoga maMtra: aiM hrIM zrIM klIM sIM klIM hrIM blU strIM nIlatAre sarasvatI hrAM hrIM klIM blUM saH eN hrI~ zrI~ klI~ sauH sI~ hrI~ svAhA / A maMtra koIpaNa guruvAre zubha muhUrto ane brAhmamuharto zarU karavo. sau prathama sUrya namaskAra karI pANIno ardhya devo. ekAMta zuddha-pavitra jagyAmAM bAjoDa upara saphedavastra pAtharI mA sarasvatIno suMdara phoTo tathA zrI sarasvatI yaMtrane sthApana karavo. pUbha, hananu tila, dhUpa-TIpa- jA pAya mAnA ra4 bIjA guruvAra sudhI gaNavI. 189 OM aiM hrI~ zrI~ klI~ vAgvAdinI sarasvatI mama (bAlasya) jidvAgre vada vada OM aiM hrIM zrIM klIM namaH svAhA / / uparokta sUcanA-vidhi pramANe A maMtranI mALA pAMca guruvAra sudhI kare to uttama phaLa maLe ane buddhi tINa thAya. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthAt mAtAomAM Adarza devI sarasvatI ! ApanI kRpAnA abhAve ame saMskara-vihoNA thaI gayA chIe. he mAtA ! amane prazasti arpI prazaMsanIya banAvo. zabda-vyavahAra rUpI nadIomAM zreSTha devI sarasvatI ! tamArA dvArA jJAna ane zikSaNa na maLavAne kAraNe ame bhUkhyA, aprasiddha thaI gayA chIe. jJAna pradAna karI amane samRddha (prazasta) banAvIne prasiddha karo. devIomAM zreSTha devI sarasvI! ApanI upekSAne kAraNe ame asaMskRta rahI gayA chIe. he mAtA ! Apa ApanI. preraNAnA saMcAra dvArA amane prasiddhi ane prazasti pradAna karo. vedomAM sarasvatI devInA maMtro 1. pAvakA naH sarasvatI, vAjebhirvAjinIvatI ! yajJaM vaSTu dhirAva!: ! (62-3-60) arthAt pavitra karanArI sarasvatI devI jJAna, baLa, dhana, anna Adi samRddhikAraka padArthone buddhiyukata karmo (kAryo) dvArA dhAraNa karavAnI zakita pradAna karate chate amArA yajJo, dAna-maca karmone kAntiyukata (zobhAyamAna) kare tathA saphaLa banAve. 2. codayitrI sUnRtAnAM cetantI sumatInAm / yajJaM dadhe srsvtii| (tra 6-3-11) arthAt satya tathA sumati-pUrNa vacanonI preraNA ApanArI athavA su-buddhi-yukata lokone jIvaMta banAvanArI sarasvatI devI zreSTha karmone dhAraNa kare che. 3. maho arNa : sarasvatI pracetayatI ke tunA / ghiyo vizvA vinati ( 1--22). ' arthAt jJAnapUrNa madhura vyavahArathI sarasvatI devI saMsArarUpI samudrane Amoda-pramodanA kAryo vaDe taraMgita karI. de che. aneka yogya gatio dvArA sarvatra cetanAno saMcAra karI de che. ane dareka kAryomAM upasthita thaIne te kAryane jIvaMta (cetanavaMtu) banAve che. yaste stanaH zazayomayobhUryena vizvA puSyasi vAryANi / yo ratnadhA vasu-vidyaH sudatraH sarasvati / tamiha ghAtave kaH | TeTa -264-43) ' arthAt he sarasvatI devI ! ApanA stana zAMti denArA tathA kalyANa karanArA che. tenA dvArA sarva varaNIya padArtho tathA bhAvonuM poSaNa thAya che. ramaNIya padArthone dhANA karavA mATe, samyakapuSTine prApta karavAne mATe, sarva prakAranI zArIrika tathA mAnasika dhANyAnI prApti ne mATe amArA vartamAna jIvanane prerita karo. pU. sarasvati ! tvamasmA' aviDi marutvatI ghRSatI jeSi zagUna 1 (28 2-30-8) arthAt sadA pravAhamaya rahenArI, suMdara rUpa tathA svastha prANa denArI devI sarasvatI ! Apa amane rakSA, vRddhi, pragati tathA tRpti Apo tathA zatrutA rAkhanArA padArtho, bhAvo upara vijaya Apo. 6. 3fq-ta, narI-tane, tevI- sarasvati! aprazastA iva smasi, prazastimamba ! namaskRdhi / (Rk 2-4-66) 7. vizvA sarasvati! zritAbRSi vyaTHI. zubha hotreSu matsva prajAM devi / didiDhi naH arthAt he sarasvatI devI ! jIvanopayogI samasta sAdhano Apane AdhIna che tethI amane, bIjAne sukhI ApanArA, prasanna karanArA uttama vyavahAra, padArtha tathA saMtAna Apo. (Rpha 2-41-17) 8. imA brahma sarasvati ! juSasva vAjinIvati ! yA te manma gRtsamadA, RtAvari ! priyA deveSu juhyti| arthAt he sarva-samRddhiothI saMpanna, Rta-satyagatiyukata sarasvatI devI! AnaMda prApta karanArA, divyatAnI. kAmanA karanArA ApanA ke guNonI, potAnAmAM Ahuti dvArA sthApanA kare che, te amArAmAM Ahuti rUpe sthApita ho (Rpha 2-41-18). A no divo bRhataH parvatAdA sarasvatI yajatA gantu yajJam / havaM devI juSamANA ghRtAcI zagmAM no vAcamuzatI zrRNotu / / (8 -43-22) arthAt saMtra karavA yogya, dIptidAna vaDe zobhita karanArI, zikSA-vANa-saMskRtinI adhiSThAtrI devI sarasvatI, divya brahmacaryAdi hetu vaDe abhyadayanI kAmanAthI amArA pokArane sAMbhaLe. ane amArA karma-zreSTha vidyA vyavahAramAM pragaTa thAya. 10.pAvIravI kanyA citrAyuH sarasvatI vIra-patni dhiyaM dhAt / nAbhiracchidraM zaraNaM sa-joSA durAdharSa gRNate zarma yaMsat / / (6-46-7) arthAt teja-macI (kAnti-macI), pavitratA pradAna karanArI, citra-vicitra bhoga denArI, vIronuM pAlana karanArI, sarasvatI devI buddhi tathA kAryane dhAraNa kare che. saMskRtinA sAdhakone divya-pAlana-zakitanI sAthe ja te apratima sukha 190 onal For Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maya zAMti Ape che. 19. sarasvatyai yazobhaginyai svAhA (yajurveda 220 kA aMza) arthAt yaza ane aizvaryane ApanArI, kIrtinI sagI bahena jevI sarasvatIne A Ahuti samarpita ho. 12. sarasvatyA vAcA devatayA prasUtaH prasarpAmi / (yajurveda 1030 kA aMza) arthAt sarasvatI devInI preraNA pAmIne jIvana-paryaMta divya guNa tathA karmathI yukta pANI prati huM pravRtta rahuM chuM. huM 13. sarasvatyai svAhA, sarasvatyai pAvakAya svAhA, sarasvatyai brahatyai svAhA / arthAt saMskRti-rUpadhAriNI, pavitratA-rUpadhAriNI, bRhattA-rUpaghAriNI sarasvatI devIne Ahutio samarpita thAo. 64, 14-nava: sarasvatImapiyanti sa-srotasa: I sarasvatI tu pApA, mo pheDavat saritA (panurveda, rU ??) arthAt pAMca jJAnendriyo dvArA pravAhita thayela pAMca prakAranA jJAna nadI samAna che. mana rUpI mAdhyama dvArA te prasanna (gupta) rUpathI sarasvatI devInI kRpAthI prApta thAya che. satata pravAha-mayI jJAna-vAhinI sarasvatI devI mastakapradezamAM pAMca prakAranA rUpa dhAraNa karI vahe che. 15. sarasvatImanumatiM bhagaM yanto havAmahe / vAcaM juSTAM madhumatImavAdiSaM devAnAM devahUtiSu // arthAt saMto vidvAnonI goSThIomAM sevA karavA yogya, madhuratA yukta vANIno prayoga karI ApaNe sahu aizvarya prAptino prayatna karatAM thakAM paramezvarane anukuLa banAvanArI sarasvatI devIne pokArIe chIe (atharva veda 5-7-8) saMpUrNa. maMtra, taMtra yaMtranA rahasyo vAk siddhi yaMtra ane maMtra maMtra ane taMtrano eka saraLa prayoga ahIM ApavAmAM Ave che, enuM phaLa vANInI siddhi che. khAsa karI hastarekhA jonAra ke jyotiSa vidyAno phaLAdeza mATe saphaLa upayoga karanAra eno nirdoSa bhAve niyamita prayoga kare to enI siddhionI koI sImA nathI. khAsa karI dara pUname A prayoga karavo joie. sarasvatInA upAsako mATe vyAkhyAna karanArAo sau koine mATe A yaMtra ane maMtra upayogI jaNAya che. e mATe jAMbunA pAna para ke ubarAnA pAna upara lakhavuM joie. e mATe rakatacaMdana ke majIThanI zAhI (inka) pANIthI banAvI ane pAkusumanA ke koIka lAla raMganA phUlo vedyamAM caDAvavA. A yaMtrasiddhi mATe caMdra jyAre vRSabha rAzimAM khAsa karI rohiNI nakSatramAM hoya tyAre karavuM. A yaMtra ahIM bAjumAM doravAmAM AvyuM che. teno prayoga karavA mATe snAnAdikathI zuddha thai iSTadevatAM. kuLa devatAne vaMdana karI zrI gautamasvAmI saMbhArI ane sarasvatI tathA anya zaktio yAda karavI tyArabAda je maMtra che te A pramANe che : maMtra OM e hIM zrIM zrI sarvanimittaprakAzinI vAgvAdinI sanya brUhi brUhi svAhA Aum Aim Hrim Klim Shri Sarva Nimitta Prakashini Vagvadini satyam Bruhi Bruhi Swahe. pahelA pAMca akSaro bIjamaMtra che. pachI tamAma nimitta pragaTa karanArI vAgvAdinI devIne vaMdana kare che ane satya pragaTa kara, satya pragaTa kara ane pachI samApti che. koi jANakAra pAse eno upayoga karavo. A prayoga 2 divasano che. rohiNI nakSatramAM zarU karI rohiNI nakSatramAM pUrNAhUti karavI pachI e pAMdaDuM koI jaLAzayamAM ke nadI sarovara, jharaNu ke dariyAnA pravAhamAM mUkI devuM. AnAthI yaMtra siddhi thAya che ane uparano maMtra pATha 27 hajAra vAra eTale rojanA hajAra pATha karavAthI thai zake che. 4 191 9 2 yaMtra 3 5 7 8 1 F ekavAra siddhi thayA pachI Ano upayoga jarUrI mANasone madadarUpa thavA karavo joie athavA potAnI jIjJAsA tRpti mATe karavo joie. caMdragrahaNa vakhate grahaNa madhya vakhate 108 vAra maMtra karavAthI siddhi maLe che. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 9 83 4 84 jIsA 1 3 DI mAtA 78 svAhA || 1) mahAprabhAvika sarasvatI yaMtra 1 5 2 81 8 devI 4 sara 2 svatI 2 TrI 5 bhamyU 7 78 82 80 1 namaH 33 28 29 buddhibala sarasvatI yaMtra vibhAga .... A baMne yaMtronA roja nabhAve darzana karavAthI vidyA caDe. bhojapatra ke tAmrapatra para aSTagaMdhathI yaMtrane zubhamuhurto pavitra sthAnamAM rAkhI sthApana karavo. 2) sarasvatI yaMtra kamyU nadI sva na and add myU 2 26 30 34 31 32 27 amuka 0 A yaMtrane nAgaravelanA pAna upara somavAra athavA guruvAranA divase zuddhatApUrvaka aSTagaMdhathI lakhavuM. pAnamAM potAnuM nAma mAlakAMgaNI (tela) thI lakhI khavarAvavAthI vidyA caDe. 3) sarasvatI yaMtram zrI sarasvatyai A maMtrane nAgaravelanA pAna upara aSTagaMdha mAlakAMgaNI tathA vidyA prAmithi lakhI khavarAve to vidhyA caDe tathA kAlica vadane jillAthI likhije vidyA caDe satyama II A maMtrane cAMdInI thALImAM ke tAMbAnI athavA kASTanI tAsakamAM aSTagaMdhathI, kesathI athavA raktacaMdanathI cha vAra ke 9 vAra ravi athavA maMgalavAthI 41 divasa ke 21 divasa sudhI dhUpa karavo. (khADo paDavo na joIe) akalakaro maMtrIne khavarAre to vidyA aDhe buddhi prabala thAya ane totaDApaNuM maTe. nIra muklIM 4 mAtA Ps 4) anubhUtasiddhasarasvatI yantram 28 vaM 74 laM 99 khaM 42 maM aiM 192 caM 33 aiM gaM55 A yaMtra naiSadhamahAkAvyanA racayitA sarasvatI nA varada putra mahAkavi zrIharSanuM banAveluM che. aM 38 A sarasvatI yaMtrane zuddha divase sapheda bhojapatra para sapheda-caMdana-kapUra-maNazilA-gaja kesarathI mizrita zAhI banAvI kaMdapuSpanI dAMDI (saLI) nI rAtrInA aMtima praharamAM lakhavo. pUjanamAM saphedacaMdana, saphedapuSpa, dhUpRdIpa, aMgarAga, saphedavastra ane gAyanA dUdhanI khIra ne khAonI miThAI rAkhI yaMtra pUjana karavuM. bhaM 11 yaMtra pUjana karIne ghI ane sAkalA(sAkara) no homa karavo. maiM cIna thI 51 vAra 51 divasa sudhI AkRti devI. chelle divase sAdharmika daMpatIne bhojana karAvI yaMtrane dhAraNa karavuM. A yaMtra atyadhika camatkArI prabhAvapUrNa che. jaDa vyakirdI paNa vijJAna-buddhimAna thAya, vANIsiddhi vidyA-jJAna-yazanI prApti thAya. tathA AdhyAtmika unnatine mATe paNa prayoga karI zakAya che. 5) maMtrayuktasArasvataciMtAmaNI yaMtra * 40 H teoe 1 varSa sudhI ananyamathI. A yaMtranI aMdara rahelA maMtrano jApa karIne sarasvatI (tripurA) devIne pratyakSa karI advitIya vighnatA prApta karI hatI. prakharatama pAMDityapUrNa kathanane vidvAno paNa ukelI na zakatA hovAthI pharI devIne pratyakSa karI upAya puchyo. ke mArA kathanane loko kevI rIte samajI zakaze ? javAba Apyo. AvIMrAtrIe mastaka upara bhInA vastrane bAMdhavo. dardi (mahA) nuM pAna karavuM. jethI kaphanI bahulatA thaze eTale buddhimAM Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnachaDArI bhAsarasvavIvI ahaoNjJAnanI jyotanedjagAvI, aho brahmAdivyateje tuMvArI, mahApAnA garbhamAM dIse pyArI, sadA bhakato rAkhaje cittamAMhI. For Privale & Personal use any Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sarasvatIhidInA yaMzu pUTa NRC OMnI ardhamAgaviNyA jinavANibhyo anuttarotpAdaka JAN aMtakAMgebhyo dazAMgebhyo Jaslailambe prazna upAsakA dhyayanAMgebhyo usmaraNeska prathamAnuyoga navakevalalabhiyo jhiAtR kAMgebhyo viSAka jinabhavarebhyo OMbAya bAya svAhA sopyo caturdazapUrveNyA dada Lahat yo OMekAdazI / caturdazapUrvebhyo har bAgvAdini gAnuyogabhyA (-ALINE samavAyAMgebhyo LAntaliansar antriAva svAhA OMzrI vAgvAdityaina namaH lane bagavAsa Othamand -ATARNER PARAN OMvaraNAnuyogebhyo OMAdavyadhvanimyo sthAnAMgebhyo Asiasmine chatia lAva svAhA Panta Sharel sUdhakRtAgebhyo SH praye sthAna AcArAMgebhyo yogenyA caraNAnuyogebhyo Uninter SAASH Inshan PalmiIMAR Malai alag OMzrI jinapratimAbhyo mI Janet International Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaDatA Avaze. te pramANe karyuM ane pachI vidvAno tenA bhAvane samajavA lAgyAM ane kramazaH dhairya vicAra prakaraNa, zrI vijaya prazasti, khaMDana khaDakhAdya, naiSadhIya carita mahAkAvya vigere agAdha pAMDitya thI paripUrNa aneka graMthonI racanA karI. 8) vidyA prApti mATe sarasvatI siddhacaMtrazubha divase tAmra patra upara banAvI, zubha muhUrta sthApana karI dararoja aSTagaMdhathI pUjana karI sAkaranuM naivedya dharavuM. khAsa karIne navarAtrInA divasomAM ArAdhanA karavAthI zIghra phaLadAyI bane. A yaMtra vidyAprAptinA tejoramI prApta karavA mATe che. 9) sarasvatI caMdram ciMtAmaNI maMtranuM svarUpa - avAmAvAmArdhe sakalamubhayAkAraghaTanAd, dvidhAbhUtaM rUpaM bhagavadabhidheyaM bhavati yat / tadantarmantraM me smara haramayaM sendumamalaM, nirAkAraM zazvajapa narapate siddhayatu sa te|| (naiSadhacarita 14/ 85) Adi ane aMtamAM che (6) praNavathI yukata, be akAronA saMyogathI baMne prakAre ('Ta' 'e prakAre vibhakta athavA baMne AkAra arthAta praNava (%) nA saMpuTIkaraNathI be AkAravALuM) zivavAcaka je ( dAna e rIte) svarUpa thAya che, te rAma arthAtu hakAra rephAtmaka = nirAkAra arthAtu baMne ma kArothI rahita (kavala vyaMjana hakAra-rephayukata) { ane caMdrathI yukata eTale ke e svarUpavAlA, kalAyukata , e prakAre (3haiM 3)A mArA 'ciMtAmaNI nAmanAM sArasvata maMtrano haMmezA mAnasika japa karavo. be trikoNanA saMyogathI SaTakoNa svarUpa ane vacamAM (3 IM 3) thI yukata je haMmezA A matra yaMtranI upAsanA kare tene te siddha thAo. apUrva vidvatA prApta thAya-buddhi tIvra bane. A yaMtra ravipuSyanA zubhayogamAM banAvI nIcenA 7 maMtrano savAlAkhano jApa karavo. | 14 | 21 | 26 OM hrIM zrIM caturdazapUrvebhyo 28 | 499 56 | namo nama: | mahAvidyAvAna thAya. 7) vidyA yaMtraH A yaMtrane sugaMdhI dravyathI bhojapatra para lakhI je vyakita dararoja pUjana kare te vyakitane vidyA adhika prApta thAya che. 130 | 130 130 | 130] 130] 130| 130 he . ye davatA nA, tA 5. 14 130 34 48 16 | 30 | 130 130 | 46 - 28 | 32 | 130 10 | 14 12 26 13. 40 | 44 [ 130 nitya darzana pUjana karavA. OM hrI hasauM hamlyU haspre OM aiM tripurazAradAyai bhairavyai devatAyai nmH| jAti puSpa 12000 jApa dazAMzena homazca devI pratyakSAbhavati / 13 o 20 24 38 42 | 6 | 130 130 22 ] 36 ] 50 18 130 130 | 130 130] 130 130] 130 130 193 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12) sarasvatI caMtram klIM klIM klIM klI OM hrIM zrI sarasvatye namaH F & E PS OM hrIM zrI sarasvatye namaH OM hrIM zrIM* sarasvatye namaH klIM klIM klIM klIM klI EK - klIM klIM klIM klIM klIM \ f , :Help bsTara 1 1 EUR E E E F E F E prathama puSyanakSatra, ravipuSya, dIpamAlikA (dIvALI), athavA navarAtrI madhye ravivAra te dine sArA coghaDIyAmAM aSTagaMdhathI bhojapatra likhitvA dhUpa-dIpa kIje tathA pUjana kIje, vidhipUrvaka potAno nAma yaMtramadhye mukije pachI vidhipUrvaka pUjA kIje. maMtrano jApa yaMtrapaTa kIje vAraH 1250 tathA 11000, yaMtra siddha thAya pachI caMtra upara maMtra japavo. maMtra : OM hI* zrI kalI e haMsavAhini mama jihAgre Agaccha Agaccha svAhA ! 