Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vItarAgAya namaH uuneIva vigameIvA vA zrI sUcagaDAMga sUtra - 2 guruprANa Agama batrIsI AzIrvAda dAtA H tapasvI gurudeva pUjaya zrI ratilAlajI mahArAja sAheba pradhAna saMpAdikA : apUrva zruta ArAdhaka pU. zrI lIlamabAI mahAsatIjI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ - chApa }14(olka - he klika / TJ8 G ondal - 1 soLa banI hatI kerAI kubvai merI to yehi rajaI. pAyovagA ya AranA dumva phAsAyaantaso sUyagaDAMga-8.9ma-gA. vero vara kare che ane jo bIja teNe tenA bhAgIya erI je verela bere. AgaLa tharmanuM nAma che - pAkha uwja 6ranAne Arena aMtamAM duHkha sarka 11 12 3ra che ane be baLajae pIra / Mia ( 37Rn) kAravAranA jAno 1) pAsa paNa thI jyota kAma che. THELavistri E -LAnies RiAramALA thI tA . 9 jAna che. saMbunjhaTa ki nabanjhaha saMbo hI khalu paJcadublaza no ThvaNamanti rAio nA sulabhapuNarAvi jIvidha -). sya-* a-2 gA-9 samaje ! (manibArTapo-1) tame kema sakhada nA 1 vRddhAva vIra pachI satbArka (rALajhAptadha) nizcaya kutni che. bIjA samalI rAta (satra-1+) pharIne Ava tInata ane manuSyabApa!! bAravA sulabha thavuMnakSa Part- 2 ka ja 14 kAra mA nA DALanA pra0i DyiA ?!?! bALa la phI rU.33pa('5. ri 34 ta5 je eline che pachA.1 nonaplebAkaLI [ 7 kinna . hA e hapachI eka nAMNA)nA nAma(3 % kAkAnA che. te paNa 3 thani-off revAbAI - ja kaha A histoll 2dhAne tenA rAja, J 1QlabAne haju roja A gajhanane je vA che pantrAlina ja karatA rAjI 500 jaLAzaya lila phI detA lAkho!! cheva nA heta uThajI! satavma li
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Neutereo T irepra Uler KIT2 101spe elena K22 elena K2T2 elena Kana Telena K22 elena 22 l&line The are were gta aena kate ene on the a neete pa kee KUP2 101s 162172 PECINE KX12 Tele 112 22 lec112 ta kele ala estlar kop desti ega 271 lec1112 2112 TERCIR X22 Pelcz 2712 12S ete kup ete ala. Vsete a eeme otg kele ata este
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intemational
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vItarAgAya namaH goMDala gaccha jayavaMta ho pU. zrI DuMgara - deva - jaya - mANeka - prANa - rati gurubhyo namaH zrI guru prANa Agama batrIo deva pU. zrI prANalAlajI ma. sA. 0 bA ratilAlajI ma. sA. mahAprayANa prA. nI cIra smRti tathA zAbdI varSa upalakSa saurASTra kesarI garadeva tapasamrATa gurudeva pU. zrI hae gaNaghara thita bIjuM aMga zrI mUyagaDAMgamUtra-2 ( dvitIya zrutaskaMa) (mULapATha, bhAvArtha, vivecana, pariziSTa) : pAvana nizrA , goMDala gaccha ziromaNI paramadArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. ? saMpreraka . vANIbhUSaNa pU. zrI girIzamuni ma. sA. ane Agama divAkara pU. janakamuni ma. sA. : prakAzana preraka dhyAnasAdhaka pU. zrI hasamukhamuni ma. sA. ane zAsanaaruNodaya pU. zrI namramuni ma.sA. nI zubhAziSa : : pradhAna saMpAdikAH maMgalamUrti pUjyavarA apUrva zrata ArAdhaka pU. zrI mukatAbAI ma. = anuvAdikAH pU. zrI urmilAbAI ma. pU. zrI lIlamabAI ma. : parAmarza prayojikA : : saha saMpAdikA : utsAhadharA DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. pU. zrI uSAbAI ma. : prakAzaka: tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. zrI guru prANa prakAzana zuM PARASDHAM pArasadhAma, vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 Jain catton Intemaio For Private Persona se
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ : Agama prakAzana prAraMbha : I. sa. 1997 - 1998 pU. zrI prANaguru janmazatAbdI varSa guruprANa phAunDezana, rAjakoTa. punaH prakAzana - I. sa. 2009 prakAzaka : zrI guru prANa prakAzana, pArasadhAma, ghATakopara prathama AvRtti prata : 1050 * dvitIya AvRtti prataH 1008 prakAzana tArIkha : Asovada amAsa - vIra nirvANa kalyANaka tathA tapasamrATa gurudeva pUjya zrI ratilAlajI ma. sA. janmadina guru prANa prakAzana zrI parAgabhAI zAha * zrI zaileSabhAI desAI * zrI barjIzabhAI desAI zrI sumatibhAI zAha * zrI girIzabhAI zAha * zrI jitenabhAI zAha prApti sthAna ? www.parasdham.org * www.jainaagam.org 1. muMbaI - pArasadhAma vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. 2. U. S. A. - Girish P. Shah 4048, Twyla Lane, Campbell CA - 95008-3721. U.S.A. Ph. : (India) 09867054439 (U.S.A) 001- 408-373-3564 (4. vaDodarA - zrI harezabhAI lAThIyA gautama, 12, paMkaja sosAITI, narmadA gesTa hAusanI sAme, IlorA pArka, vaDodarA - 380023 phona - 9824058489 3. rAjakoTa - zeTha upAzraya prasaMga hola pAchaLa, 150 phuTa rIMga roDa, kAlAvaDa roDa, rAjakoTa - 360005 phona - 9824043769 mudraka : zivakRpA oNphaseTa prinTarsa, amadAvAda - phona : 079-25623828 Jain Education Intemational wwwlehem ,
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta a n ( Jair ducalin Internation saurASTra kesarI bA. bra. pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. ne ananya zraddhAbhAve.. samarpaNa goMDalagacchanA gaganamaMDalamAM guruprANa sadAya bhASita che. janmazatAbdInA zubhAvasaramAM, zAstrALuvAda prakAzita che... 15 gurudeva ! ApanA caraNakamalamAM, gama jIvana sadA samarpita che. zraddhAsumana, vaMdanaardhya ane, Agama-upahAra prastuta che... AzA jinakathitane gaNagharagrathitano, bhAvAnuvAda susajjita che. sUtrakRtAMga guru smRti saromAM sabahumAna samarpita che... / / 3 / / For Private & Personal Use Onl - pU. mukta - lIlama suziSyA sAdhvI urmilA
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ garadeva pU. ratilAla vAlajI ma. sA. nA tapa samrATa tapasvI. A guru mahArAjanI janma zatAbdI nimitte AgamonuM prakAzana thaI rahyuM che, teno mane AnaMda che, tame sahu sAdhvIchaMda Agamano abhyAsa karI, tenAM mULabhUta tattvone samajo, jIvanane paMcAcAramaya banAvo, samAjamAM jaina dharmano pracAra karo. guru mahArAjanA nAmane amara banAvo ane saMyamI jIvanane saphaLa banAvo. e ja mArA aMtaranA AzIrvAda che. mArI sAthe cAturmAsa arthe royala pArka saMghamAM birAjamAna sAthvIvRMda bhagavAna mahAvIranI vANIne samagra vizvamAM gUMjatI kare tevA zubhAziSa. - muni zatilAla tA. 14/9/97 royala pArka upAzraya, rAjakoTa. an Education For Private & Person se on
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. zrI jayaMtamuni ma.. zaromaNi pU. zrI. nA svahastAkSare che . goMDala gaccha ji. bano gA| 24atra anuja (40 4 4 ba6 "AnakAe bharI 20 Dana S nAnI na paAN htpa) 4 ve navA kAryuM prakhya - namaNi na 515740sOn mama 56 ta- 30vo na mAtra traNa tala - 'pazvata na , bya3 % 3La vi. nI A % na kheMn - 7- -- 20 0 ka kSaya 1 (pa! to LLLL huM AzA ApuM chuM tathA A kAryane svIkRti ApuM chuM ke guruprANa Agama batrIsInuM punaH prakAzana avazya karavuM joIe. A mahAkArya pUjya goMDala garacha kIrtidhara arUNodaya zrI namramuni prAraMbha kare, A mArA bhAva che. A kAryanI anumodanA karuM chuM. AnaMda maMgalama. zubha thAo... suMdara thAo... A AzIrvacana arpita karuM chuM. tA. 27-04-2009 akSayatRtIyA - somavAra. Jan Education For Povet Personal use only www. elibrary.org
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruprANa Agama batrIsI che (c) anuvAdiDAM @ A mahAsatIjIo sAMnidhya pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. pU. zrI girIzacandrajI ma. sA. jJAnadAnanA saMpUrNa sahayogI pU. zrI trilokamuni ma. sA. pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI. bA. bra. pU. zrI lIlamabAI ma. sahasaMpAdikA. DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. sUtranuM nAma anuvAdikA zrI AcArAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI sUyagaDAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI ThANAMga sUtra(bhAga 1-2). zrI samavAyAMga sUtra zrI bhagavatI sUtra(1 thI 5 bhAga) zrI jJAtA sUtra zrI upAsakadazAMga sUtra zrI aMtagaDadazAMga sUtra zrI anuttarovavAI sUtra zrI praznavyAkaraNa sUtra zrI vipAka sUtra zrI uvavAI sUtra zrI rAjaprazrIya sUtra zrI jIvAbhigama sUtra zrI prajJApanA sUtra(bhAga-1 thI 3) zrI jebUdIpaprajJapti sUtra zrI jyotiSagaNarAja prajJapti sUtra (caMdraprajJapti, sUryaprajJapti) zrI upAMgasUtra(zrI nirayAvalikAdi) zrI uttarAdhyayana sUtra(bhAga-1, 2) zrI dazavaikAlika sUtra zrI naMdI sUtra zrI anuyogadvAra sUtra zrI nizItha sUtra zrI traNa cheda sUtra zrI Avazyaka sUtra pU. hasumatIbAI ma., pU. puSpAbAI ma. 5. urmIlAbAI ma. pU. vIramatIbAI ma. pU. vanItAbAI ma. pU. DaoN. AratIbAI ma. pU. sumanabAI ma. 5. urvazIbAI ma. pU. bhAratIbAI ma. pU. sanmatibAI ma. pU. sunitAbAI ma. pU. uSAbAI ma. pU. kalpanAbAI ma. pU. biMdu-rUpala ya ma. pU. punitAbAI ma. pU. sudhAbAI ma. pU. muktAbAI ma. pU. rAjematIbAI ma. pU. kiraNabAI ma. pU. DaoN. amitAbAI ma. 5. sumatibAI ma. pU. gulAbabAI ma. pU. prANakuMvarabAI ma. pU. subodhikAbAI ma. pU. lIlamabAI ma. pU. DaoN. DolarabAI ma. pU. rUpAbAI ma. in E we
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 'sisamAMparAthI usasamAja valaNazomUrti,saurASTra kesarI) gurudevazrI prANalAlajI ma.sA.nIthI caraNomAM zataguNa praNAmAMjali jAgRtatA ArjavatA sahiSNutA ladhutA sajanatA sitA bhavyatA, tajajJo mArdavatA apramato dAMto Gutheile pratirUpatA utsAhitA namatI vibhutA kRta64tI prabhutA prauDhatA karuNatA krAMtikAra katA sevAzIlatA saumyatA AtmaramaNatA samanvayatA jJAnotsukatA ojasvitA akutUhalatI girAgratvatA AtmaraNatA. nayukatatI sAmyatA tallInatA lokapriyatA AstikyatA tejasvitA vyavahAra kuzaLatA | dharmakalAdharatA ekAMtapriyatA zUravIratA rajJAnavRddhatA vasvitA indriya damanatA satyavaktatvatA sAnadAtA - saMgaThanakArakatA anekAMtadarzitA dhIratA kSamAzIlatA pracavena paTutA pathapradarzitatA vicakSaNatA gariSThatA pratibhAsaMpatA zikSAdAtA sthiratA vairAgyavArdhakya guNagrAhakatA. samyakaparAkramatA pavitratA ArAdhakatA vizALatA dayALutA katArthatA udAsInato jJAnaprasArakatA dAkSiNyatI premALatA lAvaNyatA sauSThavatA samayasatI tattvalokatA pAmatA naitikatA zraddhALatA nirbhayatA pramodatA | paramArthatA variSThatA ahaMtA svaramAdhurya , vinItatA , udAratA gaMbhIratA karmaniSThatA nivedatA vAtsalyatA praviNatA paripakvatA amIratA nirlepatA samatA upazAMtatA zratasaMpannatA zreSThato cAritra parAyaNatA vIratA khamIratA divyatA rocakatA upazamatA zatAdi salluNAlaMkRta tava vapuH bhUcA bhavAlaMbanam El calor internal For Fate & Perse Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( udI darI anna vathaasuthaishwassuu thaikabAlakathAkathaiuthayaahalaka ra ) kIri0i.00 0.00 0 jI hari dara C kahI data - pU. zrI haMma2-deva-jo-mANeka-prANa-ti-jaal-OArutaco 61013 che. hITa-vela- mAta-deva-ujaal-ula motI-zaan ajd- aNIjyotaat: goMDala saMpradAya-guruprANarati pUravAra F: O) maMgala manISI munivaro zAstra zusRSikA zramaNIvRMda 01. pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. 06. pU. zrI manaharamuni ma. sA. 02, pU. zrI girIzacaMdrajI ma.sA. 07. pU. zrI gajendramani ma. sA. o3, pU. zrI janakamuni ma.sA. 08. pU. zrI suzAMtamuni ma. sA. 04, pU. zrI jagadIzamuni ma.sA. 09, pU. zrI namramuni ma. sA.. o5. pU. zrI hasamukhamuni ma.sA. 10. pU. zrI pIyuSamuni ma. sA. jadina 0-00 000000ra3 0 9 * = 0 f 0 9 90 9 $ $ 6 $ 6 0 - VVVV = sahita ji0 0 9000ra9 20 dilii 2: 01, pU. gulAbabAI ma. 37. pU. prItisudhAbAI ma. 73. pU. nalinIbAI ma. 2, pU. prANakuMvarabAI ma. 38. pU. mInaLabAI ma. pU. rakSitAbAI ma. pU. lalitAbAI ma. 39. pU. manISAbAI ma. pU. rozanIbAI ma. 04. pU. lIlamabAI ma. 40. pU. kiraNabAI ma. pU. aMjItAbAI ma. pU. vimaLAbAI ma. 41. pU. hasmitAbAI ma. pU. saMjItAbAI ma. 06. pU. haMsAbAI ma. 42. pU. zailAbAI ma. pU. saMghamitrAbAI ma. pU. puSpAbAI ma. 43. pU. urmibAI ma. pU. AratIbAI ma. 08. pU. vijayAbAI ma. 44. pU. sudhAbAI ma. pU. rUpAbAI ma. pU. tarUlatAbAI ma. 45, , urvazIbAIma. pU. mitalabAI ma. 0. pU. jasavaMtIbAI ma. 46. pU. smitAbAI ma. pU. zreyAbAI ma. pU. vasubAI ma. 47. pU. urmilAbAI ma. 83. pU. zrI dattAbAI ma. 12. pU. prabhAbAI ma. 48. pU. DolarabAI ma. pU. zrutibAI ma. pU. latAbAI ma. 49. pU. kalpanAbAI ma. pU. bhAvanAbAI ma. pU. bhadrAbAI ma. 50. pU. saMgItAbAI ma. pU. bhavitAbAI ma. pU. sumitrAbAI ma. 51. pU. naMdAbAI ma. pU. zeSAbAI ma. pU. sAdhanAbAI ma. para. pU. sunaMdAbAI ma. pU. zreyAMzIbAI ma. pU. aruNAbAI ma. 53. pU. jayezAbAI ma. pU. parijJAbAI ma. pU. saralAbAI ma. pa4. pU. arcitAbAI ma. pU. zvetAMsIbAI ma. pU. vanitAbAI ma. papa. pU. ajitAbAI ma. pU. subodhikAbAI ma. 20. pU. dIkSitAbAI ma. pa. pU. amitAbAI ma. pU. zIlAbAI ma. 21, pU. dhIramatIbAI ma. 57. pU. punitAbAI ma. pU. hemAMzIbAI ma. 22. pU. rAjematIbAI ma. 58. pU. sunitAbAI ma. 23. pU. hasumatIbAI ma. pU. namratAbAI ma. pa. pU. gItAbAI ma. 24. pU. sumatibAI ma. pU. pannAbAI ma. 60. pU. vidubAI ma. 25. pU. anumatibAI ma. 61. pU. tarubAI ma. pU. pUrvIbAI ma. 26. pU. vIramatIbAI ma. 62. pU. mInAbAI ma. pU. jAgRtibAI ma. 27. pU. yazomatIbAI ma. 63. pU. pUrNAbAI ma. pU. prabodhikAbAI ma. 28. pU. jJAnazIlAbAI ma. 64. pU. razmitAbAI ma. pU. priyalabAI ma. 29. pU. darzanazIlAbAI ma. pa. pU. biMdubAI ma. pU. svarUpAbAI ma. 30, pR. vinodInIbAIma. 66. pU. viralabAIma.. 101, pU. suhAnIbAI ma. 31. pU. prajJAbAI ma. 67. pU. rUpalabAI ma. pU. hRdayAbAI ma. pU. priyadarzanAbAI ma. 68. pU. tejalabAI ma. pU. vaidehIbAI ma. 33. pU. kRpAbAI ma. 69. pU. sujItAbAI ma. pU. bhavyAMzIbAI ma. 34, pU. mIrAbAI ma. 70. pU. svAtibAI ma. 105. pU. jayaNAbAI ma. 35. pU. kuMdanabAI ma. 71, pU. zvetAbAI ma. 106. pU. saMbohIbAI ma. 36. pU. jyotibAI ma. 72. pU. reNukAbAI ma. 107, pU. bhavyAnIbAI ma. andissioneinninositorioussainbowlanessoiniraniankangssssssssssssssmearinoposastesssssssbiennessoriasinodrisaster, 00000 riyadi CRCRna 0000 2000 Q0Rskikani (kAnajI 9 09090 IST $ VVVVUUUUUUU $ $ $ # # $ UU $ $ $ Jain Education Intemational
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ buta sevAno satkAra zrutAdhAra (mukhyadAtA) mAtuzrI jazavaMtIbena zAMtilAla turakhIyA zrImatI bhAvanAbena dilIpabhAI turakhIyA satsaMga sat - trikAla zAzvata AtmatattvanA saMganI preraNA Ape che, satsaMga pApIne pavitra banAve che. satsaMgathI jIvananI dizA badalAI jAya che, daSTikoNamAM AmUla parivartana thAya che. rANapura nivAsI mAtuzrI jazavaMtIbena tathA pitAzrI zAMtilAla kezavalAla turakhIyAnA suputra zrI dilIpabhAInA jIvanamAM paNa satsaMganI UMDI chApa upasI AvI che. zAsana aruNodaya gurudeva pU. zrI namramuni ma. sA. nAM samAgamamAM AvyA. teozrInI jIvana parivartana karAve tevI vANI sAMbhaLI ane zrI dilIpabhAI prabhAvita thayA eTaluM ja nahIM paraMtu A manuSya jIvananI saphaLatA mATe dharmane karmanI samajaNane AcaraNamAM utAravA mATe sAvadhAna banI gayA. teonA jIvanamAM akalpanIya parivartanano prAraMbha thaI gayo. sahadharmacAriNI bhAvanAbenanI vidAyano gama samajaNamAM parivartita thayo. teonA suputra - pArasa tathA putravadhu sau. riddhi ane suputrI sau. zvetA AnaMda zAha paNa gurubhaktinA raMge raMgAyelA che. pU.gurudevanA janmadina nimitte kalakattA darzanArthe AvyA. sarvathA niparigrahI pU. gurudevane janmadinanI zuM bheTa ApavI, te mathAmaNa dilIpabhAInA manamAM cAlatI hatI. tyAM ja pU. gurudevanA zrImukhethI guru prANa Agama batrIsInA prakAzananuM Ayojana jANyuM ane zrI dilIpabhAIe taka jhaDapI lIdhI. gurubhaktithI prerita thaI teozrutAdhAra tarIke lAbha laI rahyA che. teonI bhaktinI amo vAraMvAra anumodanA karIe chIe tathA teo haMmezAM gurukRpAnA mAdhyamathI jIvanamAM saphaLatA prApta kare tevI zubhecchA pragaTa karIe chIe. garaprANa prakAzana PARASDHAM on tination o Elevate & Personisson Sorry
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstra svAdhyAya saviveka tIrthaMkara prabhunA pavitra upadezarUpa AgamagraMtho dareka dharmaniSTha svAdhyAyapremI zramaNopAsake potAnA gharamAM vasAvavA joIe. tIrthakaronI anupasthitimAM tIrthakaronA upadezarUpa graMtho sAkSAt tIrthakara tulya mAnIne AgamagraMthone gharamAM kabATa ke zokezamAM suvyavasthita rUpe rAkhavA. pratidina tIrthakarone smRtipaTa para lAvI ahobhAvapUrvaka traNa bhAvavaMdana karavA. gharanA sadasyoe sAthe maLI zradhdhApUrvaka AgamavAMcana karavuM. vinaya dharmanuM mULa che tethI zAstra svAdhyAya mATe gurunI AjJA levI. 32 AgamagraMthomAMthI kAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya divasanA prathama ane cothA praharamAM ane utkAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya asvAdhyAya kAlane choDIne eTale ke be saMdhyA ane be madhyAhana kAlIna 48 miniTane choDIne game tyAre karI zakAya che. prAtaH uSAkAla, saMdhyAkAla, madhyAhna ane ardharAtrie be - be ghaDI zAstrano mULapATha vAMcavo nahIM. 32 asvAdhyAyamAM zAstra svAdhyAya thAya nahIM. gharamAM saMDAsa - bAtharUma hoya, strIone mAsikadharma hoya, vagere kAraNothI gharamAM Agama rAkhavAthI azAtanA thAya, tevI mAnyatA yogya nathI kAraNake sAdhvIjI potAnI pAse Agama graMtho rAkhe che. mAsika dharmavALA bahenoe zAstranA mULapAThano svAdhyAya karavo nahIM. te vyaktinI sAme paNa svAdhyAya karavo nahIM. tenAthI dUra alaga sthAnamAM besIne svAdhyAya karI zakAya che. gujarAtI anuvAda, bhAvArtha, vivecana, mAsika dharmamAM paNa baheno vAMcI zake che. temAM koI jAtanI azAtanA nathI. A samasta niyamo mULapATha vAMcavA ke svAdhyAya karavA mATenA che. kevaLa zAstronA gujarAtI bhAvArtha vAMcavA hoya, to uparokta niyamo lAgu paDatA nathI. AgamagraMthonA AdhAre ja bhUtakALamAM anaMta jIvoe AtmakalyANa karyuM che. AgamagraMthonA AdhAre ja pAMcamA ArAnA aMta sudhI jinazAsana jayavaMtuM raheze. tethI AgamagraMthonuM saMpUrNataH bahumAna jALavavuM. Jain Education Intemational
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA viSaya pRSTa puSTa pU.zrI DuMgarasiMhajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU. zrI prANalAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU. zrI ratilAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana pUrva prakAzananA be bola punaH prakAzananA be bola abhigama saMpAdakIya saMpAdana anubhavo anuvAdikAnI kalame 3ra asvAdhyAya ( zAstra prAraMbha adhyayana-1 : purIka paricaya | puSkariNI ane zreSTha puNDarIka puDuMrIkanI prAptimAM niSphaLa-saphaLa puruSo saMsArIjIvonI vividha vicAra dhArA prathama puruSa- tajjIva tanzarIra vAdI bIjo puruSa-pAMca mahAbhUtavAdI trIjo puruSa-IzvarakAraNavAdI | cotho puruSa- niyativAdI padArtho ane saMbaMdhonI azaraNatA zramaNa, brAhmaNa, nirgatha ane bhikSunuM svarUpa nigraMtha muni caryA adhyayana-ra : kriyAsthAna | paricaya tera kriyA sthAnano nAmollekha 1. arthadaMDa pratyayika kriyA 2. anarthadaMDa pratyayikakriyA 3. hiMsAdaMDa pracayika kriyA viSaya 4. asmAt daMDa pratyayikakriyA | 5. daSTi viparyAdaMDa pratyayikakriyA 6. mRSAvAda pratyayikakriyA 7. adattAdAna pratyayikakriyA 8. adhyAtma pratyayika kriyA 9. mAna pratyayikakriyA 10. mitradoSa pratyayika kriyA 11. mAyA pratyayika kriyA 12. lobha pratyayikakriyA 13. airyApathika kriyA prathama sthAna-adharmapakSa bIjuM sthAna-dharma pakSa trIjuM sthAna-mizrapakSa ardhamapakSa-vRtti, pravRtti, pariNAma dharma pakSa -vRtti, pravRtti, pariNAma | mizrapakSa-vRtti, pravRtti, pariNAma dArzanikonA 33 vibhAga ane ahiMsA pradhAna svasiddhAMta adhyayana-3 : AhAra parijJA paricaya vanaspatimAM cAra prakAranA bIja pRthvIyonika vRkSono AhAra vRkSayonika adhyArUhono AhAra | pRthvIyonika tRNAdino AhAra pRthvIyonika kuTuNAdino AhAra udakonika vRkSano AhAra | udakonika sevALAdino AhAra vRkSayonikAdi trasa jIvono AhAra manuSyonI utpatti ane AhAra tiryaMcanI paMcendriyanI utpati ane AhAra viklendriya jIvonI utpati ane AhAra 108 109 111 112
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya pRSTa viSaya 117] adhyayana-6 : AdrakIya 119| paricaya 120| Adrakamuni ane gozAlaka 120| Adrakamuni ane bauddha bhikSuko AAkamuni ane vedAMta pATI brAhmaNo 123| Adrarkamuni ane sAMkhyamatavAdI 124| Adrakamuni ane hastitApaso 126 adhyayana- 7 : nAlaMdIya paricaya lepa zramaNopAsako pratyAkhyAna viSayaka jijJAsA-samAdhAna 137] pratyAkhyAna nirviSayatA viSayaka zaMkA samAdhAna |187 142| pratyAkhyAna nirviSayatAnuM nirAkaraNa 143| udakanigraMthanuM jIvana parivartana 146| pariziSTa 148|1. vivecita viSayaonI akArAdi anukramaNikA |208 148| 2.pAsaMDInA 33 bheda 3. pAMca samavAya: anekAMta daSTi 150 aplAyanI utpati ane AhAra agnikAya jIvonI utpati ane AhAra vAyukAyika jIvonI utpati ane AhAra pRthvIkAyika jIvonI utpati ane AhAra adhyayana-4 : pratyAkhyAnakriyA paricaya apratyAkhyAnanI AtmAnuM svarUpa pratyAkhyAnanI mahattA ane daSTAMta pratyAkhyAnI jIvanuM svarUpa adhyayana-pa : AcArazruta paricaya ekAtaMvAda anAcAra loka aloka saMbaMdhI AstikatA jIva ajIvavagere tattva saMbaMdhI AstikatA vedanAdi, kriyAdi, kaSAyAdi saMbaMdhI AstikatA | cAturgatika saMsAra saMbaMdhI AstikatA deva-devI saMbaMdhI AstikatA siddhi-asiddhi saMbaMdhI AstikatA sAdhu-asAdhu saMbaMdhI AstikatA kalyANa-pApa saMbaMdhI AstikatA vacanasaMyama-AcAra saMbaMdhI AstikatA 133. 136] 149) | 150 | 151
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ goMDala gacchAdhipati, ekAvatArI AcArya pravara pU. gurudeva zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. - jIvana darzana nAma : : zrI DuMgarasiMhabhAi. " janma : vi. saM. 1792. janmabhUmi : mAMgaroLa. pitAzrI : dharmaniSTha zrI kamaLasiMhabhAi badANI. mAtuzrI ? saMskAra saMpannA zrImatI hIrabAi. janmasaMketa : mAtAe svapnamAM lIlochama parvata ane kesarI siMhane potAnI samIpe Avato joyo. bhAtR bhaginI : cAra bena - be bhAi. vairAgyanimitta : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA.no upadeza. saMcamasvIkAra : vi. saM.1815 kArataka vada - 10 divabaMdara. sadgaradeva : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA. sahadIkSita parivAra : svayaM, mAtuzrI hIrabAi, bahena velabAi, bhANejI - mAnakuMvarabena ane bhANeja - hIrAcaMdabhAi. saMyama sAdhanA : apramattadazAnI prApti mATe sADA pAMca varSa nidrAtyAga, jJAnArAdhanA, dharmazAstro, darzanazAstro ane tattvajJAnano abhyAsa. tapa ArAdhanA rasendriya vijayanA vividha prayogo, mitAhAra. svAdhyAya, sADApAMca varasa nidrAtyAga, dhyAnarUpa AtyaMtara tapa. goMDala gacchasthApanA : vi. saM. 1845 mahAsuda -5 goMDala. tathA AcAryapada pradAna javalaMta guNo ': vinaya, viveka, vicakSaNatA, virakti, karUNA, samayasUcakatA vagere.. na - 11 Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramukhaziSya : AcArya 5. zrI bhImajI svAmI. pramukhaziSyA : pU. zrI hIrabAI ma., pU. zrI velabAi ma., pU. zrI mAnakuMvarabAi ma. 6 sAdhu saMmelana ? vi. saM. 1861mAM AjJAnuvartI 45 jeTalA sAdhu sAdhvIjIonuM saMmelana karI saMtonI AcAra vizuddhi che mATe 13 niyamo banAvyAM. vidArakSetra : kAThiyAvADa, jhAlAvADa, kaccha, mAMgaroLa, verAvaLa, porabaMdara, dIvabaMdara Adi kaMThALa pradezamAM grAmAnugrAma. pratibodhita zrAvakavarca * zrI zobhecaMdrakarasanajI zAha - verAvaLa. sthiravAsa ? vi. saM. 1871 caitra suda - 15 thI goMDalamAM. anazana ArAdhanA : vi. saM. 1877 phAgaNa suda - 13 thI anazana prAraMbha, vaizAkha suda - 15 samAdhimaraNa. AyuSya : 84 varSa, saMyama paryAya - 62 varSa, AcArya pada - 32 varSa. uttarAdhikArI : AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. upanAma : gacchAdhipati, nidrAvijetA, yugapradhAna, ekAvatArI. pATa paraMparA : goMDala gacchAdhipati AcAryapravara gurudeva pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. dvitIya paTTadhara - AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. tRtIya paTTadhara - AcArya pU. zrI neNasI svAmI. caturtha paTTadhara - AcArya pU. zrI jesaMgajI svAmI. paMcama paTTadhara - AcArya pU. zrI devajI svAmI. mahAtapasvI pU. zrI jayacaMdrajI svAmI yugadaSTA tapasvI pU. zrI mANekacaMdrajI ma.sA. saurASTra kesarI gurudeva pU. zrI prANalAlajI ma.sA. tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma.sA. vidyamAna vicarato parivAra : 11 saMto, 300 jeTalA satijIo. 0 12 Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ O zubha nAma janmabhUmi pitA W saurASTra kesarI, munipuMgava pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma.sA. jIvana darzana mAtA jJAti janmadina bhAtR-bhaginI vairAgya bIjAropaNa vairAgya bhAva-pragaTIkaraNa 13 varSanI kumAra avasthAmAM. saMyama svIkAra dIkSA bhUmi gaccha paraMparA saMyamadAtA zikSA dAtA dhArmika abhyAsa saMgha netRtva sevA zuzruSA prANalAlabhAI. verAvaLa. zrImAna zrI kezavajIbhAI mIThAzA. saMskAra saMpannA kuMvarabAI. vIsA osavALa. * vi. saM. 1954, zrAvaNa vada pAMcama, somavAra. cAra bhAI, traNa baheno. be varSanI bAlyavaye. 21 mAM varSe vi. saM. 1976 phAgaNa vada chaThTha, guruvAra. tA. 13-3-1920 bagasarA-darabAra vAjasuravALAnA udyAnamAM vaTavRkSa nIce. goMDala gaccha. mahAtapasvI pU. jayacaMdrajI ma.sA. parama zraddheya tapasvI mANekacaMdrajI ma. sA. AgamajJAna, tattvajJAna, kathA sAhitya, rAsa sAhitya, vyAkaraNa, mahAkAvyo, karmasAhitya, jainetara graMthonuM vizALa avalokana, darzana zAstranA tajajJa. traNa varSanI dIkSA paryAye tapasvI pU. mANekacaMdrajI ma. sA. nA saMthArAnA samayathI. vaDIla sAta gurubhrAtA ane aneka saMtonI sevA karI. 13
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjotkarSa jJAna prasAra deha vaibhava AvyaMtara vaibhava vihAra kSetra goMDala gaccha saMmelana upanAma caturvidha saMgha samAdhi mATe tAravelA traNa siddhAMta (1) lokonA paropakAra mATe dAnadharmanI pradhAnatA (2) A khaMDana vAda (3)nIti ane prAmANikatAnuM AMdolana, jaina-jainetaro (kAThI, darabAra, Ahira)ne sapta vyasanathI mukti, aneka sthAne sAdharmika rAhata yojanA. . rAjakoTa, goMDala, jetapura, dhorAjI, vaDiyA, verAvaLa, porabaMdara, mAMgaroLa, jAmanagara, bhAvanagara vagere aneka sthAne jJAna bhaMDAra, vidyAlayanI sthApanA ane jIrNodhdhAra. lAvaNyamayI mudrA, sUrya sama tejasvI mukha, caMdrasamI zAMta AbhA,vizALa bhAla, nUrabharyA nayano, ghUgharALA keza, vINA jevo sumadhura kaMTha ane siMha jevI garjanA. vinaya saMpannatA, viveka, sAdAI, prema, vairAgya, sevA, pravacana-paTutA, guccaraNa sevA, dIrgha dRSTi, tyAgamastI. saurASTra, gujarAta. vi. saM. 2007mAM gaccha aikyatA mATe mahattvanuM yogadAna. paMjAba kesarI kAzIrAmajI ma. sA. dvArA pradatta "saurASTra kesarI' cAra saMta- tapodhanI pU. ratilAlajI ma. sA., anazana ArAdhaka tapasvI pU. jagajIvanajI ma. sA., pU. nAnA ratilAlajI ma. sA., parama dArzanika pU. jayaMtamunijI ma. sA., pU. moTA prabhAbAI ma. Adi 15 satIjI. bagasarA. vi. saM. 2013mAgasara vada terasa, zanivAra prAtaH 7-30 kalAke I. sa. 29-12-1956. sAtalaDI nadInA kinAre (bagasarA) vartamAne 118 saMta-satijIo 'prANa parivAra' nA nAme samagra bhAratamAM prasiddha che. svahaste dIkSita parivAra aMtima cAturmAsa, deha vilaya aMtima vidhi ziSya parivAra / 14 / Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapasamrATa pU. garadeva zrI ratilAlajI ma.sA. nuM - jIvana darzana zubha nAma janmasthAna janmadina pitA mAtA vairAgya bhAva dIkSA gurudeva ratilAlabhAI parabavAvaDI (saurASTra) Asovada amAsa vi. saM. 1969 zrImAna mAdhavajIbhAI raiyANI sadAcAra saMpannA jamakubAI 17 mA varSe phAgaNa vada pAMcama, gusvAra vi. saM. 1989-jUnAgaDha saurASTra kesarI pU. prANalAlajI ma.sA. goMDala gaccha. vyAvahArika- pAMca dhoraNa, dhArmika- 19 Agama kaMThastha, zvetAmbara-digaMbara sAhitya, kArmagraMthika sAhitya, dArzanika sAhitya, vyAkaraNa sAhitya rAtri-divasa niraMtara jAgRtadazAe AtmasAdhanA alpanidrA. vaDIla vRddha 9 saMtonI sevA karI. 19 varSa ekAMtara upavAsa, 999 AyaMbila tapa(sAgAra), 19 varSa pANIno tyAga, 9 varSa makAIsivAya zeSa anAja tyAga. gaccha paraMparA abhyAsa yoga sAdhanA yoga sevAyoga tapayoga - 15 Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ maunayoga dIkSA pachI 9 varSa ekAMta mauna sAdhanA. I. sa. 1992 navembarathI AjIvana mauna ArAdhanA. puNya prabhAva gurudevanA puNya prabhAve aneka AtmAoe mAsakhamaNa Adi nAnI moTI tapazcaryAo tathA hajAronI saMkhyAmAM varSItapanI ArAdhanA karI che. temaja dAna, zIla ane che bhAvanI vRddhi thaI che. . vihAra kSetra gujarAta, mahArASTra, madhyapradeza, orissA, bihAra, baMgALa jJAna anumodana zramaNI vidyApIThanA preraka banI 30 ziSyAo ane 30 vairAgI bahenone abhyAsArthe rahevAnI AjJA ApI. traNa sAmUhika cAturmAsa karAvI zAstravAcanA karAvI. dIkSA pradAnasaMkhyA 145 mumukSuone aNagAra banAvyA. Acarita sUtro jatuM karavuM, gama khAvo, vAda-vivAda ke dalIla na karavA, je thAya te sArA mATe, koI paNa jIvanI TIkA keniMdA na karavI. jIvaMta guNo vizALatA, udAratA, mAdhyasthatA, sahiSNutA, bhadrikatA, samAdhAna vRtti, jJAnaca. anazana pratyAkhyAna I. sa. 1992 rAjakoTamAM pU. bhAgyavaMtAbAI ma. ne 59 divasanI anazana ArAdhanA karAvI. aMtima cAturmAsa rAjakoTa, zrI royalapArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha saMcAlita omAnavALA upAzraya.(1997) mahAprayANa rAjakoTa, tA. 8-2-1998 mahA suda 11 ravivAra madhyAhna kALe 1.35 kalAke. aMtima darzana tathA pAlakhI zrI royala pArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha, rAjakoTa. aMtimakriyA sthAna 'tapasamrATa tIrthadhAma', rAjakoTa-amadAvAda hAI-ve, sAta hanumAna sAme, rAjakoTa. A 16 , Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ eleg purva prakAzananA be bIjI (bIjI AvRtti) tIrthakara bhagavAnanA amRtasamA vacanone "Agama' rUpe gaNadhara bhagavaMtoe jhIlIne ziSya paraMparAne arpaNa karyAane ApaNane amRta vacano prApta thayA. tIrthakara bhagavAne anaMtajJAnane zrImukhethI pragaTa karI mahA upakAra karyo... gaNadhara bhagavaMtoe AgamajJAnane hRdayastha karI mahA upakAra karyo... ziSya paraMparAe AgamajJAnane kaMThastha karI mahA upakAra karyo... devardhvigaNi kSamAzramaNe AgamajJAnane graMthastha karI mahA upakAra karyo... graMthastha Agamone aneka AcAryoe samayAnusAra lokabhogya bhASAzailImAM anuvAda karIne sarvajana sahaja banAvyA. A ja paraMparAmAM saurASTrakesarI pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nI janmazatAbdI avasare temanA ja parivAranA mahAsatIjIoe gujarAtImAM anuvAda karIne jaina samAjanI jJAna sAdhanAne Agamika banAvavAmAM bahumUlo phALo Apyo che. A mahA kAryamAM apUrva zrata ArAdhikA pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI zrI lIlamabAIma. ane saha saMpAdikA zrI AratIbAIma., zrI subodhikAbAI ma.nA sahayoga maLyo che. A Agama batrIsInI prathama AvRttine gujarAtanA dareka saMpradAyanA sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono bahoLo pratisAda maLatA TUMka samayamAM 1000 Agama graMtho anupalabdha thaI gayA ane punaH prakAzananI AvazyakatA ubhI thaI. ahIM eka khAsa ullekha karavAno ke jyAre prathamavAra Agama prakAzananI taiyArI cAlatI hatI tyAre ja tapasamrATa pU. gurudeva zrI ratilAlajI ma. sA. e zAsana prabhAvaka pU. zrI namramuni ma. sA. para kRpAdRSTi varasAvI. temaNe pATImAM lakhI ApyuM ke namramuni Agama prakAzananuM kArya saMbhALaze. Edono una & of air terary
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU.gurudevanI dIrghadraSTi ane kRpAdRSTine anubhavatA pU.gurudeva zrI namramuni ma. sA. e amone AjJA ApI ke ApaNe Agama graMtho prakAzananI bIjI AvRti pArasadhAma' nA upakrame pragaTa karavI che. - pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. nI AjJAne zirodhArya karIne pArasadhAma - ghATakoparanA upakrame guruprANa Agama batrIsIne punaH pragaTa karatA AnaMda anubhavIe chIe. amArA A aNamola kAryamAM amane zrI girIzabhAI zAha (hemANI)-U.S.A. tathA zrI jitenabhAI zAha (kalakattA) no ananya sahakAra maLyo, jenA kAraNe amAruM kArya saraLa banyuM che. amArA A komapyuTara kAryamAM zrI amInabhAI AjhAda tathA snehA amIta dajIno paNa sahakAra prApta thayo che. tevI ja rIte udAradilA dAtAzrIo e paNa amane sahyoga ApIne amAruM kAryavegavAna banAvela che. ame te sarvanA AbhArI chIe. aMtamAM Agama prakAzana ApaNA sahunA AtmAne anaMtajJAna prAgaTyamAM sahyogI bane e ja bhAvanA. zrI guruprANa prakAzana PARASDHAM vallabhabAga lena, tilaka roDa, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. Ceo Edono una & of air terary
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Seationantemational pUrvaprakAzakanA be bola (pahelI AvRtti) anaMta tIrthaMkara saha prabhu mahAvIranA anaMta jJAnanI amUlya nidhi che ApaNA AgamagraMtho. jenA mAdhyamathI ja jinazAsana jayavaMtuM rahyuM che, rahe che ane raheze. tene jIvaMta rAkhavA ane jana jananAM mana sudhI pahoMcADavA te pratyeka jaina nAma dharAvatI vyaktinI pavitra pharaja che. A pavitra pharajane ja dharma samajIne je tenuM AcaraNa kare che ane potAnAM tana-mana ane dhanane te kAryamAM samarpita kare che, tenuM manuSya jIvana saphaLa thAya che. eTaluM ja nahIM paraMtu te sAdhaka jinazAsananI prabhAvanAno amUlya lAbha prApta kare che. Avo ja apUrva lAbha prApta karavA ApaNA gujarAtI samAjane mATe AgamonA mULa pATha tathA saraLa gujarAtI anuvAda vivecana sahita prakAzana karavA mATe pU. mukta lIlama parivArane eka ciMtanadhArA jUnAgaDhanI puNyabhUmi para sparzI ane jene rAjANA nagarI rAjakoTamAM royalapArka upAzrayamAM sAkAra svarUpa maLyuM. ApaNA saunA parama upakArI goMDala gacchAdhipati, nidrA vijetA, ekAvatArI, yugapuruSa pU. zrI DuMgarasiMhajI ma. sA.nI pATa paraMparAe pU. zrI jaya-mANekanA lADIlA ziSyaratna saurASTra kesarI pU. zrI prANalAlajI ma. sA.nI janma zatAbdI nimitte A virATa Ayojana karyuM. pU. mahAsatIjIoe potAnI ciMtanadhArAne pUjya guruvaryonI samakSa pragaTa karI. sahunA harSollAsa ane AzIrvAda sAthe svIkRtinA samAcAra prApta thayA. royalapArka sthA. jaina moTA saMghanI nizrAmAM ame turaMta samiti racavAnI jAherAta karI. rAjakoTa prANa parivAranA sAmUhika cAturmAsa daramyAna janma zatAbdI varSa nimitte vi. saM. 2053 san 1997 mAM ''pU. prANaguru zatAbdI prakAzana samiti rAjakoTa"nI sthApanA thaI. tyAra pachI tapasamrATa zrI ratilAlajI ma. sA., gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. ThA. pAMca tathA prANa parivAranA 73 sAdhvIjIonA pAvana sAMnidhyamAM janma zatAbdInA prathama caraNanI tapa-japa, sAdhanA sAthe bhavya rIte ujavaNI karavAmAM AvI. zrI guru prANa phAunDezana TrasTa dvArA 3ra Agamo ane prANagurusmRti graMthanuM prakAzana karavAnuM nizcita thayuM. AgamonuM lekhana kArya prANa parivAranA satIvRMde saharSa svIkArI lIdhuM. A rIte sarva samavAyano suyoga thatAM kAryano prAraMbha vegavaMta thayo ane batrIsa Agamo kramazaH gujarAtI bhASAmAM anuvAdita thayA. 19 Private & Person www.aine
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ neTa C A prakAzananA aNamola avasare AzIrvAda varasAvI saharSa svIkRti ApanAra tapa samrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. tathA dareka AgamanA rahasyone pragaTa karato, tattvonuM vAstavika darzana karAvato, AzISa varasAvato amArA utsAhane vadhArato abhigama preSita karanArA goMDala gacchanA saMta ziromaNi parama dArzanika pU. zrI jayaMtIlAlajI ma. sA., ama mArgadarzaka gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. tathA AgamadivAkara pU. zrI janaka munijI ma. sA. nIDara vaktA pU. zrI jagadIzamunijI ma. sA. Adi muni bhagavaMto tathA Agamane suvyavasthita svarUpa ApanAra, athAga parizrama sahita niHsvArtha bhAve saMpUrNa sahayoga ApanAra Agama manISI pU. zrI trilokamunijI ma. sA. nA paNa amo RNI chIe. vAtsalya variSThA pUjayavarA pU. mukatAbAI ma., pradhAna saMpAdikA apUrvakRta ArAdhaka 5. lIlamabAI ma., ama prakAzana kAryanA udbhAvikA, utsAhadharA pU. uSAbAI ma., saha saMpadikA Do. pU. zrI AratIbAI ma. tathA pU. subodhikAbAI ma. ane prANa parivAranA anuvAdikA sarva mahAsatIjIonA ame RNI chIe. zrutAdhAra sahayogIo, ama Agama prakAzanamAMniSThAthI sevA ApanAra zrI mukuMdabhAI pArekha, zrI maNibhAI zAha, zrI navanItabhAI - tarUbena, kumArI bhAnubena, zrI jayavaMtabhAI zAha tathA Agamane komyuTarAIjhaDu karI mudraNa karI ApanAra bhAI zrI nehala hasamukhabhAI mahetAnA amo AbhArI chIe. Agama prakAzana kAryamAM zuddhikaraNanuM khUba ja dhyAna rAkhavAmAM AvyuM che. chatAM kyAMya azuddhi rahI gaI hoya to zuddha vAMcI te tarapha amAruM dhyAna doravA namra vinaMtI che. aMtamAM saunA sahiyArA puruSArtha badala zrI guruprANa phAunDezana sadAne mATe saunA kRtajJa banI raheze. jaya jinendra zrI guruprANa phAunDezana - TrasTI maMDaLa zrI caMdrakAMta mANekacaMda zeTha (pramukha) zrI ramaNIkalAla nAgaradAsa zAha (ceramena) zrI azvinabhAI kuMbhANI (Trejharara) zrI TI. Ara. dozI (upapramukha) zrI ke. pI. zAha (TrasTI) zrI kIrITabhAI zAha (TrasTI) xation Intematonal Private Persone n wwanie
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhigama goMDala gaccha ziromaNI parama dArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma.sA. sUyagaDAMga sUtrano lakSyArtha : jaina AgamonI aitihAsikatA vize bahu UMDAIthI vicAravAnI AvazyakatA sadAya rahe ja che. Ama to zvetAmbarIya jaina Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM lakhAyelA che, paraMtu UMDAIthI abhyAsa karavAmAM Ave to zrI sUyagaDAMga zAstranI bhASA bIjA zAstro karatAM vadhAre gahanatama hoya evuM lAge che. temAM ghaNA-ghaNA junA ane mahattvanA zabdono prayoga karavAmAM Avyo che. khAsa karIne atyAre ApaNe bIjA zrata skaMdha upara vicAra karI rahyA chIe, to tenA bhAva ane bhASA baMne upara prakAza nAMkhavAno prayatna karIzuM. zrI sUyagaDAMga sUtramAM bIjA zrutaskaMdhanA prathama puMDarIka adhyayanamAM bhagavAna mahAvIra svayaM tamAma sAdhu-sAdhvIone AmaMtrita karIne, nigraMtha pravacananA deDha nirNayAtmaka siddhAMtano udghoSa karyo che ane te samayamAM pravAhita vividha saMpradAya ane mAnyatAnA pravAhone sparza karI temanI apUrNatA ane agrAhyatA upara vilakSaNa daSTAMta ApI je prakAza pADyo che, te vastutaH dhArmika to che ja, paraMtu eka mahattvapUrNa aitihAsika sAmAjika sthitinuM paNa udghATana kare che. dvitIya zrutaskaMdha vividha daSTie bhikSu-bhikSuNIo(sAdhu-sAdhvIo)nA kaDaka AcAranI samIkSA kare che. tadanusAra jaina muni sarvathA nirlipta banI eka svataMtra vyakti tarIke ahiMsAnuM mizana laI kaDaka ahiMsAnuM pAlana karI, ahiMsAno upadeza Ape che. samagra jaina siddhAMtano sAra che- badhA prANI, bhUta, jIva ane sattvonI jarA paNa azAtanA na thAya ane tenI hiMsA paNa na thAya, te rIte jaina darzananuM lakSa A adhyayanamAM spaSTa karyuM che ane eka nizcita utsarga mArganI sthApanA karI che. temaja apavAda mArganuM nAnuM moTuM samAdhAna ApeluM che. prathama zramaNopAsaka banI trasa jIvonI hiMsAthI vyAvRtta banI tathA sthAvara jIvonI hiMsA paNa bahu ochI thAya te rIte gRhastha jIvana vyatIta karavAnuM tathA zramaNopAsaka paNa sarvathA tyAgI bane tevuM lakSa rAkhavAnI preraNA Ape che. apavAda mArgamAM nAnA moTA tarka dvArA keTalIka kaTokaTInI sthitimAM athavA zArIrika pIDAnuM nivAraNa karavA mATe hiMsAnuM avalaMbana levuM paDe to paNa te AvakArya nathI. temAM paNa doSa lAge che ane prAyazcitta dvArA nivAraNa thAya te rIte pagaluM bharavuM 21 8 Janication Intern www.jainelibreorg
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaTe che, paraMtu A badhA apavAda mArgone jainadarzanamAM nagaNya sthAna ApavAmAM AvyuM che. jyAre utsarga mArganI purajoza ghoSaNA karI rAjamArga pradarzita karyo che. sUyagaDAMga sUtranA A bIjA zrutaskaMdhamAM spaSTa AbhAsa joI zakAya che. sAtamA "nAlaMdIya" adhyayanamAM bhagavAna mahAvIra svAmInA ziSyarUpe kumAraputrIya zramaNano ullekha che. grAmAnugrAma vicaraNa karatAM kumAraputrIya zramaNanuM zrI pArzvaprabhunA zramaNa udaka peDhAlaputra sAthe milana thayuM. baMne saMtonI jJAna carcA vicAraNAmAM zramaNa zrI udaka peDhAlaputra kaMIka gUMcavaNamAM AvI gayA. potAnA aMtaranA samAdhAna mATe teo sAkSAt gautama svAmInA caraNe jaI UMDAIthI potAnA maMtavyanI vivecanA kare che. tyAre gautama svAmIe temanA maMtavyanI anAvazyakatA samajAvIne sAcI rIte zramaNopAsakanA vatasvarUpanI vivecanA karI che. eTaluM ja nahIM, paraMtu udaka zramaNane zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI sevAmAM laI jAya che. A adhyayanathI spaSTa joI zakAya che ke eka nizcitta mArga para bhagavAna mahAvIranA zramaNo ane zramaNIo cAlatA hatA. teo ADI-avaLI koI paNa tArkika dalIlane sthAna ApatA na hatA. teo prabaLa tyAgamArgane avalaMbIne ja cAlavAno udghoSa karatA hatA. te vakhatanA A zAstrIya adhyayanathI e spaSTa thAya che ke saMto koI prakAranA rAjanaitika, sAmAjika ke pArivArika praznono bilakula sparza karatA nahIM ane jIvo pratyeno saMyama, kaSAyano tyAga tathA AtmatattvanI aDaga zraddhAne mahattva ApatA hatA ane tene ja avalaMbIne cAlatA hatA tathA te ja mokSa mArga che, tevuM caritArtha karatA hatA. samagra zrutaskaMdhamAM anya dhArmika ajJAna bharelA paribaLonI ke jemAM jIvahiMsA hoya tevI mAnyatAonuM spaSTa khaMDana jovA maLe che ane potAno nizcita dharma hajAra mANasonI vacce niDara bhAve kahevA mATe pAMcamA adhyayana jevA padomAM spaSTa AjJA ApI che. paraMta bhASAno viveka jarA paNa bhUlavAno nathI ane anyanI azAtanAM na thAya tevI doSa rahita, guNa bharelI bhASA vAparavAno Adeza Apyo che. A zrutaskaMdhanA koI paNa adhyayananI koI paNa paMkti vAMco to temAM adhUrA saMyama rahita matonuM nirAkaraNa karI, jIvadayA ane chakAya jIvonI rakSA mATenI Dagale pagale bhalAmaNa karI che ane eka zAzvata mArganI sthApanA karI che. bhagavAnanA nAme, AcAryonA mate, pUrvanA arihaMtonA AdhAre, spaSTa thayelA eka nirmaLa nigraMtha mArgano ullekha jovA maLe che. tIrthakara prabhue svayaM pote ja A badhuM kathana karyuM che, ema na kahetAM bhUtakALamAM je arihaMto kahI gayA che, bhaviSyamAM je arihaMto kaheze, te zAzvata mArgano huM ullekha karuM chuM, tenI ja prarUpaNA karuM chuM. Ama mahAvIra prabhue vyaktinI $ 22 - Janication Intern www.jainelibreorg
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahattA ochI karI, siddhAMtanA mahattvanI sthApanA karI che. - jyAre Aje sAdhAraNa buddhivALA AcAryo, saMto ke muni mahArAjo potAne ja kendra biMdumAM rAkhI aAMtvanuM pradarzana karI, jena mArgakhaMDa-khaMDa thAya, tenI jarA paNa ciMtA karyA vinA bedhaDaka vyakti mahattvanI chApa upajAve che. jethI ahIM kahevAnuM mana thAya che keApaNA zAstronuM jeTaluM anuzIlana thAya te ane tenA mATe guNiyala sAdhvIo ane trilokamuni jevA patha pradarzaka saMtonA sAMnidhyamAM je AgamonuM prakAzana thaI rahyuM che te, ghaNuM ja mahattvapUrNa che. temAM ye khAsa karIne sUyagaDAMga sUtrano A bIjo zrutaskaMdha jaina Agama rUpI samudranI eka dIvAdAMDI jevo che. AmAM vaja ane daDha bhASAnA zabdonA kavaca sAthe jaina zramaNonA AcAra vicArano je ullekha karyo che, te maNIratna jevo che. Aje saMto mUlyavAna maNiratnane ke hIrAne mUkI kAca-kAMkarA jevA bhAvono saMgraha kare che. ema lAge che ke teo jena zAsananI majabUta pAyAnI imAratane halAvI rahyA che. Aje sUyagaDAMga sUtra pragaTa thaze ane A sAte adhyayananuM saMpUrNa vivecana saMtonI sAme Avaze to AMkha ughADavAno eka saavasara avazya udabhavaze. ahIM ApaNe pahelA-chellA adhyayana viSe thoDuM kahyA pachI vacalA adhyayano mATe yathAsaMbhava, yathAmati ullekha karI A "Amukha' pUrNa karIzuM. jo ke badhAM adhyayanonA zabda saha anuvAda tathA bhAvArtha prakAzita thaze ja, tethI te udAharaNo ame ahIM TAMkyA nathI, paraMtu adhyayano viSe daSTipAta karI mukhya viSayano sparza karyo che. jainadarzana, zAzvata dravyo ke zAzvata bhAvone jeTalo sparza kare che, teTalo ja arthAt tethI paNa vadhAre vartamAna kriyAyoga, vartamAna pravRtti ane jIvonA pratyeka zubhAzubha mAnasika bhAvo temaja sAkSAt vacanayoga ane kAyayoganI kriyAo, e badhA upara UMDAIthI vicAra karI karmabaMdha thavAnA ke pApa Azrava thavAnA kAraNo upara pUro prakAza nAMkhe che ane nAnAmAM nAnA jIvonI avahelanA na thAya, AzAtanA na thAya ke hiMsA na thAya, tenI sacoTa preraNA ApI sAdhakanI cetanAne jAgRta kare che. sAthe-sAthe te samayanA pravartatA, dharmanA mata-matAMtaro, sAMpradAyika paraMparAo zramaNonI ke brAhmaNa saMskRtinI je kAMI AraMbha samAraMbha yukta sAdhanAo hatI teno spaSTa virodha kare che ane temanA vAdono mithyAvAda tarIke ullekha kare che. tema chatAM koI vyakti vizeSa ke koI graMtho ke saMpradAyanuM nAma laIne niMdAtmaka ullekha karyo nathI. phakta hiMsAmUlaka, parigrahamUlaka, ke mithyAtvayukta bhAvonuM sabhya bhASAmAM khaMDana karI tIrthakarono, arihaMtono ke AcAryono zuM spaSTa mata che? tenuM nidarzana karyuM che. jaina darzanano zAzvata lekha ane je kAMI spaSTa mata che te nIcenA zabdomAM 6 23 ON ... Janication Intern www.jainelibreorg
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** Jan Boucation Inte ApaNe joIe. je AjJA ke abhiprAya hIrA motInI jema camakI rahyA che te spaSTa che- evaM NaccA savve pANA jAva savve sattA Na haMtavvA jAva Na uddaveyavvA / esa dhamme dhuve Niie sAsae samicca logaM kheyaNNehiM pveie| evaM se bhikkhU virae pANAivAyAo jAva micchAdaMsaNasallAo / A rIte bIjA aghyayanamAM paNa kriyAsthAnonI vivecanA karI, pApasthAnothI bacavA mATe nirdeza karyo che. pachI te zramaNa hoya ke zramaNopAsaka hoya, sAdhu hoya ke gRhastha hoya, yathAyogya saune lAgu paDe che. sAmAnya gRhasthane dharmanA nIti mArgamAM paNa A pApasthAnaka tyAga yogya che. vyavahAra daSTie ane nizcaya dRSTie paNa A badhA pApasthAna varjya che; e dRSTie bIjuM adhyayana ghaNuM ja mahattvapUrNa che. bAkInA bIjA adhyayanomAM paNa be sthAnono ullekha karI, eka sthAna AdaraNIya che ane eka sthAna anAdaraNIya che, tema kahyuM che; to koI adhyayanamAM baMne sthAno anAdaraNIya che. sAmAnya rUpe Arya ane anArya zabdano prayoga vipula rUpe karelo che ane anArya tarIke koI jAtinA bhAvone na letA jenA bhAvo anarthamUlaka che, adhArmika che, nyAyocita nathI; te lokone anArya gaNavAmAM AvyA che. jyAre komaLa hRdayanA, samyaka vicAravALA, dayAvRttivALA, nyAyocita vahevAranuM AcaraNa kare tene Arya tarIke gaNavAmAM AvyA che. A vivecana ghaNuM ja mahatvapUrNa che. jaina paraMparA janma, jAti ke varNane mahattva na ApatA karmane mahattva Ape che. A bIjo zrutaskaMdha Dagale-pagale A vAtanI sAkSI pUre che. A zAstramAM phakta anya matavAdIonI ja viparIta, pravRttinuM vivecana karyuM nathI, paNa jaina zramaNa kevA hoya ? nirprathamuni kevA hoya ? tenuM vivecana karI svaliMgI nigraMthamunionA viparIta AcAra-vicArane paNa vakhoDI kADhavAmAM AvyA che. kharuM pUcho to svamatanA koI paNa anurAga vinA ke lAga lapaTa vinA ekAMta zuddha tyAga mArganI ane ahiMsA mArganI sthApanA karI che. sAcuM pUcho to A bIjo zrutaskaMdha ghaNo ja mahattvapUrNa che. atyAre vartamAna kALe paNa jo jaina sAdhu-sAdhvIonA UMcA, AdaraNIya, AcAra-vicAro jaLavAI rahyA che ane sAdhu saMto cIvaTathI, tyAga saMskRtine vaLagI rahyA che; temAM A zrutaskaMdhe ghaNo moTo bhAga bhajavyo che. have eka mahatvapUrNa vAta karI ApaNe A Amukha pUro karIzuM. jaina zabda ghaNo ja arvAcIna che. zAyada pAchalA varasomAM jaina zabdano udbhava thayo che ane Aje ApaNe jaina dharma, jaina sAdhu, jaina zAstra, jaina saMskRti, jaina darzana, ityAdi zabdo vAparIe chIe. te zabdanuM mULa zAstramAM hoya tevuM lAgatuM nathI. prAcIna bhASAmAM 24 wwwww.jainelibramborg
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakhAyelA A mULa jaina AgamomAM ke A zrutaskaMdhamAM jyAM tyAganI sthApanA kare che, tyAM nigraMthamata, nigraMthamuni, nigraMthonA AcAra vicAra e zabdono prayoga jovA maLe che. kyAMya paNa jaina zabda nathI. jainamunio nigraMtho tarIke oLakhAtA hatA ane svayaM munio paNa potAne nigraMtha kahetA hatA parigraha vagaranA A munio kharekhara nigraMtha hatA ane koI paNa bhautika padArthonA prabhAvamAM AvyA vinA potAnA tyAgamAM ramaNa karatA, tyAga mArgano ane dayA dharmano upadeza ApatA hatA. AmajanatA zramaNone jaina tarIke oLakhatI nahIM, paraMtu nigraMtho tarIke oLakhAtI hatI. te jamAnAmAM saMto jyAre zaheramAM padhAratA tyAre te zaheranI bahAranA bhAgamAM koI bagIcA ke udhAnamAM ke yakSavATikAmAM upAzraya(nivAsa) karatA hatA. te samaye upAzraya zabda paNa koI vizeSa sthAna ke AjanA "sthAnakamATe vaparAto na hato. kharekhara kAyamI nivAsane Azrama kahevAmAM Ave che ane thoDA samaya mATe mAMgelA Azrayane upAzraya kahevAmAM Ave che. A kAraNe ja zAstromAM sAdhu-sAdhvInA alpakAlIna Azraya sthAna upAzraya kahevAmAM AvyA che, bhale ne te gRhasthonA ghara hoya ke dukAna athavA dharmazALA hoya ke udyAnazALA hoya, te sarveya sthAno mATe "upAzraya' zabdano prayoga jovA maLe che. vihAra karatA saMtonA nagaramAM AvavA para te nagaranI dharmiSTa ane bhAvuka janatA tyAgI mahAtmAo tarIke teonA darzana karavA jatI, tyAre saMto-nigraMtho paNa zuddha tyAga mArga ane dayA dharmano upadeza ApatA, khulle Ama aMdhazraddhAno ke nAstikavAdano virodha karI, nizcita AtmavAdanI sthApanA karatAM hatAM, temaja loka-paraloka viSe tathA samasta jIvarAzi viSe eka vyavasthita vaijJAnika rItathI samajAvatA hatA. te sAMbhaLI, vicArIne ghaNA sarala jIvo nigraMtha munionI zraddhA karI vizeSa prakAranA vrato letA hatA, jene zramaNopAsaka tarIke oLakhavAmAM AvatA hatA. A zrutaskaMdhanA badhA adhyayanomAM ajJAnavAda, akriyAvAda, hiMsAvAdano spaSTa nirodha karI zuddha Astika mArganI sthApanA karI che ane e paNa spaSTa karyuM che ke nigraMtho koI padArtha levA mATe ke sukha meLavavA mATe ke paralokamAM UMcIgati maLe evA AzayathI upadeza na Ape, dharmanuM AkhyAna na kare, paraMtu phakta karmanI nirjarAnA hetuthI ane khAsa karIne pApAzravane rokavA mATe, temaja zrotAo paNa pApAzravathI mukta thAya e lakSa sAme rAkhIne upadeza detA hatA. AvA nigraMthonI A zAstramAM bhUri-bhUri prazaMsA karavAmAM AvI che. kharekhara ! A AgamanI eka-eka paMktimAM vItarAga mArganI bhavyatA jhaLake che ane jema retInA DhagalAmAM motI paDyA hoya to nirALA camake che, te ja rIte A bhAvo nirALA adhyAtma tyAga ane vairAgathI bharelA jhaLake che arthAt manane sparza karI jAya che. badhA AgamomAM anaMta tIrthakaronI vANIno ane zAzvata G 25 ) Janication Intern www.jainelibreorg
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMparAno eka vizALa ratnarAzi paDyo che. AcaraNa to dUra rahyuM, paraMtu vAMcana mAtrathI paNa jIvAtmA dhanya banI jAya che. dhanya che A vItarAga vANIne. sau satImaMDaLa ! Apa sahu aharniza A Agama upAsanAmAM joDAyA cho ane ghaNA gUDha bhAvone paNa ukelavA mATe pUro prayAsa karI sarala gujarAtImAM bhAvArtha prakAzita karI rahyA cho; te Apa sauno tapomaya prayatna punaH punaH abhinaMdanIya che. mahAmanA mahAtmA trilokamunijI ma. jeonuM Agama jJAna samudra jevuM vizALa che, temanuM sAMnidhya ane kRpAdRSTi kharekhara ! lAMbA kALa sudhI jaina jagata para amRta varSA karatI raheze. goMDala saMpradAyanA viduSI satIvRMda! AgamanA svAdhyAyamaya bhAvo ane sahuno aikya rUpe samabhAva tathA samanvaya bhAve zAstra prakAzananuM je jharaNuM Apa saunA hRdayamAM vahI rahyuM che, tene joIne, jANIne temaja anubhavIne amAruM hRdaya gadgad thaI jAya che ! chAtI gajagaja uchaLe che !! ghaNA varasothI aTakI paDeluM gujarAtI bhASAmAM Agama saMpAdananuM kAma karI baddha thAya evI varasothI ame je tIvra abhilASA sevI hatI te Aje tamArI kalamathI sAkAra thaI rahI che ane eka eka Agama taiyAra thaIne jyAre amArA hAthamAM Ave che tyAre amAro harSa zabdAtIta banI jAya che. dhanya che ApanI A bodha zaktine !!! vizeSamAM lakSa-koTi dhanya che- Apa saunuM netRtva karI rahelA saurASTranA khamIra bharelA parivAramAM janma pAmI, bharyA saMsArane Thokare mArI vItarAga vANIne varyA, tevA guNIdevA evA lIlamabAI mahAsatIjIne; jemaNe svayaM AkhI kamAna saMbhALI svayaMnA prabhAve tathA temanA ziSyA parivAre paNa zrama karI lAkhonuM dAna karAvI A aitihAsika, juga-juga bole tevuM, Agama kAma saMpAdana karyuM che ane goMDala saMpradAyanA tamAma maharSi mahAtmAo pU. DuMgara siMhajI mahArAjathI laI pUprANalAlajI svAmI ane pU. ratilAlajI mahArAja sudhInA badhA saMtonuM nAma ujjavaLa karyuM che. A Agama kAryanI sAcI gaNanA ane parIkSA to AvatI zatAbdInA varasomAM vadhAre ne vadhAre sArI rIte thatI raheze, AjanuM A kAma so varSa pachI keTaluM mahattvapUrNa banaze te vakhatanA vidvAna, samabhAvI saMto ane itihAsakAro ullekha karaze tyAre saunA manamAM ahobhAvano udaya thAze. Apa sau svastha rahI A vizALa kAryane paripUrNa karavA samartha bano, evA hArdika AzIrvAda sAthe... AnaMda maMgalamu. jayaMta muni peTarabAra 26 ON : Janication Intern www.jainelibreorg
