________________
८४
ઉપદેશપદ : ભાગ-૧ 'महुसित्थ' त्ति मधुसिक्थकं मदनं १, मुद्रिका २, अङ्कश्च ३, ज्ञानकं (? नाणकं) व्यवहाराहरूपकलक्षणं ४, भिक्खुचेडगनिहाणे' इति भिक्षुः ५, चेटकनिधानं ६, शिक्षा च ७, अर्थः ८, शस्त्रं ९, 'इच्छा य महं' त्ति इच्छा च मम १०, शतसहस्रं ११, एतान्यपि स्वयमेव सूत्रकृता व्याख्यास्यन्ते । एवं चाद्यसंग्रहगाथासंबन्धीनि सप्तदश एतानि चैकादश मीलितानि अष्टाविंशतिर्मूलज्ञातानि औत्पत्तिक्यां बुद्धाविति ॥१॥४२॥
तथा
मधुसि.इथ, भुद्रिी, २i.s, शान(Guj) भिक्षु, ये25 निधान, शिक्षा, अर्थ, शस्त्र, भारी ४७, सा. (४२)
(१) मधुशिऽथ मेटो भी, (२) मुद्रित (वी) (3) is (४) नाथी व्यवहार यो ते ३पियो (५) मिशु (6) हासन निधान. (७) शिक्षा (८) अर्थ (८) शख. (१०) મારી ઈચ્છા અને (૧૧) લાખ. સૂત્રકાર સ્વયં જ આ ઉદાહરણોનું પણ વ્યાખ્યાન કરશે. આ પ્રમાણે પહેલી સંગ્રહગાથાના અને આ ગાથાના અગીયાર બંને મળીને ઔત્પત્તિકી બુદ્ધિના मुटा मध्यावी GELPो थया. (४२)
अथ वैनयिकीस्वरूपमाहभरनित्थरणसमत्था, तिवग्गसुत्तत्थगहियपेयाला । उभओलोगफलवई, विणयसमुत्था हवइ बुद्धी ॥४३॥
इहातिगुरुकार्यंदुर्निर्वहत्वाद्भरइवभरस्तस्यनिस्तरणेपारप्रापणेसमर्थाभरनिस्तरणसमर्था, त्रयो वर्गास्त्रिवर्गा लोकरूढेर्धर्मार्थकामास्तदर्जनपरोपायप्रतिपादनमेव सूत्रं, तदन्वाख्यानं तदर्थः, पेयालो विचारःसार इत्येकोऽर्थः, ततस्त्रिवर्गसूत्रार्थयोर्गृहीतं पेयालं ययासात्रिवर्गसूत्रार्थगृहीतपेयाला, 'उभओलोगफलवइ'त्तिउभयलोकफलवतीऐहिकामुष्मिकफलप्राप्तिप्रगुणा, विनयसमुत्था' विनयोद्भवा वैनयिकी इत्यर्थः, भवति बुद्धिः ॥४३॥
હવે વૈનાયિકી બુદ્ધિના સ્વરૂપને કહે છે
ગાથાર્થ વિનય કરતા ઉત્પન્ન થયેલી બુદ્ધિ મોટા કાર્યને પાર પાડવા સમર્થ હોય છે, ત્રણ વર્ગના સૂત્ર અને અર્થ ગ્રહણ કરવામાં ચતુર, ઉભય લોકમાં ફળવાળી હોય છે. (૪૩)
અતિ મોટું કાર્ય દુ:ખે કરી વહન કરી શકાતું હોવાથી ભર કહેવાય છે અને તેને પાર પાડવા સમર્થ છે તે ભરનિસ્તારણ સમર્થા, લોકરૂઢિથી ધર્મ, અર્થ અને કામ એ ત્રણ પુરુષાર્થ ત્રિવર્ગ કહેવાય છે. તેના ઉપાર્જન કરવાના ઉપાયને જણાવનાર, સૂત્રના અર્થના