108 vAra jApa niraMtara kIje. yaMtra guruvAre lAbha veLAe jivaNe hAthe bAMdhI je vidyA vadhe buddhivadhe sukhazAMti thAya. zubhadine bhojapatra upara aSTagaMdhanI zAhIthI pavitravastra paherI pUrva dizAmAM yaMtra lakhavo. yaMtranA nitya darzana-vaMdana karavAM. dhUpa-dIpa karavAM. maMtra 108 vAra gaNavo. OM hrIM zrIM klIM aiM hA~ hrIM hU~ nmH| 13) 14) 73 61] 73 31 | 28 13 6 2 | 8 78 76 64 90 74 | 4 6 75 76 11) II sarasvatI caMdram II OM hrIM zrIM klIM sarasvatyai namaH buddhi tIvra karavA mATe N al OM hrIM zrI kalI sarasvatyai nama: (a A yaMtrane suda pakSamAM uttama dine thALImAM lakhI temAM khIra khAvAmAM Ave to buddhi tIvra thAya. jJAna vRddhi yaMtra Spr 8 vastra sarasvacai nama: ID 15). 7. pa9 HE 1} 15 16 12 juda 6 | 17 37 47 85 8. guruvAra ce yaMtra | tAMbAnA patrA upara likhIne pUjIe e vidhipUrvaka kare. pachI maMtrano jApa (jApa) yaMtra pAse | dina 41 tathA 45 jApa kare to vidyA caDhe. yaMtra pUjAmadhye rAkhavo. sarva siddhi lakSmI prApta thAI . | 8 | 5 39 | pa0 1 194 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhi utpanna thAya AyaMtra ravipuSpamAM kAMsAnI thALImAM taiyAra karAvI. sugaMdhI dravyathI lakhI suda pAMcamathI vada dazama sudhI rAtrI paryaMta caMdranA ajavALAmAM thALImAM pANI bharI rAkhI muke, savAranA te thALI dhoI tenuM pANI pIve tado tenuM ajJAnapaNuM dUra thAya ane vidyA bahu caDe che. pUrvadharoe racela che mATe satya samajavuM '"veranA vamaLamAMthI" sAbhAra Tr > - ji ka kha ja gha Ga ca H - OM hrIM zrI~ kevalI jhI~ jhI~ svAhA The 25 L h Shang Tha ja jJa B 2 16 Jing oe 2 ma A yaMtra vibhAganA saghaLA yaMtro saMgrahArthe che. paNa tenI nitya darzana-vaMdana-pUjana (dhUpa-dIpa) arcana vidhi karavI. zraddhA ane samarpaNa e kAryasiddhinA sahakArI kAraNa che. koIpaNa yaMtra banAvavA mATe suvarNa - cAMdI - tAmrapatra ke bhojapatra para zubhadine - maMgala samaye paropakAra ane AtmavikAsanI uttama-bhAvanAthI karatAM yaMtra phaLadAyI bane che. aSTagaMdhazAhI-kalama ane bhojapatra para svahaste lakhI ne pavitra sthAnamAM rAkhI upayoga karavo. 195 pa vu aiM namaH ma ma www.jainelitbrary.org Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhIrajalAla TokarazI saMpAdita "smaraNa kalA" pustakamAMthI sAbhAra. buddhi ane smRtivardhaka Ayurvedika auSadhi prayogo. 3). 1) smRtine vadhAravA mATe je prayogo ahIM rajU karavAmAM AvyA che, te sarala che, pramANamAM sastA paNa che, ane jAte karI zakAya tevA paNa che. chatAM jarUra jaNAya to temAM koI yogya anubhavI cikitsakanI madada levI. 2) je oSadhino prayoga karavAnI icchA hoya, te oSadhi banatAM sudhI jAte ja banAvavI ke jAta dekharekha nIce banAvarAvavI. temAM vAparavAnI vastuo (dravyo) bane teTalI UMcI ane kasavALI hovI joie. kasa vinAnI vastuo vAparavAthI phAyado thavAno saMbhava nathI. vizvAsapAtra Ayurvedika kArakhAnAmAM banelI auSadhi vAparavAne harakata nathI. je oSadhimAM khAsa vidhi karavAno hoya, athavA parejI pALavAnI hoya, temAM avazya te pramANe vartavuM. 5) magha ane ghI kahelAM hoya, te samabhAge na letAM ochAvattAM levAM. madhanI jagyAe sAkara cAsaNI levI. zaMkhAvalI cUrNa zaMkhAvalIne saMskRtamAM zaMkhapuSpI, hiMdImAM koDIAlI ke zaMkhAhulI kahe che, phUlanA raMga parathI tenI dhoLI, lIlI ane bhUrI evI traNa jAto paDe che. emAMthI ghoLAM phUlavALI zaMkhAvalI laI, tene sUkavIne cUrNa karavuM. A cUrNa be AnI bhAra savArasAMja gAyanA dUdha sAthe levuM. eka saptAhathI paMdara divasamAM tenI asara jaNAvA lAge che. Azare be mAsa sudhI A prayoga cAlu rAkhavAthI smRti ghaNI tIvra bane che. yoga taraMgiNimAM zaMkhapuSpInA guNo varNavatAM kahyuM che ke - zaMkhapuSpI AyuSyane denArI, rogano nAza karanArI, bala, bagni, varNa ane svarane vadhAranArI, buddhivardhaka tathA pavitra hoI rasAyana auSadhi che; tenuM vizeSa prakAre sevana karavuM. brANI-rasapAna 1. prAcIna loko brAhmIne somavallI ke sarasvatI paNa kahetA. teno eka prakAra maMDUkaparNI nAmathI oLakhAya che. A banne prakAro prayoga mATe upayogI che. 2. roja savAramAM be thI traNa tolA jeTalo brAhmIno rasa pIvo. A prayoga traNa mAsamAM ISTaphalane Ape che. khorAkamAM tela maracAM ochAmAM ochAM vAparavA. 3. traNa divasa sudhI nirAhAra rahIne mAtra maMDUkaparNIno rasa pIvo. tyArabAda traNa divasa mAtra dUdhapara rahevuM. enuM pariNAma zIghA Ave che. 4. vamana-virecanathI zuddha thayA pachI savAramAM zakita mujaba brAhmIno rasa pIvo. jayAre e pacI jAya tyAre trIje pahore dUdha levuM. A A rIte sAta divasa sudhI karavAthI buddhi tejasvI thAya che. e prayoga eka saptAha vadhAre sudhI karavAthI buddhi tejasvI thAya che. e prayoga eka saptAha vadhAre laMbAvavAthI navA grantho banAvavAthI zakita Ave che, tathA trIju saptAha cAlu rAkhavAthI rojanA 100 zloko mAtra sAMbhaLIne yAda rAkhavA jevI zakita prApta thAya che. kula 21 divasanI prayogathI pariNAma ghaNuM suMdara Ave che. A prayoga suzrutasaMhitAmAM Apelo che. vaja, kuSTha (upaleTa), zaMkhAvalI ane sonAnA varakha sAthe brAhmInA rasanuM pAna karavAthI naSTa smRti pharI prApta thAya che. brAhmIcUrNa brAhmInAM pAna 1 bhAga, lIMDIpIpara 1 bhAga, AMbaLA 1 bhAga tathA sAkara 4 bhAga meLavI cUrNa banAvavuM. temAMthI roja savAre 0 tolo jeTaluM vAparavuM. upara gAyanuM dUdha pIvuM. A prayoga bethI traNa mAsa sudhI karavAthI smRti ghaNI tIvra bane che. 7 brAhmI, suMTha, haraDe, vaja, zatAvarI, gaLo, vAvaDIMga, zaMkhAvalI, upaleTa, azvagaMdhA, siMdhava, pIparAmULa, adheDo, sapheda jIrU, zAhajIrU ane ajamoda e soLa vastuo sarakhA bhAge meLavIne tenuM cUrNa banAvavuM. temAM cUrNa jeTalI ja sAkara umeravI. emAMthI 0| tolo jeTaluM cUrNa savArasAMja dUdha sAthe vAparavuM. tenAthI buddhi ane smRti ghaNI tejasvI thAya che. 8 brAhmI, vaja, azvagaMdhA ne pIparanuM cUrNa banAvI madha sAthe levuM. 7 divasamAM phAyado batAve che. brAhmInuM sarabata sukA brAhmInAM pAna 80 tolA laI, sApha karI, AThagaNAM. pANImAM agninI dhImI AMca ApIne kavAtha taiyAra karavo. jyAre temAM caturthAMza pANI bAkI rahe. tyAre utArI laI kapaDAMthI gALI. levo. pachI e gALelA kvAthamAM pAMca ratala sAkara umerI kaDaka cAsaNI karI levI, eTale zarabata taiyAra thaze. A zarabata tarata ja kapaDe gALI levuM ne ThaMDu thayethI bATalImAM bharI rAkhavuM. Azare sADApAMca ratala jeTaluM thaze. A zarabata savArasAMja jamyA pachI ekathI be tolA jeTaluM vAparavuM. brAhmI guTikA brAhInuM cUrNa ane zilAjIta barAbara laI madhamAM goLI banAvavI. tene chAMyaDe sukavI levI. temAMthI ekeka goLI savAra sAMja vAparavAthI sAro phAyado thAya che. 196 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArasvata cUrNa 11 kuSTha, azvagaMdhA, saMcaLa, ajamoda jIrU, zAhajIrU, suMTha, marI, pIMpara, kALIpATa ane zaMkhAvalI ; e pratyeka samAna bhAga lai tenI barAbara vajra levo. enuM cUrNa banAvI brAhmInAM rasamAM 7 divasa sudhI ghuMTavuM. pachI tene sukavI levuM. A cUrNa madha ane ghI nA sAthe 1 tolA parvata sAta divasa sudhI levuM. enA prabhAvathI smRti ghaNI sudhavI jAya che. 12 gaLo, adheDo, vAvaDIMga, zaMkhAvalI, brAhmI vaja, suMTha ane zatAvarI sarakhAbhAge laI tenuM cUrNa karavuM. ghI nI sAthe sevana karavAthI tvarita phAyado kare che. 14 kuSTha, azvagaMdhA, siMdhava, pIpara, marI, jIrU, zAhajIrU, suMTha, kALIpATa, ajamoda ane vaja samAnabhAge laIne cUrNa banAvavuM. temAMthI be tolA jeTaluM savAramAM madha ane ghI sAthe levuM. jarUra hoya to e pramANa vadhArIne 4tolA paryata karI zakAya. A prayoga durbuddhi nAmanA bhikSukanI buddhi vadhAravA mATe nandanavihAramAM kahelo che. vacAcUrNa je manuSya dUdha athavA tela athavA ghI sAthe vajanuM eka mahinA sudhI sevana kare che, te rAkSasAdithI nirbhaya, rUpavAna, vijJAna, nirmala, ane zodhitavANI bolanAro thAya che. vajazabdathI ahIM ghoDAvaja samajavo, paraMtu rAsAnI vaja samajavo nahi, vaja medhya, smRtivarkaka ane svarane sudhAranAro che; paraMtu 15 thI 20 rati levAthI ulTI thAya che, eTale vadhAre levo nahIM. vajanA cUrNane AMbaLAnA rasanI eka bhAvanA ApavI. tenuM upara batAvelA pramANathI ghI nI sAthe sevana karavuM. triphalAcUrNa triphalA eTale haraDA, baheDAM ane AMbaLAnuM cUrNa mIThA sAthe eka varSa paryaMta sevana karavAthI buddhi tathA smRtimAM ghaNo sudhAro thAya che. jeThImadhacUrNa jeThImadhanuM cUrNa vaMzalocana sAthe eka varSa sudhI paryaMta levAthI smRti tejasvI thAya che. pIparacUrNa lIMDIpIparanuM cUrNa madha ane ghInI sAthe eka varSa paryaMta levAthI smRti tejasvI thAya che, apAmArgAdicUrNa adheDo, vaja, suMTha, vAvaDIMga, zaMkhAvalI, zatAvarI, gaLo ane haraDenuM cUrNa ghInI sAthe pratidina vAparavAthI eka hajAra graMtho dhAraNa karavA jeTalI tIvra smRti pedA thAya che. jayotiSmati tela mAlakAMgaNInuM saMskRta nAma jayotiSmati che. enuM tela smRti vadhAravA mATe ghaNuM akasIra manAya che. soLamAM saikAmAM telagaNadezamA thaI gayelA IlezvaropAdhyAye A telanA prayogathI potAnI pAThazALAmAM bhaNatA 500 vidyArthIone ghaNA buddhimAn -smRtivAna banAvyA hatA tathA tenI nAcI nAmanI putrI paNa enAthI ghaNI ja tIvra smRtivALI thaI hatI. tyArathI haisura, tAMjora, kAMcI tathA kAzInI pAThazALAonA paMDito potAnA ziSyone buddhimAna karavA mATe e telano upayoga karavA lAgyA hatA. mAlakAMgaNInA telanAM 10 TIpAM pAsAM para nAkhavAM, pachI te patAsuM khAine upara dUdha pIvuM. khorAkamAM jUnA cokhA tathA dUdha vAparavuM. pANI bIlakula na vAparavuM athavA bahu ja alpa vAparavuM. telanuM pramANa babbe TIpAthI vadhAratA javuM. paNa aa tolA jeTaluM thAya eTale AgaLa na vadhAravuM. kula 40 divasa e prayoga karavo. rati rati vadhArIne eka tolA paryaMta jyotiSmati tela je suryaparvamAM pANInI sAthe pIve che, te prajJAmUrti kvIndra thAya che. hAlanI daiha sthiti pramANe ja tolAthI vadhAre vAparavAnI jarUra nathI.) vizvAdhapUrNa suMTha, ajamo, haLadara, dArU, haLadara, siMdhava, vaja, jeThImadha, kuSTa, pIpara, ane jIrU, enuM samabhAga cUrNa karIne ghInI sAthe prAtaHkAlamAM cATavAthI sAkSAt sarasvatI mukhamAM nivAsa kare che. A prayoga bhAdraprakAza amRtasAgara Adi vaidakanA prasiddha graMthomAM Apelo che. trikaTavAdi cUrNa suMTha, marI, pIpara, trilA, dhANA, ajamo, zatAvarI, vajra, brAhmI ane bhArgI e badhAnuM samabhAga cUrNa karavuM, tenuM madhanI sAthe sevana karavAthI bAlaka paNa bolavAmAM catura ane vINAnA jevo svaravALo thAya che. A prayoga daramiyAna telavALuM, tIkhuM, lakhuM, khATuM, temaja vAyaDuM khAvuM nahi. vRddhadArukamUla cUrNa varadhArAnA mULane khUba jhINuM khAMDIne cALI levuM, pachI tene zatAvarInA rasanI sAta vAra khAvanA ApavI. emAMthI 1 tolA jeTaluM cUrNa dhInI sAthe eka mahino khAvAthI manuSya uttama buddhivALo, smRtimAna ane valIpalItathI rahita thAya che. A prayoga cakradatta, vRndamAdhava, bhAvaprakAza, yogya ratnAkara, Adi graMthomAM jaNAvelo che. dhAtrI cUrNa AMbaLAnuM cUrNa 356 tolA laine tenA svarasamAMja bhIMjAvavuM. pachI 128 tolA madha ane 128 tolA ghI, 32 tolA pIpara ane 64 tolA sAkara, e badhuM ekaghaDAmAM bharIne tene dhAnyanA DhagalAmAM eka varSaparyaMta rAkhI mUkavuM. e rIte taiyAra thayelI auSadhinuM yogya pramANamAM sevana karavAthI manuSya palita rogathI rahita, suMdara 197 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpa varNavALo ane prabhAvazALI thAya che; tathA vyAdhirahita banIne, meghA, smRti, bala, racanacAturya, hatA ane satyasaMpannatA prApta kare che. cakradatta, vRndamAdhava, bhaiSajayaratnAvalImAM A prayoga Apelo che. zatAvarI cUrNa zatAvarI, gorakhamuMDI, gaLo, haritakarNa, (A khAkharAno ja eka bheda che.) khAkharo ane musalI e badhAne samabhAge meLavIne cUrNa banAvavuM. tene ghI sAthe khAvAthI buddhi tathA smaraNazakti khUba sudhare che. kalyANakAvaleka haLadara, vaja, kuSTha, pIMpara, suMTha, ajamoda, jeThImadha ane siMdhava samabhAge laIne tenuM cUrNa banAvavuM. te ghInI sAthe cATavAthI ekavIza divasamAM mANasa zAstrane samajIne dhAraNa karI zake tevo buddhimAna thAya che. caMdraprabhAvaTI caMdraprabhA naM.1 nuM sevana lAMbo vakhata karavAthI te buddhi ane smRtine vadhAre che. azvagaMdhAdi avaleha azvagaMdhA, ajamoda, kALIpATa, suMTha, marI, lIMDIpIpara, varIyALI, zatAvarI ane siMdhava samAna bhAge levA. te badhAnA vajanathI Avo ja laIne cUrNa banAvavuM. emAMthI haMmezA nA tolAthI 1 tolA jeTaluM khAvuM. te pacI jAya tyAre dUdhanuM bhojana karavuM. enAM sevanathI smRti eka hajAra graMtha dhAraNa karavA jeTalI tIvra bane che. cyavana-AzAvaleka avargayukta vanaprAzAvale roja savAre 1 tolA jeTalo laI, upara dUdha pIvAthI magaja puSTa thaI smRtimAM sudhAro thAya che. A praoga ochAmAM ocho traNa mAsa paryaMta karavo joIe. tene banAvavAnI rIta koIpaNa prasiddha Ayurvedika graMthamAMthI maLI zakaze. raso bRhada suvarNamAlinI, vasaMtakusumAkara rasa, tathA pUrNa caMdrodaya, e traNa paikI koInuM paNa vidhipUrvaka sevana karavAthI buddhi sateja thAya che ane smRti sudhare che. buddhivardhaka cATaNa 100 sukA guMdA, 100 unAba, tathA 3 tolA gulebanazA laIne eka vAsaNamAM 12 kalAka sudhI palALI rAkhavA. pachI temAMthI pANI nIcovI laI teno kADho karavo, je vA talanA Azare rahevo joIe. e kADhAmAM / / ratala haraDenA murabbAnI cAsaNI, 1 ratala madha ane sAkara nAkhI, ekatArI cAsaNI karavI. vadhAre kaDaka na thAya tenuM dhyAna rAkhavuM. temAM nIcenI vastuonuM baneluM cUrNa nAkhIne khUba halAvavuM tathA khUba garama thayA bAda nIce utAravuM. cUlA upara pAtaLuM dekhAze, paNa karyA pachI te barAbara cIkaNuM thaI jaze. je cUrNane umeravAnuM che, tenI vigataH raMgArI haraDe kAbulI haraDe bALa haraDe dhANAM vaMzalocana gulebanaphazA nasota guMda sAro caMdanano bhUko brAhmI zaMkhAvalI elacI tolA 2 tolA 2 tolA 2 tolA 2 tolA 2 tolA 2 tolA 2 tolA nA tolA gA tolA 2 tolA nA tolA nA A cUrNane 15 tolA mIThA badAmanuM tela kADhIne teno karI devo. savAramAM nA tolAthI 1 tolA paryaMta cATavAthI magajanA tamAma roga maTADe che tathA buddhi ane smRtine teja kare che. A prayoga ghaNA para ajamAvelo che. buddhi-vardhaka sarasvatI-vidhAna 1.gAyanuM ghI - 1 zera, (sahijana) nI jaDa 1 tolo, 15 grAma mIThI vaca, 15 grAma siMdhAlUNa, ghavaDI (ghava) nA phUla lodha-badhuM pIsIne ja zera bakarInA dUdhamAM ghI nAMkhI dhImA tApe ukALavuM. jyAre dUdha ane davA baLI jAya, tyAre zrI gaLI levuM. eka tolA ghInuM sevana, sarasvatI-maMtra dvArA kare to buddhi, smRti, meghA, kAnti khUba vadhe. sarasvatI maMtra : OM kahyuM e hIM OM sarasvatyaM namaH (12 hajAra jApathI purakaraNa) 2.haLadara, daLelu mIThuM, pIparAmULa, sUMTha, jIrUM, Ajamo, (mUleThI), (sahuA, siMdhAluNa 25-25 grAma laine cUrNa karavuM. 4 grAma dhI sAthe khAvAthI buddhi vadhe. 3. sArasvata cUrNa- (guruci), (apAmArga), (cicirI), vAvaDIMga, zaMkhapurI (sIAira), mIThI vaya, haraDe, daLeluM, mIThuM, zatAvarI-badhuM sapramANa laI cUrNa karavuM. dhI sAthe khAvAthI buddhi vadhe. 4. sonI saLIthI athavA kuzA nI jaDathI gaMgAjaLa dvArA, AThama athavA caudazane divase jIbhapara eM bIja lakhavo. 5.haMsArUDhA mA~ sarasvatInuM dhyAna karI mAnasa pUjA pUrvaka nIceno maMtra 21 vAra japavo. - OM eM kalI' sauH hrIM zrIM ghI vada vaTa vAvadinI sau karvI e zrI sarasvatI namaH| jApa-phaLa mAnA hAthamAM arpita karo. tyAre nIcenA stotrano ekavAra nitya-pATha kasyo. banne pakhavADiyAonI terasanA divase 21 vAra stotrano pATha karavo. sarasvatI kaMThamAM vAsa kare che. saMpUrNa. 