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya apUrva mRtaArAdhaka bhAvayoginI bo. bra. pU. lIlamabAI ma. sa. anAdino avaLo karyo AtamarAme AyAsa parama prANa pAmavAno have karIe prayAsa....!!! indra sama aizvaryavAna, agni sama ujjavaLa, vAyu sama apratibaddha, bhUtiprajJa vyakta huM AtmA chuM, sudharmathI maMDita, maurya sama zauryavAna, akaMpita alabhrAtA sama niSkapa jJAnI huM mahAtmA chuM, metArya, prabhAsa, gaNadharAdikRta dvAdazAMgImAM varNavyo tevo zuddha caitanyaghana huM aMtarAtmA chuM, prANadhArA nijabhAvamAM vahAvI jJAtA daNa banI jAuM to paramapada pAmanAra huM paramAtmA chuM." priya pAThaka, sAdhakagaNa ! ApanI samakSa vicAra pradhAna AcAranA AyAsamAM ane anekAMta mArganA sApekSavAdane rajU karanAra, AptapuruSoe svIkArelo, anubhavelo, mAnya karelo, vItarAgadarzanane pradarzita karato, sAta adhyayanathI yukta sUtrakRtAMga sUtrano bIjo bhAga, prANa Agama batrIsInA aNamoluM najarANuM banIne praphuTita thaI rahyo che, tenuM ame gaurava anubhavI rahyA chIe. prathama zrutaskaMdhamAM darzanakAronI mAnyatAvALA traNaso tresaTha bheTavALA dArzanikonuM varNana saMkSepamAM karavAmAM AvyuM che. tenuM varNana yuktipUrvaka ahIM vistArathI karavAmAM AvyuM che. bIjA zrutaskaMdhanuM saMpAdana karatAM A saMpAdikAne sAMdrolasita bhAva pragaTa thayo che. AnaMdaghanajInI covIsImAM lakhyuM che ke - mata mata bhede jo jaI pUchIe, sau sthApe ahameva abhinaMdana jina darisaNa tarasIe.. ahaMkAra kevuM kArya karAve che tenuM drazya nihALIe. A yukti A AgamamAM caritArtha thaI rahI che. anAdikALathI gADha mithyAtvamAM rahelA dimUDha jIvonuM darzana paramAtmAe puSkariNI-vAvathI karAvyuM che. puMDarIka kamaLa samA banI saMsArathI upara UThavAno mArga dharma dvArA upadezI ApaNane ugAryA che. mahAna upakAra che anaMta tIrthaMkara paramAtmAnA tIrthano. priya Atma baMdhuo ! meM paNa mArI matinI nirmaLatA pramANe tamArI sAme saMpAdakIyano viSaya rAkhyo che- "parama prANa pAmavAno prayAsa." te karavA mATe meM mArA matijJAnanA upayogane sajAga karyo, cAlo mArI sAthe darzanakAronA darzana karI, tenA mata jANI satyapathanA pathika banIe ane parama prANa pAmavAno prayAsa karIe. pAMce ya indriya ane chaThThuM mana taiyAra thaI gayuM. bhAvendriya sahita amArA sahayogI / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitro avagraha, IhA, avAya ane dhAraNA, ame badhA sAthe maLI zrutajJAnanI pAMkhe UDI sUyagaDAMga sUtra bIjA zrutaskaMdhanI sucAru gadhAvalI, padhAvalI rUpI pRthvI upara, sUtronA sumano upara birAjIta thaIne jinavANInA amRtarasanI mahephIla mANavA pahoMcI gayA pahelA puMDarIka kamaLavALI puSkariNI- vAvamAM; te vAva arihaMta paramAtmAnA zabdo dvArA daSTAMta rUpe racAyelI hatI. te vAva cotarapha kinArAvALI, kAdavathI lathapatha jalavALI, aneka raMgaberaMgI kamaLonI zobhAvALI ane madhyamAM zatapAMkhaDIthI suzobhita zvetavarNI sugaMdhI puMDarIka kamaLavALI AkarSaka hatI. te kamaLano uccheda karI potAnA kabjAmAM levA mATe Atura banelA, cAreya dizAmAMthI potAnI jAtane vidvAna, kuzaLa, hoMziyAra mAnanArA, kamaLa meLavavA lAlAyita banelA eka-eka puruSa, kinAro choDIne cAlatAM puMDarIka kamaLathI dUra rahI jatAM kAdavamAM khUMcI gayelA hatA. AjubAjumAM ghaNA-ghaNA kamaLo hatA. tenI vacce teo mojamANI rahyA hatA. eka puruSa yogI mahAtmA vAvanA kinArA upara UbhA rahIne zabdoccAra mAtrathI pelA puMDarIka kamaLane AhvAhana ApI rahyA hatA. AvuM dazya te vAvaDInuM hatuM. tenA artha grahaNa karavAnuM kAma mArA avagraha mitre saMbhALyuM ane IhAkumArIne A puSkariNInuM udAharaNa rUpaka zuM sUcave che teno vicAra vinimaya karavAnuM kAma soMpyuM temaja nizcaya karavAnuM kArya ke hoMkAro bhaNavAnuM kArya avAya kumArane soMpyuM, dhAraNA devIne smRtinA kemerAmAM utArI levAnuM soMpyuM, badhAe maMjUra karyuM. pAMca indriya chaThThuM mana evA amArA badhAnuM kArya ame cAra jaNAe cAra-cAra rUpa banAvI saMbhALI lIdhuM. dazya jovAnuM cakSuindriye saMbhALyuM, zabdane jhIlavAnuM zrotendriye, sugaMdha mANavAnuM ghrANendriye, tema rasa mANavAnuM tathA prazna pUchavAnuM rasendriye ane sparza karavAnuM sparzendriya ane vicAravAnuM kArya manoja kumAre saMbhALyuM. IhAdevIe rasendriya(vAcA) dvArA vicAra prastuta karyo. parama prANa pAmavAno prayAsa pahelo(prathama adhyayana) - zrotAo sAMbhaLo ! A adhyayananuM nAma puMDarIka che. puMDarIka = svaccha, zuddha, kamaLa, rAjA, zreSTha vagere artha thAya che. A rIte sacittaacitta dareka cIjamAM jeTalI suMdara vastu hoya, tene puMDarIka rUpakathI saMbodhana karAya che ane jeTalI cIjo kharAba hoya tene kaMDarIkanA nAmathI oLakhAvAya che. prastuta adhyayanamAM puSkariNI--vAvamAM vanaspatikAyamAMthI kAdava kIcaDanA saMparkathI utpanna thayelA zvetavarNI vanaspatikAyika audayika bhAvavartI ekendriya puMDarIka kamaLane mukhya karIne daSTAMta raju karyuM che. temAM adhyAtma bhAvamAM vartI rahela susAdhu zramaNa rUpa bhAva puMDarIkanuM vistArathI varNana che. avAya kumAre mAthuM dhuNAvIne IhAkumArIne kahyuM- barAbara, satya pramANa, sAcuM che. dhAraNAdevI e kemerA dvArA citra kheMcI smRtinA khajAnAmAM goThavI dIdhuM. upayoge kahyuM- AgaLa calAvo, avagrahe kahyuM- A vAvanA dareka padArthanuM varNana rUpaka sahita darzAvo. IhAkumArIe je vicAra karyA hatA te rasanAdevI dvArA vAkyAvalImAM goThavAtA hatA. 28 Personal "Woolnel bangjo |
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrotAo sajAga thaI sAMbhaLavA lAgyA. IhAkumArI kahe che- vItarAga paramAtmAe cauda rAjalokanA A saMsArane puSkariNI-vAva tarIke darzAvI che. tenA kinArAne dharma tIrtha kahela che. te vAvamAM karmarUpI pANI ane viSayabhoga rUpI kIcaDa bharelo che. temAM aneka jIvonA janma maraNa thayA kare che. aneka janapadane raMgaberaMgI kamaLo kahyA che arthAt manuSya mAtrane kamaLa kahyA che ane te badhA upara zAsana calAvanAra puMDarIka kamaLane rAjA tarIke oLakhAvyA che. manuSyo potAnA karmAnusAra jIvana calAve che. temAM koI Arya-anAryAdi vRttivALA jIvo hoya che. A saMsAramAM rAga-dveSa sivAya bIjuM daSTigocara thatuM nathI, tethI jIva leza pAme che. tyAre zAMti pAmavA zraddhALu jIvo saMsAranA tyAgI mahAtmA pAse jAya che. teone te mahAtmA upadeza Ape che. upadeza ApanAra vyakti kyAM sudhI pahoMcelI che, tenI vizuddhi ane cAritra pramANe zrotA upara chApa paDe che. vaktA ane zrotA sarakhA vicAranA thaI jAya che, te banne potAnA mArganI anukULatA zodhatA phare che ane jIvana jarUriyAta pUrI pADe che. A saMsArarUpI vAvamAM cAreya dizAmAM A rIte janapada, rAjA, ugrakuLavaMzAdi putro, yuvAno, vRddho hoya che. emanuM jIvana oghasaMjJAo ane lokasaMjJAe vyatIta thayA kare che. pUrva dizAno prathama puruSa :- A netA puruSa tajIva tanzarIravAdI che. temanI pAse zraddhALu loko Ave che. pote potAne na oLakhato hovAthI, zarIra ane jIva baMnene eka svarUpe samajanAro hovAthI teone te netA tajIva tanzarIravAdano upadeza Ape che- A amAro mata sAco che, kAraNa ke AtmA judo dekhAto nathI. myAna-talavAra, tela-khoLa, zeraDInA kUcA ane rasa, muMja ane iSikA, araNI ane agninI jema zarIrathI judA AtmAne koI dekhADI zakatA nathI. manuSyo mRtyu pAme tyAre te AtmA goLa, lAMbo, TUMko vagere kevo che? te paNa koI joI zakatuM nathI, mATe zarIra te ja jIva ane jIva te ja zarIra che. baMneno sAthe nAza thaI jAya che, tethI paraloka nathI, mATe khAo, pIo, juo, AnaMda karo. Avo che te puruSano cArvAka nAstika mArga. zraddhALu loko viSayAMdha hovAthI mana pasaMda vAta maLatAM, te svIkAre che ane durgatinA kAdavamAM janma maraNa kare che. A puruSa nathI kinAro pAmanAro ke nathI zuddhi pAmanAro. A matavAdI bicAro dravya prANavALA zarIrane ja oLakhe che, avaLo AyAsa kare che, mATe parama prANa pAmavAno prayAsa karI zakato nathI. dakSiNa dizAno bIjo puruSa - A netA paNa pAMca mahAbhUtavAdI che. temanI pAse zraddhALu AtmAo Ave che. tene upadeza Ape che ke- A jagatamAM kriyA-akriyA, sukha-duHkha, zAtA-azAtA vagere vagere pAMca mahAbhUtone lIdhe thAya che. te pAMca mahAbhUta- pRthvI, pANI, agni, vAyu ane AkAza che, AnA sivAya jagatamAM kAMI ja nathI. temAMya paNa bIjA AtmaSaSThavAdI kahe che ke pAMcabhUtamAMthI chaThTho AtmA utpanna thAya che. pAMca mahAbhUtonA vinAzathI AtmAno paNa vinAza thaI jAya che. mATe he mAnava ! pAMca mahAbhUtane svIkArI sAcA evA amAre mArge cAlo, te zAzvata dharma che. zraddhALu loko tene svIkArIne vastra-pAtrAdi 10-- / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ape che ane sAvadhakriyA karI jIvo saMsAramAM rajhaLe che. teo nathI kinAre pahoMcI zakatA ke nathI puMDarIka kamaLane pAmI zakatA; vacce rahI duHkhI thaI jAya che... avAya kumAre hoMkAro bharyo-barAbara che. pazcima dizAno trIjo puruSa : - te pravAduka IzvaravAdI che. A jagata AkhuM dekhAya che, tenuM kAraNa eka Izvara che. temanI pAse rAjA Adi zraddhALu thaIne Ave che. tene te upadeza Ape che- A jagatamAM jIvonI je vividhatA dekhAya che, sukhI-duHkhI, garIba-tavaMgara vagere dekhAya che te sarvanuM kAraNa eka Izvara che. jema ke- zarIramAM gUmaDA nIkaLe che, te temAM ja utpanna thAya che, vRddhi pAme che ane temAM ja sthita rahe che. jevI rIte bhUmi para rAphaDo, vRkSa; jaLamAM bharatI, parapoTo vagere je jyAM utpanna thAya che tyAM ja vRddhi pAme ane sthiti paNa tyAM ja thAya che. evI ja rIte Izvara badhuM utpanna kare, vRddhi kare ane sthita kare che. ema kahIne pote potAne nahIM jANato hovAthI IzvaravAdI dharmanI prarUpaNA kare che. jema pIMjarAmAM pUrAyeluM pakSI uDI zakatuM nathI tema IzvaravAdI loko paNa satkarma dvArA karmakSaya karI A pAra ke pele pAra jaI zakatA nathI. uttara dizAno cotho puruSa - A netA puruSa niyativAdI che. je thavAnuM hoya te ja thAya che. temAM koI pheraphAra karI zakAto nathI. te vAta sajjaDa bhAve potAne manamAM ThasI gaI che ane aneka zraddhALune te bhAvo jaDabesalAka ThasAvI; badhAnA karmo, puruSArtha, baLa, parAkrama DhIlA pADIne vicare che. kANA-kubaDA, surUpa-kurUpa vagere je thavAnuM hoya te ja thAya che. temAM Izvara paNa kAMI ja karI zakatA nathI, pAMca mahAbhUta paNa kAMI karI zakatA nathI. je kALe je thavAnuM hoya te thaye ja chUTako che. AvI prarUpaNA karanAra, nathI pahoMcatA A pAra ke nathI pahoMcatA pele pAra. A cAre ya viSaya-kAmabhoga rU5 paMkamAM nimagna thaIne puMDarIkane prApta karavAmAM saphaLa banI zakatA nathI. avAyakumAre hoMkAro bhaNyo-barAbara che ane dhAraNAdevIe cAreya puruSano itihAsa potAnA kemerAmAM goThavI dIdho. pAMcamo puruSaH bhikSu - jJAnI, medhAvI, saMsAranA svarUpane samajI samyajJAna-darzana-cAritrane dhAraNa karanAra evA yogI aNagAra che. teo dharmanA kinAre UbhA rahIne pelA puMDarIka kamaLa sAme potAnI UrjAnuM anusaMdhAna karIne kahe che- he puMDarIka kamaLa padmavara ! tame kevA mahAna cho. prayAsa karatAM-karatAM upara AvI gayA cho. tame khuda puMDarIka cho. sparza-sparzane pakaDe che to te sparzane choDI teno ja sAtha sahayoga mAMgI viziSTa prakArano prayAsa karo. e. karyo ane padmavara puMDarIka kamaLa bahAra nIkaLI kinAre AvI saMtanA caraNa pakaDI lIdhA. teo sarvavirati dhara banI viSayarUpI kAmabhogathI mukta banI gayA. A udAharaNa matijJAnanA upayogamAM avagrahamAre grahaNa karyuM. IhAe sarvanI samakSa udAharaNano marma samajAvyo. avAyakumAre hoMkAro bhaNI teno nizcaya karyo ane dhAraNAdevIe teno potAnA smRtirUpa kemerAmAM saMgraha karI lIdho. A kamaLarUpa rAjAe saMtanA caraNe jaI puMDarIka banavA prayAsa karyo. pahelAM temaNe tajIva tanzarIravAdInI mAnyatAthI viparIta, AtmA zarIrathI judo che, tema anubhavyuM. pAMcabhUtane ajIvanA rUpamAM grahI, jIva judo che tema anubhavI; Izvara pote ja AtmA che. 30 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAva che. darekanA dareka AtmA alaga che. karmanA kAraNe jIva janma dhAraNa kare che; svabhAva, kALa, karma, puruSArtha ane niyati pAMca samavAyanA saMyoge kArya thAya che; niyati mAtrathI ja kaMI thatuM nathI. A rIte saMpUrNa prayAsa saphaLa thayo. je ekAMtavAda choDI anekAMtamAM ramaNa kare che te puMDarIka samAna thaI parama prANane potAnA ja prayAsathI pAmI jAya che. A rIte puSkariNI-vAvanuM daSTAMta ApI bhagavAna mahAvIra svAmIe zramaNazramaNIone upadeza Apyo. te adhyayananuM saMpAdana karI mAro matijJAnano upayoga parivAra sahita saMsAra ane siddhanuM tulanAtmaka jJAna karI, marma pAmI AgaLa vadhyo. A rIte parama prANa pAmavAno prayAsa siddha karI, pelA viSayarUpa kAmabhogamAM magna banelA jIvonI durdazA kevI kriyAthI thAya che ane daMDa kema pAme che te jANavA zrutajJAnanI pAMkhe UDyo ane pahoMcI gayo kriyAnagaramAM... cAlo ApaNe have tyAMno marma jANIe... parama prANa pAmavAno prayAsa bIja(adhyayana bIju) - mAro matijJAnopayoga zrutanI pAMkhe UDIne kriyAnA adhyayananI ArAma khurazI upara birAjamAna thayo. temaNe avagrahakumArane kahyuM-juo A che-kriyA adhyayana, teno artha kaho. arthAvagraha bolyA-kriyAnA aneka artha thAya che- halana, calana, spaMdana, dhaDakana, kaMpana, vyApArAdi. vizeSa artha ApaNA bahena IhAkumArI darzAvaze. IhAkumArI bolyA sAMbhaLo- Ama to kriyAnA be bheda thAya che-dravyakriyA ane bhAvakriyA. A kriyA je sthAnethI prAraMbha thAya tene sthAna kahevAya che. arthadaMDathI laIne lobha pratyayika daMDa sudhI bAra prakAranA kriyA karavAnA sthAna je che te karmanA baMdhana kAraka thAya che, jyAre iryApathika sthAna teramuM eka ja sthAna evuM che ke je karmabaMdhanane choDavAnuM sthAna bane che ane mokSa prApta karAve che. mATe mumukSuoe karmabaMdhanananAM bAra sthAnone viziSTa prakAre jJa parijJAthI jANI pratyAkhyAna parijJAthI choDavA joIe. ghaTa-paTa vagerenI kriyAthI laIne zarIranA aMta sudhInI samasta kriyA dravyakriyA kahevAya che ane upayoga sahita karavAmAM AvatI kriyAne bhAvadiyA kahevAya che. tera kriyAsthAna pachI dharmapakSa ane adharmapakSanuM varNana Ave che. prAyaH sarva lokasamUha adharmamAM pravRtta hoya che, chatAM keTalAka jIvo dharmadezanA sAMbhaLI adharmamAMthI nIkaLI dharmadezanA-upadeza pAmI dharmamAM pravRtta thAya che. he avAyakumAra ! kriyAno kSaya karI jIva mokSamAM birAjamAna thAya che, akriya banI jAya che. potAnA svabhAvanA anaMta guNomAM ramaNatA kare che. parama prANa pAmavAno A prayAsa che. A teramA sthAnanI kriyA kevI hoya? teno dharmapakSa kema bane? teno tamAre nirNaya karI, bAra sthAnano tyAga karIne teramA sthAnamAM praveza karavAno che. avAyakumAra kahe-barAbara. dhAraNAdevI to sthita ja thaI gayA ane potAnA saMskAramAM teramuM sthAna sthita karI lIdhuM. paramaprANa pAmavAno prayAsa trIjo(adhyayana trIja) - mAro matijJAnopayoga potAnA rasAlA sahita zrutajJAnanI pAMkhe UDIne AhAraparijJAnA palaMga upara birAjamAna thayo. dasa / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANayukta pAMca indriya ane chaThThA mana sAthe joDAyelA matijJAnopayoge avagrahane kahyuM bhAI! A che AhAra parijJA. tene tuM grahaNa karIne tenA artha darzAva. avagraha kumAra hasatAM-hasatAM AvyA, praNAma karIne bolyA- A adhyayananA artha adbhuta che. carAcara jagatanA sarva jIvo jene jeTalA prANa maLyA hoya, tenI te zakti dvArA A yugalanuM bAvaluM banAvavA-TakAvavA pota-potAnI yonimAM utpanna thAya, vRddhi pAme, sthita thAya che. teo parijJA arthAt pari = cAreya bAjuomAMthI, zA = jANIne, potAnA yogya AhAra grahaNa kare, kheMce ane zarIra banAve. kALadharma pAmelo jIva karmAnusAra audArika, vaikriya zarIra choDIne ekalA taijasukArpaNa zarIrane laIne eka samayathI laIne cAra samayamAM phaTAphaTa utpatti sthAnamAM pahoMcI jaIne jaladI-jaladI navuM zarIra banAvavA yonisthita pulonI vargaNAone grahaNa kare che, tene oja AhAra kahevAya che. tyAra pachI jevuM zarIra banyuM ke turtaja tenI tvacA dvArA roma AhAra kare che ane pachI kavala AhAra grahaNa karavA lAgI jAya che, tethI A adhyayananuM nAma AhAra parijJA che. puSkariNInA daSTAMtamAMthI jJAnopayoge Astika nAstikanA bheda samajIne Astika bhAvane svIkArI jaDa cetananA bheda pADI gaMbhIra rahasya jANI lIdhuM. jaDanI kriyA jaDamAM ja thAya ane cetananI kriyA cetanamAM ja thAya che. tenA be bhedathI laIne aneka bhedanI kriyA jANI lIdhI. A kriyAthI jIva kevI krUra hiMsA karIne saMsAramAM paribhramaNa kare che tathA te paribhramaNamAMthI chUTI IryA kriyA dvArA paramadarzI paramAtmA kema bane che, te jANyuM. ahIMyA hiMsA karanAra jIvo judAM judAM aneka jAtanAM zarIro meLave che. te zarIranAM poSaNa mATe AhAra joIe che, te AhAra, oja, roma ane kavalarUpa che. A AhAra karIne jJa-parijJA vaDe AhAra jANIne kema AgaLa vadhe che, tenuM bIyAraNa kevuM che? te saghaLI vAta vicAra vimarza karI IhAkumArI samajAvaze. sajAga banelA IhAkumArI paTTAMgaNamAM AvI gayA ane vyAsa pITha zobhAvatAM bolyA- A bIyAraNa cAra prakAranuM che- ajhabIja, mUlabIja, skaMdhabIja ane parvabIja. (1) ajhabIja- vRkSanA uparanA bhAgamAM mokhare bIja hoya che. jema ke tADa vagere (2) mUlabIja- mULa ja jenuM bIja hoya che. jema ke kamaLakaMdanuM mULa vagere. (3) parvabIjakAMtaLImAM je bIja rahe te, zeraDI, netara vagere. (4) skaMdhabIja- skaMdhamAM jenuM bIja hoya che te. jema ke zalakI, vaDa, pIpaLo vagere. avAyakumAra bolyA- barAbara, taheta vacana. dhAraNAdevI bolyA-bIjanA jJAnane barAbara A kemerAnI philmamAM meM utArI lIdhuM che, have AgaLa varNana karo. IhAkumArI bolyA- A lokamAM pUrvAdi dizAo tathA vidizAomAM cAre bAjumAM cAra prakAranA bIja kAyA hoya che. te bIja kAyamAM te te prakAranA jIva che. je-je bIja je pradezamAM utpanna thavAnI yogyatA rAkhe che, te bIja te kSetramAM pRthvI upara utpanna thAya che ane tenA upara sthita rahe che. te ja pRthvI upara vRddhi pAme che. pRthvI upara utpanna thanAra tenA upara sthita rahenAra tathA vRddhi pAmanAra te jIva karmane vazIbhUta banIne, karmathI AkarSita thaIne, vividha prakAranI yoni vALI pRthvImAM vRkSarUpe utpanna thAya che. pRthvI upara vRkSa rUpe utpanna thaIne te / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva aneka jAtivALI pRthvInI cIkAzano AhAra kare che. uparAMta te jIva aneka traNa-sthAvara jIvanA zarIra acitta banAvI de che. te jIvo prathama AhAra karelA ane utpatti pachI tvacA dvArA AhAra karelA pRthvIkAyAdi zarIrane potAnA zarIra rUpe pariNata karI de che. te pRthvIyonika vRkSanA bIjA zarIro paNa vividha varNa, gaMdha, rasa, sparza ane avayava racanAthI yukta tathA anekavidha pudagalothI banelA hoya che. ema tIrthakaroe kahyuM che. A pRthvInI yonimAM vanaspatinuM bIyAraNa utpanna thayuM, ema prathama bheda pRthvIyonika vRkSano thayo. avAyakumAre kahyuM-barAbara.. barAbara. tyAra pachI IhAkumArI kahe ke- have ajabanI bIjI vAta vicArIne tamane kahevA mAMguM chuM. koIvanaspatino jIva vRkSayonika hoya che, tethI te vanaspatinuM bIyAraNa peluM pRthvIyonika je vRkSa UgyuM hatuM, temAM potAnA karmAnusAra te vRkSamAM utpanna thAya che, vRkSamAM sthita thAya che ane temAM ja vRddhi pAme che. pUrvokta pramANe vRkSomAM utpanna, tyAM ja sthiti ane vRddhi pAmanAra karmAdhIna te vanaspati jIvo potAnA karmathI AkarSita thaIne pRthvIyonika vRkSomAM vRkSarUpe utpanna thAya che. tenI utpattimAM Izvara ke kALa kAraNa nathI, paraMtu vRkSanuM zarIra dhAraNa karavAmAM teo dvArA karelA karmo ja kAraNa hoya che. ema tIrthaMkara paramAtmAe pharamAvyuM che. vRkSonI upara utpanna thatAM te vRkSa yonika vRkSa pRthvI yonika vRkSonA snehano AhAra kare che. teo pRthvI, jala, agni, vAyu ane vanaspatinA zarIrano paNa AhAra kare che. teo aneka prakAranA traNa-sthAvara jIvonAM zarIrane potAnA zarIrathI Azrita karIne acitta karI de che arthAtu teonA sacitta zarIrano rasa kheMcIne teone acitta karI de che. acitta karelA tathA pahelAM AhAra karelA ane chAla dvArA AhAra karelA pRthvI vagerenA zarIrone pacAvIne potAnA rUpamAM pariNamAvI de che. te vRkSa yonivALA vRkSakAya jIvonA anya zarIro paNa hoya che. te aneka prakAranAM varNa, gaMdha, rasa, sparzavALA aneka prakAranA AkAravALA, aneka prakAranA zarIra, pudgalothI utpanna thAya che. A rIte pRthvI yonika jIva vRkSa rUpe, pachI vRkSayonika jIva vRkSarUpe ema bIjo bheda thayo. A pRthvI yonika vRkSa, pRthvIno AhAra kare che. vRkSayonika vRkSa, vRkSanA rasano AhAra kare che. je jenI utpanna thavAnI jagyA hoya te teno AhAra kare che. te badhA jIvo karmanA nimitte vRkSomAM utpanna thAya che, sthita rahe che ane vadhe che. te vRkSayonivALA jIvo vRkSamAM mULarUpe, kaMdarUpe, skaMdharUpe, chAlarUpe, kUMpaLarUpe, patrarUpe, puSparUpe, phaLarUpe ane bIja rUpathI utpanna thAya che. A rIte vRkSanA avayavonA rUpathI utpanna thayelA te jIvo, te vRkSa yoni vALA vRkSonA snehano AhAra kare che. mULathI AraMbhIne bIja sudhI je jIvo hoya che, te pratyeka jIvo judA-judA hovA chatAM e ja rUpe tyAM utpanna thAya che. vRkSano sarvAgI vyApaka jIva A dasa prakAranA jIvothI judA tarIke vRkSamAM utpanna thAya che. prAraMbhamAM vRkSa dvArA grahaNa karavAmAM Avela snehathI te dasa avayavonA jIvo poSaNa meLave che. pachI teo pRthvI, apu, agni, vAyu ane vanaspatinA / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIrono AhAra kare che ane aneka prakAranA traNa-sthAvara jIvonA zarIrone acitta banAve che. A ja rIte vRkSathI utpanna thayelA vRkSa athavA tenA Azraye adhyAha rUpe Ugela velA-latA vagere vanaspatinA zarIra anekavarNAdivALA hoya che. te jIvo potAnA karelA karmAnusAra sukhaduHkha bhogave che, paraMtu temane Izvara kRta sukha ke duHkha hotuM nathI. avAyakumAre kahyuM-barAbara che, taheta vacana pramANa. niSkarSa e ja nIkaLe che ke vanaspatinA agrabIjAdi cAra prakAranA bIjothI utpanna thayela jIvo pRthvIyonithI, vRkSayonithI ane vRkSa adhyAruha yonithI utpanna thatAM oja AhAra grahaNa kare, tene varNAdirUpa pariNata kare, vagere kriyA karIne utpanna thAya che, sthita rahe che ane vRddhi pAme che. tenA mATe sthAvarAdi jIvono nAza karatA jIvonuM paraspara poSaNa thAya che. A rIte jIva janma-maraNa kare che. tIrthakaroe kahela upadezano vicAra IhAdevIe yathAtathya varNavyo che. tenuM vizleSaNa nirNayAtmakarUpe ApaNe adhyayanathI vicArazuM. ahIM to saMketa mAtra ApI, eTaluM ja jANazuM ke je rIte pRthvIyonika vanaspati utpanna thAya che, tevI ja rIte jalayonika vanaspati paNa utpanna thAya che. sarva jIvono khorAka dIrghaloka vanaspati hovAthI A adhyayana agrabIjAdi vanaspatithI AraMbhIne tiryaMca paMcendriya sudhImAM varNavyuM che. A rIte kayo jIva, konA Azraye utpanna thAya che, tenuM vistRta varNana karIne jIvane cetavaNI ApI che ke koI Izvara athavA pAMca mahAbhUtAdi ApaNane utpanna karatA nathI, paraMtu svayaM AtmAe karelA karmathI ja utpatti ane vinAza thAya che, tethI te saghaLI kriyAno kartA jIva pote ja che, mATe anAdino karelo avaLo AyAsa choDIne savaLo banI, parama prANa pAmavAno prayAsa karI levo joIe. | tIrthakara bhagavAne e ja upadeza Apyo che. saMsAranA saghaLA prANIo, saghaLA bhUto, saghaLA jIvo ane saghaLA sattvo aneka prakAranI yoniomAM utpanna thAya che. aneka prakAranI yoniomAM sthita rahe che ane aneka prakAranI yoniomAM vadhe che. temAM lIkha, jU vagere manuSya zarIra saMbaMdhI yonivALA kahevAya che. te jIvo manuSyanA zarIrano AhAra kare che. A saghaLA jIvonuM Adi kAraNa karma ja che. teo sAvadha AhAra karavAthI navAkarma bAMdhe che ne janma-maraNanuM phaLa bhogave che, astu... he nigraMtho...nigraMthIo ! tame lIdhelA saMyama mArgamAM nirdoSa AhAra prApta karI, samitiothI samita banI saMyamamAM yatnavAna bano, to ja jIvana nirvAha karatAM A maLelA mAnava dehathI sAdhanA dvArA saMyamanI sArthakatA sarjAze ane paramaprANayukta svarUpAnaMdano anubhava prApta thaze. A ja A adhyayananuM zAsana, anuzAsana che, ema avAyakumAre nirNaya Apyo ane dhAraNAdevIe potAnA smRtirUpI kemerAmAM philma utArI sthita karI lIdho. paramaprANa pAmavAno prayAsa cotho(adhyayana cothuM) - priya sAdhaka gaNa! mArA matijJAnano upayoga potAnA svajanone laIne zrutajJAnanI pAMkhe UDIne AhAranI kriyA vidhi jANI lIdhA pachI janma-maraNanA pherAmAM pharanAra jIvo potAnA karelA karmo dvArA yonimAM utpanna thaI zarIranuM 34 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Th( 5. poSaNa karatAM-karatAM karmonI paraMparA vadhArye jAya che, to pachI teno aMta kyAre thAya, tenuM jJAna prApta karavA pratyAkhyAna kiyAnA krIDAMgaNamAM prayAsa karavA pahoMcI gayo. avagraha kumAra sAbadA thaIne pratyAkhyAna kriyAnA nAmane grahaNa karI artha karavA lAgyA. juo...pratyAkhyAna zabdano sAmAnya artha koI vastuno pratiSedha athavA tyAga karavo, tevo thAya che. teno rahasya bharyo artha A pramANe che. jema ke- (1) pApAdi kAryono tyAga karavAno niyama, saMkalpa, nizcaya karavo. (2) parityAga karavAnI pratijJA karavI. (3) niMdA yogya kAryothI nivRtti levI. (4) ahiMsAdi mULaguNomAM evaM sAmAyikAdi uttara guNomAM bAdhaka pravRttiono yathAzakti tyAga karavo. A rIte vividha artha thAya che. have vizeSa vicAra-vinimaya IhAkumArI darzAvaze. IhAkumArI upasthita thayA ane bolyA- sAMbhaLo.. A adhyayanamAM pratyAkhyAna karanAranI kriyA ja sArthaka darzAvI che. pratyAkhyAna karanAra vyaktine saMyata, virata, pApakarmane pratihata karanAra kahela che. tenA sivAya sarva jIvo apratyAkhyAnI che. saMjJI ke asaMjJI jIvo manathI, vacanathI ke kAyAthI pratyAkhyAna na karanAra; korI dhAkora vAto karanAra potAne paMDita mAnanArAone gurukRpA ke koI dharmatIrthano svIkAra karavA mAtrathI,deva-bhagavAnanA nAma levAthI, adhyAtmanI vAto jorazora pUrvaka karavAthI, anekane upadeza devAthI, pAMceya indriya viSayanA daravAjA khullA mukavAthI, paMcamAM pUchAvAthI, sArA evA vaktA banavAthI kaMI karmathI mukta thavAtuM nathI. baMdhanothI mukta thavuM hoya to pratyAkhyAna karavAnI jarUrata hoya ja che. te pratyAkhyAna, pratijJA, saMkalpabaLa vadhAryA vinA jIva anAdinI Adata choDI zakato nathI, jethI pratyAkhyAna levA atyaMta jarUrI che. avAyakumAra bolyA taheta, satya che. sevaM bhaMte... sevaM bhaMte. have pratyAkhyAnanI vizeSa vAto amane kaho. IhAkumArI vicAranI mudrAmAM eka pachI eka vAta vicArIne kahevA lAgyA. sAMbhaLo.. trIjA adhyayananA aMtamAM AhAra zuddhino upadeza Apela che. AhAra zuddhithI kalyANanI prApti thAya che. kalyANanI icchA rAkhanArAoe AhAra vizuddhi-piMDeSaNAnuM sevana karavuM joIe. AhAranI vizuddhi pratyAkhyAna vinA thaI zakatI nathI, mATe ja to AhAra zuddhinA kAraNabhUta pratyAkhyAna kriyAno upadeza ApavA mATe A cothA adhyayananuM nAma pratyAkhyAna kriyA che. pratyAkhyAnanA mukhya be bheda che- dravya pratyAkhyAna ane bhAva pratyAkhyAna. koI dravyanA, avidhi pUrvaka, koI lakSa bAMdhyA vinA, koInA nimitte pratyAkhyAna karavA, te dravya pratyAkhyAna che. AtmazuddhinA lakSa, mULa guNa ke uttara guNamAM bAdhaka hiMsAdino mana, vacana ane kAyAthI yathAzakti tyAga karavo te bhAva pratyAkhyAna che. zuddha aMtaHkaraNathI mULaguNa pratyAkhyAna, uttaraguNa pratyAkhyAna sAdhu-zrAvakane hoya che. pratyAkhyAna sAthe kriyA joDAyelI che tethI teno viziSTa artha A prakAre thAya che(1) guru athavA guru samAna vaDIlajana pAse ke tIrthaMkara paramAtmAnI sAkSIe vidhipUrvaka to nathI, mATe ApavA mATe nA mukhya be ho 35 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAga-niyama svIkAravo. (2) vrata-niyama tapano saMkalpa karavA samaye tenI dhAraNA karavI, vacanathI vosirAmi bolavuM ane kAyAthI jevuM vrata svIkAryuM hoya tevuM pALavuM. A rIte A adhyayanamAM bhAva pratyAkhyAna kriyAnuM nirUpaNa che. prastuta adhyayanamAM sarva prathama apratyAkhyAnInuM kathana che. tenA AtmAnA pApa dvAra sadaiva khullA rahe che ane satata pApakarmanA baMdha paDatA ja rahe che, tethI tene ekAMta asaMyata, avirata, pApakarmanA pratighAta ke pratyAkhyAna na karanAra, ekAMta bAla, hiMsakAdi darzAvyA che. tenA mATe be daSTAMta ApyA che- saMjJInuM ane asaMzInuM. saMzInuM dRSTAMta A pramANe che- mana, vacana ane kAyAne dhAraNa karanArane saMzI kahevAya che. te saMzI puruSa hiMsaka svabhAvavALo che. tene ekadA rAjA sAthe vera baMdhAyuM, tethI te rAjAne mArI nAMkhavAno manathI A pramANe vicAra kare che- huM evo avasara zodhIza, A samaye rAjamahelamAM praveza karIza ane A rIte rAjAne mArI nAMkhIza. AvA avasaranI rAha jotAM rAta-divasa hiMsAnA vicAramAM tatpara rahe che. rAjAnI ghAta karI zakyo nathI, topaNa te hiMsaka ja che, zatru ja kahevAya che. tema jIve ajJAnanA kAraNe bIjA jIvonI ghAta karI nathI, chatAM vinA pratyAkhyAne te hiMsaka ja kahevAya che. asaMzInuM dRSTAMta A pramANe che- asaMzI trasa-sthAvara jIvo mATe paNa eka daSTAMta ApyuM che. jema ke koI puruSane koI gAmano nAza karavAno bhAva utpanna thayo. te vakhate teNe ema na vicAryu ke gAmamAM mArA ghaNA mitro svajana-saMbaMdhIo haze te paNa marI jaze. teNe tenA ajJAnanA kAraNe eTaluM ja vicAryuM ke mAre gAmano nAza karavo che. teNe gAmano nAza karyo tyAre gAmano nAza karavAnI dhUnamAM gAmano nAza karatAM, gAmavAsIono nAza karI nAMkhyo. gAmanI sAthe tyAMnA loko mRtyu pAmyA. te puruSa gAmano ghAtaka sahita aneka manuSyono paNa ghAtaka kahevAze. Adhunika jamAnAmAM kacarApeTImAM kacaro bALavAnI icchAthI koI vyakti Aga mUke ne vicAre ke kacaro bALuM chuM. tevA ajJAnI saMkalpanI sAthe kacarAmAM rahelA aneka ekendriyathI laIne paMcendriya jIvono nAza kare che. A rIte je loko pratyAkhyAna karatA nathI, teone chakAya jIvonI hiMsAdi 18 pApasthAnakanA karma baMdhAya jAya che, pachI te bhale saMzI ke asaMzI hoya. paramAtmAe sarva jIvo prati hiMsAdi, kaSAyAdi, mithyAdarzanazalya Adi pApathI virAma pAmavAno ullekha karyo che. vartamAna kALa saMbaMdhI pApamaya kRtyathI rahita thAya te saMyata kahevAya che. bhUta ane bhaviSyakALa saMbaMdhI pApathI nivRtta thAya te virata kahevAya che. vartamAnakALa mAM sthiti, anubhAga baMdhano nAza kare te pratihata kahevAya che ane pratyAkhyAna vaDe pahelAM karelA pAponI niMdA karIne tathA bhaviSyamAM te pApa na karavAno saMkalpa kare te pratyAkhyAta pApakarma kahevAya che. AvA pratyAkhyAna karanAra pratyAkhyAnI AtmA ja saMyata-virata thaIne karmano nAza karanAra thAya che. te tyAgI kevA hoya tenuM vizada varNana A adhyayanamAM vAMcIne he avAyakumAra! tamAre nirNaya karavAno che. khUba ja UMDANathI A adhyayanano abhyAsa karI, 36 wate & Personal "Woolnel bangjo |
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirNaya karI, he dhAraNA devI ! tAre ene smRtimAM bharI, kalyANanA mArgamAM Age kadama bharavAnA che. ema IhAkumArIe vicAra darzAvyo, avAyakumAre nirNaya karyo ane dhAraNAe smRtimAM lIdhuM. pratyAkhyAna kriyAno mahimA gAtAM gAtAM anAdino avaLo AyAsa choDI parama prANa pAmavAno prayAsa karatAM bIjA kSetranI saphara karavA nIsarI paDyA. paramaprANa pAmavAno prayAsa pAMcamo (aghyayana pAMcamuM) :- mAro matijJAnano upayoga zruta jJAnanI pAMkhe UDIne AcArazrutanA sophA upara birAjamAna thayo. upayoga bolyo...lo...bhAI avagrahakumAra ! AcArazrutanA artha darzAvo. avagrahakumAre AcAra zrutanA adhyayanane pakaDI lIdhuM ane artha darzAvavA lAgyo-- AcAra- A + cAra = cAra vastunI maryAdA. te A pramANe che- (1) jinezvaranI AjJA (2) jinezvara prerita ArAdhanA (3) jinezvaranuM ja AlaMbana (4) jinezvare batAvela cAritra mArganuM AcaraNa. prabhunI AjJA evI che ke saMyata-virata AtmAe pAMca mahAvratane pAMca samitipUrvaka pALavA, traNa guptipUrvaka zraddhA sahita, vidhi sahita, traNayoganI ekatA sAthe ArAdhanA karavI. cAra zaraNAnuM AlaMbana levuM. satata tenuM AcaraNa karI anubhUti karavI. deha ane AtmA bhinna karIne AnaMda anubhavI, prasannatA keLavavI. tenuM vivecana, te bhAvanA keLavavAnI paddhati vicArapUrvaka IhAkumArI samajAvaze. IhAkumArI AvyA. namaste kahI vicAra prastuta karavA lAgyA.avagrahakumAre je artha karyo te yathAtathya karyo che. paNa tevo AcAra Ave kyAre ? bAdhaka tattvano nAza thAya tyAre. anAdikALathI anAcAra AcaravAnI kuTeva paDI che, teno nAza karavA mATenA upAyano upayoga jyAM sudhI na karAya, tyAM sudhI samyajJAna, darzana, cAritranA ArAdhaka na banI zakAya. mATe upayoga karavAnI rItone A adhyayanamAM darzAvela che. AcAra zuddhi mATe anAcAra choDavA joIe. tenA mATe nirmaLa daSTi, zraddhA, prarUpaNA, mAnyatA dharAvavI joIe ane vANI prayoga, vicArIne samajapUrvaka, anAcAra rahita karavo joIe. (1) vItarAga prarUpita ratnatraya rUpa dharmamAM pravrujita sAdhaka satyAsatyane samajavAmAM kuzAgra buddhimAna thAya. (ra) prastuta AcAra zruta adhyayananA vAkyone hRdayaMgama kare. (3) brahmacarya sAthe saMbaMdhita AcAra-vicArane jIvanamAM dhAraNa kare. (4) jJAna, darzana, cAritrAcAra saMbaMdhI anAcaraNa kadApi na kare. A adhyayananI padhAvalImAM darzAvela loka, aloka, jIvanI karmavicchedatA, karmabaddhatA, visadazatA, AdhAkarmadoSa yukta AhArAdithI liptatA, pAMca zarIronI sadazatA AdinA saMbaMdhamAM ekAMta mAnyatA athavA tenI prarUpaNAne anAcAra kahyA che. mATe matAgrahI, kadAgrahI, ekAMtapakSIya na thavuM joIe. aMtamAM sAdhune eka ja vAta khyAlamAM rAkhavAnI kahI che ke ekAMtavAdano prayoga choDI, mithyA dhAraNA Adi anAcAra doSa choDIne dareka kAryamAM sajAga thaI, sujANa banI, AcAra-anAcAranA sabhyajJAtA thaIne anAcArano tyAga karI, AcAranA pAlanamAM nipuNa 37 Personal "Woolnel bangjo |
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ thavuM tathA abhISTa lakSyane prApta karavuM. IhAkumArInI vivecanA sAMbhaLI avAyakumAre nirNaya prastuta karyo- vAha...prabhu...vAha! vItarAgano mArga anekAMta che, sApekSa che, vItarAgavANI anaMta-anaMta bhAva bhedathI bharelI che, anaMta-anaMta naya-nikSepe vyAkhyAnI che, jANI teNe ja jANI che. mATe mana-vAcA-vartana dvArA viveka pUrvaka AcAramAM mUkI sAdyaMta jIvana zuddha karI AtmadRSTine dhAraNa karavI joIe. jyAM sudhI mokSa na maLe tyAM sudhI saMyamazIla banI rahevuM joIe. A nirNayane dhAraNA devIe smRtipaTTamAM saMgrahita karI lIdho ane anAdinA avaLA AyAsane kADhI mAro upayoga parama prANa pAmavAno prayAsa karavA tatpara banI gayo ane potAnA rasAlAne laIne ArkakIyanA nivAsa tarapha UDyo. paramaprANa pAmavAno prayAsa chaThTho(aghyayana chaThThuM) :- mAro matijJAnano upayoga AvI pahoMcyo magadha dezanA vasaMtapura nagaramAM, tyAM temaNe eka kautuka joyuM. eka bALaka potAnA pitAne sUtaranA tAMtaNAthI bAMdhI rahyo hato. pitAjI mukta thavA icchatA hatA. patnI A nihALI rahI hatI. avagraha kumAre teno arthagrahaNa karyo, te bolyo-- A saMta dayALuM che, jIva rakSA karanArA che, chatAM e upAsanA siddha karI zakatA nathI. ekalI ArdrakatA kAma AvatI nathI, paNa sAthe cAritrazIlatA jarUrI che. kema thayuM haze ? teno vicAra to IhAkumArI darzAvaze. IhAkumArI bolyA- hA...hA...avagraha kumAra ! tamAro artha barAbara che, paraMtu UMDANathI vicAratAM prabhu vItarAganA karma siddhAMtanI gahanata samajAya che. vAta ema che ke A ja vasaMtapuramAM eka sAmAyika nAmanA zrAvaka, patnI baMdhumatI ane kuTuMba parivAra sahita jIvana vyatIta karI rahyA hatA. teo jaina dharmane varelA hatA. parivAra sAmAyika karavAmAM premALa hato. sAmAyika karatAM vizuddha pariNAma thayA. roja traNa manoratha ciMtavatA AraMbha-parigrahano tyAga karI sAmAyika zrAvake samaMtabhadrAcArya pAse dIkSA lIdhI. temanI patnI paNa AryA banI gaI. dIkSA laIne teo saMyama tapathI Atama bhAvanA bhAvatAM vicaravA lAgyAM. ekadA patnI sAdhvIne gocarI levA jatI joIne sAmAyika munivaranI upAsanA skhalita thaI gaI. tenA aMtaHkaraNamAM dabAyelI vAsanA uchaLI, chatAMe pratijJA jALavI rAkhI. ahIM sAdhvI gocarI laIne gurukuLamAM AvI, gurukuLa vAsI gurubahenoe AhAra-pANI karI lIdhA pachI pravartinI sAdhvI pAse uparokta vAta karI. pravartinIe tenI vAta sAMbhaLI A nirdoSa sAdhvIne potAnI pAse bolAvI. bahu vAtsalyabhAvathI vAta karI. pratijJA baddha thayelI jJAnI sAdhvI marma pAmI gaI. teNIe vicAra karyo ke meM AvuM suMdara cAritra grahaNa karyuM che, teno bhaMga thavA nahIM dauM. teno upAya eka ja che ke saMlekhanA karavI. te sAdhvIe saMthAro karI, cAritra pratijJA pALI, aticAronI AlocanA karI, kAladharma pAmIne ArAdhaka bhAve dasamA devalokamAM utpanna thaI. ahIM A sAmAyika munivarane paNa uparokta hakIkatanI khabara paDI gaI. tene duHkha thayuM. temaNe paNa prAyazcitta karI, daSTi doSa nivAryo ane AcArya pAse saMlekhanA karI, kALanA 38 Personal "Woolnel bangjo |
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ avasare kALa karI, dasamA devalokamAM gayA. tyAM baMne mitra deva tarIke rahyA. nahIM jevI karelI vAsanAnI vRttithI cAritramAM alanA utpanna karI, tenA pariNAmamAM te ja bhavamAM mokSa na thayo paNa devaloka maLyo. tyAMthI cyavane samAyika muninA jIve Ardaka nagaramAM ripumardana nAmanA rAjAnI AdrakavatI rANInI kakSAmAM putra rUpe janma dhAraNa karyo ane baMdhumatInA jIve vasaMtapuramAM dhanapati zeThanI sukanyA kAmamaMjarI rUpe janma dhAraNa karyo. AAkakumAra moTA thavA lAgyA. ekadAripamardana rAjAe potAnA mitra zreNika mahArAjAne keTalIka bheTa sogAda mokalI te vakhate AdrakakumAre pUchyuM- zreNika mahArAjane putra che ke nahIM? rAjAe javAba Apyo ke temane tyAM aneka kaLAmAM nipuNa, buddhimAna abhayakumAra nAmano rAjakumAra che. te jANIne ArvakakumAre paNa bheTa mokalI. A bheTa zreNika mahArAjAe svIkArI, abhayakumAre paNa svIkArI. ripumardana rAjAnA sevakanuM sanmAna zreNika rAjAe karyuM. AdrakakumAranI mokalelI bheTathI abhayakumAre vicAra karyo ke Adraka bhavya ane zIdhra mokSagAmI hovo joIe, je mArI sAthe sneha rAkhavAnI icchA dharAve che. temaNe paNa sAmAyikanuM savidhipUrvakanuM pustaka, dorAsahita muhapati, Asana vagere dharmanAM upakaraNo mokalI ApyAM. A bheTa joI Adrakane jAtismaraNa jJAna thayuM dIkSA dekhANI, dasamo devaloka dekhAyo. teo pratibaddha thayA. ripumardana rAjAne khyAlamAM AvI gayo. AdrakakumAra kyAMka bhAgI jaze, sAdhu banI jaze, tethI pAMcaso yoddhAonI tenA mahelamAM dekharekha mATe nimaNUka karI.AAkakumAre vicAra karyo, have zuM karavuM? temaNe ekatarakIba ajamAvI. ekadA rAtre azvazALAmAM jaI, eka azva upara AruDha thaI, yoddhAonuM dhyAna cUkavI ArdrakumAra nAsI gayA. teo eka nirjana sthAnamAM jaIdIkSA dhAraNa karavA lAgyA. tyAre devoe teone saMketa karyo ke tamAruM bhogAvalI karma bAkI che, paraMtu utkRSTa vairAgyanA yoge temaNe dIkSA laI lIdhI. grAmanugrAmavicaratAM-vicaratAM teo vasaMtapura nagaramAM AvI gayA. tyAMnA udhAnamAM pratimA dhAraNa karI teo sthita thayA. te udhAnamAM pelI kAmamaMjarI sahelIo sAthe pati-patnInI ramata ramI rahI hatI. pelA UbhA rahelA Adraka munivarane joI kAmamaMjarI bolI UThI- A mArA pati thajo. evuM bolI ke turta ja sonAmahoranI vRSTi thaI. rAjA mahoro levA gayA tyAre "A kAmamaMjarInI mahoro che" tevI divyavANI saMbhaLAI. rAjAe tene arpaNa karI. anukuLa upasarga mAnIne pelA Adraka munivara tyAMthI cAlyA gayA. A bAju kanyAne mATe aneka mAMgA AvyA. kAmamaMjarI bolI ke huM to te munirAjane varI cUkI chuM. have mane bIjA pati na khape. temaNe dAnazALA kholI. loko dAna levA AvavA lAgyA. ekadA Adraka munivara paNa bhikSA levA AvyA. pelI kAmamaMjarI oLakhI gaI, teNI tenI pAchaLa-pAchaLa gaI. aMte devanA vacano sArthaka thayA, Adraka munivare saMyama bhaMga karyo; 12 varSa bhogAvalI karma bhogavyuM. eka putra thayo. tene yogya jANI teo dIkSA levA pAchA tatpara thayA. kAmamaMjarIe tene rokavA, 39 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkarAne saMketa karyo. pUNI kAMtI je sutara banAvyuM hatuM, te hAthamAM laIne putre tene bAra AMTA vIMTI dIdhA. A anusaMdhAnanuM kautuka tame joI lIdhuM. nahIM jevI karelI vAsanAe bAra varSa saMsAranA khela khelAvyA ane pAchA bAra varSa rahyA, ema covIsa varSano saMsAra bhogavI pAchA Adraka, munivara banyA. vihAra karI rAjagRhI tarapha vicAravA lAgyA. pelA pAMcaso rakSaka yoddhAo tapAsa karavA nIkaLyA hatA. teone AAkakumAra nahIM maLavAthI rAjAnA DarathI, teo jIvana gujarAna calAvavA cora lUMTArA banI gayA hatA. Aka munivara dhyAna dharI rahyA hatA. tyAM A rakSakoe temane joI lIdhA ane temane oLakhI gayA. temanI samakSa badhA AvyA. munivare teone bodha Apyo. teoe dIkSA lIdhI ane ziSyatva svIkAryuM. pAMcaso munivaro AtmabhAvanA bhAvatAM saMyama-tapathI bhAvita thatAM vicaraNa karavA lAgyA. rastAmAM konI-konI sAthe vArtAlApa thAya che. tenuM varNana ApaNe jozuM. avAyakumAre mAthuM dhuNAvyuM-barAbara che. karelA karma bhogavavA ja paDe che. have AgaLa vArtAlApa calAvo, bahu rasa paDyo che amane. IhAkumArI bolyA- sAMbhaLo tyAre. Ardaka munivara pUrvabhave sAmAyika aNagAra hatAM tyAre abhyAsa sAro evo hato, tethI tenA jJAnanI dhAraNA bahu sarasa zAMta ane pravAdukone javAba ApI zake tevI samyaka hatI. teone prabhu pAse pahoMcavAnI jijJAsA hatI, paraMtu zaninI panotI naDe tema, guruno virodhI gozAlaka temane maLyo. gozAlakane potAnA matavALA ToLA UbhA karavA hatA, tethI Adraka pAse AvIne kahyuMhe Ardaka ! tame kaI bAju jaI rahyA cho? Adraka munivara bolyA- trilokInAtha bhagavAna mahAvIra pAse jaI rahyo chuM. gozAlaka- meM mahAvIrane joyA che. teo to daMbhI che. juo sAMbhaLo....te mahAvIra pahelAM bhikSunA rUpamAM ekAMta vAsamAM vasatA hatA, ekAkI vihAra karatA hatA, jyAM jAya tyAM ekalA ja pharatA hatA. teone ekaluM rahevuM na gamyuM tethI mAnavonA, zramaNonA ToLA UbhA karyA. pahelAM to teo je te lukhkho-suko AhAra karatA hatA. have to kevo AhAra karatA haze? koNa jANe? A baMnemAM keTalo virodhAbhAsa lAge che. loko to ajJAnI che tethI tenI pAse jAya paNa tame samajadAra vyakti cho eTale kahuM chuM tyAM daMbhI pAse javA jevuM kaMI ja nathI. jJAnI Adrakamunie kahyuM- he gozAlaka! Apa mAno cho te bilakula jUThuM che, kAraNa ke bhagavAna pahelA jema ekalA hatA, tema have samUhamAM paNa ekalA ja che. teo to phakta potAnA aghAtI karma kSaya karavA puNyanA udayane khapAvI rahyA che. teo nisaMgI, nispRhI, vItarAga paramAtmA che. A rIte pratyuttara ApI gozAlakane mauna karI dIdho. gozAlake haju paNa praznotarI cAlu rAkhI. te praznottarI jANavA jevI che. adbhata rahasya AdrakanA javAbamAM bharyA che, te tame AgaLa vAMcI nirNaya karI lezo. Adraka munivara gozAlaka matanuM pUrNa khaMDana karI, jainadarzananuM maMDana karI jainazAsanano jayajayakAra karI avicaLa bhaktithI jaladI prabhunA caraNamAM javA icchI rahyA hatA, tethI AgaLa vadhyA. 40 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ avAyakumAra ane dhAraNAdevI vAta sAMbhaLI cakita thaI gayA. Ardraka munivara AgaLa cAlyA. tyAM rastAmAM temane zAkya bhikSuo maLyA. teoe prazna mUkyA ane sAthe kahyuM ke pelA gozAlakane tame harAvyo te saghaLuM kathana ame sAMbhaLela che. e...gozAlo....evo ja che. tame tene sAruMane sAcuM kahyuM. bAhya kriyAkAMDathI kaMIja thatuM nathI. kharekhara AMtarika kriyA ja karmabaMdhananuM kAraNa che ane amAro siddhAMta paNa A pramANe ja che- koI puruSa mleccha dezamAM gayA ane tyAM mleccho mArI nAMkhaze tema jANIne tenAthI bacavA potAnI pAse eka khoLano piMDa che, tene potAnA vastrathI DhAMkI tyAM Ubho rAkhI pote jAna bacAvavA doDIne cAlyA gayA. pelA mleccho tyAM pahoMcyA ane acetana evA khoLa piMDane jotAM ja samajyAM ke A ja puruSa che. tema mAnIne tene zULI dvArA vIMdhI agnimAM rAMdhI nAMkhyo. athavA koI puruSa tuMbAne nAnakaDo kumAra mAnI tene paNa zULImAM parovI vIMdhIne pakAve to te puruSa ajIvane jIva samajIne pacana pAcana karatAM prANAtipAtanA pApathI lipta thAya che. A amAro mata che. kema ke dravya prANAtipAta na hovA chatAM paNa bhAva prANAtipAta thAya che. mATe he Ardraka ! hiMsA karanArAnI malina manovRtti ja pApanuM kAraNa che. kahyuM paNa che ke mana va manuSyALAM vAraLa vaMdhamokSayo / ityAdi. mana e ja manuSyonA baMdha ane mokSanuM kAraNa bane che. mAnI lo ke koI mleccha, khoLapiMDa samajIne jIvatA puruSane vIMdhI nAMkhe che. tuMbaDu che tema mAnIne bALakane vIMdhI nAMkhe, pakAvI de to paNa jIva karmathI lepAto nathI. A amAro siddhAMta che. tAtparya e ja ke jIvatA jIvane acetana mAnI mArI nAMkhe to karmanA lepathI lepAto nathI, pApa lAgatuM nathI. AvuM nirdoSa bhojana buddha bhagavAnanA pAraNA mATe yogya che. je puruSa AvuM bhojana be hajAra zAkya bhikSuone roja karAve te mahApuNya skaMdha prApta karIne atyaMta parAkramI Aropya nAmano deva bane che. Ardraka munivara H- zAkya bhikSuone kahe che ke Apano mata-siddhAMta saMyamavAna puruSone anucita jaNAya che, kAraNa ke baLAtkAra karIne prANIonI hiMsA karavI te pApa ja che. te hiMsA pote karI hoya ke karAvI hoya ke karatAM hoya tene anumodana ApyuM hoya, te kriyA dharma yukta thaI zakatI nathI. ApanA A ayogya matanuM je koI kathana kare che ane je koI sAMbhaLe che te banne mATe ajJAna vadhAranAruM tathA duHkhanuM kAraNa thAya che. UMcI, nIcI, tirachI dizAomAM rahelA trasa sthAvara jIvo mAtra ke jenA lakSaNamAM cAlavuM, haravuM, pharavuM aMkura phUTavA vagere najara samakSa dekhAya che. anumAna pramANathI, pratyakSa pramANathI jenAmAM jIva dehathI bhinna rahelo che, evuM jANIne jIvonI hiMsAnA bhayathI zaMkita rahanArA arthAt hiMsAnI ghRNA karanArA, niravadyabhASA bolanArA, koI paNa jIvonI virAdhanA na thAya tevA vicAra karanArA, nirvadha kAryanA cAhaka evA uttama vicArazIla puruSone ja koIpaNa hiMsAno doSa lAgato nathI. 41 Personal "Woolnel bangjo |
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Th( 5. he bhikSuo ! zAkya darzana AvuM nissArapaNuM darzAve che, kAraNa ke khoLamAM puruSanI kalpanA, tuMbaDAmAM bALakanI kalpanA, mUrakha mAnava paNa na karI zake ane pAmara prANIne paNa tevI kalpanA thaI zakatI nathI. mATe evI kalpanA ja kare che te anArya che. mazkarIpUrvaka Adraka munivare pelAM zAkya bhikSuone kahyuM - Azcarya utpanna kare tevo tamAro siddhAMta che. tame to jIvonA karmaphaLano atyaMta suMdara vicAra karyo che. Apano A yaza pUrva pazcimanA samudraparyata phelAI rahe che. o ho ho.. tame to puNya-pApanI viparIta prarUpaNA karI rahyA cho! A rIte Artaka munivare jaDabesalAka praznottarI karIne, zAkya bhikSuonI aneka dalIlo sahitanI mAnyatAnuM khaMDana karIne AgaLa bolyA-pratidina be hajAra zAkyabhikSuonA bhojana kAje jANatAM ke ajANatAM aneka trasa-sthAvara jIvonI hiMsA karAya ane te hiMsAthI yukta bhojana jamADanArane sadgati prApta thAya, tevuM aMzamAtra mAnI zakAya nahIM, paNa te dAtAnI adhogati thAya che. tevA dAtA tathA hiMsAkArI upadezadenArA vaktA paralokamAM narakagati pAme che ane A lokamAM niMdAne pAtra bane che. bhagavAna mahAvIranA saMto to prANIonI virAdhanA na thaI jAya tenI kALajIpUrvaka sAvadhAnI rAkhe che; ekendriyathI laIne paMcendriya paryata dareka jIvonI dayA pALe che; hiMsAno tyAga kare che; sAdhu nimitte banelA audezika ke AdhAkarmI doSothI dUSita thayelA AhArano paNa upabhoga karatA nathI. jaina zAsanamAM sAdhuono anupama dharma A ja che ane mokSa prApta karAvanAro A ja dharma che. koI tIrthakaroe kyAreya mAMsAhArane prazasyo nathI. tevo AhAra kyAreya samAdhi ApanAra nathI. je saMtone samAdhi prApta karavI hoya teo nigraMtha dharmamAM rahI AdhAkarmAdi rahita, vizuddha AhAranI gaveSaNA karI, saMyamanA anuSThAnone pALI samAdhi prApta karI zake che, tevo upadeza Apyo che. tyAra pachI Adraka munivare AgaLa vihAra karyo. tyAM vedAMtI brAhmaNo maLyA. teoe Adraka munivarane rokIne kahyuM-vedabAhya evA jainadharmano svIkAra na karo. tame kSatriya putra cho to amArA jevA vidvAna brAhmaNonuM rakSaNa karo. veda kahe che ke yajJa karI, vidvAna brAhmaNone je bhojana karAve che, te svarga prApta kare che. teno uttara Adraka aNagAre Apyo- he vedAMtIo ! Avo hiMsaka AhAra karanArano kadApi mokSa thato nathI. are..sadgati paNa maLatI nathI. tyAMthI AgaLa vadhyA to sAMkhyadarzanavALA maLyA. temaNe 24 saMkhyAmAM dharma mAnyo, AtmAne kUTastha nitya darzAvyo. prakRti ja pApa-puNya bAMdhe che. AtmA kaMIja karato nathI. teno javAba Adraka munivare Apyo- AtmA karma kare che ane zubhAzubha karma pramANe phaLa pAme che. AtmA dravyathI nitya che, paryAyaeN anitya che. A rIte te sApekSavAdane sthApI AgaLa vadhyA. tyAM rastAmAM hastI tApaso maLyA. badhAnA dharmanuM khaMDana karI tame padhAryA cho, to (). 