198 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTha vibhAga ..... zrIbappabhaTTisUrikRta zrI sarasvatIkalpa- stotram / zArdUla. snAtasyA pratima....... antaH kuNDalini prasuptabhujagAkArasphuradvigrahAM, zaktiM kuNDalinIM vidhAya manasA huMkAradaNDAhatAm / SaTcakrANi vibhidya zuddhamanasAM pradyotanadyotanIM, lInAM brahmapade zivena sahitAmekatralInAM stumaH kandAt kuNDalini ! tvadIyavapuSA nirgatya tantutviSA, kiJciccumbitamambujaM zatadalaM tvadbahmarandhrAdadhaH / yacandradyuti ! cintayatyavirataM bhUyo'tra bhUmaNDale, tanmanye kavicakravartipadavIcchatracchalAd valgati yastvavaktramRgAGkamaNDalamilatkAntipratAnocchalaccaJcaccandrakacakracitritakakupkanyAkulaM dhyAyati / vANI' ! vANi vicitrabhaGgurapada-prAgalbhyazrRGgAriNI, nRtyatyunmadanartakIva sarasaM tadvakAraGgAGgaNe devi ! tvadhRtacandrakAntakarakazcyotatsudhAnirjharasnAnAnandataraGgitaM pibati yaH pIyUSadhArArasam / tArAlaMkRtacandrazaktikuhareNAkaNThamutkaNThito, voditIva taM punarasau vANIvilAsacchalAt kSubhyatkSIrasamudranirgatamahAzeSAhilolatphaNA gaurI gaurisudhAMtaraGgadhavalAmAlokya hRtpaGkaje / vINApustakamauktikAkSavalayazvetAbjavalgatkarAM, // 1 // pazyet svAM tanumindumaNDalagatAM tvAM cAbhito maNDitAM, yo brahmANDakaraNDapiNDitasudhADiNDIrapiNDairiva / // 2 // patronnidrasitAravindakuharaizcandrasphuratkarNikaiH / devi ! tvAM ca nijaM ca pazyati vapu ryaH kAntibhinnAntaraM, brAhmi! bahmapadasya valgati vaca: prAgalbhyadugdhAmbudheH // 5 // nAbhIpANDurapuNDarIkakUharAd hRtpuNDarIke galat - pIyUSadravavarSiNi! pravizatIM tvAM mAtRkAmAlinIm / dRSTavA bhArati ! bhAratI prabhavati prAyeNa puMso yayA, nirgrantho'pi zatAnyapi grathayati granthAyutAnAM naraH tvAM muktAmayasarvabhUSaNadharAM zuklAmbarADambarAM, // 3 // ||4|| na syAt kaH zucivRtta - cakraracanAcAturyacintAmaNiH ||7|| // 6 // svacchandodgatagadyapadyalaharI lIlAvilAsAmRtaiH, sAnandAstamupAcaranti kavayazcandraM cakorA iva tadvedAntazirastadoGkRtimukhaM tat tatkalAlocanaM, tattadvedabhujaM tadAtmahRdayaM tadgadyapadyAM'hni ca / yastvadvarSma vibhAvayatyavirataM vAgdevi ! tad vAGmayaM, zabdabrahmaNi niSThitaH sa paramabrahmakatAmaznute vAgbIjaM smarabIjaveSTitamato jyotiH kalA bhRdbahiraSTadvAdaza-SoDazadviguNitaMdvayaSTAbjapatrAnvitam / kimiha bahuvikalpairjalpitairyasya kaNThe, bhavati vimalavRttasthUlamuktAvalIyam / bhavati bhavati ! nAthe ! bhavyabhASAvizeSai, madhuramadhusamRddhastasya vAcAM vizeSaH sampUrNam 11011 tadbIjAkSarakAdivarNaracitAnyagre dalasyAntare, haMsaH kUTayutaM bhavedavitathaM yantraM tu sArasvatam OM hrIM zrIM sa (ha) hrIM sabIjakalitAM vAgvAdinIdevatAM, gIrvANAsUrapUjitAmanudinaM kAzmIradezebhavAm / azrAntaM nijabhaktizaktivazato yo dhyAyati prasphuTaM, buddhijJAnavicArasAra sahitaH syAd devyasau sAmpratam // 10 // smRtvA mantraM sahasracchadakamalamanudhyAya nAbhIhRdotthaM, zvetasnigdhordhvanAlaM hRdi ca vikacatAM bASpa niryAtamAsyAt / tanmadhye cordhvarupAmabhayadavaradAM pustakAmbhojapANiM, vAgdevIM tvanmukhAcca svamukhamanugatAM cintayedakSarAlIm / / 11 / / svagdharA. ||8|| 199 // 9 // / / 12 / / mAlinI. zrI bappabhaTTisUrikRta sarasvatI mantrakalpa atha mantrakramo likhyate - OM sarasvatyai namaH / arcanamantraH OM bhUrisI bhUtadhAtrI bhUmizuddhiM kuru kuru svAhA / bhUmizuddhimantraH / OM vimale ! vimalajale ! sarvatIrthajale ! pAM vAM vIM vIM azuciH zucIrbhavAmi svAhA ! AtmazuddhimantraH / OM vada vada vAgvAdinI hrIM zirase namaH / OM mahApadmayazase hrIM yogapIThAya namaH / OM vada vada vAgvAdinI hU~ zikhAyai vaSaT / OM vada vada vAgvAdinI netradvayAya vaSaT / Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OMvada vada vAgvAdinI kavacAya huN| OMvada vada vAgvAdinI / astrAya phaT / iti sakalIkaraNam / OM amRte ! amRtodbhave ! amRtaM strAvaya aiM klI blU drAM drIM drAvaya drAvaya svaahaa| yo jpejjaatikaapusspairbhaanusNkhyshstrkm| dazAMzahomasaMyuktaM ca syAd vAgIzvarIsamaH // 1 // mahiSArakhyaguggulena prvinirmitcnkmaatrsdguttikaaH| homastrimadhurayuktaH tuSTA devI varaM datte / / 2 / / iti zuddhaM shriisaarsvtm| arthatatpIThakramo likhyate - padmopari padmAsanasthA bhagavatImUrtiH karacatuSTayadhRtavarapadmA zirasi SaTkoNAkAramukuTabhrAjati nAbhau caturdalapadmadhAriNI lekhyaa| tato nAbhipadye karNikAyAM OM kAraM likhet, pUrvAdicaturdaleSu na 1 maH 2 si 3 ddhaM 4 ityakSarANi lekhyAni / adhastanadakSiNakare SoDazadalaM padAM kRtvA tatra karNikAyAM aiMkAraM dattvA pUrvAdiSoDaSadaleSu krameNa SoDaza svarAn likhet, adhastanavAmakare paJcaviMzatidalaM pA kRtvA tatkArNikAyAM zrIkAraM vilikhya pUrvAdipaJcaviMzatidaleSu (krameNa) kramAt kAdayo vargavarNAH paJcaviMzatilekhyAH / athavoparitana-dakSiNakare aSTadalaM padmaM kRtvA tatra karNikAyAM sauM iti bIjaM likhitvA pUrvAdidaleSu ya-ra-la-va-za-Sa-sahai - ityaSTau varNA lekhyA: / uparitanavAmakare'pyaSTadalaM padmaM kRtvA tatkarNikAyAM klIM iti bIjaM datvA pUrvAdyaSTadaleSu va 182 va 3da 4 vA 5 gvA 6 di7 ni 8 pUrvAdikoNaSaTke sa 1ra2sva 3 tyai 4 na 5 maH 6 evamakSaraSaTkaM lekhym| sarvaM zukladhyAnena SaTcakrasthApanaM vidhAya dhyeym| mUlamantrazcAyam - OM aiM zrIM sauM klIM vada vada vAgvAdinI hI sarasvatyai nmH| iti pAThazuddhayA mantraM smaret, karajApo lakSaM jAtipuSpaiH sahastrA: 12 jaapH| guggulaguTI 1200 trimadhuramizrAH kRtvA homaH kArya:, Azvine caitre vA navarAtreSu kArya dIpotsavA'mAvAsyAM vA tata: siddhiH|| AmnAyAntareNa yantraM likhyate, yathA vRtaM maNDalaM kRtvA parita: pUrvAdau catvAri dalAni, tatra pUrvadale OM hIM devatAyai namaH 1, dakSiNadale OM hrIM sarasvatyai namaH 2, pazcimadale OM hIM bhAratyai namaH 3, uttaradale OM hIM kumbhadevatAyai namaH 4, tadbahiraSTadale, tatra pUrvAditaH OM mohe yaH 1, OMnande yaH 2, OM bhadre ya: 3, OM jaye ya: 4, OM vijaye ya: 5, OM aparAjite yaH 6, OM jamme ya: 7, OM stambhe yaH 8, iti lekhyam / tadbahiH SoDazadalAni, tatra-OM rohiNyai namaH 1, OM prajJaptyai namaH 2, ityAdiSoDaza devInAmAni lekhyAni, tadvahiH punaraSTadalAni, pUrvadale OM hrIM indrAya namaH 1 krameNa OM hIM agnaye namaH 2, OM hIM yamAya namaH3, OM hrIM naiRtaye namaH 4, OM hrIM varuNAya nama: 5, OM hrIM vAyave namaH 6, OM hrIM kuberAya namaH 7, OM hrIM IzAnAya namaH 8 iti likhet. / tato mAyayA trirabhiveSTaya kro kAreNa nirudhya paritaH pRthvImaNDalaM koNeSu pratyekaM caturvajAGikataM kRtvA madhyakoNeSu laM pratyekaM likhet / iti yntrvidhiH| yantramadhye mantro bhagavatImUrtirvA lekhyaa| mantrazcAyam - OM aiM hrIM zrIM vada vada vAgvAdinI! bhagavati! sarasvati ! hrIM nmH| etanmantrasya pUrvasevA karajapya: lakSaM jAtIpuSpa jAtizca 12000 tato dazAMza homo ghRtaguggulamadhukhaNDairjapitapuSpamadhyAt 12000 puSpANi gRhItvA guTikA sNcuurnnyte| mantradAnaM dIpotsava eva garbhe mantro mUrtirvA bhagavatyA likhyate yantrasyobhayathApi kAryam / jApe namaH / home svaahaa| iti zrIbappaTisUrerAmnAyaH / atha punaH zrI bappabhaTTisUrividyAkrame mahApIThoddhAro likhyate - aiM klIM sauM : pUrvavaktrAyane namaH,1aiM klIM sauM : dakSiNavaktrAya namaH 2, aiM klI sau: pazcimavaktrAya namaH 3, aiM klI sauM: uttaravaktrAya namaH 4, aiM klI sauH UrdhvavaktrAya nama: 5 - vktrpnyckm| aiM hRdi kamalAyai hRdayAya namaH 1, aiM zira kulAyai namaH, aiM zirase svAhA 2, aiM zikhakulAyai zikhAyai vauSaT 3, aiM kavacakulAya kavacAya namaH 4, aiM netrAyai netratrayAya vaSaT 5, ai asakulAyai astrAya phaT 6, a ai aGgasakalIkaraNam / iti karanyAsaH, aGganyAsaH, pAtrapUjA, AtmapUjA, maNDalapUjA, tata: AhvAna sthApanam / sannidhAnaM sannirodhamudrA - darzanayonimudrA - gostanamudrA - mahAmudrA iti mudrAtrayaM darzayet, tato jApa: kAryaH / yathAzaktayA karajApena lakSajApaH / puSpajApe caturviMzati sahastrANi dazAMzena homH| pUjApuSpANi kuTTayitvA guggulena guTikA ghRtena gholayitvA homayeta. trikoNakuNDe hastamAtravistAre khAte ca tataH siddhyti| aiM klI hasauM vada vada vaagvaadinii| hIM namaH / mUlamantraH / / vAgbhavaM prathamaM bIjaM dvitIyaM kusumaayudhm| tRtIyaM jIvasaMjaMtu siddhasArasvataM punaH // 1 // vAgbIjaM smarabIjaveSTitamato jyotiHkalA tabahi rssttdvaadshssoddshdvigunnitNdvyssttaabjptraanvitm| tabIjAkSarakAdivarNaracitAnyagre dalasyAntare haMsa: kUTayutaM bhavedavitathaM yantraMtu sArasvatam // 2 // smRtvA mantraM sahastracchadakamalamanudhyAya nAbhIhRdotthaM ceta: snigdhodhdanAlaM hRdi ca vikacatAM prApya niryaatmaasyaat| tanmadhye cordhvarupAmabhayadavaradAM pustikAmbhojapANiM vAgdevIM tvanmukhAcca svamukhamanugatAM cintayedakSarAlIm // 3 / / tato madhye sAdhyanAma tato'STadaleSu aSTau piThAkSarANi kamlyU camlyU~ TamlyU~tmlyU~ pamlyU~ yalyU~ zmyU~ hamlyU~ iti tato dvAdazadalAkSarANi yathA kaM kaH, caM caH,TaMTaH, taMtaH, paM paH, yaM yaH, raM raH, laM laH, vaM vaH, zaM zaH, SaM SaH, saM saH, iti / hasvAstu bhairavA: proktA dIrdhasvareNa mAtaraH / asitAGgo ruruzcaNDaH krodha aSTau hi bhairavAH / / brahmANI mAhezvarI kaumArI vArAhI vaiSNavI cAmuNDA caNDikA mahAlakSmI: ityaSTau mAtaraH / evaM SoDazadaleSu bIjAkSarANi 200 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathA ahasA~ AhasI ihasI iMsA~ uhA~ UhA~ kahA~ hasau lahasA~ lahasI esI aisI ohasI ohasI hasI ahasI / tato'pi dvikAdhikatriMzadalAni kahasI khasI gahasA~ ghasI uhA~ cahasA~ chahasA~ jahA~ jhahasI bahasI TahasI hasI hasI GET MEAT FT hasA~ dasauM dhasI nahasa pahalI phasa bahasI bhahasI mahasI hasI rahasI lasI bahasa zahasI hasI sahasI 32 - - pratyantare tu asmin dvAtriMzaddalakoSTheSu kakArAdivarNAnAmagre bIjAkSaralekhane pAThAntaraM dRzyate tadapi likhyate / yathAkadrayA~: khadrayA~: gadrayI ghadrayI udrayI cadrayI chadraya: : : 1. : jadrayA~: jhadrayA~: JadrayA~: TadrayA~: ThadrayA~ udrayA~: DhadrayA~: NadrayA~ : tadrayA~: drayA~: dadrayA~: dhadrayA~: nadrayA~: padrayA~: phadrayA~: badrayA~: bhadrayA~: madrayA~: yadrayA~: drayA~ ladrayA~ vadraya zadraya padrayA~: 1. 1 1: : sadrayA~: 32 iti pratyantarapAThAntarekramaH / tatazcatuH SaSTidalAni AlAI IvAI UzAI RSAI lusAI aihAI auLAI aMkSAI AvAI IzAI USAI sAI lahAI ailAI aukSAI aMlAI AvAI IpAI kasAI kahAI lAI aikSAI olAI aMvAi ASAI IsAI UsAI RkSAI lakSAI ailAI auvAI aMzAI AsAI IhAI ULAI RkSAI lRlAI aivAI auzAI aMSAI AhAI ILAI UkSAI RlAI lRvAI aizAI auSAI aMsAI AlAI IsAI UlAI kRvAI lRzAI aiSAI ausAI aMhAI AkSAI IlAI UbAI RzAI lRSAI aisAI auhAI aMLAI 6 19 8 evaM SaSTiH khIlanAni daleSu tato'pi dalAni daleSu aiM 3 durge / durgadarzane namaH | 3 cAmuNDe caNDarupadhAriNyai namaH / 1 : aiM 3 jamme namaH / aiM 3 mohe namaH / aiM 3 stambhane namaH / aiM 3 AzApurAyai namaH / aiM 3 vidyujihe nmH| 3 kuNDalinI namaH / (aiM) hI kAraveSTitaM kraoNkAraniruddhaM 3 bhUrisI bhUtadhAtrI bhUmizuddhi kuru kuru svAhA / bhUmizuddhimantraH / aiM mile| vimalajalAya sarvodarkaH snAnaM kuru kuru svaahaa| snAnamantraH / maMtapayAro eso hArapuvyi tti soyamaggami / socci sayArapuvvo vijjAneo kule hoi || ..... jIvaM dakSiNavAcayogasamanvitam / siddhasArasvataM bIjaM sadyo vai vacaH kAraH // zucipradeze paTe paTTe vA zrIkhaNDena karpUreNa vA devyA mUrti kamalAsanasthAM devIcaraNasamIpe yojitakarAM svamUrti ca Alikhya devIpratimAMcAgratovinyasya devIpUjApUrvakaM yathAzakti zrIkhaNDajAti kusumasugandhadhUpaphalanaivedyajala pradIpAkSatAdibhiH sAdhakaH pUjayet / saca snAnakaM ca snAnaM vA kRtvA zuciveSaH samupavizet / tatazca OM vimalAya vimalacitAya pAM vAM kSAM hrIM svAhA' anena mantreNa vAra 3 ziraH pradezAt caraNau yAvat hastAbhyA~ mantrasnAnaM kuryAt candrakiraNaidugdhakarpUrairvA AtmAnamabhiSicyamAnaM cintayet / "OM bhUrisi ! bhUtadhAtrI bhUmizuddhiM kuru kuru huM phaT svAhA' anena mantreNa vAra bhUmizuddhiM kuryAt / tataH "OM 4 ehi ehi vAra" / - anena mantreNa AhnAnaM kuryAt / dravyato bhAvataca devyAhvAnanaM sthApanA ca kAryA / tataH kSi padmAsane pa nAbhipradeze, OM hRdaye, svA nAsikAyAm, hA ziraH pradeze ebhirmantrapadairArohakrameNa tatazca hA 5 lalATe, svA 8 nAsikAyAm OM 8 hRdaye, pa 13 nAbhI, kSi 5 padmAsane ebhireva mantrAkSarairAtmarakSAM kuryAt caturdizaM khacchoTika ca zikhAbandhaM viddhyaat| tato gurUpadiSTadhyAnapUrvakaM mUlamantraM japet / mUlamantrasya sahastra 12 karajApe tataH puSpajApe sahastra 12 dazAMzena dvAdazazatai: eka divasamadhye homaH kAryaH kathita jApakSa adinAnAM madhye kAryaH uttarakriyAM karajApe sahastra 12 / puSpajApasatkAni puSpANi chAyAzuSkANi savarNya guggulena saha caNakapramANA guTikAH kRtvA dugdhaghRtakhaNDamadhyAdAkRSya dhyAnapUrva ca homayeta khadirAdvAre: palAzasamiddhizca vaizvAnaraH prathamaM jvalan kArya: / pUjAnantaram OM yaH visarjanamantraH lakSajApe dinaniyamo nAsti tatrApi pUrvavidhinA dazAMzena homa: kArya:, karajApe lakSa 1, puSpajApe lakSa homasahastro 10 uttara kriyA kara jApa lakSa 1 siddhi yAvat sAdhakaH sAdhayet / brahmacarya bhUmizayanaM vRkSazayanaM yA ekavArabhojanaM AmlalavaNavarja ca kuryaat| svapne'pi vIryacyutI mUlato gacchati, ato'navarataM elacIprabhRtivIryApahArakaM bhakSayet / homakuNDa aGgulaM 16, vistAre aGgula 12 a OM svAhA kuNDasya sthApanA / A OM svAhA mRttikAsaMskAraH / i OM svAhA jalasaMskAraH / OM OM svAhA gomayasaMskAraH / u OM svAhA ubhayasaMyogasaMskAraH / OM OM limpanasaMskAraH / R OM svAhA dahanasaMskAraH / R OM zoSaNasaMskAraH / OM svAhA amRtalAvaNasaMskAraH / lR OM svAhAmantra pUtasaMskAraH / e OM indrAsanAya namaH / aiM OM svAhA analadevatAsanAya namaH / o OM yamAya svAhA / au OM nairRtAya svAhA / aM OM varuNAya svAhA / OM OM vAyave svAhA / aM aH OM dhanadAya svAhA / aM aH OM IzAnAya svAhA / laM OM kuNDadevatAyai svAhA / kSaM OM svAhA evaM kuNDasaMskAraH / 201 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM jAtavedA Agaccha Agaccha sarvANI kAryANi sAdhaya sAdhaya (sAdhaya) svAhA / AhvAnanam / 2OMjalena prokSaNam / 2 OM abhrokSaNam / OM trirmaarjnm|2 OM srvbhsmiikrnnm| 2OMkravyAdajihvAM pariharAmi / dakSiNadizi puSpaM bhrAmayitvA kssepnniiym| iti mUlakAvyaM yantroddhArasUcakam / tathA OM aiM zrImanu sauM tato'pi ca puna: klIM vadau vAgvAdinI etasmAdapi hI tato'pica sarasvatyai namo'daH padam / azrAntaM nijabhaktizaktivazato yo dhyAyati prasphuTaM buddhijJAnavicArasArasahita: syAddevyasau saamprtm|| iti mUlamantroddhArakAvyaM c| athavaizvAnararakSAOM hRdayAya namaH, OM zirase svAhA, / vaishvaanrrkssaa| jihvA - caturbhuja - trinetra - piGgalakeza - raktavaNaM - tasya nAbhikamale mantro nysniiyH| hotavyaM dravyaM tasmai uptisstthte| vaizvAnarAhUti: OM jAtavedAH saptajihva! sakaladevamukha ! svadhA ! vAra 21 AhUti: krnniiyaa| yamlvayU~ bhurupjihe| svAhA homAt pUrNAhUti: mUlamantreNa devyai sAGgAyai saparikarI samastavAGamayasiddhayarthe dvAdazazatAni jApapuSpacUrNaguggulaguTikA pUrNAhUtiH / svAhA anena krameNa vAra 3 yAvadbhaNyate tAvadanavacchinnaM AjyadhArayA nAgavallIpatramukhena pUrNAhUti: kaaryaa| ghRtakarSa: tAmbUlaM naivedyam, yajJopavIta- navIna zvetavastrakhaNDaM vA dadhidUrvAkSatAdibhirAhUtiH krnniiyaa| tathApi gurukramavazata: pAThAntarANi dRzyante tatra gurukrama eva pramANam / bhaktAnAM hi sarve'pi phlntiiti| OM hrIM asiAusA nama: aha~ vAcini ! satyavAcini ! vAgvAdinI vada vada mama vako vyaktavAcayA hI satyaM brUhi brUhi satyaM vada vada askhalitapracAraM sadevamanujAsurasadasi hI aha~ asiAusA namaH svaahaa| lakSajApAt siddhirbppbhttttisaarsvtm| iti shriibppbhttttisaarsvtklpH| atha visarjanammUlamantreNa sAGgAyai saparivArAyai devyau sarasvatyai nama: - anena mantreNa AtmahRdayAya svAhA / vaizvAnaranAbhikamalA devI dhyAnenAtmani