42 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ amAro mata apanAvo. ame kyAreya nAnI hiMsA karatA nathI. phakta eka varase eka hAthIne mArIe chIe. tenuM mAMsa eka varasa paryata calAvIe chIe, tethI ame hiMsA karanArA nathI. teno uttara Adraka munivare Apyo- tamAruM A paMcendriya hatyAnuM kRtya paNa mahApApa kahevAya che. saMsAranA tyAgI bhikSuo kyAreya AvI hiMsA karatA nathI, te to sarva jIvone abhayadAna Ape che ane tyAre ja te svayaM abhaya svarUpa bane che. A rIte badhA matavAdIonA matanuM khaMDana karI AgaLa vadhIne AAkamuni prabhu caraNomAM pahoMcI pAMca samitipUrvaka, traNa gupti sahita, chakAyanA rakSaka banI, jIva dayA pratipAlaka banI, saMyama dharmanuM pAlana karavA lAgyA ane tapa karI pUrva karma kSaya karavA lAgyA. jaina aNagAranuM sAdhaka jIvana kevuM hovuM joIe tenuM pade-pade paramAtmAe jJAna karAvyuM che. saMyama-tapanuM vizuddha pAlana karanAra sAdhakane A rocaka saMvAda darzAvI kalyANakArI mArgadarzAvyo che. A rIte IhAkumArIe tIrthakara mArganA guNagrAma karI prabhunA mArgane biradAvyo, avAyakumAre Ahata dharma ja zreSTha che tema nirNaya darzAvyo. dhAraNAdevI to tAjuba thaI gayA. teNIe aNagAra dharmanA susaMskArane smRtinA kemerAmAM grahaNa karI lIdhA. anya dharmonA ekAMtavAdanA Agrahano AyAsa choDI, sApekSavAdathI parama prANa pAmavAno prayAsa karI, mAro matijJAnano upayoga upazamabhAve zrutajJAnanI pAMkha phaphaDAvI, A kSetramAMthI vidAya thaI AgaLa vadhyo. paramaprANa pAmavAno prayAsa sAtamo(adhyayana sAtama) - mArA matijJAnanA upayoga AAkIya saMvAda sAMbhaLI, vicArI, vItarAga mArgane namana karI, jayanAdanA nArA sAthe zrutajJAnanI pAMkhe uDDayana karI, rAjagRha nagaranA hastiyAma vanakhaMDamAM, zeSadravyA nAmanI jalazALAnI madhyamAM rasAlA sahita utAro karyo. badhA svastha hatA. cha cha adhyayananI dhAraNA dvArA chae indriyone jJAnathI tRpta karI kaMIka navIna jANavA utsuka banI rahyA hatA. avagrahakumAra cakSuindriyane IzAro karI kahI rahyA hatA ke jarA A bAju juo...kevuM ramaNIya sthaLa che? jalazALAno bAMdhanAro lepa nAmano gAthApati zrAvaka, paMcamAM pUchAya tevo nyAya nItiyukta vyavahArakuzaLa, sadAcArI, parastrItyAgI, bAravratadhArI nAlaMdIya gAmamAM vasato hato. temaNe dhananI maryAdA karI ane zeSa dravya rahyuM tene kharca karI tApathI pIDAtA lokonI tRSA zAMta karavA mATe, eka suMdara paraba bAMdhyuM tethI tenuM nAma zeSa dravyA udakazALA rAkhavAmAM AvyuM. vaLI avagrahe kahyuM cakSusA bahena have A bAju juo...kevuM suMdara vanakhaMDa ane tenA manahara udyAnamAM bhagavAna mahAvIra virAje che ane tyAM eka gRhamAM be saMta birAje che. te saMta prabhu mahAvIranA prathama gaNadhara, suvarNa kAyAvALA tapasvI bhagavAna indrabhUti che ane temanI sAme vinaya pUrvaka beThelA, trevIsamA tIrthaMkara pArasanAthanI paraMparAnA metArya gotranA udaka peDhAlaputra aNagAra nigraMtha che. cakSuindriye joyuM ane arthAvagraha kumAre artha karyo, tyAra pachI bolyo- teo baMne vArtAlApa karI rahyA che. ApaNane jovAthI dazyanI khabara paDI have vArtAlApa 43 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuM thaI rahyo che, te ApanI sakhI zrotendriyane bolAvIe. ema kahIne te bolAvavA cAlyo gayo. zrotendriyane kahyuM sAMbhaLo- A baMne saMta zuM jJAna goSTI karI rahyA che? zrotendriya bolI- teo tattva carcA karI rahyA che. manoja bhAIne bolAvIe ane rasendriya bahena sAthe joDAya to khabara paDaze ke A loko zuM carcA karI rahyA che. badhA hAjara thaI gayA. sarva kArya kartA matijJAnanA upayoga pAse AvI karajoDI, pelA be saMtonI jJAnagoSTi sAMbhaLIne, vAcA dvArA artha karavA lAgyA. koI zrotA to koI vaktA. jJAnagoSTInI gammata jAmI. IhAkumArI vicAronI vyAsapITha upara besI vyAkhyAna karavA lAgyA. sAMbhaLo. gautamasvAmInI sAme udaka peDhAlaputra prazna rAkhe che- vAta ema che ke he AyuSyamanuM gautama ! kumAraputra nAmanA aNagAra ApanA pravacanano upadeza ApI aneka AtmAone vrata-pratyAkhyAna ApI, zramaNopAsaka ke zramaNopAsikA banAve che. pratyAkhyAna A prakAranA Ape che ke trasa jIvonI hiMsA karavI nahIM. to te paccakakhANa supaccakakhANa kahevAya ? mArA mate to te paccakhANa supaccakakhANa kahevAya nahIM. trasamAM rahelA jIvo trasakAya choDI marI jAya ane sthAvaramAM utpanna thAya, to pachI tene kema mArI zakAya? A vAta to virodha janaka thaI jAya. paccakhANa jUThA paDe. tethI mArA tarka pramANe koIne paccakakhANa karAvIe tyAre traNabhUta jIvone mAravAnA paccakhANa karAvIe, to A paccakhANa supaccakhANa banI jaze. peDhAlaputre kahyuM ke AyuSyamanu gautama! A praznanA uttara mATe ApanuM kathana zuM che? prasanna vadanavALA zrI gaNadhara gautama bolyA- he AyuSyamanuM udaka! kumAraputra zramaNa kahe che te barAbara che, yathAtathya che, Arya vacana che, abhaya vacana che, zAMta vacana che. ApanI mAnyatA bIjA jIvo mATe paritApajanaka doSavALI che. juo... bhUta zabda lagADavAmAM Ave to teno artha eka sarakho ja thAya che. temAM kaMI pharaka paDato nathI. bhUta zabda lagADatAM artha bheda thatAM hAnijanaka paNa banI jAya. jema ke koI kahe A nagarI revanAmUyA to artha thaze devaloka jevI nagarI che. nagarI khuda devaloka nahIM bane. trasabhUta kahIe to teno artha nIkaLaze ke traNa jIvo jevA anya jIvone mAravA nahIM, traNane mAravA nahIM tevo artha nahIM rahe, tethI A tamAruM maMtavya ayathArtha che. gRhastha zrAvaka cora vimokSaNanA nyAye zakya teTalA jIvonI dayA pALI zake che paraMtu sarva jIvonI dayA pALI zakatA nathI. udaka peDhAlaputra- teno artha zuM thAya? indrabhUti kahe che-eka nagaramAM ekadA tyAMnA rAjAe zaradapUrNimAnA divase rAtre nagarajanone nagara choDI udyAnamAM kaumudI mahotsavamAM AvavAno Adeza karyo. jo koI nagaramAM rahI jaze to tene phAMsIe caDhAvavAmAM Avaze, tevI udghoSaNA karAvI. banyuM evuM ke eka zeThanA cha dIkarA kAmamAM vyasta hovAthI rAjAno Adeza bhUlI gayA. rAta paDI gaI. daravAjA baMdha thaI gayA ane A cha dIkarA nagaramAM rahI gayA. rAjapuruSoe temane pakaDI lIdhA. rAjAe AjJA pharamAvI ke chaeyane phAMsIe caDhAvI do. loko bicArA jotA rahyA. te dIkarAnA pitAe rAjA pAse khUba-khUba anunaya karyo. mArA dIkarAnI 44 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUla mApha karo. rAjA nirNaya para aphara(daDha) rahyA. zeThe kahyuM- pAMcane choDo, cArane choDo, rAjA kahe-nA, traNane choDo-nA, bene choDo-nA. Akhare zeThe kahyuM- eka vaMza vArasane bacAvo, nAtha! bacAvo. rAjA pIgaLI gayA, eka moTAne choDyo. pitAnA pAMca putra gayA tenuM duHkha ghaNuM ja thayuM paraMtu ekane bacAvyAnuM sukha thayuM. tema che udaka peDhAlaputra ! saMsArI jIvo saMpUrNa dayA pALI zakatA nathI, te alpatama dayA pALI zake che, mATe trasa jIvane mAravAno tyAga karavAnI pratijJA saMto karAve che, te supaccakhANa che. temAM bhUta zabda lagADavAnI bilakula jarUrata rahetI nathI. udake kahyuM- prabho mAno ke saghaLA trasa jIvo marIne sthAvara thaI jAya to te konI dayA pALe? je trasanA jIva hatA te ja sthAvara thayA che. to tene A doSa nahIM lAge? gautame kahyuM- udaka! tevuM kyAreya banatuM nathI. saghaLA trasa jIvo sthAvara banI jAya ane sthAvaramAMthI saghaLA trasa banI jAya tevuM kadApi na ja banI zake. jIvo to ajara amara che. tenI gati-nAma vagerenI paryAya palaTAya che tethI te trasa ke sthAvaramAM jAya che. cAragati zAzvatI che. badhA ja sthAvara thatA nathI, paraMtu pratyAkhyAna karanArA sarvavirati aNagAra saMpUrNa pratyAkhyAna kare che. teo jAvajIvanuM cAritra grahaNa kare che. kadAcit teo cAritramAM DhIlA paDI gayA ane pAchA he udaka! te cAritravAna sAdhu saMsAramAM Ave kharA? hA prabhu! Ave kharA. to he udaka! te saMsAramAM AvyA pachI gRhavAsa calAve kharA ? tyAre tenA niyamo kyAM cAlyA jAya? teo pahelA gRhasthI hatA, pachI saMta banyA, pachI gRhasthI banyA tyAre saMsAra cAlu thaI jAya che. tema trasakAyane mAravAnA paccakakhANavALA trasakAya pUratA ja niyama pALe che. te ja jIvo sthAvara thaI jAya pachI tenA paccakakhANa tUTatA nathI. zramaNopAsakanA niyama mAtra avadhivALA(sImAvALA-maryAdAvALA) hoya che. temAM kSetra, kALa ane bhAvathI temaja dravyathI, je kAyavALA jIvone, mAravAnA je rIte paccakhANa karyA hoya, te rIte padArtha ke jIva je paryAyamAM hoya, tyAM sudhInA niyama hoya che, mATe gRhasthane je rIte pratyAkhyAna karAvavAmAM je zabdo che, te yathAvat yogya che. temAM jarAya adhikameLavavAnI jarUrata nathI. A paccakhANa supaccakhANa che. evA aneka daSTAMta ApIne indrabhUti gaNadhare udaka, peDhAlaputranI jijJAsApUrvakanI dalIlane yuktiprayuktipUrvakanA praznonA javAba ApIne pratyAkhyAnano mahimA darzAvIne yogya samAdhAna karyuM. te samAdhAna peDhAla putranA aMtaramAM vasI gayuM ane cAturyAma dharma badalAvI prabhu mahAvIranA zAsanamAM AvI paMcamahAvrata-sapratikramaNa dharmayukta nigraMthapaNuM svIkAryuM. Avo kadAgraha rahita samarpaNa bhAvanuM sUcana karAvato saMvAda, bhAvapUrvaka vAMco to kalyANano mArga suzobhita banI jAya. A che- jijJAsApUrvaka karelA savAlo ane prema pUrvaka ApelA samAdhAna ApatA javAbo. Asanna mokSagAmI, tadbhava mokSagAmI jIvo bhadrika pariNAmI hoya che. samAdhAna thatAM sAcA rAha para AvI, jIvana zuddhi karI mokSe cAlyA jAya che. AvA suMdara saMvAdanuM dazya amArA matijJAnanA parivAre joyuM, saMvAda sAMbhaLyo, teo zItalIbhUta thaI gayA, AnaMdathI mahekI UThyA. avagrahakumAre artha jANyA, IhAkumArIe gautama ane udaka peDhAlaputrano saMvAda 45 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArIne rajU karyo. avAyakumAre nirNaya Apyo ane dhAraNAdevIe to saMpUrNa vRttAMta smRtinA kemerAmAM sthita karI dIdho. tenA smRti bhaMDAramAM bIjA gruta skaMdhanA sAteya adhyayana A rIte sAkAra thayA. pahelA puSkariNI vAvamAM rahela puMDarIka kamaLa samAna dharmayukta saMta puruSa banavA dehAdhyAsamAMthI nIkaLI, pAMcabhUtanA bAvalAne choDI, koI Izvarane Aropita nahIM karatAM, AtmA pote ja potAno Izvara che tema svIkArI, ekAMta niyatinA bhAvone tyAgI, dehAtIta dazA keLavatAM, 12 kriyAnA sAvadha yoganA adharma pakSanA bhAvonA bhavo choDI, IriyAvahi kriyAne zuddha ArAdhI, nirdoSa AhAranuM parijJAna karI, nirdoSa AhArathI saMyama nibhAvI; karmakSaya karAvanAra pratyAkhyAnadiyA pALI; anAcAra tyAgI, AcAravAna banI; Adra bhAve bhIMjAI mRdutA keLavI; nAlaMdIya nahIM banatAM AnaMdanuM AlaMdIya banI arthAt sarva karmono kSaya karavAnI pratijJAne dhAraNa karI, AtmabhAvanI zuddha kriyA ajamAvI, zukladhyAnamAM javAnI samAdhi prApta karavA mATe anAdino avaLo AyAsa choDI, parama prANa pAmavAno prayAsa AdarI, pratijJA laIne mAro matijJAnano upayoga zrutajJAnanI pAMkhe UDIne, ghaNuM saMpAdana karI, pAcho pharyo ane mArAmAM samAI gayo...astu.... AbhAra-dhanyavAda-sAdhuvAda : prastuta AgamanA rahasyone khullA karato aNamola divya abhigama preSita karanAra, mahAupakArI goMDala gaccha ziromaNi, parama dArzanika, amArA Agama kAryane protsAhita karI AzIrvAdanI varSA varasAvanArA gurudeva pU. zrI jayaMtilAlajI ma.sA.no ananya bhAve AbhAra mAnuM chuM ane zatakoTI sAdara bhAve praNipAta-namaskAra karuM chuM. zraddheya, preraka, mArgadarzaka jemanA pasAye pU.triloka muni ma.sA.no yoga prApta thayo che, tevA vANIbhUSaNa pU.girIza gurudevano sahRdayatApUrvaka AbhAra mAnI vaMdana karuM chuM. A Agamane suzobhita banAvanAra, suMdara hArdanA bhAva bharI alaMkRta karanAra, mULa pAThanuM saMzodhana karI vyavasthita karanAra, Agama manISI pU.trilokamunivaryane mArI zatakoTI vaMdanA pAThavuM chuM. | muni puMgavonA caraNAnugAmI, prAraMbhelA kAryane pUrNatAnA pagathAre pahoMcADanArA, Agama gujarAtI saMskaraNanA udbhavikA, utsAhadharA, nipuNA, kAryaniSThA, ugra tapasvinI mama bhaginI temaja suziSyA sva. sAdhvI zrI uSAne smaraNa sAthe dhanyavAda ApuM chuM. Agama avagAhana kAryamAM sahayogI sAdhvIratnA puSpAbAI ma., prabhAbAI ma. evuM dhIramatI bAI ma., hasumatI bAI ma., vIramatI bAI ma. sahita sevArata reNukAbAI ma. Adi dareka gurukulavAsI sAdhvIvRMdane anekazaH dhanyavAda ApuM chuM. A sUtranA anuvAdikA che pravacana pravarA viduSI amArI suziSyA urmilAzrI. parama upakArI tapodhanI tapasvIrAjanI kapAthI zramaNI vidyApIThanA hoMziyAra vidyArthinI thaI. priya pAtrI 46. / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ banI rahyA hatA. teoe A sUtrano gujarAtI anuvAda karavAno prazaMsanIya puruSArtha karyo che, tenuM amane gaurava che. ame mukta--lIlama guNI bhAvanAzIla bhAve zubhecchA pAThavIe chIe ke Agama anusAra Apa yathArtha sAdhakadazA keLavI sva svarUpamAM samAya javAno puruSArtha karo. pAmelA pamADI zake to sva-parane svarUpa pamADavAnuM nimitta bano; tevI aMtaHkaraNanI maMgala bhAvanA. satata prayatnazIla, aneka AgamonuM avagAhana karIne anuvAdanI kAyApalaTa karI, Agamane sarala, sumadhura, saMmArjita karanAra, zabdArtha-bhAvArtha ane vivecananuM saMtulana jALavI rAkhanAra, bhagIratha kAryanA yazasvI sahasaMpAdikA mama ziSyA-praziSyA sAdhvI ratnA DaoN. sAdhvIzrI AratI ane sAdhvIzrI subodhikAne abhinaMdana sahita dhanyavAda ApuM chuM. Agama niSThAthI sevA ApanAra zramaNopAsaka mukuMdabhAI pArekha, maNibhAI zAha evaM kumArI bhAnubahena pArekhane tathA suMdara akSaromAM saMpAdakIya lekha lakhI ApanAra kumArI yoganAbahena mahetAne dhanyavAda. paramAgama pratye avihaDa bhaktibhAva rAkhanAra guruprANa phAunDezananA mAnad sabhya bhAmAzA zrIyuta ramaNikabhAI tathA Agama prakAzana karavAnA aDaga bhekhadhArI, daDha saMkalpI, tapasvinI mAtA vijyAbahena tathA bhaktisabharahRdayI pitA mANekacaMdabhAI zeThanA suputra, narabaMkA, royalapArka sthA. jaina moTA saMghanA pramukha zrutasevAsaMniSTha zrI caMdrakAMtabhAI zeTha tathA kAryAnvita zrI mahendrabhAI Adi sarva sabhyagaNa; vinubhAI, dhIrubhAI Adi kAryakartAo; mudraNa karanAra nehalabhAI, temanA pitAzrI hasamukhabhAI tathA sahayogI kAryakaro, AgamanA zrutAdhAra bananArane ane anya dAnadAtA mahAnubhAvone abhinaMdana sAthe sAdhuvAda ApuM chuM. AgamanA anuvAda, saMzodhana, saMpAdanamAM upayogI thayelA pUrva prakAzita AgamonA prakAzakone sAdhuvAda. Agama avagAhana karavAmAM upayoganI zUnyatAthI kaMIka zabdo, akSaro ke pAThamAM azudghi rahI javA pAmI hoya, vItarAga vANI viruddha lakhAyuM, vaMcAyuM hoya to trividhetrividhe micchAmi dukkaDaM. priya pAThako ! tamo Agama vAMco tyAre kaMIka azuddhi rahI javA pAmI hoya, teno khyAla Ave to tenI noMdha karI amane mokalavA prayatna karazo. namAmi savva nibALa-svamAmi savvajIvANaM / bodhibIja dIkSA--zikSA dore bAMdhI, "mukta--lIlama'" taNA tAraka thayA, evA guruNI "ujama-phUla-aMbAmAta"ne vaMdana karuM chuM bhAva bharyA; vItarAga vacana viruddha lakhAyuM hoya, to mAMgu punaH punaH kSamApanA, maMgala maitrI pramoda bhAvamAM vaho sahu, evI karuM chuM vijJApanA. parama pU. saumyamUrti aMbAbAI ma.sa.nA suziSyA -AryA lIlama 47 "Woolnel bangjo |
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdana anubhava Do. sAdhvI AratI tathA sAdhvI subodhikA anya dArzanikonA abhiprAyanuM vizapaNe darzana karAvIne sAdhakane AtmadarzanamAM sthira karatuM zrI sUyagaDAMga sUtra dvAdazAMgImAM viziSTa sthAna dharAve che. prakAzane jANatA pahelA aMdhakAranI jANakArI jarUrI che. puNyano svIkAra karatA pahelA pApasthAnanuM jJAna anivArya che. saMvara ke nirjarAnI ArAdhanA pahelA Azravano tyAga jarUrI che te ja rIte sarva bhAvika bhAvothI dUra thaIne svabhAvamAM sthira thavA mATe kaTibaddha thayelA sAdhakone anya dArzanikonA abhiprAyo, tenI khUTatI kaDIo ane vItarAga darzananI viziSTatA jANavI anivArya che. jyAre prakAzanI anubhUti thAya tyAre aMdhakAra saheje chUTI jAya tema vItarAgadarzananI pUrNatAnI anubhUti thAya tyAre sAdhakano jhUkAva sahaja paNe temAM thaI jAya che, paraMtu temAM AvazyakatA che- svadarzana ane paradarzananA yathArtha jJAnanI... sAdhakonI zraddhAnI daDhatAmAM ane cAritranI sthiratAmAM sahAyaka banI zake tevA zrI sUyagaDAMga sUtra bhAga-ranA saMpAdanamAM sva-para darzananI mAnyatAne yathArtha rUpe vAcako samakSa pragaTa karavAnuM lakSa najara samakSa rAkhyuM che. bIjo zrutaskaMdha kadamAM nAno che, paraMtu dArzanika daSTie atyaMta mahattvano che. temAM prAyaH pardarzananA bhAvo samAyelA che. AgamanA sUtro tathA gAthA atyaMta saMkSipta hovAthI kevaLa zabdArtha ke bhAvArthathI vAcako sUtrakAranA Azayane sajI zakatA nathI. ame zrI abhayadevasUri kRta vRttinuM avalokana karIne ane pUrva prakAzita AcAryonA prakAzanonA AdhAre prAyaH dareka sUtrone SadarzananA abhyAsa pUrvaka saMdarbha sahita samajAvavAno prayatna karyo che. jethI jaina dharmanI ane anya darzAnikonI vAstavikatA yathArtha rUpe pragaTa thaI jAya che. chaThThA "AAkIya adhyayanamAM ArdrakumAranA pUrvabhava sahitanuM kathAnaka vyAkhyA graMthanA AdhAre ApyuM che. mULapAThanuM saMzodhana karatAM bhinna-bhinna pratomAM kyAMka pATha bheda jaNAya che. jema ke prathama puMDarIka adhyayanamAM adharmapakSanuM anusaraNa karanArA jIvonI bhavaparaMparAnuM kathana che. temAM ghaNI pratomAM mUkattA tamUttA, gAphamUttA...A prakArano pATha upalabdha che, paraMtu eka ja bhAvanA sUcaka traNa zabdone jotAM ghanamUttA nI sAthe pachInA be zabdo joDAI gayA hoya. tema lAge che, kAraNa ke dazavaikAlika sUtramAM paNa kilvISI deva bhavAMtaramAM mUka bakarApaNe janma dhAraNa kare che. te pramANe kathana che. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya prakAzita sUyagaDAMga sUtranA prastuta 48 IT Jain Edation Int l El Private Persona Japan ww.janbrary.org
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Edation In pAThanI TippaNamAM tamUyattAN...pATha che. tethI prastuta saMskaraNamAM tamUyattAC, gAmUyattAr be zabdone kauMsamAM rAkhyA che.(adhyayanana-1 sU. 17) adhyayana-1 sU. 55mAM aNagAronI upamAnuM varNana che. vyAkhyA ane cUrNigraMthomAM aupapAtika sUtranA atidezapUrvakanuM saMkSipta kathana che. mULapAThamAM saMpUrNa pATha aupapAtika sUtrAnusAra che. tema chatAM tenA kramamAM bheda che ane AsitA phava pAgaDamAvA... A eka upamA lipidoSa vagere koI paNa kAraNathI chUTI gaI hoya tevI saMbhAvanA che. A rIte gurukRpAe kSayopazama pramANe saMzodhana pUrvaka mUlapATha, sUtranA zabdArtha, bhAvArtha ane avazyakatAnusAra vivecananuM saMpAdana kArya karIne AgamanA bhAvone saraLa, sugama ane spaSTa karIne vAcako sudhI pahoMcADavAno prayatna karyo che. amArA anaMta upakArI tapodhanI gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma.sA.nI ananya kRpA tathA parokSa preraNAthI ja eka-eka AgamanuM saMpAdana kArya amArAthI thaI rahyuM che. Agama manISI pU. trilokamuni ma.sA.nA vizALa Agama jJAna prakAze, saMyama ziromaNi mukhya saMpAdikA bhAvayoginI guruNImaiyA pU. lIlamabAI ma.nI nitya nUtana preraNAthI, nizadina tana-manathI amArA saMpUrNa sahayogI guruNImaiyA pU. vIramatibAI ma.nA zrutasevA sadbhAvathI tathA pU. biMdubAI ma. Adi gurukulavAsI sarva ratnAdhika tathA anuja satIvRMdanI prasannatAthI ame amArA kAryane saphaLa karI rahyA chIe. o anaMta upakArI guruvaryo ! amArI zakti atyaMta sImita che ApanI kRpA aparaMpAra che. ApanI kRpAe, ApanA maMgala bhAve ja ame zrutasevAno--svAdhyAyano A mahattama lAbha laI rahyA chIe. zAstra svAdhyAyanA mAdhyamathI ame kramazaH AtmAnI vaibhAvika dazAnuM adhyayana karIne ApanI kRpAne saphaLa banAvIe e ja bhAvanA........ aMte Agama saMpAdanamAM jinavANIthI ochI, adhika ke viparIta prarUpaNA thaI hoya to paMca parameSThi bhagavaMtonI sAkSIe trividhe trividhe micchAmi dukkaDam........... sadA RRNI mAta-tAta caMpAbena-zAmaLajIbhAI ! karyuM tame saMskAronuM siMcana, anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! ApyuM aNamoluM saMyama jIvana zaraNu grahyuM pU. mukta-lIlama guruNIzrI ! kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana devagurudharmanI maLe evI kRpA zruta AratIe pAmuM Atmadarzana. 49 sadA RNI mAta-tAta lalitAbena-popaTabhAI ! karyuM tame saMskAronuM siMcana, anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! ApyuM aNamoluM saMyama jIvana zaraNu grahyuM pU. mukta-lIlama-vI2 guruNIzrI ! kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana devagurudharmanI maLe evI kRpA zruta subodhe karuM kaSAyonuM zamana. Private & Personal Use y harbrary.org
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Education International anuvAdikAnI kalame sAdhvI zrI urmilAbAI ma. samagra vizvanA prAMgaNamAM sarvadarzanomAM jainadarzana viziSTa ane AgavuM sthAna dharAve che. tenuM mukhya kAraNa e che ke temAM vicAra sAthe AcArano sucArurUpe samanvaya sAdhavAmAM Avyo che. darzanano artha che- abhiprAya, mAnyatA, abhigama athavA vicArasaraNI. bhinna-bhinna abhiprAyo dharAvatA darzanazAstromAM prAyaH bhinna-bhinna vicAro athavA mAnyatAo jovA-jANavA maLe che. darzanazAstramAM pratyeka darzananA praNetAo potapotAnI mAnyatAone daDha ane puSTa banAvavA mATe aneka yukti-prayuktio tathA dRSTAMto ApatA hoya che. sAmAnya kakSAno mAnava to samagra darzanazAstranA abhiprAyone jANIne avaDhavamAM ja mUkAI jAya che. te nirNaya na karI zake ke konA abhiprAya, konA mata athavA konA darzana sAcA ane konA khoTAM ? jainadarzana pratyeka bAbatane anekAMta daSTie aneka eMgala(daSTikoNo)thI joI, jANI, samajIne pachI ja tenI rajUAta kare che. jainadarzanamAM Theka ThekANe ekAMtane badale anekAMta(syAdvAda)nI vicAradhArA daSTigocara thAya che. prastuta dvitIya aMgasUtra zrI sUyagaDAMga sUtramAM AvI keTalIka vicArasaraNIo pragaTa thAya che. prAyaH jagatanA sarva dArzanikonI mAnyatAone satya tathA tathyanI camaka sAthe A sUtramAM prastuta karavAmAM AvI che. TUMkamAM kahIe to sUyagaDAMga sUtramAM mukhyatAe prAyaH darzana tathA siddhAMtanA vicAra ane AcArano subhaga samanvaya sAdhavAmAM Avyo che. A sUtranA gahanatama bhAvone yathArtharUpamAM pAmavA mATe ke samajavA mATe adbhUta medhAzakti, jJAnAvaraNIya karmano viziSTa kSayopazama tathA mananI ekAgratA bahu ja jarUrI che. prastuta prakAzana, zrI sUyagaDAMga sUtranA A bIjA zrutaskaMdhamAM darzana zAstranI pradhAnatA che. prathama zrutaskaMdhamAM dArzanika viSayanuM saMkSiptamAM nirUpaNa che, jyAre dvitIya zrutaskaMdhamAM te ja viSayane vistArathI temaja yuktipUrvaka ane daSTAMta sAthe saraLatAthI samajAvyo che, chatAM prathama ane dvitIya zrutaskaMdhano vAcyArtha-pratipAdya viSaya samAna 50 ivate & Personal Use Only www.jainlibrary
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja che. vizeSamAM pahelAM karatAM bIjA grutaskaMdhanA adhyayano moTA hovAthI te "mahA adhyayana" kahevAya che. prastuta bIjA zrutaskaMdhanA sAta adhyayano che, jemAM dArzanikatA ane saiddhAMtikatAno sumeLa jovA maLe che. dvitIya zrutaskaMdhano viSaya:adhyayana paheluM: puMDarIka :- puMDarIka eTale zvetakamaLa. A adhyayana dvArA "eka vizALa puSkariNInI' daSTAMta rUpe kalpanA karavAmAM AvI che. te puSkariNImAM ghaNA suMdara kamaLo khIlelA hatA. sarva kamaLo manohara tathA darzanIya hatA. te badhA kamaLonI madhyamAM eka zreSThatama, aneka pAMkhaDIovALuM sapheda kamaLa hatuM, te tenI manoharatA, darzanIyatA ane kamanIyatAnA kAraNe badhA kamaLothI kaMIka viziSTa ane alaga jaNAtuM hatuM. pUrvAdi cAreya dizAomAMthI eka eka puruSa A kamaLathI AkarSAIne, tene meLavavAnI lAlacathI puSkariNImAM gayA ane kIcaDamAM phasAI gayA. aMte eka pAMcamo puruSa Avyo, te vivekI bhikSu hato, te lalacAyo nahIM, alipta rahyo, te alipta puruSane A adhyayanamAM nigraMtha zramaNa rUpe navAjyo che. jema kamaLa kAdavamAM utpanna thavA chatAM kAdavathI alipta rahe che, tema munirAja saMsArathI nirlepa rahI, svayaM nirapekSabhAvamAM rahI dharmamAM rUci rAkhanAra rAjA-mahArAjA Adi anya jIvone dharmopadeza dvArA viSaya bhogathI nivRtta karIne mokSamArganA pathika banAve che ane saMsArathI pAra kare che. prathama adhyayanamAM AvA zuddha cAritravAnuM sAdhuonuM kathana karavAmAM AvyuM che. adhyayana bIjuM : kriyAsthAna :- jagatamAM be sthAna che- (1) dharmasthAna ane (2) adharmasthAna. temAMthI dharmasthAna upazAMta arthAt zAMtivALuM che ane adharmasthAna anupazAMta che. jeone pUrvakRta zubhakarmono udaya vartato hoya te zaktizALI puruSo upazAMta svarUpavALA dharmasthAnamAM rahe che ane sAmAnya puruSo anupazAMta svarUpavALA adharmasthAnamAM rahe che. koIpaNa kriyAvAnu jIva A bemAMthI koI eka sthAnamAM hoya che. sukha-duHkhane anubhavatA jIvonA 13 prakAranA phiyAsthAnonuM varNana A adhyayanamAM che. jemAM sarva saMsArI jIvono samAveza thaI jAya che. ekathI bAra kriyAsthAna dvArA sAMparAyika karmabaMdha thato hovAthI te saMsAra paribhramaNanuM kAraNa che ane teramuM kriyAsthAna vItarAgI puruSomAM vidyamAna hovAthI te kalyANanuM kAraNa che. je puruSa bAra kriyAsthAnane choDI teramA kriyAsthAnane pAme che, te Je Education International E rivate & Percena Use Only www.jainerary
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva duHkhono nAza karI mokSa sukhane pAme che. adhyayana trIjuM H AhAraparijJA :- zarIradhArI saMsAranA koI paNa prANI AhAra vinA jIvI zakatA nathI. AhAranA traNa-traNa bheda che- saceta, aceta ane mizra AhAra athavA oja, roma ane prakSepa(kavala) AhAra, aparyApta jIvono oja AhAra, deva-nArakIno roma AhAra ane paryApta manuSya-tiryaMcono prakSepa AhAra che. A adhyayanamAM bIjakAyathI prAraMbha karIne pRthvI, pANI, tela, vAu ane trasamAM paMcendriya jIvomAM manuSya ane tiryaMca paMcendriyanA AhAra viSayaka carcA che. adhyayana cothuM pratyAkhyAnakriyA:- pApakarmothI mukta thavA mATe tyAga jarUrI che. korI AdhyAtmika vAtothI paripUrNa lAbha thato nathI. pApakarmothI mukta thavAno ekamAtra upAya che pratyAkhyAna. pratyAkhyAnano artha che- pApakarmono tyAga karavo. te be prakAre thAya che- dravyathI ane bhAvathI. (1) dravya pratyAkhyAna - vidhi ke uddezya vinA koI dravya(vastu)nA pratyAkhyAna levA, te dravyapratyAkhyAna che athavA koI dravya(vastu)ne meLavavA mATe anya vastu choDavI, dA.ta. dhana meLavavA(dhaMdhAnA kAma mATe) khAvA-pIvAnI koI vastuno tyAga karavo, te dravya pratyAkhyAna che. (2) bhAva pratyAkhyAna - AtmAnI zuddhi thAya te AzayathI vidhipUrvaka AhArAdino temaja prANAtipAta Adi 18 pApasthAnono dezataH ke sarvataH tyAga karavo, te bhAva pratyAkhyAna che. kriyA eTale pApasthAnano tyAga karavAnI vidhi. tIrthakara ke gurujanonI sAkSIe vidhipUrvaka tyAga karavo, niyama svIkAravo, manathI saMkalpa karavo, vacanathI "vosirAmi" bolavuM, kAyAthI tadanukUla pravartana karavuM. A rIte pratyAkhyAna sAthe kriyAnuM joDANa thAya, tyAre ja te saphaLa bane che. adhyayana pAcama : AcAra zrata :- je sAdhaka anAcArane choDI jJAnAcAra. darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAranuM pAlana kare che, te jJAna, darzana, cAritra ane taparUpa mokSamArgane pAmI zake che. mokSa mATe AcAra pAlana anivArya hovAthI A adhyayananuM "AcArazruta' nAma sArthaka che, paraMtu anAcAranuM niSedhAtmakarUpe varNana hovAthI A adhyayanane anAcAra zruta" paNa kahI zakAya ane A AcAra-anAcAranI vAto munio sAthe 1 52 - Je Education International E rivate & Percena Use Only www.jainerary
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbaMdhita hovAthI A adhyayananuM "aNagAra zruta" nAma paNa sArthaka che. A kAraNe A adhyayananA vividha rIte nAmAMkana prApta thAya che. adhyayana chaThThaH ArdakIya - A adhyayana ArTUkamunithI saMbaMdhita hovAthI tenuM nAma "AdrakIya" che. bhagavAna mahAvIra svAmI samIpe jaI rahelA svayaM dIkSita AAkamunine pAMca matavAdIo sAthe vAda thayo hato, te A adhyayanamAM jovA-jANavA maLe che. (1) gozAlaka, (2) bauddhabhikSu, (3) vedavAdI brAhmaNa, (4) sAMkhyamatavAdI eka daMDI ane (5) hastItApasa. Adrakamunie te badhAne yukti, pramANa temaja nigraMtha siddhAMta anusAra uttaro ApyA hatA, tenuM vistRta varNana A adhyayanamAM che. adhyayana sAtamuM: nAlaMdIya - pUrvanA adhyayanomAM zramaNonA AcAranI carcA che, jyAre aMte A sAtamA adhyayanamAM zrAvakanA vrata pratyAkhyAna saMbaMdhI tarka-vitarka pUrvaka suvistRta carcA che. A carcA rAjagRhI nagarInI bahAra 'nAlaMdA' nAmanA upanagaramAM thaI hatI. tenuM varNana A adhyayanamAM hovAthI A adhyayananuM nAma sthaLanI pramukhatAe nAlaMdIya' rAkhavAmAM AvyuM che. puruSAdAnIya bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAnA nigraMtha udaka peDhAlaputra ane gautama svAmIvacce dharmacarcA thaI. temAM peDhAlaputra zramaNa dvArA zramaNopAsakanA pratyAkhyAna viSayaka aneka prazno pUchavA para gautamasvAmIe aneka yuktio ane daSTAMto dvArA vistArapUrvaka uttaro ApyA che. te uttarothI prabhAvita thaIne nigraMtha udaka peDhAlaputre bhagavAna mahAvIra svAmInA zAsanano svIkAra karyo eTale ke cAturyAma dharmathI sapratikramaNa paMcamahAvrata dharmamAM praveza karyo. A rIte uparokta sAta adhyayanomAM darzana ane AcArano subhaga samanvaya thayelo che. darzana ane dharmano samanvaya karanAra evA zrI sUyagaDAMga sUtranuM anuvAda kArya mane mArA upakArI gurbhagavaMto tathA guSNImaiyAoe saupTa, te badala huM mArI jAtane dhanya mAnuM chuM. jayavaMtA jinazAsananI ujjavaLa yazogAthA suttAgame, atthAgame ane tadubhayAgama rUpe paraMparAthI gavAtI rahI che, jaLavAI rahI che. temAM goMDala saMpradAyanA prANa parivAre mahattvano sUra pUrAvyo che. Agama-anuvAda prakAzananuM eka bhagIratha kArya thaI rahyuM che. anuvAda eTale ke bhASAMtara paraMtu bhASAMtara eTale mAtra eka zabdanI avejImAM Je Education International E rivate & Percena Use Only www.jainerary
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjI bhASAno zabda ApI devo ema nahi paNa AgamanA mULa zabdano bhAva jaLavAI rahe te mujaba artha karavo te bhASAMtara che. khAsa karIne bhAvAMtara karyA vinA ja bhASAMtara thAya te jarUrI che. mama anaMta anaMta upakArI, bAMdhavabelaDI pUjyapAda "jaya-mANeka" gurudevanA kRpA prasAda, guruprANanI amImaya daSTie, tapasamrATa pUjyapAda tapasvI gurdevanA maMgala ArzIvAdathI AraMbhAyeluM Agama prakAzananuM A kArya zIghragatie, nirvine cAlI rahyuM che- je khUba-khUba prazaMsanIya, anumodanIya, avismaraNIya, cirasmaraNIya che ane banI raheze. Agamo krame-krame prakAzita thaI rahyA che, jANe Agama prakAzananI gaMgA vahI rahI che. te gaMgAnA udabhavasthAna rU5 gaMgotrI samAM mama jIvananA sukAnI pUjyavarA makta-lIlama guNI maiyAnI aMtaHkaraNanI preraNAne jhIlI laI mArA vaDila gurubhaginIo tathA mukta-lIlama parivAranA badhA sAdhvIratnonA sahiyArA puruSArthathI sAmudAyika sAtha sahakArathI kAryamAM vega Avyo, saMvaga zrI sUyagaDAMga sutra-bIjA zrutaskaMdhanA prakAzananI A dhanya paLe mArA upakArI gusvaryo heje smaraNapaTamAM AvI jAya che. nizadina aviratapaNe jeonI kRpA varasI rahI che, tevA pUjyapAda tapasvIjI mANekacaMdrajI ma.sA., saurASTra kezarI pUjya dAdAgurudeva prANalAlajI ma. sA. tathA tapasamrATa pUjya tapasvI gurudevanA upakAronuM kathana zabdAtIta che. temaja vartamAne gacchaziromaNi, paramadArzanika pUjya jayaMtilAlajI ma.sA., gujarAta kezarI pUjya girIzamuni ma.sA., AgamadivAkara pU. janakamuni ma.sA., nIDara spaSTa vaktA pU. jagadIzamuni ma.sA., dhyAnayogI pUjya hasamukhamuni ma.sA. tathA Agama saMpAdananuM avirataNapaNe kArya karatAM Agama manISI pU. trilokamuni ma.sA. Adi gurudevonI mArA para amImaya daSTi che tathA pUjyavarA guruNImaiyA pU. muktAbAI ma. tathA satata Agama saMpAdananA kAryamAM rata guNImaiyA pU. sAhebajI (pU. lIlamabAI ma.)nA upakAro varNanAtIta che. guNImaiyAnI sAthe saha saMpAdikA banI jeo avirata bhAve Agama bhaktimAM sadA sarvadA rata rahI, lekhana kAryane suMdara sughaDa banAvavAmAM puruSArthazIla che, tevA Do. sAdhvI AratIzrI tathA sAdhvI subodhikAzrIno A prazasya prayAsa AdarzarUpa banI raheze. mArI pUrvAvasthAmAM vairAgyakALamAM mahAsaMgha saMcAlita zramaNI vidyApIThaghATakoparanA anubhavI, jJAnagarimAvaMta paMDita zrI zobhAcaMdrajI bhAritsa, paMDita zrI 3 54 - Je Education International E rivate & Percena Use Only www.jainerary
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ rozanalAlajI jaina, paMDita zrI narendra jhA, paMDita zrI kanveyAlAlajI daka, mAtRvatsalA zrI yazodAbena paTela vageree mane je abhyAsa karAvyo che, tenI to huM sadAkALa RNI rahIza. teoe mArA jevA aNadhaDa pattharane ghATa ApavAno prazaMsanIya prayAsa karyo che. mArA zALA jIvananA sarva zikSako, hindI sAhityaratna tathA saMskRta uttama-madhyamAM sudhIno abhyAsa karAvanAra prophesaro, paMDito Adi sarvane smRti paTamAM lAvI sauno upakAra mAnuM chuM. Agama prakAzana kAryamAM tana-manathI sevA ApatA mArA sarva vaDila gurubhaginIo, nAnA gubaheno, mane lakhANa kAryamAM sugamatA karI ApanArA mArA sAthI sahakArIo sarvano khUba khUba AbhAra mAnuM chuM. vAcaka varganA hAthamAM zrI sUyagaDAMgasUtranA bIjA zrutaskaMdhano A graMtha mUkatA huM atyaMta bhAvavibhora banuM chuM. Aja sudhImAM zrI prANaguru phAunDezana, zrI royalapArka sthA. jaina moTA saMgha taraphathI prakAzita ghaNAM Agamo ApanA hAthamAM AvI cUkyA che. Ape emanuM sucArurUpe vAMcana, manana, ciMtana karyuM ja haze ! Agama mALAnA eka-eka maNakA ApanA hAthamAM krame krame AvI rahyA che. badhA maNakAne AtmAnI tijorImAM sAcavajo. AtmabhAva rU5 dorAmAM parovIne taiyAra thayela e AgamamALA ApanA kaMThamAM mokSamALAnuM AropaNa kare tevI aMtaHkaraNanI bhAvanA. prAte zrI sUyagaDAMga sUtranA anuvAda kAryamAM chahmasthatAnA kAraNe jinAjJA viruddha kaMI paNa lakhAyuM hoya, bhASAMtara karatAM kyAMya bhAvAMtara thaI gayuM hoya to arihaMta, siddha, kevaLI bhagavaMto tathA gurbhAgavaMtonI sAkSIe trikaraNatriyone micchAmI dukkaDam. pa. pU. mukta lIlama gunzInA suziSyA - sAdhvI urmilA 55 Je Education International E rivate & Percena Use Only www.jainerary
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 svAdhyAya zAstranA mULapATha saMbaMdhI krama viSaya asvAdhyAya kAla eka prahara jyAM sudhI rahe tyAM sudhI be prahara eka prahara ATha prahara eka prahara jyAM sudhI dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 11 12-13 AkAzasaMbaMdhI dasa asvAdhyAya AkAzamAMthI moTo tAro kharato dekhAya digdAha-koI dizAmAM Aga jevuM dekhAya akAlamAM meghagarjanA thAya [varSARtu sivAya) akAlamAM vIjaLI camake [varSARtu sivAya AkAzamAM ghoragarjanA ane kaDAkA thAya zuklapakSanI 1, 2, 3nI rAtri AkAzamAM vIjaLI vagerethI yakSanuM cihna dekhAya karA paDe dhummasa AkAza dhULa-rajathI AcchAdita thAya audArika zarIra saMbaMdhI dasa asvAdhyAya tiryaMca, manuSyanA hADakAM baLyA, dhovAyA vinA hoya, tiryaMcanA lohI, mAMsa 60 hAtha, manuSyanA 100 hAtha [phUTelA IMDA hoya to traNa prahara] maLa-mUtranI durgadha Ave athavA dekhAya smazAna bhUmi [100 hAthanI najIka hoya]. caMdragrahaNa-khaMDa/pUrNa sUryagrahaNa-khaMDa/pUrNa rAjAnuM avasAna thAya te nagarImAM yuddhasthAnanI nikaTa upAzrayamAM paMcendriyanuM kalevara cAra mahotsava-cAra pratipadA aSADha, Aso, kArataka ane caitranI pUrNimA ane tyAra pachInI ekama savAra, sAMja, madhyAhna ane ardharAtri. 12 varSa dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 8/12 prahara 12/16 prahara navA rAjA thAya tyAM sudhI yuddha cAle tyAM sudhI jyAM sudhI hoya tyAM sudhI 21-28] saMpUrNa divasa-rAtri eka muhUrta 29-3ra [noMdha:- paraMparA anusAra bhAdaravA suda pUnama ane vada ekamanA divase paNa asvAdhyAya manAya che. tenI gaNanA karatAM 34 asvAdhyAya thAya che.] Jain Education Intemational
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrI sUyagaDAMga sUsI sUyagaDAMga sudhI sUyaza mAtra cheagasion sUtra zrI sUyaTSI mI sUyagaDAMga sUtrathI sUcavagaDAMga su (Oilii sUyagaDo , grI sA. zrI mayagastml zrI sUcaDISTga sa 1 zrI ya mutra zrI sUyagaDAMgasUtra - zrI aJISAMga maJonal sAja paryA zrI sUthagaDAMga sUtra mUyo|DANa tri zrI sUyagaDAMga sUtra zrI sUyagaDAMga sUtra zrI sUyagaDoLA Sii seTo LIVE zrI sUyAnaMga sUcchI sUyagaDAMga sutra zrI ara sykvry kaNara rara nI sUyagaDAMga sUtra zrI surAgaSTga sUtro bhAga - 2 dvitIya zrutaskaMdha mULapATha, bhAvArtha, vivecana, pariziSTa upUchI navAdikAha urmilAba A kAlikasUtra che. tenA mULapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA pahelA tathA cothA praharamAM thaI zake che. Jain Educa
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intemational
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: puMDarIka . ( prathama adhyayanA ****** paricaya ****) A adhyayananuM nAma puMDarIka che. prastuta adhyayanamAM puMDarIka zabda zatapatra-so pAMkhaDIvALA zveta uttama kamaLa mATe tathA puMDarIka nAmanA eka uttama saMyamaniSTha rAjA mATe prayukta thayo che. niryuktikAre paMDarIka zabdane nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa, gaNanA, saMsthAna ane bhAva, A ATha nikSepa dvArA spaSTa karyo che. nAma puMDarIka ane sthApanA puMDarIka sugama che. dravyapuMDarIka sacitta, acitta, mizra traNa prakAranA hoya che. dravya paMDarIka-vastunI bhUta athavA bhaviSyakAlIna paryAya dravya nikSepa che. je jIva bhaviSyamAM puMDarIka-zreSTha kamaLa rUpe janma dhAraNa karavAnA hoya athavA pUrvajanmamAM zreSTha kamaLa rUpe hoya tevA jIvone vartamAnamAM dravya puMDarIka kahe che athavA dravyapuMDarIkanA sacitta, acitta ane mizra A traNa prakAra che. sacittAdidravyomAM je zreSTha, uttama, pradhAna ane RddhimAna hoya, te dravya puMDarIka kahevAya che. devakuru Adi zubha prabhAva ane bhAvavALAM kSetra, te kSetrapuMDarIka che. bhavasthitinI apekSAe anuttaropapAtika deva tathA kAyasthitinI dRSTithI eka, be, traNa ke sAta ATha bhava pachI mokSa pAmanArA zubha ane zuddhAcArathI yukta manuSya, te kAlapuMDarIka che. parikarma, rajuthI laI varga sudhInA dasa prakAranA gaNitamAM rajugaNita mukhya hovAthI te gaNanApuMDarIka che. cha saMsthAnomAMthI samacaturasa saMsthAna zreSTha hovAthI te saMsthAnapuMDarIka che. audayikathI laIne sAnnipAtika sudhInA cha bhAvomAMthI je je bhAvamAM je pradhAna athavA mukhya hoya, te bhAvapaMDarIka che, jema ke- audayika bhAvamAM tIrthakara, anuttaropapAtika deva tathA sapheda zatapatravALuM kamaLa bhAvapuMDarIka che. samyajJAna, darzana, cAritramAM, vinayamAM tathA Atma sAdhanAmAM zreSTha muni te bhAvapuMDarIka che. A adhyayanamAM puMDarIka nAmanA zvetakamaLanI upamA ApIne anAsakta nirlepa sAdhakanuM svarUpa spaSTa karyuM che. A rIte saMpUrNa viSaya varNanamAM puMDarIka kendrasthAne hovAthI A adhyayananuM nAma puMDarIka rAkhavAmAM AvyuM che. eka vizALa puSkariNInI madhyamAM eka puMDarIka-kamaLa khIlyuM che, tene prApta karavA pUrva, pazcima,
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) uttara ane dakSiNa dizAmAMthI kramazaH cAra puruSo AvyA. te cAreya puSkariNInA gADha kIcaDamAM phasAI gayA ane puMDarIkane meLavavAmAM niSphaLa gayA. aMte eka niHspRha pAMcamAM puruSa bhikSu Avyo, teNe puSkariNInA kAMThA para ja UbhA rahIne puMDarIkane bolAvyuM ane te kamaLa tenA hAthamAM AvI gayuM. 2 prastuta rUpakano sAra e che ke- A saMsAra puSkariNI samAna che, temAM karmarUpI pANI ane viSayabhoga rUpI kIcaDa bharelA che, aneka janapada cAre bAju khIlelA kamaLonI samAna che, madhyamAM khIlela zveta puMDarIka kamaLa rAjAnI samAna che. puSkariNImAM praveza karanArA cAra puruSanI samAna kramazaH tAva tatjharIravADI, paMcabhUtavAdI, IzvarakAraNavAdI ane niyativAdI che. pAMcamo puruSa puSkariNImAM praveza karyA vinA kinArA para UbhA rahIne ja zabdoccAraNa mAtrathI puMDarIka kamaLane meLavavAmAM saphaLa thayo. te puruSanI samAna zramaNa nigraMtha che ane zabdo samAna vItarAga vacana che, puSkariNInA taTa samAna dharma tIrthaMkara che. paMcama puruSe kahelA zabdo dharmakathA samAna che ane puMDarIkanuM meLavavuM, te nirvANa samAna che. A lokanI madhyamAM rahelA aneka manuSyo nirvANarUpI zreSTha kamaLathI AkarSita thaIne zreSTha kamaLa meLavavA puruSArtha kare che paraMtu je viSayomAM Asakta che, te AsaktinA kIcaDamAM phasAI jAya che, te zreSTha kamaLa sudhI pahoMcI zakatA nathI.anAsakta, niHspRha ane ahiMsAdi mahAvratonuM niSThApUrvaka pAlana karanArA bhikSu puMDarIka samAna nirvANane prApta kare che. sAvadha AcAravicAravALA puruSo nirvANane prApta karI zakatA nathI. saMkSepamAM je sAdhaka viSayabhoga rUpa kAdavamAM phasAI jAya che te svayaM saMsAra sAgarane pAra pAmI zakatA nathI ane bIjAne paNa pAra karAvI zakatA nathI.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: puMDarIka _ prathama adhyayana : puMDarIka 66666666666666666666666 puSkariNI ane zreSTha puMDarIka - | 1 suyaM me AusaM teNaM bhagavayA evamakkhAyaM- iha khalu poMDarIe NAma ajjhayaNe, tassa NaM ayamaDhe paNNatte- se jahANAmae pukkharaNI siyA bahuudagA bahuseyA bahu- pukkhalA laddhaTThA puMDarIgiNI pAsAIyA darisaNIyA abhirUvA paDirUvA / tIse NaM pukkharaNIe tattha-tattha dese tahi-tahiM bahave paumavarapoMDarIyA buiyA aNapavvaTriyA usiyA ruilAvaNNamaMtAgaMdhamaMtA rasamaMtA phAsamatA pAsAIyA darisaNIyA abhirUvA paDirUvA / tIse NaM pukkharaNIe bahumajjhadesabhAe ege mahaM paumavarapoMDarIe buie aNupuvvuTTie Usie ruile vaNNamaMte gaMdhamaMte rasamaMte phAsamaMte pAsAIe darisaNie abhirUve paDirUve / savvAvaMtiM ca NaMtIse pukkharaNIe tattha-tattha, dese-dese, tahiM-tahiM bahave paumavarapoMDarIyA buiyA aNupuvvuTThiyA jAva paDirUvA / savvAvaMtiM ca NaM tIse pukkharaNIe bahumajjhadesabhAe ege mahaM paumavarapoMDarIe buie aNupuvvuTTie jAva paDirUve / zArtha :- AusaM = mAyadhyabhAna ! poMDarIe = puMDarINAma = nAmana ajjhayaNe = adhyayana ayamaDhe = sAmartha pukkharaNI = puSDariNI, tAva bahuudagA- ei pAvANI bahuseyA ghapi vANI bahupukkhalA = dha bhayothI yuta paumavara poMDarIyA = uttamottama zreSTha sa36 ubha aNupuvvaTThiyA = anubhathI 238 // vRddhi pAmelA anubhathI visita UsiyA = 652 mA ruilA = bIptivAna puMDarIgiNI = puMDarI nAmane laTThA = prApta, sArtha 42nArI pAsAIyA = thittane prasanna 42naa| darisaNIyAzinIya, netranetRpta 42naa| abhirUvA abhi35, manIya paDirUvA atyaMta manoDa2 bahumajjhadesabhAe = 52 / 12 madhyaza bhAgamAM. bhAvArtha :- (zrI sudharmAsvAmI zrI jaMbUsvAmIne kahe che) he AyuSyamAna ! meM sAMbhaLyuM che ke te zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe A pramANe kahyuM che- A ahata pravacanamAM puMDarIka nAmanuM eka adhyayana che, teno artha-bhAva A pramANe che- jema ke agAdha jalathI bharapUra, ghaNA kIcaDavALI, aneka prakAranA kamaLothI yukta hovAthI puMDarIkiNI nAmane sArthaka karatI arthAt jagatamAM pratiSThAne prApta, cittane prasanna karanArI, netrane tRpta karanArI, prazasta rUpasaMpanna ane atyaMta manohara eka puSkariNI che. te puSkariNImAM ThekaThekANe ghaNA uttamottama zveta(kamaLo so pAMkhaDIvALA, hajAro pAMkhaDIvALA vagere)
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) | aneka prakAranA kamaLo kahyA che. te anukramathI jala ane kIcaDathI upara UThelA, atyaMta dIptivAna, zreSTha varNavALA, sugaMdhI, rasathI sabhara, komaLa sparzavALA, cittane prasanna karanArA, darzanIya, prazasta rUpasaMpanna tathA manohara che. te puSkariNInI barAbara madhyamAM eka bahu moTuM tathA bIjA kamaLathI zreSTha zveta kamaLa kahyuM che. te kamaLa kramazaH upara UTheluM, pANI ane kIcaDathI nirlepa athavA sarva kamaLothI UMcu, atyaMta dIptivAna, raMga-rUpamAM ati suMdara, sugaMdhita, rasathI bharapUra, komaLa sparzavALuM, cittane prasanna karanAruM, darzanIya, advitIya rUpasaMpanna, manohara-AkarSaka che. A rIte te puSkariNImAM ThekaThekANe ghaNA uttamottama sveta kamaLo kahyA che. te kramazaH upara UThelA thAvat advitIya rUpasaMpanna tathA manohara che. te puSkariNInI barAbara madhyamAM eka mahAna uttama puMDarIka zvetakamaLa kahyuM che, te kramazaH pUrvokta sarva guNothI saMpanna ane bahu manohara che. zreSTha puMDarIkanI prAptimAM niSphaLa-saphaLa pAMca puruSo: 2 aha purise puratthimAo disAo Agamma taM pukkharaNiM, tIse pukkharaNIe tIre ThiccA pAsai taM mahaM egaM paumavarapoMDarIyaM aNupuvvuTThiyaM UsiyaM ruilaM vaNNamaMtaM jAva paDirUvaM / ___ tae NaM se purise evaM vayAsI- ahamaMsi purise desa kAlaNNe kheyaNNe kusale paMDie viyatte mehAvI abAle maggaNNe maggaviU maggassa gaiparakkamaNNU, ahameyaM paumavarapoMDarIya uNNikkhissAmi tti vaccA se purise abhikkame taM pukkharaNiM, jAvaM jAvaM ca NaM abhikkamei tAvaM tAvaM ca NaM mahaMte udae, mahaMte see, pahINe tIraM, appatte paumavarapoMDarIyaM, No havvAe No pArAe, aMtarA pukkharaNIe seyaMsi visaNNe / paDhame purisjjaae| zabdArtha - ArAmya = AvIne putyinA = pUrva visA = dizAmAMthI, dizA taraphathI tIre = kinArA para vizva = UbhA rahIne viyare = vyakta, paripakava buddhivALA maUM = mArgastha, mArgamAM rahelA muvijha = mArganA jANakAra karavAmAbU = gatiparAkramajJa, iSTa sthAnane prApta karAvanAra mArganA jJAtA kriAmi = ukheDIza, kADhIza ame= praveza kare che padIne = chUTI gayo patte = aprApta, na maLyo DhavvANa = A pAra(A kinAre) pArAI = te pAra (te kinAre) seli = kIcaDamAM khisa = phasAI gayo. bhAvArtha - koI puruSa, pUrva dizAmAMthI te puSkariNI pAse AvIne, tenA kinAre UbhA rahIne, te mahAna, uttama, kramazaH upara UThelA yAvatuM manohara eka puMDarIka kamaLane joyuM, te zveta kamaLane joIne te puruSe vicAryuM ke, huM deza-kAlano jJAtA chuM, kSetrajJa athavA khedajJa-mArganA parizramano jJAtA, hitanI prApti ane ahitano tyAga karavAmAM kuzaLa, vivekavAna, paripakava buddhivALo, buddhimAna, bAlyAvasthAthI nivRtta thayelo ane yuvAvasthAne prApta thayelo, sajjano dvArA Acarita mArga para sthita, mArgano jJAtA, mArganI gati-vidhi
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: ss ane parAkramano jJAtA arthAt je mArga upara cAlIne iSTa sthAnamAM pahoMcI zakAya, tevA mArgano jJAtA chuM. huM A zreSTha kamaLane cUMTIne bahAra laI AvIza. A pramANe nizcaya karIne te puruSe puSkariNImAM praveza karyo. jema-jema te puSkariNImAM AgaLa vadhato gayo tema-tema te puruSa kinArAthI dUra thato gayo ane AgaLa adhikAdhika UMDu pANI tathA kIcaDa AvatA te puruSa zreSTha kamaLa sudhI pahoMcI zakyo nahIM. te puruSa A pAra ke pele pAra pahoMcyA vinA ja puSkariNInI madhyamAM UMDA kIcaDamAM phasAIne duHkhI thayo. A prathama puruSanuM vRttAMta che. | 3 ahAvare docce purisajjAe- aha purise dakkhiNAo disAo Agamma taM pukkharaNiM, tIse pukkhariNIe tIre ThiccA pAsai taM mahaM egaM paumavarapoMDarIyaM aNupuvvuTThiyaM jAva paDirUvaM, taM ca ettha egaM purisajAyaM pAsai pahINe tIraM, apatte paumavarapoMDarIyaM, No havvAe No pArAe, aMtarA pukkharaNIe seyasi visaNNaM / tae NaM se purise taM purisaM evaM vayAsI- aho NaM ime purise adesakAlaNNe akheyaNNe akusale apaMDie aviyatte amehAvI bAle No maggaNNe No maggaviU No maggassa gai parakkamaNNU / jaMNaM esa purise ahaM desakAlaNNe ahaM kheyaNNe kusale jAva paumavarapoMDarIyaM uNNikkhissAmi, No ya khalu eyaM paumavarapoMDarIyaM evaM uNNikkheyavvaM jahA NaM esa purise maNNe / ahamaMsi purise desakAlaNNe kheyaNNe kusale paMDie viyatte mehAvI abAle maggaNNe maggaviU maggassa gai parakkamaNNU, ahameyaM paumavarapoMDarIyaM uNNikkhissAmi tti vaccA se purise abhikkame taM pukkharaNiM / jAvaM jAvaM ca NaM abhikkamei tAvaM tAvaM ca NaM mahaMte udae mahaMte see, pahINe tIraM, appatte paumavarapoMDarIyaM, jo havvAe No pArAe, aMtarA pukkharaNIe seyaMsi visaNNe / docce purisajAe / zArtha :- maNNe = mAnyu, uNNikkheyavvaM = 6meDI zaya, yUMTI Aya. bhAvArtha :- have bIjA puruSanuM vRttAMta A pramANe che- pahelo puruSa kIcaDamAM phasAI gayo, tyAra pachI bIjA puruSe, dakSiNa dizAmAMthI te puSkariNI pAse AvIne tenA dakSiNa kinArA para UbhA rahIne te zreSTha, kramazaH upara UThelA yAvatuM manohara puMDarIka kamaLane joyuM ane kinArAthI dUra tathA zreSTha kamaLa sudhI na pahoMcI zakelA, A pAra ke pele pAra pahoMcyA vinA puSkariNInI madhyamAM kIcaDamAM phasAyelA te puruSane paNa joyo. tyAra pachI dakSiNa dizAthI AvelA bIjA puruSe vicAryuM ke- aho ! A puruSa dezakAlano jJAtA nathI, kSetrajJa ke khedajJa nathI, kuzala nathI, paMDita nathI, paripakava buddhivALo ke medhAvI nathI, bAlabhAvathI mukta nathI, sapuruSonA mArgamAM sthita nathI, mArgavettA nathI, mArganI gati-vidhi ke parAkramane jANato nathI, A puruSane ema hatuM ke huM dezakAlano jJAtA, khedajJa, kuzala chuM yAvatuM zreSTha zveta kamaLane huM cUMTI laIza. je rIte kAdavamAM phasAyelo A puruSa samaje che, te rIte A zreSTha kamaLane cUMTIne lAvI zakAtuM nathI.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ _| zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). huM deza-kAlano jJAtA, kSetrajJa-khedajJa, paMDita, paripakava buddhivALo, medhAvI, bAla bhAvathI mukta, yuvAvasthAne prApta thayelo, sajjano dvArA Acarita mArga para sthita, mArgano jJAtA, mArganI gati-vidhi ane parAkramane jANanAra chuM. huM A zreSTha kamaLane cUMTIne bahAra laI AvIza. A pramANe nizcaya karIne te puruSe puSkariNImAM praveza karyo. jema-jema te puSkariNImAM AgaLa vadhato gayo, tema-tema adhikAdhika UMDuM pANI ane kIcaDa AvyA. te puruSa kinArAthI dUra nIkaLI gayo hato ane zreSTha kamaLa sudhI pahoMcI zakyo nahIM. te puruSa A pAra ke pele pAra pahoMcyA vinA ja puSkariNInI madhyamAM UMDA kIcaDamAM phasAIne duHkhI thayo. A bIjA puruSanuM vRttAMta che. 4 ahAvare tacce purisajAe- aha purise paccatthimAo disAo Agamma taM pukkharaNiM,tIse pukkhariNIe tIre ThiccA pAsai taM mahaM egapaumavarapoMDarIyaM aNupubuTThiyaM jAva paDirUvaM, te tattha doNNi purisajAe pAsai, pahINe tIraM, appatte paumavarapoMDarIyaM, No havvAe No pArAe jAva seyaMsi visaNNe / tae NaM se purise evaM vayAsI- aho NaM ime purisA adesakAlaNNA akheyaNNA akusalA apaDiyA aviyattA amehAvI bAlA No maggaNNA No maggaviU No maggassa gai parakkamaNNU, jaM NaM ete purisA evaM maNNe amhe taM paumavarapoMDarIyaM uNNikkhissAmo, No ya khalu eyaM paumavarapoMDarIyaM evaM uNNikkheyavvaM jahA NaM ee purisA maNNe / ___ahamasi purise desakAlaNNe kheyaNNe kusale paMDie viyatte mehAvI abAle maggaNNe maggaviU maggassa gaiparakkamaNNU, ahameya paumavarapoMDarIya uNNikkhissAmi tti vaccA se purise abhikkamei taM pukkharaNiM, jAvaM jAvaM ca NaM abhikkamei tAvaM tAvaM ca NaM mahate udae, mahaMte see jAva seyaMsi visaNNe / tacce purisajAe / bhAvArtha :- have trIjA puruSanuM vRttAMta A pramANe che- bIjo puruSa kIcaDamAM phasAI gayo tyAra pachI trIjA puruSe, pazcima dizAmAMthI te puSkariNI pAse AvIne tenA pazcima kinArA para UbhA rahIne te zreSTha, kramazaH UMcA thAvamanohara puMDarIkane joyuM ane kinArAthI dUra tathA zreSTha kamaLa sudhI na pahoMcI zakelA, A pAra ke pele pAra pahoMcyA vinA puSkariNInI madhyamAM kIcaDamAM phasAyelA te baMne puruSone paNa joyA. tyAre pazcima dizAmAMthI AvelA te puruSe vicAryuM ke aho! A baMne puruSo deza kAlanA jJAtA nathI, kSetrajJa ke khedajJa nathI, kuzala nathI, paMDita nathI, paripakava buddhivALA ke medhAvI nathI, bAla bhAvathI mukta thayA nathI, sapuruSonA mArgamAM sthita nathI, mArga vettA nathI, mArganI gati-vidhi ke parAkramane jANatA nathI. A baMne puruSone ema hatuM ke ame zreSTha zveta kamaLane cUMTIne bahAra laI AvazuM paraMtu je rIte kAdavamAM phasAyelA A baMne puruSo samaje che, te rIte A zreSTha kamaLane cUMTIne lAvI zakAtuM nathI. huM dezakAlano jJAtA, kSetrajJa-khedajJa, kuzaLa, paMDita, paripakava buddhivALo, medhAvI, yuvAna, sajjano
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: puMDarIka _ dvArA Acarita mArga para sthita, mArgano jJAtA, mArganI gati-vidhi ane parAkramane jANanAra chuM. huM A zreSTha kamaLane cUMTIne bahAra lAvIza. A pramANe nizcaya karIne te trIjA puruSe puSkariNImAM praveza karyo. jema-jema te puSkariNImAM AgaLa vadhato gayo, tema-tema adhikAdhika UMDuM pANI ane kIcaDa AvyA. te puruSa kinArAthI dUra nIkaLI gayo ane zreSTha kamaLa sudhI pahoMcI zakyo nahIM. te puruSa A pAra ke pele pAra pahoMcyA vinA ja puSkariNInI madhyamAM UMDA kIcaDamAM phasAIne duHkhI thayo. A trIjA puruSanuM vRttAMta che. |5 ahAvare cautthe purisajAe- aha purise uttarAo disAo AgammataM pukkharaNiM, tIse pukkharaNIe tIre ThiccA pAsai taM mahaM egaM paumavarapoMDarIyaM aNupuvbuTThiyaM jAva paDirUvaM / te tattha tiNNi purisajAe pAsai pahINe tIraM appatte jAva seyasi visnnnne| tae NaM se purise evaM vayAsI- aho NaM ime purisA adesakAlaNNA akheyaNNA jAva No maggassa gai parakkamaNNU, jaNNa ete purisA evaM maNNe- amhe eya paumavarapoMDarIyaM uNNikkhissAmo, No khalu eyaM paramavarapoMDarIyaM evaM uNNikkheyavvaM jahA NaM ete purisA maNNe / ahamasi purise desakAlaNNe kheyaNNe jAva maggassa gai parakkamaNNU, ahameyaM paumavarapoMDarIyaM uNNikkhissAmi tti vaccA se purise abhikkame taM pukkharaNiM, jAvaM jAvaM ca NaM abhikkamei tAvaM-tAvaM ca NaM mahate udae, mahate see jAva visnnnne| cautthe purisjaae| bhAvArtha :- have cothA puruSanuM vRttAMta A pramANe che- trIjo puruSa kIcaDamAM phasAI gayo tyAra pachI cothA puruSe, uttara dizAmAMthI te puSkariNI pAse AvIne, kinAre UbhA rahIne, te zreSTha, kramazaH upara UThelA yAvatuM manohara zveta kamaLane joyuM ane kinArAthI dUra tathA zreSTha kamaLa sudhI na pahoMcI zakelA, A pAra ke pele pAra pahoMcyA vinA puSkariNInI madhyamAM kIcaDamAM phasAyelA, te traNe puruSone paNa joyA. tyAre uttara dizAmAMthI AvelA te puruSe vicAryuM ke aho! A traNe puruSo dezakAlanA jJAtA nathI thAvata mArganI gati-vidhi, parAkramane jANanAra nathI. A traNe puruSone ema hatuM ke ame zreSTha zveta kamaLane cUMTIne bahAra laI AvazuM paraMtu je rIte kAdavamAM phasAyelA A traNe puruSo samaje che, te rIte A zreSTha kamaLane cUMTIne lAvI zakAtuM nathI. huM dezakAlano jJAtA yAvata mArganI gati-vidhi, parAkramane jANuM chuM. huM A zreSTha kamaLane cUMTIne bahAra laI AvIza. A pramANe nizcaya karIne te cothA puruSe puSkariNImAM praveza karyo. jema-jema te puSkariNImAM AgaLa vadhato gayo, tema-tema adhikAdhika UMDu pANI ane kIcaDa AvyA. te puruSa kinArAthI dUra nIkaLI gayo ane zreSTha kamaLa sudhI pahoMcI zakyo nahIM. te puruSa A pAra ke pele pAra pahoMcyA vinA ja puSkariNInI madhyamAM UMDA kIcaDamAM phasAIne duHkhI thayo. A cothA puruSanuM vRttAMta che. 6 aha bhikkhU lUhe tIraTThI desakAlaNNe kheyaNNe kusale paMDie viyatte mehAvI abAle maggaNNe maggaviU maggassa gaiparakkamaNNU aNNayarIo disAo aNudisAo vA Agamma taM pukkharaNiM; tIse pokkharaNIe tIre ThiccA pAsai taM mahaM
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). paumavarapoMDarIyaM jAva paDirUvaM, te tattha cattAri purisajAe pAsai pahINe tIraM, appatte jAva seyasi visaNNe / tae NaM se bhikkhU evaM vayAsI- ahoNaM ime purisA adesakAlaNNA akheyaNNA jAva No maggassa gai parakkamaNNU / jaMNaM ete purisA evaM maNNe- amhe eyaM paumavara poMDarIyaM uNNikkhissAmo, No ya khalu eyaM paumavarapoMDarIyaM evaM uNNikkheyavvaM jahA NaM ete purisA maNNe, ahamasi bhikkhU lUhe tIraTThI desakAlaNNe kheyaNNe jAva maggassa gai parakkamaNNU, ahameyaM paumavara-poMDarIyaM uNNikkhissAmi tti vaccA se bhikkhU No abhikkame taM pukkharaNiM, tIse pukkharaNIe tIraM ThiccA saha kujjAuppayAhi khala bho paumavarapoMDarIyA ! uppayAhi / aha se uppaie paumavarapoMDarIe / zabdArtha :- 7 = rukSa = rAgadveSa rahita tIradda = tIrArthI-saMsAra sAgaranA kinAre javAnI icchA karanArA purasAgo = vidizAthI 3prathAdi = bahAra nIkaLo(upara Avo.) bhAvArtha :- tyAra pachI eka bhikSu, anAsakta, tIrArthI, deza-kAlanA jJAtA, khedajJa-kSetrajJa(athavA SaDUjIvanikAyanA khedane jANanAra), kuzaLa, paMDita paripakva buddhivALA, medhAvI, bAla bhAvathI mukta, mArgamAM sthita, mArganA jJAtA, mArganI gati-vidhi ane parAkramane jANanAra(te bhikSu) koI dizA athavA vidizAmAMthI puSkariNI pAse Avyo, AvIne kinAre UbhA rahIne zreSTha, kramazaH upara UThelA yAvata manohara kamaLane joyuM ane kinArAthI dUra tathA zreSTha kamaLa sudhI na pahoMcI zakelA, A pAra ke pele pAra pahoMcyA vinA puSkariNInI madhyamAM kIcaDamAM phasAyelA te cAre puruSone paNa joyA. tyAre te bhikSue A pramANe kahyuM, aho ! A cAre puruSo deza kAlanA jJAtA nathI, khedajJa nathI thAvat mArganI gati-vidhi, parAkramane jANanAra nathI, A cAre puruSone ema hatuM ke ame zreSTha kamaLane cUMTIne bahAra laI AvazuM paraMtu je rIte kAdavamAM phasAyelA A cAre puruSo samaje che, te rIte A zreSTha kamaLane cUMTIne bahAra lAvI zakAtuM nathI. huM bhikSu chuM, huM rAga-dveSa rahita, saMsAra sAgarane pAra pAmavAnI icchAvALo, dezakAlano jJAtA, kSetrajJa(khedajJa) yAvata mArganI gati vidhinA parAkramano jJAtA chuM. huM A uttama zvetakamaLane puSkariNImAMthI bahAra laI AvIza, A abhiprAyathI te sAdhue te puSkariNImAM praveza karyA vinA ja te puSkariNInA taTa para UbhA rahIne ja avAja karyo ke he uttama svetakamaLa ! "upara AvI jA' sAdhunA A zabdothI te zreSTha kamaLa te puSkariNImAMthI bahAra nIkaLIne bhikSu pAse kinArA para AvI gayuM. |7 kiTTie NAe samaNAuso ! aDhe puNa se jANiyavve bhavai / bhaMte !tti NiggaMthA ya NiggaMthIo ya samaNaM bhagavaM mahAvIraM vadati NamaMsati, vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI-kiTTie NAe samaNAuso ! aTuM puNa se Na jaannaamo| samaNAuso ! tti samaNe bhagavaM mahAvIre te ya bahave NiggaMthA ya NiggaMthIo