saMskaraNIyA pazcAd OM astrAya phaT iti mantraM vAracatuSTayaM bhaNitvA vAra 4 agnivisarjanaM kaarym|| OM kSamasva kSamasva bhasmanA tilakaM kaarym| aiM hrIM zrIM klI hasau vada vada vAgvAdinI ! bhagavati ! sarasvati! tubhyaM nmH| vAgbhavaM prathamaM bIjaM1dvitIyaM kusumaayudhm| tRtIyaM jIvasaMjJaMca siddhasArasvataM smRtm| jIvasaMjJaM smared guhye vakSasi (vakSasthale) kusumaayudhm| zirasi vAgbhavaM bIjaM zuklavarNaM smaret trayam / / tryNbiijtrymityrthH| OM hrIM maNDale Agaccha Agaccha svAhA / AhvAnam / OM hrIM svasthAne gaccha gaccha svAhA visrjnm| OM amRte ! amRtodbhave ! amRtamukhi ! amRtaM strAvaya strAvaya OM hIM svAhA iti sakalIkaraNam / iti zAradAkalpaH / OM namo bhagavao arihao bhagavaIe vANIe vayamANIe mama sarIraM pavisa pavisa nissara nissara svaahaa| lakSaM jApa: ! vAsiddhiH phalati / OMnamo hirIe baMbhIe bhagavaIe sijaumebhagavaI mahAvijA OM baMbhI mahAbaMbhI svAhA / lakSaM pUrvasevAyAM japaH, tatra trisandhyaM sadA jpH| kSipa OM svAheti paJcatattvarakSA pUrva kAryA / prAGmukhaM ca dhyAnam / eSa vidhiH sarvasArasvatopayogI jnyeyH| namo arihaMtANaM, namo siddhANaM, namo AyariyANaM, namo uvajjhAyANaM, namo loe savvasAhUNaM / namo bhagavaIe suadevayAe saMghasuamAyAe bArasaMgapavayaNa-jaNaNIe sarassaIe saccavAiNi ! suvaNNavaNaNe oara oara devI mama sarIraM pavisa pucchaMtassa muhaM pavisa savvajaNamaNaharI arihaMtasirI siddhasirI AyariyasirI uvajjhAyasirI savvasAhusirI daMsaNasirI nANasirI cArittasirI svAhA / samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH / anena mantreNa iti sArasvataM smaaptm| atra zrIbappabhaTTisArasvatakalpoktamAdyaM bRhadyantram, idaM ca dvitIyamapi yantraM AmnAyAntare dandRzyate / gurukrameNa labdhvA puujniiym| sarva tatvamidaM pAThatastu vAgvIjaM smarabIjaveSTitamato jyoti: kalA tabahi zASTadvAdazaSoDazadviguNitaM dvyssttaabjptraanvitm| tabIjAkSarakAdivarNaracitAnyagre dalasyAntare haMsa: kUTayutaM bhavedavitathaM yantraM tu sArasvatam / 202 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaccolakarathaM kaMgutailaM gajavelakSurikayA vAra 1008 aSTottarasahastraM athavA aSTottarazataM abhimantrya pibet mahAprajJAbuddhiH praidhate / anena brAhIvacA'bhimantrya bhakSaNIyA vAkasiddhiH / tathA paryuSaNAparvaNi yathAzakti etatsmaraNaM kArya mahaizvaryaM vcnsiddhish| OM namo aNAinihaNe titthayarapagAsie gaNahare hiM aNumaNNie dvAdazAGgacaturdazapUrvadhAriNi zrutadevate ! sarasvati ! avatara avatara satyavAdini huM phaT svAhA / anena pustikAdau vAsakSepaH / lakSajApe huMphaDagre ca OM hIM svAhA ityuccAraNe sArasvataM upazrutau karNAbhimantraNaM 'namo dhammassa namo saMtissa namo ajiassa ili mili svAhA' cakSuH kaNau~ ca svasyAdhivAsya parasya vA ekAnte sthito yat zrRNoti tatsatyaM bhvti| upshrutimntrH|| OM arhnmukhkmlvaasini| paapaatmkssyNkri| zrutajJAnajvAlA shstrprjvlite| sarasvati / matpApaM hana hana daha daha kSAMkSI hUM kSauM kSaH kSIradhavale! amRtasambhave! vaM vaM hU~ kSvIM hrIM klIM hasauM vada vada vAgvAdinyai hrIM svaahaa| candracandanaguTikA dIpotsave uparAge zubhe'hni vA abhimantrya deyA medhaakrH| dakSiNazayaM svaM svayaM mukhe datvA 5/7 guNyA kssobhtaa| candracandanaguTIM racayitvA bhakSayedanudinaM supaThitvA . ziSyabuddhivaibhavakRte vihiteyaM hemasUriguruNA karuNAtaH / / aiM klIM hrIM hasauM sarasvatyai namaH / jApa: sahastra 50 saarsvtm| OM klIM vada vada vAgvAdinI ! hrIM namaH / asya lakSajApe kAvyasiddhiH / dhyAne ca bhagavatI zvetavastrA dhyaatvyeti| // 9 // tatra sthitvA kRtasnAnaH pratyUSe devtaarcnm| kuryAt paryaGkayogena sarvavyApAravarjitaH tejovadadvayasyAgre likheda vaagvaadiniipdm| tatazca paJca zUnyAni paJcasu sthAnakeSvapi // 7 // OM vada vada vAgvAdinI hA~ hRdayAya namaH / OM vada vada vAgvAdinI hrIM zirase nmH| OM vada vada vAgvAdinI hU~ zikhAyai nmH| OM vada vada vAgvAdina hau kavacAya nmH| OM vada vada vAgavAdinI haH astrAya namaH / iti sakalIkaraNaM vidhaatvym| rephaiz2aladbhirAtmAnaM dgdhmgnipursthitm| dhyAyedamRtamantreNa kRtasnAnastata! sudhI : 1 // 8 // OM amRte! amRtodbhave! amRtavarSiNi! amRtaM strAvaya strAvaya saMsaM hrIM hrIM klIM klIM blU blU drAM drAM drIM drIM draMdraM drAvaya drAvaya svaahaa| snaanmNtrH| vinayamahA OM hrIM padmayazase yogapIThAya namaH / pIThasthApanamantraH / paTTake'STadalAmbhoja zrIkhaNDena sugndhinaa| jAtikAsvarNalekhinyA dUrvAdarbheNa vA likhet OMkArapUrvANi namo'ntagAni shriir-vinyaaskRtaakssraanni| pratyekato'STau ca yathAkrameNa deyAni tAnyaSTasu patrakeSu / / 10 / / brahmahomanamaHzabdaM mdhyekrnnikmaalikhet| kaM kaH prabhRtibhirvaNairveSTayet tannirantaram // 11 // kaMkaH, caM caH,TaMTaH, taM taH,paMpaH, yaM yaH,raMraH, laM la: vaM vaH zaMzaH, SaSaH, saMsaH, haM haH, laMllaH, kSa kSaH, khaM khaH, chaM cha:, ThaM ThaH, thaM thaHSa phaM phaH gaM gaH, jaM jaH DaMDaH.daM daH, baM baH, ghaM ghaH, jhaM jhaH, DhaM DhaH, dhaM dhaH, bhaM bhaH, U~ GaH, jaM, JaH, NaM NaH, naM naH, maM maH, etAni kesraakssraanni| bAhye trirmAyayA veSTya kummkenaambujopri| pratiSThApanamantreNa sthApayet tAM sarasvatIm // 12 // OM amale ! vimale ! sarvajJe ! vibhAvari ! vAgIzvari ! jvaladIdhiti ! svAhA prtisstthaapnmntrH|| arcayet parayA bhaktyA gandhapuSpAkSatAdibhiH / vinayAdinamo'ntena mantreNa zrIsarasvatIm // 13 // OM sarasvatI nmH| vinayaM mAyAharivallabhAkSaraM tatpuro vddvitym| vAgvAdinI ca homaM vAgIzA mUlamantro'yam // 14 // OM hrIM zrIM vada vada vAgvAdinI svaahaa| mUlamantraH / yo jpejaatikaapusspairbhaanuskhyshstrkaiH| dazAMzahomasaMyuktaM sa syAd vAgIzvarIsamaH / / 15 / / mahiSAkSaguggulena pratinirmitaNakamAnasadguTikAH / homastrimadhurayuktairvaradA'tra sarasvatI bhavati / / 16 / / smaaptm| zrImalliSeNAcAryaviracita : zrI sarasvatImantrakalpaH muni haMsa vi. zAstra saM. vaDodarA prata naM. 1658 surata ha. li. jJA. bhaM tathA bhairava padmAvatI kalpa // 1 // / / 2 / / jagadIzaM jinaM devamabhivandyAmizaGkaram / vakSye sarasvatIkalpaM samAsAyAlpamedhasAm abhyjnyaanmudraakssmaalaapustkdhaarinnii| trinetrA pAtu mAM vANI jaTAbAlendumaNDitA labdhavANIprasAdena mllissennensuurinnaa| racyate bhAratIkalpaH svalpajApyakalapradaH dakSo jitendriyo maunI devtaaraadhnodymii| nirbhayo nirmado mantrI zAstra'smin sa prazasyate puline nimnagAtIre prvtaaraamskule| ramyaikAntapradeze vA harye kolAhalojjhite // 3 // ||4|| // 5 // 203 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mohApi ca tathAgrAnta braahmblNkaarmaasthitm| OM blaiM dhAtre vaSaT veSTayAntarbAhye kSitimaNDalam / / 33 / / phalake bhUryapatre vA likhitvA kuGkumAdibhiH / pUjayed yaH sadA yantraM sarvaM tasya vazaM jagat // 34 / / vazyayantram / / mAntaM nAmayutaM dvirephasahitaM bAhye kalAveSTitaM tabAhye'gnimarutparaM vilikhitaM taambuulptrodre| lekhinyAnyamRtAkSakaMTakabhuvArkakSIrarAjIplutaM taptaM dIpazikhAgninA tridivase rambhAmapIhAnayet // 35 / / rephadvayana sahitaM likhamAntayugmaM sssstthsvrsvrcturdshbindyuktm| bAhye trivahnipuramAlikha caitadanta: pAzatrimUrttigajavazyakaraiza veSTayam // 36 // paraM hiraNyaretaso vilikhya tabahiH punaH / karotu mantraveSTanaM tato'gnivAyumaNDalam // 37 // tadyathA dehazirodragnAsA sarvamukhAnanasukaNThahannAbhi / pAdeSu mUlamantrabIjadvayavarjitaM dhyAyet // 17 // zvetAmbarAM caturbhujAM srojvissttrsthitaam| sarasvatI varapradAmaharnizaM namAmyaham // 18 // sAGakhyabhautikacArvAkamImAMsaka digambarAH / saugatAste'pi devi! tvAM dhyAyanti jJAnahetave // 19 // bhAnudaye timirameti yathA vinAzaM kSveDaM vinazyati yathA gruddaagmen| tadvat samastaduritaM cirasaJcitaM me devi! tvadIyamukhadarpaNadarzanena // 20 // gamakatvaM kavitvaM ca vAgmitvaM vAditA tthaa| bhArati ! tvatprasAdena jAyate bhuvane nRNAm // 21 // srsvtiistvH| japakAle nama:zabdaM mantrasyAnte niyojyet| homakAle puna: svAhA mantrasyAyaM sadA krama: // 22 // savRntakaM samAdAya prasUna jnyaanmudryaa| mantramuccArya sanmantrI zvAsaM muJcIta recanAt // 23 // vAgbhavaM kAmarAjaM ca sAntaM SAntena saMyatam / bindroGkArayutaM mantraM traipuraM tannigadyate // 24 // aiM krlI dva hasau nmH| zvetaiH puSpairbhavedvAcA shonnitairvshymohnm| lakSajApena saMsiddhiM yAti mantraM sahomataH // 25 // ___ aiM klIM sau / mntrH| uSmANAmAdimaM bIjaM brahmabIjasamanvitam / lAntaM rAntena saMyuktaM mAyAvAgbhavabIjakam // 26 // slA hrIM aiM sarasvatyai nmH| mantra japati yo nityaM jAtikAkusumairvaraH / ravisaGakhyasahastrANi sa syAd vAcaspateH samaH // 27 // saptalakSANi yo vidyAM mAyAmekAkSarI japet / tasya siddhayati vAgIzA puSpairindasamaprabhaiH // 28 // hrIM jhaMhIM jalabhUbIjai ma yat tat svrairvRtm| bAhye dviSaDdalAmbhojapatreSu sakalaM namaH // 29 // sAntaM sampuTamAlikhya ivIM hNsairvlyiikRtm| ambhaH purapuTopetaM sadbhUrje candanAdibhiH // 30 // sikthakena samAveSTaya jalapUrNaghaTe kssipet| dAhasyopazamaM kuryAd grahapIDAM nivaaryet||31||-shaantikyntrm / nAma trimUrttimadhyastha klIM kroM dikSu vidikSu c| bahirvahnipuTaM koThevA jambhe! homamAlikhet // 32 // OM A~ hrIM kraoN mlyU~ jambhe! mohe ! rararara ghe ghe sarvAGgaM daha daha devadattAyA hRdayaM mama vazyamAnaya hIM yaM vauSaT / / taM tAmbUlarasena hemagaralabrahmAdibhiH sNyujaa| pretAvAsanakaparaiH pravilikhet tAmrasya ptre'thvaa| aGgAraiH khadirodbhavaiH pratidinaM sandhyAsu santApayet saptAhAt vanitAM mano'bhilaSitAM mantrI haThAdAnayet // 38 // saMlikhyASTadalAbjamadhyagaganaM kAmAdhipenAvRtaM tatpatreSu tadakSaraM pravilikheda patrAgrato'gnyakSaram / bleM patrAntarapUritaM valayitaM mantreNa vAmAdinA drAM drIM blU smarabIjahomasahite naitajjagatkSobhaNam ||31|| jApyaH sahastradazakaM subhagAyonyAmalaktakaM dhRtvaa| vidyA navAkSarIyA tayApasavyena hastena // 40 // OM hrIM A~ kraoN hIIM hrIM klIM blU~ drAM drIM OMkAminI raJjaya homamantraM yasyA likheccaatmkre'psvye| sandarzayet sA smarabANabhinnAdbhutaM bhavatyatra kimasti citram / / 41 / / vinayaM cale calacitte ratau muJcayugmaM homm| drAvayatyabalAMbalAllakSeNaikena jApyena ||42 / / sindUrasannibhaM piNDavalakSaranirmitam / dhyAtaM sabindukaM yonyA drAvayatyabalAM balAt / / 43|| sampiSTotaptikAmUlaM jalazaucaM svretsaa| bharturdadAti yA SaNDhaM sA'nyAM pratikaroti tam mardayet pippalAkAmaM sUtakena kurunnttikaa| kSIreNa madhunA sArdhaM liGalepo'balAsmaraH // 45 // madhukarpUrasaubhAgyaM pippiliikaamsNyutm| drAvayatyaGganAdarpa liGgalepanamAtrata: // 46 // eraNDatelaM phaNikRttiyuktaM sanmAtuliGgasya ca biijmishrm| dhUpaM ca dadyAdatihar2yAmadhye strImohanaM jJAnavido vadanti // 47 / / // 44|| 204 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aAyuM rahasyA zrI zAradA devIo Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 che. no rr hRdayAnaMdakArI mA sarasvatI devIo eka hAthe vINA sohe che, bIje pustaka paDibohe che, kamalAkara mAlA mohe che, mA bhagavatI... Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ klIM kAraruddhaM likha kUTapiNDaM nAmAnvitaM dvaadshptrpdym| brahmAdihomAntapadena yuktAH pUrvAdipatreSu jayAdidevyaH // 48 // OM jaye svaahaa| OM vijaye svaahaa| OM ajite svaahaa| aparAjite svaahaa| jabhamahapiNDasametA jammAdyAH praNavapUrvahomAntAH / vidigdaleSu yojyAH smarabIjaM zeSapatreSu // 49 // OM jamlvayU~ jambhe ! svAhA ! OM bhalvay mohe ! svAhA ! OM malvayU~ stambhe ! svAhA / OM hamlvayU~ stambhinI svAhA / zeSapatreSu klI / tridhA mAyayA veSTitaM kraoNniruddhaM likhedocnaakungkumairbhuuryptre| madhusthApitaM veSTitaM raktasUtrairvazaM yAti rambhApi saptAhamadhye // 50 // kliirnyjikaa|| yantraMtadeva vilikhedvanitAkapAle gorocanAdibhiranaMgapade trimuurttim| sandhyAsu saptadivasaMkhadirAgnitatpAMdevAGganAmapisamAnayatIhanAkAt // 51 // hiirnyjikaa||2|| sthAne trimUterlikha vizvabIjaM kstuurikaadyairvrbhuurjptre| bAho vRtaM rupapataGgaveSTayaM sImantinInAM vidadhAti mohAm // 52 / / __ iirnyjikaa||3|| viSNo: pade samabhiyojaya roSabIjaM mAnuSyacarmaNi viSeNa salohitenA kuNDe prapUrya khadirajvalanena taptaM zatrorakAlamaraNaM kurute'vikalpAt // 53 // hUMraJjikA // 4 // bhUrje'rUNena saviSeNa makArabIjaM haM sthAnake likha mliimlmuutrevessttym| mRtpAtrikodaragataM nihitaM zmazAne duSTasya nigrahamidaM vidadhAti yantram // 54 // ma: yantraM bibhItaphalake viSalohitAbhyAM, mH|||5|| mAsthAnake'gnimarutoH pravilikhya bIjam / saMveSTaya vAjimahiSodbhavakezapAzaiH, pretAlayasthamacireNa karoti vairam // 55 // yaH6 analapavanabIjevAyubIjaMsasRSTiM, citijagarakAkA medhyyuktairvilaikhym| gaganagamanapakSaNodyakhaNDodhvajAnAMpavanahatamarAtyuccATanaM tadvida // 56 // yaH 7 svalpenamAnuSabhuvAnRkapAlayugme pUrvoditAkSarapade vilikhet khbiijm| zveDAruNena mRtakAlayabhasmapUrNe proccATayedarikulaM nihitaM zmazAne // 57 // ha8 pretAmbare vyomapade vilekhyaM phaDakSaraM nimbanRpArkakSIraiH / siddhAlaye tannikhanet kSipAyAM bambhramyate kAka ivArikAm // 58 / / phaT 9 kUTaM phaDakSarapade likhe tkuGkumAdyairbhUrye vaSaTpadayutaM maThitaM trilohaiH| puMsAMsvabAhukaTikezagaledhRtAnAMsaubhAgyakRd yuvatibhUpativazyakAri // 59 // kSa vaSaT / 10 / kSasthAnake 'thalikhitaMharitAlakAdyai rindraM zilAtalapuTe kssitimnnddlsthlm| sUtreNa tatparivRtaM vidhRtaM dharAyAM kuryAt prasUtimukhadivyagaternirodham // 6 // ___laM 11 raJjikA dvAdazayantroddhAraH / / ajapuTaM likhennAma glauM kSaM puurnnenduvessttitm| vajrASTakaparicchinnamagrAntabrAhmaNAkSaram // 61 // tabAhye bhUpuraM lekhyaM zilAyAM taalkaadinaa| koSAdistammanaM kuryAt pItapuSpaiH supUjitam // 6 // OM glauM kSaM ThaMlaM svaahaa| saMlikhya nAmASTadalAbjamadhye mAyAvRtaM SoDazasatkalAbhiH / klI blUM tathA drAmatha yojayitvA dikstheSu patreSu sadA krameNa // 63 / / homaM likhedakuzabIjamuccaiH kiJcAnyapatreSu bahistrimUrtiH / bhUrje himAdyairvidhRtaM svakaNThe saubhAgyavRddhi kurute'GganAnAm / / 64 / / kSajabhamaharephapiNDaiH pAzAGkuzabANaraJjikAyuktaiH / saubhAgyarakSA praNavAdyaiH kuru mantrin / SaT karmANyudayamavagamya // 65 / / OMkSlyU~ jamlvayU~ bhalyU~ mmlyU~ hamlyU~ imlyU A~ ko hrIM klIM blU~ drIM drIM saMvauSaT tribhuvana sAraH / sahastra 12 japa: / dazAMzena homaH / / vazyavidveSaNoccATe puurvmdhyaapraahnke| sandhyArdharAtrarAtryante mAraNe zAntipauSTike // 66 // vaSaD vazye phaDuccATe huM dveSe pauSTike svdhaa| saMvauSaDAkarSaNe svAhA zAntike'pyatha mAraNe // 67 // pItAruNAsitaiH puSpaiH stmbhnaakRssttimaarnne| zAntipauSTi kayoH zvetai japenmantraM prayatnataH // 68 // kuryAd hastena vAmena vshyaakrssnnmohnm| zeSakarmANi homaM ca dakSiNena vicakSaNaH // 6 // udadhIndramArutAntaka nairRtakuberadikSu kRtavadanaH / zAntikarodhoccATana mAraNasampuSTijanavazya: ||70 // zAntipuSTau bhaveddhomo dUrvAzrIkhaNDataNDulaiH / mahiSAkSaraGakAmbhojaiH purakSobho nigadyate ||7|| karavIrAruNaiH puSpairaGganA kSobhamuttamam / homaiH kramukapatrANAM rAjavazyaM vidhIyate // 72 // gRhadhUpanimbapatrai rdvijapakSalavaNarAjikAyuktaiH / hutaitrisandhyavihitai vidveSo bhavati manujAnAm // 73 // pretAlayAsthikhaNDaibibhItakAGgArasamadhUmayutaiH / saptAhavihitahomairarAtimaraNaM budhai ISTam ||74|| dhyAt 205 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAtakartRkazrI zratadevatA-mantragarbhitastotram / ne. vi. ka. jJA. bhaM. sUrata prata naM. 3718 tathA 372 naivedyadIpAdibhirindrasaGkhayaiH suvarNapAdAvabhipUjya devyaaH| svavAmadezasthitasavyahasto mantrI pradadyAt sahiraNyamambhaH / / 75 / / vidyA mayeyaM bhavate pradattA tvayA na deyAnyadRze janAnAM / taca zrAvayitvA gurudevatAnAmagreSu vidyAM vidhinA pradeyA / / 76 / / AjJAkramaH katinA malliSeNena jinasenasya suununaa| racito bhAratIkalpa: ziSTalokamanohara: // 77 // sUryAcandramasau yAvanmedinIbhUdharArNavAH / tAvat sarasvatIkalpa: stheyAccetasi dhImatAm // 78 // iti zrImalliSeNAcAryakRta zrI srsvtiimntrklpH| zrImalliSeNasArasvatavidhirayam - prathamaH kRtasnAnaH samauna: prAta: zrIbhAratyA: pUjAMkRtvA vihitArkakSArodanaH tato'nantaraM sandhyAsamaye punaH snAtvA sarvavyApAravarjito bhUtvA zuci: zvetaM vastu dhyAyet / OM hrIM bhUrisI bhUtadhAtrI bhUmizuddhiM kuru kuru svaahaa| // 2 // bhuumishuddhimntrH| OM hrIM vAM namo arihaMtANaM azuciH zucIrbhavAmi svaahaa| aatmshuddhimntrH|| OM hrIM vada vada vAgvAdinI hA~ hRdayAya namaH / hrIM zirase nmH|| ha~ zikhAyai namaH / hA~ kavacAya namaH / haH astrAya namaH / iti sakalIkaraNaM vidhaatvym| tato'mRtamantreNa sarasvatyAH pUjA kriyte| OM hrIM gurubhyonamaH // OM hrIM zAradAyai namaH / / OM hrIM namo arihNtaann| OM hrIM namo siddhaannN| OM hrIM namo AyariyANaM / OM hrIM namo uvajjhAyANaM / OM hrIM namo loe savvasAhUNaM / eso paMca nmukkaaro| savva paavppnnaasnno| maMgalANaM ca svvesiN| paDhamaM havai maMgalaM // 1 // zrI varddhamAnamAnamya natvA guru pdaambuje| zrI kalpakAmadugdhA (vai) phalaiH bhAsvaramAMmaMjarI // 1 // ekAkSarI mahAvidyA dvayakSarI caaghnaashinii| tryakSarI sarvadA zreSThA caturvarNa bhayaMharI OM vardhamAna vighnahartA hrIM RddhivRddhikrii| zrI sukhadAyI trisandhyaM harIyaM (hrIM) hyauM duHkhanAzinI // 3 / / mAM matinirmalakartA zrutaM shaarddaayinii| avadhityaM bhavAlokyaM manaH paryavajJApanI // 4|| kevalaM kevalAloke jJAtaM codrjaatmke| IdaM zAktimahaM bodhaH kathaM mama na pUrNazI aiM klIM hrIM zrutadevatAyai mama sarva siddhiM dApaya 2 svAhA / / OM klIM hrIM zrIM zrutadevatAyai triloka dIpakAya bhAskaratejA mithyAtimirakhaMDanAya 2 svAhA // OM kroM klIM zrI zrutadevatAya bhagarate OM hrIM somAya OM hrIM yamAya OM hrIM varuNAya OM hrIM kuberAya OM hrIM digpAlAya, OM hrIM urdhvalokAya OM hrIM adholokAya OM hrIM tiryaglokAya OM hrIM samasta suravargAya OM hrIM koTAnakoTI devadevIgaNAya zrI zrRtadevI pAdAMbuja sevanAya 2 svaahaa| OMkSAM kSIM hUM zrI zrutadevatA kAmezvarI sakaladurita mahAbhayaharaM hrAM hra ja kSa hrIM phuTa phuT svaahaa| OM namo zrutadevI yA bhagavaI dhavalagAtrAya surAsurakoTAkoTyAdisahitAya sarvalokaAnaMdakAraNIbhagavatI sarvasiddhi vidyAbudhAyaNI sarvajJI sarvavidyA maMtrayaMtramudrAsphoTanAkarAlI sarvopadravayogacUrNamathanI sarvaviSapramardinI devIbhagavatIajitAyAH svakRtaM vidyA maMtra taMtra joga cUrNa rakSaNA jaMbhAparasenAmardanI namo bhagavaI AnaMdI sarvaroganAzinI sakalasaMghaAnaMdakAriNIM zrIzrRtadevI bhaMgI bhagavatI sarvasiddhividyA budhAyaiNI mahAmohinI trilokadarzinI sarvakSudropadravasaMhAraNI OM namo bhagavate sarvajJI sarvagrahanivAraNI phuTa 2 kaMpa 2 zIghraM 2 cAlaya 2 bAhaM vAlaya,2 gAtraM cAlaya 2 pAdaM cAlaya 2 sarvAMgaM cAlaya 2 lolaya 2 dhanu 2 kaMpaya 2 kaMpAvaya 2 sarvaduSTavinAzAya sarvarogavinAzAya, jaye vijaye ajite aparAjite jaMbhe mohe ajite hrIM 2 phuTa 2 svaahaa| OM amRte ! amRtodbhave! amRtavarSiNi! amRtavAhinI ! amRtaM strAvaya strAvaya saM saM (aiM aiM) klIM klIM blU (blU) drAM drIM drAvaya drAvaya svaahaa| atha maNDalasthApanA vidhIyate - OM hIM mahApadmayazase yogapIThAya namaH pIThasthApanamantraH / / OM hrIM amale ! vimale ! sarvajJe ! vibhAvari ! vAgIzvari ! kalambapuSpiNi svaahaa| pratiSThAmantraH tato maNDalapUjA vidhiiyte| OM sarasvatyai namaH / pUjAmantraH / maNDalAgre'gnikuNDaM samacaturastraM vidhIyate aGgala 16 pramANam / tato mUlamantreNa jApa 12000 / tato dazAMzena homaH / guggala-madhu-dhRtapuSpasahitaguTikA canaka pramANA 12000 homaH pippalapalAzazamIsamidhaiH / mUlamantreNa karajApalakSa 100000 / tata: siddhiH| iti malliSeNAcAryakRta-sarasvatI-mantrakalpaH sampUrNaH / 206 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puraspura zAMtItA jayAdevI zrIbhagavatI zrutadevatA OM jinamukha nivAsinI jinezvarI brahmANi brahmavAdinI bhAratI sarasvatI IzvarI mahezvarI haMsezvarI haMsavAhinI haMsagAminI haMsavaraNI dhavalagAtrI kamalamukhI kamalavAhinI annapUrNA sarvaItopadrava durbhikSaduH kAlamArI marakIcUraNI bhagavatI zrI zrutadevatA zramaNasaMgha zAMtikarA bhavaMtI tuSTikarI bha. puSTikarA bha. OM RddhikarI bha. hrIM siddhikarA bha. zrI vRddhikarA bha. OM hrIM zrIM klIM aiM Rddhi-vRddhi-buddhi-siddhilakSmIkarA bhavaMtI akSINahiraNyasauvarNadhanadhAnya koza koSTAgArAsaMpannacca bhaveyumaNimuktavajravaiDUrya-zaMkhazila pravAlajAtirUparajata: samRddhA ca sarve zramaNasaMghabhaveMu tathAgatamarhada-samyaktvasaMbaMdhI kecit svasace (samaye) bhagavAn vAg vAkyaM satyaM anyaM mithyAdharmaprItino karoti taduktaM, jaMbudvIpe dakSiNArdhabharate rAjagRhe pronaga rAjyaM saMvaro nAma nAmAbhyAM mahatvadaridroduHkhe dInanirgatAnI puNyajogena tapriyA putrI prasUtAni tena bAlamAtreNa pUrvabhavakRtagurudattaakSayanidhitapaH kRtaprabhAvena yatra yatra pAdaM dharatI tatra tatra hiraNyasauvarNapragaTIbhavamahatvaRddhivAMno jAtAete vastutvAdanye'pi bhavyajIvAH samyaktvadRSTi zrAvaNAdamAse 4 caturthI tithau akSayanidhitapa ArAdhitAnI tenena sudarIvat akSayasukhajAn pragaTitAni jAtAni zrIkalpamaMjarI zrutadevatAbhagavatI manovAMchita prapUritAni OM hrIM zrIM klIM aiM zrI zrutadevatA bhagavatI mahAlakSmI AyA (A~) namo namo mama zramaNasaMdha manavAMchita (taM) pUraya 2 svaahaa| OM hrIM arha haMsavAhanI te asiAusA namo nama: bhagavatI vAhIjalajalaNatakaraharIkarI corArI ahiviSAdibhayaM haro haro svAhA OM svayamevAgatya dhanadhAnyahiraNyasauvarNaratnavRSTipAtayiSyaMti teprItA zrutadevI zAsanaprItA budhapraptA prItAdharmaprAjJaptA prItA mama dharma bhANakasya zayane namo sarvajJI ratnatraye OM namo bhagavate vajradharasAgasUrI nirghoSaNAya tathAgatAya OM vizvaodhAre svAhA OM vizva odhAraNI svAhA hRdayaM OM lakSmIye (lakSmayai) svAhA hRdayaM upadradayaM zrI zrutadevIlakSmIbhutala nivAsanIye (nivAsinyai) svAhA saM a thI dyaM OM yAnapAtrA vahe svAhA OM sarasvate haMsavAhanIye (hinyai) svAhA anutpannAnAM dravyANAmutpAdani utpannAnAM dravyANAM vRddhikarI OM TIlI 2 Tela 2 ina 2 AgacchAgaccha zrI zrutadevI bhagavatImavilaMba mama zramaNasaMghasya manorathaM pUraya dasabhyo digbhyo athodakadhArAparipuraNatimahI athAtammaMsi bhAskarI-razmIna: vidhyAyate ciraMtanAni yathA zazI zItA zanAnI paadyotyossdhii| svAhA OM hrIM varuNAya svAhA OM hrIM vaizravaNAya svAhA digbhyo vidigbhya utpAdayatu me kAMkSAM viraha anumodayatu idaM maMtrapadaM OM haluM hrIM ehye hi zrI zrutadevI bhagavatI dadaye svAhA / etad bhavatyA AryavasudhArAyAM hRdayaM mahApApakAriNe'pi siddhAMteparuSapuruSa pramANAM ca bhogAn dadAti dUSitaM ca manoratha paripUrayati sarvakAmAduhAn yAn kAmAnkAmAyati tAMstAni tAn paripUrayaMti muulvidyaa'ym| OM namo ratnatrayAya namo zrutadevi dhanaduhite OM hrIM zrIM vasudharI vasudhArA pAtaya 2 smaru 2 dhanezvarI dhanadehi dhanade ratnadehi hemadhana-ratna-sAgara mahA nidhAne nidhAnakoTi satasahe zraparivRti e ahne zrI zrutadevI bhagavati pravizya matpuraM matpUraya 2 samaNasaMghapuraM samaNasaMgha pUraya 2 mabhavane zramaNasaMghabhavane mahAdhanadhAnya dhArApAtaya 2OM hUM traTake jinamukhakailAza vAsanIye svAhA mhaavidyaa| arhate samyagsaMbuddhAya auM zrIM surUpe suvadane bhadre subhadre bhagavati zrutadevI maMgale bhagavati sumaMgalavatI agrale agravati ale acale acapale udghAtini udbhedIni ucchedani udyotini saMkhavati dhanavatidhAnyavati udyotavati zrImati prabhavati zrutadevi amale vimale nirmale rurume surume bhagavati surupa vimale arcanaste atanaste vimanaste anunaste avanatahaste vizvakezI vizvanasI vizvanaMsa vizvanaMza vizvarUpiNI vizanaSI vizvasiri vizaddhazIle vigRhanIye visudhanIye uttare anuttare akure saMkure naMkure prabhaMkure rirIme rurume khikhime khukhuma vidhime vidhIme dhudhume tatare tatare ture ture tara tara tatara tatara tAraya tAraya mAM sarvaM sattvaM ca vaje vajra vajragarbhe vajropame vajraNI zrI zrutadevI vajrAvati uke bukke dukke dakkedhake Dhakke varake AvartanI prAvartanI nivartanI nivarakhaNI pravarakhaNI pravarSaNI varddhanI pravarddhanI nikSAdane vajradhara sAgara ni?SaM tathAgata anusmara 2 smara 2 sarva tathAgata satyamanusmara 2 mama zramaNa saMghasya satyamanusmara anIhArI anihAra akSayanidhI tapArUDhyA tapa 2 ruDha 2 pUra 2 pUraya 2 OM hrIM zrIM aiM klI zrI zrutadevI bhagavati vasudhAre mama zramaNasaMghasya saparivArasya sarvesyA (SAM) satvAnAM ca bhara 2 bharaNI zrI zrutadevI kalpavallI zAMtimati jayamatI mahAmatI sumaMgalamatI piMgalamatI subhadramatI zubhamatI caMdramatI AgacchAgaccha samayamanusmara svAhA AdhAramanusmara svAhA AkAramanusmara svAhA avarNamanusmare svAhA prabhAvamanusmare svAhA svabhAvamanusmare svAhA ghRtimanusmare svAhA sarvatathAgatAnAM vinayamanusmare svAhA hRdayamanusmara svAhA upahRdayamanusmare svAhA jayamanusmare svAhA vijayamanusmare svAhA sarvasattvavijayamanusmara svAhA sarva tathAgatavijayamanusmare svaahaa| OM zrI vasumukhI svaahaa| OM vasuzrI svAhA OM vasuzriye svAhA OM vasavai svAhA OM vasumati svAhA OMvasumatizriye svAhA OMvasudhIre svAhA OM hrIM zrI zrutadevI dharaNI dhAraNI svAhA OM sagaya saumye samayakarI mAhAsamaye svAhA OM zriye svAhA OM zrIM karI svAhA OMdhanakarI svAhA OMdhAnyakarI OM hrIM zriye zrI zrutadevI bhagavatI ratnavarSaNI svAhA... iMdracaivazcatazceva varaNe dhannado athA, manonagAmanI sidhI citAyatI sadA nRNA ||1|tthaimaanii yathAkAma citatu satate mama praNayaMtu prasIdhaMtu sarva maMtra padAniha / / 2 / / suTa 2 khaTa 2 khiTI 2 khaTu 2 saru 2 muca 2 maruca 2 tarpaNI 2 tarjanI 2 OM hrIM zrI zrutadevI bhagavatI mama zramaNasaMghe dIhI dApaya 2 uttiSTha 2 hiraNyasuvarNapradApaya svAhA annapAnAya svAhA vasunipAtaye svAhA gau svAhA zubhaye svAhA vasu svAhA vasudadhi patae svAhA OM hrIM iMdrAya svAhA OM hrIM yamAya 207 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM zrutadevI vasudhArI mahAvRSTinipAtanI vasu svaahaa| mUla hRdaya OMvasudhAre sarvArthasAdhane sAdhaye 2 uddhara 2 rakSa 2 sarvAnidhiyaMtraM vauca caTa dvaTaTa vaTaTa daMDaM svaahaa| parama hRdaya OM namo zrI zrutadevI bhagavatye Arya lovaDike athAjinAsaM 2 rakSaNI phahaste dIvahaste dhanadevaradezaddha vizuddha zivaMkarI zAMtikarI bhayanAsanI bhayaduSaNI sarvaduSTAn bhaMjaya 2 sthaMbhaya 2 mama zramaNa saMgha zAMtipuSTI kuru kuru svaahaa| upasargA kSayaMkArI chedaMtI vighnvllrii| dadAti sarvadA siddhi namo'stu kalyANakAriNI / / sarvamaMgalamAMgalyaM srvklyaannkaarnnN| pradhAnaM sarvadharmANAM jainaM jayati zAsanam // 1 // iti mantragarbhita-zrutadevatA-stotraM sampUrNam babhUva mUka-vatso'pi, siddhAntam kartumakSamaH / tadA jagAma bhagavAn, AtmA zrIkRSNa IzvaraH // 10 // uvAca sa ca tAM stauhi, vANImiSTAM prajA-pate! saca tuSTAva tAM brahmA, cAjJayA paramAtmanaH // 11 / / cakAra tat-prasAdena, tadA siddhAntamuttamam / yadA'pyanantaM papraccha, jJAnamekaM vasundharA / / 12 / / babhUva mUka-vatso'pi, siddhAntam krtumkssmH| tadA tAM sa ca tuSTAva, santrasta kazyapAjJayA / / 13 / / tatazcakAra siddhAntam, nirmalaM bhrama-bhaJjanam / vyAsa: purANa-sUtraM ca, papraccha vAlmIkiM yadA // 14 // maunI-bhUtazca saMsmAra, tAmeva jagadambikAm / tadA cakAra siddhAntam, tad vareNa munIzvaraH // 15 // samprApya nirmalaM jJAnaM, bhramAndhya-dhvaMsa-dIpakam / purANa-sUtraM zrutvA ca, vyAsaH kRSNa-kulodbhavaH // 16 / / tAM zivAM vedadadhyau ca, zata-varSaM ca pusskre| tadA tvatto varaM prApya, satkavIndro babhUva ha ||17|| tadA veda-vibhAgaM ca, purANaM ca cakAra saH / yadA mahendra: papraccha, tatva-jJAnaM sadA-zivam // 18 / / kSaNaM tAmeva saJcintya, tasmai jJAnaM dadau vibhuH / papraccha zabda-zAstraM ca, mahendrazca bRhaspatim ||19|| divyaM varSa-sahastraM ca, sa tvAM dadhyau ca pusskre| tadA tvatto varam prApya, divya-varSa-sahasrakam // 20 // uvAca zabda-zAstraM ca, tadarthaM ca sureshvrm| adhyApitAzca ye ziSyAH, pairadhItaM munIzvaraiH // 21 // te ca tAM pari-saJcintya, pravartante sureshvriim| tvaM saMstutA pUjitA ca, munIndraiH manu-mAnavaiH // 22 // daityendraizca suraizcApi, brahma-viSNu-zivAdibhiH / jaDI-bhUtaH sahastrAsyaH, paJca-vaktrazcaturmukhaH // 23 // yAM stotuM kimahaM staumi, tAmekAsyena mAnavaH / ityuktvA yAjJavalkyazca, bhakti-namrAtma-kandharaH // 24 / / praNanAma nirAhAro, ruroda ca muhrmuhuH|| jyoti-rUpA mahA-mAyA, tena dRSTA'pyuvAca tam // 25 / / sa kavIndro bhavetyuktvA, vaikuNThaM ca jagAma h| ___ yAjJavalkya -kRtam vANI, stotrametat tu ya: paThet // 26 / / sa kavIndro mahA-vAgmI, bRhaspati-samo bhvet| ___mahA-mUrkhazca durbuddhiH, varSamekaM yadA paThet // 27 // sa paNDitazca medhAvI, su-kavIndro bhaved dhruvam // 28 // (zrImad-devI-bhAgavata, a06-5) sarasvatI mahA-stotram / (prastuta 'sarasvatI mahA-stotra' kA eka varSa taka pATha karane se mUrkha vyakti kI bhI mUrkhatA dUra ho jAtI hai| nitya-pATha karane se pATha-kartA medhAvI ho jAtA hai| yaha maharSi yAjJavalkya kA anubhUta prayoga hai - saM0) kRpAM kuru jaganmAtarmAmevaM ht-tejsm| guru-zApAt smRti-bhraSTaM, vidyA-hInaM ca duHkhitam // 1 // jJAnaM dehi smRti vidyAm, zaktiM ziSya-prabodhinIm / grantha-kartRtva-zaktiM ca, su-ziSyaM su-pratiSThitam // 2 // pratibhA sat-sabhAyAM ca, vicAra-kSamatAM zubhAm / laptaM sarvaM daiva-yogAt, navI-bhUtam punaH kuru // 3 // yathAMkuMra bhasmani ca, karoti devatA punaH / brahma-svarUpA paramA, jyoti-rUpA sanAtanI // 4 // sarva-vidyAdhi-devI yA, tasyai vANyai namo nmH| ___ visarga-bindu-mAtrAsu, yadadhiSThAnameva ca / // 5 // tadadhiSThAtrI yA devI, tasyai nItyai namo namaH / vyAkhyA-svarUpA sA devI, vyAkhyA'dhiSThAtrI ruupinnii||6|| yayA vinA prasaMkhyA-vAn, saMkhyAM kartuM na shkyte| kAla-saMkhyA-svarUpA yA, tasyai devyai namo namaH // 7 // bhrama-siddhAnta-rUpA yA, tasyai devyai namo namaH / smRti-zakti-jJAna-zakti-buddhi-zakti-svarUpiNI // 8 // pratibhA-kalpanA-zaktiH, yA ca tasyai namo namaH / sanatkumAro brahmANam, jJAnaM papraccha yatra vai // 9 // pAtam 208 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 5 // // 6 // nija-kAnti-vilAyita-candra-zivaM, tava naumi sarasvatI ! tava padA-yugam bhava-sAgara-majanabhIti nutaM, prati-pAdita-santati-kAramidam / vimalAdika-zuddha-vizuddha-padaM, tava naumi sarasvati ! tava pAda-yugam paripUrNa-manoratha-dhAma-nidhiM, paramArtha-vicAra-viveka-vidhim / sura-yoSita-sevita-pAda-talaM, tava naumi sarasvati! pAda-yugam guNanaika-kula-sthiti-bhIti-padaM, guNa-gaurava-garvita-satya-padam / kamalodara-komala-pAda-talaM, tava naumi sarasvati ! pAda-yugam // 7 // // 8 // ||phl-shruti|| zaklAM brahma-vicAra-sAra-paramAM AdyAM jagad-vyApinIm / vINA-pustaka-dhAriNImabhayadAM jADyAndhakArApahAm / / haste sphATika-mAlikAM vidadhatIM padmAsane saMsthitAm / vande tAM paramezvarIM bhagavatIM buddhi-pradAM zAradAm // 1 // yA kundendu-tuSAra-hAra-dhavalA yA zubhra-vastrAvRtA, yA vINA