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: puMDarIka [ 9 ] ya AmaMtettA evaM vayAsI- haMtA samaNAuso ! AikkhAmi vibhAvemi kiTTemi pavedemi saaTuM saheuM saNimittaM bhujjo-bhujjo uvadaMsemi / zabdArtha -viTTara = kahyuM che samANo = he AyuSyamAn zramaNo! AphavAne = AkhyAna karuM chuM, kahuM chuM vimAna = pragaTa karuM chuM viSNafma = samajAvuM chuM pa ma = nivedana karuM chuM ga6 = artha sahita sa3 = hetusahita sImitta = nimitta sahita muLano-munano = vAraMvAra 3vasemi = batAvuM chuM. bhAvArtha:- (zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI kahe che) he AyuSyamAn zramaNo ! meM tamone A daSTAMta kahyuM che, teno artha-bhAva tamAre jANavo joIe. he bhagavan! sAdhuo ane sAdhvIoe zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdanA ane namaskAra karIne A pramANe saMbodhana karIne kahyuM ke he AyuSyamAna zramaNa bhagavAna ! Ape je daSTAMta kahyuM teno artha ame jANatA nathI. he AyuSyamAn zramaNo ane zramaNIo ! A pramANe saMbodhana karIne zramaNa bhagavAna mahAvIre sarva sAdhu-sAdhvIone bolAvIne kahyuM- he AyuSyamAnuM zramaNa-zramaNIo ! huM A daSTAMtano artha kahuM chuM, tenA rahasyane pragaTa karuM chuM, paryAyavAcI zabdo dvArA samajAvuM chuM, nivedana karuM chuM, tenuM prayojana, hetu ane nimitta sahita te daSTAMtane vAraMvAra(spaSTa rIte) samajAvuM chuM. 8 se bemi- loyaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso ! sA pukkharaNI buiyA, kammaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso ! se udae buie / kAmabhoge ya khalu mae appAha? samaNAuso ! se see buie / jaNa-jANavayaM ca khalu mae appAha? samaNAuso ! te bahave paumavarapoMDarIyA buiyA / rAyANaM ca khalu mae appAha? samaNAuso ! se ege mahaM paumavarapoMDarIyaM buie / aNNautthiyA ya khalu mae appAhaTu samaNAuso ! te cattAri purisajAyA buiyA / dhamma ca khalu mae appAha? samaNAuso! se bhikkhU buie / dhammatitthaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso ! se tIre buie / dhammakahaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso ! se sadde buie / NivvANaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso ! se uppAe buie, evameya ca khalu mae appAhaTTa samaNAuso! se evameya buiyaM / zabdArtha:- MAhu = lakSya karIne, grahaNa karIne, uddeza karIne maNa = meM 365 = udaka-pANI re = kIcaDa naLa = grAmINa loko, sAmAnya loko nAkhavaya = dezavAsIone, zaherI lokone, nAgarikone kAtviyA = anyatIrthika briA = nirvANa-mokSane 3khANa = utpatana, bahAra AvavuM. bhAvArtha:- te daSTAMtano artha A pramANe che- he AyuSyamAnuM zramaNo! meM A lokane puSkariNI kahI che, karmone puSkariNInuM jala kahyuM che, kAmabhogone kIcaDa kahyo che, sAmAnya manuSyone ane nAgarikone vividha paMDarIka kahyA che ane rAjAne te puSkariNInA zreSTha kamaLa kahyA che, anyatIrthikone cAra puruSa kahyA che, zreSTha dharmane bhikSa kahyo che, dharmatIrthane puSkariNIno kinAro kahyo che, dharmakathAne kamaLane bahAra lAvanAra bhikSunA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 10 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) | zabda rUpe kahyA che ane mokSane kamaLanA bahAra AvavAnuM kahyuM che. te AyuSyamAna zramaNo ! A rIte meM A sarva apekSAone laIne A saMpUrNa daSTAMta kahyuM che. vivecana : prastuta sUtromAM sUtrakAre zreSTha kamaLanI prAptimAM niSphaLa ane saphaLa thayelA puruSonA rUpaka dvArA saMsAranA svarUpane samajAvIne tene pAra karavAno upAya pradarzita karyo che. cauda rajU pramANa A samasta loka puSkariNI samAna che. saMsAranA anaMta jIvo vividha kamaLo samAna che. jema puSkariNImAM aneka kamaLo utpanna thAya ane naSTa thAya che tema lokamAM paNa anaMta jIvo potAnA karmo pramANe cAra gatimAM janma-maraNa karI rahyA che. puSkariNI aneka kamaLono AdhAra che tema jIvono AdhAra A loka che. saMsArI jIvonA karmo puSkariNInA jaLa samAna che. kamaLonI utpattimAM jaLa nimitta bane che tema jIvonA janma-maraNanuM kAraNa karyo che. pAMca indriyonA viSayonI AsaktirUpa kAmabhoga puSkariNInA kIcaDa samAna che. kIcaDamAM phasAyelA manuSyonI jema kAmabhogamAM phasAyelA jIvo paNa saMsAramAMthI bahAra nIkaLI zakatA nathI. lokamAM rahelA vividha manuSyo puSkariNInA vividha suMdara kamaLonI jema zobhI rahyA che. Arya manuSyomAM mokSamAM javAnI yogyatA Adi aneka saguNo kamaLanA zreSTha varNa, sugaMdha AdinI jema mahekI rahyA che. sarva manuSyo para anuzAsana karanAra rAjA puSkariNInA zreSTha puMDarIka samAna che. tajIva tanzarIravAdI Adi mithyA mAnyatA dharAvanArAo, zreSTha kamaLane prApta karavAmAM niSphaLa gayelA cAra puruSonI samAna che. dharma zreSTha vastunI prApti karAvanAra puruSArtha samAna che. pAMcamo puruSa bhikSa samAna che. dharmatIrtha-saMsArano kinAro puSkariNInA kinArA samAna che. dharmakathA kamaLane bahAra lAvanAra bhikSunA zabdo samAna che ane nirvANa kamaLanA upara UThIne puSkariNIthI bahAra AvavA samAna che. - zreSTha vastunI prAptinuM AkarSaNa thavuM, te jIva mAtra mATe sahaja che- paraMtu dareka jIva zreSTha vastune prApta karI zakatA nathI. je samyagudaSTi che, te ja tenI prApti mATeno samyak puruSArtha karIne saphaLa thAya che. tethI ja mithyA mAnyatA dharAvanArA cAre puruSone zreSTha puMDarIkanuM AkarSaNa hovA chatAM ane tenI prApti mATe puruSArtha karavA chatAM teo puMDarIkane prApta karI zakatA nathI ane viparIta daSTinA pariNAme kIcaDamAM phasAI jAya che. je puruSa saMsAra ane mokSanA svarUpane jANe che, mokSa prAptinA sAdhano tathA dharmarUpa samyaka puruSArthane samaje che, te puruSa ja nirvANaprAptinA deDha saMkalpapUrvaka dharmakathAnA mAdhyamathI puruSArthano prAraMbha kare che ane aMte anAdikAlathI karmanA prabhAve paribhramaNa karato, kAmabhoga rUpa kIcaDamAM phasAyelo jIva paNa jala ane kIcaDathI sarvathA upara UThelA zreSTha puMDarIkanI jema karma ane kAmabhoga rUpa kIcaDathI sarvathA upara UThI jAya che arthAt karmothI sarvathA mukta thaIne nirvANane prApta kare che. saMkSepamAM kAmabhogamAM Asakta puruSa svayaM janma-maraNanA cakramAM duHkhI thAya che ane bIjAne duHkhI banAve che. anAsakta puruSa svayaM mukta thAya che ane bIjAne muktino mArga batAve che. Asakti baMdhana che ane anAsakti mukti che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1 : puMDarIDa puSkarazI mAhibhAM upabhA-uthabheya : upameya loka anaMta jIva jIvonA karma viSayonI Asakti Arya manuSyonA sadguNo rAjA tajjIva tatzarIravAdI Adi mithyAtvI anAsakta zramaNa dharma dharma tIrtha-saMsAra kinAro dharmakathA nirvANa puSkariNI vividha kamaLa upamA puSkariNInuM jala kIcaDa kamaLonA zreSTha varNAdi zreSTha puMDarIka kamaLane prApta karavAmAM niSphaLa gayelA cAra puruSa kamaLanI prAptimAM saphaLa thayelo bhikSu zreSTha vastu prAptino puruSArtha puSkariNIno kinAro kamaLane bahAra lAvanAra zabdo kamaLanuM puSkaraNIthI bahAra AvavuM. 11 saMsArI jIvonI vividha vicAradhArA : 9 iha khalu pAINaM vA paDINaM vA udINaM vA dAhiNaM vA saMti egaiyA maNussA bhavaMti aNupuvveNa logaM uvavaNNA, taM jahA- AriyA vege, aNAriyA vege uccAgoyA veNIyAgoyA vege, kAyamaMtA vege, hassamaMtA vege, suvaNNA vege, duvaNNA vege, surUvA vege durUvA vege / tesiM ca NaM mahaM ege rAyA bhavai - mahAhimavaMtamalayamaMdaramahiMdasAre jAva accaMtavisuddha-rAyakulavaMsappasUe NiraMtararAyalakkhaNavirAiyaMgamaMge bahujaNa bahumANapUie savvaguNasamiddhe khattie mudie muddhAbhisitte mAupiusujAe dayapatte sImaMkare sImaMdhare khemaMkare khemaMdhare maNusside jaNavayapiyA jaNavayapurohie seDakare keDakare Narapavare purisavare purisasIhe purisaAsIvise purisavarapoMDarIe purisavaragaMdhahatthI aDDhe t vitte vitthaNNaviula-bhavaNa-sayaNAsaNa-jANa - vAhaNAiNNe bahudhaNa- bahujAyarUva-rayae Aoga-paogasaMpautte vicchaDDiya-paurabhatta-pANe bahudAsI dAsa- go-mahisa-gavelagappabhUe paDipuNNakosa-koTThAgArAudhAgAre balavaM dubbalapaccAmitte ohayakaMTayaM NihayakaMTa maliyakaMTayaM uddhiyakaMTayaM akaMTayaM ohayasattU NihayasattU maliyasattU uddhiyasattU NijjiyasattU parAiyasattU vavagayadubbhikkhamAribhayavippamukkaM rAyavaNNao jahA uvavAie For Private Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) jAva pasaMtaDiMbaDamaraM rajjaM pasAsemANe viharai / = zabdArtha:- mAriyA= Arya agariyA= anArya tannAnoyA-ucca gotramAM utpanna thayelA khIyAnoyAnIcagotramAM utpanna thayelA jayamaMta = lAMbA zarIravALA, UMcA hastamaMtA = nAnA zarIravALA, ThIMgaNA mahAhimavaMta-malayamaMdaranarjivasAre = mahAhimavaMta, malaya, maMdarAcala tathA mahendra parvatanI samAna anvaMtavisundarAya tavaMsavvapUrNa = atyaMta vizuddha rAjakuLanA vaMzamAM utpanna thayelA khiratararAyatavastuLa virAyAmane = aMga ane pratyaMga rAjalakSaNothI suzobhita vahunaLavahumALapUr = ghaNAM mANaso dvArA bahumAnapUrvaka pUjita samuLa samitte = samastaguNothI paripUrNa vRttip = kSatriya muvid = mudita muddhAmisitte = mUrdhAbhiSikta, rAjyAbhiSeka karAyelo mA'pisukhAr = mAtApitAno suputra vayapo = dayALu sImaMre = maryAdA sthApita karanArA saumaMdhare = maryAdAnuM svayaM pAlana karanArA hemaMre = prajAnuM kalyANa karanArA hemaMdhare = svayaM kalyANane dhAraNa karanAra narapavare = manuSyomAM zreSTha ae = Aya, dhanavAna vitte = tejasvI vitte = prasiddha visthiLa-vijJabhavaLa = vistRta moTA moTA makAno sayAsabakhALa = zayana, Asana, yAna vAhaLAphaLe = vAhana AdithI paripUrNa vadudhana = ghaNuM dhana vadukhAvava - ghaNuM suvarNa ane rayaN = cAMdIthI bharelA gopoLasaMpatte = Ayoga-prayoga saMprayukta, nANAvaTI, dhananuM AdAna-pradAna karanArA, vyAja-vaTAvano dhaMdho karanArA vikriyavatamattAne= avazeSa pracura bhAta-pANInuM dAna ApanArA DivuLa-josajoTTA rAdhA2e = jenI pAse khajAno, annabhaMDAra tathA zastrAgAra bharelA hoya duvvattapannamitte - zatruone durbaLa karAyelA vavAyaDumivazva-mAi bhaviSyanu - durbhikSa ane mahAmArinA bhayathI rahita pasaMtasivaDamAM = svacakra ane paracakranA bhayathI rahita pakSAlemALe = zAsana karato thako. = = bhAvArtha:- (zramaNa bhagavAna mahAvIra kahe che-) A manuSya lokamAM pUrva, pazcima, uttara ane dakSiNa dizAmAM utpanna thayelA vividha prakAranA manuSyo hoya che, keTalAka uccagotrIya, keTalAka nIcagotrIya, keTalAka bhImakAya--moTA kadavALA ane keTalAka nAnA kadavALA, keTalAka suMdara varNavALA ane keTalAka azubha varNavALA, keTalAka suMdara aMgopAMgovALA ane keTalAka beDoLa hoya che. te manuSyomAM koI eka rAjA hoya che. teo mahAhimavaMta parvata, mahAmalaya parvata, meruparvata ane mahendra parvatanI jema zreSTha hoya che. temano janma atyaMta vizuddha ane dIrghakAlathI rAjakularUpe prasiddha vaMzamAM thayo hoya che. temanA aMgopAMga svastikAdi rAja cihnothI haMmezAM zobhatA hoya che. teo aneka loko dvArA sanmAnita ane pUjita hoya che, nItimattA, dAkSiNya Adi sarva guNothI samRddha hoya che. teo zuddha kSatriya vaMzamAM janma pAmyA hoya che, sadA prasanna rahenArA temano rAjyabhiSeka aneka rAjAo dvArA karavAmAM Ave che. teo mAtApitAnA zreSTha putra ane svabhAve karuNAzIla hoya che, prajAnA hitArthe yogya vastuo prApta karatA hovAthI kSemaMkara ane vastuonI sArasaMbhALa rAkhatA hovAthI kSemaMdhara hoya che, uttama aizvaryavAna hovAthI manuSyomAM iMdra samAna hoya che, janapada nivAsIone vinaya Adi saMbaMdhI zikSaNa denArA temaja prajAnuM rakSaNa tathA suMdara rIte poSaNa karanArA hovAthI pitA samAna hoya che, janapada nivAsIonA pAlaka hoya che ane prajAjanonA hita mATe sAvadhAna hovAthI purohita samAna hoya che. For Private Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: puMDarIka _ [ 17 ] teo kumArge janArane sanmArge lAvIne maryAdAmAM sthira karatA hovAthI setukara hoya che, adbhuta kArya karanArA hovAthI ketukara hoya che, koza, sainyabala AdithI samRddha hovAthI sAdhAraNa manuSyomAM zreSTha hoya che. teo dharma, artha, kAma ane mokSa, te cAre puruSArthane siddha karanArA, puruSomAM zreSTha hoya che. teo siMha jevA nirbhaya hovAthI puruSasiMha, vAgha jevA zUravIra hovAthI puruSa vyAgha, sarpanI jema saphaLa kApavALA hovAthI puruSAzIviSa, dIna-duHkhIo mATe kamaLa jevA komaLa hRdayavALA hovAthI puruSa puMDarIka, zatruonuM mardana karanArA hovAthI puruSagaMdhahasti samAna hoya che. te ADhaya-akhUTa dhananA svAmI, dakha-zatruonA abhimAnano nAza karanAra, vitta-svadharma ane svadezanA pAlaka hovAthI prakhyAta hoya che. teo aneka bhavana, zayyA, Asana, yAna, vAhano AdithI samRddha hoya che. temano koSThAgAra dhAnyathI ane bhaMDAra sonA, cAMdI Adi mUlyavAna padArthothI bharelo hoya che. teo dhanalAbhanA prayogamAM arthAtu moTA-moTA vyApAromAM haMmezAM udyamazIla rahe che. temanA bhojanagharamAM pracura mAtrAmAM bhojana banatuM hoya che. temanA gharamAM jamI lIdhA pachI paNa ghaNuM bhojana vadhe, te garIbone apAtuM hoya che. temanI sevAmAM aneka dAsa-dAsIo rahe che tathA temanI pazuzALAmAM ghaNA gAya, bheMsa, gheTA Adi pazudhana rahe che. temanA yaMtrAgAro vividha prakAranA maMtrothI, khajAnA sonAnA sikkAo ane ratno AdithI, koThAro dhAnyathI ane zastrAgAro vividha jAtanA astra-zastrothI yukta hoya che. teo zArIrika baLa, dhana baLa ane sainya baLathI saMpanna hoya che ane temaNe anya zatru rAjAone baLahIna banAvyA hoya che. temanuM rAjya prajAne pIDA karanArA taskara AdirUpa kaMTakathI rahita hovAthI upahatakaMTaka; cora Adine kArAgRhamAM pUrI rAkhyA hovAthI nihatakaMTaka; cora, lUMTArA Adine prahArothI mathita karI nAMkhyA hovAthI mathitakaMTaka ane upadravakArI manuSyono sarvathA dezanikAla karyo hovAthI udbhUtakaMTaka hoya che. A rIte cora Adi kaMTakone vividha upAyo dvArA dUra karyA hovAthI temanuM rAjya sarva prakAre nirkaMTaka hoya che. te ja rIte temanuM rAjya upahatazatru, nihatazatru, mathitazatru, uddhatazatru, nirjitazatru ane parAjita zatru hoya che. temanA rAjyamAM duSkALa Adino ke mAra-marakI Adino bhaya hoto nathI. A rIte kSema-kuzaLa, kalyANakArI-upadrava rahita, subhikSa-lokone sarva sAmagrIo sulabha hoya, koI paNa prakAranA vidana ke kalaha na hoya, te rIte rAjyanuM anuzAsana karatAM teo vicaraNa kare che. 10 tassa NaM raNNo parisA bhavai- uggA uggaputtA, bhogA bhogaputtA, ikkhAgA ikkhAgaputtA, NAyA NAyaputtA, koravvA koravvaputtA, bhaTTA bhaTTaputtA, mAhaNA mAhaNaputtA, lecchaI lecchaI puttA, pasatthAro pasatthaputtA, seNAvaI seNAvaIputtA / tesiM ca NaM egaie saDDI bhavai, kAmaM taM samaNA ya mAhaNA ya saMpahAriMsu gamaNAe / tattha aNNayareNaM dhammeNaM paNNattAro vayaM imeNaM dhammeNaM paNNavaissAmo, se evamAyANaha bhayaMtAro ! jahA me esa dhamme suyakkhAe supaNNatte bhavai / zabdArtha - 3 = ugnakuLamAM utpanna thayela 3purA = ugraputra bhojaputtA = bhogaputra vorajJA = kurukuLamAM utpanna thayela, bhaET = subhaTakuLamAM utpanna thayela laThThI = zraddhAvAnuM. bhAvArtha:- te rAjAnI pariSada-sabhAmAM ugrakuLamAM utpanna thayelA ugra puruSo tathA ugraputro, bhogakuLamAM
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) utpanna thayelA bhoga puruSo tathA bhogaputro, ikSvAkukuLamAM utpanna thayelA ikSvAkuo tathA ikSvAkuputro, jJAtakuLa mAM utpanna thayelA jJAta puruSo tathA jJAtaputro, kurukuLamAM utpanna thayelA kauravo tathA kauravaputro, subhaTakuLamAM utpanna thayelA subhaTo tathA subhaTa-putro, brAhmaNakuLamAM utpanna thayelA brAhmaNo tathA brAhmaNaputro, licchavI nAmanA kSatriyakuLamAM utpanna thayelA licchavIo tathA licchavIputro, prazAstAgaNa maMtrI vagere buddhijIvI vargamAM utpanna thayelA prazAstA tathA maMtrI vagerenA putro, senApati ane senApatiputro hoya che. 14 te sabhAsadomAMthI keTalAka zraddhAvAna hoya che. te zraddhAvAna puruSa koI zramaNa ke brAhmaNanI pAse dharma prAptinI icchAthI jAya che. tyAre dharmanI prarUpaNA karanAra koI zramaNa ke brAhmaNa e pramANe nizcaya kare che ke ame A dharmazradghALu puruSanI samakSa amArA dharmanI prarUpaNA karazuM. tema nirNaya karIne dharmanuM kathana kare che. kathana karIne aMte kahe che ke he puNyavAna puruSo ! huM je kAMI uttama dharmano bodha Apane ApI rahyo chuM, tene Apa pUrvapuruSo dvArA samyak prakAre prarUpita ane satya samajo. pahelo puruSa tajjIva tatzarIravAdI : 11 taM jahA- uDDuM pAyatalA, ahe kesaggamatthagA tiriyaM tayapariyaMte jIve / esa AyApajjave kasiNe / esa jIve jIvai, esa mae No jIvai / sarIre dharamANe dharai, viNaTThammi ya No dharai, ee taM jIviyaM bhavai, AdahaNAe parehiM Nijjai, agaNijhAmie sarIre kavoyavaNNANi aTThINi bhavaMti, AsadIpaMcamA purisA gAma paccAgacchaMti / evaM asaMte asaMvijjamANe / zabdArtha :- pAyatatA = pAdatalathI, paganA taLiyAthI jesAmanthA = mastakanA kezAgrathI tayapariyate = cAmaDI sudhI dharamANe = sthita rahevA para viLadrummi = naSTa thavA para AvahaLAC = bALavA mATe khinnad = laI jAya che anabhijJAmim = agni vaDe bALavA para aThThaIkhi = hADakAo voyavaLagi = kapotavarNavALI, kabUtaranA varNa jevA varNavALI AsaMvat = mAMcI, nanAmI pannA chati pAchA vaLI jAya che asaMvijJamALe - zarIrathI bhinna jIvanuM saMvedana nathI, anubhUti nathI. = bhAvArtha:- sahu prathama tajjIva taccharIravAdIno abhiprAya A pramANe che- nIce paganA taLiyAthI upara mastakanA kezanA agrabhAga sudhI tathA tirachuM(sarvatra) cAmaDI sudhInuM je zarIra che, te jIva che. A zarIra ja jIvano samasta paryAya che. A zarIra jIve che tyAM sudhI ja jIva jIvato rahe che, zarIrano nAza thAya, tyAre jIva raheto nathI. zarIra sthita(TakI) rahe tyAM sudhI ja jIva sthita rahe che ane zarIra naSTa thAya tyAre te paNa naSTa thaI jAya che. tethI jyAM sudhI zarIra che, tyAM sudhI A jIva che. zarIra marI jAya che tyAre bIjA loko tene bALavA mATe laI jAya che, zarIra baLI jAya tyAre hADakAM kapotanA varNanA--bhUkharA thaI jAya che. tyAra pachI mRta vyaktine smazAnabhUmimAM pahoMcADanArA cAra puruSo mRta zarIrane jemAM laI gayA hoya, te nanAmI laIne potAnA gAmamAM pAchA Ave che. tethI spaSTa thAya che ke zarIrathI bhinna jIva nAmano koI padArtha nathI, kAraNa ke zarIrathI judA jIvanuM saMvedana thatuM nathI. 12 siM taM sukkhAyaM bhavai- aNNo bhavai jIvo, aNNaM sarIraM / tamhA evaM No vippaDivedeMti- ayamAuso ! AyA dIhe i vA hasse i vA parimaMDale i For Private Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1H puMDarIka 15 ] vA vaTTe i vA taMse i vA cauraMse i vA chalaMse i vA aTuMse i vA Ayate i vA kiNhe i vA NIle i vA lohie i vA hAlidde i vA sukkile i vA subbhigaMdhe i vA dubbhigaMdhe i vA titte i vA kaDue i vA kasAe i vA abile i vA mahure i vA / kakkhaDe i vA maue i vA garue i vA lahue i vA sie i vA usiNe i vA Niddhe i vA lukkhe i vA / evaM asate asavijjamANe / zabdArtha - channate vA = cha khUNAvALA 36 = aSTakoNa, ATha khuNAvALA, ATha kinArIvALA. bhAvArtha :- je loko yuktipUrvaka A pramANe pratipAdana kare che ke jIva bhinna che ane zarIra bhinna che, teo A jIva ane zarIrane alaga-alaga karIne batAvI zaktA nathI. he AyuSyama- zramaNa ! jo AtmA zarIrathI bhinna hoya, to AtmA zuM zarIrathI dIrgha-lAMbo che ke TUMko che? caMdra jevo parimaMDalAkAra che ke daDAnI jevo goLa che, trikoNa, catuSkoNa, SaTkoNa, aSTakoNa ke laMbacorasa che? kALo, nIlo, lAla, pILo ke sapheda che? sugaMdhita che ke durgaMdhita che? tIkho, kaDavo, kasAyelo, khATo ke mITho che? karkaza, komaLa, bhAre, halako, zItaLa, uSNa, snigdha ke rukSa che? te pramANe bhaNI zakAto nathI, tethI zarIrathI judo AtmA nathI, tema mAnavuM yuktisaMgata che. |13 jesiM taM suyakkhAyaM bhavai- aNNo jIvo aNNaM sarIraM, tamhA te No evaM uvalabhaMtise jahANAmAe kei purise kosIo asiM abhiNivvaTTittANaM uvadaMsejjA- ayamAuso! asI, ayaM kosI / evAmeva Natthi kei purise abhiNivvaTTittANaM uvadaMsei- ayamAuso! kAya, ye sarara zabdArtha :- kopIo = myAnathI ahiM = talavArane Adhdhiti = kADhIne. bhAvArtha :- je A pramANe kahe che ke jIva anya che ane zarIra anya che teone jIva ane zarIrane eka ja mAnanArAo A pramANe upAlaMbha Ape che- jema koI vyakti myAnamAMthI talavAra bahAra kADhI, batAvIne kahe ke- he AyuSyamAna ! A talavAra che ane A mAna che, tema koI puruSa zarIrathI jIvane alaga karIne batAvatA nathI ke he AyuSyamAna ! A AtmA che ane A tenAthI bhinna zarIra che, mATe jIva ane zarIra bhinna nathI, tema mAnavuM joIe. 14 se jahANAmae kei purise muMjAo isIyaM abhiNivvaTTittANaM uvadaMsejjAayamAuso ! muMjo, ayaM isIyA / evAmeva Natthi kei purise abhiNivvaTTittANaM uvadaMsettAro- ayamAuso ! AyA ayaM sarIre / zabdArtha - muMnAgo = muMja nAmanA ghAsathI ya = zalAkA, saLI. bhAvArtha - jema koI puruSa muMja nAmanA ghAsamAMthI komaLa sparzavALI saLIne bahAra kADhIne alaga-alaga batAve che ke AyuSyamAna ! A muMja che ane A saLI che. tema koI puruSa AtmAne alaga karIne batAvatA nathI ke he AyuSyamAna ! A AtmA che ane A zarIra che. |15 se jahANAmae kei purise maMsAo aDhi abhiNivvaTTittANaM uvadaMsejjA
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 17 / zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). ayamAuso ! maMse, ayaM aTThI / evAmeva patthi kei purise abhiNivvaTTittANaM uvadaMsettAro- ayamAuso ! AyA, ayaM sarIre / bhAvArtha :- jema koI puruSa mAMsa ane hADakAMne alaga alaga karIne batAve che ke he AyuSyamAna ! A mAMsa che ane A hADakAM che, tema koI puruSa zarIrathI AtmAne alaga karIne batAvatA nathI ke he AyuSyamAna! A AtmA che ane A zarIra che. |16 se jahANAmae kei purise karatalAo AmalakaM abhiNivvaTTittANaM uvadasejjA- ayamAuso ! karatale, ayaM Amalae / evAmeva Natthi kei purise abhiNivvaTTittANaM uvadaMsettAro- ayamAuso ! AyA, ayaM sarIre / bhAvArtha :- jema koI puruSa hatheLIthI AMbaLAne alaga karIne dekhADe che ke he AyuSyamAna ! A hatheLI che ane A AMbaLA che, tema koI puruSa zarIrathI AtmAne judo pADIne dekhADatA nathI ke he AyuSyamAna ! A AtmA che ane A zarIra che. 17 se jahANAmae kei purise dahIo NavaNIyaM abhiNivvaTTittANaM uvadaMsejjAayamAuso ! NavaNIyaM, ayaM dahI / evAmeva patthi kei purise abhiNivvaTTittANaM uvadaMsettAro- ayamAuso ! AyA, ayaM sarIre / bhAvArtha :- jema koI puruSa dahIMmAMthI mAkhaNane alaga kADhIne batAve che ke he AyuSyamAna ! A mAkhaNa che ane A dahIM che, tema koI puruSa zarIrathI AtmAne alaga karIne batAvatA nathI ke he AyuSyamAna ! A AtmA che ane A zarIra che. 18 se jahANAmae kei purise tilahito tellaM abhiNivvaTTittANaM uvadaMsejjAayamAuso ! telle, ayaM piNNAe / evAmeva patthi kei purise abhiNivvaTTittANaM uvadaMsettAro- ayamAuso ! AyA, ayaM sarIre / zArtha:- piNNAe = moga, telle = tesa. bhAvArtha - jema koI puruSa talamAMthI tela kADhIne batAve che ke he AyuSyamAna ! A tela che ane A talano khoLa che, tema koI puruSa zarIrathI AtmAne alaga karIne batAvatA nathI ke he AyuSyamAna ! A AtmA che ane A zarIra che. |19 se jahANAmae kei purise ikkhUo khoyarasaM abhiNivvaTTittANaM uvadaMsejjAayamAuso ! khoyarase, ayaM choe / evAmeva patthi kei purise abhiNivvaTTittANaM uvadaMsettAro- ayamAuso ! AyA, ayaM sarIre / / zArtha :- ikkhUo = ze2I khoyarasaM = ze2DIno 2sa choe - zerIna chodi. bhAvArtha :- jema koI puruSa zeraDImAMthI rasa kADhIne batAve che ke he AyuSyamAna ! A zeraDIno rasa che ane A tenA chotAM che, tema koI puruSa zarIrathI AtmAne alaga karIne batAvatA nathI ke he AyuSyamAna A AtmA che ane A zarIra che.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: puMDarIka . [ 17 ] 20 se jahANAmae kei purise araNIo aggi abhiNivvaTTittANaM uvadaMsejjAayamAuso ! araNI, ayaM aggI / evAmeva Natthi kei purise abhiNivvaTTittANaM uvadaMsettAro- ayamAuso ! AyA, ayaM sarIre / evaM asato asaMvijjamANe / jesiM taM suyakkhAyaM bhavai taM jahA- aNNo jIvo aNNaM sarIraM, tamhA taM micchA / bhAvArtha-jema koI puruSa araNinA lAkaDAmAMthI agni pragaTAvIne pratyakSa batAve che ke he AyuSyamAna! A araNi che ane A agni che, tema koI puruSa zarIrathI AtmAne alaga karIne batAvatA nathI te AyuSyamAna ! A AtmA che ane A zarIra che. A rIte AtmA zarIrathI alaga nathI ane tenuM koI saMvedana-pramANa nathI. tethI je A siddhAMtanuM kathana kare ke AtmA alaga che ane zarIra alaga che, te kathana mithyA che. | 21 se haMtA haNaha khaNaha chaNaha [chiMdaha] dahaha payaha AluMpaha vilupaha sahasakkAreha viparAmusaha, ettAvatAva jIve, Natthi paraloe / te No evaM vippaDivedeti, taM jahAkiriyA i vA akiriyA i vA sukkaDe i vA dukkaDe i vA kallANe i vA pAvae i vA sAhU i vA asAhU i vA siddhi i vA asiddhi i vA Nirae i vA aNirae i vA / evaM te virUvarUvehiM kammasamAraMbhehiM virUvarUvAI kAmabhogAI samAraMbhati bhoyaNAe / bhAvArtha :- A zarIrathI bhinna AtmAne na mAnanArA tajIva tanzarIravAdI lokAyatika nAstikacArvAkadarzananI mAnyatAono svIkAra karanArA svayaM jIvonI hatyA kare che tathA bIjAne evo upadeza Ape che ke A jIvone mAro, A pRthvI khodo, A vanaspati kApo, A padArthone bALo, pakAvo, lUMTo(hanana karo), vAraMvAra lUMTo, koI paNa jAtano vicAra karyA vinA mArI nAMkho, herAna karo tathA zarIra ja jIva che, paralokagAmI koI jIva na hovAthI paraloka nathI, tethI yatheSTa sukha bhogavo. tajIva tanzarIravAdI A pramANe viparIta prarUpaNA kare che ke kriyA ke akriyA, sukRta ke duSkRta, puNya ke pApa, bhaluM ke bUruM, siddhi ke asiddhi, naraka ke svarga vagere kAMI ja nathI. tethI tajIva tanzarIravAdIo vividha prakAranA kAmabhogo mATe tathA bhojana mATe aneka prakAranA karma samAraMbha kare che. 22 evaM ege pAgabbhiyA Nikkhamma mAmagaM dhammaM paNNaveti / taM saddahamANA taM pattiyamANA taM roemANA sAhu suyakkhAe samaNe ti vA mAhaNe ti vA / kAmaM khalu Auso ! tuma pUyayAmo, taM jahA- asaNeNa vA pANeNa vA khAimeNa sAimeNa vA vattheNa vA paDiggaheNa vA kaMbaleNa vA pAyapuMchaNeNa vA / tatthege pUyaNAe samAumrisu, tatthege pUyaNAe NigAyaiMsu / zabdArtha :- samAsu = pravRtta thAya che biyAMsu = daDha kare che. bhAvArtha :- A rIte zarIrathI bhinna AtmAne na mAnavAnI dhRSTatA karanArA koI nAstika potAnA matAnusAra pravrajyA dhAraNa karIne "mAro dharmaja satya che evI prarUpaNA kare che. A tajIva tanzarIravAdamAM zraddhA rAkhIne, pratIti ane ruci karIne koI rAjA Adi te tajIva tanzarIravAdIne kahe che- he zramaNa !
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) | he brAhmaNa ! Ape amane A tajIva tatsarIvAda rUpa uttama dharmanuM nirUpaNa karI samajAvyuM te bahu sAruM karyuM. he AyuSyamAna ! ame Apano satkAra karIe chIe; azana, pAna, khAdima, svAdima athavA vastra, pAtra, kaMbala athavA pAda-propzana vagerethI sanmAna karIe chIe. Ama kahIne keTalA ya rAjA vagere temanI pUjAmAM pravRtta thAya che athavA te tajIva taskRrIravAdI potAnI pUjA-pratiSThAmAM pravRtta thaI jAya che ane te rAjA vagerene potAnI pUjA-pratiSThA mATe potAnA siddhAMtamAM daDha kare che. | 23 puvAmeva tesiM NAyaM bhavai- samaNA bhavissAmo aNagArA akiMcaNA aputtA apasa paradattabhoI bhikkhaNo, pAvaM kammaM No karissAmo samadvAe / te appaNA appaDivirayA bhavati / sayamAiyaMti, aNNe vi AiyAti, aNNaM pi AiyaMta samaNujANaMti / evAmeva te itthikAmabhogehiM mucchiyA giddhA gaDhiyA ajjhovavaNNA luddhA rAgadosavasaTTA / te No appANaM samucchedeti, No paraM samucchedaMti, No aNNAI pANAI bhUyAI jIvAI sattAI samucchedeti / pahINA puvvasaMjogaM, AriyaM maggaM asaMpattA, iti te No havvAe No pArAe, aMtarA kAmabhogesu visaNNA / iti paDhame purisajjAe tajjIvatassarIrie Ahie / zabdArtha -LavaM = pratijJA sarva = svayaM(pote) Ati = parigraha svIkAre che rAvolavasaE = rAgadveSane vazIbhUta samuchelaiMti = mukta karI zake che mariyaM mA = AryamArgane saMpattA = prApta na thatAM visA = nimagna, Asakta tanavatasarazipa = tajIva tanzarIravAdI, je jIva te ja zarIra ane zarIra te ja jIva, ema mAnanArA. bhAvArtha:- tajIva tanzarIravAdIo pahelAM A pramANe pratijJA kare che ke ame zramaNa thazuM, gharabArano tyAga karI aNagAra thazuM, sarva parigrahano, putra-parivArano, pazu Adino tyAga karazuM, bIjA dvArA apAyelI bhikSAno svIkAra karanAra bhikSu banIne, pApakarmano tyAga karazuM, A prakAranI pratijJA karIne zramaNa dharmamAM udyamavaMta thAya che, paraMtu dIkSA grahaNa karIne paNa te svayaM pApakarmothI nivRtta thatA nathI. te svayaM parigrahane grahaNa kare che, bIjAne grahaNa karAve che ane parigraha grahaNa karanArAnI anumodanA kare che; teo strI tathA anya kAmabhogomAM Asakta, vRddha, temAM atyaMta icchA ane lAlasAvALA, lobhI, rAgadveSane vazIbhUta ane ciMtAtura rahe che. teo potAnA AtmAne saMsAranA karmabaMdhanathI mukta karI zakatA nathI ke bIjAne mukta karAvI zakatA nathI, temaja bIjA prANa, bhUta, jIva ke sattvone mukta karI zakatA nathI. teo strI-puruSa, dhana, dhAnya vagere pUrvasaMyogathI bhraSTa thayelA che ane samyagdarzanAdithI yukta mokSamArgane pAmI zakatA nathI. A rIte teo A pAra ke pele pAra pahoMcyA vinA vacce ja kAmabhogomAM Asakta thaI jAya che. A tajIva tanzarIravAdI matavALA prathama puruSanuM kathana thayuM. vivecana : prastuta sUtromAM sajIva tanzarIravAdIonI mAnyatAonuM nirUpaNa che. tajajIva tanzarIravAdI- zarIra te ja jIva che ane jIva che te zarIra che. zarIranI utpatti sAthe jIvanI utpatti ane zarIranA nArA sAthe jIvano nAza thAya che. A prakAranI mAnyatA-vicAradhArAvALA tajIva tanzarIravAdI kahevAya che. teo potAnA matanI puSTi mATe A rIte kathana kare che- (1) zarIrathI bhinna
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: puMDarIka | [ 18 ] jIva nAmanI zaktino koI varNa, gaMdha, rasa, sparza ke saMsthAna jaNAtuM nathI. (2) talavAra ane mAnanI jema, muMja ane saLInI jema, mAMsa ane hADakAnI jema, hatheLI ane AMbaLAnI jema, dahIM ane mAkhaNanI jema, talanA khoLa ane telanI jema, zeraDIno rasa ane tenA chotAMnI jema, araNinA lAkaDA ane agninI jema jIva ane zarIra baMne bhinna-bhinna jaNAtA nathI. zarIrathI bhinna jIva na hovAthI paraloka, svarga, naraka Adi paNa hotA nathI ane tethI teo niraMkuzapaNe hiMsA, asatya, corI Adi pApapravRttionuM sevana kare che, temane pApa-puNya, dharma-adharma, heya-upAdeyano viveka raheto nathI. temanA matAnusAra yAvajjIvet sukhaM jIvet, RNaM kRtvA ghRtaM pibet / bhasmIbhUtasya dehasya, punarAgamanaM kutaH // 1 // jyAM sudhI jIvIe tyAM sudhI sukhapUrvaka jIvavuM. jo sukha sAmagrI na hoya to bIjA pAsethI karaja karIne paNa khAo, pIvo, moja majA karo. zarIra bhasmIbhUta thAya, tenI sAthe ja AtmApaNa bhasmIbhUta thaI jAya che. paralokamAM janAra koI nathI arthAt pAMcabhUtathI baneluM zarIra te bhUtonA nAza thavAthI naSTa thaI jAya che; tenI sAthe ja pAMcabhUtonA saMyogathI utpanna thayelo AtmA paNa naSTa thaI jAya che, tenuM astitva rahetuM nathI. zarIra ane jIvane eka ja rUpe svIkAranArA tajIva tArIravAdInI mAnyatA yathArtha nathI kAraNa ke pratyeka prANI pota-potAnA jJAnano anubhava kare che, pazu-pakSIomAM paNa potAnA hita-ahitanI ceSTA jJAnapUrvaka thatI joI zakAya che. tethI sUkSma ke sthUla sarva jIvomAM jJAnaguNa che. jJAna te guNa che. koI paNa guNane dhAraNa karanAra guNI avazya hoya che, guNI vinA guNa hotA nathI. tethI jJAna guNane dhAraNa karanAra guNI-AtmA avazya che ane jJAna arUpI hovAthI AtmA paNa arUpI che. jo zarIrathI bhinna AtmA na hoya ane mAtra pAMca bhUta ja hoya to yuvAna ane svastha prANInuM mRtyu thAya ja nahIM, kAraNa ke mRtyu thavA chatAM tenA zarIramAM pAMcabhUta to rahe ja che. tema chatAM jIvonA janma-maraNa pratyakSa jovA maLe che. AyuSya pUrNa thatAM AtmA te zarIrano tyAga karIne anyatra jAya che, tene ja vyavahAramAM ApaNe mRtyu kahIe chIe ane AtmA navuM zarIra dhAraNa karIne navA zarIramAM rahe che, tene ApaNe janma kahIe chIe. AtmA svayaM ajara amara saikAlika zAzvata hovA chatAM tenA karma pramANe janma-maraNa rUpa avasthAo badalAyA kare che. A rIte zarIrathI bhinna caitanya svarUpI AtmA pratyakSathI, anumAnathI ane Agama pramANathI siddha che. AtmAnI siddhi thatAM ja tenA karma, puNya-pApa, svarga-naraka Adi sahaja rIte siddha thaI jAya che. tajIva tanzarIravAdIo kadAca putra-parivAra, dhana-dhAnya Adino tyAga karIne saMyamano svIkAra kare, pApanA tyAganI pratijJA kare tema chatAM temanI daSTi ja viparIta hovAthI temanI vRtti ke pravRttimAM parivartana thatuM nathI. teo pharI pharI pApasevana kare ja che. indriya viSayomAM Asakta thAya che. saMyamI jIvanamAM Atma sAdhanA karI zakatA nathI, tethI teo to ghaNe to ;, A ukti anusAra saMsArano tyAga karyo hovAthI pUrva saMyogathI dUra thaI gayA hoya che ane jJAna-darzana cAritranI ArAdhanA na thavAthI mokSa mArgane prApta karI zakatA nathI. temaja potAnA durAgrahathI anya bhoLA jIvone paNa viparIta mAnyatAmAM phasAve che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) bIjo puruSa H pAMca mahAbhUtavAdI : - 24 ahAvare docce purisajAe paMcamahabbhUie tti Ahijjai- iha khalu pAINaM vA paDINaM vA udINaM vA dAhiNaM vA saMtegaiyA maNussA bhavaMti aNupuvveNaM loyaM uvavaNNA, taM jahA - AriyA vege evaM jAva durUvA vege / tesiM ca NaM mahaM ege rAyA bhavai mahayA; evaM ceva NiravasesaM jAva seNAvaiputtA / tesiM ca NaM egaie saDDhI bhavai, kAmaM taM samaNA ya mAhaNA pahAriMsu gamaNAe / tattha aNNayareNaM dhammeNaM paNNattAro vayamimeNaM paNNavaissAmo, se evamAyANaha bhayaMtAro ! jahA me esa dhamme suakkhAe supaNNatte bhavai / zabdArtha:- bhayaMtAro = he sabhAsado ! he puruSo ! A zrotAone Adara sahitanuM saMbodhana che. bhAvArtha:- tyAra pachI bIjo puruSa paMcamahAbhUtavAdika che- A manuSya lokamAM pUrva-pazcima, uttara-dakSiNa vagere dizAomAM utpanna thayelA vividha prakAranA manuSyo rahe che. temAM keTalAka Arya, keTalAka anArya yAvat keTalAka suMdara, keTalAka beDoLa hoya che. temAM koI rAjA hoya che. te rAjA mahAna Adi pUrva sUtrokta vizeSaNothI yukta hoya che ane temanI rAjapariSada paNa pUrva sUtrokta senApati putra vagerethI yukta hoya che. te sabhAsadomAMthI koI puruSa zraddhAvAna hoya che. te zraddhAvAna puruSa dharma prAptinI icchAthI koI zramaNa ke brAhmaNa pAse jAya che. tyAre dharmanI prarUpaNA karanAra koI zramaNa ke brAhmaNa e pramANe nizcaya kare che ke ame A dharmazraddhALu puruSanI samakSa amArA dharmanI prarUpaNA karazuM. tema nirNaya karIne dharmanuM kathana kare che. kathana karIne aMte kahe che ke he puNyavAna puruSo ! huM je kaMI uttama dharmano bodha ApI rahyo chuM, tene Apa pUrva puruSo dvArA samyaka prakAre prarUpita ane satya samajo. 25 iha khalu paMca mahabbhUyA jehiM No vijjai kiriyA i vA akiriyA ivA sukaDe i vA dukkaDe i vA kallANe i vA pAvae i vA sAhU i vA asAhU i vA siddhi i vA asiddhi i vA Nirae i vA aNirae i vA avi yaMtaso taNamAyamavi / bhAvArtha:- A jagatamAM paMcamahAbhUta che arthAt samagra saMsAra paMcamahAbhUtAtmaka che. jemAM paMcamahAbhUta dvArA ja ApaNI sarva kriyAo thAya che. AtmAmAM kriyA ke akriyA, sukRta ke duSkRta, puNya ke pApa, sAruM ke kharAba, siddhi ke asiddhi, narakagati ke narakathI bhinna anyagati yogya koI kriyA thatI nathI. vizeSa zuM kahevuM ? eka taNakhalAnI halavA mAtranI kriyA paNa pAMca mahAbhUtothI thAya che. 26 taM ca paduddeseNaM [pihuddeseNaM ] puDhobhUyasamavAyaM jANejjA, taM jahA- puDhavI ege mahabbhU, AU docce mahabbhUe, teU tacce mahabbhUe, vAU cautthe mahabbhU, AgAse paMcame mahabbhUe / iccee paMca mahabbhUyA aNimmiyA aNimmAviyA a No kittimA No kaDagA aNAiyA aNihaNA avaMjhA apurohiyA sataMtA sAsayA / zabdArtha :- vuddezeLa [fpaduddeseLa] = pRthak uddezathI, judAM-judAM nAmathI bhUlasamavAya = bhUta samUhane (pRthvI, pANI Adi pAMca mahAbhUtane) Ars = AkAza jJiimnayA = anirmita jJakhimmAviyA = bIjA For Private Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1 : puMDarIka dvArA paNa nirmANa nahIM karAyelA vittimA = kRtrima akhihaLA = nAzarahita avajJA = avaMdhya, avazya kArya karanAra, apurohiyA = kAryamAM pravRtta na karanAra sattatA = svataMtra sAlayA = zAzvata. bhAvArtha :- te bhUta-samUhane judA-judA nAmathI oLakhavA joIe, jema ke- pRthvI eka mahAbhUta che, jaLa bIjuM mahAbhUta che, agni trIjuM mahAbhUta che, vAyu cothuM mahAbhUta ane AkAza pAMcamuM mahAbhUta che. A pAMca mahAbhUto koI kartA dvArA nirmita nathI ke anya dvArA paNa nirmANa karAvelA nathI, te amRta che, anyanI apekSA rahita che, akRtrima che, te anAdi, anaMta, avazya kArya karanAra che. tene kAryamAM pravRtta karanAra koI bIjo padArtha nathI, te svataMtra temaja zAzvata-nitya che. 21 27 AyachaTThA puNa ege evamAhu- sato Natthi viNAso, asato Natthi saMbhavo / e tAvatAva jIvakAe, etAvatAva atthikAe, etAvatAva savvaloe, evaM muhaM logassa karaNayAe, aviyaMtaso taNamAyamavi / se kiNaM kiNAvemANe, haNaM ghAyamANe, payaM payAvemANe, avi aMtaso purisamavi vikkiNittA ghAyaittA, ettha vi jANAhi Natthi ettha doso / bhAvArtha :- keTalAka(sAMkhyavAdI) paMcamahAbhUta ane chaThThA Atmatattvane mAne che. teo ema kahe che ke satno vinAza nathI thato ne asat nI utpatti nathI thatI, paMcamahAbhUta jIva kAya che, paMcabhUtonuM astitva mAtra ja astikAya che, samagra loka paMcamahAbhUta rUpa che, A paMcamahAbhUta ja lokanuM mukhya kAraNa che. vizeSa zuM kahevuM? taNakhalAnuM kaMpana mAtra paNa A paMcamahAbhUtothI ja thAya che. A dRSTie AtmA asat athavA akicitkara hovAthI svayaM ya-vikraya kare ke karAve, anya jIvono prANaghAta kare ke karAve, svayaM rAMdhe ke bIjA pAse raMdhAve, upalakSaNathI A badhAM asadanuSThononuM anumodana kare ane koI puruSanI dAsa tarIke kharIdI karI teno ghAta kare, to paNa te puruSa doSano bhAgIdAra thato nathI kAraNa ke A badhI pApapravRttimAM koI doSa nathI, e pramANe jANo. 28 te No eyaM vippaDiverdeti, taM jahA- kiriyA i vA jAva aNirae i vA / e vAmeva te virUvarUvehiM kammasamAraMbhehiM virUvarUvAiM kAmabhogAI samAraMbhai bhoyaNAe / evAmeva te aNAriyA vippaDivaNNA taM saddahamANA taM pattiyamANA jAva iti te jo havvAe No pArAe, aMtarA kAmabhogesu visaNNA / docce purisajjAe paMcamahabbhUie tti Ahie / zabdArthaH-vikiva = viparIta vicAravALA. bhAvArtha :- paMca mahAbhUtavAdI A pramANe viparIta prarUpaNA kare che ke kriyA-akriyA, puNya-pApa, naraka ke narakathI bhinna koI gati nathI. teo vividha prakAranA kAmabhoganI prApti mATe vividha prakAranI pApa pravRtti dvArA AraMbha-samAraMbha kare che. A rIte teo anArya che, viparIta mAnyatAvALA che. te viparIta mAnyatAnI ja zraddhA ane prarUpaNA karatA yAvat A pAra ke pele pAra pahoMcyA vinA vacce ja kAmabhogamAM phasAIne khedane pAme che. A rIte ahIM bIjo puruSa pAMca mahAbhUtavAdI kahevAmAM Avyo che. For Private Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). vivecanaH prastuta sUtromAM paMcamahAbhUtavAda ane AtmaSaSThavAdanuM svarUpa ane teno svIkAra karanArAonI mokSa prAptimAM asaphaLatAnuM pratipAdana che. paMca mahAbhUtavAda- sarva lokavyApI pRthvI, pANI, agni, vAyu ane AkAza, A pAMca mahAbhUta jyAre zarIra rUpe pariNata thAya, tyAre caitanya utpanna thAya che ane tenA vinAzathI jIvano paNa vinAza thAya che. jema pANInA parapoTA pANImAMthI utpanna thAya ane pANImAM ja vilIna thAya che. pANInA parapoTA pANIthI bhinna nathI tema pAMca mahAbhUtathI bhinna kAMI ja nathI. samagra saMsAra, saMsAranI samasta kriyAo, lokanI utpatti, sthiti ane vinAzanuM kAraNa paMcamahAbhUta ja che. lokamAM paMca mahAbhUta ja sarvasva hovAthI te mahAbhUta kahevAya che. A pAMcamahAbhUta svayaM anAdi-anaMta, akRta, anirmita, IzvarAdi dvArA aprerita svayaM svataMtra che. AtmaSaSThavAda- sAMkhyavAdI pUrvokta pAMca mahAbhUta tathA chaThThA AtmAne mAne che. teonA mate che e tattva zAzvata che. teno nAza kadApi thato nathI, A rIte teo AtmAne mAne che paraMtu tene niSkriya mAne che. teonA matAnusAra sarva kAryo karanAra prakRti che. sattva, raja ane tama A traNa padArtha saMsAranuM mULabhUta kAraNa che. A traNa padArthonI sAmya avasthAne ja prakRti kahe che. prakRtimAMthI buddhi ane buddhithI ahaMkAranI utpatti thAya che. ahaMkAramAMthI rUpa, rasa, gaMdha, sparza ane zabda A pAMca tanmAtrA(sUkSma bhUto) tathA pAMca jJAnendriya, pAMca karmendriya ane mana, A soLa guNa utpanna thAya che. pAMca tanmAtrAthI pRthvI, pANI, agni, vAyu ane AkAza A pAMca mahAbhUta, utpanna thAya che. A rIte prakRti + buddhi + ahaMkAra + 16 guNa + 5 mahAbhUta, sarva maLIne 24 padArtha thAya che. te samasta vizvanA paricAlaka che ane pacIsamuM puruSa-Atmatattva che, paraMtu puruSa buddhi dvArA gRhita padArthone prakAzita kare che te sivAya te kAMI ja karato nathI. puNya-pApa Adi samasta kArya prakRtithI ja thAya che. tethI puruSa puNya-pApathI baMdhAtonathI. puruSa eTale AtmA sadAya alipta ja rahe che. AtmAmAM satvaguNanI vRddhi thAya, tyAre zubha kAryo thAya, rajoguNanI vRddhi thAya tyAre puNya-pApa baMne mizrita thAya, tamoguNanI vRddhi thAya tyAre hiMsA, corI Adi azubha kAryo thAya che. A rIte satva, raja ane tamoguNanI hAni-vRddhithI ja jagatanA samasta kAryo thayA kare che. AtmA svayaM niSkriya rahe che. paMcamahAbhUtavAda ke AtmaSaSThavAda-sAMkhyavAdIonuM kathana vicAravAna puruSonI daSTie sarvathAniHsAra tathA yuktirahita pratIta thAya che. teo puruSane cetana ane prakRtine acetana tathA nitya kahe che te yogya nathI. acetana ane nitya svarUpI prakRtithI vizvanI utpatti thAya, te zakya nathI. prakRti jaDa ane jJAna rahita che. temaja sAMkhya matAnusAra satuno nAza thato nathI ane asatanI utpatti nathI ane A lokamAM prakRti ane puruSa be ja tattva hoya, to anya tattvo utpanna kevI rIte thAya? puNya-pApa Adi prakRti kare ane tenuM phaLa puruSane bhogavavuM paDe, to eka karmanuM phaLa bIjAne bhogavavuM paDe, A siddhAMta paNa yukti saMgata nathI. paMcamahAbhUta jaDa hovAthI temAMthI caitanya tattvanI utpatti kadApi thaI zakatI nathI. saMkSepamAM paMcamahAbhUtavAda ke AtmaSaSThavAdanA siddhAMto mithyAtva ane ajJAna karmanA nimittathI utpanna thAya che te
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: puMDarIka _ 23 | tarkasaMgata ane vyavahAra saMgata paNa nathI. jagatanA vividha carAcara prANI, tenI paraMparAo ane pudgala yukta A sarva saMsAra kramanI saMgati teonA ajJAnajanya siddhAMtothI thaI zakatI nathI. jo puNya-pApa Adi na hoya, to dharma-karma saspravRttio Adino nAza thAya che ane saMsAra vardhaka svacchaMdatA ane saMsArAsakti, bhogAsakti Adi bhAgo puSTa thAya che, pApa tyAga ane mokSa mArganAM parAkrama pratye anutsAha utpanna thAya che. tenA pariNAme jIva sadA patano--khI thato jAya che tathA janma-maraNa rUpa saMsAra paribhramaNa ane naraka nigodanA duHkhone pAme che. trIjo puruSa : Izvara kAraNavAdI - | 29 ahAvare tacce purisajAe IsarakAraNie tti Ahijjai / iha khalu pAiNaM vA jAva saMtegaiyA maNussA bhavati aNupuvveNaM loya uvavaNNA, taM jahA- AriyA vege jAva tesiM ca NaM mahaMte ege rAyA bhavai jAva seNAvaiputtA / tesiM ca NaM egaie saDDI bhavai, kAmaM taM samaNA ya mAhaNA ya pahAriMsu gamaNAe jAva jahA me esa dhamme suakkhAe supaNNatte bhavai / bhAvArtha - tyAra pachI IzvarakAraNika nAmanA trIjA puruSanuM varNana karavAmAM Ave che. A manuSya lokamAM pUrva-pazcima vagere dizAomAM utpanna thayelA vividha prakAranA manuSyo rahe che. temAM keTalAka Arya, keTalAka anArya hoya che. temAM koI rAjA ane tenI rAjapariSada, senApatiputra vagerethI yukta hoya che. te sabhAsadomAMthI koI puruSa zraddhAvAna hoya che. te zraddhAvAna puruSa dharma prAptinI icchAthI koI zramaNa ke brAhmaNa pAse jAya che. dharmanI prarUpaNA karanAra koI zramaNa ke brAhmaNa e pramANe nizcaya kare che ke ame A dharmazraddhALu puruSanI samakSa amArA dharmanI prarUpaNA karazuM. tema nirNaya karIne dharmanuM kathana kare che. kathana karIne aMte kahe che ke he puNyavAna puruSo ! huM je uttama dharmano bodha ApI rahyo chuM, tene Apa pUrva puruSo dvArA samyaka prakAre prarUpita ane satya samajo. 30 iha khalu dhammA purisAdIyA purisottariyA purisappaNIyA purisasaMbhUyA purisapajjoiyA purisamabhisamaNNAgayA purisameva abhibhUya ciTuMti / __se jahANAmae gaMDe siyA sarIre jAe sarIre saMvuDDhe sarIre abhisamaNNAgae sarIrameva abhibhUya ciTThai / evAmeva dhammA vi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya viti | zabdArtha:- purAvavA = puruSAdika, puruSa(Izvara) kAraNa che puratoriyA = puruSottarA, Izvara kArya che puribaLavA = puruSa praNIta, Izvara vaDe racAyela purasaMpUyA = puruSasaMbhUta-IzvarathI utpanna thayelA risannophA = puruSapradyotita, IzvarathI prakAzita purasamasamaMITya = puruSa abhisamanvAgata, IzvaranA anugAmI gAmamUtha = vyApta De = gUmaDuM. bhAvArtha :- A jagatamAM jaDa ke cetana jeTalA padArtho che, te badhA puruSAdika arthAt tenuM Adi kAraNa Izvara che; Izvara ja badhA padArthonuM kArya che, badhA padArtho Izvara dvArA racita che, IzvarathI utpanna thayelA che,
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 24] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) Izvara dvArA prakAzita che, IzvaranA anugAmI che, Izvarano AdhAra laIne sthita che. jema koI prANInA zarIre thayeluM gUmaDuM zarIrathI ja utpanna thAya che, zarIramAM ja vadhe che, zarIranuM ja anugAmI bane che ane zarIrano ja AdhAra laIne Take che, te rIte sarva padArtho IzvarathI ja utpanna thAya che, IzvarathI ja vRddhi pAme che, IzvaranA ja anugAmI che, Izvarano AdhAra laIne ja sthita rahe che. 31 se jahANAmae araiyaM [araI] siyA sarIre jAyA, sarIre saMvuDDA, sarIre abhisamaNNAgae sarIrameva abhibhUya ciTThai / evAmeva dhammA purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciTThati / bhAvArtha :- jema arati- phoDalIo zarIramAM ja utpanna thAya che, zarIramAM ja vadhe che, zarIranI anugAmI bane che ane zarIrane ja mukhya AdhAra banAvIne pIDA kare che, te rIte samasta padArtho IzvarathI ja utpanna thAya, tenAthI vRddhi pAme ane tenA AzrayathI ja sthita thAya che. |32 se jahANAmae vammie siyA puDhavijAe puDhavisaMvuDDe puDhaviabhisamaNNAgae puDhavimeva abhibhUya ciTThai / evAmeva dhammA vi purisAdiyA jAva abhibhUya ciTThati / zabdArtha:- vaNi = rAphaDo. bhAvArtha - jema rAphaDo pRthvIthI utpanna thAya che, pRthvImAM ja vadhe che ane pRthvIno ja anugAmI bane che tathA pRthvIno ja Azraya laIne rahe che, temaja samasta padArtho paNa IzvarathI ja utpanna thAya che ane IzvaranA ja anugAmI banIne IzvaranA AdhAre ja sthita thaIne rahe che. |33 se jahANAmae rukkhe siyA puDhavijAe puDhavisaMvuDDe puDhaviabhisamaNNAgae puDhavimeva abhibhUya ciTThai / evAmeva dhammA vi purisAdiyA jAva abhibhUya ciTThati / bhAvArtha :- jema koI vRkSa mATImAMthI utpanna thAya che, mATIthI ja vRddhi pAme che, mATInuM ja anugAmI bane che, ane mATImAM ja vyApta thaIne rahe che, tema badhA padArtho IzvarathI utpanna thAya che yAvata Izvarano Azraya laIne sthita thAya che. 34 se jahANAmae pukkharaNI siyA puDhavijAyA jAva puDhavimeva abhibhUya ciTThati / evAmeva dhammA vi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciTThati / bhAvArtha :- jema puSkariNI pRthvIthI utpanna thAya che ane yAvat aMte pRthvIno Azraya laIne sthita thAya che. tema sarva padArtho IzvarathI ja utpanna thAya che yAvat Izvarano Azraya laIne sthita thAya che. |35 se jahANAmae udagapukkhale siyA udagajAe jAva udagameva abhibhUya citttthti| evAmeva dhammA vi jAva purisameva abhibhUya ciTThati / zabdArtha:- 36 pujane = jaLanuM taLAva. bhAvArtha :- jema koI jaLanuM taLAva jaLathI ja utpanna thAya che, jaLathI ja vadhe che, jaLanuM anugAmI
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: puMDarIka _ [ 25 ] banIne, jaLane ja vyApta karIne rahe che, tema ja sarva padArtho IzvarathI utpanna thAya che, saMvardhita thAya che ane tenA anugAmI banIne, temAM ja vyApta thaIne rahe che. 36 se jahANAmae udagabubbue siyA udagajAe jAva udagameva abhibhUya citttthti| evAmeva dhammA vi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciTThati / zabdArtha:- 31LavuqNa = pANIno parapoTo. bhAvArtha :- jema koI pANIno parapoTo pANImAMthI utpanna thAya che, pANIthI ja vadhe che, pANInuM anugamana kare che ane aMte pANImAM ja vilIna thaI jAya che, tema ja sarva padArtho IzvarathI ja utpanna thAya che ane aMte temAM ja vilIna thaI jAya che. |37 jaM pi ya imaM samaNANaM NiggaMthANaM uddiTTha paNIyaM viaMjiyaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM, taM jahA- AyAro jAva diTThivAo, savvameyaM micchA, Na eyaM tahiyaM, Na eyaM AhattahiyaM / imaM saccaM, imaM tahiyaM, imaM AhatahiyaM, te evaM saNaM kuvvaMti, te evaM saNNaM saMThaveMti, te evaM saNNaM sovaTThavayaMti, tamevaM te tajjAiyaM dukkhaM NAiudRti sauNI paMjara jahA / zabdArtha -= uddiSTapaLIyaM = praNIta, banAveluM vinaMtiyaM = vyaMjita, pragaTa karAyela pAMgaNipiTaka tariya = tathya mahattayaM = yathAtathya, yathArtha saMi = saMjJA, mata saMtati = zikSA Ape che soviyaMti = sthApanA kare che saphaLI = zakunI-pakSI paMjara = piMjarAne bApha3ti = toDI zakatA nathI. bhAvArtha :- zramaNa-nigraMtho dvArA kathita, praNIta, temanA dvArA pragaTa thayelA AcArAMga sUtra yAvatuM daSTivAda sUtra parvatanA dvAdazAMga gaNipiTaka mithyA che, A satya nathI, tathya nathI, yathAtathya nathI. Izvara kartutvavAda ja satya che, tathya che, yathAtathya che. teo A prakAranI vicAra dhArA rAkhe che, A prakAranI vicAradhArAne sthApita kare che, A prakAre svamatanuM saMsthApana kare che. jema pakSI piMjarAne toDI zakyuM nathI tema ja Izvara kartutvavAdI tajjAtIya-durAgrahajanya duHkhanA kAraNabhUta karmasamUhane toDI zakatA nathI. 38 te No eyaM vippaDivedeti taM jahA- kiriyA i vA jAva aNirae tti vA / evaM te virUvarUvehiM kammasamAraMbhehiM virUvarUvAI kAmabhogAI samAraMbhai bhoyaNAe / evAmeva te aNAriyA vippaDivaNNA, taM saddahamANA jAva iti te No havvAe No pArAe, aMtarA kAmabhogesu visaNNA / tacce purisajjAe issarakAraNie tti Ahie / bhAvArtha:- izvara kartRtvavAdI A pramANe viparIta prarUpaNA kare che ke kriyA-akriyA, puNya-pApa, naraka ke narakathI bhinna koI gati nathI. teo vividha prakAranA kAmabhoganI prApti mATe vividha prakAranI pApapravRtti dvArA AraMbha samAraMbha kare che. A rIte teo anArya che, viparIta mAnyatAvALA che. teo viparIta mAnyatAnI ja zraddhA ane prarUpaNA karatA yAvatuM A pAra ke pele pAra pahoMcyA vinA vacce ja kAma bhogamAM phasAIne khedane pAme che. A rIte ahIM trIjA puruSa rUpe IzvarakartutvavAdikanuM kathana karyuM che.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) vivecanaH prastuta sUtromAM Izvara kartutvavAda ane mokSaprAptimAM tenI asaphaLatAnuM nirUpaNa che. Izvara kartavavAda- temanA matAnusAra samagra sRSTino kartA Izvara che. Izvara eka, sarvavyApI, nitya, sarvajJa ane sarvazaktimAna che. te potAnI icchAnusAra jIvone karmonuM phaLa Ape che, svarga-narakamAM mokale che. samagra sRSTinuM saMcAlana Izvara kare che. ajJo janturanIzo'yaM, AtmanaH sukhaduHkhayoH / Iktaraprerito gacchet, svarga vA ktabhrameva vA // A ajJAnI jIvamAM sukha prApti ke duHkha muktinI zakti nathI, potAnA sukha-duHkhano mAlika te svayaM nathI, paraMtu IzvaranI preraNAthI ja te svarga ke narakamAM jAya che ane sukha-du:kha prApta kare che. A prakAranI viparIta mAnyatAnA kAraNe teo jagatanI vicitratAnA kAraNabhUta kriyA-akriyA, puNya-pApa, karmabaMdha ane karma mukti Adi koI paNa tattvane svIkAratA nathI, tethI teo AraMbha samAraMbhamAM ane kAmabhogomAM ja pravRtta thaIne, anaMta karmabaMdha karIne ghora saMsAra sAgaramAM phasAI jAya che, te jIvo mokSa ke mokSamArgane prApta karI zakatA nathI. AtmAdvaitavAdIno samAveza paNa A tRtIya puruSanA varNanamAM ja thAya che. AtmasvaitavAdI- AtmAdvaitavAdI eka AtmAne ja samasta vizvanuM kAraNa kahe che. jema ke eka eva hi bhUtAtmA, bhUte bhUte vyavasthitaH / ekadhA bahudhA caiva, dRzyate jalacandravat // eka ja AtmA samasta prANIomAM sthita che. te eka hovA chatAM aneka kaLazonA jalamAM paDatA eka caMdranA aneka pratibiMbonI jema bhinna-bhinna dekhAya che. A jagatamAM je kAMI thaI gayuM che, thAya che ane thavAnuM che, te sarva AtmA ja che, jemAM pANIno parapoTo pANImaya che, mATInA vAsaNa mATImaya che, te ja rIte samasta vizva AtmA dvArA nirmita hovAthI AtmAmaya che. Izvara katvavAdI ane AtmAdvaitavAdI baMne jagatanA samasta kAryomAM puruSa eTale Izvara athavA AtmAne kAraNabhUta mAne che. tethI A adhyayananA puMDarIka-puSkariNI saMbaMdhI daSTAMta pUrvakanA varNanamAM te baMneno samAveza trIjA prakAranA puruSamAM thAya che. Izvara athavA AtmAne jagakartA mAnavA ucita nathI, kAraNa ke jagatkartA Izvara hoya, to prazna thAya ke Izvare konI icchAthI sRSTinuM sarjana karyuM ? ane IzvaranuM sarjana koNe karyuM? jo teNe anyanI preraNAthI sRSTinuM sarjana karyuM hoya ke IzvaranuM sarjana anya koIe karyuM hoya, to te vyaktie konI icchAthI sarjana karyuM? ane te vyaktine kaI vyaktie utpanna karI? A rIte samAdhAna karatAM-karatAM praznonI paraMparAno aMta Avato nathI. tethI anavasthA doSa Ave che ane icchA vinA ja svayaM sRSTinuM sarjana thayuM hoya ke IzvaranuM svataH sarjana thayuM hoya to A samasta saMsAranuM svataH ja sarjana thayuM che, tema mAnavuM yathAsaMgata che, paraMtu temAM kAMI Izvarane saMsAranA kartA mAnavAnI jarUra rahetI nathI. te uparAMta sRSTinA sarjanahAra Izvara hoya, to prazna thAya ke te Izvara sarAgI che ke vItarAgI? jo
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: puMDarIka _ 27 ] te sarAgI hoya, to te sAmAnya manuSya jevA ja che te sRSTinuM sarjana karI zake nahIM. jo te vItarAgI hoya, to A svarga-naraka rUpa vicitra sRSTinuM sarjana karI zake nahIM, vItarAgI puruSa eka jIvane puNyanI ane eka jIvane pApanI preraNA ApI zake nahIM. tethI spaSTa thAya che ke A sRSTinA sarjanahAra ke saMcAlaka Izvara Adi koI vyakti nathI. jIva potAnA karmajanya saMskAra pramANe zubhAzubha pravRtti kare che, pariNAme tadanusAra karmabaMdha karIne zubhAzubha gatimAM poteja paribhramaNa kare che. te ja rIte eka ja AtmAne mAnavo, te paNa yogya nathI. A jagatamAM jo eka ja AtmA hoya to mokSa prAptino puruSArtha nirarthaka jAya che. A lokamAM anaMta jIvonI vicitratA pratyakSa siddha che, tethI AtmAdvaitavAdanI mAnyatA paNa nyAyasaMgata nathI, te pratyakSa viruddha ane vyavahAra viruddha pratIta thAya che. cotho puruSa : niyativAdI :|39 ahAvare cautthe purisajAe NiyativAie tti Ahijjai / iha khalu pAINaM vA taheva jAva seNAvaiputtA vA; tesiM ca NaM egaie saDDI bhavai, kAma ta samaNA ya mAhaNA saMpahAriMsu gamaNAe jAva jahA me esa dhamme suakkhAe supaNNatte bhavai / bhAvArtha:- tyAra pachI have niyativAdI nAmanA cothA puruSanuM varNana karavAmAM Ave che. A manuSyalokamAM pUrva-pazcima vagere dizAomAM utpanna thayelA vividha manuSyo rahe che. temAM keTalAka Arya, keTalAka anArya hoya che. temAM koI rAjA, senApati, senApati putra vagerethI yukta rAjapariSada hoya che. te sabhAsadomAMthI koI puruSa zraddhAvAna hoya che. te zraddhAvAna puruSa dharmaprAptinI icchAthI koI zramaNa ke brAhmaNa pAse jAya che ane dharmanI prarUpaNA karanAra puruSa tene A pramANe kahe che- huM je uttama dharmano bodha ApuM chuM tene Apa pUrva puruSo dvArA samyaka prakAre prarUpita ane satya samajo. 40 iha khalu duve purisA bhavaMti- ege purise kiriyamAikkhai, ege purise NokiriyamAikkhai / je ya purise kiriyamAikkhai, je ya purise NokiriyamAikkhai, do vi te purisA tullA egaTThA kAraNamAvaNNA / bAle puNa evaM vippaDivedei kAraNamAvaNNe,taM jahA- jo ahamaMsi dukkhAmi vA soyAmi vA jUrAmi vA tippAmi vA piDAmi vA paritappAmi vA ahaM tamakAsI, paro vA jaM dukkhai vA soyai vA jUrai vA tippai vA piDDai vA paritappai vA paro eyamakAsi, evaM se bAle sakAraNaM vA parakAraNaM vA evaM vippaDivedei kAraNamAvaNNe / mehAvI puNa evaM vippaDivedei kAraNamAvaNNe- ahamaMsi dukkhAmi vA soyAmi vA jUrAmi vA tippAmi vA piDDAmi vA paritappAmi vA No ahametamakAsi paro vA jaM dukkhai vA jAva paritappai vA No paro eyamakAsi / evaM se mehAvI sakAraNaM vA parakAraNaM vA evaM vippaDivedei kAraNamAvaNNe / zArthaka- = kAraNane prApta thayelA. Izvara karma Adi siddhAMtane sukha-duHkhanuM kAraNa mAnanArA athavA niyatine sukha-duHkhanuM kAraNa mAnanArA. A rIte A zabdano be arthomAM be vAra prayoga thayo che.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 28 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) bhAvArtha - (niyativAdI A pramANe nirUpaNa kare che) A lokamAM be prakAranA puruSo hoya che- eka puruSa kriyAnuM kathana kare che jyAre bIjo puruSa kriyAnuM kathana karato nathI(kriyAno niSedha kare che). je puruSa kriyAnuM kathana kare che ane je puruSa kriyAno niSedha kare che, te baMne eka samAna che, eka ja arthavALA ane eka ja kAraNane prApta thayelA che.(arthAt te baMne niyati pramANe ja bole che.) niyativAdI potAnA siddhAMtane spaSTa kare che ke- sukha ane duHkhanA kAraNabhUta kALa, karma tathA Izvara Adine svIkAranArA ajJAnI loko ema samaje che ke huM je kaMI paNa duHkha pAmI rahyo chuM, zoka(ciMtA) karI rahyo chuM, duHkhamAM AtmaniMdA(pazcAtApa) karI rahyo chuM athavA zArIrika zaktino nAza karI rahyo chuM, pIDA pAmI rahyo chuM, saMtapta thaI rahyo chuM, te badhuM mArA karelA karmonuM ja phaLa che tathA bIjAo je duHkha pAme che, zoka kare che, AtmaniMdA kare che, zArIrika baLano nAza kare che, pIDA pAme che ke saMtapta thAya che, te teNe karelAM karmonuM phaLa che. A rIte te ajJAnI loko kALa, karma, Izvara Adine sukha-duHkhanuM kAraNa mAnIne potAnA tathA bIjAnA sukha-duHkhAdimAM pota-potAnA karmone kAraNabhUta mAne che. paraMtu niyatine sukha-duHkhanuM kAraNa mAnavAvALA buddhimAna puruSa to ema samaje che ke huM je kaMI duHkha bhogavuM chuM, zokamagna yAvatu saMtapta thAuM chuM, te badhuM mArA karelAM karmonuM phaLa nathI tathA bIjo puruSa je duHkha bhogave che yAvata saMtapta thAya che, te paNa teNe karelAM karmonuM phaLa nathI paNa A badho niyatino prabhAva che. A rIte buddhimAna puruSa sukha-duHkhanA kAraNabhUta niyatine ja svIkAre che, bIjA kAraNone svIkAratA nathI. 41 se bemi- pAINaM vA jAva je tasathAvarA pANA te evaM saMghAyamAvajjati, te evaM vipariyAyamAvajjati, te evaM vivegamAvajjati, te evaM vihANamAgacchaMti, te evaM saMgaiyati / uvehAe No eyaM vippaDivedeti, taM jahA- kiriyA i vA jAvaNirae i vA aNirae i vA / evaM te virUvarUvehiM kammasamAraMbhehiM virUvarUvAI kAmabhogAI samArabhaMti bhoyaNAe / evAmeva te aNAriyA vippaDivaNNA taM saddahamANA jAva iti te No havvAe No pArAe, aMtarA kAmabhogesu visaNNA / cautthe purisajAe NiyativAie tti Ahie / zadArtha:- saMpAyamAvali = zarIrane prApta thAya che niyiAyamAvati = bAla, yuvA Adi vividha paryAyone prApta thAya chefkaverAnI unnati = vivekane prApta thAya che- vivekavAna bane chevidALamItika vividha prakArone prApta kare che. bhAvArtha :- huM (niyativAdI) kahuM chuM ke pUrva Adi dizAomAM rahenArA je trasa ane sthAvara prANIo che, te niyatinA prabhAvathI ja audArika Adi zarIra saMghAtane prApta kare che, niyatinA prabhAvathI ja bAlya, yuvA ane vRddhAvasthA Adi paryAyone prApta kare che, niyatinA prabhAvathI ja zarIrathI alaga thAya che arthAtu mRtyu pAme che, niyatinA prabhAvathI ja kANA, kubaDA vagere vividha prakArone prApta kare che, niyatinA prabhAvathI ja vividha prakAranA sukha duHkha prApta kare che. (zAstrakAra kahe che ke-) A rIte sarva zubhAzubha kAryonA kAraNabhUta niyatine svIkAranArA niyativAdI kriyA-akriyA, puNya-pApa thAva naraka ke narakathI bhinna anya gatine mAnatA nathI. niyativAdIo
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: puMDarIka _ [ 29 ] vividha prakAranAM sAvadhakarmonAM anuSThAna karIne kAma-bhogano upabhoga kare che, tethI teo anArya che. niyativAdamAM zraddhA rAkhanArA teo A pAra ke pele pAra pahoMcyA vinA vacce ja kAma-bhogamAM phasAIne kheda pAme che. A rIte cothA puruSa rUpe niyativAdInuM kathana thayuM. 42 iccee cattAri purisajAyA NANApaNNA NANAchaMdA NANAsIlA NANAdiTThI NANAruI NANAraMbhA NANAajjhavasANasaMjuttA pahINapuvvasaMjogA AriyaM maggaM asaMpattA, iti te No havvAe No pArAe, aMtarA kAmabhogesu visaNNA / zabdArtha :- MITIYUT = bhinna-bhinna buddhivALA nALAchalA = bhinna-bhinna abhiprAyavALA pAlItA vividha prakAranA zIlavAnA vividha prakAranI rucinagAgavAnasaMguttA=vividha prakAranA adhyavasAyothI saMyukta padApuSya no T = pUrvasaMyogone choDelA. bhAvArtha:- A rIte pUrvokta cAre ya puruSo bhinna-bhinna buddhivALA, vibhinna abhiprAyavALA, vibhinna AcAravALA, vividha daSTi(darzana)vALA, vividha rucivALA, vividha prakAranA AraMbha-samAraMbha karanArA tathA vividha vicAradhArAvALA che, temaNe mAtA-pitA Adi gRhasthAzramanA pUrvasaMyogo choDI dIdhA che, paraMtu mokSa mArgane prApta thayA nathI. tethI teo A pAra ke pele pAra pahoMcyA vinA vacce ja kAma-bhogamAM Asakta banIne khedane pAme che. vivecanaH prastuta sUtromAM niyativAdanuM svarUpa tathA temanI mokSa prAptimAM asaphaLatAnuM nidarzana che. niyativAda- A matAnusAra samasta cara-acara jagata niyatithI ja baMdhAyeluM che. je kArya, jyAre, je rIte thavAnuM hoya che te ja rIte thAya che, honahAra pharanAra nathI. saMsAranA samasta prANIo je sukha-duHkhAdi bhogave che te sarva niyatikRta che. ghaNIvAra eka ja kAryasiddhi mATe be vyaktino samAna puruSArtha hovA chatAM baMnene samAna phaLa prApta thatuM nathI tethI spaSTa thAya che ke A jagatanI vicitratAnuM kAraNa kALa, svabhAva, Izvara, puruSArtha ke karmo nathI paraMtu sarvatra niyati ja kAraNabhUta che. A prakAranI mAnyatAthI teo kriyA-akriyA, puNya-pApa Adi tattvane svIkAratA nathI. teo nizcita paNe AraMbha-samAraMbhanA kAryomAM pravRtta thAya che, kAmabhogamAM Asakta banIne saMsAramAM phasAI jAya che. koI paNa kAryanI siddhimAM kAla, svabhAva, niyati, pUrvakRta karma ane vartamAnano puruSArtha te pAMce samavAya kAraNabhUta bane che. ekAMta niyatithI ja kAryasiddhi thatI nathI. eka niyatine ja mAnavAthI puruSArtha Adino niSedha thAya che ane tethI aneka doSonI saMbhAvanA che. A rIte tajIva tanzarIravAdI, paMca mahAbhUtavAdI ke AtmaSaSThavAdI, IzvarakartutvavAdI tathA niyativAdI, A cAre prakAranI mAnyatAne svIkAranArA puruSonI daSTi ja viparIta hovAthI teonI pravRtti paNa viparIta ja thAya che. teo dharmanI ArAdhanA mATe putra-parivAra Adi saMsArano tyAga karIne saMyamamArgamAM upasthita thAya che, paraMtu teo dharma-adharma, puNya-pApa, baMdha-mokSane svIkAratA na hovAthI ane viSayAsaktino tyAga thayo na hovAthI karmakSaya karI zakatA nathI, tethI teo A pAra ke pele pAra pahoMcyA vinA vacce ja kAmabhogamAM phasAI jAya che.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 | zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). padArtho ane saMbaMdhonI azaraNatA :43 se bemi pAINa vA jAva saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taM jahA- AriyA vege aNAriyA vege, uccAgoyA vege NIyAgoyA vege, kAyamaMtA vege hassamaMtA vege, suvaNNA vege duvaNNA vege, surUvA vege durUvA vege / tesiM ca NaM khettavatthUNi pariggahiyANi bhavaMti, taM jahA- appatarA vA bhujjatarA vA / tesiM ca NaM jaNa-jANavayAI pariggahiyAI bhavaMti, taM jahA- appatarA vA bhujjatarA vA; tahappagArehiM kulehiM Agamma abhibhUya ege bhikkhAyariyAe samuTThiyA / sato vA vi ege NAyao ya uvagaraNaM ca vippajahAya bhikkhAyariyAe samuTThiyA; asato vA vi ege NAyao vA aNAyao ya uvagaraNaM ca vippajahAya bhikkhAyariyAe samuTThiyA bhavati / bhAvArtha - (zrI sudharmA svAmI zrI jaMbUsvAmIne kahe che ke, he jaMbU! huM A pramANe kahuM chuM ke pUrva Adi cAre ya dizAomAM vividha prakAranA manuSyo nivAsa kare che, temAM keTalAka Arya hoya che, keTalAka anArya hoya che, keTalAka ucca gotranA ane keTalAka nIca gotranA hoya che, keTalAka manuSya UMcA ane keTalAka nIcA hoya che, keTalAkanA zarIrano raMga suMdara hoya che, keTalAkano asuMdara hoya che, keTalAka surUpa hoya che, keTalAka kurUpa hoya che. teoe potAnI mAlikImAM thoDAM athavA vadhAre khetara ane makAna vagere parigraharUpe grahaNa karelA hoya che, teoe potAnI mAlikImAM thoDA-ghaNAM mANaso ane dezone parigraharUpe grahaNa karelA hoya che. AvA vividha prakAranA kuLamAM janmelA manuSyomAMthI keTalAka manuSyo viSaya-bhoganI Asakti choDIne bhikSAvRtti dhAraNa karavAno nizcaya kare che. temAM keTalAka manuSyo vidyamAna svajana, parijana, tathA vibhinna bhogapabhoganA sAdhano ke dhana-dhAnyAdi vaibhavane choDIne bhikSAvRtti dhAraNa karavA tatpara bane che ane keTalAka manuSyo avidhamAna svajana, parijana tathA vibhinna bhogopabhoganA sAdhanono tyAga karIne bhikSAvRtti dhAraNa karavA tatpara thI 44 je te sato vA asato vA NAyao aNAyao ya uvagaraNaM ca vippajahAya bhikkhAyariyAe samuTThiyA / puvvAmeva tehiM NAyaM bhavai, taM jahA- iha khalu purise aNNamaNNaM mamaTThAe evaM vippaDivedei, taM jahA- khettaM me, vatthu me, hiraNNaM me, suvaNNaM ne, thai ne, thaine, varasane, dU,viData-thA-pa-ra-ga-notti--sinappvaal-rtt-rynn-sNtsaar-saavejj me, saddA me, rUvA me, gaMdhA me, rasA me, phAsA me |ete khalu me kAmabhogA, ahamavi etesiM / zabdArtha:- vasaM = kAMsya pAtra, kAMsAnA vAsaNa dUi = dUSya, vastra. bhAvArtha-je vidhamAna athavA avidhamAna svajana, parijana, vividha prakAranA bhogopabhoganA sAdhanono tyAga karIne bhikSAcarI mATe tatpara thAya che, te baMne prakAranA sAdhako pahelethI A rIte samajI gayA hoya che ke A lokamAM manuSyo potAnAthI bhinna para padArtho viSe mamatvanA kAraNe A pramANe mAne che ke A khetara, mAruM che, A makAna mAruM che, A cAMdI mArI che, A sonuM, dhana, dhAnya, kAMsAnA vAsaNo, bahumUlyavAna vastro tathA lokhaMDa AdidhAtu mArAM che, A pracura dhana, gAya, bheMsa Adi pazudhana, sonuM ratna, maNi, motI, zaMkha,
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: puMDarIka _ [ 31 ] zIlA, pravAla, lAlaratna-mUMgA, padmarAga vagere uttamottama sArabhUta padArtho mArA che, A karNapriya zabdo karanArA vAjiMtro mArA che, A suMdara ane rUpavAna padArtho mArA che, A attara, tela vagere sugaMdhita padArtho mArA che, A uttamottama svAdiSTa ane sarasa khAdya padArtho mArA che, A komaLa sparzavALA gAdI-takiyA vagere padArtho mArA che. uparokta padArtho mArA kAmabhoganA sAdhana che ane huM teno mAlika chuM. 45 se mehAvI puvvAmeva appaNA evaM samabhijANejjA, taM jahA- iha khalu mama aNNayare dukkhe rogAyaMke samuppajjejjA- aNiDhe akaMte appie asubhe, amaNuNNe amaNAme, dukkhe No suhe, se haMtA bhayaMtAro kAmabhogA ! imaM mama aNNayaraM dukkhaM rogAyaMkaM pariyAiyaha- aNiTuM akaMtaM appiyaM asubhaM amaNuNNaM amaNAmaM, dukkhaM No suha, jeNAha dukkhAmi vA soyAmi vA jhurAmi vA tippAmi vA piDDAmi vA paritappAmi vA: imAo te aNNayarAo dakkhAo rogAyaMkAo paDimoyaha aNidrAo jAva amaNAmAo, dukkhAo No suhAo / evAmeva No laddhapuvvaM bhavai / iha khalu kAmabhogA No tANAe vA saraNAe vA; purise vA egayA puvvi kAmabhoge vippajahai, kAmabhogA vA egayA puTvi purisaM vippajahaMti, aNNe khalu kAmabhogA, aNNo ahamaMsi; se kimaMga puNa vayaM aNNamaNNehiM kAmabhogehiM mucchAmo ? iti saMkhAe NaM vayaM kAmabhoge vippjhissaamo|| zabdArtha - ITyaM = tAva vagere sAmAnya roga, AtaMka-jIvaleNa bimArI gidde = aniSTa te = akAMta anaguche = amanojJa amaLAne = manane na game tevuM riyA = veMcIne laI lyo vinayaka mukta karo. viSphaLa = choDI de che. bhAvArtha :- (paraMtu)buddhimAna puruSo svayaM pahelethI ja samyaka prakAre jANe che ke mane je kAMI duHkha ke rogAtaMka utpanna thAya che, te duHkha, roga ke vyAdhi aniSTa, akAMta, apriya, azubha, amanojJa, adhika pIDAkArI, manovyathA karAvanAra hoya che, duHkharUpa hoya che, sukharUpa nathI, te samaye jo huM prArthanA karuM ke he bhayathI rakSaNa karanAra mArA dhanadhAnya Adi kAmabhogo ! mArA A aniSTa, akAMta, apriya, azubha, amanojJa, ati duHkhada, duHkharUpa athavA asukharUpa roga, vyAdhine tame vaheMcIne laI lyo, kAraNa ke huM A roga ane vyAdhithI bahu duHkhI thaI rahyo chuM, ciMtA ane zokathI vyAkuLa chuM, jhUrI rahyo chuM, zarIranI zakti kSINa karI rahyo chuM, pIDA bhogavuM chuM, atisaMtapta chuM, tethI tame badhA mane A aniSTa, akAMta, apriya, azubha, amanojJa, manovyathA karAvanAra, duHkharUpa ane asukharUpa mArA koI eka duHkhathI ke roga-vyAdhithI mane mukta karAvo ! to paNa te kAmabhogo ukta prArthanA sAMbhaLIne duHkhAdithI mukta karAvI de, evuM kyAre ya banatuM nathI. A saMsAramAM kAma bhogo rakSaNa karanArA nathI ke zaraNabhUta nathI. kAmabhoganA sAdhanabhUta padArthonA svAmI kyAreka svayaM kAmabhogane choDIne cAlyA jAya che, kyAreka te padArtho pahelA ja te puruSane choDI de che. A kAma-bhoga mArAthI bhinna che, huM tenAthI bhinna chuM. to pachI ApaNe svayaMthI bhinna evA kAma-bhogomAM zA mATe mUchita thavuM? A rIte samajIne ja ame kAmabhogono parityAga karazuM.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra (jIbhe zrutasTuMdha) 46 se mehAvI jANejjA bAhiraMgametaM, iNameva uvaNIyatarAgaM, taM jahA- mAyA me, piyA me, bhAyA me, bhajjA me, bhagiNi me, puttA me, dhUyA me, NattA me, suNhA me, pesA, sahA me, sayaNa-saMgaMtha saMthayA me, ee khalu Ayao, ahamavi etesiM / 32 = AGEArtha :- bahiraMgaM = jahAranA, dUranA uvaNIyatarAgaM = naTunA bhajjA strI dhUyA putrI pesA= preSya, hAsa NattA = jJAti 4na suNhA = putravadhU sahA bhitra sayaNa sva4na, pArivAri5 saMgaMtha = sagA saMbaMdhI saMdhuyA parithita, somapAzavANA. bhAvArtha :- te vivekazIla buddhimAna sAdhaka ema paNa jANe che ke A mArA nikaTanA svajano, mAtA, pitA, bhAI, jahena, patnI, putra, putrI che; noDa2-yAGa2, jJAtibhno, putravadhU, mitra, sva4na, sagA-saMbaMdhI ane paricita loko mArA jJAtijano che ane huM teono AtmIyajana chuM. 47 se mehAvI puvvAmeva appaNA evaM samabhijANejjA - iha khalu mama aNNayare dukkhe rogAyaMke samuppajjejjA- aNiTThe jAva dukkhe No suhe, se haMtA bhayaMtAro NAyao ! imaM mama aNNayaraM dukkhaM rogAyaMkaM pariyAiyaha- aNiTThaM jAva No suhaM, mAhaM dukkhAmi vA jAva paritappAmi vA, imAo me aNNayarAo dukkhAo rogAyaMkAo paDimoyaha aNiTThAo jAva No suhAo / evameva No laddhapuvvaM bhavai / siM vA vibhayaMtArANaM mama NAyayANaM aNNayare dukkhe rogAyaMke samuppajejjA aNiTThe jAva No suhe, se haMtA ahametesiM bhayaMtArANaM NAgayANaM imaM aNNataraM dukkhaM rogAyaMkaM pariyAiyAmi- aNi jAva No suhaM, mA me dukkhaMtu vA jAva paritappaMtu vA, imAo NaM aNNayarAo dukkhAo rogAyaMkAo parimoemi aNiTThAo jAva No suhAo / evAmeva No laddhapuvvaM bhavai / bhAvArtha :- tema chatAM te buddhimAna sAdhaka ema samaje che ke A jIvanamAM mane koI prakArano atyaMta duHkhakArI rogAtaMka utpanna thAya tyAre jo huM mArA svajanone prArthanA karuM ke- aho svajano ! mArA A aniSTha, apriya, duHkharUpa, asukharUpa duHkhakArI rogAtaMkane tame sahu barAbara vaheMcI lo, jethI huM A duHkhathI duHkhI yAvat atisaMtapta na thAuM athavA to Apa loko mane A aniSTha, pIDAkAraka rogAtaMkamAMthI koI paNa eka rogathI mukta karAvo. A pramANe kahevA chatAM te svajano mArA duHkhakArI rogAtaMkane vaheMcI le athavA mane AmAMthI koI paNa duHkhakArI rogAtaMkathI mukta karAve, tevuM kadApi banatuM nathI. athavA mArA te pUjya svajanone ja aniSTa, apriya yAvat duHkhakArI rogAtaMka utpanna thAya, to huM paNa te pUjya svajanonA aniSTa, apriya, asukharUpa te duHkhakArI rogAtaMkane bhAga pADIne laI luM ke jethI teo te duHkha rogAtaMkathI dukhita na thAya yAvat paritApita na thAya athavA to te duHkha rogAtaMkamAMthI koI paNa duHkha rogAtaMkathI te snehIjanone mukta karAvI dauM, tevuM paNa kadApi banatuM nathI. 48 aNNassa dukkhaM aNNo No pariyAiyai, aNNeNa kaDaM kamma aNNo No paDisaMvedei, patteyaM jAyai, patteyaM marai, patteyaM cayai, patteya uvavajjai, patteyaM jhaMjhA, For Private Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: puMDarIka . [ 73 ] patteyaM saNNA, patteyaM maNNA, evaM viNNU veyaNA iti khalu NAisaMjogA No tANAe vA No saraNAe vA, puriso vA egayA puvviM NAisaMyoge vippajahai, NAisaMyogA vA egayA puvvi purisaM vippajahaMti, aNNe khalu NAisaMyogA aNNo ahamaMsi, se kimaMga puNa vayaM aNNamaNNehiM NAisaMyogehiM mucchAmo ? iti saMkhAe NaM vayaM NAisaMjoge vippajahissAmo / zabdArtha - vattevuM = pratyeka, ekalA, vaya = tyAga kare che, sevavA ? = utpanna thAya che, phAMphA = kalaha, = ciMtana, viUbU = vidvAna, vecaT = vedanA, bApharsano = jJAti saMyoga, bhAvArtha :- vAstavamAM anyanA duHkhane anya vyakti vaheMcIne laI zakatI nathI. bIjAe karelAM karmanAM phaLa bIjA bhogavI zaktA nathI. pratyeka prANI ekalo ja janme che, AyuSya pUrNa thatAM ekalo ja mare che, pratyeka vyakti ekalI ja dhana-dhAnya vagere parigraha, zabdAdi viSayo ke mAtA-pitAnA saMyogono tyAga kare che, pratyeka vyakti ekalI ja vastuono upabhoga ke svIkAra kare che, pratyeka vyakti ekalI ja kalaha Adi kaSAyone grahaNa kare che, ekalI ja padArthonuM saMjJAna kare che. tathA pratyeka vyakti ekalI ciMtana-manana kare che, pratyeka vyakti ekalI vidvAna bane che, pratyeka vyakti ekalI ja pota-potAnA sukha duHkhano anubhava kare che, tethI svajano ke jJAtijano rakSaNa karanAra ke zaraNabhUta nathI. kyAreka krodhAdivaza ke mRtyu samaye manuSya pote ja svajanono saMyoga pahelethI choDI de che, kyAreka svajano paNa te puruSane pahelethI choDI de che, mATe svajanAdino saMyoga mArAthI bhinna che, huM paNa svajana Adi saMyogathI bhinna chuM.' to pachI mAre AtmAthI bhinna A svajanonA saMyogamAM zA mATe Asakta thavuM? A tattvano vicAra karIne te saMkalpa kare ke ame svajana saMyogano parityAga karazuM. 49 se mehAvI jANejjA bAhiragametaM; iNameva uvaNIyatarAgaM, taM jahA- hatthA me, pAyA me, bAhA me, urU me, udaraM me, sIsaM me, sIla me, Au me, balaM me, vaNNo ne, tathA me, chAyA che, to , ghaNuM me, yA ke, philma me, pAla ne, mananA jaMsi vayAo parijUrai taM jahA- AUo balAo vaNNAo tayAo chAyAo soyAo jAva phAsAo, susaMdhitA saMdhI visaMdhI bhavai, valitaraMge gAe bhavai, kiNhA kesA paliyA bhavaMti, jaMpi ya imaM sarIragaM urAlaM AhArovaciyaM eyaM pi ya me aNupuvveNaM vippajahiyavvaM bhavissai / zabdArtha:-3vaLatarA nikaTatama 3= jAMghata tvacA chAyA = kAMtiloyaM zrotra vaya= uMmara vadhatAM, uMmara vyatIta thatAM paribUra = jIrNa thatuM jAya che susaMdhatA = sughaTita, daDha patriya = zvetakeza. bhAvArtha - medhAvI sAdhaka e nizcitapaNe jANe che ke svajana Adino saMyoga to bAhya saMyoga che. te to AtmAthI bhinna che ja, paraMtu je atyaMta nikaTatama aMga che, jenA para prANI mamatva kare che ke- A mArA hAtha che, A mArA paga che, A mArI bhujAo che, A mAruM mastaka che, A mAruM peTa che, A mArI jAMgha che, A mAro sadAcAra che, A rIte mAruM AyuSya, mAruM baLa, mAro varNa, mArI cAmaDI, mArI kAMti, mArA kAna, mArA netro, mAruM nAka, mArI jIbha, mArI sparzendriya che, A prakAre prANI "mAruM mAruM" kare che, paraMtu uMmara
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ [34] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) vadhatAM A badhuM jIrNa-zIrNa thaI jAya che, tyAre manuSya potAnA AyuSyathI, baLathI, varNathI, cAmaDIthI, katithI, kAnathI, yAvata sparzathI kSINa thaI jAya che, sughaTita daDha saMdhio zithila thaI jAya che. zarIranI cAmaDI sukAI-saMkocAIne karacalIvALI thaI jAya che. kALA vALa sapheda thaI jAya che, AhArathI vRddhi pAmeluM audArika zarIra paNa kramazaH AyuSya pUrNa thatAM choDI devuM paDe che. 50 eyaM saMkhAe se bhikkhU bhikkhAyariyAe samuTThie duhao logaM jANejjA, taM jahA- jIvA ceva ajIvA ceva, tasA ceva thAvarA ceva / bhAvArtha :- A prakAranI vAstavikatAne jANIne bhikSAcaryA(saMyama sAdhanA) svIkAravA mATe upasthita thayelA te buddhimAna bhikSu lokane baMne prakAre jANI le che, jema ke- loka jIvarUpa che ane ajIvarUpa che tathA trasarUpa che ane sthAvararUpa che. vivecana : prastuta sUtromAM saMsAranA pratyeka saMbaMdho ane pratyeka padArthonI azaraNatAne spaSTa karI che. sAmAnya rIte saMsArI jIvo je kSetramAM janma dhAraNa kare che, je-je padArthono upabhoga kare che, jenI sAthe rahe che, temAM mamatvabhAva kare che ane te saMyogo parivartana pAme tyAre duHkhI thAya che. vAstavamAM koI patyi ne varoDA pADuM mANasa vastaphA huM caitanya svarUpI AtmA chuM, mAruM koI nathI ane huM paNa koIno nathI. AtmA caitanya svarUpa che ane zarIra paugalika che, zarIra mAruM nathI. zarIrathI saMbaMdhita mAtA-pitA Adi svajano mArA nathI ane paugalika koI paNa padArtho mArA nathI. je padArtho mArA nathI, te mArA mATe trANa-zaraNabhUta thaI zakatA nathI, duHkhathI mukta karAvI zakatA nathI. te ja rIte huM paNa koInA mATe trANa-zaraNabhUta thaI zakato nathI ke koIne duHkhathI mukta karAvI zakato nathI. pratyeka jIvo pota-potAnA karmone AdhIna che. karmAnusAra teno saMyoga-viyoga thAya che ane bhautika padArtho potAnA svabhAva pramANe parivartana pAme che. ApaNI icchA pramANe koI paNa jIva ke padArtho rahetA nathI. A prakAranI daDhatama vicAraNAthI ekatva bhAvanAnI paripakvatAthI ja sAdhakano vairAgyabhAva jAgRta thAya che, tenuM AtmasAmarthya pragaTa thAya che ane te sAdhaka sAdhanA mATe udyamavaMta banI jAya che. zramaNa-mAhaNa ane nigraMtha bhikSunuM svarUpa - |51 iha khalu gAratthA sAraMbhA sapariggahA / saMtegaiyA samaNa-mAhaNA sAraMbhA sapariggahA- je ime tasa-thAvarA pANA te sayaM samAraMbhaMti, aNNeNa vi samAraMbhAveMti, aNNaM pi samAraMbhaMtaM samaNujANaMti / iha khalu gAratthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegaiyA samaNa-mAhaNA vi sAraMbhA sapariggahA, je ime kAmabhogA sacittA vA acittA vA te sayaM ceva parigiNhaMti, aNNeNa vi parigiNhAveMti, aNNaM pi parigiNhataM samaNujANaMti / iha khalu gAratthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegaiyA samaNa-mAhaNA vi sAraMbhA
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: puMDarIka _ [ 35 ] sapariggahA, ahaM khalu aNAraMbhe apariggahe / je khalu gAratthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegaiyA samaNa-mAhaNA vi sAraMbhA sapariggahA, eesiM ceva NissAe baMbhaceraM carissAmo, kassa NaM taM heu ? jahA puvvaM tahA avara, jahA avaraM tahA puvvaM / aMjU cete aNuvarayA aNuvaTThiyA puNaravi tArisagA ceva / / zabdArtha - ra = gRhastha saraMbha = AraMbha sahita sarajAI = parigraha sahita aAraMbhe = AraMbharahita parivAre = parigraharahita jillA = nizrA-AzrayamAM puSya = pahelA navaraM = pachI ayvara = anuparata-doSothI avirata anuvAdiyA = anupasthita-je dharmamAM upasthita nathI te, bhAvArtha:- A lokamAM gRhastho AraMbha ane parigrahavALA hoya che, keTalAka zramaNo tathA brAhmaNo paNa AraMbha ane parigraha yukta hoya che, kAraNa ke teo trasa ane sthAvara prANIono svayaM AraMbha kare che, bIjA dvArA paNa AraMbha karAve che ane AraMbha karanArAnI anumodanA paNa kare che. A lokamAM gRhastho to AraMbha ane parigraha yukta hoya ja che, keTalAka zramaNo ane brAhmaNo paNa AraMbha ane parigrahayukta hoya che, kAraNa ke teo sacitta ane acitta baMne prakAranA kAmabhogo svayaM grahaNa kare che, bIjA pAse grahaNa karAve che tathA grahaNa karanArAnI anumodanA kare che. A lokamAM gRhastho AraMbha ane parigrahayukta hoya ja che. keTalAka zramaNo ane brAhmaNo paNa AraMbha parigrahayukta hoya che. (AvI sthitimAM AtmArthI saMyamI bhikSuvicAra kare che ke, huM (AraMtu dharmAnuyAyI muni) AraMbha ane parigraha rahita chuM. je gRhastho che, teo AraMbha parigraha sahita che, keTalAka zramaNazAkya bhikSu tathA brAhmaNo paNa AraMbha ane parigrahathI yukta che, tethI AraMbha-parigraha yukta pUrvokta gRhastho ane zramaNa-brAhmaNonA AzrayathI huM brahmacaryanuM(munijama)nuM pAlana karIza. prazna- AraMbhaparigraha sahita gRhastho ane keTalAka zramaNa brAhmaNonI nizrAmAM ja jyAre rahevAnuM che, to pachI teno tyAga karavAnuM zuM kAraNa che? uttara-gRhastha jema pahelAM AraMbha-parigraha sahita hoya che, tema pAchaLathI paNa AraMbha-parigraha sahita hoya che ane keTalAka zramaNo brAhmaNo paNa pravrajyA dhAraNa karatAM pahelAM jema AraMbha-parigrahayukta hoya che, te rIte pachI paNa AraMbha-parigrahamAM Asakta rahe che, AraMbha-parigrahathI nivRtta nathI, zuddha saMyamanuM AcaraNa karavA mATe udhamavaMta nathI. te zAkyAdi bhikSuo gRhastha tulya ja hoya che, tethI sAdhuoe evA puruSono Azraya levo paDe che arthAtu anAraMbhI ane aparigrahI banIne sAdhanAnA sAdhana bhUta zarIranA nirvAha mATe munine AhArAdi to teonI pAsethI ja prApta karavo paDe che. |52 je khalu gAratthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegaiyA samaNa-mAhaNA sAraMbhA sapariggahA, duhao pAvAI iti saMkhAe dohiM vi aMtehiM adissamANe iti bhikkhU rIejjA / se bemi- pAINaM vA paDINaM vA udINaM vA dAhiNaM vA evaM se pariNNAyakamme, evaM se vivegakamme, evaM se viyaMtakArae bhavatIti makkhAyaM / zabdArtha :- hissAne = adazyamAna, doSothIrahita thaIne rIpaLA = saMyamamAM pravRtti kare pariNaya-zna = parijJAta karmA, karmanA rahasyane jANanArA vivevane = karmabaMdhanathI rahita niyaMtajAra = karmono aMta karanAra.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 36 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) bhAvArtha :- AraMbha-parigraha sahita je gRhastho che tathA AraMbha ane parigrahayukta zramaNo ane brAhmaNo che, teo A baMne prakAre arthAt AraMbha ane parigrahanI kriyAothI athavA rAga ane dveSathI athavA svataH ane parataH pApakarma kare che. A pramANe jANIne sAdhu AraMbha ane parigraha athavA rAga ane dveSa baMnethI rahita thaI saMyamamAM pravRtti kare. saMkSepamAM kahuM chuM ke pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa, A cAreya dizAothI AvelA puruSomAMthI je pUrvokta vizeSatAyukta bhikSu AraMbha-parigraha rahita che, te karmanA rahasyane jANe che, te karmanA baMdhanathI rahita hoya che ane te karmono aMta karanArA thAya che. A pramANe zrI tIrthaMkaradeve kahyuM che. vivecana : prastuta sUtromAM zAkyAdi bhikSuo tathA nigraMthamuninA jIvana vyavahAranI tulanA karI che. zAkyAdi zramaNo tathA brAhmaNo potAnA jIvana nirvAha mATe svayaM AraMbha-samAraMbha kare che, hiMsaka pravRtti kare che, kAmabhoganuM sevana kare che. AvI pApakArI pravRtti bhikSAvRttinA svIkAra pUrve paNa karatA hatA ane bhikSAvRttinA svIkAra pachI paNa kare che, bIjA pAse karAve che ane tenI anumodanA paNa kare che. teo bhikSAcarInuM pAlana karavA chatAM paNa AraMbha-parigrahanA kAraNe gRhasthonI samAna ja che. nigraMtha munio saMyamamArgamAM praveza kare, tyArathI ja sarva prakAranI pApa pravRttino trikaraNa-triyoga sarvathA tyAga kare che. deha nirvAha mATe AraMbha-parigraha yukta gRhastho ke zramaNa-brAhmaNonA Azraye rahe che, paraMtu temAM Asakta thatA nathI. teo nirdoSapaNe prAsuka AhAra-pANI prApta karI saMyamapAlana kare che. teo karmasvarUpa, karmabaMdhanA kAraNo ane karmaphaLane jANe che, tethI karmabaMdhanA kAraNono tyAga karI kramazaH karmothI mukta thAya che. nigraMthamuni caryA - |53 tattha khalu bhagavayA chajjIvaNikAya heU paNNattA, taM jahA- puDhavikAiyA jAva tasakAiyA / se jahANAmae mama assAyaM daMDeNa vA aTThINa vA muTThINa vA leluNA vA kavAleNaM vA AuTTijjamANassa vA hammamANassa vA tajjijjamANassa vA tADijjamANassa vA paritAvijjamANassa vA kilAmijjamANassa vA uddavijjamANassa vA jAva lomukkhaNaNamAyamavi hiMsAkaraM dukkhaM bhayaM paDisaMvedemi, iccevaM jANa savve pANA jAva sattA daMDeNa vA jAva kavAleNa vA AuTTijjamANA vA hammamANA vA tajjijjamANA vA tADijjamANA vA pariyAvijjamANA vA kilAmijjamANA vA uddavijjamANA vA jAva lomukkhaNaNamAyamavi hiMsAkaraM dukkhaM bhayaM pddisNvedeti| evaM NaccA savve pANA jAva savve sattA Na haMtavvA, Na ajjAveyavvA, Na parighettavvA, Na pariyAveyavvA, Na uddaveyavvA / zabdArthaH- chIvAva = SaDUjIvanikAya, chakAyanA jIvone aThThA = hADakAthI netA = DhephAthI vAneda = ThIkarAthI gaTTAmA = mAratA rumamA = pITatA tannAnAgA = tarjanA,Thapako detA tAlijhamALa = tADanA karatA riyAlijhamALA = paritApanA pahoMcADatA nimijamAnA kilAmanA, kleza upajAvatA 3vijJAna = udvega upajAvatAM sAcuM = azAtA nomuluna
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: puMDarIka _ nIyavi = roma, rUMvADA ukheDavA mAtrathI paNa anAyabbA = AdhIna banAve tibbA = dAsa Adi banAve rilAyabbA = paritApa Ape, 3yabbA = udvigna kare. bhAvArtha:- sarvajJa bhagavAna tIrthakara deve SaDUjIvanikAya- cha prakAranA jIva samUhane karmabaMdhanA hetu kahyA che, jema ke- pRthvIkAyathI laIne trasakAya sudhInA cha prakAranA jIvono samUha che. jema koI vyakti mane daMDAthI, hADakAMthI, mukkAthI, DhephAM ke paththarathI, ThIkarA AdithI mAre, cAbuka AdithI mAre, pITe, AMgaLI dekhADIne dhamakAve, gusso kare, mAre ke satAve, kaleza kare, upadrava kare yAvatuM mAruM eka rUMvATuM paNa kheMce, to mane maravA jevuM duHkha ane bhayano anubhava thAya che. te ja rIte sarva prANI, bhUta, jIva ane sattvane paNa koI diMDAthI yAvatuM ThIkarAthI mAre, pITe, AMgaLI dekhADI dhamakAve, gusso kare, mAre, satAve, kaleza kare, upadrava kare thAvatuM tenuM eka rUMvATuM paNa kheMcavAmAM Ave, to te jIva paNa hiMsAkAraka duHkha ane bhayano anubhava kare che. A pramANe jANIne samasta prANI, bhUta, jIva, ane sattvanI hiMsA karavI na joIe, baLajabarIthI ApaNI AjJAnuM pAlana karAvavuM na joIe, baLajabarIthI pakaDIne tene dAsa-dAsI rUpe na rAkhavA joIe, koI prakAre saMtApa na Apavo joIe ane temane bhayabhIta na karavA joIe. 54 se bemi- je ya aIyA je ya paDupaNNA je ya AgamessA arahaMtA bhagavaMto savve te evamAikkhati, evaM bhArseti, evaM paNNati, evaM parUrveti- savve pANA jAva savve sattA Na haMtavvA, Na ajjhAveyavvA, Na parighetavvA, Na pariyAveyavvA, Na uddaveyavvA, esa dhamme dhuve Niie sAsae, samecca logaM kheyaNNehiM paveie / zabdArtha:- a = atIta-bhUtakALamAM thayelA paDupaUT = vartamAnamAM che gAmesA = bhaviSyamAM thaze. bhAvArtha:- huM (sudharmAsvAmI) kahuM chuM ke bhUtakALamAM RSabhadeva Adi je tIrthakara thaI gayA, vartamAnamAM sImaMdhara svAmI Adi je tIrthakaro che tathA bhaviSyamAM padmanAbha Adi je tIrthakara thaze; te sarva A ja upadeza Ape che; A ja bhASaNa kare che; A ja hetu, daSTAMta, yukti Adi dvArA samajAve che ane A ja prarUpaNA kare che ke koI paNa prANI, bhUta, jIva ane sattvanI hiMsA karavI nahIM, baLajabarIthI AjJA pAlana karAvavuM nahIM baLajabarIthI dAsa-dAsI rUpe pakaDIne ke kharIdIne rAkhavA nahIM, pIDA devI nahIM ane bhayabhIta ke herAna karavA nahIM. A ahiMsA dharma ja dhruva che, nitya che, zAzvata che. kevaLa jJAnanA prakAzamAM samasta lokone jANIne jIvonI pIDAne jANanArA khedajJa zrI tIrthakaroe A dharmanuM pratipAdana karyuM che. 55 evaM sebhikkhUvirae pANAivAyAo jAvavirae prigghaao| No daMtapakkhAlaNeNaM daMte pakkhAlejjA, No aMjaNaM, No vamaNaM, No dhUmaM No dhUmaNettaM pi Avie / zabdArtha-vira = virata tapAtai = daMtaprakSAlana-dAtaNathI paSAnenna = prakSAlana kare. ne Ava = svIkAra na kare. bhAvArtha :- A pramANe te bhikSu prANAtipAta (hiMsA)thI laIne parigraha parvatanA pAMce ya AzravothI virata thAya, dAtaNa Adi dAMta sApha karavAnA padArthothI dAMta sApha na kare, zobhA mATe AMkhamAM AMjaNa na AMje, davA laIne vamana na kare, vastro ane potAnA raheThANane dhupa AdithI sugaMdhita na kare tathA dhoti-neti kriyA paNa na kare.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) 56 se bhikkhU akirie alUsae akohe amANe amAe alobhe uvasaMte pariNivvuDe / jo AsaMsaM purao karejjA- imeNa me diTTheNa vA sueNa vA mueNa vA viNNAeNa vA imeNa vA sucariya tava-niyama-baMbhaceravAseNaM imeNa vA jAyAmAyAvuttie NaM dhammeNaM io cue peccA deve siyA kAmabhogANa vasavattI, siddhe vA adukkhamasubhe, ettha vi siyA, ettha vi No siyA / 38 zabdArtha :- anUsaN = ahiMsaka suyi tavaLiyamavaMmatteravAseLa = sucarita-sArI rIte Acarita tapa, niyama, brahmacarya vAsa dvArA pAyAmAyAvRtti = saMyamayAtrA mAtrAnI vRttine mATe Amamo= kAmabhogone vasavattI = vazavartI. bhAvArtha:- te bhikSu sAvadhakriyAothI rahita, jIvonI hiMsA rahita, krodha rahita, mAna rahita, mAyA-kapaTa rahita, lobha rahita, zAMta ane samAdhiyukta thaIne rahe. te bhikSu bhaviSya mATe koI paNa AkAMkSA na kare. jema ke-- meM je kAMI jJAna dvArA joyuM che, sAMbhaLyuM che, manana karyuM che, vizeSa prakAre jANyuM che tathA je A tapa, niyama, brahmacarya Adi cAritranuM samyaka AcaraNa karyuM che, temaja mokSayAtrAnA sAdhanarUpa dharmanuM pAlana karyuM che; A badhAM satkAryonAM phaLasvarUpe ahIMthI marIne paralokamAM samasta kAma-bhogano svAmI deva thAuM athavA huM badhAM duHkho tathA azubhakarmothI rahita banuM, A prakAre AzaMsA na kare kAraNa ke A rIte AkAMkSA rAkhavA chatAM kyAreka icchApUrti thAya che ane kyAreka thatI nathI, tethI sAdhu koI paNa prakAranI AkAMkSA na kare. |57 se bhikkhU saddehiM amucchie, rUvehiM amucchie, gaMdhehiM amucchie, rasehiM amucchie, phAsehiM amucchie, virae kohAo mANAo mAyAo lobhAo pejjAo dosAo kalahAo abbhakkhANAo pesuNNAo paraparivAyAo arairaIo mAyAmosAo micchAdaMsaNasallAo, iti se mahayA AyANAo uvasaMte uvaTThie paDivirae / = zabdArtha :- vasaMte = upazAMta vanAid = saMyamamAM upasthita divid = prati virata-pApathI nivRta. bhAvArtha :- je bhikSu manojJa zabda, rUpa, gaMdha, rasa temaja komaLa sparzamAM anAsakta rahe che tathA krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna(doSAropaNa), paizunya, paraniMdA, saMyamamAM ati ane asaMyamamAM rati, mAyAmRSA-kapaTasahita asatya ane mithyAdarzana rUpa zalyathI virata rahe che; te bhikSu ghaNA karmabaMdhanathI mukta thAya che, te susaMyamamAM udyata thAya che tathA pApothI nivRtta thAya che. 58 se bhikkhU je ime tasa thAvarA pANA bhavaMti te No sayaM samAraMbhai, jeva aNNehiM samAraMbhAvei, aNNe samArabhaMte vi Na samaNujANa, iti se mahayA AyANAo uvasaMte uvaTThie paDivirae / bhAvArtha :- je bhikSu trasa ane sthAvara prANIono svayaM samAraMbha karatA nathI, bIjA pAse karAvatA nathI ane samAraMbha karanAra vyaktinuM anumodana karatA nathI, te sAdhu ghaNA karmabaMdhathI mukta thAya che, zuddha saMyamamAM udhamavaMta thAya che ane pApa karmothI virata thAya che. For Private Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1 : puMDarIka 59 se bhikkhU je ime kAmabhogA sacittA vA acittA vA te No sayaM parigiNhai, Neva aNNeNa parigiNhAvei, aNNaM parigiNhataM pi Na samaNujANai, iti se mahayA AyANAo uvasaMte uvaTThie paDivirae / bhAvArtha :- je bhikSu sacitta ke acitta kAmabhoganA sAdhanono svayaM parigraha rAkhatA nathI, bIjA pAse parigraha rakhAvatA nathI ane parigraha rAkhanAranuM anumodana karatA nathI, te bhikSu ghaNA karmabaMdhathI mukta thAya che, zuddha saMyama pAlanamAM udyamavaMta thAya che ane pApakarmothI virata thAya che. 39 60 bhikkhU jaMpi ya imaM saMparAiyaM kammaM kajjai No taM sayaM karei, Neva aNNeNaM kAravei, aNNaM pi kareMtaM NANujANa, iti se mahayA AyANAo uvasaMte uvaTThie paDivirae / AGEArtha :- saMparAiyaM kammaM = saparAyi arbha, duSAya sahitanA durbha. bhAvArtha :- je bhikSu sAMparAyika karmabaMdha karatA nathI, bIjA pAse karAvatA nathI ane sAMparAyika karmabaMdha karanAranI anumodanA karatA nathI, te bhikSu ghaNA karmabaMdhathI mukta thAya che, te zuddhasaMyamamAM udhamavaMta thAya che ane pApathI virata thAya che. 61 se bhikkhU jaM puNa jANejjA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA assiM paDiyAe egaM sAhammiyaM samuddissa pANAI bhUyAiM jIvAiM sattAiM samArabbha samuddissa kIyaM pAmiccaM acchejaM aNisiTTha abhihaDaM AhaTTu uddesiya ceiyaM taM No sayaM bhuMjai, No aNNaNaM bhuMjAvei, aNNaM pi bhuMjaMtaM Na samaNujANai, iti se mahayA AdANAo uvasaMte uvaTThie paDivirae / zaGdhArtha :- pAmiccaM = udhAra sAvesuM acchejja = chInavI sIdhesuM aNisiddhaM = bhAgIhAranI svIkRti vinA sIdhenuM abhihaDaM = sAme lAvelu. bhAvArtha :- jo te bhikSu A pramANe jANe ke koI gRhasthe sAdhune dAna devAnA uddezyathI prANI, bhUta, jIva ane sattvano AraMbha karIne azana, pAna, khAdima ke svAdima rUpa cAre prakArano AhAra banAvyo che, kharIdyo che, koI pAsethI udhAra lIdho che, baLajabarIthI chInavI lIdho che, tenA mAlikane pUchyA vinA ja laI lIdho che, sAdhunI sanmukha lAvyA che, A prakAranA auddezika Adi doSayukta te sadoSa AhAranuM bhikSu pote sevana na kare, bIjA sAdhuone paNa te AhAranuM sevana na karAve ane te sadoSa AhAranuM sevana karanAranI anumodanA na kare. A prakAranA sadoSa AhAra tyAgI te bhikSu ghaNA karmabaMdhathI mukta thAya che, te zuddha saMyama pAlanamAM udhamavaMta thAya che ane pApakarmothI virata thAya che. 62 se bhikkhu aha puNa evaM jANejjA, taM jahA - vijjai tesi parakkame jassaTThAe ceiyaM siyA, taM jahA- appaNo se puttANaM, dhUyANaM, suNhANaM, dhAINaM, NAINaM, rAINaM, dAsANaM, dAsINaM kammakarANaM, kammakarINaM, AesAe, puDho paheNAe, sAmAsAe, pAyarAsAe, saNNihisaMNNicao kajjai, ihamegesiM mANavANaM bhoyaNAe / tattha bhikkhU parakaDa For Private Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 40 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). paraNiTThiyaM uggamuppAyaNesaNAsuddhaM satthAIyaM satthapariNAmiyaM avihiMsiyaM esiyaM vesiyaM sAmudANiyaM [paNNamasaNaM] chaNNamaNNaM kAraNaTThA pamANajuttaM akkhovaMjaNa vaNalevaNabhUyaM saMjamajAyAmAyAvattiyaM bilamiva paNNagabhUeNaM appANeNaM AhAraM AhArejjA, taM jahA- aNNaM aNNakAle, pANaM pANakAle, vatthaM vatthakAle, leNaM leNakAle, sayaNaM sayaNakAle / zabdArtha:- mANasA = atithine mATe sAmAsA = sAMjanA bhojana mATe pAyAnA = prAtaHkALa savAranA nAstA mATe banAveluM jayiMtra banAveluM vihiMsikaM = nirjIva siya = eSaNAthI prApta vasiya = sAdhuvezane kAraNe maLeluM mukAyuM = mAdhukarI (bhikSA) vRttithI maLeluM chavmavu @TRUTTacha kAraNomAMthI koI paNa kAraNathI avorvanana = gADAnA paiDAnI dharIne tela uMjavA samAna vakhatevApUrva = vraNa (ghAva) para lepa lagADavA samAna, vinavaghaNa bhUkha = bila(dara)mAM praveza karatA sApanI samAna, dhamaeN = dharmane. bhAvArtha :- jo sAdhu A pramANe jANe ke gRhastha bIjA mATe AhAra banAvyo che, jema ke- gRhastha potAnAM putro, putrIo, putravadhUo, dhAtrIo, jJAtijano, svajano, rAjapuruSo, dAsa, dAsI, karmacArI-nokara, nokarANI tathA atithi ke koI bIjA sthAne mokalavA mATe, sAMjanA bhojana mATe athavA prAtaHkAlanA nAstA mATe ke anya paNa koI manuSyonA nimitte A AhAra banAvyo che, rAkhI mUkyo che. sAdhu bIjA dvArA bIjA mATe banAvelA te AhArane paNa ugama, utpAdano ane eSaNA doSathI rahita, zuddha ane agni Adi zastra dvArA pariNata thavAthI prAsuka-aceta hoya tyAre tene ahiMsaka vRttithI arthAt Isamiti yukta cAlIne, bhikSAvRttithI prApta, sAdhunA vezanI maryAdAthI prApta, sAmudAnika bhikSAthI prApta, vaiyAvRtya Adi cha kAraNomAMthI koI paNa kAraNathI, pramANopeta AhAra grahaNa kare. gADI calAvavA mATe tenI dharImAM nAMkhavAmAM AvatA tela tathA ghA para lagAvelA malamanI jema kevaLa saMyamayAtrAnA nirvAha arthe grAhya azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa caturvidha AhAranuM daramAM praveza karatAM sApanI jema svAda mANyA vagara ja asvAda bhAve sevana kare, te bhikSu annakALamAM AhAranuM pAnakALamAM pANInuM vastra paridhAna kALamAM vastranuM, makAnamAM praveza ke nivAsanA samaye makAnanuM, zayanakALamAM zayyAnuM grahaNa karIne, teno upayoga kare che. 63 se bhikkhU mAyaNNe aNNayariM disaMvA aNudisaMvA paDivaNNe dhamma Aikkhe, vibhae, kiTTe; uvaTThiesu vA aNuvaTThiesu vA sussUsamANesu paveyae / saMtiM viratiM uvasama NivvANaM soyaviya ajjaviyaM maddaviyaM lAghaviyaM aNaivAiyaM savvesiM pANANaM savvasiM bhUyANaM savvesiM jIvANaM savvesiM sattANaM aNuvIi kiTTae dhmm| bhAvArtha:- te bhikSu AhAra, upadhi, zayana, svAdhyAya, dhyAna Adi pratyeka sAdhu caryAnI mAtrA temaja vidhinA jJAtA thaIne dizA ke anudizAmAM vicaratAM dharmano upadeza Ape, sAvadha-niravano vibhAga karIne pratipAdana kare, dharmanA phaLanuM kathana kare. dharmamAM upasthita ke anupasthita arthAtu dharmamAM joDAyelA ke nahIM joDAyelA koI paNa sAMbhaLavA mATe upasthita thayelA zrotAonA kalyANa mATe dharmanuM pratipAdana kare. bhikSa prasaMgonusAra A viSayomAMthI koI viSaya para upadeza Ape jema ke- samasta
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1 : puMDarIka klezopazamarUpa zAMti, prANAtipAtAdi pApasthAnathI nivRtti rUpa virati, kaSAyonA zamanarUpa upazama, samasta duHkhothI muktirUpa nirvANa, mananI zuddhi rUpa zauca, saraLatA, komaLatA, laghutA, niSparigrahatA tathA sarva prANI, bhUta, jIva ane sattvanA kalyANano vicAra karIne ahiMsA pradhAna dharma kahe upadeza Ape. 64 se bhikkhU dhammaM kiTTamANe No aNNassa heThaM dhammaM AikkhejjA, No pANassa he dhammaM AikkhejjA, No vatthassa heuM dhammaM AikkhejjA, No leNassa heu dhammaM AikkhejjA, No sayaNassa heuM dhammaM AikkhejjA, jo aNNesiM virUvarUvANaM kAmabhogANaM heDaM dhammamAikkhejjA, agilAe dhammamAikkhejjA, gaNNattha kammaNijjaraTThayAe dhammaM AikkhejjA / zabdArtha:- AzlekhkhA = kahe mabhinnadayAQ = karma nirjarA mATe. bhAvArtha :- dharmano upadeza ApatA te sAdhu AhAra prApti mATe, pANInI prApti mATe, vastra prApti mATe, makAna ke zayyA prApti mATe tathA vividha prakAranA indriya viSayonI prApti mATe dharma kathA na kare. aglAnabhAve karmanI nirjarAnA uddeza sivAya anya koI paNa phaLanI AkAMkSAthI dharmopadeza na kare. = 65 iha khalu tassa bhikkhussa aMtiyaM dhammaM soccA Nisamma uTThAya vIrA assi dhamme samuTThiyA, je tassa bhikkhussa aMtiyaM dhammaM soccA Nisamma sammaM uTThANeNaM uTThAya vIrA assi dhamme samuTThiyA, te evaM savvovagayA, te evaM savvovarayA, te evaM savvovasaMtA, te evaM savvattAe pariNivvuDe tti bemi / 41 zabdArtha:- savyovanavA = sarvopagata, samyagdarzanAdi mokSa prAptinA sarva kAraNone prApta karIne saovayA = sarvAtmanA uparata. bhAvArtha :- A jagatamAM te bhikSu pAsethI dharma sAMbhaLIne, tenA para vicAra karIne vIra puruSa ja A Arhata dharmamAM upasthita--dIkSita thAya che. je vIra sAdhaka te bhikSu pAsethI dharmane sAMbhaLIne, samajIne samyaka prakAre munidharmanuM AcaraNa karavA mATe ughata thaIne A Arhata dharmamAM dIkSita thAya che, te samyagdarzanAdi samasta mokSa kAraNonI nikaTa pahoMcI jAya che, samasta pApa sthAnothI uparata thaI jAya che, te sarva kaSAyothI upazAMta thaI jAya che, temaja te samasta karmono kSaya karIne parinirvANane prApta kare che. 66 evaM se bhikkhu dhammaTThI dhammaviU NiyAgapaDivaNNe, se jaheyaM buiyaM, aduvA patte paumavarapoMDarIyaM aduvA apatte paumavarapoMDarIyaM / bhAvArtha:- A rIte pUrvokta vizeSaNayukta te bhikSu dharmArthI--zruta ane cAritradharmanI ja icchA rAkhanArA, dharmanA jJAtA hoya che ane te saMyama ke mokSane prApta kare che. AvA bhikSu, pUrvokta puruSomAMthI pAMcamA puruSanI samAna che. te bhikSu zreSTha puMDarIka sama nirvANane prApta kare che. te nivArNane prApta na kare to paNa te sarvazreSTha puruSa che. 67 evaM se bhikkhU pariNNAyakamme pariNNAyasaMge pariNNAyagihavAse uvasaMte samie sahie sayA jae / se eyaM vayaNijje taM jahA- samaNe ti vA mAhaNe ti For Private Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 42 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). vA khaMte ti vA daMte ti vA gutte ti vA mutte ti vA isI ti vA muNI ti vA kaI ti vA vidU ti vA bhikkhU ti vA lUhe ti vA tIraTThI ti vA caraNakaraNapAraviu tti bemi| zabdArtha :- raNAvAva = gRhavAsano tyAgI pharI= RSi = kRti nU = rukSatArI = tIrArthI, kinAre javAnI icchAvALA varakhavarAvAvajha = caraNa-karaNa pAravid, mULaguNa-uttaraguNanA pArane jANanAra. bhAvArtha :- A prakAranA bhikSu karmasvarUpanA parijJAtA, bAhya-atyaMtara saMbaMdhanA parijJAtA, tathA gRhavAsanA parijJAtA thaI jAya che. te indriya ane mananA viSayonuM upazamana karavAthI upazAMta, paMcasamitiothI yukta, jJAnAdithI yukta ane sadaiva saMyamamAM prayatnazIla hoya che. te bhikSuo karmakSaya mATe zrama karatA hovAthI zramaNa, prANIonI hiMsA na karavAno upadeza ApatA hovAthI mAhaNa temaja brahmacarya niSTha hovAthI brAhmaNa, kSamAzIla hovAthI zAMta, indriya ane mananuM damana karatA hovAthI dAMta, mana, vacana, kAyAnI zubhAzubha pravRttithI rahita hovAthI gupta, karmabaMdhanA kAraNothI mukta, viziSTa tapazcaryAnI ArAdhanA karatA hovAthI traSi, jagatanI saikAlika sthitinuM manana karatA hovAthI muni, satkAryo karatA hovAthI kuti, vidhAsaMpanna hovAthI vidvAna, bhikSAcarIthI nirvAha karatA hovAthI bhikSu, koI paNa padArthamAM sneha rUpa Asakti nahIM rAkhatA hovAthI tathA AMta-prAMta AhAra grahaNa karatA hovAthI rUkSa, saMsAra sAgarane taravAnI kAmanA hovAthI tIrArthI tathA mULa guNa-uttaraguNarUpa caraNa-karaNanA pAragAmI kahevAya che. te pramANe huM kahuM chuM. vivecana : prastuta sUtromAM nigraMtha municaryAnuM vistRta varNana che. temAM sahu prathama ahiMsA dharmanI saikAlika zAzvatatAne spaSTa karI che. - pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane beindriyathI paMcendriya parvatanA trasa jIvo, A cha e prakAranA saMsArI jIvomAM gati, jAti, indriyAdinI apekSAe vibhinnatA hovA chatAM te pratyeka jIvonuM cetanya tattva eka samAna che. dareka jIvo jIvana icche che. mRtyune icchatA nathI, tethI nAnA ke moTA koI paNa jIvonI hiMsA na karavI te ja jinezvarano dharma che. na hatadhyA, mALA - jinezvara kathita ahiMsA dharmamAM ahiMsAnI vyAkhyA vistRta che. jIvone mArI nAkhavA te mAtra hiMsA nathI, te jIvone prApta thayelI pAMca indriyo, mana, vacana, kAyA, zvAsozvAsa ane AyuSya, A daza prANamAMthI koI paNa prANano nAza karavo te prANAtipAta-hiMsA che tethI ja te jIvone haNavA, AdhIna banAvavA, pakaDI rAkhavA, paritApa pahoMcADavA rUpa pravRttio paNa hiMsA ja che. | sarva prakAranI hiMsAnA tyAga rUpa ahiMsAdharma trikAla zAzvata che. nigraMtha municaryAnA pratyeka niyamonA pAlanano mukhya uddeza ahiMsAdharmanI ArAdhanA ja che. AhAra vidhi- ahiMsAdharmanI ArAdhanA karatA muni AdhAkarmI, audezika Adi 42, 47, 96 doSa rahita AhAra grahaNa kare.(gocarInA doSo saMbaMdhI vistRta vivecana mATe juo zrI dazavaikAlika sUtra) grahaNa karelA prAsuka, nirdoSa ane pramANopeta AhArane rasendriyanI Asakti vinA mAtra deha nirvAha
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: puMDarIka _ mATe ja bhogave. sUtrakAre tenA mATe be daSTAMta ApyA che. gADAnA uMjana athavA ghA para lagAvelA malamanI jema sudhAvedanIyanI pIDAne zAMta karavA mATe ja muni AhAra kare che. daramAM praveza karato sarpa potAnA dehanI surakSA mATe ADI-avaLI gati karyA vinA sIdho, saDasaDATa praveza karI jAya che, tema muni paNa svAdanA lakSe AhArane mamaLAve nahIM. - sAdhucaryAmAM nirdoSa AhAranI prApti kaThina che. te ja rIte prApta thayelA AhArane anAsakta bhAve bhogavavo, te atyaMta kaThinatama che. te uparAMta nigraMtha muni zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza, A pAMca indriyonA viSayomAM anAsakta, zarIranI zobhA vibhuSA Adi sarva anAcArono tyAga karanAra bhaviSyakAlanI AkAMkSA ke lAlasA na rAkhanAra hoya che. A rIte sAdhu samasta pApa pravRttino sarvathA tyAga karIne kSamA Adi daza prakAranA zramaNa dharmanI ArAdhanA kare ane koI paNa prakAranI kAmanA vinA, aglAna bhAve jagajIvone zuddha ahiMsAdharmano upadeza Ape. je muni sUtrokta samasta municaryAnuM pAlana kare che, te ghaNA karmabaMdhathI mukta thAya che, saMyata bhAvamAM paripakava bane che kramazaH sarva karmono kSaya karIne nirvANane prApta kare che. je muni jala ane kIcaDathI nirlepa puMDarIkanI jema bhautika bhAvothI nirlepa rahe che te ja nirvANane prApta kare che ane te sarvazreSTha che. aMtima sUtramAM sUtrakAre nigraMtha munio mATe aneka guNavAcaka bhikSanA paryAyavAcI nAmono prayoga karyo che, te zabdonuM tAtparya bhAvArthathI spaSTa che. te prathama adhyayana saMpUrNa
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 44] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). bIjuMadhyayanA ********* paricaya ***** A adhyayananuM nAma kiyAsthAna che. kriyA-citte tikriyA je karAya che te kriyA, je karmabaMdhanuM kAraNa che, te kriyA. halana, calana, kaMpana, spaMdana Adi pravRttine paNa kriyA kahe che. jaina dArzanikoe kriyAnA be bheda kahyA che- dravya kriyA ane bhAvakriyA. 1. dravya kriyA- saceta ke aceta dravyamAM prayatnapUrvaka ke sahajarUpe, upayogapUrvaka ke upayoga vinA, je pariNamana thayA kare che, te dravyakriyA che. 2. bhAva kiyA- jIvanA pariNAma anusAra vividha pravRttio thAya, te bhAvakriyA che. bhAvakriyAnA ATha bheda che. (1) prayoga kriyA- mana, vacana, kAyA, A traNe yoganI pravRttirUpa kriyA. (2) upAya kiyA- ghaTa-paTa AdinA nirmANa mATe thatI upAyarUpa kriyA. (3) karaNIya kiyA- je vastu mATe jevo prayoga karavo Avazyaka hoya tevo prayoga karavo, jema ke- ghaTa nirmANa karavA mATe mATImAM ja prayoga karavo paDe, pattharamAM prayoga karavAthI ghaTa banato nathI. A rIte karavA yogya kriyA, te karaNIya kriyA. (4) samadAna kiyA- je kriyA dvArA prakRti, sthiti, anubhAga ane pradezabaMdha 35 cAra prakArano baMdha samudAya rUpe thAya, te samudAna kriyA che. pahelAthI dazamA guNasthAnavartI jIvonI kriyA samudAna kriyA che. (5) IryApathikakriyA-kaSAya rahita kevaLa yoganI pravRtti. agiyAramA, bAramA ane teramA guNasthAnavartI vItarAgI jIvonI kriyA. (6) samyakatva kiyA- samyakatvI jIvonI kriyA. (7) mithyAtva kiyA- mithyAtvI jIvonI kriyA. (8) samyagu-mithyA kriyA- mizra daSTivALA jIvonI kriyA. prastuta adhyayanamAM karmabaMdhanA kAraNabhUta kaSAya sahitanA bAra kriyAsthAna ane kaSAya rahitanuM eka kriyA sthAna, kula tera kriyA sthAnanuM varNana hovAthI tenuM phiyAsthAna nAma sArthaka che. - kriyAsthAna saMbaMdhita dharmapakSa, adharmapakSa ane mizrapakSa, tenA saMbaMdhI jIvo, tenI vRtti, pravRtti ane pariNAmanuM vistRta vizleSaNa A adhyayananI vizeSatA che. sAdhako adharmayukta bAra kriyA sthAnono tyAga karIne kaSAya rahita banIne dharmayukta kriyAsthAnane prApta karI kramazaH sarva karmono kSaya karIne siddha gatine prApta kare, te ja teno uddezya che.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: phiyAsthAna, / 45 / bIjuM adhyayana kriyAsthAnA 6666666666666666666666666 madhyayana prAraMbha:| 1 suyaM me AusaM teNaM bhagavayA evamakkhAyaM- iha khalu kiriyAThANe NAma ajjhayaNe, tassa NaM ayamaDhe- iha khalu saMjUheNaM duve ThANA evamAhijjati, taM jahAdhamme ceva, adhamme ceva, uvasaMte ceva aNuvasaMte ceva / tattha NaM je se paDhamassa ThANassa adhammapakkhassa vibhaMge tassa NaM ayamaDheiha khalu pAINaM vA paDINaM vA udINaM vA dAhiNaM vA saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taM jahA- AriyA vege, aNAriyA vege, uccAgoyA vege, NIyAgoyA vege, kAyamaMtA vege, hassamaMtA vege, suvaNNA vege, duvaNNA vege, surUvA vage, durUvA vege / tesiM ca NaM imaM eyArUvaM daMDasamAdANaM saMpehAe, taM jahA- Neraiesu tirikkhajoNiesu mANusesu devesu je yAvaNNe tahappagArA pANA viNNU veyaNaM veyaMti / tesiM pi ya NaM imAI terasa kiriyAThANAI bhavaMtIti makkhAyaM, taMjahA- aTThAdaMDe aNaTThAdaMDe, hiMsAdaMDe, akamhAdaMDe, diTThivipariyAsiyAdaMDe, mosavattie, adiNNAdANavattie, ajjhatthavattie, mANavattie, mittadosavattie, mAyAvattie, lobhavattie, iriyAvahie / zArtha :- saMjUheNaM = sAmAnyathI, saMkSepamA aNuvasaMte = anupazAta daMDasamAdANaM = hiMsAtma Aya29 kiriyAThANAI = jiyA sthAna akamhAdaMDe = masbhAta diTThivipariyAsiyAdaMDe = dRSTi viparyAsa mosavattie = bhuSA pratyayi adiNNAdANavattie = mahattahAna pratyAyika ajjhatthavattie = adhyAtmapratyayi iriyAvahie = pithi. bhAvArtha :- he AyuSyamAna ! meM sAMbhaLyuM che ke zramaNa bhagavAna mahAvIre A pramANe kahyuM che ke- A nigraMtha pravacanamAM kriyAsthAna nAmanuM adhyayana che, teno bhAva A pramANe che- A lokamAM sAmAnya rUpe be sthAna che, eka dharmasthAna ane bIjuM adharmasthAna athavA eka upazAMtasthAna ane bIjuM anupazAMta sthAna. A baMne sthAnamAMthI prathama sthAna adharmapakSanuM kathana A pramANe che- A lokamAM pUrva, pazcima, uttara ane dakSiNa, A cAre dizAomAM anekavidha manuSyo rahe che, temAM keTalAka Aryo ane keTalAka anAryo hoya che, keTalAka uccagotrIya ane keTalAka nIcagotrIya hoya che, keTalAka UMcA ane keTalAka ThIMgaNA hoya che, keTalAka suMdara varNavAna ane keTalAka asuMdara varNavALA hoya che, keTalAka svarUpavAna ane keTalAka kadarUpA hoya che. te Arya Adi manuSyomAM hiMsAtmaka AcaraNa-pApa pravRttinI icchA jovA maLe che. nArakIomAM, tiryacomAM, manuSyomAM ane devomAM je-je prakAranA prANIo ane vijJa-vizeSa vijJAnavALA jIvo che te