vara-daNDa-maNDita-karA yA shvet-pdmaasnaa| yA brahmAcyuta-zaGka-prabhRtibhirdevaiH sadA sevitA, sA mAM pAtu sarasvatI bhagavatI niHzeSajADyApahA // 2 // hrIM hrIM hRdyaikabIje zaziruci-kamale kala-visRSTa-zobhe, bhavyai bhavyAnukUle kumati-vana-dave vishv-vndyaaNghri-pdm| po padmopaviSTe praNata-jano moda sampAdayitrI, protphulla-jJAna-kUTe hari-nija-dayite devi ! saMsAra-tAre // 3 // aiM aiM dRSTa-mantre kamala-bhava-mukhAmbhoja-bhUta-svarUpe, rupArupa-prakAze sakala-guNa-maye nirguNe nirvikaare| na sthUle naiva sUkSme'pya vidita-vibhave nApi vijJAna-tatve, vizve vizvAntarAle sura-vara-namite niSphale nitya-zuddhe // 4 // nIcenA stotrano pratidina traNavAra pATha karavo. sarasvatInI pUrNa kRpA maLaze tathA mokSa prApta thaze. OM ravi-rudra-pitAmaha-viSNu-nutaM, hari candana-kuMkuma-paGka-yutam / muni-vRnda-majendra-samAna-yutaM / tava naumi sarasvati! pAda-yugam zazi-zuddha-sudhA-hima-dhAma-yutaM, zaradambara-bimba-samAna -karam bahu-ratna-manohara-kAnti-yutaM, tava naumi sarasvati! pAda-yugam // 2 // kanakAbja-vibhUSita-bhIti-yutaM, bhava-bhAva-vibhAvita bhava-bhAva-vibhAvita-bhinna-padam / prabhu-citta-samAhita-sAdhu-padaM, tava naumi sarasvati! pAda-yugam // 3 // mati-hIna-janAzraya-pAramidaM, sakalAgama-bhASita-bhinna-padam / pari-pUrita-vizvamaneka bhavaM, tava naumi sarasvati ! pAda-yugam sura-mauli-maNi-dyuti-zubhra-karaM, viSayAdi-mahA-bhaya-varNa-haram / idaM stotraM mahA-puNyaM, brahmaNA prikiirtitN| yaH paThet prAtarutthAya, tasya kaNThe sarasvatI / / trisaMdhyaM yo japennityaM, jale vApi sthale sthitaH / pATha-mantre bhavet prAjJo, brahma niSTho punaH punaH hRdaya-kamala madhye, dIpa-vad veda-sAre, praNava-mayamatayaM, yogibhiH dhyAna-gamyakam / / hari-guru-ziva-yogaM, sarva bhUtasthamekam / sakRdapi manasA vaidhyAyeta yaH saH bhavenmukta : (paM. kRSNAnaMdamizra, vaidya kakarA, prayAga kI kRpAse prApta) // 1 // zrI sarasvatI-vizvajayaM kavacam / zrRNu vatsa! pravakSyAmi, kavacaM-sarva-kAmadam / zruti-sAraM zruti-sukhaM, zrutyuktaM shruti-puujitm| uktaM kRSNena go-loke, mahyaM vRndAvane vne| rAsezvareNa vibhunA, rAsane raas-mnnddle| atIva-gopanIyaM ca, kalpavRkSasamaM param / azrutA'bhUta-mantrANAM, samuhaizca smnvitm| yaddhRtvA paThanAdbrahman ! buddhimAMzca bRhaspatiH / yaddhRtvA bhagavAJchukraH, sarvadaityeSu puujitH| paThanAd dhAraNAd vAgmI, kavIndro vAlmiko muniH / // 4 // 209 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // phl-shruti|| iti te kathitaM vipra! srv-mntrogh-vigrhm| iyaM vizva-jayaM nAma, kavacaM brahma-rUpiNam / purA zrutaM dharma-vaktrAt, parvate gndh-maadne| tava snehAt mayA''khyAtaM, pravaktavyaM na kasyacit / gurUmabhyarcya vidhi-vad, vastrAlaGkAra-candanai / praNamya daNDa-vabhUmI, kavacaM dhArayet sudhIH / paJca-lakSya-japenaiva, siddha tu kavacaM bhvet| yadi syAt siddha-kavaco, bRhaspati-samo bhvet| zaknoti sarvaM jetuM saH, kavacasya prasAdataH / iti te kANva-zAkhoktaM, kathita kavacaM mune! / / svAyambhuvo manuzcaiva, yaddhRtvA sarvapUjitaH kaNAdo gautamaH kaNvaH, pANiniH zAkaTAyanaH / granthaM cakAra yaddhRtvA, dakSa: kAtyAyanaH svayaM / dhRtvA veda-vibhAgaM ca, purANAnyakhilAnI c| cakAra lIlA-mAtreNa kRSNa-dvaipAyana: svayam / zAtAtapazca samvA , vasiSThazca parAzaraH / yaddhRtvA paThanAd granthaM, yAjJavalkyazcakAra saH / RSya-zrRGgo bharadvAjacA''stIko devlstthaa| jaigISavyo'tha jAbAli ryaddhRtvA sarvapUjitaH / kavacasyA'sya viprendra ! RSireva prajA-patiH / svayaM bRhaspatizchando, devo rAsezvaraH prabhuH / sarva-tattva-parijJAta-sarvArtha-sAdhaneSu c| kavitAsu ca sarvAsu, viniyoga: prakIrtitaH / ||muul paatth|| OM aiM sarasvatyai svAhA, ziro me pAtu sarvataH, OM aiM vAgdevatAyai svAhA, bhAlaM me srvdaa'vtu| OM aiM sarasvatyai svAhA, zrotraM pAtu nirantaram, OM hrIM bhAratyai svAheti, netrayugmaM sdaa'vtu| aiM hrIM vAgvAdinyai svAhA, nAsA me sarvato'vatu, hrIM vidyA'dhiSThAtRdevyai, svAhA oSThaM sdaa'vtu| OM zrIM hrIM brAmyai svAheti, danta-paGktIM sdaa'vtu| aimityekAkSarI mantro, mama kaNThaM sdaa'vtu| OM zrIM hrIM pAtu me grIvA, skandhaM me zrIM sadA'vatu, zrI vidyA'dhiSThAtRdevyai, svAhA vakSaH sdaa'vtu| OM vidyA-svarUpAyai ca, svAhA me pAtu nAbhikAm, OM hrIM hrIM vANyai svAheti, mama pRSThaM sadA'vatu : OM sarva-varNAtmikAyai, padma-yugmaM sadA'vatu, OM rogAdhiSThAtRdevyai, sarvAGga me sdaa'vtu| OM sarva-kaNTha-vAsinyai, svAhA prAcyAM sadA'vatu / OM hrIM jihyAgravAsinyai, svAhA'gni dizi rksstu| OM aiM hrIM zrIM klIM sarasvatyai budha-jananyai svAhA, satataM mantra-rAjo'yaM, dakSiNe mAM sadA'vatu / kavi-jihvAgra-vAsinyai, svAhA mAM vAruNe'vatu, OM sadA'mbikAyai svAhA, vAyavye mAM sdaa'vtu| OM gadya-padya-vAsinyai, svAhA mAmuttare'vatu, OM sarva-zAstra-vAsinyai, svAhezAnyAM sdaa'vtu| OM hrIM sarva-pUjitAyai, svAhA cordhvaM sadA'vatu, aiM hrIM pustaka-vAsinyai, svAhA'dho mAM sadA'vatu / grantha-bIja-svarUpAyai, svAhA mAM srvto'vtu|| ||shrii brahma-vaivarta-mahA-purANe nArAyaNa-nArada-samvAde sarasvatI vizva-jayaM kvcN|| huM siddha sArasvata nAmanA uttama stotrane kahuM chuM - umA ca bhAratI bhadrA, vANI ca vijayA jyaa| vANI sarva-gatA gaurI, kAmAkSI kamala-priyA / / sarasvatI ca kamalA, mAtaGgI cetanA shivaa| kSemaGkarI zivAnandI, kuNDalI vaiSNavI tthaa|| ainTrI madhu-matI lakSmIrgirijA shaambhvaambikaa| tArA padmAvatI haMsA, padma-vAsA manonmanI / / aparNA lalitA devI, kaumArI kabarI tthaa| zAmbhavI sumukhI netrI, trinetrI vishv-ruupinnii| AryA mRDAnI hrIMkArI sAdhanI sumanazca hi| sUkSmA parA'parA kArta-svara-patI hri-priyaa|| jvAlA mAlinikA carcA, kanyA ca kmlaasnaa| mahA-lakSmI mahA-siddhiH svadhA svAhA sudhaamyii| triloka-pAvinI bhI, trisandhyA tripurA tryii| trizaktistripurA durgA, brAhmI trailokya mohinI / / tripuSkarA trivargadA, trivarNA trisvdhaa-myii| triguNA nirguNA nityA, nirvikArA niraJjanA / / kAmAkSI kAminI kAntA, kAmadA klhNsgaa| sahajA kAlajA prajJA, ramA mnggl-sundrii|| vAg-vilAsA vizAlAkSI, sarva vidyA sumngglaa| kAlI mahezvarI caiva, bhairavI bhuvneshvrii|| vAg-bIjA ca brahmAtmajA, zAradA kRssnn-puujitaa| jaganmAtA pArvatI ca, vArAhI brahma ruupinnii| kAmAkhyA brahmacAriNI, vAmadevI vrdaambikaa|| 210 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuMdidugokaravIra - tusAravannA, sarojahatthAkamale nisannA / vAesiri putthaya vaggahatthA suhAya sA amha sayA pasatthA sani majjha sayA vimalaMgovaMga guNa mahagdhaviyA / tijayapiyAmahamuhakamalavAsiNI kuNaDa suyadevI gambhIrapasannapayappavAhiNiM vibuhajaNamaNANaMdaM / kavikulagirissa vaMde sarassahaM iMda bhUissa jIe aNuggiyA suvasAgara pAragAmiNo huti / muNiNa maNayasAyaM sA amhaM kuNaDa suyadevI kuMdedujjvalavannA jiNiMdavayaNAraviMdasaMbhUyA / vasaDa vayaNe iyANi amhANa sarassAI devI jA vimaladaMsaNadharA sudaMsaNA daMsaNijjavaradehA / sA amhasamIhiyakajja sAhaNe hA duriyAI mAdhirUDhA varadANadhannA vAesirinANa guNovavannA / nipi ahaM havauppasannA kuMdidu gokkhIra tusAravannA caNamaha paNamaMtamahAkaiMda saMkatanayaNa paDibiMba | kayanIluppalapUyaM va bhAraI caraNanahanivahaM bhahaM sarassaIe sattassaraNosavayaNavasahIe / jIyaguNehiM kavicarA mayA vi nAmeNa jIvaMti vaMdittu ceie samma chaTTabhatteNa parijave / imaM suya devayaM vijjaM lakkhahA ceiyAla savvasUyasamUhamatI vAmakare gahiya potyA devii| jakkhakuhuMDI sahiyA deMtu avigdhaM mama nANaM kammasusaMThiyAcalaNA, amaliye koraMTaveTa saMkAsA / suyadevayA bhagavaI mama matitimiraM paNAse viyasiya araviMdakarA nAsiya timirA suvAhiyA devI / majjhapi deu mehaM buhavibuhamaMsiyA Niccam stutayaH 11811 // 2 // // 3 // 11811 // 5 // ||6|| // 7 // ||61| zaraba 11811 // 10 // / / 11 / / / / 12 / / // 13 // bada vadati na vAgvAdini bhagavati kaH zrutasarasvatI gamecchuH / raGgataraGgamativara taraNistubhyaM nama itIha / / 14 / / prasAdapotaM samavApya yasyA, staranti santo'khilavAGmayAbdim / jADyAndhakAravrajasUryarUpAM, sA zAradA me varadA sadA'stu // 15 // kanaka nirmalakuNDaladhAriNI, kanakagarbhabhAvA bhuvanezvarI / sukavikAmitapUraNa tatparA, janayati prakaTaM sukhasaJcayam ||16|| jagatvayAdhIzamukhodbhavA yA vAgdevatAyAH smaraNaM vidhAya / vibhAvyate'sau sva paropakRtyai vizudvihetuH zucirAtmabodhaH ||17|| haMsA'mbuje niviSTA vAgbIje'yAntarAtma haMse vA / brAhmIva puNDarIkaM sarasvatI gautamaM namati / maMtrarAjarahasyam / / 18 / / sarasvatIsadA bhUyAdAhaMtI zAzvatI zriye / pUrNA prabhAtasaJcAta prabhavenduvivasvatoH sarasvatI mayA dRSTA vINA pustakadhAriNI / haMsavAhanasaMyuktA vidyAdAnaM varapradA 112011 jayanti te satkavayo, yaduktyA, bAlA'pi syuH kavitApravINAH / zrIkhaNDavAsena kRtAdhivAsAH, zrI khaNDatAM yAntyapare'pi vRkSAH // 21 // / / 19 / / tadivyamavyayaM dhAma sArasvatamupAsmahe / yatprasAdAt vilIyante mohAndha tamasacchaTA: yasyAprasAdAcchratasindhupAraM yAntIha mUrkhAzabhavanti dakSAH / zrI bhAratI bhAgavatI prasannA devAvaraM zrIzrutadevatA'sI vAgdevi ! saMvidena syAt sadA yA sarvadehinAm / cintitArthAn pipartIha kalpavallIva sevitA zvetapadmAsanAdevI zvetapuSpAbhizobhitA / zvetAMbaradharA nityaM cetagaMdhAnulepanA sarasvatyAH prasAdena kAvyaM kurvanti mAnavAH / tasmAt nizcalabhAvena pUjanIyA sarasvatI ||22|| 211 ||23|| ||24|| / / 25 / / ||26|| jayantu sarve'pi kavIzvarAste, yadIya satkAvyasudhApravAhaH / vikUNitAkSeNa sahajjanena nipIyamAno'pyati puSyatIva // 27 // vAgdevI zAradA brAhmI bhAratI gIH sarasvatI / haMsayAnA brahmaputrI sA sadA varadA'stu naH niSaNNAkamale bhavyA abjahastA sarasvatI / samyagjJAnapradA bhUSAda, bhavyAnAM bhaktizAlinAm vitIrNa zikSA iva hRtpadasthaM, sarasvatIvAhanarAjahaMsaiH / ye kSIra-nIra pravibhAgadakSA, vivekinaste kavayo jayanti // 30 // sAdhyakSA zrutadevI vA'nuyogAGgA caturbhujA / AtmAnuzAsanAd brAhmI saMvide haMsagAminI haste zarmadapustakAM vidadhatI zatapatrakaM cAparaM, lokAnAM sukhadaM prabhUtavaradaM sajjJAnamudraM param / ||28|| 113811 / / 31 / / Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tubhyaM bAlamRNAla - kandala lasallIlAvilolaMkara, prakhyAtA zrutadevatA vidadhatI saukhyaM nRNAM sunRtam zretAbjanidhi candrAzmaprAsAdasthAM caturbhujAm / haMsaskandhasthitAM candramurtyajvala tanuprabhAm zrI jinendramukhAmbhojavilAsaM vasa te sadA / jinAgamasudhAmbhodhi madhyAsini vidhute mukhendoraMzubhirvyAptaM yA bibharti vikasvaraM / kare padmamacintyena dhAmnA tAM naumi devatAm yasyA bhAti kare vikAsikamalaM vRndairalinAM vRtaM, sadyuktiprabhavAdi- vAdi vibhavAd dhAmatvamuccairgatam / sAdevI vikacAravindavilasat netrA trilokaisstutAH, hastanyastapustakA'stu bhavatAM vidhvasta mohAsadA tamogaNa vinAzinI sakala, kAlamudyotinI, dharAtalavihAriNI jaDasamAjavidveSiNI / kalAnidhi sahAyinI lasadalolasIdAminI, madantarAvalambinI bhavatu kA'pi kAdambinI zAradA zAradAmbhoja vadanA vadanAmbuje / sarvadA sarvadAsmAkaM sannidhiM sannidhiM kriyAt vINApustaka bhRnmarAlalulitaM dhatte ca rUpaM bahi: pUjA bhuvanatrayasya vizadaM jJAnasvarUpA'pi yA // 32 // // 33 // ||34|| ||35|| ||36|| // 37 // // 38 // // 39 // samajjhalaM vAdayatI karAbhyAM yA kacchapIM mohitavizvavizvAm / zaktitrirUpA triguNAbhirAmA vANI pradeyAt pratibhAM bhajatsu // 40 // caMdraprabhAM nIlagalaprayAnAM trinetraramyAM svaguNapratuSTAM / padmAsanAM tvAM prayaje'kSamAlA satpustakADhyAM ca mayUracAre // / 41 // tvAM muktAmaya sarvabhUSaNagaNAM zuklAmbarADambarAM, / / 42 / / gaurasudhAradhavalA mAlokya hRtpaGkaje / vINApustakamoktikAkSavalayazvetAbjavalgatkarAM, na syAt kaH sphuravRttacakra-racanAcAturyacintAmaNi : mauktikAkSa valayAbjakacchapI pustakAGkitakaropazobhite / padmavAsini himojjvalAni vAgvAdini no bhavacchide // 43 // ekacakrA caturhastA mukuTena virAjitA / prabhAmaNDalaMsaMyuktA kuNDalAnvitazekharA // akSAbjavINA pustakaM mahAvidyA prakIrtitA / / athaikadAvizvavihaGgavaMzottaMsena haMsena samuhyamAnA / bhAsAM bharaiH sambhRtazAradAbhrazubhraiH kakubbhAsamadabhramantI // 44 // svarvAranArIdhutacAmarAlI milanmarAlIkula saMkulazrIH / gaGgeva mUrttAnilanartitormi calAni celAni samudvahantI ||45|| nitAntamantyAkSarikAnavadyaiH padyaizca gadyaizca navoktihRdyeH / anukrameNobhayapArzvagAmyAM saMstUyagAnA zivakezavAbhyAm // 46 // murArinAbhinalinAntarAlanilInamUrtteralinirvizeSam / AkarNayantI zruti mujja kuJja samAni sAmAni caturmukhasya ||47 || zaratkuhUdhiSNyasamUhagaurA mekatra haste sphaTikAkSamAlAm / dAtuM natebhyaH kavitAlatAyAH subIjarAjImiva dhArayantI // 48 // kare parasminpraNatArttalokadAridraya kandaikaniSUdanAya / prasahya bindukRtapadmavAsAnivAsasambhoruhamudvahantI anyatrapANI vikacAravinda samAya tadbhRGgavighaTTanena / raNantIM nato'nuvela nivedayantImiva dhArayantI vidyAtrayI sarvakalAvilAsa, samagra siddhAntarahasyamUrteH / vAgvIrudhaH kandamivetarasminhastAmbujepustakamAdadhAnA sArasvatadhyAnavato'sya yoganidrAmupetAsya muhUrttamekam / svapnAntarAgatya jagatpunAnA zrI zAradA sAdaramityuvAca smRtvA maMtraM sahasracchadakamalamanudhyAya nAbhIhRdotthaM, zvetasnigdhordhvanAlaM hRdi ca vikacatAM prApya niryAtamAsyAt / tanmadhyecordhvarUpAmabhayadavaradAM pustakAmbhojapANiM, vAgdevI tvanmukhAccasvamukhamanugatAM cintayedakSarAlim bhairava padmAvatI kalpa // 53 // abjAsanA trinetrA bAlendujayakirITa yuktA zvetA / jaina saMhitA sitAmbarAM caturbhujAM sarojaviSTarasthitAM / sarasvatIM varapradAmaharnizaM namAmyaham mUlamaMtra OM hrIM zrIM vad vada vAgvAdinI svAhA / / / 49 / / 212. // 50 // // 51 // // 52 // abhayajJAna, mudrAkSamAlA - pustakadhAriNI / trinetrA pAtu mAM vANI jaTAbAlendumaNDitA 114411 vidyAnuzAsanasekzana ona vAgIsAsasAdhana caMcaccaMdrarucaM kalApigamanAM yaH puNDarIkAsanAM sajjJAnAbhaya pustakAkSavalaya prAvArarAjyujvalAm / tvAmapyeti sarasvati trinayanAM brAhme muhUrte mudA, vyAptArAdharakIrtirastu sumahA vidyaH sa vaMdyaH satAm 114811 / / 56 / / vidyAnuzAsana0 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vakai khyAtAnuyogaistribhirabhinayanairdarzanajJAnavRttaiH hastaiH vyAkhyAkSamAlAmabhayaphalakalitai rAjate yA ca devii| se'yaM caMdrAvadAtA bisakusumagatA shyaamkNtthaadhiruuddhaa| brAhmI bhavyAbhivRddhiM janayatu satataM vizvavijJAnadAnaiH // 57 // maMtra: OM aiM hasklIM vhasklau vAgdevyai namaH / / kaMkelyaGkara komalAMghrikamalAM karpUrahAradyutiM, pAzAmbhoruhapustakAbhayakarAM haMsAdhirUDhAM satIm / AhArobhayazAstrabheSajamahAdAnopadezAnvitAM, bhaktAnAM viduSAM sadaiva varadAM bhASAM bhajAmo vayam // 58 // devI sarasvatI kAryA srvaabhrnnbhuussitaa| caturbhujA sA kartavyA tathaiva ca samutthitA // 59 // pustakaM cAkSamAlA ca tasyA dakSiNa hastayoH / vAmayozca tathA kAryA vaiNavI ca kamaNDaluH // 6 // pItaM stambhAdikArye sitamatisubhage zAntike vAgvidhAne AkRSTau vazyakAme japakusumavibhaM......... uccATe dhumravarNasphaTikamaNi nibhaM khecaratvaM dadAti vyAmohaM mokSahetuM paramapara pAMtu no jainazaktiH // 6 // endavajyotirAnaMdadA (yi) nI shrutdevtaa| sarvAtmacetasi svairaM bhAvAn prodbhAvayatviha // 62 / / tattvArthasUtrabAlAvabodha haMsIva vadanAmbhoje yA jinendrasya khelti| buddhimAMstAmupAsIta nakaH zuddhAM sarasvatIm // 63 // labdhodayAyAM hRdaye yasyAM prakSIyate namaH / puNyaprabhAralabhyAM tAM klAM kAmapyupAsmahe // 64 // iyamucitapadArthollApane zravyazobhA, budhjnhitheturbhaavnaapusspvaattii| anudinamita eva dhyAnapuSpaira, dArairbhavatu caraNapUjA jainavAgdevatAyAH // 65 // kamalagarbhavirAjitabhUghanA, mnnikiriittsushobhitmstkaa| kanakakuNDalabhUSitakarNikarkA, jayatu sA jagatAM jananI sadA // 66 / / sarassaIe sttssrnnosvynnvshiie| jIyaguNe hiM kavivarA, mayA vi nAmeNa jiivNti| yat kAruNyakaNasparzAt sarva: zabdArthavistaraH / karAmalakavad bhAti, zAradA sA prasIdatu // 67 // vidyAbIjAni jAneyAM nemuSAM dAtumudyatA akSamAlAcchalAd dhate, pANI sA pAtu bhAratI // 68 // prakaTapANitale japamAlikA, kamalapustaka veNuvarAdharA, dhavalahaMsasamA zrutavAhinI, haratu me duritaM bhuvi bhAratI // 69 / / AjaharU nagaryAM kRtavati vasatiM veda garbhAtmaje vAga, mArkaNDezAnanasthAM, tridazapatinutAM, sadguNAsaktacittAm / niHsIma kSemakI vikacakajamukhIM vatsalAM satkavInAM, pratyUhavyUhahIjagati tanumatAM tvAM sadaivaM nuve'ham // 70 // yA mAti nau sakalazAstrasarasvatI vaH, vizvaM punAti ca suparva sarasvatI vaH / krIDAM tanoti jinavaktrasarasvatI va; deyAdiyaM sukhazatAni sarasvatI vaH / / // 71|| yasyA:prasAdaparivardhitazuddhabodhA, pAraM vrajanti sudhiyaH zrRtatoyarAzeH sAnugrahA mama samIhitasiddhaye'stu, sarvajJazAsanaratA zrutadevatA'sau // 72 // dhAtuzcaturmukhI knntth-shnaattkvihaarinniim| nityaM pragalbhavAcAlAmupitiSThe sarasvatIm // 73 // vINAvAdanadambhena shaastrtttvvikaasikaa| haMsAsanamupAsInA vAgdevI zreyase'stunaH // 74 / / yasyAH prasAdavirahe mUkatvaM sarvadA sphuttm| tAmekAM vAgadhiSThAtrI mahAdevImupAsmahe // 75 / / sUkSmAya zucaye tasmai namo vAk ttvtntve| vicitro yasya vinyAso vidadhAti jagatpaTam ||76 / / pAtu vo nikaSagrAvA matihemna: srsvtii| prAjJetaraparicchaMda vacasaiva karoti yA // 77 / / jaladugdhanirNayavidyau yasyA vAho'pi vizruto dakSaH / sA sadasattvavibodhaka vAgIzA stAnmamA gati: ||78 // karabadarasadRzamakhilaM bhuvanatalaM yatprasAdata: kavayaH / pazyanti sUkSmamatayaH sA jayati sarasvatI devI ||7|| zaraNaM karavANi zarmadaM te caraNaM vANi craacropjiivym| karuNAmasRNaiH kaTAkSapAtaiH kuru mAmambakRtArtha sArthavAham / / 8 / / AzAsu rAzI bhavadaGgavallI bhAsaiva dAsIkRtadagdhasindhum / mandasmitairnindita sAradendaM vande'ravindAsana sundari ! tvAm / / 8 / / indravajA. vacAMsi vAcaspatimatsareNa sArANi labdhaM grhmnnddliiv| muktAkSasUtratvamupaiti yasyAH sA saprasAdAstu sarasvatI vaH // 82 / / upajAti. 213 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotistamoharamalocanagocaraM tajjihvAdurA sadarasaM madhuna: prvaahm| dure tvaca: purakabandhiparaM prapadye sArasvataM kimapi kAmadurgha rahasyam // 83 / / vasanta. tavakarakamalasthAM sphATikamakSamAlAM nakhakiraNavibhinnAM daaddimbiijbuddhyaa| pratikalamanukarSan yena kIro niSiddhaH sa bhaktu mama bhUtyai vANi te mandahAsaH // 84 / / mAlinI. haMsAsInA hasantI mRdumadhurakalAM vAdayantIM svavINAM, tattvagrAmaM samastaM prakaTamavikalaM sannayantI vikaasm| muktAmAlAM dadhAnA guNigaNamahitA stUyamAnA surendra, rvAgIzA suprasannA nivasatu vadanAmbhoruhAntaH sadA me // 85 // sragdharA. aindavIva vimalAkalA'nizaM bhvykairvvikaashnodytaa| tanvatInayavivekabhAratI: bhAratI jayati vizvavedinaH / / kRtasamastajagacchubhavastutA, jitkuvaadignnaa'stbhvstutaa| avatu vaH paripUrNanabhA ratI numarute dadatI jinabhAratI // 86 // anAdinidhanA'dInA dhanAdInAmatipradA / matipradAnamAdeyA'namA deyAjjinendravAk // 87 // zItAMzutviSi yatra nityamadadhad gandhADhyadhUlIkaNAn AlIkesaralAlasA samuditA''zu bhrAmarIbhAsitA / / pAyAd vaH zrutadevatA nidadhatI tatrAbjakAntI kramau nAlIke saralA'lasA samuditA zubhrAmarI bhAsitA // 88 // zArdUla. bhArati ! drAga jinendrANAM nvnaurksstaarike| saMsArAmbhonidhA vasmA-navanau rakSatArike // 89|| kurvANA'Nu padArtha darzanavazAd bhAsvatprabhAyAtrapA, mAnatyA janakRttamoharata ! me shstaa'dridrohikaa| akSobhyA tava bhAratI jinapate ! pronmAdinAM vAdinAM, mAnatyAjanakRt tamoharatame!stAdaridrohikA // 90 // zArdUla. paramatatimirograbhAnuprabhA bhUri gairgabhIrA, bhRzAM vizvavarye nikAyye vitIryAtparA mahati matimate hi te zasyamAnasya vAsaM, sadA'tanvatI tApadAnandadhAnasya sA'mAninaH / jananamRti taraGga niSpArasaMsAranIrAkarAnta, nimajjajjanottAra nau bhAratI tIrthakRta ! mahati matimatehitezasya mAnasya vAsaM sadA, tanvatI tApadAnaM dadhAnasya sAmAnina: // 91 / / arNavadaNdaka jinendra ! bhaGgaiH prasamaMgabhIrA''zu bhAratI shsytmstven| nirnAzayantI mama zarma dizyAt, zubhA'ratIzasya tamastavena // 92 / / upajAti. zaradinda sundararucizcetasi sA me giraaNdevii| apahRtyatamaH saMtatamarthAnakhilAnprakAzayatu / / 13 / / samyagaddazAmasumatAM nicaye cakAra, sadbhA ratIrativarA mararAjige yaa| dizyAdavazyamakhilaM mama zarmajainI, sadabhAratI rativarAmararAjigeyA // 94|| vasaMta. hantismayA guNagaNAn parimocayantIsAbhAraratIzamavatAM bhvtodmaayaaH| jJAnazriye bhavatu tatpa'nodyatAnAM sA bhAratI zamavatAM bhavatodamAyA // 95|| vasaMta. yAM drAg bhavanti suramantrisamA namantaH, saMtyajya mohamadhiyo'pya samAnamantaH / vAgdevatA hatakuvAdikulAbhavarNAt, sA pAtu kundavikasanmukulAbha varNA // 96 / / vasaMta. yazo dhatte na jAtAri-zamanA vilasan na yaa| sA''hatI bhAratI dattAM zamanA vilasannayA // 17 // jinasya bhAratI tamo-vanAgasaGghanAzanIm / upetahetumunnatA-vanAgasaM ghanAzanIm / / pramANikA 0 vAgdevI varadIbhUta - pustikaa''pdmlkssitau| apau'vyAd bibhratI hastau pustikApadmalakSitI // 98 / / anu. zrutanidhIzini! buddhivanAlI davamanuttama sAracitA pdm| bhavabhiyAM mama devi ! harAdarA davamanuttamasA racitApadam / / 99 / / druta. iti smpuurnnm| 214 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra svAmine namaH OM hIM ahaM namaH zrI gautamasvAmine namaH OM eM sarasvatye namaH pasamopAsya zrI vijaya nemi-vijJAna-kastUra caMdrodaya sUrIzvarebhyo namaH zrI sarasvatI devI pUjana vidhi... pUrva / uttara dizAe zuddhabhUmi upara zrI sarasvatI devInuM DhIMkAra yukata pAMca dhAnyanuM mAMDalu banAvavuM. siMhAsanamAM zrI AdinAtha bhagavAna athavA zrI mahAvIra svAmI nI mUrti padharAvavI. 108 guNayukata zrI sarasvatIde vIno yatra thALamAM padharAvavo. snAtra bhaNAvavuM. * prabhujInI caMdana-kesara-puSpa-dhUpa-dIpa-akSata-naivedya-phaLa = aSTa prakArI pUjA karI yaMtra sAmukhe sajoDe kaTAsaNAM upara besI hAtha joDI stutio bolavI. paMca - parameSThi smaraNaH nti bhavanta rU maditA..... catuH zaraNa maMgalaH vattA maMtni... yA kundendu tuSAra-hAradhavalA, yA zvetapadmAsanA yA vINAvaradaMDamaNDitakarA, yA zubhravastrAvRtAH yA brahmAcyutazaGkaraprabhRtibhi daivaiH sadA vanditA, sA mAM pAtu sarasvatI bhagavatI niHshessjaaddyaaphaa| kamaladala vipula nayanA, kamala-mukhI, kamala-garbha sama gaurI, kamale sthitA bhagavatI, dadAtu zrutadevatA siddhi. nivvANa magge varajANakappaM, paNAsiyAsesakuvAI dappaM / mayaM jiNANaM saraNaM buhANaM, namAmi niccaM tijagappahANaM / / bodhAgAdhaM supadapadavI nIrapurAbhirAma, jIvADahiMsA virala laharI saMgamAgAha dehaM, cUlAvela gurugama maNi saMkula dUra pAraM, sAraM vIrAgamajala nidhiM sAdara sAdhu seve. zrI tIrthaMkara gaNadhara prasAdAt eSa yoga: phalatu me| * pIThikA upara cAre bAju vAsakSepa karavo. OM namo arihaMtANaM bhagavaIe suadevayAe saMtIdevIe cauNhaM logapAlANaM navaNhaM gahANaM dasaNhaM digpAlANaM SoDaza vijAdevIothaMbhaNaM kurukuru OM aiM arihaMtadevAya namaH svaahaa| * bhUmi pramArjana : OM hrIM vAtakumArAya vighnavinAzakAya mahIpUtAM kuru kuru svaahaa| (darbha-ghAsathI pramArjana) bhUmi prakSAlana : OM hrIM meghakumArAya dharAM prakSAlaya hUM phaT svaahaa| (pANI chAMTavuM). bhUmi zuddhiH OM bhUrasi bhUtadhAtriH sarvabhUtahite bhUmi-zuddhiM kuru kuru svaahaa| (caMdana chAMTavuM) * vastra zuddhiH (vastro para hAtha pheravatAM....) OM hrIM jhvI kSvI pA~ vA~ vastrazuddhiM kuru kuru svaahaa| Asana zuddhiH jamaNA hAthamAM pANI laIne 'soH' A pramANe pRthvIM tvayA dhRtA lokA, devi tvaM viSNunA dhRtaa| tvaM ca dhAraya mAM devi, pavitraM kuru cAsanam / / OM aiM hrIM zrIM OM hrIM AdhArazakti kamalAsanAya namaH / kusumAMjali Asana upara nAMkhIne pachI besavuM. paMcAkSara maMtra sthApanAH (3 vAra) hA~ hrIM hUM hrauM hraH a si A U sA. paMcAMga maMtra snAna: OM amale vimale sarva tIrtha jale pA vA jhavIM vIM azuci: zucirbhavAmi svaahaa| hRdaya zuddhiH (hRdaya upara hAtha rAkhIne....) OM vimalAya vimalacittAya jhvI kSvIM svaahaa| kalmaSa-dahana (bhujA sparza) OM vidyutsphuliMge mahAvidye mama sarva kalmaSaM daha daha svaahaa| * rakSA maMtraH (3 vAra bolavuM - utaratAM-caDhatAM te te sthAnane sparza karavo) OM kuru kulle svA hA mastaka DAbA DAbI DAbo jamaNo jamaNI jamaNA hAthanI kukSi paga paga kuNI hAthanI saMdhi saMdhi sakalIkaraNa : (3 vAra utaravuM - caDavuM) kSipa OM svA hA jAnu nAbhi hRdaya mukha zikhA. rakSA - kavaca (parameSThi rakSA) OM namo arihaMtANa hrIM hradayaM rakSa rakSa hU~ phaT svaahaa| (hRdaya upara) OM namo siddhANaM harahara ziro rakSa rakSa hU~ phaT svaahaa| (mastaka upara) OM namo AyariyANaM hrIM zikhAM rakSa rakSa hU~ phaT svaahaa| (zikhA upara) OM namo uvajjhAyANaM ehi bhagavati-cakre kavacavajiNi hU~ dvAZTI (bhujA upara) 215 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM namo loe savva sAhUNaM kSipraM sAdhaya sAdhaya kaSTaM vajahaste ! zUlini rakSa rakSa AtmarakSA sarvarakSA hU~ phaT svaahaa| (saa| 642) pAhepatA -nyAsaH eM hrIM zrIM aM AM oM auM a: blU vazinI vAgdevatAyai namaH (masta 642) eM hrIM zrIM kaM khaM gaM ghaM huM klhrIM kAmezvarI vAgdevatAyai namaH (lalATe) eM hrIM zrIM caM chaM jaM jhaMbaMnblI modinI vAgdevatAyai namaH (labhara pathye) eM hrIM zrIM TaM ThaMDaM DhaM NaM TyU~ vimalA vAgdevatAyai namaH (56 642) eM hrIM zrIM taM thaM daM dhaM naM mI aruNA vAgdevatAyai namaH (dhya 642) eM hrIM zrIM paM phaM baMbhaM maM hamlvyU~ jayinI vAgdevatAyai namaH (nAni 642) eM hrIM zrIM yaM raM laM vaM mayU~ sarvezvarI vAgdevatAyai namaH (1) eM hrIM zrIM zaM SaM saM haM LaM kSaM mI kaulinI vAgdevatAyai namaH (bhUlAdhAre) bhAtRAnyAsa : (akSaravinyAsa) brahmaNe RSaye namaH (bhasta 652) gAyatrI chandase namaH (bhuja 642) zrI mAtRkA sarasvatIdevatAyai namaH (dhya 642) halbhyo bIjebhyo namaH (guhye) svarebhya zaktibhyo namaH (491 652) bindubhyaH kIlakebhyo namaH (nAni 652) mama sarasvatI vidyAMgatvena nyAse viniyogAya namaH (12 saMpuTa) e~ hrIM zrIM aMkaM khaM gaM ghaMDaM AM aMguSThAbhyAM namaH e~ hrIM zrIM iMca cha ja jhaM aMI tarjanIbhyAM namaH e~ hrIM zrIM uMTaM ThaMDaM DhaMNaM UM madhyamAbhyAM namaH e~ hrIM zrIM eM taM thaM daMdhaM naM aiM anAmikAbhyAM namaH e~ hrIM zrIM oM paM phaM baM bhaM maM auM kaniSThikAbhyAM namaH e~ hrIM zrIM aM yaM raM laM zaM SaM haM LaM kSaM aH karatalakarapRSThAbhyAM namaH * AtmaprAyA pratiSThA : (dhya 642 hAtha jAne) OM A~ hrIM kroM mama sarvendriyANi, OM AM hrIM kroM mama vAGamanasvak cakSuH zrotra jihvA ghrANa prANA ihAgatya sukhaM ciraM tiSThantu svaahaa| prArthanA: (sagdharA) raktAmbhodhisthaprotollasadaruNasarojAdhiruDhA karAbjaiH, pAzaM kodaNDamikSUd bhavamatha guNamapyaGakuzaM paMcabANAn / bibhrANA'sRkpAlaM trinayanalasitA pInavakSoruhADhyA, devI bAlArkavarNA bhavatu sukhakarI prANazaktiH parA naH / / vajapaMjara stotra: OM parameSThi namaskAraM sAraM navapadAtmakaM / AtmarakSAkaraM vajrapaMjarAbhaM smarAmya'ham / / OM namo arihaMtANaM ziraskaM zirasi sthitaM / (bhasta 652) OM namo savvasiddhANaM mukhe mukhapaTaM varaM / / (moTA mAgaNa) OM namo AyariyANaM aNgrkssaatishaayini| (zarIra 652) OM namo uvajjhAyANaM AyudhaM hastayo'rdRDham / / (janne sugamao) OM namo loe savvasAhUNaM mocake pAdayo zubhe / (401 652) eso paMca namukkAro zilAvajramayI tle| (4bhI 642) savva pAvappaNAsaNo vapro vajramayo bahiH / (thAre ta26) maMgalANaM ca savvesiM khaadiraaNgaarkhaatikaa|| (bhIma 652 gola) svAhAntaM ca padaM jJeyaM paDhama havai maMgalaM / vapropari vajramayaM pidhAnaM dehrkssnne| (bhAthA 64rathI zarIra sudhI) mahAprabhAvA rakSeyaM kssudropdrvnaashinii| parameSThipadodbhutA kathitA pUrvasUribhiH / / yazcaivaM kurute rakSAM parameSThipadaiH sdaa| tasya na syAd bhayaM vyAdhi-rAdhizcApi kadAcanaH / / e~ hrIM zrI aMkaM khaM gaM ghaMDaM AM hRdayAya namaH e~ hrIM zrIM iM ca cha ja jhaM aMI zirase svAhA e~ hrIM zrIM uMTaM ThaMDaM DhaMNaM UM zikhAyai vaSaT e~ hrIM zrIM eM taM thaM daMdhaM naM aiM kavacAya ham e~ hrIM zrIM oM paM phaM baM bhaM maM auM netratrayAya vauSaT e~ hrIM zrIM aM yaM raM laM zaM SaM haM LaM kSaM a: astrAya phaT prArthanA : (bhAtRvAnyAsa) (sragdharA) paMcAzadvarNabhedairvihitavadanadoH pAdayukkukSivakSodezAMbhAsvatkapardA-kalitazazikalAmindukundAvadAtam / akSasakkumbhacintA likhitavarakarAMtrIkSaNAmabja saMsthAmaccAkalpAmatucchastanajaghanabharAM bhAratIM tAM namAmi / / kSetrapALapUjana : (lIlA nALiyera upara camelInuM tela 7iaj) OMA kSI hUM kSauM kSaH atrastha kSetrapAlAya svaahaa| (isa - ME) rakSApoTalI maMtra : (garu bhagavaMta pAse A maMtre sAtavAra rakSApoTalI maMtrAvavI) OM haiM (9) hUM phUTa kiriTi kiriTi ghAtaya ghAtaya parakRtavighnAn spheTaya spheTaya sahasrakhaNDAn kuru kuru paramudrAM chinda chinda paramantrAn bhinda bhinda hU~ kSaH phUT svAhA / / rakSA poTalI bAMdhavAno maMtra : (A maMtre rakSA poTalI bAMdhavA) OM namo'rhate rakSa rakSa hU~ phUT svaahaa| 216 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * 24 tIrthaMkara sthApanAH OM auM krIM hrIM zrIM arhaM zrI RSabha, ajita, saMbhava, abhinandana, sumati, padmaprabha, supArtha, candraprabha, suvidhi, zItala, zreyAMsa, vAsupUjya, vimala, ananta, dharma, zAnti, kundhu, ara, majhi munisuvrata, nami, nemi, pArtha, vardhamAna ityAdi caturviMzati jinA: atra avatarata avatarata tiSTha tiSTha, ThaH ThaH svAhA / gaNaghara sthApanA : OM OM krIM hrIM zrIM gautama indrabhUti, agnibhUti, vAyubhUti, vyakta, sudharmA, maMDita, mauryaputra, akaMpita, acalabhrAtA, metArya, prabhAsa ityAdi gaNasaMpatsamuddhAH labdhinidhAnAH gaNadharAH atra tiSTha tiSTha, ThaH ThaH svAhA / * zrI sarasvatI sthApanA 11 * AhvAna maMtra : OM hrIM zrIM jinazAsana - zrI dvAdazAMgI adhiSThAtri! zrI sarasvatI devi ! atra avatarata avatarata saMvauSaT namaH zrI sarasvatyai svAhA // (kheDa IDo) sthApanA maMtra : OM hrIM zrIM jinazAsana - zrI dvAdazAMgI adhiSThAtri ! zrI sarasvatI devi ! atra tiSTha tiSTha ThaH ThaH namaH zrI sarasvatyai svAhA (kheDa iMDo) saMvidhAna maMtra : OM hrIM zrIM jinazAsana zrI dvAdazAMgI adhiSThAtri ! zrI sarasvatI devi ! mama sannihitA bhava bhava vaSaT namaH zrI sarasvatyai svAhA // (kheDa DaMDo ) saMbirodhana : OM hrIM zrIM jinazAsana zrI dvAdazAMgI adhiSThAtri ! zrI sarasvatI devi ! pUjAM yAvadatraiva sthAtavyam namaH zrI sarasvatyai (kheDa DaMDI) avaguMThana : OM hrIM zrIM jinazAsana zrI dvAdazAMgI adhiSThAtri ! zrI sarasvatI devi ! pareSAmadRzyA bhava bhava phaT namaH zrI sarasvatyai (kheDa DaMDo ) (aMvati mudrA syuM.) pUnam : OM hrIM zrIM jinazAsana zrI dvAdazAMgI adhiSThAtri ! imaM pUjAM pratIccha pratIccha namaH zrI sarasvatyai svAhA // (khAjI thAjI) svAhA / / svAhA // 108 guNayukta zrI sarasvatI stotra (bolavuM) : dhISaNA dhIrmatimedhA vAg vibhavA sarasvatI / gIrvANI bhAratI bhASA brahmANI mAgadhi-priyA sarvezvarI mahAgaurI