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUcagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) sukha-duHkhanuM vedana kare che, te jIvomAM A tera prakAranAM kriyAsthAna avazya hoya che, evuM zrI tIrthaMkara deve kahyuM che. te kriyAsthAno A pramANe che- 46 (1) arthadaMDa- prayojana pUrvaka thatI pApa pravRtti (ra) anarthadaMDa- niSprayojana thatI pApa pravRtti (3) hiMsA daMDa- jIva hiMsA (4) akasmAt daMDa- acAnaka thatI pApa pravRtti (5) daSTi viparyAsa daMDadRSTi bhramathI thatI pApa kriyA, (6) mRSA pratyayika- asatya bhASaNathI lAgatI kriyA (7) adattAdAna pratyayika-- corIthI lAgatI kriyA (8) adhyAtma kriyA- aprazasta pariNAmothI lAgatI kriyA (9) mAna pratyayika- abhimAnathI lAgatI kriyA (10) mitradveSa pratyayika- mitro sAthe dveSa rAkhavAthI lAgatI kriyA (11) mAyA pratyayika- chaLa-kapaTathI lAgatI kriyA (12) lobha pratyayika- lobhanA nimittathI lAgatI kriyA (13) ipithika kriyA- vItarAgI AtmAone yoga pravRttithI lAgatI kriyA. vivecana : prastuta sUtra viSayanI utthAnikA rUpa che. kriyAsthAnanA vistRta vivecana pUrve sUtrakAre kriyAsthAnanA AdhArarUpa dharmapakSa adharmapakSa tathA kriyAsthAnane prApta thanArA jIvonuM kathana karyuM che. purve tAja... :- sAmAnya rIte jagatanA sarva jIvo be sthAnamAM samAviSTa che- dharmasthAna ane adharmasthAna. dharmasthAna kaSAyonA upazamanarUpa che, tethI te upazamasthAna ane adharmasthAna kaSAyonA udayarUpa che, tethI te anupazamasthAna kahevAya che. je jIvomAM zubhabhAva hoya, te dharmasthAnamAM sthita hoya che ane je jIvomAM azubhabhAva hoya athavA je jIvo pApapravRttinI icchAvALA hoya, te adharmasthAnamAM sthita hoya che. Arya-anArya Adi vividha prakAranA manuSyo temaja nArakI, tiryaMca, manuSya ane deva, A cAre gatinA jIvo prAyaH adharmasthAnamAM sthita hoya che. kriyAsthAna :- (1) koI paNa kriyA ke pravRttinuM sthAna, te kriyAsthAna che. (2) karmabaMdhanA upAdAna kAraNa ke nimitta kAraNane kriyAsthAna kahe che. (3) je nimittathI koI paNa kriyA thAya, te kriyAsthAna che. sukha-duHkhanuM vedana karatA cAre gatinA samasta saMsArI jIvomAM sUtrokta tera kriyAsthAnamAMthI koI paNa eka ke aneka kriyAsthAna hoya che. viSNu veyAM veyaMti :- vizeSa vijJAnapUrvaka sukha-duHkha Adi vedanAnuM vedana karanArA eTale ke saMkSI jIvone A tera kriyAo hoya che. koi paNa saMsArI jIva tera kriyAsthAnamAMthI koI paNa eka ke aneka kriyAsthAnamAM sthita hoya che ane te kriyAsthAna dvArA jIva karmabaMdha kare che. phaMDa samAvALa:-103: pApoSAvAnasaMpastasya kSamAvAna-praphaLa / pApapravRttino saMkalpa iMDarUpa che ane tenuM grahaNa jenAthI thAya te daMDa samAdAna che. je kriyA dvArA jIva karmabaMdha kare che. jenA dvArA jIva daMDita thAya, pIDita thAya, te samasta kriyAo daMDa samAdAna kahevAya che. sUtrokta kriyAsthAno dvArA jIva karmono baMdha kare che, te-te kriyAsthAno daMDa samAdAnarUpa che. sUtrokta tera kriyAsthAnomAM kaSAyanI apekSAe be vibhAga che- (1) sAMparAyika kriyAsthAna (2) airyApathika kriyAsthAna.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: phiyAsthAna 47 ] ekathI daza guNasthAnavartI sakaSAyI jIvonI kriyAne sAMparAyika phiyAsthAna ane tenAthI thatAM karmabaMdhane sAMparAyika karmabaMdha kahe che. sAMparAyika karmabaMdha ja saMsAra paribhramaNanuM kAraNa che. agiyAramA, bAramA ane temAM guNasthAnavartI vItarAgI jIvonI kriyAne airyApathika kriyAsthAna ane tenAthI thatAM karmabaMdhane aiyapathika karmabaMdha kahe che. airyApathika karmabaMdha atyaMta alpakAlIna hovAthI te saMsAra paribhramaNanuM kAraNa nathI. arthadaMDa Adi prathama bAra kriyAsthAno sAMparAyika kriyAsthAna che ane teramuM kriyAsthAna airyApathika kriyAsthAna che. prathama kriyAsthAnaH arthadaMDa pratyayika :| 2 paDhame daMDasamAdANe aTThAdaMDavattie tti Ahijjai / se jahANAmae kei purise AyaheDaM vA NAyaheDaM vA agAraheDaM vA parivAraheDaM vA mittaheuM vA NAgaheDaM vA bhUyaheDaM vA jakkhaheuvA taM daMDaM tasathAvarehiM pANehi sayameva Nisirai, aNNeNa vi NisirAvei, aNNaM pi NisirataM samaNujANai, evaM khu tassa tappattiyaM sAvajje tti Ahijjai / paDhame daMDasamAdANe aTThAdaMDavattie tti Ahie / zabdArtha - mAlaMdavattA = arthadaMDapratyayika nAyakaM = potAne mATe pAyakaM = jJAtine mATe karavuM = gharane mATe khAsa devuM = nAgane mATe bhUkaM = bhUtane mATe kahevuM = yakSane mATe sikka prANIone daMDa Ape che tadhvattiya = te kriyAnA kAraNe sAvajo = sAvadha karmano, pApakArI pravRttino. bhAvArtha :- prathama daMDasamAdAna arthAt prathama kriyAsthAna arthadaMDapratyayika kahevAya che, jema ke- koI puruSa potAnA mATe, potAnA jJAtijano mATe, ghara ke parivAra mATe, mitrajano mATe, nAga, bhUta, ane yakSa Adi mATe, trasa athavA sthAvara jIvone svayaM daMDa Ape che, bIjA pAse daMDa apAve che, bIjA daMDa ApI rahyA hoya, tenI anumodanA kare che. A sthitimAM tene te sAvadhakriyAnA nimittathI pApakarmono baMdha thAya che. A prathama arthadaMDa pratyayika daMDasamAdhAna kahevAya che. vivecanaH prastuta sUtramAM tera kriyAsthAnomAMthI arthadaMDa pratyayika prathama kriyA sthAnanuM vizleSaNa che. arthadaMDaH-saprayogano blogaIvavuM. A prayojana pUrvaka je pApapravRtti thAya, te arthadaMDa che. jema ke potAnA deha nirvAha mATe, parivAranA pAlana poSaNa mATe chakAya jIvonA AraMbha-samAraMbha kare, AjIvikA mATe vyApAra dhaMdhAmAM koI pApa pravRtti kare, kula paraMparA pramANe deva-devInA dhUpa-dIpa, naivedya Adi kare, Ama koI paNa prayojanapUrvaka thatI pApa pravRttiono samAveza arthadaMDamAM thAya che. keTalAka matAnuyAyI prayojanapUrvakanI pApa pravRttimAM doSa mAnatA nathI, jema ke-gRhastha jIvanamAM parivAranA bharaNa-poSaNa mATe thatI pravRtti hiMsaka hovA chatAM te prayojana pUrvaka thAya che tethI teo te pravRttine gRhasthonA kartavya tarIke svIkAre che. bhagavAna mahAvIra svAmIno daSTikoNa atyaMta vizALa che. temAM jagatanA sUkSma ke sthala sarva jIvonA kalyANanI kAmanA che. koI paNa pravRtti prayojanapUrvaka thAya kenidhdhayojana thAya, paraMtu te pravRttimAM
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) jo hiMsA Adi koI paNa pApasthAnanuM sevana thatuM hoya, to te pravRtti avazya karmabaMdhanuM kAraNa bane che. prayojanapUrvaka thatI pravRttimAM kartA jo jAgRta ane anAsakta hoya, to teno karmabaMdha alpakAlIna ane maMda rasavALo thAya ane kartA jo pramAdI ane Asakta hoya, to teno karmabaMdha dIrghakAlIna ane tIvra rasavALo thAya che. A rIte kartAnA bhAvAnusAra tenA karmabaMdhamAM taratamatA jarUra thAya, paraMtu prayojanapUrvakanI pravRttimAM paNa karmabaMdha na thAya tema zakya nathI. purile H- ahIM puruSa zabda cAre ya gationAM sarva jIvo mATe 48 bIjuM kriyAsthAna : anarthadaMDa pratyayika : 1 3 ahAvare docce daMDasamAdANe aNaTThAdaMDavattie tti Ahijjai / se jahANAmae kei purise je ime tasA pANA bhavaMti te No accAe No ajiNAe jo maMsAe No soNiyAe No hiyayAe jo pittAe No vasAe No picchAe No pucchAe No bAlAe No siMgAe jo visANAe No daMtAe No dADhAe No NahAe No NhAruNie jo aTThIe No aTThimiMjAe, No hiMsisu me tti, No hiMsaMti me tti, No hiMsissaMti me tti, No puttaposaNayAe No pasuposaNayAe No agAraparivUhaNayAe No samaNa-mAhaNavattaNAheuM, No tassa sarIragassa kiMci vipariyAittA bhavai, se haMtA chettA bhettA luMpaittA viluMpaittA uddavaittA ujjhiuM bAle verassa AbhAgI bhavai, aTThAdaMDe | prayukta che. zabdArtha -- aLakAvaMDavattir = anarthadaMDa pratyayika annAr = arcA--zarIrane mATe anivAr = cAmaDI(carma)ne mATe soLiyAN = lohIne mATe hiyayAQ = hRdayane mATe piAr = pAMkho ke pIMchAne mATe visALAQ = ziMgaDA mATe CTQ = nakhane mATe jJASir = snAyu(nADI)ne mATe aTvIr = hADakAne mATe aTvimiMgAv = asthimajjAne mATe aAraparivUhaLayAp= gharane vadhAravA mATe 3AitaM = vivekane choDIne veralsa = verano AmALI = bhogavanAra, prApta karanAra. bhAvArtha :- tyAra pachI bIjuM kriyAsthAna anarthadaMDa pratyayika kahevAya che. jema ke koI puruSa A trasaprANIone potAnA zarIranI rakSA mATe athavA zarIra saMskAra mATe, cAmaDA mATe, temaja mAMsa, lohI, hRdaya, pitta, carabI,pIMchA, pUMcha, vALa, zIMga, viSANa, dAMta, dADha, nakha, snAyuo, hADakAM ane hADakAMnI majjA mATe mAratA nathI. A vyaktie mane athavA mArA koI saMbaMdhIne mAryuM hatuM, mArI rahyA che athavA mA2ze, tema vicArIne mAratA nathI; putronuM bharaNa-poSaNa, pazupoSaNa tathA potAnA gharanA samArakAma ke marAmata mATe paNa mAratA nathI; zramaNa ane mAhaNa(brAhmaNa)nA jIvana nirvAha mATe, tenA ke potAnA zarIra upara upadrava na thAya, tenA mATe mAratA nathI paraMtu prayojana vinA ja te ajJAnI jIva prANIone daMDa detA-detAM tene ThaMDA AdithI mAre che, tenA kAna-nAka Adi aMgonuM chedana kare che, zULI AdithI bhedana kare che, te prANIonAM aMgopAMga chUTA pADe che, tenI AMkho kADhe che, cAmaDI utaraDe che, tene DarAve-dhamakAve che, vividha upAyothI tene pIDA pahoMcADe che ke prANarahita paNa kare che. anarthadaMDanA kaTuphaLano vicAra karyA vinA, niSprayojana trasaprANIonI hiMsA karanArA jIvo te prANIonI sAthe(janma-janmAMtara sudhI) vera bhAvane prApta kare che arthAt vera bAMdhe che. For Private Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: phiyAsthAna 49 ] |4 se jahANAmae kei purise je ime thAvarA pANA bhavaMti, taM jahA- ikkaDA i vA kaDiNA i vA tugA i vA paragA i vA morakA i vA taNA i vA kusA i vA kucchagA i vA pavvagA ti vA palAlaeivA,teNo puttaposaNayAe No pasuposaNayAe No agAraposaNayAe No samaNa-mAhaNaposaNayAe, No tassa sarIragassa kiM ci vi pariyAittA bhavai, se haMtA chettA bhettA luMpaittA vilupaittA ujjhiuM bAle verassa AbhAgI bhavai, aNaTThAdaMDe / bhAvArtha - koI puruSa, A sthAvara prANIonI hiMsA kare che, jema ke- ikkaDa, kaThiNa-vAMsamAM utpanna thatuM ghAsa, jaMtuka, paraka, mayuraka-mustA(motha), tRNa, kuza, kucchaka, parvaka ane parALa nAmanI vividha vanaspati hoya che, tene nirarthaka daMDa Ape che. te puruSa A vanaspatine putrAdinA poSaNArthe pazunA poSaNArthe gRharakSArthe, zramaNa ke mAhaNa (brAhmaNa)nA poSaNArthe athavA potAnA zarIranI rakSA mATe mAratA nathI, paraMtu niprayojana te jIvonI hiMsA karIne tenuM chedana, bhedana, khaMDana, mardana, utpIDana kare che, tene bhayabhIta kare che athavA jIvana rahita kare che ane janma janmAMtara sudhI veranA bhAgI banI jAya che arthAtu te jIvo sAthe vera bAMdhe che. 5 se jahANAmae kei purise kacchasi vA dahaMsi vA udagaMsi vA daviyaMsi vA valayasi va NUmaMsi vA gahaNaMsi vA gahaNaviduggaMsi vA varNasi vA vaNaviduggaMsi vA pavvayaMsi vA pavvayaviduggaMsi vA taNAI Usaviya Usaviya sayameva agaNikAyaM Nisirai, aNNeNa vi agaNikAyaM NisirAvei, aNNaM pi agaNikAyaM NisitaM samaNujANai-aNaTThAdaMDe / evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajje tti Ahijjai / docce daMDasamAdANe aNaTThAdaMDavattie tti Ahie / zabdArtha:- chaMsa = nadInA kinArA para vAvivujAMti = durgama vanamAM viya = Dhagalo karIne. bhAvArtha - koI puruSa nadInA kinArA para, taLAva ke jharaNAnA kinArA para, koI jaLAzayamAM, tuNarAzi para, nadI Adi dvArA gherAyelA sthAnamAM, aMdhakArapUrNa sthAnamAM, koI gahana sthAnamAM, vizeSa gahana sthAnamAM vanamAM, ghora vanamAM, parvata para athavA parvatanA koI gahana sthAnamAM, tRNa-ghAsane pAtharIne, ghAsanA UMcA DhagalA karIne, svayaM temAM Aga lagAve, bIjA pAse Aga lagAvarAve athavA Aga lagAvatI anya vyaktionuM anumodana kare, te puruSa niprayojana vanaspatikAyika, agnikAyika tathA sadAzrita anya trasAdi prANIonI hiMsAnA nimitte pApa karmono baMdha kare che. A anarthadaMDa pracayika nAmanuM bIjuM kriyAsthAna che. vivecana : prastuta sUtromAM vibhinna abhiprAyothI anarthadaMDa pracayika kriyAsthAnanuM nirUpaNa che. anarthadaMDapratyayika phiyAsthAna-niyojananena sAvadiyAnuSThAna anartha DU: I koI paNa prayojana vinA kevaLa Adata, kautuka, kutuhala, manoraMjana AdithI prerAIne koI paNa trasa ke sthAvara jIvanI koI paNa rIte karavAmAM AvelI hiMsA (daMDa)nA nimitte je pApa karmano baMdha thAya che, tene anarthadaMDapratyayika kriyAsthAna kahe che, jema ke- ghAsa para cAlavuM. sauMdarya prasAdhananA sAdhanono upayoga karavo, hoLI pragaTAvavI, phaTAkaDA phoDavA vagere. arthadaMDawtyayikakiyA sthAnanI apekSAe anarthadaMDa-pratyAyikakiyAsthAna adhika pApakarmabaMdhaka che.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 | e zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) sUtrakAre traNa-sthAvara jIvonI hiMsAnA prayojanonuM niSedhAtmaka rUpe kathana karyuM che. te ja rIte asatya, corI, Adi koI paNa pApapravRttinuM nimprayojana sevana thAya, te anarthadaMDa pratyayika kriyAsthAna che. je vyaktine karmabaMdha ane tenA pariNAmano koI vicAra nathI te vyakti ja nirarthaka pApapravRttinuM sevana kare che. trIju kriyAsthAna: hiMsAdaMDa pratyayika:|6 ahAvare tacce daMDasamAdANe hiMsAdaMDavattie tti Ahijjai / se jahANAmae kei purise mamaM vA mami vA aNNaM vA aNNiyaM vA hiMsiMsu vA hiMsaMti hiMsissaMti vA taM daMDaM tasa-thAvarehiM pANehiM sayameva Nisirai, aNNeNa vi NisirAvei, aNNaM pi NisiraMta samaNujANai-hiMsAdaMDe / evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajje tti aahijji| tacce daMDasamAdANe hiMsAdaMDavattie tti Ahie / bhAvArtha :- tyAra pachI trIje kriyAsthAna hiMsAdaMDapratyayika kahevAya che, jema ke koI puruSa A pramANe vicAre ke A trasa ke sthAvara jIve mane, mArA saMbaMdhIne, bIjAne athavA bIjAnA saMbaMdhIne mAryuM hatuM, mAre che athavA mAraze, evuM samajIne te trasa ane sthAvara prANIonI svayaM hiMsA kare, bIjA pAse hiMsA karAve athavA hiMsA karanAra puruSanI anumodanA kare, tene hiMsArU5 daMDa Ape to te vyaktine hiMsAnA nimitte sAvadhakarmano baMdha thAya che. A hiMsAdaMDapratyayika nAmanuM trIjuM kriyAsthAna che. vivecana : prastuta sUtramAM hiMsA daMDapratyayika kriyAsthAnanuM digdarzana karAvavAmAM AvyuM che. hiMsAdaMDa pratyayikakiyAsthAna - , yuparva tathA, saiva vA blohisA khvakA jIvanA daza prANamAMthI koI paNa prANanuM mardana karavuM, te hiMsAdaMDa che. hiMsA pratyayikadaMDa vaikAlika tathA kRta, kArita ane anumodita traNe prakArathI thAya che, jema ke- (1) koI vyakti potAnA saMbaMdhInI hatyAno badalo levA mATe krodhita thaIne saMbaMdhita vyaktine mArI nAkhe, jema ke- parazurAme potAnA pitAnI hatyA karanArane mArI nAMkhyo hato . (2) keTalIka vyaktio vartamAnamAM koI vyakti bIjAne mArI rahI hoya, to tene mAravA mATe tenA para tUTI paDe che. (3) bhaviSyamAM mArI hatyA karaze, AvI AzaMkAthI koI vyakti saMbaMdhita vyaktine mAre ke marAvI nAkhe che, jema ke kaMse devakInA putrone marAvI nAkhavAno upakrama karyo hato. siMha, sarpa ke vIMchI Adi prANIo jIvatAM raheze to mane ke anya prANIone mAraze ema vicArIne te hiMsaka prANIonI koI hiMsA kare che. A rIte bhUtakALanA verane yAda karIne, vartamAnanA verane satata najara samakSa rAkhIne ane bhaviSyanI zatrutAnI AzaMkAthI jIvonI hiMsA karavAmAM Ave che. te hiMsA karmabaMdhanuM kAraNa hovAthI hiMsAdaMDapracayika kriyAsthAna kahevAya che. cothuM kriyAsthAna : akasmAt daMDa pratyayikaH| 7 ahAvare cautthe daMDasamAdANe akamhA daMDavattie Ahijjai / se jahANAmae kei purise kacchaMsi vA jAva pavvayaviduggaMsi vA miyavittie miyasaMkappe miyaNihANe miyavahAe gaMtA ete miya ti kAuM aNNayarassa miyassa vahAe usu AyAmettA NaM NisirejjA, se miyaM vahissAmi tti kaTu tittiraM vA vaTTagaM vA caDagaM vA lAvagaM
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: phiyAsthAna [51] vA kavoyagaM vA kaviM vA kaviMjalaM vA vidhittA bhavai; iti khalu se aNNassa aTThAe aNNaM phusae-akamhAdaMDe / zabdArtha:- aThThAvaMDavattaY = akasmAt daMDa pracayika mitti = mRgavRtti, zikAra, mRgane mAravA, 3NuM = bANane AvAne = tANIne girijJA = calAve choDe rittira = tetara vaE = baTerane, batakane vala = cakalIne tAva = lAvaka, lAvarI vova = kabUtarane liMka vAMdarAne viMnataM = kapiMjalane bhAvArtha :- tyAra pachI cothuM akasmAt daMDapracayika kriyAsthAna che, jema ke- zikAranA hetuthI koI vyakti nadInA taTa para athavA jharaNAnA kinAre yAvatuM ghora durgama jaMgalamAM jaIne mRgane mAravAno saMkalpa kare, mRganuM ja dhyAna rAkhe, mRgano vadha karavA jAya, A mRga che, ema samajIne koI eka mRgane mAravA mATe potAnA dhanuSyanI paNacha tANIne, bANa choDe che paNa mRgane mAravAno Azaya hovA chatAM paNa tenA bANathI tetara, bataka, cakalI, lAvaka, kabUtara, vAnara, kapiMjala Adi pakSI vIMdhAya jAya, A rIte bIjA mATe prayukta daMDathI bIjA jIvano ghAta thaI jAya, te akasmAt daMDa kriyAsthAna kahevAya che. 8 se jahANAmae kei purise sAlINi vA vIhINi vA koddavANi vA kaMgUNi vA paragANi vA rAlANi vA NilijjamANe aNNayarassa taNassa vahAe satthaM NisirejjA, se sAmagaM taNagaM kumudagaM vIhiUsiyaM kalesuyaM taNaM chiMdissAmi tti kaTu sAliM vA vIhiM vA kohavaM vA kaMguM vA paragaM vA rAlayaM vA chidittA bhavai, iti khalu se aNNassa aTThAe aNNaM phusai-akamhAdaMDe / evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajje tti Ahijjai / cautthe daMDasamAdANe akamhAdaMDavattie tti Ahie / zabdArtha :- simbanAve = zodhana(niMdavAnuM kArya karato thako sAmai = zyAmakanAmanA ghAsane kula = kumuda nAmanA ghAsane vadisaya = vrIhi pAse ugelA surya = nirarthaka, anupayogI ghAsane. bhAvArtha :- jema koI puruSa, cokhA, ghauM, kodarI, kaMga, paraka ane kAMga nAmanA dhAnyonuM niMdAmaNa karatAM ghAsa Adine kApavA mATe dAtaraDuM calAve ane huM zyAmaka, suNa ane kumuda, vrIhinA pAse ugelA anupayogI ghAsane kApuM, evo vicAra karIne ghAsane kApatAM vacce ja cokhA, ghauM, kodarI, kaMgu, paraka ane kAMganA choDanuM chedana thaI jAya, A rIte anya vastune lakSyamAM rAkhIne karelo daMDa anyane sparzI jAya, to te daMDa akasmAta daMDa kahevAya che. A rIte akasmAtu daMDanA nimitte te puruSane pApa karmono baMdha thAya che. A cothuM akasmAtu daMDa pratyayika kriyAsthAna che. vivecana : pratata sUtramAM akasmAtRdaMDapratyayika kriyAsthAnanuM svarUpa be daSTAMto dvArA samajAvyuM che. akamhA daMDe:-akasmAd anupayuktasya daNDo'kasmAddaNDaH, anyasya kriyayA'nyasya vyaapaadnmiti| anya jIvonI hiMsA karatA upayoga vinA acAnaka anya jIvonI hiMsA thAya, te akasmAt daMDa che. jema ke (1) koI magane mAravAnI icchAthI choDelA bANathI tetara Adi anya prANIno ghAta thaI thAya, (2)
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) koI ghAsa kApavAnI icchAthI calAvelA ojAra dvArA anya choDa kapAI jAya, to te akasmAt daMDa che. pAMcamuM kriyAsthAna : dRSTi viparyAsadaMDa pratyayika : 9 ahAvare paMcame daMDasamAdANe diTThIvipariyAsiyAdaMDe tti Ahijjai / se jahANAmae kei purise mAIhiM vA piIhiM vA bhAIhiM vA bhagiNIhiM vA bhajjAhiM vA puttehiM vA dhUyAhiM vA suNhAhiM vA saddhiM saMvasamANe mittaM amittamiti maNNamANe mit hayapuvve bhavai diTThIvippariyAsiyAdaMDe / para bhAvArtha :- tyAra pachI pAMcamuM daSTi viparyAsadaMDapratyayika kriyAsthAna kahevAya che, jema ke- koI vyakti potAnAM mAtA, pitA, bhAIo, baheno, strI, putro, putrIo ane putravadhUonI sAthe nivAsa karatA, te potAnA mitrane zatru samajIne mArI nAMkhe, to te dRSTiviparyAsadaMDa che. 10 se hANAmae vA kei purise gAmaghAyaMsi vA nagaraghAyaMsi vA kheDaghAyaMsi kabbaDaghAyaMsi maDaMbaghAyaMsi vA doNamuhaghAyaMsi vA paTTaNaghAyaMsi vA AsamaghAyaMsi vA saNNivesaghAyaMsi vA NigamaghAyaMsi vA rAyahANighAyaMsi vA ateNaM teNamiti maNNamANe ateNe hayapuvve bhavai, diTThIvipariyAsiyAdaMDe, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajje tti Ahijjai / paMcame daMDasamAdANe diTThIvippariyAsiyAdaMDe tti Ahie / zabdArtha :- gAma = grAma. vADathI vIMTAyelo pradeza khar = nagara-jyAM koI karaverA na levAya te pradeza. gheDa = kheTa, dhULanA koTathI yukta sthAna. gleMDa = karbaTa, nAnuM nagara maDava = aDhI gAu sudhI vacce bIjuM gAma na hoya tevuM sthAna loLamuha = droNamukha, jala ane sthala mArgathI yukta sthAna paTTa = sarva vastunI prApti thAya te sthAna Alama = Azrama, tApasonuM nivAsa sthAna maLivela = mukhya vyApArI rahetA hoya te sthAna binama = ghaNA vaNikothI yukta sthAna raoNyahAkhi = rAjadhAnI teneM = cora mateneM = corI na karanAra vyakti, zAhukAra. bhAvArtha:- jema koI puruSa gAma, nagara, kheDa, karbaTa, maDaMba, droNamukha, pattana, Azrama, saMniveza,nigama athavA rAjadhAnIno ghAta thato hoya tyAre arthAt rAjadhAnI Adi para zatruo humalo karatA hoya, tyAre koI corathI bhinna acorane cora samajIne mArI nAMkhe to te dRSTiviparyAsadaMDa kahevAya che. A rIte daSTi bhramathI je hiMsAdi thAya, te dRSTiviparyAsadaMDa che. te vyakti daSTiviparyAsanA nimitte sAvadha karmabaMdha kare che. A dRSTiviparyAsa daMDapratyayika nAmanuM pAMcamuM kriyAsthAna che. vivecanaH prastuta sUtramAM daSTiviparyAsa daMDane be daSTAMto dvArA samajAvyo che. vikIvipariyA lavanDa :- dRSTibhrama, dRSTinI viparItatAne daSTi viparyAsa kahevAya che. tenA nimittathI je hiMsAdi pApapravRttinuM sevana thAya, te dRSTi viparyAsa daMDa che, jema ke- (1) mitramamitreva manyamAnaH mitra hatapUryo mavatIti dRSTiviparyAsa': / hitaiSI pArivArikajanamAMthI koIne bhramavaza zatru mAnIne daMDa devo, (2) gAma, nagara AdimAM koI upadravanA samaye cora, hatyArA Adi daMDanIya vyaktine For Private Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: phiyAsthAna pa3 ] zodhatAM koI adaMDanIya vyaktine bhramathI daMDanIya samajIne daMDa devo, te daSTi viparyAsa daMDa che. chaThuM kriyAsthAna: mRSAvAda pratyacika:|11 ahAvare chaThe kirayAThANe mosavattie tti Ahijjai / se jahANAmae kei purise AyaheuM vA NAyaheuM vA agAraheuM vA parivAraheuM vA sayameva musaM vayai, aNNeNa vi musaM vayAvei, musaM vayaMta pi aNNaM samaNujANai, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajje tti Ahijjai / chaThe kiriyAThANe mosavattie tti Ahie / zabdArtha - mosavaraNa = mRSA pratyayika, jUTha saMbaMdhI sayameva = svayaM mui = mRSA, asatya vacaH bole che vAk = anya pAse bolAve che vayad = bolatA hoya tene samajubApa = sAruM jANe che, anumodanA kare che. bhAvArtha :- tyAra pachI chaThTha aSApratyayika kriyAsthAna kahevAya che, jema ke- koI puruSa potAnA mATe, svajano mATe, ghara mATe, parivAra mATe svayaM asatya bole, bIjA pAse asatya bolAvarAve athavA asatya bolanAra anya vyaktinuM anumodana kare, to te vyaktine asatya pravRtti nimittaka pApa karmono baMdha thAya che. A chaThThuM mRSAvAda pratyayika kriyAsthAna che. vivecana : prastuta sUtramAM mRSA pratyayika kriyAsthAnanuM svarUpa darzAvyuM che. polavatti:- sa ra sabUtanidhavAsabUtAropaNa rapaH | sadbhuta bhAvone chupAvIne asabhUta bhAvone pragaTa karavA, te mRSAvAda pratyayika kriyAsthAna che. A kriyAsthAna mana, vacana, kAyAthI koI paNa prakAranA asatya bhASaNa karavAthI, karAvavAthI ane anumodana ApavAthI thAya che. pahelAM pAMca kriyAsthAnamAM prAyaH prANIono ghAta thAya che, tethI zAstrakAre tene daMDasamAdhAna kahyA che, paraMtu chaTTAthI laIne teramA kriyAsthAna sudhInA bhedamAM prAyaH prANIghAta thato nathI, tethI tenA mATe sUtrakAre 'kriyAsthAna" zabdano prayoga karyo che. sAtamuM kriyAsthAna: adattAdAna pratyayika :12 ahAvare sattame kiriyAThANe adiNNAdANavattie tti Ahijjai / se jahANAmae kei purise AyaheDaM vA jAva parivAraheDaM vA sayameva adiNNaM Adiyai, aNNeNaM adiNNaM AdiyAvei, adiNNaM AdiyaMta aNNaM samaNujANai, evaM khala tassa tappattiya sAvajje tti Ahijjai / sattame kiriyAThANe AdiNNAdANavattie tti Ahie / zabdArtha - veLAvALavattara = adattAdAna pratyayika vakhai = adatta, vastunA svAmI dvArA na devAyelI vastu ca = grahaNa kare che A vAveH = grahaNa karAve che A yata = grahaNa karatA hoya tene. bhAvArtha :- tyAra pachI sAtamuM adattAdAnapratyayika kriyAsthAna kahevAya che, jema koI vyakti potAnA mATe yAvatu potAnA ghara ane parivAra mATe adatta vastune svayaM grahaNa kare, bIjA pAse grahaNa karAve ane
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 | zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) | adatta grahaNa karanAra anya vyaktinuM anumodana kare, to te vyaktine adattAdAna nimitte pApa karmono baMdha thAya che. A sAtamuM adattAdAnapratyayika kriyAsthAna che. vivecana : prastuta sUtramAM adattAdAna pratyayika kriyAsthAnanuM svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. adiNNAdANavattie:-adattasya parakIyasyA''dAnaM-svIkaraNamadattAdAnaM-steyaM tatpratyayiko dnnddH| vastanA mAlika ke adhikArIne pUchayA vinA, teoe ApI na hoya, temanI anumati, sahamati ke icchA vinA temanI koI vastune grahaNa karavI, tenA para potAno adhikAra jamAvavo, te vastu paDAvI levI, te adattAdAna, stana athavA corI che. corInA nimitte thatAM karmabaMdhane adattAdAna pratyayika kriyAsthAna kahe che. AThamuM kriyAsthAna : adhyAtma pratyayika :|13 ahAvare aTThame kiriyAThANe ajjhathie tti Ahijjai / jahANAmae kei purise, se Natthi NaM kei kiMci visaMvAdei, sayameva hINe dINe duDhe dummaNe ohayamaNasaMkappe ciMtAsogasAgarasaMpaviDhe karayalapalhatthamuhe aTTajjhANovagae bhUmigayadiTThIe jhiyAi, tassa NaM ajjhatthiyA asaMsaiyA cattAri ThANA evamAhijjati, taM jahA- kohe mANe mAyA lobhe, ajjhatthameva koha-mANa-mAyA-lohA, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajje tti Ahijjai / aTThame kiriyAThANe ajjhathie tti Ahie / zabdArtha:- asthiu = adhyAtmapratyayika-aMtaHkaraNamAM utpanna thayelA krodhAdi bhAvo visaMvAhaka kaleza denArAkuLa = durmanaska, duSTamanavALA dayanasaMkhe = manamAM kharAba saMkalpa karanAradhinAnosArasaMvid = ciMtA ane zokanA sAgaramAM DUbelo rayettapandasthamudde = lamaNe hAtha rAkhIne adRAALovANa = ArtadhyAna karato bhUmikArdIi = bhUmi para daSTi rAkhIne masA = niHsaMdeha, bhAvArtha:- tyAra pachI AThamuM adhyAtmapratyayika kriyAsthAna kahevAya che, jema koI puruSa visaMvAdanA bAhya koI paNa kAraNa vinA ja svayaM hIna, dIna, duHkhita, durmanaska, udAsa thaIne manamAM kharAba saMkalpa kare, ciMtA ane zokanA sAgaramAM DUbelo rahe ane lamaNe hAtha daIne (udAsIna mudrAthI) pRthvIpara daSTi rAkhIne ArtadhyAna kare tyAre niHsaMdeha tenA hRdayamAM saMcita cAra kAraNo hoya che- krodha, mAna, mAyA, ane lobha. vastutaH krodha, mAna, mAyA ane lobha AdhyAtmika bhAvo che. te adhyAtmabhAvanA nimitte jIva pApakarmono baMdha kare che. A AThamuM adhyAtmapratyayika kriyAsthAna che. vivecana : prastuta sUtramAM adhyAtmapratyayika kriyAsthAnanuM svarUpa samajAvyuM che. atyiA - AtmacaMdghadhyAtma tatra mava AdhyAtmijo !? | aMtaHkaraNamAM pragaTa thatAM malina bhAvothI je pApapravRtti thAya, te adhyAtma pratyayika kriyAsthAna che, kyAreka bAhA koI paNa nimitta vinA vyakti udAsa ke ciMtita banI jAya che. krodhAdi bhAvo tenA aMtaramAM pragaTe che. te malina bhAvonA nimitte jIva pApa karmano baMdha kare che, te adhyAtma pratyayika kriyAsthAna che.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2: phiyAsthAna [ pa ] navamuM kriyAsthAna: mAnapratyayikaH14 ahAvare Navame kiriyAThANe mANavattie tti Ahijjai / se jahANAmae kei purise jAimaeNa vA kulamaeNa vA balamaeNa vA rUvamaeNa vA tavamaeNa vA suyamaeNa vA lAbhamaeNa vA issariyamaeNa vA paNNamaeNa vA aNNayareNa vA mayaTThANeNaM matte samANe paraM hIlei NiMdei khisai garahai paribhavai avamaNNai, ittarie ayaM, ahamaMsi puNa visiTThajAikulabalAiguNovavee evaM appANaM samukkase, dehA cue kammabiie avase payAi,taM jahA- gabbhAogabbhaM, jammAo jamma, mArAo mAraM, NaragAo NaragaM, caMDe thaddhe cavale mANI yAvi bhavai, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajje tti Ahijjai, Navame kiriyAThANe mANavattie tti Ahie / zabdArtha :- mAvatti = mAnapratyayika IriyaHU = aizvaryamadathI paUUUM = prajJA, buddhinA madathI mayAA = madasthAnathI rikavar = tiraskAra kare che avamavNa = avajJA kare chefsaddagAra gurunAvanArovave = viziSTa jAti, kula, bala Adi guNothI yukta samuvase = utkRSTa mAne che mANo = eka garbhathI ka = bIjA garbhane ke = caMDa, krodhI tha = stabdha-abhimAnI vavase capaLa. bhAvArtha :- tyAra pachInuM navamuM mAnapratyayika kriyAsthAna kahevAya che, jema ke- jAtimada, kuLamada, rUpamada, tapamada, zratamada, lAbhamada, aizvaryamada ane prajJAmada, A ATha madasthAnamAMthI koI eka mada sthAnathI matta thayelI vyakti bIjI vyaktinI avahelanA(avajJA) kare che, niMdA kare che, tene tarachoDe che, dhRNA kare che, gartA kare che, bIjAno parAbhava kare che, apamAna kare che. A vyakti hIna che, huM viziSTa jAti, kuLa, baLa, Adi guNothI saMpanna chuM, A prakAre garva kare che. te jAti Adi madathI unmatta puruSa AyuSya pUrNa thatAM A zarIrane ahIM ja choDIne karma mAtrane sAthe laIne paravazapaNe paralokamAM jAya che. tyAM te eka garbhathI bIjA garbhane, eka janmathI bIjA janmane, eka maraNathI bIjA maraNane, eka narakathI bIjI narakane prApta kare che. te bhayaMkara krodhI, ati raudrasvarUpI namratA rahita, capaLa ane atimAnI te jIva abhimAnanA nimitte pApakarmono baMdha kare che. A navamuM mAnapratyayika kriyAsthAna che. vivecana : prastuta sUtramAM mAnapratyayika kriyAsthAnane samajAvyuM che. mAvattipa:- jAti Adi ATha prakAranA madamAMthI koI eka ke aneka madasthAnomAM unmatta banelo jIva vividha prakAre potAnuM abhimAna pragaTa kare che. te jIva bIjAnI avajJA, niMdA, dhRNA, parAbhava, apamAna Adi kare che tathA bIjAne jAti AdithI hIna tathA potAne utkRSTa samaje che. mAnajanya duSkarma baMdhanA pariNAme te jIva cirakALa sudhI janma-maraNanA cakramAM bhramaNa kare che. A rIte mAnapratyayika kriyAsthAnano AdhAra ATha prakAranA mada sthAno che. tenuM pragaTIkaraNa anyanI avahelanA, niMdA tathA AtmaprazaMsA dvArA thAya che ane tenA pariNAme te jIva dIrgha saMsAramAM paribhramaNa kare che.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ pa ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). dasamuM kriyAsthAna: mitradoSapratyacika:|15 ahAvare dasame kiriyAThANe mittadosavattie tti Ahijjai / se jahANAmae kei purise mAIhiM vA piIhiM vA bhAIhiM vA bhagiNIhiM vA bhajjAhiM vA dhUyAhiM vA puttehiM vA suNhAhiM vA saddhiM saMvasamANe tesiM aNNayaraMsi ahAlahugaMsi avarAhasi sayameva garuyaM daMDa Nivattei, taM jahA- sIodaga-viyaDaMsi vA kAyaM uboDittA bhavai; usiNodagaviyaDeNa vA kAya osiMcittA bhavai; agaNikAeNa vA kAya uddahittA bhavai; jotteNa vA vetteNa vA NetteNa vA tayAe vA kaseNa vA chivAe vA layAe vA aNNayareNa vA davaraeNa pAsAI uddAlittA bhavai; daMDeNa vA aTThINa vA muTThINa vA leluNA vA kavAleNa vA kAyaM AuTTittA bhavai / tahappagAre purisajAe saMvasamANe dummaNA bhavati, pavasamANe sumaNA bhavati, tahappagAre purisajAe daMDapAsI, daMDagurue, daMDapurakkaDe, ahie imasi logasi, ahie paraMsi logasi, saMjalaNe, kohaNe, piTTimaMsi yAvi bhavai, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvaja tti Ahijjai / dasame kiriyAThANe mittadosavattie tti Ahie / zabdArtha :- mittalottara = mitra doSa pratyayika gaNAhuti avarAti = koI nAno evo aparAdha thaI javA para garca= bhAre ziva = Ape che jIgoviyasa = ThaMDA pANImAM 3ohittAka DUbADe che oliMpittA = siMcana kare che sattA = bALe che saritA = ukheDI nAkhe che tenu = DhephAthI javAba = ThIkarAthI vaMDA = bhAre daMDa denAra laMDa pura = daMDane AgaLa rAkhanAra umiti = cugalIkhora, parokSamAM niMdA karanAra. bhAvArtha :- tyAra pachI dasamuM mitra doSapratyayika kriyAsthAna kahevAya che, jema koI puruSa mAtA, pitA, bhAIo, baheno, patnI, kanyAo, putro athavA putravadhUo sAthe raheto hoya te svajanothI koI nAno evo aparAdha thaI jAya, to svayaM te svajanone bhAre daMDa Ape che, te A pramANe che- atyaMta ThaMDA pANImAM tene DUbADe che; atyaMta ukaLatuM pANI tenA upara chAMTe che, AgathI garama DAma de che tathA jotarathI, netarathI, chaDIthI, cAmaDAnI cAbukathI athavA koI paNa jAtanI rassIthI prahAra karIne tenI pIThanI cAmaDI utaraDI nAkhe che; daMDAthI, hADakAMthI, mukkAthI, DhephAthI, ThIkarA ke paththarathI mArI mArIne tenuM zarIra DhIluM karI nAkhe che, AvA atikrodhI puruSa sAthe rahevAthI tenA pArivArikajano duHkhI rahe che, te puruSanA paradezagamanathI pArivArikajano sukhI rahe che. je haMmezAM potAnI pAse daMDo rAkhe che, thoDA aparAdhamAM bhAre daMDa Ape che, dareka vAtamAM daMDane AgaLa rAkhIne vAta kare che, tevA puruSa A lokamAM, potAnuM ahita kare che ane paralokamAM paNa potAnuM ahita kare che. te pratikSaNa IrSyAthI baLato rahe che, vAta vAtamAM krodha kare che, pITha pAchaLa bIjAnI niMdA kare che athavA cADI khAya che. A rIte te vyakti mitra Adi svajanone mahAdaMDa ApavAnA nimitte pApakarmonA baMdha kare che. A dasamuM 'mitradoSa pratyayika' kriyAsthAna che.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2 : kriyAsthAna vivecanaH prastuta sUtramAM mitradoSapratyayika kriyAsthAnanuM svarUpa tathA tenA duSpariNAmane spaSTa karyA che. mittalolavattiC :-mitrAbAnupatApena loSo mitroSa stapratyayio vaLyo mavRtti / mitra-mAtA-pitA Adi hitaiSI svajanone ahIM 'mitra' saMjJA ApI che. koI paNa kAraNathI svajanone pIDita karavA te mitradoSa che. tenA nimitte je kriyA sthAnanuM sevana thAya, te mitradoSa pratyayika kriyAsthAna kahevAya che. 57 koI sattAdhIza puruSa potAnI sAthe rahetA svajanonA alpa aparAdhamAM paNa potAnI tuccha prakRtinA kAraNe tene mahAdaMDa Ape che. tevI vyaktio svabhAvanI ugratAthI haMmezAM tanAvagrasta rahe che, vAta vAtamAM gusse thAya, pariNAme te svayaM duHkhI thAya ane AsapAsamAM rahetA svajanone paNa haMmezAM duHkhI banAve che. A rIte te ghoratama karmabaMdha karIne paralokamAM paNa duHkhanI paraMparAnuM sarjana kare che. agiyAramuM kriyAsthAna H mAyApratyayikaH 16 ahAvare ekkArasame kiriyAThANe mAyAvattie tti Ahijjai / je ime bhavaMti gUDhAyArA tamokasiyA ulUgapattalahuyA, pavvayaguruyA, te AriyA vi saMtA aNAriyAo bhAsAo pauMjaMti, aNNahA saMta appANaM aNNahA maNNaMti, aNNaM puTThA aNNaM vAgareMti, aNNaM AikkhiyavvaM aNNaM Aikkhati / se jahANAmae kei purise aMtosalle taM sallaM No sayaM Niharai, jo aNNa NiharAvei No paDividdhaMsei evameva NiNhavei, aviuTTamANe aMto- aMto riyAI [jhiyAi ], evameva mAI mAyaM kaTTu No Aloei No paDikkamai No jiMdai No garihai No viuTTai No visohei No akaraNayAe abbhuTThei No ahArihaM tavokammaM pAyacchittaM paDivajjai, mAI assiM loe paccAyAi, mAI paraMsi loe puNo-puNo paccAyAi, jiMdai, garihai, pasaMsai, Niccarai, NaNiyaTTai, NisiriyaM daMDa chAei, mAI asamAhaDasuhalesse yAvi bhavai, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjaM tti Ahijjai / ekkArasame kiriyAThANe mAyAvattie tti Ahie / zabdArtha :- mUDhAyA - gUDha AcAravALA tamosiyA = aMdhArAmAM chupAIne kharAba(pApakArI) kAryo karanArA zULapattataDDayA = ghUvaDanI pAMkha jevA halakA pavyayaya = parvatanI samAna bhAre agariyAo- anArya paDaIti = prayoga kare che, bole che aMtoSante = aMdaranA zalyavALA hirapha = kADhe chepahi- visepha = nAza kare chevi-vivartana kare che pavvAyApha =janma lechekhittvajJa = vadhAre kharAba kAma kare cheiisariya = kADhelA asamA Dayu jesse = zubhalezyAthI rahita, sArA vicAra vinAno. bhAvArtha:tyAra pachI agiyAramuM mAyApratyayika kriyAsthAna kahevAya che, jema koI vyakti gUDha AcaraNavALI hoya che, lokone aMdhArAmAM rAkhIne kAma kare che, pote ghUvaDanI pAMkha samAna tuccha hovA chatAM paNa potAnI jAtane parvata samAna mahAna samaje che, te Arya hovA chatAM paNa svayaMne chupAvavA mATe anArya bhASAno prayoga kare che, te anya rUpamAM hovA chatAM paNa svayaMne anyathA mAne che; tene kaMIka For Private Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) pUchavAmAM Ave tyAre vAcALatAvaza bIjI vAtanuM vyAkhyAna karavA lAge che. jema koI yuddhamAMthI palAyana thayela puruSanA aMtaramAM tIra ke tIkSNa kAMTo dhUsI gayo hoya, te puruSa te zULane kADhato nathI ke bIjA pAse kaDhAvato nathI ane te zalyano nAza paNa karato nathI, nimprayojana ja tene chupAve che ane tenI vedanAthI aMdara aMdara pIDA sahana karyA kare che, tema mAyAvI vyakti paNa mAyA kapaTa karIne AlocanA karatA nathI, pratikramaNa karatA nathI, AtmasAkSIthI niMdA ke gurujano samakSa tenI gaha karatA nathI, prAyazcitta Adi upAyothI tenuM nivAraNa karatA nathI ane tenI zuddhi karatA nathI, tene punaH na karavA mATe prayatna paNa karatA nathI tathA te pApakarmane anurUpa yathAyogya prAyazcittano paNa svIkAra karatA nathI. AvA mAyAvI puruSo A lokamAM ane paralokamAM paNa punaH punaH janma maraNa karatAM duHkha bhogave che, te bIjAnI niMdA kare che, potAnI prasaMzA kare che, te mAyAcArapUrvakanA anuSThAno kare che, mAyA-kapaTa sahitanA duSkRtyothI nivRtta thatA nathI. prANIonI hiMsA karIne paNa tene chupAve che. te mAyAvI puruSa azubhalezyAvALA hoya che. te mAyAvI puruSa mAyA-kapaTanA nimitte pApakarmono baMdha kare che. A agiyAramuM mAyApratyayika nAmanuM kriyA sthAna che. vivecana : prastuta sUtramAM mAyApratyayika kriyAsthAnanuM svarUpa tathA tenA pariNAmanuM nirUpaNa che. mAyAvattit:- paravazvanadvita ra0o maryo pratyaya: I bIjAne chetaravAnI buddhi te mAyA che. mAyAnA nimitte thatI pravRtti mAyApratyayika kriyAsthAna che. A sUtramAM mAyAvI puruSanI mAyAyukta vividha kriyAonuM nirUpaNa che. te mAyAvI puruSa potAnA doSone chupAvavA mATe, potAnI vAstavikatA pragaTa na karavA mATe avanavA prayoga kare che. te kuzaLatApUrvakanA vacana prayoga kare, mananA malina bhAvone chupAvIne sArA AcaraNano dekhAva kare, tuccha vRtti hovA chatAM udAratAnuM pradarzana kare, hiMsAdi pApa pravRttine haMmezAM chupAvyAM kare. A rIte game tema karIne lokamAM potAnI prakhyAti ke prazaMsA thAya te mATe prayatnazIla rahe che. mAyAne eka prakAranuM zalya kahyuM che. tevA mAyAvI puruSa kadAca mAyA pUrvakanA AcaraNathI lokamAM prakhyAti pAme paraMtu aMdara zalya khUMceluM hovAthI te kadApi zAMti ke samAdhi pAmI zakato nathI. mAyA kapaTanA bhAvothI te doSanI AlocanA, niMdA, gaha ke prAyazcitta karI zakato nathI, tethI A lokamAM ane bhava bhavAMtaramAM mAyAnA duSpariNAmane bhogave che. bAramuM kriyAsthAna : lobha pratyacika:|17 ahAvare bArasame kiriyAThANe lobhavattie tti Ahijjai, taM jahA- je ime bhavaMti AraNNiyA AvasahiyA gAmaMtiyA kaNhuIrahassiyA, No bahusaMjayA, No bahupaDivirayA savvapANa-bhUya-jIva-sattehiM; te saccAmosAiM evaM viuti- ahaM Na haMtavvo aNNe haMtavvA, ahaM Na ajjAveyavvo aNNe ajjAveyavvA, ahaM Na parighettavvo aNNe parighettavvA, ahaM Na paritAveyavvo aNNe paritAveyavvA, ahaM
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: kriyAsthAna 59 ] Na uddaveyavvo aNNe uddaveyavvA, evAmeva te itthikAmehiM mucchiyA giddhA gaDhiyA ajjhovavaNNA jAva vAsAiM caupaMcamAiM chahasamAI appayaro vA bhujjayaro vA bhuMjittu bhogabhogAI kAlamAse kAla kiccA aNNayaresu Asuriesu kivvisiesu ThANesu uvavattAro bhavaMti, tao vippamuccamANA bhujjo-bhujjo elamUyattAe [tamUyattAe jAimUyattAe] paccAyati, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajje tti Ahijjai / duvAlasame kiriyAThANe lobhavattie tti aahie| icceyAI duvAlasa kiriyAThANAI davieNaM samajeNaM vA mAhaNeNa vA samma suparijANiyavvAiM bhavai / zabdArtha - maraNiyA = araNyaka, vanavAsI mAvadiyA = Avasayika-jhUMpaDI banAvIne nivAsa karanArA matiyA = gAmanI najIka rahenArA duliya = rahasyamaya sAdhanA karanArA duraMgayAbahusaMyamI vastupAvarayA = bahuprativirata-hiMsAthI nivRtta santhAnomAThuM = satyamRSA annAyabbo AjJApanIya-AjJA ApavA yogya rabbo = dAsa thavA yogya paritAbdo = paritApa ApavA yogya 3yabbo = upadrava karavA yogya gaNuripatuM = asura lokamAMvibrilipaNu = kilviSikadevomAM patnasUyA = bakarAnI jema mUMgo. bhAvArtha :- tyAra pachI bAramuM lobha pratyayika kriyAsthAna kahevAya che, te A pramANe che- vanamAM nivAsa karanArA, kuTira banAvIne rahenArA, gAmanI najIka DerA nAkhIne rahenArA, ekAMta sthAnamAM chapAIne rahenArA te vanavAsI Adi saMyamI hotA nathI, teo pApakArI pravRttithI viratA nathI, te prANa-bhUta jIva ane satvanI hiMsAthI nivRtta hotA nathI. te haMmezAM mizra bhASAno prayoga kare che, jema ke- huM brAhmaNa ke tApasa chuM, tethI aparAdhI hovA chatAM huM vadhu yogya nathI, A zudrAdi cAbUka, daMDAdithI mAravA yogya che. huM varNamAM uttama brAhmaNavarNIya hovAthI AjJAmAM rahevA yogya nathI, paraMtu bIjA zudravarNIya manuSyo AjJAmAM rahevA yogya che. huM dAsI-dAsa Adi rUpe kharIdIne parigrahaNa karavA yogya athavA nigraha karavA yogya nathI, bIjA zudrAdi varSIya manuSyo parigrahaNa ke nigraha karavA yogya che. huM saMtApa devA yogya nathI, paraMtu anya jIvo saMtApa devA yogya che. huM upadrava karavA yogya nathI, bIjA prANI upadrava karavA yogya che. A rIte paramArthathI anabhijJa te lobhI svArthI loko, strIo ane zabdAdi kAmabhogamAM mUcchita, Asakta, satata viSayabhogamAM vRddha, gahita ane lIna rahe che. te cAra, pAMca, cha athavA dasa varSa sudhI alpa ke adhika kAmabhogano bhogavaTo karIne mRtyunA samaye mRtyu pAmIne asuralokamAM kilviSI deva rUpe utpanna thAya che. te AsurI yonimAMthI AyukSaya thavAthI manuSya janma pAme, to paNa te bakarAnI jema mUkapaNAne prApta thAya che. (janmAMdha-dravyathI aMdha tathA bhAvathI ajJAnAMdhane prApta thAya che.) A rIte lobhanA nimitte te jIva pApa karmono baMdha kare che. A bAramuM lobhapratyayika kriyAsthAna che. A pUrvokta bAra kriyAsthAno mokSagamana yogya bhavI jIvoe, zramaNo ane mAtaNoe samyaka prakAre jANavA joIe ane tyAra pachI teno tyAga karavo joIe.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Fo vivecanaH zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) prastuta sUtramAM lobhapratyayika kriyAsthAnanuM svarUpa darzAvyuM che. lobha pratyayika kriyAsthAna H- lobhanA nimitte thatI pravRtti lobha pratyayika kriyAsthAna che. saMsArI jIvone prAyaH viSayonI prAptino, prApta thayelA viSayonA saMrakSaNano lobha hoya ja che ane te lobha kaSAyanA nimitte te vividha prakAre pApa pravRtti kare che. te ja rIte keTalAka tApasAdi saMnyAsIo saMsArano tyAga karIne vanavAsano svIkAra kare, ekAMta sAdhanA kare che, tema chatAM tenA aMtaramAMthI paNa lobhanA bhAvo chUTatA nathI. te tApasAdi strI AdimAM mUrchita thAya che. kAmabhoganI AsaktithI potAnI pApalIlAne chupAvI pAkhaMDI pravRtti kare che. tevA jIvo lobhanA nimitte ghaNA karmono baMdha kare che. potAnI pAkhaMDI pravRttithI A bhavamAM be-pAMca varSa sudhI icchApUrti kare paraMtu te duSkarmanA pariNAme bhava-bhavAMtaramAM duHkhI thAya che. jJamUyattAC :- bakarAnI jema mUkapaNAne prApta thAya che, pazunI jema mUkapaNAne prApta kare che. keTalIka pratonA mULapAThamAM A zabdanI sAthe te tanUyattAr = te bakarAnI jevA mUkapaNAne prApta kare che ane nAmUyattAN = janmathI mUkapaNAne prApta kare che, AvA be zabdo vadhArAnA jovA maLe che, paraMtu dazavaikAlika Adi aneka zAstromAM A bhAvone sUcavavA mATe namUyattAr eka ja zabdano prayoga jovA maLe che. A sUtranI prAcIna tADapatrIya pratamAM mUyattAC eka ja zabda hovAnI sUcanA zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbaIthI prakAzita pratanA TippaNamAM Apela che. tethI ahIM mULapAThamAM eka ja zabdane svIkArIne be zabdone koSTakamAM ApyA che. teramuM kriyAsthAna : airyApathika : 18 ahAvare terasame kiriyAThANe iriyAvahie tti Ahijjai, iha khalu attattAe saMvuDassa aNagArassa iriyAsamiyassa bhAsAsamiyassa esaNAsamiyassa AyANabhaMDamattaNikkhevaNAsamiyassa uccAra- pAsavaNa - khela - siMghANa- jalla-pAriTThAvaNiyAsamiyassa maNasamiyassa vaisamiyassa kAyasamiyassa maNaguttassa vaiguttassa kAyaguttassa [guttassa ] guttiMdiyassa guttabaMbhayArissa AuttaM gacchamANassa AuttaM ciTThamANassa AuttaM NisIya- mANassa AuttaM tuyaTTamANassa Autta bhuMjamANassa AuttaM bhAsamANassa AuttaM vatthaM paDiggahaM kaMbalaM pAyapuMchaNaM giNhamANassa vA NikkhivamANassa vA jAva cakkhupamha- NivAyamavi atthi vemAyA suhumA kiriyA iriyAvahiyA NAmaM kajjai, sA paDhamasamae baddhA puTThA, biIyasamae veiyA, taiyasamae NijjiNNA, sA baddhA puTThA udIriyA veiyA NijjiNNA seyakAle akammA yAvi bhavai / evaM khalu tappattiyaM asAvajje tti Ahijjai / terasame kiriyAThANe iriyAvahie tti Ahie / se bemi- je ya aIyA je ya paDuppaNNA je ya AgamissA arahaMtA bhagavaMto savve te eyAiM ceva terasa kiriyAThANAI bhAsiMsu vA bhAseMti vA bhAsissaMti vA paNNaviMsu For Private Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: kriyAsthAna. 1 | vA paNNaveti vA paNNavissaMti vA, evaM ceva terasamaM kiriyAThANaM seviMsu vA sevaMti viti vA | zabdArtha - sattA = Atmahitane mATe rUriyAmaya = IrSA samitithI yukta maLamutta = manoptithI yukta raMjiyasa = gukhendriya, indriyono nigraha karanAra Arad = upayogapUrvaka vahupaTTAvAyava = AMkhano palakAro mAratA thakA paNa vemAthI = vimAtrA-vividha mAtrAvALI suhumA = sUma vatI = baddha puThThA = spaSTa va = vedita kavariyA = udIrita u UST = nirjIrNa. nirjarelA ammA = akarma. bhAvArtha :- tyAra pachI teramuM aiyapathika kriyAsthAna kahevAya che. A jagatamAM je vyakti potAnA AtmabhAvonI anubhUti mATe samasta parabhAva ke pApa pravRttithI nivRtta thayA che tathA gRhasthapaNAne choDIne aNagAra dharmamAM pravrajita thayA che, je gamanAgamanamAM yatanArUpa IryAsamiti, sAvadhabhASAnA tyAgarUpa bhASA samiti, nirdoSa AhAra pANIne grahaNa karavA rUpa eSaNA samiti, vastra-pAtrAdi upakaraNone vivekapUrvaka grahaNa karavA ane mUkavA rUpa AdAnabhaMDa-mAtra-nikSepa-samiti, maLa-mUtrAdi zarIranI azucinA vivekapUrvaka tyAga karavA rUpa uccAra-prasavaNa-khela-jalla-siMghANa-paristhApanikA samiti arthAt paraThavavAnI samiti, mana, vacana ane kAyAnI zubha pravRtti rUpa manasamiti, vacana samiti ane kAyasamiti, A AThe prakAranI samitiothI yukta, mana, vacana, kAyAne vazamAM rAkhavA rUpa managupti, vacanagupti, kAyagupti, A traNe guptiothI gukha, guptendriya, gupta brahmacArI che, je upayoga pUrvaka gamana kare che, upayoga pUrvaka UbhA thAya che, upayogapUrvaka bese che, upayogasahita(paDakhuM) badale che, upayoga pUrvaka bhojana kare che, upayoga pUrvaka bole che, upayogapUrvaka vastra, pAtra, kaMbala, pAdaprIMchana Adine grahaNa kare che ane upayoga pUrvaka ja tene mUke che. tyAM sudhI ke AMkhanI pAMpaNo paNa upayoga pUrvaka ughADa-baMdha kare che. AvA pUrvokta guNasaMpanna sAdhu vividha prakAre sUma airyApathikI nAmanI kriyA kare che. te airyApathikI kriyAnA prathama samayamAM baMdha ane sparza, dvitIya samayamAM tenuM vedanA ane trIjA samayamAM tenI nirjarA thAya che. A rIte airyApathikI kriyA sthAnanA nimittathI baMdhAtA karmo kramazaH baddha, spaSTa, udIrita, vedita ane nirjIrNa thAya che tyAra pachI te akasmatAne prApta thAya che. A rIte vItarAga puruSanI pUrvokta auryApathika kriyA nirava hoya che. tene pApa karmono baMdha thato nathI. A teramuM airyApathika kriyAsthAna che. zrI sudharmAsvAmI jaMbusvAmIne kahe che ke bhUtakALamAM je tIrthakaro thaI gayA che, vartamAna kALamAM jeTalA tIrthakaro che ane bhaviSyamAM je tIrthakaro thaze, te sarva tIrthakaroe A tera kriyAsthAnanuM kathana karyuM che, kare che ane karaze. A tera kriyAsthAnonI prarUpaNA karI hatI, prarUpaNA kare che, prarUpaNA karaze ane vItarAgapaNAmAM A teramA kriyAsthAnanuM sevana karyuM che, sevana kare che ane sevana karaze. vivecana : prastuta sUtramAM airyApathika kriyAsthAna ane tenAthI thatAM karmabaMdhananuM nirUpaNa che. phariyAvahiA - sarvatra upayukta(upayogavAna) akaSAyI-vItarAgI puruSanA mana, vacana, kAyAthI je
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 2 | zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) kriyA thAya, te airyApathika kriyA ane tenAthI thatAM karmabaMdhane airyApathika karmabaMdha kahe che. sUtrakAre airyApathika kriyAsthAnavALA jIvonA guNonuM vistRta varNana karyuM che. attattAe saMvuDassa:-Atma syAnA tuthI sarva pr||2|| 52mAthI mane SAyi pri||bhothii ane rAga-dveSathI sarvathA nivRtta vItarAgI puruSa. vItarAgI puruSamAM rAga-dveSa Adi malina bhAvo na hovAthI tenI eka paNa pravRttimAM caMcaLatA hotI nathI, tenI pratyeka kriyA upayogapUrvaka hoya che, te jIvo ATha samitiothI yukta, traNe guptithI gupta Adi sUtrokta guNothI yukta hoya che. vItarAgI puruSane mana, vacana, kAyAnI pravRttithI karmabaMdha thAya che, paraMtu kaSAyano abhAva hovAthI temanA karmabaMdhamAM sthiti baMdha ke anubhAga baMdha thato nathI. te jIvone prathama samaye karmano baMdha thAya, bIjA samaye teno udaya thAya ane trIjA samaye te karma akarmarUpa banIne kharI jAya arthAt tenI nirjarA thaI jAya che. A rIte vItarAgI puruSane gaNAvane saMpUrNa pAparahita, yaugika pravRttinA nimitte thato karmabaMdha, te aiyaMpratyayika baMdha che. prathama sthAna adharmapakSa:19 aduttaraM ca NaM purisavijayavibhaMgamAikkhissAmi / ___ iha khalu NANApaNNANaM NANAchaMdANaM NANAsIlANaM NANAdiTThINaM NANAruiNaM NANAraMbhANaM NANAjhavasANasaMjuttANaM NANAvihaM pAvasuyajjhayaNaM evaM bhavai, taM jahA- 1bhommaM 2 uppAyaM 3 suviNaM 4 aMtalikkha 5 aMgaM 6 saraM 7 lakkhaNaM 8 vaMjaNaM 9 itthilakkhaNaM 10 purisalakkhaNaM 11 hayalakkhaNaM 12 gayalakkhaNaM 13 goNalakkhaNaM 14 meMDhalakkhaNaM 15 kukkuDalakkhaNaM 16 tittiralakkhaNaM 17 vaTTagalakkhaNa 18 lAvagalakkhaNaM 19 cakkalakkhaNaM 20 chattalakkhaNaM 21 cammalakkhaNaM 22 daMDalakkhaNaM 23 asilakkhaNaM 24 maNilakkhaNaM 25 kAgiNilakkhaNaM 26 subhagAkaraM 27 dubbhagAkara 28 gabbhakaraM 29 mohaNakaraM 30 AhavvaNiM 31 pAgasAsaNiM 32 davvahomaM 33 khattiyavijja 34 caMdacariyaM 35 sUracariyaM 36 sukkacariyaM 37 bahassaicariyaM 38 ukkApAyaM 39 disAdAhaM 40 miyacakkaM 41 vAyasaparimaMDalaM 42 paMsuvuDhei 43 kesavuDhei 44 maMsavuDhei 45 ruhiravuDhei 46 vetAliM 47 addhavetAliM 48 osovaNi 49 tAlugghADaNiM 50 sovAgiM51 sAbari 52 dAmiliM 53 kAliMgiM54 goriM55 gaMdhAriM56 ovayaNiM 57 uppayaNiM 58 jabhaNi 59 thabhaNi 60 lesaNi 61 AmayakaraNi 62 visallakaraNi 63 pakkamaNi 64 aMtaddhANiM 65 AyamaNiM / evamAiyAo vijjAo aNNassa heDaM pauMjaMti, pANassa he pauMti, vatthassa heuM pauMti, leNassa heuM pauMti, sayaNassa heDaM pauMti, aNNesiM vA virUvarUvANaM kAmabhogANa heuM pauMjaMti, tericchaM te vijjaM sevaMti, te aNAriyA vippaDivaNNA te kAlamAse kAlaM kiccA aNNayaresu Asuriesu kivvisiesu ThANesu uvavattAro bhavati, tao vi vippamuccamANA bhujjo elamUyattAe tamaMdhayAe paccAyati /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: kriyAsthAna zabdArtha :- pANI chavAI = bhinna bhinna (vividha) abhiprAyavALA gaNAvILasaMguttALa = vividha adhyavasAyavALA bALavida pAnasuyAya= vividha prakAranA pApa sUtronuM adhyayana. bhAvArtha :- pApanA kAraNabhUta kriyAsthAnonA nirUpaNa pachI have pApakArI vidyAnuM kathana thAya che, jenA dvArA alpasattvavAna puruSo anarthAnubaMdhI vijayane prApta kare che. te vidyAnA vividha vikalponuM huM kathana karIza. A manuSyakSetramAM vividha prakAranI prajJA, vividha abhiprAya, vividha prakAranA AcAra, vividha prakAranI daSTi, vividha prakAranI ruci, vividha prakAranA AraMbha tathA vividha prakAranA adhyavasAyothI yukta manuSyo dvArA pota-potAnI ruci, daSTi Adi anusAra anekavidha pApa preraka sUtronuM adhyayana karavAmAM Ave che. te A pramANe che- (1) bhauma- bhUkaMpa Adi tathA bhUmigata jaLa tathA khanija padArthonuM jJAna denAruM zAstra, (2) utpAta- koI prakAranA prAkRtika utpAta-upadravanuM ane tenAM phaLane sUcita karatuM zAstra, (3) svapnasvapnanA prakAra ane tenAM zubhAzubha phaLa batAvanAruM zAstra, (4) aMtarikSa- AkAzamAM thanArAM megha, vidhuta, nakSatra AdinI gatividhinuM jJAna karAvanAruM zAstra, (5) aMga- netra, bhramara, bhujA Adi aMgonA phuraNanuM phaLa batAvanAruM zAstra, (6) svara- kAgaDA, ziyALa ane pakSI vagerenA avAjanuM phaLa batAvanArA zAstra athavA svara zAstra, (7) lakSaNa- naranArInA hAtha paga vagere aMgomAM rahelAM yava, matsya, cakra, padma, zrIvatsa Adi rekhAo yukta cinhonuM phaLa batAvanAruM zAstra, (8) vyaMjanamasA, tala AdinuM phaLa batAvanAruM zAstra, (9) strIlakSaNa- vividha prakAranI strIonAM lakSaNasUcaka zAstra, (10) puruSalakSaNa- vividha prakAranA puruSonAM lakSaNonuM pratipAdaka zAstra, (11) hayalakSaNaghoDAnA lakSaNa batAvanAruM zAstra, (12) gajalakSaNa-hAthInA lakSaNonuM pratipAdaka zAstra, (13) golakSaNavividha prakAranA gauvaMzanA lakSaNasUcaka zAstra, (14) meSalakSaNa- gheTAnAM lakSaNonuM sUcaka zAstra, (15) kukTa lakSaNa- maraghAnA lakSaNa batAvanAruM zAstra, (16) titiralakSaNa- vividha prakAranAM tetaronA lakSaNa batAvanAruM zAstra, (17) vartakalakSaNa- batakanAM lakSaNonuM pratipAdaka zAstra, (18) lAvaka lakSaNa- lAvaka pakSInAM lakSaNonuM pratipAdaka zAstra, (19) cakralakSaNa- cakra nAM lakSaNo batAvanAruM zAstra, (20) chatralakSaNa- chatranAM lakSaNonuM sUcaka zAstra, (ra1) carma lakSaNa- carmaratnanAM lakSaNo batAvanAruM zAstra, (22) daMDalakSaNa-daMDa ratnanAM lakSaNo batAvanAruM zAstra, (23) asilakSaNa-talavAranAM lakSaNonuM pratipAdaka zAstra, (24) maNilakSaNa- maNi-ratnonAM lakSaNo batAvanAruM zAstra, (25) kAkiNI lakSaNa- kAkiNI ratnanAM lakSaNo batAvanAruM zAstra, (26) subhagAkara kurUpane surUpa banAvanArI vidhA, (27) durbhAgAkarasurUpane kurUpa banAvanArI vidyA, (28) garbhakarI- garbhanI rakSA karavAno upAya batAvanArI vidyA, (ra9), mohanakarI- puruSa ke strIne mohita karanArI, mati bhrama pedA karanArI vidyA, (30) AtharvaNI- tatkAla anartha utpanna karanArI athavA jagatano dhvaMsa karanArI vidhA, (31) pAkazAsana- IndrajAla vidhA, (32) dravyahoma-mAraNa, uccATana Adi karavA mATe maMtronI sAthe madha, dhI Adi dravyonI homavidhi batAvanArI vidhA, (33) kSatriyavidhA- kSatriyonI zastrAstra cAlana tathA yuddha AdinI vidyA, (34) caMdracaritacaMdranI gati Adine batAvanAruM zAstra, (35) sUryacarita- sUryanI gati Adine batAvanAruM zAstra, (36) zukracarita-zukratArAnI gatine batAvanAruM zAstra, (37) bRhaspaticarita-gurunI gati batAvanAruM zAstra, (38) ulkApAta- kharatA tArAnA zubhAzubha phaLane sUcita karatuM zAstra, (39) digdAha- dizAdAhanuM
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 64 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) | sUcaka zAstra, (40) mRgacakra-gAmanAM praveza samaye mRgAdi pazuonAM darzananuM zubhAzubha phaLa batAvanAruM zAstra, (41) vAyasaparimaMDala- kAgaDA Adi pakSIonA bolavAnAM zubhAzubha phaLa batAvanAruM zAstra, (42) pAMsavRSTi- dhULavarSAnA phaLanuM nirUpaka zAstra, (43) kezavRSTi- kezavarSAnA phaLanuM pratipAdaka zAstra, (44) mAMsavRSTi- mAMsavarSAnA phaLanuM sUcaka zAstra, (45) rUdhiravRSTi- rakta-varSAnA phaLanuM nirUpaka zAstra, (46) vaitAlI- jenA prabhAvathI acetana kASThamAM paNa cetanA AvI jAya, te vaitAlI vidyA che, (47) ardharvatAlI-vaitAlI vidyAnI virodhInI vidyA athavA je vidyAnA prabhAvathI uThAvelo daMDa pADI nAkhavAmAM Ave, (48) avasthApinI- jAgatA manuSyane nidrAdhIna banAvatI vidyA, (49) tAlodghATinI-tALAne kholI nAkhanArI vidyA, (50) zvapAkI vidyA- cAMDalonI vidyA, (51) zAbarI vidhA, (para) drAviDI vidhA, (53) kAliMgI vidyA, (54) gaurI vidyA, (55) gAMdhArI vidyA, (56) avapatanI nIce pADI denArI vidyA, (57) utpatanI upara uThAvanArI vidyA, (58) jUbhaNI- bagAsA saMbaMdhI athavA makAna, vRkSa ke puruSane kaMpAvanArI vidhA, (59) staMbhanI- khaMbhita karanArI, thaMbhAvanArI vidyA, (so) zleSaNIhAtha paga Adi coMTADI denArI vidyA, (1) AmayakaraNI- koI prANIne rogI ke grahagrasta banAvanArI vidhA, (2) vizalyakaraNI- zarIramAM praviSTa vaLagADa Adi zalyane kADhanArI athavA nirogI banAvanArI vidyA, () prakramaNI- koI prANIne bhUta-preta AdinI pIDA utpanna karI denArI vidyA (64) aMtardhAnIaMjanAdi prayoga karIne manuSya adazya thaI jAya, te vidyA, (5) AyAminI- nAnI vastune moTI banAvIne batAvanArI vidyA. anyatIrthika sAdhuo, dravyaliMgI sAdhuo tathA gRhastho A vidyAo tathA A prakAranI aneka vidyAonA prayoga anya mATe, udara pUrti mATe, bhojana mATe, peya padArthane mATe, vastra mATe, AvAsa sthAna mATe, zayyAnI prApti mATe tathA anya vividha prakAranA kAmabhoganI prApti mATe kare che. A vidyAono prayoga Atmahita tathA paralokathI pratikULa che. viparIta daSTivALA te anArya paruSo matyanA samaye matya pAmIne Asarika kilviSika sthAnamAM utpanna thAya che. tyAMthI AyuSya pUrNa thatAM te punaHpunaH bakarAnI jema mUka athavA janmathI aMdha, thAya che. 20 se egaio AyaheuM vA NAyaheuM vA sayaNaheu vA agAraheuM vA parivArahe vA NAyagaM vA sahavAsiyaM vA NissAe, aduvA aNugAmie, aduvA uvacarae, aduvA pADipahie, aduvA saMdhiccheyae, aduvA gaMThiccheyae, aduvA orabbhie, aduvA soyarie, aduvA vAgurie, aduvA sAuNie, aduvA macchie, aduvA govAlae, aduvA goghAyae, aduvA sovaNie, aduvA sovaNiyaMtie / zabdArtha - mathavuM = AtmA mATe gAyakaM = jJAtine mATe saheluM = svajanane mATe zikSA-nimitta. bhAvArtha - koI pApI manuSya potAnA mATe, potAnA svajano mATe, potAnuM ghara banAvavA mATe, potAnA parivAranA bharaNa-poSaNa mATe potAnA sahavAsI ke pADozI mATe nimnokta pApakarmanuM AcaraNa kare che- (1) anugAmika- bIjAnA dhananuM apaharaNa karavA mATe te dhanika puruSano pIcho pakaDe che. (2) upacaraka- taka maLatAM te puruSane mArIne tenuM dhana laIza tevI malina bhAvanAthI dhanikanA sevaka banIne rahe che. (3) pratipathika- dhana lUMTavAnA AzayathI dhanika je mArgethI AvatA hoya, tenI sAme jAya che. (4) saMdhicchadaka- bAkoruM pADIne gharamAM praveza karIne corI kare che. (5) graMthicchedaka- gAMThaDI choDIne, khissa kApIne dhana laIle che, (6) aurabrika dheTAM carAvanArA banIne, (7) zaukarika- sUvara pALanArA
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: kriyAsthAna [ pa ] banIne, (8) vAgarika-pAradhI athavA zikArI banIne, (9) zakunika-pakSIone jALamAM phasAvanArA banIne (10) macchika-mAcchImAra banIne, (11) govALa banIne, (12) goghAtaka-kasAI banIne, (13) zvAnapAlaka- kUtarAne pALanArA banIne, (14) zaunAntika-zikArI kUtarA pAse pazuono zikAra karAvI teno aMta lAvanArA banIne vividha prakAre pApanI pravRtti kare che. 21 se egaio aNugAmiyabhAvaM paMDisaMdhAya tameva aNugAmiyANugamiyaM haMtA chettA bhettA luMpaittA vilupaittA uddavaittA AhAraM AhArei, iti se mahayA pAvehiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai / zabdArtha - aba = potAnI jAtane savavaphA = prakhyAta, prasiddha. bhAvArtha :- koI pApI bIje gAma jatA koI dhanika pAse dhana che te jANIne teno pIcho karavAnA irAdAthI, sAthe cAlavAnI anukULatA samajAvIne tenI pAchaLa-pAchaLa cAle che ane taka maLatAM tene hanana-daMDA vagerethI mAre che, chedana-talavAra vagerethI tenA hAtha paga kApI nAMkhe che, bhedana-mukkAdinA prahArothI tenA aMgopAMganuM bhedana kare che, laMpana-vALa kheMcIne viDaMbanA kare che, vilepana-cAbukAdinA prahArothI vizeSa pIDita kare che, upadrava-mArI nAMkhavAnI dhamakI Ape che athavA mArI nAkhe che ane tenuM dhana lUMTIne potAnI AjIvikA calAve che. A rIte mahApApI jIva dUra pApakarmothI potAnI jAtane jagatamAM mahApApI rUpe kukhyAta kare che. 22 se egaio uvacaragabhAvaM paDisaMdhAya tameva uvacariya-uvacariya haMtA chettA bhettA luMpaittA viluMpaittA uddavaittA AhAraM AhArei, iti se mahayA pAvehiM kammehiM attANa uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha :- koI pApI puruSa koI dhanavAnanI anucaravRtti ke sevakavRttino svIkAra karIne tene vizvAsamAM laIne tenuM hanana, chedana, bhedana, lepana, vilepana ane upadrava karIne tene mArI nAMkhIne tenuM dhana lUMTIne potAnI AjIvikA calAve che. A rIte mahApApI jIva dUra pApakarmothI potAnI jAtane mahApApI rUpe jagatamAM kukhyAta kare che. 23 se egaio pADipahiyabhAvaM paDisaMdhAya tameva paDipahe ThiccA haMtA chettA bhettA luMpaittA viluMpaittA uddavaittA AhAraM AhArei, iti se mahayA pAvehi kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha :- koI pApI jIva koI dhanika pathikane sAmethI AvatAM joIne pathikane lUMTavAnI vRttithI tenI sAme cAlIne pathikano mArga rokIne dagAthI tenuM hanana, chedana, bhedana, lepana, vilepana ane upadrava karIne tene mArI nAMkhIne tenuM dhana lUMTIne potAnI AjIvikA calAve che. A rIte mahApApI jIva dUra pApakarmothI potAnI jAtane mahApApI rUpe jagatamAM kukhyAta kare che. 24 se egaio saMdhicchedagabhAvaM paDisaMdhAya tameva saMdhi chettA bhettA jAva iti se mahayA pAvehiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai /
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ s ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) bhAvArtha :- koI pApI jIva dhanikonA gharamAM bAkoruM pADIne dhanaharaNa karavAnI vRtti svIkArIne, dhanikonA gharamAM bAkoruM pADI tenA parivArane mArapITa karIne, tenuM hanana, chedana, bhedana, lepana, vilepana ane upadrava karIne tene mArI nAMkhIne tenuM dhana lUMTIne potAnI AjIvikA calAve che. A rIte mahApApI jIva jUra pApakarmothI potAnI jAtane mahApApI rUpe jagatamAM kukhyAta kare che. | 25 se egaio gaMThicchedagabhAvaM paDisaMdhAya tameva gaMThiM chattA bhettA jAva iti se mahayA pAvehiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha :- koI pApI vyakti dhanADhayonA dhananI gAMThaDI kApavAno dhaMdho apanAvIne dhanikonI gAMThaDI kApe che arthAt khissA kApe che, tenuM hanana, chedana, bhedana, lepana, vilepana ane upadrava karIne tene mArI nAMkhIne tenuM dhana lUMTIne potAnI AjIvikA calAve che. A rIte mahApApI jIva dUra pApakarmothI potAnI jAtane mahApApI rUpe jagatamAM kukhyAta kare che. | 26 se egaio orabbhiyabhAvaM paDisaMdhAya urabbhaM vA aNNayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai / eso abhilAvo savvattha / bhAvArtha :- koI pApI jIva gheTAone carAvavAno dhaMdho svIkArIne, gheTAM athavA anya koI paNa trasa prANIone mArapITa karIne, tenuM chedana, bhedana, tADana Adi karIne tathA tene pIDA upajAvIne, tenI hatyA karIne potAnI AjIvikA calAve che. A rIte mahApApI jIva dUra karmothI potAnI jAtane jagatamAM mahApApI rUpe kukhyAta kare che. 27 se egaio soyariyabhAvaM paDisaMdhAya mahisaM vA aNNayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha :- koI pApI jIva suvarone pALavAno ke kasAIno dhaMdho apanAvI bheMsa, sUvara(Dukkara) ke bIjA trasa prANIone mArapITa karIne, tenA aMgonA chedana-bhedana karIne, vividha prakAre pIDA pahoMcADIne, teno vadha karIne potAnI AjIvikA calAve che. A rIte mahApApI jIva dUra karmothI potAnI jAtane jagatamAM mahApApI rUpe kukhyAta kare che. | 28 se egaio vAguriyabhAvaM paDisaMdhAya miyaM vA aNNayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha :- koI pApI jIva zikArano dhaMdho apanAvIne maga ke anya koI trasa prANIne mArIne, tenuM chedana-bhedana karIne, vividha prakAre pIDA pahoMcADIne, teno vadha karIne potAnI AjIvikA calAve che. A rIte mahApApI jIva dUra karmothI potAnI jAtane jagatamAM mahApApI rUpe kukhyAta kare che. 29 se egaio sAuNiyabhAvaM paDisaMdhAya sauNiM vA aNNayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha :- koI pApI jIva pakSIone jALamAM phasAvanAra pAradhi banIne, pakSIone jALamAM phasAvIne, pakSI ke anya koI trasa prANIne mArIne, tenAM aMgonuM chedana-bhedana karIne, tene vividha yAtanAo
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: phiyAsthAna [ ka7 ] daIne, teno vadha karIne, tenAthI potAnI AjIvikA calAve che. A rIte mahApApI jIva dUra karmothI potAnI jAtane jagatamAM mahApApI rUpe kukhyAta kare che. 30 se egaio macchiyabhAvaM paDisaMdhAya macchaM vA aNNayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha :- koI pApI jIva mAchImAra, mAchalIone pakaDavAno dhaMdho apanAvIne mAchalI ke anya trasa jaLacara jIvonuM hanana, chedana, bhedana, tADana Adi karIne tathA tene aneka prakAranI yAtanA ApIne, te jIvono vadha karIne potAnI AjIvikA calAve che. A rIte mahApApI jIva dUra karmothI potAnI jAtane jagatamAM mahApApI rUpe kukhyAta kare che. |31 se egaio gopAlagabhAvaM paDisaMdhAya tameva goNaM vA parijaviya parijaviya haMtA jAva uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha :- koI vyakti gopAlanano dhaMdho svIkArIne te gAyo athavA tenA vAcharaDAMne ToLAmAMthI judAM pADIne vAraMvAra mAre, bhUkhyA rAkhe, tenuM chedana-bhedana Adi kare, kasAIne vece athavA svayaM tenI hatyA kare ane tenAthI potAnI AjIvikA calAve che. A rIte mahApApI jIva dUra karmothI potAnI jAtane jagatamAM mahApApI rUpe kukhyAta kare che. |32 se egaio goghAyagabhAvaM paDisaMdhAya goNaM vA aNNayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha :- koI pApI jIva govaMza ghAtaka-kasAIno dhaMdho apanAvIne gAya, baLada ke anya koI paNa trasa prANInuM hanana, chedana, bhedana, tADana Adi karIne, tene vividha yAtanAo daIne, te jIvono vadha karIne, tenAthI potAnI AjIvikA calAve che. A rIte mahApApI jIva dUra karmothI potAnI jAtane jagatamAM mahApApI rUpe kukhyAta kare che. |33 se egaio sovaNiyabhAvaM paDisaMdhAya suNagaM vA aNNayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha - koI pApI jIva kUtarAo pakaDIne, tene pALavAno dhaMdho apanAvIne kUtarAnuM ke anya koI trasa prANInuM hanana, chedana, bhedana, tADana Adi karIne, tene vividha prakAre pIDA pahoMcADIne, te jIvono vadha karIne potAnI AjIvikA calAve che. A rIte mahApApI jIva dUra karmothI potAnI jAtane jagatamAM mahApApI rUpe kukhyAta kare che. 34 se egaio sovaNiyaMtiyabhAvaM paDisaMdhAya maNussaM vA aNNayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva AhAre AhArei, iti se mahayA pAvehiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha :- koI pApI jIva zikArI kUtarAo rAkhIne cAMDala vRtti apanAvIne gAmanA aMtima cheDA para rahe che ane tyAMthI pasAra thatAM manuSyo ke prANI para zikArI kUtarAne choDIne tene karaDAve che, phaphaDAve che, tenuM chedana, bhedana, tADana Adi karIne, tene vividha prakAre pIDA pahoMcADIne, te jIvono vadha karIne potAnI AjIvikA calAve
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 | zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) che. A rIte mahApApI jIva dUra karmothI potAnI jAtane jagatamAM mahApApI rUpe kukhyAta kare che. 35 se egaio parisAmajjhAo udvittA ahameyaM haNAmi tti kaTu tittira vA vaTTagaM vA lAvagaM kavoyagaM vA kaviM vA kaviMjala vA aNNayara vA tasaM pANaM hatA jAva uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha :- koI vyakti sabhAmAM UbhA thaIne- "huM A prANIne mArIza" tevI pratijJA karIne tyAra pachI te vyakti tetara, bataka, lAvaka, kabUtara, vAnara, kapiMjala ke anya koI trasajIvone mAre, chedana-bhedana, tADana kare ke tene prANarahita karI nAMkhe che. te mahApApI jIva dUra karmothI jagatamAM potAnI jAtane mahApApI rUpe kukhyAta kare che. 36 se egaio keNai AdANeNaM viruddha samANe aduvA khaladANeNaM, aduvA surAthAlaeNaM, gAhAvaINa vA gAhAvaiputtANa vA sayameva agaNikAeNaM sassAiM jhAmei, aNNeNa vi agaNikAeNaM sassAiM jhAmAvei, agaNikAeNaM sassAiM jhAmataM pi aNNaM samaNujANai, iti se mahayA pAvehiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai / zabdArtha-saDeluMgaLeluM anna ApavAthI kurIthAna = surApAna karAvavAthI TchavaphA = gAthApatine gaNAvapurANa = gAthApati putrone sAruM = zasya-dhAnyAdi Adine meTTa = bALe che. bhAvArtha :- koI prakRtithI krodhI puruSa koI paNa prayojanathI kuddha thaIne athavA saDelAM anna Adi ApavAthI ke madirApAna karAvavAthI, vagere kAraNothI ruSTa thaIne) gRhapati ke gRhapatinA putronA khaLAmAM rAkhela zALa, DAMgara, java, ghauM Adi dhAnyane pote Aga lagADIne bALI nAMkhe che, bIjA pAse Aga lagAvarAvIne banAvI nAMkhe che, dhAnyane bALanArAnI anumodanA kare che. A rIte te mahApApI jIva mahApApakarmothI jagatamAM potAnI jAtane mahApApI rUpe kukhyAta kare che. |37 se egaio keNai AyANeNaM viruddha samANe aduvA khaladANeNaM aduvA surAthAlaeNaM, gAhAvaINa vA gAhAvaiputtANa vA uTTANaM vA goNANaM vA ghoDagANaM vA gaddabhANaM vA sayameva ghUrAo kappei, aNNeNa vi kappAvei, kappaMta pi aNNaM samaNujANai, iti se mahayA pAvehiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai / zabdArtha - 3ri = UMTane gogA= gAyane ghoDA ghoDAnerAmAM = gagheDAone pUratoavayavone khepha = kApe che. bhAvArtha :- koI prakRtithI krodhI puruSa koI paNa prayojanathI kruddha thaIne athavA saDelAM anna Adi ApavAthI ke madirApAna karAvavAthI,(vagere kAraNothI ruSTa thaIne) te gRhastha athavA tenA putronA UMTa, gAya, baLada, ghoDA, gadheDA vagere pazuonA jAMgha vagere aMgone kuhADIthI kApI nAkhe che, bIjA dvArA tenA aMgopAMga kapAve che, aMgopAMga kApanArAnI anumodanA kare che. A rIte te mahApApI jIva mahApApakarmothI jagatamAM potAnI jAtane mahApApI rUpe kukhyAta kare che. |38 se egaio keNai AdANeNaM viruddha samANe, aduvA khaladANeNaM, aduvA surA
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: kriyAsthAna | 9 | thAlaeNaM gAhAvaINa vA gAhAvaiputtANa vA uTTasAlAo vA goNasAlANo vA ghoDagasAlAo vA gaddabhasAlAo vA kaMTagaboMdiyAe paripehittA sayameva agaNikAeNaM jhAmei, aNNeNa vi jhAmAvei, jhAmeMtaM pi aNNaM samaNujANai, iti se mahayA pAvehi kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai / zArtha :-kaMTakaboMdiyAe = sinmonI vA'thI paripehittA = DhIne uTTasAlAo= 612NAthI, Sene rApavAnA sthAnathI avaharai = 429 42che. bhAvArtha - koI prakRtithI krodhI puruSa koI paNa prayojanathI zuddha thaIne athavA saDelAM anna Adi ApavAthI ke madirApAna karAvavAthI,(vagere kAraNothI ruSTa thaIne) gRhapatinI athavA gRhapatinA putronI UMTazALA, gauzALA, azvazALA athavA gardabhazALAne kAMTAnI vADathI DhAMkIne svayaM temAM Aga lagAvIne bALe che, bIjA pAse baLAve che athavA bALanAranI anumodanA kare che. A rIte te mahApApI jIva mahAna pApakarmothI jagatamAM potAnI jAtane mahApApI rUpe kukhyAta kare che. 39 se egaio keNai AyANeNaM viruddha samANe, aduvA khaladANeNaM, aduvA surAthAlaeNaM, gAhAvaINa vA gAhAvaiputtANa vA kuDalaM vA guNaM vA maNiM vA mottiyaM vA sayameva avaharai, aNNeNa vi avaharAvei, avaharaMta pi aNNaM samaNujANai, iti se mahayA pAvehi kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha - koI prakRtithI krodhI puruSa koI paNa prayojanathI kuddha thaIne athavA saDelAM anna Adi ApavAthI ke madirApAna karAvavAthI,(vagere kAraNothI ruSTa thaIne) gRhapatinA athavA gRhapatinA putronA kuMDaLa, sonAno doro, maNi ke motInuM apaharaNa kare che, bIjA pAse apaharaNa karAve che athavA apaharaNa karanAranI anumodanA kare che. A rIte mahApApa karmothI jagatamAM potAnI jAtane mahApApI rUpe kukhyAta kare che. 40 se egaio keNai AyANeNaM viruddha samANe, samaNANa vA mAhaNANa vA daMDagaM vA chattagaM bhaMDagaM vA mattagaM laTThigaM vA bhisigaM vA celagaM vA cilimiligaM vA cammagaM vA cammaccheyaNagaM vA cammakosiyaM vA sayameva avaharai jAva samaNujANai iti se mahayA pAvehi kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai / zArtha:- daMDagaM = chattagaM = chatra bhaMDagaM = (mAMDa mattagaM = pAtra laTTigaM = sAhI bhisigaM = sAsana celagaM vastra cilimiligaM = 45ho, bha272hAnI cammagaM = ya cammacheyaNagaM = yachehana camma- kosiyaM = yAzilAno. bhAvArtha :- koI dveSI puruSa apamAnajanaka koIpaNa kAraNothI krodhita thaIne zramaNo ke mAhaNonA chatra, daMDa, 65425, pAtra, sAhI, Asana, vastra, bha872hAnI, yamasina, yAmI-chana (yapY) athavA yshcAmaDAnI thelInuM svayaM apaharaNa kare che, bIjA pAse apaharaNa karAve che athavA apaharaNa karanAranI anumodanA kare che. A rIte te mahApApI jIva mahAna pApa karmothI potAne mahApApI rUpe kukhyAta kare che. 41 se egaio No vitigiMchai, taM jahA- gAhAvaINa vA gAhAvaiputtANa vA sayameva
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 70 zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). agaNikAeNaM osahIo jhAmei jAva aNNaM pi jhAmataM samaNujANai / iti se mahayA pAvehi kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai / zabdArtha :- vitigiMchai = viyAra vimarza yAvinA 4. bhAvArtha - koI vyakti potAnA kukRtyanA phaLano vicAra karyA vinA ja gRhapati ke tenA putronA anAja Adine pote Aga lagAvIne bALe che, te bIjA pAse baLAve che athavA bALanArAnI anumodanA kare che. A rIte te mahApApI jIva yAvatu jagatamAM mahApApI rUpe kukhyAta kare che. 42 se egaio No vitigiMchai- gAhAvaINa vA gAhAvaiputtANa vA uTTANa vA goNANa vA ghoDagANa vA gaddabhANa vA sayameva ghUrAo kappei, aNNeNa vi kappAvei, aNNaM pi kappata samaNujANai, iti se mahayA pAvehiM kammehi attANaM uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha :- koI vyakti potAnAM duSkarmonA phaLano vicAra karyA vinA ja koI gRhastha ke tenA putronAM UMTa, gAya, ghoDAM tathA gadheDAM Adi pazaonA jAMgha Adi aMgopAMgane kApe che, bIjA pAse kapAve che, aMgopAMga kApanAranI prazaMsA ane anumodanA kare che. 43 se egaio No vitigiMchai- gAhAvaINa vA gAhAvaiputtANa vA uTTasAlAo vA jAva gaddabhasAlAo vA kaMTakaboMdiyAe paDipehittA sayameva agaNikAeNaM jhAmei jAva samaNujANai, iti se mahayA pAvehiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha :- koI vyakti potAnA duSkarmonA pariNAmano vicAra karyA vinA ja gRhastha ke tenA putronI uSTrazALA, gauzALA, azvazALA ke gadarbhazALAne kAMTALI jhADI ke DALIothI DhAMkIne Aga lagAvI tene bALe che, bIjA pAse baLAve che, bALanArAnI anumodanA kare che. 44 se egatio No vitigiMchai- gAhAvaINa vA gAhAvaiputtANa vA kuMDalaM vA jAva maNi vA mottiya vA sayameva avaharai jAva samaNujANai, iti se mahayA pAvahiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha :- koI vyakti potAnA duSkarmonA phaLano vicAra karyA vinA ja gRhapati ke tenA putronA kuMDaLa, maNi ke motI vagerenI corI kare che, bIjA pAse corI karAve che, corI karanAranI anumodanA kare che. 45 se egatio No vitigiMchai- samaNANa vA mAhaNANa vA chattaga vA daMDagaM vA jAva cammaccheyaNagaM vA cammakosiyaM vA sayameva avaharai jAva samaNujANai / iti se mahayA pAvehiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai / bhAvArtha - koI vyakti potAnA duSkarmonAM phaLano vicAra karyA vinA ja zramaNAdinA dveSI banIne zramaNo ke brAhmaNonAM chatra, daMDa yAvatu carmachedanaka tathA carmakoza vagere sAdhanonuM svayaM apaharaNa kare che, bIjA pAse apaharaNa karAve che ane apaharaNa karanAranI anumodanA kare che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana -2 : DiyAsthAna A prakAranI mahAna pApa pravRttithI te jagatamAM potAne mahApApI rUpe kukhyAta kare che. 46 se egaio samaNaM vA mAhaNaM vA dissA NANAvihehiM pAvakammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai, aduvA NaM accharAe AphAlittA bhavai, aduvA NaM pharusaM vadittA bhavai, kAleNa vi se aNupaviTThassa asaNaM vA pANaM khAimaM vA sAimaM vA No davAvettA bhavai; je ime bhavaMti - voNNamaMtA bhArakkaMtA alasagA vasalagA kivaNagA samaNagA te iNameva jIvitaM dhijjIviyaM saMpaDibUrheti, NAI te pAraloiyassa aTThassa kiMci vi silissaMti, te dukkhaMti te soyaMti te jUraMti te tippaMti te piTTati te paritappaMti te dukkhaNa-soyaNa-jUraNa-tippaNa-piTTaNa-paritappaNa-vaha-baMdhaNaparikilesAo apaDi 71 virayA bhavaMti; te mahayA AraMbhasamAraMbheNa virUvarUvehiM pAvakammakiccehiM urAlAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMjittAro bhavaMti, taM jahA- aNNaM aNNakAle, pANaM pANakAle, vatthaM vatthakAle, leNaM leNakAle, sayaNaM sayaNakAle, sapuvvAvaraM ca NaM NhAe kayavalikamme kayakouyamaMgalapAyacchitte sirasA NhAe kaMThemAlAkaDe AviddhamaNisuvaNNe kappiyamAlAmaulI paDibaddhasarIre vagghAriya-soNisuttaga-malla-dAmakalAve ahayavatthaparihie caMdaNokkhittagAyasarIre mahai mahAliyAe kUDAgArasAlAe mahaimahAlayaMsi sIhAsaNaMsi itthIgummasaMparivuDe, savvarAieNaM joiNA jhiyAyamANeNaM mahayAhayanaTTa-gIya-vAiyataMtI-tala-tAla-tuDiya-ghaNa-muiMgapaDuppavAiya-raveNaM urAlAI mANussAgAiM bhogabhogAI bhuMjamANe viharai / tassa NaM egamavi ANavemANassa jAva cattAri paMca jaNA avuttA ceva abbhuti, bhaNa devANuppiyA ! kiM karemo ? kiM AhAremo ? kiM uvaNemo ? kiM uvaTThAvemo ! kiM bhe hiya icchiyaM ? kiM bhe Asagassa sayai ? tameva pAsittA aNAriyA evaM vayaMti- deve khalu ayaM purise, devasiNAe khalu ayaM purise devajIvaNijje khalu ayaM purise ! aNNe vi ya NaM uvajIvaMti / tameva pAsittA AriyA vayaMti- abhikkaMtakUrakamme khalu ayaM purise aidhUeaiAyarakkhe dAhiNagAmie raie kaNhapakkhie AgamissANaM dullahabohie yAvi bhavisas / icceyassa ThANassa uTThiyA vege abhigijjhati, aNuTThiyA vege abhigijjhaMti, abhijhaMjhAurA abhigijjhati / esa ThANe aNArie akevale appaDipuNNe aNeyAue asaMsuddhe asallagattaNe asiddhimagge amuttimagge aNivvANamagge aNijjANamagge asavvadukkhappahINamagge egaMtamicche asAhU | esa khalu paDhamassa ThANassa adhammapakkhassa vibhaMge evamAhie / For Private Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7ra | zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) | zabdArtha -Lo vitachid = vicAra vimarza karyA vinA ja voinaMta = bicArA, dIna bhArata = bhAra vahana karanArA ane saT = ALasu vasA = vRSala-nIca viMIT = kRpaNa, garIba, dIna. fdhaniya = dhikkArapUrNa jIvanane yuvatine = snAna saMbaMdhI badhA kArya karIne, yoDaya- saMtaRtte = kautuka, maMgala ane prAyazcita karIne remAnA = gaLAmAM mALA paherIne Avi- naLasuvaine = maNi ane suvarNanA AbhUSaNo paherIne vadhAriyaLasuttA mAlAmanAve = kammarapaTTo ane puSpamALA yukta kaMdoro paherIne adayavasthAridipa = akhaMDa, navA ane svaccha vastra paherIne vejita /vAre = zarIranA aMgo para caMdanano lepa karIne jUDA IIR sAtA kUTAgAra zALAmAM prasthIkumAMravu? = strI samUhathI gherAyelA mahayA ya= mahAna prayatnathI Ahata karAtA naTTa jaya vAva = nATaya, gIta, vAdyataMtI taranatAra = vINA, tAla, hAtha tALIo suDiyA = tUrya, ghaMTa muphA = mRdaMganA kupavADya = kuzaLa vAdako dvArA vagADavAmAM AvatA vev = svaranI sAthe. AvemAsa = AjJA devA para AhArano = lAvIe 3vono = hAjara karIe revasiTE = deva snAtaka-zreSTha deva deva nIvaLane = deva jevuM jIvana jIvanArA ajaMtajUrane = atyaMta krUra karma karanArA 3 pUE = atyaMta dhUrtatA na = dakSiNa dizAmAM janAra jilDa = kRSNapAkSika dullAhavodiyA-durlabhabodhi. maLajJAti= icchA kare che phAMphADA = tuSNAtura aMgis = apratipUrNa AiLA mane = nirmANa mArga rahita amAusa = adharma pakSano. bhAvArtha :- koI pApasAhasI vyakti zramaNa ane mAhaNane joI, temanI sAthe aneka prakAranA pApamaya vyavahAra kare che ane te mahApApamaya vyavahArathI mahApApI rUpe kukhyAta thAya che. te sAdhunA darzanane apazukana mAnIne sAdhune potAnI sAmethI haTAvavA mATe capaTI vagADe che athavA o odanamuMDa ! durbaddha ! sAmethI dUra thA, AvA prakAranAM kaThora vacano bole che. bhikSAkALamAM paNa jo sAdhu tene tyAM bhikSA mATe praveza kare, to paNa te sAdhune azana, pAna, khAdima ane svAdima, A cAre prakAranA AhArAdi ApatA nathI, bIjA ApatA hoya to paNa dveSavaza tene roke che ke A bicArA ghAsa ane lAkaDIno bhAra veMDhAratA hatA, nIca karma karatA hatA, kuTuMbanA bhArathI gabharAyelA hatA, bahu ALasu ane zudra-nIca daridra ane kuTuMba pAlanamAM asamartha hovAthI sukhalipsAthI pravrajita banI gayA che, temanuM jIvana dhikkAramaya che. e drohI sAdhu paraloka mATe tapa-saMyama vagere sAdhanA karatA nathI, teo duHkha pAme che, zoka pAme che, pazcAttApa kare che, kleza pAme che, pIDAvaza mAthuM kUTavuM Adi kriyA kare che, te saMtApa pAme che. te duHkha, zoka, jhUraNA, tApa, pIDA paritApa, vadha, baMdhana Adi klezothI kyAre ya nivRtta thatA nathI. vaLI te pApI jIva A prakAre vyavahAra karatAM potAnA pUrva puNya prabhAve mahAraMbha tathA mahA samAraMbhanA vividha prakAranAM pApakarmajanaka kRtyo karIne uttamottama udAra-pradhAna manuSya saMbaMdhI kAma bhogano upabhoga kare che, jema ke te AhAranA samaye sarasa svAdiSTa AhArano, pIvAnA samaye uttama peya padArthono, vastra paridhAna samaye vastrono, AvAsanA samaye suMdara susajjita AvAsa sthAnano, zayananA samaye uttama-komaLa zayanIya padArthono upabhoga kare che.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2: phiyAsthAna A rIte puNya bhogavatA te saMpUrNa vidhi pUrvaka snAna kare che ane vividha kautuka maMgalanuM AcaraNa karIne, pachI te mAthe hAIne kaMThamALA, maNi(ratna) tathA sonAnA AbhUSaNo dhAraNa kare che. mAthA para puSpamALAthI yukta mugaTa dhAraNa kare che. yuvA avasthAne kAraNe te zarIra suDoLa ane hRSTapuSTa hoya che. te kammara para kaMdoro tathA vakSasthaLa para phUlonI mALA tathA navAM ane svaccha vastro pahere che. potAnA aMgo para caMdanano lepa kare che. A prakAre susajjita thaIne atyaMta UMcA vizALa prAsAdamAM jAya che. tyAM te moTA bhavya siMhAsana para bese che. tyAM vastrAbhUSaNothI susajjita te puruSane yuvatIo tathA parivAra sahita dAsIo Adi gherI vaLe che, tyAM AkhI rAta dIpaka vagereno prakAza jhagamagato rahe che. tyAM nAca, gAna, vAdha, vINA, tala, tAla, truTita, dhana-paDaha mRdaMga tathA karatAla Adino dhvani thayA kare che. A prakAre uttamottama manuSyasaMbaMdhI bhogono upabhoga karIne te puruSa potAnuM jIvana vyatIta kare che. te vyakti jyAre koI eka nokarane AjJA Ape che tyAre cAra pAMca manuSyo bolAvyA vinA paNa tyAM AvIne sAme UbhA rahI jAya che ane hAtha joDI pUche che- he devAnupriya ! ame ApanI zuM sevA karIe? zuM lAvIe? zuM bheTa ApIe? kayA kayA kArya karIe? Apane zuM hitakara che? zuM iSTa(icchita) che? ApanA mukhane kaI vastu svAdiSTa lAge che, te kaho? te puruSano A prakArano bhoga vaibhava joIne zuddha dharmAcaraNathI dUra anArya loko ema kahe cheA puruSa to deva che, A puruSa to devothI paNa zreSTha che. A puruSa to devo jevuM jIvana jIvI rahyo che, A puruSanA AzrayathI anya loko paNa AnaMdapUrvaka jIve che. A prakAre bhogavilAsamAM DUbelA te vyaktine joIne vivekI AryapuruSa kahe che- A puruSa to atyaMta krura karmomAM pravatta che, atyaMta dhUrta che, atyaMta svArthI che. te dakSiNadizAvartI narakAvAsomAM kRSNapakSI narayika rUpe utpanna thAya che ane bhaviSyamAM dularbhabodhi bane che. keTalAka mUDha jIvo saMyama dharma svIkAra karyA pachI paNa A pUrvokta sthAno mATe arthAt te sukha sAdhanone meLavavA mATe lalacAya che. keTalAka gRhastho saMyama dharmanA svIkAra vinA paNa sukha-sAdhano meLavavAnI lAlasA kare che. keTalAka atyaMta viSaya sukhAMdha ke tRSNAdha manuSyo paNa A sukha-sAdhano mATe talase che. vastutaH A sthAna AryapuruSo dvArA anAcaraNIya che, kevaLajJAna rahita, azuddha che ane paripUrNa sukharahita, saguNa yukta na hovAthI apUrNa ane tuccha che, nyAyayukta nathI, asaMzuddha-pavitra nathI, mAyAdi zalyane kApanAruM nathI, A mokSa mArga nathI, samasta karmakSayarUpa muktino mArga nathI, nirvANano mArga nathI, nirmANa-saMsAra sAgarathI pAra thavAno mArga nathI, sarva duHkhono nAzaka mArga nathI, A ekAMta mithyA ane azobhanIya sthAna che. A adharmapakSanAmaka prathama sthAnano vikalpa zrI tIrthaMkaradevoe A pramANe kahyo che. vivecanaH prastuta sUtromAM adharmapakSanAmaka prathama sthAnanI vistRta vicAraNA che. adharmapakSa - jJAna-darzana rU5 Atmadharmane choDIne pula dharmane sarvasva mAnavuM, paulika padArthonI prApti, tenuM saMrakSaNa ane tenA bhAgamAM ja tallIna rahevuM, te adharmapakSa che. sutrakAre kramazaH adharmapakSIya loko dvArA zIkhavAmAM AvatI sAvadhavidyAo, pApamaya vyavasAya,
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). tenA krUra AcAra-vicAra, tenI viSaya sukhabhogamayI dinacaryA, tadviSayaka Arya-anArya puruSono abhiprAya pradarzita karyo che tathA aMte tenA jIvananI AkAMkSA karanAranA traNa prakAra batAvI saMkSiptamAM adharma pakSanuM svarUpa darzana karAvyuM che. adharma pakSanI AkAMkSAvALA jIvo :- (1) keTalAka daMbhI sAdhuo pravrajita thaIne paNa viSaya sukha meLavavA lAlAyita rahe che. (2) pravrajita na thayA hoya tevA keTalAka gRhastho ane (3) satata bhogavilAsanI jhaMkhanA rAkhanArA viSayAMdha jIvo bhoga sukhanA AkarSaNathI AkarSita thaIne adharmapakSane svIkAre che. AcAra-vicAra - adharmapakSIya loko potapotAnI ruci, daSTi athavA manovRtti anusAra bhaumathI laIne AyAminI sudhInI 5 prakAranI sAvadya(pApamaya) vidhAonuM tathA tenA pratipAdaka zAstro AdinuM adhyayana kare che. teo potAnA mATe tathA parivAra Adi mATe AnugAmikathI laIne zauvAMtika sudhInA cauda prakAranA vyavasAyomAMthI koI paNa pApamaya vyavasAya calAve che. potAnA svArthanI siddhi mATe tuccha vRttithI, raudra pariNAmathI corI, lUMTaphATa, chedana, bhedana, dahana, tarjana, tADana Adi pravRttio dvArA anya jIvone trAsita kare che. A pApamaya vyavasAyathI jagatamAM mahApApI rUpe kukhyAta thaI jAya che. teo prAtaHkALathI rAtrinA zayanakALa sudhI niraMtara bhoga-vilAsanI prAptimAM ane tenA bhogavaTAmAM ja tallIna rahe che. jeonI daSTi bhoga vilAsamaya che, tevA anArya loko, tenI bhogamagna jiMdagI joIne, tene devatulya, devathI paNa zreSTha temaja AzritonA pAlaka vagere rUpe gaNAve che, paraMtu Arya puruSa eTale dharmanA jANakAra jJAnI puruSo te adharmapakSIya lokonI vartamAna viSaya-sukhamagnatAnI pAchaLa hiMsA Adi mahAna pAponA pariNAma joIne tene pApI, dhUrta, zarIrapoSaka, viSayanA lAlacu mAne che. A prakAranA AcAravicAra AtmadharmathI sarvathA viparIta hovAthI, sAdhakone mATe sarvathA asvIkArya che. dvitIya sthAnaH dharmapakSa - |47 ahAvare doccassa ThANassa dhammapakkhassa vibhaMge evamAhijjai- iha khalu pAINaM vA paDINaM vA udINaM vA dAhiNaM vA saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taM jahAAriyA vege, aNAriyA vege, uccAgoyA vege, NIyAgoyA vege, kAyamaMtA vege, hassamaMtA vege, suvaNNA vege, duvaNNA vege, surUvA vege, durUvA vege, tesiM ca NaM khettavatthUNi pariggahiyANi bhavati, eso AlAvago tahA Neyavvo jahA poMDarIe jAva savvovasaMtA savvattAe parinivvuDe tti bemi / esa ThANe Arie kevale jAva sabadukkhappahINamagge egaMtasamma sAhU / doccassa ThANassa dhammapakkhassa vibhaMge evamAhie / bhAvArtha :- tyAra pachI dvitIya sthAna dharmapakSanA vikalpo A pramANe kahevAmAM Ave che A manuSyalokamAM pUrva, pazcima, uttara ane dakSiNa dizAomAM aneka prakAranA manuSyo rahe che, jemakekeTalAka Arya ane keTalAka anArya, keTalAka ucca gotranA ane keTalAka nIca gotranA, keTalAka vizALa
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2: phiyAsthAna | 75 | kAya UMcA ane keTalAka ThIMgaNA, keTalAka sArA varNanA ane keTalAka kharAba varNanA, keTalAka rUpavAna ane keTalAka kadarUpA hoya che. te manuSyoe khetarAdi khullI jamIna, makAnAdi DhAMkelI jamIna vagere padArthone parigraha rUpe grahaNa karelA che ityAdi puMDarIka adhyayana anusAra jANavuM yAvatuM te puruSonA sarva kaSAyo upazAMta che, sarva indriya viSayothI vimukha che, prANAtipAta Adi sarva pApothI nivRtta che, te dharmapakSIya che. A pramANe huM sudharmAsvAmI kahuM chuM- A(bI) sthAna Arya che, te kevaLajJAnanI prAptinuM kAraNa che thAvat samasta duHkhono nAza karanAro mArga che, A ekAMta samyaka ane uttama sthAna che. A rIte dharmapakSanAmaka bIjA sthAnano vikalpa zrI tIrthakaroe A pramANe kahyo che. vivecana : prastuta sUtramAM dharmapakSa nAmanA bIjA pakSanuM atidezAtmaka saMkSipta nirUpaNa che. dharmapakSa - jJAna-darzana rUpa Atmadharmane ja upAdeya mAnIne tenI prApti mATe satata puruSArthazIla rahevuM, kramazaH AtmadharmamAM sthira rahevuM te dharmapakSa che. Atmadharma jIvamAtrano svabhAva che. teno saMbaMdha koI paNa deza ke veza sAthe nathI. je manuSya Atma dharmanI rucipUrvaka, tenI prApti mATe puruSArtha kare te Atma kalyANakAmI koI paNa manuSya dharmapakSane pAmI zake che. "puMDarIka adhyayanamAM kathita niHspRhatA, rAga-dveSa rahitatA, kaSAyonI upazAMtatA, viSayothI vimukhatA, pApasthAnathI nivRtti vagere tenA anivArya guNo che. dharmapakSIya loko nirvadha jIvana vyavahArane svIkAre che. A prakArano AcAra-vicAra Atmadharmane anukULa hovAthI sAdhakone mATe svIkArya che ane te ja pUrNatAno, karmamuktino mArga che. trIjuM sthAna : mizrapakSa:48 ahAvare taccassa ThANassa missagassa vibhaMge evamAhijjai- je ime bhavaMti AraNiyA AvasahiyA gAmaNiyaMtiyA kaNhuirahassiyA jAva tao vippamuccamANA bhujjo elamUyattAe paccAyaMti, esa ThANe aNArie akevale jAva asavvadukkhappahINamagge egatamicche asAhU / esa khalu taccassa ThANassa missagassa vibhage evamAhie / zabdArtha :- Arava = araNya arthAtu jaMgalamAM rahenArA AvA = maTha athavA kuTira banAvIne rahenArA tApasAtiyA = gAmanI najIka rahenArA tApasa varaghurAsiyA = ekAMta sthAnamAM rahIne dhyAna, mauna Adi karanArA tApasa. bhAvArtha-tyAra pachI trIjA sthAna mizrapakSano vikalpa A pramANe kahevAmAM Ave che- vanamAM rahenArA tApasI, gAmanI najIka jhUMpaDI ke kuTira banAvIne rahenArA, koI gupta sthAnamAM rahIne rahasyamaya kriyAnuM anuSThAna karanArA athavA ekAMtamAM rahenArA yAvatuM te zarIrane choDIne A lokamAM bakarAnI jema khUMka paNe janma dhAraNa kare che. A sthAna AryapuruSo dvArA anAcaraNIya che, kevaLajJAnanI prAptithI rahita che, samasta du:khathI mukta karAvato mArga nathI. A sthAna ekAMta mithyA ane asAdhu che. A rIte trIjA mizrasthAnano vikalpa zrI tIrthakaroe kahyo che.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 7 zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). viveyana : prastuta sUtramAM mizra pakSanA svarUpanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. mizrapakSa- jemAM jJAna-darzana rU5 AtmadharmanuM lakSya na hoya, te ja rIte paugalika sukhanI paNa pradhAnatA na hoya tevA mizrita AcAra-vicArane svIkAravA, te mizrapakSa che. mizrapakSane svIkAranArA loko saMsArano tyAga karIne pravrajita thAya, vanamAM, guphAmAM, Azrama Adi sthAnamAM nivAsa kare, vividha tapa-japanI sAdhanA kare, vividha prakAre kAyakaleza tapa kare ane AMzika rUpe vrata-niyamonuM pAlana paNa kare che, paraMtu temanI bhogAsakti chUTI nathI. teo sAdhanAnA phaLa svarUpe bhogasukhanI ja AzA rAkhe che. A rIte temanI daSTi mithyAtvathI malina hovAthI, temanI pratyeka pravRtti ukharabhUmimAM paDelI varSAnI jema athavA pitaprakopamAM sAkara mizrita dUdhanI jema phaLadAyI banatI nathI. teo AMzika rUpe puNyabaMdha kare che, tema chatAM sarva karmothI mukta thatAM nathI. teo kAyakalezAdi tapa sAdhanAthI puNyabaMdha karatA hovAthI devagatine prApta kare che, paraMtu Azaya zuddha na hovAthI AsurI jAtinA nimna koTinA deva thAya che. prathama sthAnaH adharmapakSa vRtti, pravRtti ane pariNAma - 49 ahAvare paDhamassa ThANassa adhammapakkhassa vibhaMge evamAhijjai- iha khalu pAINaM vA paDINaM vA udINaM vA dAhiNaM vA saMtegaiyA maNussA bhavaMti mahicchA mahAraMbhA mahApariggahA adhammiyA adhammANuyA adhammiTThA adhammakkhAI adhammajIviNo adhamma- paloiNo adhammapalajjaNA adhammasIlasamudAyArA adhammeNa ceva vitti kappemANA viharati / haNa chiMda bhiMda vigattagA lohiyapANI caMDA ruddA khuddA sAhassiyA ukkaMcaNavaMcaNa-mAyA-NiyaDi-kUDa-kavaDa-sAisaMpaogabahulA dussIlA duvvayA duppaDiyANaMdA asAhU / savvAo pANAivAyAo appaDivirayA jAvajjIvAe jAva savvAo pariggahAo appaDivirayA jAvajjIvae, savvAo kohAo jAva micchAdasaNasallAo appaDivirayA jAvajjIvAe, savvAo NahANummaddaNa-vaNNaga-vilevaNa-sahapharisa-rasa-rUva-gaMdha mallAlaMkArAo appaDivirayA jAvajjIvAe, savvao sagaDarahajANa-jugga-gilli-thilli-sIyA-saMdamANiyA-sayaNAsaNa-jANa-vAhaNa-bhoga-bhoyaNapavittharavihIo appaDivirayA jAvajjIvAe, savvAo kaya-vikkaya-mAsa-addhamAsarUvagasavavahArAo appaDivirayA jAvajjIvAe, savvAo hiraNNa-suvaNNa-dhaNa-maNimottiyaM saMkha-sila-ppavAlAo appaDivirayA jAvajjIvAe savvAo kUDatulakUDamANAo appaDivirayA jAvajjIvAe, savvAo AraMbhasamAraMbhAo appaDivirayA jAvajIvAe, savvAo karaNa-kArAvaNAo appaDivirayA jAvajjIvAe, savvAo payaNa-payAvaNAo appaDivirayA jAvajjIvAe,savvAo kuTTaNa-piTTaNa-tajjaNa-tADaNavaha-badhaparikilesAo
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana--2 H kriyAsthAna appaDivirayA jAvajjIvAe, je yAvaNNe tahappagArA sAvajjA abohiyA kammaMtA parapANa pariyAvaNakarA je aNAriehiM kajjati tato vi appaDivirayA jAvajjIvAe / zabdArtha :- mahibA - mahAna icchAvALA abhiyA - adharma karanArA ammALuvA - adharmane anusaranArA ammiA - adharmane potAnuM abhISTa mAnanArA amArUM - adharmanuM kathana karanArA adhammanIvigo = adharmamaya AjIvikA calAvanArA adhammapoLo = adharmane jonArA adhammapaNa baLada - adharmamAM Asakta dhammasItasamudranA - adharmamaya svabhAva ane AcaraNa karanArA. 77 vitta = cAmaDI ukheDanArA lohiyapALI = lohIthI kharaDAyelA hAthavALA 3 vana-vacanamAyAvidhi- lR4-vaka - ThagAI, vaMcanA, mAyA, bagavRtti-gUDhamAyA, phUDa-kapaTa karanArA sAsapo| vadulA = kapaTa sahitanI pravRttivALA asalI vastu batAvIne nakalI vastu ApanAra rUkhadivAnaMvA - duSpratyAnaMda, duHkhe prasanna karI zakAya tevA, jene prasanna karavAmAM ghaNo prayAsa karavo paDe tevA. ajiviyA- avirata, aprativirata sajI - zakaTa, gADuMra4 = ratha nAkha = savArI nuziniDoLI, pAlakhI cillI = UMTanuM palANa, hAthI aMbADI, pAlakhI vizeSa liyA = zibikA saMmALiyA - skaMdamAnikA saMcaLa - zayyA AsaLa- Asana gALa - yAna vApaNuM - vAhana bhoyaNa - bhojananA pavitsara - vistIrNa virIo - vidhiothI vijaya - kraya-vikraya(kharIdavuM veMcavuM) mAnamAla - mASA, ardhamASA rUvaT= rUpiyAthI thanArA saMvavArAo = vyavahArothI payaLapayAvaLo = pacana-pAcanathI chuTTA" phUTavuM, pitRpa- pITavuM, pIDA ApavI zakhza - tarjanA karavI, mAravuMTS - tADana karavuM vada - vadha karavo aMdha - bAMdhavuM paravine sAmo - parikleza, vAraMvAra kleza karavo parapALa - bIjA prANIone riyAvaLA = paritapta karanArA, kleza pahoMcADanArA ayoriyA - bodhibIjathI rahita. - = = bhAvArtha :- tyAra pachI prathama sthAna adharmapakSano vizleSaNapUrvaka vicAra A pramANe karavAmAM Avyo che-- A manuSyalokamAM pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa Adi dizAomAM rahetAM keTalAka manuSyo moTI icchAo-mahattvAkAMkSAvALA hoya che, te mahAraMbhI ane mahAparigrahI hoya che, teo adhArmika, adharmanuM anusaraNa karanArA athavA adharmanI anujJA denArA; adharmiSTha, adharmanI ja carcA karanArA, adharmamaya jIvana jIvanArA, adharmane ja jonArA, adharmanA kAryomAM ja anurakta, adharmamaya zIla ane AcAravALA ane pApayukta dhaMdhAthI AjIvikA upArjana karatAM jIvana pasAra kare che. te haMmezAM A prakAranI AjJA ApatA rahe che-- "A prANIone ThaMDA vagerethI mAro, tenA aMgopAMga kApI nAMkho, TukaDe TukaDA karI nAMkho athavA zULa AdithI vIMdhI nAMkho, cAmaDI utaraDI nAMkho'" tenA hAtha prANIonA lohIthI kharaDAyelA rahe che, te atyaMta krodhI, bhayaMkara, raudra ane nIca, pApakRtya karavAmAM atyaMta sAhasika hoya che. te prAyaH prANIone upara uchALIne zULI para jhIle che, bIjAne dago Ape che, chaLa-kapaTa kare che, bagattithI bIjAne chetare che, Thage che- daMbha kare che, lokone ThagavA mATe deza, veza ane bhASA badale che, asalI vastu batAvI nakalI vastu Ape che, te duHzIla-durAcArI athavA duSTa svabhAvavALA, mAMsabhakSaNa, madirApAna AdinuM sevana karanArA duvRtti ane durAcaraNa ke durvyavahAra karavAmAM AnaMda mAnanArA durjana hoya che. te sarva prakAranI hiMsAthI ke sarva prakAranA asatya, corI, abrahmacarya ane parigrahathI jIvana paryaMta nivRtta =
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 78 zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) thatA nathI; krodhathI laIne mithyAdarzanazalya sudhInA aDhAre ya pApasthAnothI jIvana paryata nivRtta thatA nathI. te AjIvana saMpUrNa rIte snAna, telamardana, sugaMdhita padArtho lagADavA, sugaMdhita caMdanAdinuM cUrNa lagADavuM vilepana karavuM manohara zabda, manojJa rUpa, rasa, gaMdha ane sparzano upabhoga karavo, puSpamAlA vagere alaMkAra dhAraNa karavA, ityAdi upabhoga-paribhoganA sAdhanono tyAga karatA nathI; sarva prakAre gADI(zakaTa) ratha, yAna-sarva prakAranA vAhana arthAt jaLayAna, AkAzayAna-vimAna, ghoDAgADI Adi sthaLayAna, savArI; jugga-DoLI, gillI-pAlakhI, zillI--UMTanuM palANa, hAthI aMbADI, ziyA-zibikA, caMdamAnikA-puruSa pramANa pAlakhI tathA zayyA, Asana, yAna-vAhana, bhoga ane bhojana Adi parigrahane vadhAravAnI vRttine jIvana paryata choDatA nathI. te sarva prakAranA kraya-vikraya tathA mAsA, ardhA mAsA ane tolA Adi vyavahArothI jIvanaparyata nivRtta thatA nathI,tesonA, yAMhI, dhana, dhAnya, bhA, bhotI,zaMpa, zikSA, pravAsa AhiSabhUkhya pAnA saMgrahathIvanaparyaMta nivRtta thatA nathI, te sarva prakAranA khoTA tola-mApa jIvanaparyata choDatA nathI, te sarva prakAranA AraMbha-samAraMbha tathA sarva prakAranA duSkRtyo karavA, karAvavAthI; sarva prakAranI pacana-pAcana Adi sAvadha kriyAothI, prANIone mAravAM, pITavAM, dhamakAvavAM, prahAra karavAM, vadha karavAM ane bAMdhavA tathA tene pIDA ApavAnI pravRttithI nivRtta thatA nathI. A prakAranA sarva kAryo tathA anya paNa parapIDAkArI sAvadha karmo che je bodhibIjanAzaka che, je bIjA prANIone saMtApa denArA che, tenuM krUra karmo karanArA anArya puruSo AcaraNa kare che ane tevA duSkRtyothI paNa te jIvanaparyata nivRtta thatA nathI. 50 se jahANAmae kei purise kala-masUra-tila-mugga-mAsa-NipphAva-kulatthaAlisaMdaga-palimaMthagamAdiehiM ajae kUre micchAdaMDa pauMjai, evAmeva tahappagAre purisajAe tittira-vaTTaga-lAvaga-kavoya-kaviMjala-miya-mahisa-varAha-gAha-goha-kummasarIsivamAdiehiM ajae kUre micchAdaMDa paujai / jA vi ya se bAhiriyA parisA bhavai, taM jahA- dAse i vA pese i vA bhayae i vA bhAille i vA kammakarae i vA bhogapurise i vA tesi pi ya NaM aNNaraMsi ahAlahusagaMsi avarAhasi sayameva garuyaM daMDa nivvattei, taM jahA- imaM daMDeha, imaM muMDeha, imaM tajjeha, imaM tAleha, imaM aMduyabaMdhaNaM kareha, imaM NiyalabaMdhaNaM kareha, imaM haDibaMdhaNaM kareha, imaM cAragabaMdhaNaM kareha, imaM NiyalajuyalasaMkoDiyamoDiyaM kareha, imaM hatthacchiNNaya kareha, imaM pAyacchiNNaya kareha, imaM kaNNacchiNNaya kareha, imaM NakkacchiNNayaM kareha, imaM oTThacchiNNayaM kareha, imaM sIsacchiNNayaM kareha, imaM muhacchiNNayaM kareha, imaM veyavahiyaM kareha, imaM aMgavahiyaM kareha, ima phoDiyapayaM kareha, imaM NayaNuppADiyaM kareha, imaM dasaNuppADiyaM kareha, imaM vasaNuppADiyaM kareha, jibbhuppADiyaM kareha, imaM olaMbiyaM kareha, imaM ghaMsiyaM kareha, imaM gholiyaM kareha, imaM sUlAiyaM kareha, imaM sUlAbhiNNayaM kareha, imaM khAravattiyaM kareha, imaM vajjhavattiyaM kareha, imaM sIhapucchiyagaM kareha, imaM vasahapucchiyagaM imaM kaDaggidaDDayaM kareha, imaM kAgaNimaMsakhAvitayaM kareha, imaM bhattapANaniruddhayaM kareha, imaM jAvajjIvaM vahabaMdhaNaM kareha, imaM aNNatareNaM asubheNaM kumAreNaM mAreha /