zaGkarI bhaktavatsalA / raudrI cANDAlinI caNDI bhairavI vaiSNavI jayA gAyatrI ca caturbAhuH kaumArI paramezvarI / devamAtA'kSayAcaiva nityA tripura bhairavI // 1 // // 2 // // 3 // trailokya svAminI devI mAjhkA kAruNyasUtriNI / zUlinI padminI rudrI lakSmI paGkajavAsinI cAmuNDA khecarI zAntA huGkArA candrazekharI / vArAhi vijayAntardhA kartrI hI surezvarI candrAnanA jagaddhAtrI, viinnaambujkrdvyaa| subhagA sarvagA svAhA jambhinI stambhinI svarA kAlI kapAlinI kauli vijJA rAtrI trilocanA pustakavyagrahastA ca yoginyamitavikramA sarva siddhikarI sandhyA khaDginI kAmarUpiNI / sarva satya hitA prajJA zivA zuklA manoramA mAGgalyarucirAkArA dhanyA kAnanavAsinI / ajJAnanAzinI jainI ajJAnanizibhAskarI ajJAnajanamAtAtva-majJAnodadhizoSiNI / jJAnadA narmadA gaGgA sItA vAgIzvarI dhRtiH kArA mastakA prItiH hrIMkAra vadanAhuti: / klIkAra hRdayAzakti: aSTavIjAnirAkRtiH nirAmayA jagatsaMsthA niSprapaMcA calA'calA / nirutpannA samutpannA anantA gaganopamA paThatyamUni nAmAni aSTottara zatAni yaH / vatsaM dhenurivAyAti tasmin devi sarasvatI trikAlaM ca zucirbhUtvA aSTamAsAn niraMtaraM / pRthIvyAM tasya baMbhramya tanvanti kavayo yazaH dRSNivadanapadye rAjahaMsIva zubhrA, sakalakaluSavallIkandakuddAlakalpA / amarazatanatA'ni kAmadhenUH kavInAM, dahatu kamalahastA bhAratI kalmaSaM naH - - 217 - - vaM jalaM samarpayAmi svAhA / laM candanaM samarpayAmi svAhA / - 11811 - // 5 // ||6|| // 7 // ||8|| // 9 // // 10 // 24 tIrthaMkara pUjana (aSTaprakArI pUjA) OM AM krIM hrIM zrI arhan zrI RSabha ajita saMbhava abhinandana sumati padmaprabha supArdha candraprabha suvidhizItala- zreyAMsa- vAsupUjya vimala ananta - dharma zAntikunthu ara malli munisuvrata naminemi pArzvavardhamAna ityAdi caturviMzati jinebhyaH - // / 11 // / / 12 / / / / 13 / / 118811 / / 15 / / Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haM puSpaM samarpayAmi svaahaa| yaM dhUpaM AghrApayAmi svAhA / raM dIpaM darzayAmi svAhA / taM akSataM samarpayAmi svAhA / vaM naivedyaM samarpayAmi svAhA / phu: phalaM samarpayAmi svAhA / 11 ArAghara bhana (vAsakSepa yUrya pUbha ) OM A~ krIM hrIM zrIM arhan zrI ananta labdhi nidhAnA: zrI indrabhUti abhibhUti vAyubhUti vyakta sudharmA maNDita mauryyaputra akampita acalabhrAtA - metAryaprabhAsa ityAdi gaNadharebhya: gaMdhAdIna samarpayAmi svAhA / * (1) paMcAmRtanA kaLazo hAthamAM laI nIce lakhela zrI 'sarasvatI stotra' nA 1-1 so jolI- jAra guzonA maMtrI jolI pakSAla karavo. te vakhate 12 phaLa 12 naivedya laI ubhA rahela vyaktie phaLa-naivedya mAMDalAmAM padharAvavA. kumArikAe be divA mAMDalAmAM padharAvavA. - mahAmaMtragarbhita zrI sarasvatI stotra OM aiM hrIM zrIM mantrarupe vibudhajananute devadevendravaMdye, caJcaccandrAvadAte kSapita kalimala haarnihaargaure| bhIme bhImATTahAsye bhavabhayaharaNe bhairavI bhImadhIre, hrIM hrIM hroMkAra nAde mama manasi sadA zArade ! devi ! tiSTha // 1 // OM hrIM dhiSaNAyai (1) dhIyai (2) matyai (3) medhAyai (4) vAce (5) vibhavAyai (6) sarasvatyai (7) gire (8) vANyai (9) bhAratyai (10) bhASAyai (11) brahmaNyai (12) / / zrI sarasvatyai jalaM candanaM puSpaM dhUpaM dIpaM akSataM naivedyaM phalAni yajAmahe svAhA / / hA pakSe bIjagarbhe suravararamaNI-carcitAnekarUpe, kopaM vaM DAM vidheyaM dharitadharivare yoganiyogamArge / haM saM saH svargarAjapratidinanamite prastutAlApapAThe, daityendra dhyAMyamAne mama manasi sadA zArade! devi ! tiSTha || 2 || OM hrIM mAgadhapriyAyai (13) savezvarye (14) mahAgaurya (15) zAGkaryai (16) bhaktavatsalAyai (17) raudrayai (18) cANDAlinyai (19) caNDa (20) bhairavye (21) vaiSNavye (22) jayAyai (23) gAyatryai (24) zrI sarasvatyai jalaM candanaM puSpaM dhUpaM dIpaM akSataM naivedyaM phalAni yajAmahe svAhA / / daityai daityArinAthai rnamitapadayuge bhaktipUrvaM trisandhyam, yakSa siddhezanarahamahamikayA dehakAntyA'tikAntaiH / A I OM visphuTAbhAkSara varamudanA susvareNAsureNA', tyantaM prodgIyamAne mama manasi sadA zArade! devi ! tiSTha ||3|| - OM hrIM caturbAhave (25) kaumAryai (26) paramezvarye (27) devamAtre (28) akSayAyai (29) nityAyai (30) tripurabhairavyai (31) trailokyasvAminyai (32) devyai (33) mAGkAyai (34) kAruNyasUtriNyai (35) zUlinyai (36) zrI sarasvatyai jalaM... svAhA / kSa kSa kSU kSaH svarupe na viSamaviSaM sthAvaraM jaMgamaM vA saMsAre saMsutAnAM tava caraNayuge sarvakAlaM narANAm avyakte vyaktarupe praNatanaravare brAhmarupe svarupe ai ai yogigamye mama manasi sadA zArade ! ||4| OM hrIM padminye (37) lakSmyai (38) paGgajavAsinye ( 39 ) cAmuNDAyai (40) khecaryai ( 41 ) zAntAyai (42) huGkArAyai (43) candrazekha (44) vArAhaye (45) vijayAyai (46) antardhAyai (40) ka (48) zrI sarasvatyai jalaM... svAhA.. sampUrNA'tyantazobhaiH zazadharadhavalai rAsalAvaNyabhUtaiH, ramyaiH svacza kAnte nijakaranikarai candrikAkArabhArIH / asmAkInaM bhavAbjaM dinamanusatataM kalmaSaM kSAlayantI, zrIM zrIM zra mantrarupe mama manasi sadA zArade ! devi ! tiSTha / / 5 // OM hrIM (49) suredharye (50) candrAnanAye (51) jagaddhAtryai (52) vINAmbujakaradrayAyai (53) subhagAyai (54) sarvagAyai (55) svAhAyai (56) jambhInya (57) staMbhi (58) IzvarAyai (59) kAlyai (60) zrI sarasvatyai jalaM... svAhA / bhASe padmAsanasthe jinamukhanirate padmahaste prazaste, prAM prIM praH pavitre haraharaduritaM duSTajaM duSTaceSTaM / vAcAM lAbhAya bhaktyA vidiva yuvatibhiH pratyahaM pUjyapAde, caMDe caMDIkarAle mama manasi sadA zArade devi ! tiSTha / / 6 / / OM hrIM kApAlinyai (61) kaulyai (62) vijJAyai (63) rAjye (64) trilocanAye (65) pustakalyagrahastAye (66) yoginyai (67) amitavikramAyai (68) sarvasiddhikaryai (69) sandhyAyai (70) khar3aginyai (71) kAmarUpiNyai (72) zrI sarasvatyai jalaM... svaahaa| namrIbhUtakSitIzapravaramaNimukuToddhRSTapAdAravinde, padmAsthe padmanetre gajagatigamane haMsayAne vimAne / kIrtizrIbuddhi-cakre jayavijayajaye gaurI gaMdhArIyukte, dhyeyA dhyeyasvarupe mama manasi sadA zArade ! devi ! tiSTha // 7 // OM hrIM sarva satvahitAyai (73) prajJAyai (74) zivAyai (75) zuklAyai (76) manoramAyai (77) mAMgalyarucikArAyai (78) dhanyAyai (79) kAnanavAsinyai (80) ajJAnanAzinyai (81) jainye (82) ajJAnanizibhAskarye (83) ajJAnajanamAtre (84) zrI sarasvatyai jalaM ... svAhA / 218 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 OM aiM hrIM zrIM klIM zrI zrutadevI sarasvatyai saM tAmbUlaM samarpayAmI svaahaa| 11 OM aiM hrIM zrIM klIM zrI zrutadevI sarasvatyai vastraM samarpayAmi svaahaa| 12 OM aiM hrIM zrIM klIM zrI zrutadevI sarasvatyai alaMkArANi samarpayAmi svaahaa| vidyajjvAlApradIptAM pravaramaNimayImakSamAlAM surupAM, ramyAvRtti rdharitrI dinamanusatataM maMtrakaM zAradaM ca / nAgendrairindracandra manujamunijanaiH saMstutA yA ca devI, kalyANaM sA ca dIvyaM dizatu mama sadA nirmalaM jJAna ratnam / / 8 / / OM hrIM ajJAnodadhizoSiNyai (85) jJAnadAyai (86) narmadAya (87) gaGgAyai (88) sItAyai (89) vAgIzvaryaM (90) dhRtyai (91) ekaar mastakAyai (92) prItyai (93) hrIMkAravadanAyai (94) hutya (95) klIM karadvayAyai (96) zrI sarasvatyai jalaM... svaahaa| karabadarasadRzamarivala-bhuvatalaM yat prasAdataH kavayaH / pazyanti sUkSmamatayaH sA jayati sarasvatI devii|| 9 // OM hrIM zaktyai (97) aSTabIjAyai (98) nirakSarAyai (99) nirAmayAyai (100) jagatsaMsthAyai (101) ni:prapaJcAyai (102) caJcalAyai (103) calAyai (104) nirutpannAyai (105) samutpannAyai (106) anantAyai (107) gaganopamAyai (108) bhagavatyai vAgdevatAyai vINApustakamauktikAkSavalaya zvetAbja - maNDitakarAyai zazadharanikara - gaurihaMsavAhanAyai zrI sarasvatyai jalaM svaahaa| prArthanA : (bhaMEISITI) eSA bhaktyA tava viracitA yA mayA devi pUjA, svIkRtyainAM sapadi sakalAn me'parAdhAn kssmsv| nyUnaM yattat tava karuNayA pUrNanAmetu sadyaH, sAnandaM me hRdayakamale testu nityaM nivAsaH / (mAlinI) caraNanalinayugmaM paMkajaiH pUjayitvA, kanakakamalamAlAM knntthdeshe'rpyitvaa| zirasi vinihito'yaM ratnapuSpAMjali ste, hRdayakamalamadhye devi ! harSa tanotu / / zrI sarasvatI devI pUjanaH OM aiM hrIM zrIM klIM zrI zrutadevI sarasvatyai vaM jalaM samarpayAmi svaahaa| 2 OM aiM hrIM zrIM klIM zrI zrutadevI sarasvatyai laM candanaM samarpayAmi svaahaa| 3 OM aiM hrIM zrIM klIM zrI zrutadevI sarasvatyai laM gandhaM samarpayAmi svaahaa| 4 OM aiM hrIM zrIM klIM zrI zrutadevI sarasvatyai haM puSpaM samarpayAmi svaahaa| 5 OM aiM hrIM zrIM klIM zrI zrRtadevI sarasvatyai yaM dhUpaM AghrApayAmi svaahaa| 6 OM aiM hrIM zrIM klIM zrI zrutadevI sarasvatyai raM dIpaM darzayAmi svaahaa| 7 OM aiM hrIM zrIM klIM zrI zrutadevI sarasvatyai taM akSataM samarpayAmi svaahaa| 8. OM aiM hrIM zrIM klIM zrI zrutadevI sarasvatyai vaM naivedyaM samarpayAmi svaahaa| 9 OM aiM hrIM zrIM klIM zrI zrRtadevI sarasvatyai phuH phalaM samarpayAmi svaahaa| zrI bApabhaTTisUrikRta anubhUta siddha sArasvata stavaH / (drutavilita) kalamarAlavihaGgamavAhanA sitdkul-vibhuussnnlepnaa| praNatabhUmiruhAmRtasAriNI pravaradehavibhAbharadhAriNI // 1 // amRtapUrNakamaNDaluhAriNI tridshdaanvmaanvsevitaa| bhagavatI paramaiva sarasvatI mama punAtu sadA nayanAmbujam // 2 // jinapatiprathitAkhilavAGmayI gnndhraannmnnddpnrtkii| gurumukhAmbujakhelanahaMsikA vijayate jagati zrutadevatA // 3 // amRtadIdhiti-bimba samAnanAM bijagatijananirmitamAnanAm / navarasAmRtavIci-sarasvatI pramuditaH praNamAmi sarasvatIm // 4 // vitataketakapatravilocane vihita sNsRti-dusskRtmocne| dhavalapakSavihaGgamalAJchite jaya sarasvati! pUrita vAJchite // 5 // bhavadanugrahalezataraGgitA staducitaM pravadanti vipshcitH| nRpasabhAsu yataH kamalAbalA- kucakalA lalanAni vitanvate / / 6 / / gatadhanA api hi tvadanugrahAt kalitakomala-vAkyasudhormayaH / cakitabAlakuraGgavilocanA janamanAMsi harantitarAM narAH // 7 // 219 national For Privat Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karasaroruhakhelanacaJcalA tava vibhAti varA jpmaalikaa| zrutapayonidhimadhyavikasvarojjvalataraGga kalAgrahasAgrahA // 8 // dviradakesarimAribhujaGmA sahanataskararAjarujAM bhym| tava guNAvaligAnataraGgiNAM na bhavinAM bhavati zrutadevate // 9 // pachI navakAra, uvasaggahara, zrI bRhaskAMti bolI akhaMDadhArAe zAMti kaLaza karavo. chelle navakAra bolI sAthiyA para ghaDo padharAvavo. tyArabAda IriyAvahI karI bhagavAnanuM athavA zrutajJAnanuM caityavaMdana karI OM hrIM klIM blUM tataH zrIM tadanuhasakala hrIM atho aiM namonte, lakSaM sAkSAjapedyaH kara samavidhinA sattapA brhmcaarii| niryAntIM candrabimbAt kalayatimanasA tvAM jagaccandrikAbhAM, sotyarthaM vahnikuNDe vihitaghRtahutiH syAd dazAMzena vidvAn // 10 // re re lakSaNakAvyanATaka kathA campUsamAlokane, kvAyAsaM vitanoSi bAliza mudhA kiM namravaktrAmbujaH / bhaktyArAdhaya mantrarAjasahitAM divyaprabhAM bhAratI, yenatvaM kavitAvitAna savitA dvaita prabuddhAyase // 11 // caJcaccandramukhI prasiddha mahimA svAcchandyarAjyapradA, 'nAyAsena surAsurezvaragaNairabhyarcitA bhktitH| devI saMstuta vaibhavA malayajA lepAjharaGgadyutiH, sA mAM pAtu sarasvatI bhagavatI trailokyasaJjIvanI // 12 // stavanametadanekaguNAnvitaM paThati yo bhavikaH pramanAH prge| sa sahasA madhurai rvacanAmRtairnRpagaNAnapi raJjayati sphuTam // 13 // // iti sarasvatistava smpuurnnH|| kSamApanA :AjJAhInaM kriyAhInaM mantrahInaM ca yatkRtaM / tatsarvaM kRpayA devi! kSamasva paramezvari ! / / AhvAnaM naiva jAnAmi na jAnAmi visarjanaM / pUjAvidhiM na jAnAmi prasIda paramezvari / / dehabuddhayA tu dAso'haM jIvabuddhayA tvadaMzakaH / AtmabuddhayA tvamevA'haM itime nizcitAmati / / OMkSemaM bhavatu subhikSaM, sasyaM niSpadyatAM jayatu dharmaH / zAmyantu sarva rogA: ye kecidupadravA loke / / visanavidhi :OM visara visara zrI tIrthaMkarAH zrI gaNadharA: zrI zrutadevI sarasvatI Adi sarve svasthAnaM gacchantu gacchantu punarAgamanAya prasIdantu prasIdantu svAhA / / |smaaptm| sarasvatI vaMdanA - svAmI zivAnaMda sarasvatIno rakSAdoro pUjAvidhi pazcAt 27 vAra manamAM saMkalpapUrvaka nIceno maMtra bolatAM javuM ane pratyeka maMtranA aMte dorAmAM eka gAMTha vALavI. kula 27 gAMThano doro banAvavo - __OM hrIM klIM blU zrI hasakala hrIM aiM namaH / mAtu sarasvatI vidyA varasatI jJAna guNonI khANI hai tu hI satI sAvitrI zAradA tu hI mAta bhavAnI hai lakSmI sItA-umA ambike tu hI rAdhA rAnI hai parA-pazyantI-madhyamA-vaikharI tu hI cAroM vANI che 'sarasvatIbhA'nIbhAratI: 1. jaya jaya AratI devI tamArI, AzApUro he mAta amArI,..1. vIpuratas 52 gharanArI, amane Apo buddhi sArI...2. jJAna anaMta hadhya dharanArI, tamane vaha saha naranArI....3. mAta sarasvatI stuti tamArI, karatAM jagamAM jaya jayakArI. 4. aMDaja piMDaja ubhija svedaja tu hI cAro jJAnI hai oMkAra maMkAra raMkArAdi sabake bIca samAnI hai svara-vyaMjana meM dhyAna rahakara sabako rahata lobhAnI hai brAhmaNa-kSatriya-vaizya-zudra saba varNomeM bIca sujAnI hai 2. 4ya... AratI karUM mA bhAratI tArI, jayoti rUpe tuM vidhana vikArI,. 1. jJAna prAze vibhira vinAze, vAse manamA lAvanA sArI...2. tuM vizvamAtA |viNyAtA, prAtA hIye mohanagArI... 3. iSTane vApI zAMtine ApA, ro nilaha hamArI....4. mAratI.. artha-dharma-aru kAma mokSa tuma dene meM varadAnI hai jAgrata svapna suSupti turIyA ina sabakI adhiSThAnI hai Rddhi siddhi ladhimAM garimA saba siddhio kI dAnI hai yaha AratI gAve, vidyA pAvazivAna 56 dhyAnI hai 3. 220 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAvaradA zrI sarasvatI devI ''game AMkhaDI dIrgha je pUtakArI, rame karNamAM kanaka kuMDaLa bhArI, same hastamAM mALane pothIsArI, sadA bhakatane rAkhaje cittamAMhI." Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varamANa (rAja) rANakapura rAjasthAna E cation kalAdhiSThAtrI svairavihArI zrI sarasvatI devI zrI sarasvatI devI zrI zAradAdevI zrI bhAratI devI (saM. 1440) www.amelibrary.org pAlA (baMgALa) pAlanapura - vaDodarA vigare prAda. nayanAnaMdI mA sarasvatI devInI mUrtio Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K 7 For Private & Personal Us. maH www.jaine Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna kata sarasva SHINHRCHAAKANANTS CIRSouve SUBy EMARREARTHASE AMANY Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arvAcIna nAtmaka tIdevIyA~ Jain Education Inter Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArasvatI prasAda vizvavaMdyA sadavaradA bhakata vatsalA !, he mAM bhagavathI sarasvatI keTalo badho mITho madhuro zabda che 'mA' tAro 'mA' zabda uccAratAM ja moM bharAya jAya che, haiyuM tRpta thAya che, IcchAo paritoSa pAme che, ghaNuM badhuM mAMgavAnumana hatuM paNa "mA" tArI asmitA ja ati bhavya che ke IcchAo - kAmanAonuM astitvaja | valIna thaI jAya che, chatAMya tuM ApyAM vinA rahI ja na zake to....... * amArA moha kapATane sadya bhedI, ajJAna tamasa-kumatino sarvathA vinAza karaje. * mananA vikalpa - vimoha - vikRtione | dUra karaje, * dilanI durmati-dAridraya-dInatA dUra karaje.. * pApa-tApa-saMtApa zamAvI zAMti samatA-samAdhi Apaje. * vidyA - jJAna - buddhi - prajJAnA prakarSane Apaje, * akhila vizvanA saubhAgya kAjeniHsIma karUNA-maitrI-pe manI pAvanagaMgA, samasta lokamAM akhalita vahAvaje ane anaMta zakita-samRddhi-siddhinA dvAra ughADI jAjavalyamAna AtmajyotirUpa kevalajJAnanI sAvaMta praNetA banaje hoM. Mainan MULTY GRAPHICS