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2 : kriyAsthAna = zabdArtha :- agaN - nirarthaka TUre - nirdayatA pUrvaka, krUratA pUrvaka bhaya = bhRtaka-nokara bhAi bhAgIdAra janmaraN = karmacArI muMDeha = muMDita karo aMtubaMdhaLa = bhUjAo bAMdhavI biyAbaMdhaLa hAthapagamAM beDI nAMkhavI piyatanuyalasaMjoDiyamoDiyuM = be sAMkaLothI bAMdhIne aMgone vALavA khodakSIsamuiLaya = nAka, hoTha, mastaka ane mukhane kApavA vasamukhADiya= aMDakoza ukheDavuM olaMviya = UMdhuM laTakAvavuM svAvattiya = kApelA aMgo para mIThuM bhabharAvavuM AnabimalAviyAM mAMsa kApIne kAgaDAne khavaDAvavuM mattapALakhijI = bhojana, pANI baMdha karI devA vahabaMdhaLa = vadha baMdhana-jiMdagIparyaMta jelamAM nAkhavA. 79 bhAvArtha :- jema koI puruSa caNA, masUra, tala, maga, aDada, vaTANA, kaLathI, AlisaMdaka dhAnya vizeSa, parimaMthaka-- kALA caNA AdinA lIlA choDa ke pAkane nirarthaka krUratA pUrvaka ukheDI nAMkhavA rUpa mithyAdaMDanI pravRtti kare che. temaja te adharmI puruSa tetara, bataka, lAvaka, kabUtara, kapiMjala, mRga, bheMsa, sUvara, grAha-- ghaDiyAla ke magaramaccha, goha, kAcabA, jamIna para sarakIne cAlanArA sarIsRpa Adi prANIone aparAdha vinA ja krUratA pUrvaka vyartha daMDe che. te krUra puruSo potAnA dAsa, dUta, dainika vetana para rAkhelA nokaro, bhAgIdAro, sAmAnya kAma karanArA karmacArIo, bhoganI sAmagrI denArA bhogyapuruSo ityAdi bAhya pariSadanA lokomAMthI koIno jarApaNa aparAdha thaI jAya to svayaM tene bhAre daMDa Ape che, jema ke- A puruSane DaMDAthI pITo, tenuM mAthuM mUMDI nAMkho, teno tiraskAra karo, phaTakAro, hAtha pAchaLa bAMdho, hAtha-pagamAM hAthakaDI ane beDI nAMkho, heDa baMdhanamAM nAMkho, kArAgAramAM baMdha karo, sAMkaLathI jakaDIne tenAM aMgone maraDI nAMkho, tenA hAtha-paga, kAna, nAka, hoTha, mAthuM ane moDhuM kApo, veda-puruSendriya ane aMgone kApo, cAbuka mArIne tenI khAla utAro, tenI AMkho kADhI nAMkho, aMDakoza kheMco, dAMta pADI nAMkho, jIbha kheMco, UMdho laTakAvo, jamIna para ghasaDo, pANImAM DUbADo, zULImAM parovo, zULa bhoMkIne tenA TukaDe TukaDA karo, aMgo chedI tenA upara mIThuM chAMTo, mRtyudaMDa Apo, siMhanA pUMchaDA sAthe bAMdho, baLadanA pUMchaDA sAthe bAMdho, vAMsanI agnimAM bALo, mAMsa kApIne kAgaDAone khavaDAvo, bhojana-pANI devAnuM baMdha karo, mAra mArIne, baMdhana karIne, jIvanabhara kedamAM nAMkho, koI paNa prakAre tene bhayaMkara Dhora mAra mAro. 51 jAviya se abbhitariyA parisA bhavai, taM jahA- mAyA i vA piyA i vA bhAyA i vA bhagiNI i vA bhajjA i vA puttA i vA dhUyA i vA suNhA i vA, tesiM pi ya NaM aNNayaraMsi ahAlahusagaMsi avarAhaMsi sayameva garuyaM daMDaM Nivvattei, taM jahAsIodagaviyaDaMsi ubolettA bhavai, evaM jahA mittadosavattie jAva ahie paraMsi logaMsi / te dukkhaMti soyaMti jUraMti tippaMti piTTaMti paritapyaMti / te dukkhaNa-soyaNajUraNa-tippaNa-piTTaNa-paritappaNa vaha baMdhaNaparikilesAo apaDivirayA bhavati / zabdArtha:- tu Mti = duHkha Ape che soyaMti = zoka karAve che nUrati = jhUraNA karAve che, Tapa Tapa AMsu paDAve che tiSvati = saMtApa upajAve che pivRti = pIDA pamADe che, pIDA upajAve che patipthati = vizeSa paritApa upajAve che. For Private Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) bhAvArtha :- A krUra puruSo potAnA mAtA, pitA, bhAI, bahena, patni, putra, putrI, putravadhU Adi AtyaMtara pariSadanA lokomAMthI koIno jarA paNa aparAdha thAya to tene bhAre daMDa Ape che. jema ke- tene ThaMDA pANImAM DubADe che yAvat mitradveSa pratyayika kriyAsthAnamAM kahyA che te prakAranA badhA daMDa Ape che. A prakAranA AcaraNathI svayaM potAnA paralokanuM ahita kare che. te krUrakarmA puruSa aMtarbAhya baMne prakAranA lokone duHkha pamADe che. zoka karAve che, sUraNA karAve che, saMtApa upajAve che, pIDA pamADe che, vizeSa paritApa upajAve che. A rIte te puruSa bIjAo mATenA duHkha, zoka, jhUraNA, saMtApa, vadha baMdhana Adi kleza karAvavAnI duSpravRttiothI jIvana paryaMta nivRtta thatA nathI. 80 52 evAmeva te itthikAmehiM mucchiyA giddhA gaDhiyA ajjhovavaNNA jAva vAsAI caupaMcamAiM chaddasamAiM vA appataro vA bhujjataro vA kAlaM bhuMjittu bhogabhogAI pasavittu verAyataNAI saMciNittA bahUiM kUrANi kammAI ussaNNAI saMbhArakaDeNa kammuNA - se jahANAmae ayagole i vA selagole i vA udagaMsi pakkhitte samANe udagatalamaivaittA ahe dharaNitalapaiTThANe bhavai, evAmeva tahappagAre purisajAe vajjabahule dhuyabahule [ dhuNNabahule] paMkabahule verabahule appattiyabahule daMbhabahule Ni Dibahule sAibahule ayasabahule ussaNNaM tasapANaghAI kAlamAse kAlaM kiccA dharaNitala- maivaittA ahe NaragatalapaiTThANe bhavai / zabdArtha:- ayanone = lokhaMDano goLo selote = pattharano goLo vAtalamavattA = pANIne oLaMgIne dhakhita paThThALe = pRthvItaLamAM jaIne Take che vasavadutte = apayazakIrti thAya tevuM kAma karanArA gussaLa tasapALavArpha = prAyaH karIne trasa prANIonI ghAta karanAra. bhAvArtha:- A rIte te adhArmika puruSa strIsaMbaMdhI kAma bhogomAM tathA anya indriya viSayomAM mUrchita, vRddha, atyaMta Asakta tathA tallIna thaIne pUrvokta prakAre cAra, pAMca, cha ke dasa varSa sudhI arthAt alpa ke adhika samaya sudhI zabdAdi viSaya bhogano upabhoga karIne prANIo sAthe verano baMdha bAMdhIne, ghaNAM krUrakarmono saMcaya karIne, pApakarmanA bhArathI dabAI jAya che. je rIte koI loDhAnA goLA ke pattharanA goLAne pANImAM nAMkhavAthI te goLo pANInA taLiyAnuM atikramaNa karIne arthAt pANInI nIce pRthvItala para besI jAya che, tevI rIte pApakarmonA bhArathI dabAyelo atyadhika pApathI yukta, pUrvakRta karmothI atyaMta bhAre, karmapaMkathI atimalina, aneka prANIo sAthe vera bAMdhIne, atyaMta avizvasanIya, daMbhI, kapaTI, deza, veza ane bhASA badalIne dhUrtatA karavAmAM atinipuNa, apayazanA kAma karanAra tathA trasa prANIono ghAtaka; te puruSa AyuSya pUrNa thAya, tyAre marIne pRthvItaLane oLaMgIne nIce jAya ane narakatalamAM(narakamAM) sthita thAya che. 53 te NaM NarayA aMto vaTTA bAhiM cauraMsA ahe khurappasaMThANasaMThiyA NiccaMdhayAratamasA vavagaya- gaha-caMda-sUra-Nakkhatta- joisapahA meda- vasA-maMsa- ruhira-pUyapaDala- cikkhallalittANulevaNatalA asuI vIsA paramadubbhigaMdhA kAUagaNivaNNAbhA kakkhaDaphAsA durahiyAsA asubhA NaragA, asubhA Naraesu veyaNAo, jo ceva NaM Naraesu raiyA NiddAyaMti For Private Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: kriyAsthAna 81 | vA payalAyati vA saI raI vA dhiI vA maI vA uvalabhaMte, te NaM tattha ujjalaM viulaM pagADhaM kaDuyaM kakkasaM caMDaM dukkhaM duggaM tivvaM durahiyAsaM Neraiya veyaNaM paccaNubhavamANA vidarati ! se jahANAmae rukkhe siyA pavvayagge jAe mUle chiNNe agge garue jao NiNNaM jao visamaM jao duggaM tao pavaDai, evAmeva tahappagAre purisajAe gabbhAo gabbha, jammAo jamma, mArAo mAra, NaragAo NaragaM, dukkhAo dukkha, dAhiNagAmie Neraie kaNhapakkhie AgamissANaM dullabhabohie yAvi bhavai / esa ThANe aNArie akevale jAva asavvadukkhappahINamagge egaMtamicche asaahuu| paDhamassa ThANassa adhammapakkhassa vibhaMge evamAhie / zabdArtha :- zuraviMTALAMDiyA = astrAnA AkAra jevI AkRtivALA viMdhAratanaHT = tamomaya, niraMtara aMdhakArayukta vavAya = rahita(prakAzathI rahita) gaDhavaMdasUraNavA -gophaer = graha, caMdra, sUrya, nakSatra ane jyotiSa maMDaLanA prakAzathI rahita mevAsadarapUthapaData= meda, carabI, mAMsa, lohI ane paruthI utpanna thayelA viva7 = kIcaDa(kAdava)nA nittAputte vakhatanA = anulepathI lepAyelA taLiyAvALA vIsA = saDelA, mAMsayukta zAma vighaTH = kApota raMganI agninI samAna varNavALA upAsA = kaThora sparzavALA vAsA = asahya vedanAvALA patharAti = pracalA eTale ke beThA beThA UMgha levI. paLane = parvatanA agrabhAgamAM LiUM = nIcA. bhAvArtha :- narakanA narakAvAso aMdarathI goLa ane bahArathI catuSkoNa hoya che tathA nIce astrAnA AkAranA; nitya aMdhakAramaya hovAthI gADha aMdhakAravALA; graha, caMdra, sUrya, nakSatra Adi jyotiSI vimAnonI prabhAthI rahita che. teno bhUmibhAga meda, carabI, paru, rudhira, mAMsanA kIcaDathI kharaDAyelo che. te apavitra, bIbhatsa, azucimaya, atyaMta durgadhamaya, kApota raMganI atyaMta jAjvalyamAna agni samAna varNavALA che; teno sparza atyaMta kaThora che. te duHsahya, azubha ane azubha vedanAvALA che. te narakamAM rahenArA nairayiko kyAreya sukhapUrvakanI nidrA ke pracalA-beThAM-beThAM nidrAne prApta karI zakatA nathI. tene zruti-dharmazravaNa, rati viSayamAM ruci, ti-zairya ane mati-vicAravAnI buddhi prApta thatI nathI. te nArakI tyAM kaThora, vipuSka, pragADha, kaTu, karkaza, pracaMDa, duHkhada, durgamya, tIvra, duHsahya naraka vedanA bhogavatA potAnuM AyuSya vyatIta kare che. jema parvatanA AgaLanA bhAgamAM koI vRkSa utpanna thayuM hoya, tenuM mULa kApI nAMkhavAmAM Ave, to te vRkSa tenA bhArathI nIce koI paNa viSama ke durgama sthAna para paDI jAya che. tema pUrvokta pApI puruSa eka garbhathI bIjA garbhane, eka janmathI bIjA janmane, eka maraNathI bIjA maraNane, eka narakathI bIjI narakane tathA eka duHkhathI bIjA duHkhane prApta kare che. te dakSiNagAmI kRSNapAkSika narakAvAsamAM utpanna thAya che tathA bhaviSyamAM durlabha-bodhi thAya che. A prathama adharmapakSIya sthAna che. te anArya che. Arya puruSo dvArA AcaraNa karavA yogya nathI, te kevaLa-jJAnarahita yAvatu samasta duHkhono nAza karanAra mArga nathI. A sthAna ekAMta mithyA ane kharAba che. A prakAre adharma nAmanA prathama sthAnanI vicAraNA che.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) vivecana : - prastuta sUtramAM adharmapakSInI manovRtti tenI pravRtti ane tenA pariNAmanuM digdarzana che. vRtti-pravRti :- sAmAnya koTinA sarva manuSyono adharmapakSamAM samAveza thAya che. teo moTI-moTI AkAMkSAo rAkhe che. mahAraMbhI, mahAparigrahI ane adharmiSTha hoya che. aDhAreya pApasthAnomAM Asakta rahe che. svabhAvathI nirdaya, daMbhI, dagAbAja, durAcArI, chaLakapaTamAM nipuNa, atikrodhI, atimAnI, atisAhasI ane atiraudra hoya che. nAnI-nAnI vAtamAM krodha karIne potAnAM svajano ane anucarone bhayaMkara daMDa Ape che. te pAMca indriyonA viSayomAM gADha Asakta ane kAma-bhogomAM racyA-pacyA rahe che. pariNAma:- te A lokamAM sadA duHkha, zoka, saMtApa, mAnasika kleza, pIDA, pazcAttApa AdithI gherAyelA rahe che, aneka prANIo sAthe vera bAMdhIne, viSayabhogamAM adhikAdhika Asakta banI kukarma saMcita karIne paralokamAM jAya che. tyAM nIcenI naraka bhUmimAM teno nivAsa thAya che, jyAM nidrA, dhRti, mati, rati, zruti, bodhi Adi badhuM lupta thaI jAya che. asahya vedanAo ane yAtanAomAM ja tenuM dIrghakAlIna jIvana vyatIta thAya che. tyAra pachI paNa cirakALa sudhI te saMsAramAM paribhramaNa kare che. bIjuM sthAna dharmapakSa vRtti, pravRtti, supariNAma:54 ahAvare doccassa ThANassa dhammapakkhassa vibhaMge evamAhijjai iha khalu pAINaM vA paDINaM vA udINaM vA dAhINaM vA saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taM jahA- aNAraMbhA apariggahA dhammiyA dhammANugA dhammiTThA jAva dhammeNaM ceva vittiM kappemANA viharaMti, susIlA suvvayA suppaDiyANaMdA susAhU savvAo pANAivAyAo paDivirayA jAvajjIvAe jAva je yAvaNNe tahappagArA sAvajjA abohiyA kammaMtA parapANapariyAvaNakarA kajjati tato vi paDivirayA jAvajjIvAe / bhAvArtha :- tyAra pachI bIjA dharmapakSanuM vivaraNa A pramANe che- A manuSyalokamAM pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa dizAomAM rahetA keTalAka puruSo dharmapakSane svIkAre che. temano jIvana vyavahAra A prakArano hoya che, jema ke teo anAraMbhI ane aparigrahI, dhArmika, dharmanuM ja anusaraNa karanArA, dharmapriya, dharmanuM ja kathana karanArA, dharmane ja upAdeya rUpe jonArA, dharmamAM vizeSa rUpe tallIna rahenArA, dharmamAM AnaMda mAnanArA, dharmanuM samyaka AcaraNa karanArA, dharma dvArA ja potAnuM jIvana calAvanArA, suzIla, savatI, Atma parituSTa ane zreSTha jIvana jIvanArA hoya che. teo jIvana paryata prANAtipAta yAvata mithyAdarzanazalya sudhInA aDhAre pApothI sarvathA nivRtta hoya che tathA tevI anya paNa sAvadhakArI, bodhibIja nAzaka, anya prANIone paritApajanaka hoya tevI sarva kriyAothI jIvanaparyata dUra rahe che. 55 se jahANAmae aNagArA bhagavaMto iriyAsamiyA bhAsAsamiyA esaNAsamiyA AyANabhaMDamattaNikkhevaNAsamiyA uccAra-pAsavaNa-khela-jalla-siMghANa-pAriTThAvaNiyA samiyA maNasamiyA vaisamiyA kAyasamiyA maNaguttA vaiguttA kAyaguttA guttA guttirdiyA guttabaMbhayArI akohA amANA amAyA alobhA saMtA pasaMtA uvasaMtA pariNivvuDA aNAsavA agaMthA chiNNasoyA NiruvalevA kaMsapAI va mukkatoyA, saMkho iva NiraMgaNA,
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2 : kriyAsthAna jIvo iva appaDihayagaI, gagaNatalaM pi va NirAlaMbaNA, vAyuriva apaDibaddhA sAradasalilaM va suddhahiyayA, pukkharapattaM va NiruvalevA, kummo iva guttiMdiyA, vihaga iva vippamukkA, khaggavisANaM va egajAyA, bhAraMDapakkhIva appamattA, kuMjaro iva soMDIrA, vasabho iva jAyatthAmA, sIho iva duddharisA, maMdaro iva appakaMpA, sAgaro iva gaMbhIrA, caMdo iva somalesA, sUro iva dittateyA, jaccakaNagaM va jAyarUvA, vasuMdharA iva savvaphAsavisahA, suhuyahuyAsaNo viva teyasA jalatA / 83 bhAvArtha:- te dhArmika puruSa gRhatyAgI aNagAra hoya che. te iryAsamitivRMta--anya jIvonI virAdhanA na thAya, te rIte upayogapUrvaka gamanakriyA karanArA, bhASA samitivRMta-niravadha vacana bolanArA, eSaNA samitiyaMta nirdoSa, zuddha ane aceta AhArane grahaNa karIne anAsaktapaNe bhogavanArA, AdAna-bhaMDa matta nikSepa samitivRMta-sAdhu jIvananA Avazyaka upakaraNone yatanApUrvaka grahaNa karanArA ane mUkanArA, uccAra pAsavaNa khela jalla siMghANa pariSThApanikA samitivaMta-maLa-mUtra Adi zarIranA tyAjya padArthono nirdoSa bhUmimAM tyAga karanArA, mana, vacana ane kAyAnI zubha pravRtti rUpa manasamiti, vacanasamiti ane kAyasamiti, A AThe prakAranI samitiothI yukta, manogupta-ArTa-raudra dhyAnayukta vicAradhArAno tyAga karI dharma-zukla dhyAnamAM cittane ekAgra karanArA, vacanagupta-azubha vacanono tyAga karI atyaMta Avazyaka hoya tyAre ja zubha vacano bolanArA, kAyagupta-pApakArI zArIrika pravRttiono tyAga karI anivArya nirdoSa kAyika ceSTA karanArA, gupta-azubha yogano nigraha karanArA, guptendriya-pApakArI pravRttimAMthI indriyone surakSita rAkhanArA; guptabrahmacArI-navavADa sahita brahmacaryanuM pAlana karanArA; krodha, mAna, mAyA, lobha te cAre ya kaSAyathI rahita; bAhya pravRttithI zAMta, AtyaMtara pApakArI pravRttithI prazAMta, bAhya-AtyaMtara baMne prakAre upazAMta, parinivRtta-karmonA AzravathI rahita, nigraMtha-rAgadveSarUpa graMthIthI rahita athavA chinnagraMtha-zarIrajanya saMbaMdharUpa dravya graMthI ane mithyAtvAdi rUpa bhAvathIthI rahita, chinnasrota-saMsAranA pravAharUpa srotathI rahita hoya che. te aNagAro- (1) kAMsyapAtra- kAMsAnA vAsaNane pANIno lepa lAgato nathI tenI jema sAMsArika saMbaMdhothI nirlepa, (2) zaMkhanI jema niraMgaNa- rAgAdi raMjana yogya bhAvothI mukta, (3) jIvanI jema apratihata gativALA arthAt apratibaMdhapaNe vicaraNa karanArA, (4) AkAzanI jema svajano AdinA AlaMbana rahita (5) pavananI jema apratibaddha- ghara rahita, (6) zarada RtunA jalanI jema nirmaLa ane zuddha hRdayI (7) kamaLa patranI jema viSaya bhogathI nirlepa (8) kAcabAnI jema guptendriya (9) pakSInI jema nizcita AvAsathI vipramukta (10) geMDAnA ziMganI jema rAgAdi dvaMdrathI rahita hovAthI eka svarUpa (11) bhAreMDapakSInI jema apramatta (12) hAthInI jema kaSAya rUpa zatruno nAza karavAmAM zUravIra, (13) vRSabhanI jema baliSTha (14) siMhanI jema durdharSa-ajeya (15) meru parvatanI jema akaMpa (16) sAgaranI jema gaMbhIra (17) caMdranI jema saumyalezI (18) sUryanI jema zArIrika krAMti ane jJAnanA tejathI tejasvI (19) uttama jAtinA zuddha karelA suvarNanI jema nirmaLa (20) pRthvInI jema sarva paristhitione samabhAve sahana karanArA, (21) homanI agninI jema tapa-saMyamanA tejathI dedIpyamAna hoya che. 56 Natthi NaM tesiM bhagavaMtANaM katthavi paDibaMdhe bhavai, se ya paDibaMdhe cauvvihe paNNatte, taM jahA aMDae i vA poyae i vA uggahe i vA paggahe i vA, jaNNaM jaNNaM disaM For Private Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). icchaMti taNaM taNNaM disaM appaDibaddhA suibhUyA lahubhUyA aNuppaggaMthA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANA viharati / bhAvArtha :- munijano koI paNa viSayamAM pratibaMdha rahita(Asakti rahita) hoya che. te pratibaMdhanA cAra prakAra che- (1) aMDaja-IDAmAMthI utpanna thanArA mora vagere pakSIothI athavA kozeTAthI utpanna thayelA rezamI vastranA pratibaMdhathI (2) potaja-potaja janmathI utpanna thanArA hAthI AdinA baccAthI athavA potaja-vastranA pratibaMdhathI (3) avagraha-vasati-nivAsa sthAnanA pratibaMdhathI tathA (4) aupagrahika-pITha, phalaka, daMDAdi aupagrahika upakaraNanA pratibaMdhathI rahita hoya che. teo je dizAmAM vicaraNa karavAnI icchA kare che, te dizAmAM apratibaddhapaNe, pavitra bhAve, laghubhUta-alpa upadhivALA thaIne, bAhya-AtyaMtara parigraha rU5 graMthIthI rahita, saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatAM vicare che. 57 tesiM NaM bhagavaMtANaM imA eyArUvA jAyAmAyAvittI bhavai, taM jahA- cautthe bhatte, chaThe bhatte, aTThame bhatte, dasame bhatte, duvAlasame bhatte, coisame bhatte solasabhatte, addhamAsie bhatte, mAsie bhatte, domAsie bhatte, temAsie bhatte, caummAsie bhatte, paMcamAsie bhatte, chammAsie bhatte / aduttaraM ca NaM ukkhittacaragA NikkhittacaragA ukkhittaNikkhittacaragA aMtacaragA paMtacaragA lUhacaragA sAmudANacaragA saMsaTThacaragA asaMsaTThacaragA tajjAyasaMsaTTacaragA diTThalAbhiyA adiTThalAbhiyA puTThalAbhiyA apuTThalAbhiyA bhikkhalAbhiyA abhikkhalAbhiyA aNNAyacaragA aNNagilAyacaragA uvaNihiyA saMkhAdattiyA parimiyapiMDavAiyA suddhasaNiyA aMtAhArA paMtAhArA arasAhArA virasAhArA lUhAhArA tucchAhArA aMtajIvI paMtajIvI purimaDDiyA AyabiliyA NivvigaiyA amajja-maMsAsiNo No NikAmarasabhoI ThANAiyA paDimaTThAiyA NesajjiyA vIrAsaNiyA daMDAyatiyA lagaMDasAINo avAuDA akaMDuyA aNiThThahA dhuyakesa-maMsu-roma-NahA savvagAya-paDikammavippamukkA ciTuMti / bhAvArtha :- aNagAra bhagavaMto saMyama yAtrAnA nirvAhAthe A prakAranI vRtti dhAraNa kare che, jema ke- catarthabhaktaeka upavAsa, SaSThabhakta- be upavAsa, aThThamabhakta-traNa upavAsa, dazamabhaktacAra upavAsa, dvAdazabhakta- pAMca upavAsa, caturdazabhakta- cha upavAsa, SoDazabhakta- sAta upavAsa, ardhamAsikabhakta- paMdara upavAsa, mAsikabhakta- eka mAsanA upavAsa, dvimAsikabhakta- be mAsanA upavAsa, trimAsikabhakta- traNa mAsanA upavAsa, cAmasikabhakta- cAra mAsanA upavAsa, paMcamAsikabhakta- pAMca mAsanA upavAsa, chamAsikabhakta- cha mAsanA upavAsa kare che te uparAMta keTalAka zramaNo A prakAranA abhigraha dhAraka hoya che, jema ke- utsitacaraka- bhojanane vAsaNamAMthI bahAra kADhI rahelI vyakti pAsethI ja bhikSA grahaNa karanArA, nikSipta caraka- bhojanane vAsaNanI aMdara nAkhI rahelI vyakti pAsethI bhikSA grahaNa karanArA, ullitanikSiptacaraka- bhojanane eka vAsaNamAMthI kADhIne bIjA vAsaNamAM nAkhI rahelI vyakti pAsethI bhikSA grahaNa karanArA, aMtAhArI- atyaMta halakI jAtanA dhAnyamAMthI banAvelo AhAra grahaNa karanArA, prAMtAhArI-gRhasthoe bhojana karyA pachI vadhelA
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2: phiyAsthAna [ 85 | AhAramAMthI grahaNa karanArA, rukSAhArI- lUkho-sUko AhAra lenArA, sAmudAnikacaraka- sAmudAnika bhikSA lenArA,(paMktimAM kramazaH AvatA gharothI bhikSA lenArA) saMsRSTacaraka-dALa, zAkAdithI lepAyelA hAtha, pAtra, camacAdithI ja bhikSA grahaNa karanArA, asaMsRSTacaraka- dALa-zAkAdithI nahIM lepAyelA hAtha, pAtra, camacAdithI ja bhikSA grahaNa karanArA, tAtasaMsRSTa caraka deya padArthothI ja lepAyelA hAtha vagerethI bhikSA grahaNa karanArA, daSTalAbhika- sAme dekhAto ja AhAra grahaNa karanArA, khullA vAsaNamAM rahelo AhAra lenArA) adaSTalAbhika- sAme na dekhAto hoya, baMdha rAkhelo hoya, tene kholIne Ape, tevo AhAra grahaNa karanArA, pRSThalAbhika- tamone zuM joIe che? te pramANe pUchIne apAto AhAra grahaNa karanArA, apRSThalAbhika- kAMI paNa pUchyA vinA apAto AhAra grahaNa karanArA, bhikSAlAbhika- "mane bhikSA Apo" A pramANe yAcanApUrvaka prApta thato AhAra grahaNa karanArA,(yAcanA karyA vinA svataH Ape to na lenArA) abhikSAlAbhika- yAcanA vinA ja prApta thato AhAra grahaNa karanArA, ajJAtacaraka- gharamAM pravezyA pahelAM koI paNa prakAre sAdhunA AvavAnI jANakArI na hoya tevA ajJAta gharothI bhikSA grahaNa karanArA, annaglAyaka- amanojJa, ucchiSTa, vAsI padArthone grahaNa karanArA, upanihita dAtAnI samIpe paDelo AhAra grahaNa karanArA, saMkhyAdattika- nizcita karelI saMkhyAmAM ja AhAranI datti grahaNa karanArA, parimitapiMDapAtikA- parimita dravyone ja grahaNa karanArA, zaheSaNikaeSaNA samitipUrvaka nirdoSa AhAra grahaNa karanArA, atAhArI, prAMtAhArI, arasAhArI- hiMga, jIruM AdithI vaghAryA vinAno arasa AhAra lenArA, virasAhArI- svAdarahita bhojana lenArA, rUkSAhArI- vigaya rahita lUkho-sUko AhAra lenArA, tucchAdAra pheMkI devA yogya tuccha AhAra lenArA, aMtajIvI- haMmezAM halakA anAjamAMthI banelo AhAra lenArA, prAntajIvI- haMmezAM gRhasthoe jamI lIdhA pachI vadhelAmAMthI AhAra lenArA, purimaDha- be prahara vyatIta thayA pachI ja AhAra lenArA, Ayabila tapanI ArAdhanA karanArA, nirvikRtika- nIvI tapa karanArA, madha-mAMsanuM sevana na karanArA, nikAmarasabhojI- pratidina sarasa AhAra na karanArA,(dhAra vigayano tyAga karanArA) sthAnasthitika- UbhA rahenArA, nahIM besanArA, paDimAsthAyI- bhikSunI bAra pratimAnuM vahana karanArA, naiSadhika- koI paNa Asane besanArA eTale zayana nahIM karanArA, vIrAsanika- samaya maryAdAthI vIrAsane besanArA, daMDAyatika- daMDanI jema lAMbA paga karIne sthiratA pUrvaka sUnArA, lakuTazAyIvRkSanI vAMkI-cUkI DALInI jema sUnArA, aprAvRtta- nirvastra rahenArA akaMDUyaka- khujalI AvavA chatAM nahIM khaMjavALanArA, aniSThIvaka- thUka AvavA chatAM nahIM cUMkanArAM ane keza, pUMcha, dADhI, nakha vagere temaja saMpUrNa zarIranA saMskAra-parikarmano tyAga karIne vicaraNa karanArA hoya che. 58 te NaM eeNaM vihAreNaM viharamANA bahUI vAsAI sAmaNNapariyAgaM pAuNaMti, bahUI vAsAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNittA AbAhaMsi uppaNNaMsi vA aNuppaNNaMsi vA bahUI bhattAI paccakkhAiMti, bahUI bhattAI paccakkhittA bahUI bhattAi aNasaNAe chedaMti, chedittA jassaTThAe kIrai NaggabhAve muMDabhAve aNhANage adaMtavaNage achattae aNovAhaNae bhUmisejjA phalagasejjA kaTThasejjA kesaloe baMbhaceravAse paragharapavese laddhAvaladdhaM mANAvamANaNAo hIlaNAo jiMdaNAo khisaNAogarahaNAo tajjaNAo
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 87 zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). tAlaNAo uccAvayA gAmakaMTagA bAvIsaM parIsahovasaggA ahiyAsijjaMti tamadvaM ArAheti, tamaTuM ArAhettA caramehiM ussAsaNissAsehiM aNataM aNuttaraM NivvAghAyaM NirAvaraNaM kasiNaM paDipuNNaM kevalavaraNANa-dasaNaM samuppADeMti, tao pacchA sijhaMti bujjhati muccaMti pariNivvAyati savvadukkhANaM ata kareti / bhAvArtha :- aNagAra bhagavaMto A pramANe vicaratAM bahu varSo sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana kare che. rogAdi anekAneka vighno Ave ke na Ave to paNa teo ghaNA bhakta-AhArano tyAga kare che, aneka divaso sudhI AhAra tyAga karIne, aMte bhakta pratyAkhyAna-saMthAro kare che. saMthArAne pUrNataH siddha karIne je uddezyathI nagnabhAva- alpa vastra dhAraNa karI ane zarIra saMskArano tyAga, maMDabhAva- sAMsArika saMbaMdhono tyAga, snAnano tyAga, daMta prakSAlana tyAga, chatra tyAga, pagarakhA(cappala) tyAga, bhUmi zayana, lAkaDAnA pATiyA para zayana, kASTha para zayana, kezaluMcana, brahmacaryanuM pAlana, bhikSA mATe bIjAnA gharamAM praveza, bhikSA samaye sAhArano sAmasakhAma, mAna-apamAna, savasanA, niMha, sinA, gaha, tarjanA, tADanA thappaDAdino mAra, aneka prakAranA anukULa-pratikULa indriyaviSayo, bAvIsa parISahone sahana karavA vagere niyamono svIkAra karyo hoya che, te lakSyanI ArAdhanA karIne aMtima zvAsozvAsamAM anaMta, anuttara, nirvAghAta, nirAvaraNa, saMpUrNa ane pratipUrNa kevaLajJAna-kevaLadarzana prApta kare che. tyAra pachI te siddha thAya che, buddha thAya che, sarva karmothI mukta thAya che, parinirvANa-akSaya zAMtine prApta kare che ane samasta duHkhono aMta kare che. 59 egaccAe puNa ege bhayaMtAro bhavaMti, avare puNa puvvakammAvaseseNaM kAlamAse kAlaM kiccA aNNayaresu devaloesu devattAe uvavattAro bhavaMti, taM jahA- mahiDDiesu mahajjuiesu mahAparakkamesu mahAjasesu mahabbalesu mahANubhAvesu mahAsokkhesu, te NaM tattha davA bhavati mahiDDiyA mahajjuiyA jAva mahAsokkhA hAravirAiyavacchA kaDaga tuDiyarthabhiyabhuyA aMgaya kuMDala-maTThagaMDayala-kaNNapIDhadhArI vicittahatthAbharaNA vicittamAlAmaulimauDA kallANagapavaravatthaparihiyA kallANagapavaramallANu-levaNadharA bhAsuraboMdI palaMbavaNamAladharA divveNaM rUveNaM divveNaM vaNNeNaM divveNaM gaMdheNaM divveNaM phAseNaM divveNaM saMghAeNaM divveNaM saMThANeNaM divvAe iDDIe divvAe juIe divvAe pabhAe divvAe chAyAe divvAe accIe divveNaM teeNaM divvAe lesAe dasa disAo ujjovemANA pabhAsemANA; gaikallANA ThiikallANA Agamesi-bhaddayA yAvi bhavaMti, esa ThANe Arie jAva savvadukkhappahANamagge egatasamma susAhU / doccassa ThANassa dhammapakkhassa vibhaMge evamAhie / zArtha:-kaDagatuDiyarthabhiyabhuyA =323, 51 ane yu2, mAdha, aMgUThI, vITA mAhiAbhUpothI yuta DAyava aMgayakuMDalamaTThagaMDayalakaNNapIDhadhArI = 652 saMga mane 42 kuMDa tathA bhUSAne dhaa29| 42nArA kallANaga= syArI, pavara = zreSTha, uttama mallANulevaNadharA = bhANA ane aMgalepanane dhAraNa karanArA.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: kriyAsthAna bhAvArtha :- keTalAka aNagAro eka ja bhava(janma)mAM saMsArano aMta thAya tevI yogyatA prApta kare che arthAtu eka bhavAvatArI thAya che. bIjA keTalAka aNagAro pUrvakarmo bAkI rahI javAthI mRtyunA samaye mRtyu pAmIne koI devalokamAM devarUpe utpanna thAya che. te devaloka mahAna RddhivALA, mahA dhutivALA, mahAparAkrama yukta, mahAyazasvI, mahAna baLazALI, mahAprabhAvazALI ane mahAsukhadAyI che. temAM utpanna thayelA te deva mahARddhi saMpanna, mahAtisaMpanna yAvatuM mahAsukhasaMpanna hoya che. temanA vakSasthaLa hArathI suzobhita rahe che, temanI bhujAomAM kaDA, bAjubaMdha Adi AbhUSaNa paherelAM hoya che, gAla para aMgada ane kaMDaLa Adi kAnanA AbhUSaNo laTakatAM rahe che, hAtha vidhavidha AbhUSaNothI yukta rahe che, mastaka para vividha mALAothI suzobhita mugaTa dhAraNa kare che. teo kalyANakArI tathA sugaMdhita uttama vastro pahere che tathA kalyANamayI zreSTha mALA ane aMgalepana dhAraNa kare che. teonA zarIra tejasvI rahe che. teo lAMbI vanamALA dhAraNa kare che. teo potAnA divya rU5, divya varNa, divyagaMdha, divyasparza, divya saMhanana, divya saMsthAna, tathA divya Rddhi, dhRti, prabhA, chAyA(kAMti), jyoti-teja ane vezyAthI daseya dizAone prakAzita karatA, camakAvatA kalyANamayI gati ane kalyANamayI sthitivALA tathA bhaviSyamAM potAnuM kalyANa karanArA thAya che. A bIjuM sthAna che, te Arya puruSo dvArA AcaraNIya yAvata samasta duHkhono nAza karanAro mArga che. A sthAna ekAMta samyaka tathA zreSTha che. A rIte bIjA sthAna rUpe dharmapakSanI vicAraNA che. vivecana : prastuta sutromAM uttamottama AcAra vicAraniSTha nigraMtha aNagArane dharmapakSavALA darzAvIne tenA tapa-saMyama saMbaMdhI mahattvapUrNa vivecanA karavAmAM AvI che. te aNagAro sAdhanAnA prAraMbhathI laIne aMtima zvAsozvAsa sudhI tapa, tyAga ane saMyama, apratibaddhatA, vividha tapazcaryA, vividha abhigrahayukta bhikSAcarI, AhAra-vihAranI uttamacaryA, zarIra saMskAra tyAga, parISahopasargasahana tathA aMtima samayamAM saMlekhanApUrvaka anazananI ArAdhanA kare che. supariNAma:- dharmapakSIya aNagAra bhagavaMta potAnI aMtarmukhI jIvana caryAnA pariNAme karmono kSaya karIne (1) kevaLajJAna-kevaLadarzana prApta karIne siddha, buddha, mukta ane parinivRtta thAya che, (2) keTalAka sAdhako ekabavAvatArI thAya che arthAt eka zarIra dhAraNa karI mokSe janArA hoya che ane (3) keTalAka sAdhakonA karmo zeSa rahI gayA hovAthI te mahAddhi AdithI saMpanna devatA thAya che. Alipata va pa DAmavA :- darpaNanI jema pragaTa bhAvavALA. prastuta sUtranI cUrNimAM aNagArone ApelI upamAono pATha aupapAtika sUtra pramANe grahaNa karavAno ullekha che. temAM darpaNanI upamA sahita rara upamAonuM kathana che. prastuta pAThamAM lipi doSa Adi koI paNa kAraNathI darpaNanI eka upamA chUTI gaI hoya tevI saMbhAvanA che. trIjuM sthAna: mizrapakSaH vRtti, pravRtti ane pariNAma:60 ahAvare taccassa ThANassa mIsagassa vibhaMge evamAhijjai- iha khalu pAINaM vA paDINaM vA udINaM vA dAhiNaM vA saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taM jahAappicchA appAraMbhA appapariggahA dhammiyA dhammANuyA jAva dhammeNaM ceva vittiM kappemANA viharati /
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 88 zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). susIlA suvvayA suppaDiyANaMdA sAhU / egaccAo pANAivAyAo paDivirayA jAvajjIvAe egaccAo appaDivirayA jAva jeyAvaNNe tahappagArA sAvajjA abohiyA kammaMtA parapANa-pariyAvaNakarA kajjaMti tato vi egaccAo paDivirayA egaccAo appaDivirayA / bhAvArtha :- tyAra pachI trIjA mizrapakSanuM vizleSaNa A pramANe che- A manuSyalokamAM pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa Adi dizAomAM keTalAka manuSyo mizra pakSano svIkAra karanArA hoya che, temano jIvana vyavahAra A prakArano hoya che- teo alpa icchAvALA, alpAraMbhI ane alpaparigrahI hoya che. teo dharmAcaraNa kare che, dharma anusAra pravRtti kare che ane dharmapUrvaka potAnI AjIvikA calAvatAM jIvana pasAra kare che. teo suzIla, suvatI, sugamatAthI prasanna thanArA ane sajjana hoya che. eka dezathI(sarvataH nahIM paraMtu AMzika) prANAtipAtathI jIvana paryata virata hoya che tathA eka dezathI prANAtipAtathI nivRtta hotA nathI, A rIte mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigrahamAM eka dezathI virata hoya che ane eka dezathI nivRtta hotA nathI athavA AvI anya prakAranI sAvadhakArI, bodhi bIjanAzaka ane anya prANIone paritApa denArI pApakArI pravRttiothI eka dezathI virata hoya che, eka dezathI nivRtta hotA nathI. 61 se jahANAmae samaNovAsagA bhavaMti-abhigayajIvAjIvA uvaladdhapuNNapAvA AsavasaMvara-veyaNa-Nijjara-kiriyA-ahigaraNa-baMdha-mokkhakusalA asahejja-devAsura-NAgasuvaNNa-jakkha-rakkhasa-kiNNara-kiMpurisa-garula-gaMdhavva-mahoragAiehiM devagaNehiM NiggaMthAo pAvayaNAo aNaikkamaNijjA iNamo NiggaMthe pAvayaNe NissaMkiyA NikkaMkhiyA NivvitigiMchA laTThA gahiyaTThA pucchiyaTThA viNicchiyaTThA abhigayaTThA aTTimiMjapemmANurAgarattA ayamAuso NiggaMthe pAvayaNe aDhe, ayaM paramaDhe, sese anntttte| UsiyaphalihA avaMgayadvArA ciyattaMteuraparagharadArapavesA cAuddasamaTripaNNamAsiNIsu paDipuNNaM posaha samma aNupAlemANA samaNe Niggathe phAsuesaNijjeNaM asaNa-pANa-khAima-sAimeNaM vattha-paDiggaha-kaMbala-pAyapuMchaNeNaM osahabhesajjeNaMpIDhaphalaga-sejjAsaMthAraeNaM paDilAbhemANA bahUhiM sIlavvaya-guNa-veramaNa-paccakkhANaposahovavAsehiM ahApariggahiehiM tavokammehi appANaM bhAvemANA viharati / zArtha :- abhigayajIvAjIvA = (r) vane ena AsavasaMvaraveyaNA = Azrava, saMva2, vehanA NijjarA kiriyA = nirDa, DiyA ahigaraNa baMdha = adhi:25, dha mokkhakusalA = bhokssn| viSayamAMza asahejja = sahAyatA na 27 / 2 / devAsura NAga = heva, asura, nAga suvaNNajakkharakkhasa = suvAmA2, yakSa, rAkSasa kiNNarakiMpurisagarula = nira, puruSa, 27 gaMdhavvamahoragAiehiM devagaNehiM = gaMdharva, bhaDoragAhavArA aNaikkamaNijjA nigraMtha pravayananu saMghanana 42naa| aTThimiMja pemmANurAgarattA = premAnurAgathI anu27 masthi mane bhavA . bhAvArtha :- A mizrasthAnane prApta zramaNopAsako A pramANe hoya che- jIva-ajIva Adi padArthonA
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2: phiyAsthAna 89 ] jJAtA; puNya-pApanA bhedone sArI rIte jANanArA; Azrava, saMvara, vedanA, nirjarA, kriyA, adhikaraNa, baMdha ane mokSa tattvamAM heya-upAdeyano viveka karavAmAM kuzaLa hoya che; bIjAnI sahAyatAne na icchanArA; deva, asura, nAga, suvarNa, yakSa, rAkSasa, kinnara, kiMpuruSa, garuDa, gaMdharva, mahoraga Adi devo dvArA nigraMtha pravacanathI calita na thanArA, nigraMtha pravacanamAM zaMkArahita, AtmotthAna sivAya anya AkAMkSAthI rahita; dharmakaraNInA phaLamAM saMdeha rahita; dharmanA yathArtha tattvane prApta, tattvanA jJAtA, prazno pUchIne temAM sthira thayelA, dharmane AtmasAt karanArA, dharmane sArI rIte samajelA tathA temanA asthimajjA dharmanA anurAgathI bharelA hoya che. he AyuSyamAna ! temane vizvAsa hoya che ke A nigraMtha pravacana ja arthabhUta arthAt prayojanabhUta che, te ja parama artha-mokSadAyaka che, tenA sivAya bIjA sarva padArtho Atma kalyANamAM aprayojanabhUta che. teo sphaTika samAna svaccha tathA nirmaLa hRdayavALA hoya che, teo gharanA dvArano AgaLIo UMco rAkhe che arthAt temanA daravAjA bhikSuko, yAcako ke atithio mATe haMmezAM khullA rahe che; aMtaHpuramAM ane bIjAnA gharomAM paNa temano praveza pratItikArI hoya che; teo caudasa, aSTamI, amAsa tathA pUrNimA Adi parvatithiomAM pratipUrNa pauSadhopavAsanuM samyaka prakAre pAlana karatAM tathA zramaNa nigraMthone prAsuka eSaNIya azana, pAna, khAdha, svAdha, vastra, pAtra, kaMbala, pAdaprIMchana, auSadha, bhaiSaja, pITha, phalaka, zayyA-saMsmAraka, tRNa (ghAsa) Adi dvArA pratilAbhita karatAM ane potAnI yogyatA anusAra ghaNA zIlavrata (zikSAvrata), guNavrata ane viramaNavrata(aNuvrata, tapa, tyAga, niyama ane pauSadhopavAsanuM pAlana karatAM potAnuM jIvana vyatIta kare che. 62 te NaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANA bahUI vAsAI samaNovAsagapariyAgaM pAuNaMti, pAuNittA AbAhasi uppaNNaMsi vA aNuppaNNaMsi vA bahUI bhattAI paccakkhAiMti, bahUI bhattAI paccakkhAittA bahUI bhattAI aNasaNAe chedeMti, bahUI bhattAi aNasaNAe chedittA AloiyapaDikkatA samAhipattA kAlamAse kAlaM kiccA aNNayaresa devaloesa devattAe uvavattAro bhavati, taM jahA- mahiDiesa mahajjaiesa jAva mahAsokkhesu / sesaM taheva jAva esa ThANe Arie jAva egaMtasamme sAhU / taccassa ThANassa mIsagassa vibhaMge evamAhie / bhAvArtha :- teo A prakAranA AcaraNapUrvaka jIvana vyatIta karatAM ghaNAM varSo sudhI zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana kare che. A rIte zrAvakavratanI ArAdhanA karatAM rogAdi koI vighna utpanna thAya ke na thAya to paNa ghaNA divaso sudhI AhArano tyAga kare che, aneka divaso sudhI AhAra tyAga karIne, aMte bhakta pratyAkhyAna (anazana) grahaNa kare che. anazana (saMthArA)ne pUrNataH siddha karIne AlocanA-pratikramaNa sahita samAdhipUrvaka mRtyunA samaye mRtyu pAmIne koI eka devalokamAM devarUpe utpanna thAya che. te tyAM mahAddhi, mahAvruti, mahAbaLa, mahAyaza ane mahAsukha saMpanna deva thAya che. zeSa kathana pUrvapATha anusAra jANavuM. A rIte A sthAna Arya puruSo dvArA AcaraNIya, ekAMta samyaka ane zreSTha che. A trIjA sthAna rUpa mizra pakSa eTale zrAvaka jIvananI vicAraNA che. 63 aviraI paDucca bAle Ahijjai viraI paDucca paMDie Ahijjai, virayAviraI paDucca bAlapaDie Ahijjai, tattha NaM jA sA savvao aviraI esa ThANe AraMbhaTThANe
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 90 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) | aNArie jAva asavvadukkhappahINamagge egaMtamicche asAhU, tattha NaM jA sA savvao viraI esa ThANe aNAraMbhaTThANe, esa ThANe Arie jAva savvadukkha-ppahINamamagge egaMtasamme sAhU / tattha NaM jA sA savvao virayA-viraI esa ThANe AraMbhANAraMbhaTThANe, esa ThANe Arie jAva savvadukkhappahINamagge egaMtasamme sAhU / bhAvArtha:- A traNe sthAnavALA jIvo kramazaH aviratinI apekSAe bAla, viratinI apekSAe paMDita ane viratA-viratinI apekSAe bAlapaMDita kahevAya che. (1) A traNe sthAnomAMthI je samasta pApathI avirata sthAna che, te AraMbhasthAna che, te Arya puruSo dvArA anAcaraNIya yAvatu samasta duHkhono nAza na karanAra ekAMta mithyA ane kharAba che. (2) je sarva pApathI virata sthAna che, te anAraMbha sthAna che, te Arya puruSo dvArA AcaraNIya yAvata samasta duHkhonuM nAzaka, ekAMta samyaka ane uttama che. (3) je sarva pApasthAnomAM eka aMze virata ane eka aMze avirata sthAna che, te AraMbha-anAraMbha sthAna che, sarvaduHkhano nAza karanAra, ekAMta samyaka ane uttama sthAna che. vivecana : - prastuta sUtromAM trIjA sthAna rU5 mizra pakSane prApta zramaNopAsakonA jIvananuM nirUpaNa che ane upasaMhAra rUpe traNe sthAnamAM taphAvata pragaTa karyo che. zramaNopAsako sAmAnya rIte dhArmika ane dharmaniSTha hovAnI sAthe alpAraMbhI, alpaparigrahI, alpa icchAvALA tathA eka dezathI prANAtipAta Adi pApathI virata hoya che. te zramaNopAsako jIvAdi tattvonA jJAtA, vagere sUtrokta aneka guNothI saMpanna hoya che. saMkSepamAM te nigraMtha pravacana prati daDha zraddhALu ane dharma siddhAMtonA samyajJAtA ane te saraLa, svaccha tathA udAra hRdayavALA hoya che. te zramaNopAsako parvatithiomAM paripUrNa paSadhopavAsa kare che, yathAzakti vrata, niyama, tyAga, tapa, pratyAkhyAna Adi aMgIkAra kare che, zramaNone yogya eSaNIya padArthanuM zuddha bhAve dAna Ape che. cirakALa sudhI zrAvakavRttimAM jIvana vyatIta karIne aMtima samayamAM saMlekhanApUrvaka anazana kare che, AlocanA, pratikramaNa karIne samAdhipUrvaka mRtyuno avasara Ave tyAre zarIrano(tyAga) kare che. pariNAma:- te viziSTa Rddhi, dhuti AdithI saMpanna devalokamAM devarUpe utpanna thAya che. saMkSepamAM (1) je pApasthAnathI avirata che te bAla jIvonuM AraMbhayukta jIvana adharmasthAna che, te Arya puruSo dvArA AcaraNIya nathI. (2) je pApasthAnathI sarvathA virata che, te paMDita jIvonuM AraMbha rahita jIvana dharmasthAna che, te Arya puruSo dvArA AcaraNIya che. (3) je pApasthAnathI eka dezathI virata ane eka dezathI avirata che te bAlapaMDita jIvonuM AraMbha-anAraMbhayukta dharmAdharma rUpa mizra sthAna che, te paNa Arya puruSo dvArA AcaraNIya che. dharmasthAna ane mizrasthAna karmano kSaya karI mokSa prAptinuM kAraNa hovAthI zreSTha che ane adharmasthAna saMsAravardhaka hovAthI asAdhu-agrAhya che. pannAo DiviyA, davAo apavityA - zramaNopAsako eka dezathI virata hoya che, eka dezathI avirata hoya che, jema ke- zrAvakone saMkalpa pUrvaka hiMsAno tyAga hoya che, paraMtu Avazyaka
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2: phiyAsthAna kAryonA karavAmAM thatI AraMbhI hiMsAno AgAra hoya che. trasa jIvonI hiMsAno tyAga hoya, sthAvara jIvonI hiMsAno sarvathA tyAga hoto nathI. A rIte asatya Adi dareka pApasthAnanA tyAgamAM zrAvakone keTalAka AgAra-chUTa hoya che tethI zrAvakanA paccakakhANa AgArayukta eTale te eka dezathI virata ane eka dezathI avirata hoya che.. darzAnikonA 363 vibhAga ane ahiMsA pradhAna sva-siddhAMta - 64 evAmeva samaNugammamANA imehiM ceva dohiM ThANehiM samoyaraMti, taM jahAdhamme ceva adhamme ceva, uvasaMte ceva aNuvasaMte ceva / tattha NaM NaM je se paDhamassa ThANassa adhammapakkhassa vibhaMge evamAhie, tassa NaM imAI tiNNi tevaTThAI pAvAuyasayAI bhavaMtIti makkhAyAI, taM jahA- kiriyAvAINaM akiriyAvAINaM aNNANiyavAINa veNaiyavAINa, te vi NivvANamAsu, te vi mokkhamAhasu, te vi lavaMti sAvage, te vi lavaMti sAvaittAro / zArtha:-tiNNi sayAI = trAso tevaTThAI = tresa pAvAuya = prApA-pApaDIo lavaMti= thana recha sAvaittAro= dha paheza saMbhAvanA2, tA. bhAvArtha :- A rIte saMkSepamAM samyaka vicAra karatAM A traNeya pakSono be sthAnamAM samAveza thaI jAya che, jema ke- dharmasthAna ane adharmasthAna athavA upazAMta ane anupazAMta. temAMthI adharmasthAnamAM A 33 pAkhaMDIono samAveza thaI jAya che, e pramANe pUrvAcAryoe kahyuM che. te A pramANe che- kriyAvAdI, akriyAvAdI, ajJAnavAdI ane vinayavAdI. te paNa parinirvANanuM pratipAdana kare che, te paNa mokSanuM nirUpaNa kare che, te paNa potAnA zrAvakone dharmopadeza kare che, te paNa potAnA zrAvakone dharmamAM joDe che. |65 te savve pAvAuyA AigarA dhammANaMNANApaNNA NANAchaMdA NANAsIlA NANAdiTThI NANAruI NANAraMbhA NANAjjhavasANasaMjuttA ega maha maMDalibaMdha kiccA savve egao ciTThati, purise ya sAgaNiyANaM iMgAlANaM pAiM bahupaDipuNNaM ayomaeNaM saMDAsae NaM gahAya te savve pAvAue Aigare dhammANa NANApaNNe jAva NANAjjhavasANa-saMjutte evaM vayAsI-haM bho pAvAuyA AigarA dhammANaM NANApaNNA jAvaNANAjjhavasANa-saMjuttA ! imaM tAva tubbhe sAgaNiyANaM iMgAlANaM pAI bahupaDipuNNaM gahAya muhuttagaM muhuttagaM pANiNA dhareha, No ya hu saMDAsagaM saMsAriyaM kujjA, No ya hu aggithaMbhaNiyaM kujjA, No ya hu sAhammiyaveyAvaDiyaM kujjA, No ya hu paradhammiyaveyAvaDiyaM kujjA, ujjuyA NiyAgapaDivaNNA amAyaM kuvvamANA pANiM pasAreha, iti vuccA se purise tesiM pAvAduyANaM taM sAgaNiyANaM iMgAlANaM pAI bahupaDipuNNaM aomaeNaM saMDAsaeNaM gahAya pANiMsu Nisirai, tae NaM te pAvAuyA AigarA dhammANaM NANApaNNA jAva NANAjjhavasANasaMjattA pANiM paDisAharetaM, tae NaM se purise te savve pAvAue Aigare dhammANaM jAva
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) NANAajjhavasANasaMjutte evaM vayAsI- haM bho pAvADayA AigarA dhammANaM jAva NANAajjhavasANasaMjuttA ! kamhA NaM tubbhe pANiM paDisAharaha ? pANI No DajjhejjA ? daDDhe kiM bhavissai ? dukkhaM / dukkhaM ti maNNamANA paDisAharaha ? esa tulA, esa pamANe, kSa samosaraNe, patteyaM tulA, patteya pamALe, jJeyaM samosaraNe / 92 zabdArtha :- sAmakhiyALa = agnisahita-baLatA rUmalALa = aMgArAono pArUM = pAtrI-pAtrane ayomaE = lokhaMDanI saMDAsaphLa = sANasIthI athimaLiya = agninuM sthaMbhana bhAvArtha:te pUrvokta 33 prAvAduko-pAsaMDIo potapotAnA dharmanA Adi-pravartaka che. vividha prakAranI buddhi(prajJA), vividha abhiprAya, vibhinna zIla, vividha daSTi, vividha ruci, vividha AraMbha ane vibhinna prakAranA nizcayavALA hoya che. te badhAM prAvAduko eka sthAnamAM maMDaLIbaddha thaIne beThA hoya, tyAM koI puruSa AganA aMgArAthI bharelA koI vAsaNane lokhaMDanI sANasIthI pakaDIne lAve ane vividha prakAranI prajJA, abhiprAya, zIla, daSTi, ruci, AraMbha ane nizcayavALA, dharmanA Adi pravartaka tevA te prAvAdukone kahe che-- are ! vividha prakAranI buddhi Adi tathA vibhinna nizcayavALA dharmanA Adi pravartaka prAvAduko ! Apa loko aMgArAthI bharelA A pAtrane laIne thoDI-thoDI vAra sudhI hAthamAM pakaDI rAkho, temAM tamAre sANasInI sahAya levI nahIM, agninuM staMbhana paNa karavuM nahIM, A agnine dhAraNa karavAmAM sAdharmikonI sahAyatA paNa na levI temaja paradhArmikonI sevA paNa na levI, tame saraLa bhAve mokSa mArganA ArAdhaka banIne, mAyA-kapaTa karyA vinA hAtha lAMbo karo, A pramANe kahIne te puruSa te aMgArAthI bharelA pAtrane loDhAnI sANasIthI pakaDIne te prAvAdukonA hAtha para rAkhe, te samaye dharmanA Adi pravartaka tathA vividha prajJA, zIla, adhyavasAya AdithI saMpanna te badhA prAvAduko potAnA hAtha avazya saMkocIne pAchA kheMce che. A joIne te puruSa vividha prakAranI prajJA, zIla, adhyavasAya AdithI saMpanna, dharmanA pravartaka te prAvAdukone A pramANe pUche che-- "he ! vividha prajJA ane nizcayavALA dharmanA Adikara prAvAduko ! Apa ApanA hAtha zA mATe pAchA kheMcI rahyA cho ?'" zuM tamArA hAtha dAjhe che? hAtha dAjhavAthI zuM thAya che? duHkha thAya che. jo dAjhavAthI tamane duHkha thAya che, to sarva jIvone mATe paNa te vAta samAna che arthAt sarva jIvone duHkha thAya che, A kathana ja sarva jIvo mATe pramANabhUta che, A ja samavasaraNa eTale dharmano sAra che. A kathana pratyeka jIvane mATe samAna che, pratyeka jIvane mATe pramANabhUta che ane pratyeka jIvane mATe A ja samavasaraNa eTale dharmano sAra che. 66 tattha samaNA mAhaNA evamAikkhaMti jAva evaM parUveMti- savve pANA, savve bhUyA, savve jIvA, savve sattA haMtavvA ajjAveyavvA parighettavvA paritAveyavvA kilAmeyavvA uddaveyavvA, te AgaMtu cheyAe te AgaMtu bheyAe, te AgaMtuM jAi- jarA-maraNa- joNijammaNasaMsAra-puNabbhava-gabbhavAsa-bhavapavaMca-kalaMkalI bhAvabhAgiNo bhavissaMti, te bahUNaM daMDaNANaM bahUNaM muMDaNANaM bahuNaM tajjaNANaM bahuNaM tAlaNANaM bahuNaM aMdubaMdhaNANaM gholaNANaM mAimaraNANaM piimaraNANaM bhAimaraNANaM bhagiNImaraNANaM bhajjAmaraNANaM puttamaraNANaM dhUyamaraNANaM suNhAmaraNANaM dAriddANaM dohaggANaM appiya-saMvAsANaM piyavippaogANaM For Private Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2: phiyAsthAna, bahUNaM dukkhadomaNassANaM AbhAgiNo bhavissaMti, aNAiyaM ca NaM aNavadaggaM dIhamaddhaM cAuraMtasaMsArakatAraM bhujjo-bhujjo aNupariyaTTissaMti te No sijjhissaMti No bujhissaMti jAva No savvadukkhANaM aMtaM karissaMti / [esa tulA, esa pamANe, esa samosaraNe, patteyaM tulA, patteyaM pamANe, patteyaM samosaraNe / ] zabdArtha-AgApharInA bhaviSyamAM thanArA janma, jarA, maraNa noLigammasaMsAra yoni, janma, saMsArapuobhava=punarbhava vAsagarbhavAsamavAraMva-bhavaprapaMcamAM naM khAvamAvovyAkuLaNiyasaMvAlAi=apriyasaMvAsa, apriyavyakti sAthenivAsapivikhyo =priyavyaktino viyogarImaddha-dIrghamArgavALA vIraraMta saMsAratAraM cAra gatirUpI saMsAravanamAM. bhAvArtha - vAstavamAM ahiMsA dharma ja siddha hovA chatAM paNa je zramaNo ane brAhmaNo A pramANe kahe che thAvat prarUpaNA kare che ke samasta prANIo, bhUto, jIvo ane sattvonuM hanana karavuM joIe, tenA para AjJA calAvavI joIe, temane dAsa-dAsInA rUpamAM rAkhavAM joIe, temane paritApa tathA kaleza Apavo joIe, temane bhayabhIta karavA joIe. A pramANe prarUpaNA karanArA te zramaNo, brAhmaNo Adi bhaviSyamAM potAnA zarIranA chedana-bhedana Adi pIDAonA bhAgI (bhogavanAra) bane che. bhaviSyamAM janma, jarA, maraNa, vividha yoniomAM utpatti, saMsAramAM punarjanma, garbhavAsa ane sAMsArika prapaMcamAM vyAkuLa thAya che. te ghora daMDa muMDana, tarjana, tADana, aMdubaMdhana-pagane sAMkaLathI bAMdhavA, gholana-dadhimaMthananI jema zarIranA maMthana vagere duHkhanA bhAgI thAya che. tene mAtA, pitA, bhAI, bahena, patnI, putra, putrI, putravadhU Adi priyajanonA maraNanA duHkhane bhogavavuM paDe che. te daridratA, durbhAgya, apriya vyakti sAthe nivAsa, priyaviyoga tathA ghaNAM duHkha ane vaimanasyanA bhAgI thAya che. te anAdi anaMta tathA dIrghakAlika cAturgatika saMsAra rUpa ghora jaMgalamAM vAraMvAra paribhramaNa kare che. te siddhi(mukti) prApta karI zakatA nathI. bodhane prApta karI zakatA nathI yAvatu sarva duHkhono aMta karI zakatA nathI. A kathana sarva jIvone mATe samAna che, A pratyakSa Adi pramANothI siddha che, samasta AgamonA sArabhUta che. A siddhAMta pratyeka prANI mATe samAna che, pratyeka prANIne mATe pramANa siddha che tathA dharmanA sArabhUta vicAra che. 67 tattha NaM je te samaNa-mAhaNA evaM AikkhaMti jAva parUveti- savve pANA savve bhUyA savve jIvA savve sattA Na haMtavvA Na ajjAveyavvA Na parighettavvA Na paritAveyavvA Na uddaveyavvA, te No AgaMtu cheyAe, te No AgaMtu bheyAe, te No AgaMtu jAi-jarAmaraNa-joNijammaNa-saMsAra-puNabbhava-gabbhavAsa-bhavapavaMcakalaMkalI-bhAvabhAgiNo bhavissaMti, te No bahUNaM daMDaNANaM jAva No bahUNaM dukkhadomaNasANaM AbhAgiNo bhavissaMti, aNAiyaM ca NaM aNavadaggaM dIhamaddhaM cAurataM saMsArakaMtAraM bhujjo-bhujjo No aNupariyaTTissaMti, te sijjhissaMti jAva savvadukkhANaM aMtaM karissaMti / bhAvArtha:- je zramaNo ane mAhaNo A pramANe kahe che ke samasta prANIo, bhUto, jIvo ane sattvone mAravAM na joIe, temane AjJAmAM rAkhavA na joIe, dAsa-dAsInA rUpamAM pakaDIne gulAma banAvavAM na joIe, DarAvavAM-dhamakAvavAM ke bhayabhIta karavAM na joIe; A pramANe prarUpaNA karanArA te mahAtmA
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) bhaviSyamAM chedana-bhedana Adi kaSTa prApta karatA nathI; te janma, jarA, maraNa, aneka yoniomAM janma-dhAraNa, saMsAramAM punaH punaH janma, garbhavAsa tathA saMsAranA anekavidha prapaMca tathA vividha duHkhonA bhAjana thatA nathI thAvata daridratA, durbhAgya, Adine prApta karatA nathI tathA te anAdi anaMta dIrghakAlika caturgatika saMsArarUpI ghora vanamAM vAraMvAra paribhramaNa karatA nathI. aMte te siddhi yAvatu kevaLajJAna kevaLadarzana prApta karIne siddha, buddha ane mukta thAya che. samasta duHkhono sadAne mATe aMta kare che. vivecana : prastuta sUtromAM pAkhaMDIonA 33 bhedo tathA hiMsAmAM dharmanI prarUpaNA karanArAonA kathananuM sayuktika khaMDana karIne ahiMsA pradhAna dharmanI sapramANa puSTi karavAmAM AvI che. adharmapakSa, dharmapakSa ane mizrapakSa, A traNeno samAveza dharma sthAna ane adharma sthAna, A be sthAnamAM thaI jAya che. 33 pAsaDa mata :- 180 kriyAvAdI, 84 akriyAvAdI, 67 vinayavAdI ane sara ajJAnavAdI, A 33 pAkhaMDIo adharmasthAnamAM sthita che. [pAkhaMDIonA 33 bhedane samajavA mATe juo pariziSTa-3] te-te matanA pravartako pota-potAnI daSTi, ruci ane vRtti anusAra potAnA matanuM pravartana karavA mATe upadeza Ape che. potAnA anuyAyIone vividha vrata-niyamonuM pAlana karAve che. teo mokSanI vAto to kare che, paraMtu temanA kathanamAM kyAMya aikyatA ke pUrNatA jaNAtI nathI. teo ahiMsAdharmanI pUrNa ArAdhanA karI zakatA nathI. temanA matAnusAra prANI, bhUta, jIva ke sattvanI hiMsA karavAmAM, te jIvone potAne AdhIna banAvavAmAM, dAsa-dAsI rUpe svIkAra karavAmAM ke tene bhayabhIta karavAmAM koI doSa nathI. jaina darzanAnusAra nAnA ke moTA, sthUla ke sUkSma dareka jIvonuM caitanyatattva eka samAna che ane te jIvanI pAMca indriyo, mana, vacana, kAyA, zvAsozvAsa ke AyuSya, A daza prANamAMthI eka paNa prANano nAza karavo, te jIvone pIDita karavA, te hiMsA ja che. jema ApaNane sukha priya che, duHkha apriya che te ja rIte jagatanA sarva jIvone paNa sukha priya che, duHkha apriya che. tethI koInuM sukha chInavI levAno ke tene duHkhI karavAno ApaNo adhikAra nathI. sarva jIvone Atma samAna jANIne tenI sAthe Atmasama vyavahAra karavo, te ja sarva dharmano sAra che. je sAdhako A ahiMsAdharmane pUrNatayA svIkAre che, te A bhavamAM zAMti-samAdhi ane bhavAMtaramAM sarva karmono kSaya karIne mokSa gatine pAme che. je sAdhako pravrajyAno svIkAra karavA chatAM anya jIvo sAthe Atmasama vyavahAra karatA nathI te anya jIvo sAthe vaira bAMdhIne A bhavamAM zoka, duHkha, vilApa, pazcAttApa ane pIDAne pAme che ane bhavAMtaramAM janma-maraNanA ghora duHkhane pAme che. upasaMhAra:68 icceehiM bArasahi kiriyAThANehiM vaTTamANA jIvA No sijhisu No bujhisu jAvaNo savvadukkhANaM aMtaM kareMsu vA kareMti vA karissaMti vA / eyaMsi ceva terasame
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: phiyAsthAna [ 95 ] kiriyAThANe vaTTamANA jIvA sijhisu bujhisu muccisu pariNivvAiMsu savvadukkhANaM aMtaM kariMsu vA kareMti vA karissaMti vA / evaM se bhikkhU AyaTThI Ayahie Ayagutte AyajogI Ayaparakkame Ayarakkhie AyANukaMpae AyaNippheDae AyANameva paDisAharejjAsi / tti bemi / zabdArtha :- Ayanone = AtmayogI Ayaparvajane = AtmaparAkramI, AtmAne mATe parAkrama karanArA mALakhaDA = AtmarakSaka, AtmAnI rakSA karanArA parisAikliAsi = AtmAne pApothI nivRtta kare. bhAvArtha :- A pUrvokta bAra kriyAsthAnomAM vartatA jIvoe bhUtakALamAM, vartamAnamAM ane bhaviSyamAM siddha, buddha, mukta thAvat sarva duHkhono aMta karI zakyA nathI, karatA nathI ane karaze nahIM. teramA kriyAsthAnamAM vartatA jIvo atIta, vartamAna ane bhaviSyakAlamAM siddha, buddha, mukta yAvat sarva duHkhono aMta karanAra thAya che. A rIte bAra kriyAsthAnono tyAga karanArA bhikSuo AtmArthI, AtmahitamAM tatpara, Atmagupta- AtmAnuM pApathI rakSaNa karanArA, AtmayogI, AtmabhAvamAM parAkramI, AtmarakSaka AtmA para anukaMpA karanArA, AtmAno jagatathI uddhAra karanArA, uttama sAdhaka potAnA AtmAne samasta pApothI nivRtta kare. e pramANe huM kahuM chuM. vivecana : prastuta sUtramAM A adhyayananA upasaMhAra rUpe pUrvokta 13 kriyAsthAnonA phaLanuM kathana karyuM che, jethI sAdhaka heya-zaiya-upAdeyano viveka karI zake che. arthadaMDa Adi prathama vAra kriyAsthAno saMsAravardhaka che, kAraNa ke te pratyeka kriyAsthAno kaSAya yukta che. karma siddhAMta anusAra kaSAyapUrvaka thato karmabaMdha saMsAra paribhramaNa karAve che ane teramuM kriyAsthAna saMsAra nAzaka che, kAraNa ke teramuM airyApathika kriyAsthAna kaSAya rahita vItarAgI jIvone hoya che. vItarAgI jIvomAM kaSAyano abhAva hovAthI, kevaLa yoganI pravRttithI ja karmabaMdha thato hovAthI te karmabaMdha saMsAra paribhramaNa karAvato nathI. airyApathika kriyAsthAna agiyAramA, bAramA ane teramA guNasthAnavarsI vItarAgI jIvone hoya che. temAMthI agiyAramA guNasthAnavartI upazama zreNIvALA jIvo te ja bhavamAM mokSa gatine prApta karatA nathI. sUtrokta te ja bhavamAM mokSa prAptinuM kathana kSepaka zreNIvALA bAramA ane teramA guNasthAnavartI jIvonI apekSAe che. te jIvo avazya te ja bhavamAM caudamA guNasthAne sarva kriyAsthAnano tyAga karIne aMte siddha thAya che. A rIte koI paNa kriyAsthAna siddhagatinuM kAraNa nathI. sarva kriyAsthAnano tyAga thAya tyAre ja mokSa thAya che, paraMtu kSapaka zreNIvALA airyApathika kriyAsthAnavALA jIvo avazya te ja bhavamAM siddha thAya che, tethI vyavahAranayanI apekSAe airyApathika kriyAsthAnane siddha gatinuM kAraNa kahyuM che, tethI sAdhakoe saMsAravardhaka bArakriyAsthAnono tyAga karIne aiyaMpathika kriyAsthAnanA guNasthAna sudhI pahoMcavAno puruSArtha karavo joIe.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 ] zrI sUyagaDAMga sUtra (bIjo zrutaskaMdha) A adhyayanamAM 13 kriyAonA nirUpaNa pachI dharma-adharma pakSanA avalaMbanathI jIvonuM traNa prakAre vibhAjana ane vizleSaNa karavAmAM AvyuM che- (1) prathama vibhAjanamAM- 1. adharma pakSamAM pApI saMsArI durgatigAmI jIvo 2.dharma pakSamAM vItarAga dharmI zramaNAdi 3.mizrapakSamAM anya matAvalaMbInuM varNana karyuM che. (2) bIja vibhAjanamAM- 1. adharma pakSamAM adharmI saMsArI jIvo 2. dharma pakSamAM nigraMtha munio 3. mizra pakSamAM zramaNopAsakonuM varNana karyuM che. (3) trIjA vibhAjanamAM- 1. adharma pakSamAM 33 pAsaMDa mata 2. dharma pakSamAM ahiMsA pradhAna dharma nirUpaka nigraMtha zramaNonuM sUcana che. A trIjA vibhAjanamAM dharma-adharma be pakSanuM ja kathana che. A rIte bhinna-bhinna apekSAe dharma-adharma pakSane ahIM vividha rIte samajAvyA che. che bIjuM adhyayana saMpUrNa
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-3: AhAra parikSA , [ 97] trIjuM adhyayana * * * zo paricaya * ) A adhyayanuM nAma "AhAraparijJA" che. temAM be zabda che. AhAra ane parijJA. AhAra- zarIrane TakAvI rAkhavA mATe jIva je pugalone grahaNa kare, tene AhAra kahe che. AhAranA traNa bheda che- saceta, aceta ane mizra. pRthvIkAyAdi cha kAyanA jIva sahitanA AhAra yogya pudgalone grahaNa karavA, te sacittAhAra che. cha kAya jIva rahitanA AhAra yogya pudgalone grahaNa karavA, te acittAhAra che. jIvane grAhya AhAra yogya pagalono keTaloka bhAga jIva sahita ane keTaloka bhAga jIva rahita hoya, te mizrAhAra che. bIjI rIte AhAranA traNa bheda che- oja, roma ane kavala AhAra. sarIreNoyAhAro, tayAya phAseNa loma aahaaro| pakkhevAhAro puNa, kAvalio hoi NAyavvo // utpattinA prathama samaye taijasa-kAzmaNa zarIra dvArA je pagalonuM grahaNa thAya, te ojAhAra che. zarIra paryApti pUrNa thayA pachI aparyApta ke paryApta avasthAmAM tvacA dvArA je pugalonuM grahaNa thAya, te lomAhAra che ane paryAptAvasthAmAM mukhamAM ke zarIramAM icchApUrvaka je pugalono prakSepa karAya, te prakSepAhAra che. jIva anAdikAlIna bhavabhramaNamAM jyAM janma dhAraNa kare, tyAM te zarIrane yogya pagalo grahaNa karIne potAnuM zarIra banAve che ane zarIrane TakAvI rAkhe che. saMsArI pratyeka jIva niraMtara AhAraka hoya che, mAtra cAra avasthAmAM te anAhAraka hoya che- (1) be, traNa ke cAra samayanI vigraha gatimAM (2) kevaLI samudyAtanA trIjA, cothA ane pAMcamA samayamAM (3) ayogI kevaLI avasthAmAM (4) siddhAvasthAmAM. A rIte saMsArI jIvonA jIvanamAM AhAraka avasthAnI ja pradhAnatA che. pariNA- eTale jANakArI, bodha, jJAna, viveka vagere. tenA be bheda che- jJaparijJA ane pratyAkhyAna parijJA. padArthonA heya-upAdeyano yathArtha bodha karavo, te parijJA che ane jJaparijJAthI jANyA pachI heya tattvono tyAga karavo, te pratyAkhyAna parijJA che. A adhyayanamAM saMsArI jIvonA AhAra saMbaMdhI vividha mAhitI hovAthI adhyayananuM AhAra parizA nAma sArthaka che. sutrakAre nArakI ane devatAne choDIne zeSa audArika zarIradhArI pAMca sthAvara, traNa vikasendriya,
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) tiryaMca paMcendriya ane manuSyo, A dasa daMDakanA jIvonA AhAranuM nirUpaNa karyuM che. sAmAnya rIte pratyeka jIva utpattinA prathama samaye potAnA utpatti sthAna-yoni sthAnamAM rahelA pudgalone ja ojAhAra rUpe grahaNa kare che. tethI jIvono ojAhAra te-te jIvonI yoni pramANe nizcita thAya che ane tyAra pachI jIva potAnA zarIranI yogyatA pramANe pRthvI Adi chakAya jIvonA zarIranA pudgalone lomAhAra ke kavalAhAra rUpe grahaNa kare che. prastuta adhyayanamAM jIvonI vividha yonio, tenI utpattinI prakriyA ane tenI saMvRddhimAM nimittabhUta AhAragrahaNanI paddhatinuM vizleSaNa che. A rIte saMsArI pratyeka jIvonuM jIvana anya jIvonA AdhAre ja TakI rahyuM che. tethI ja sAdhake AhAranA viSayamAM saMyama keLavI anAhAraka bhAvamAM sthira thavA yathAzakya puruSArthazIla rahevuM, te ja A adhyayananuM upAdeya tattva che.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-3: AhAra pariNA | ] trIjuM adhyayana : AhAra parijJA | 66666666666666666666666 madhyayana prAraMbha:| 1 suyaM me AusaM teNaM bhagavayA evamakkhAyaM- iha khalu AhArapariNNA NAma ajjhayaNe, tassa NaM ayamaDhe- iha khalu pAINaM vA paDINaM vA udINaM vA dAhiNaM vA savvao savvAvaMti logaMsi cattAri bIyakAyA evamAhijjati, taM jahAaggabIyA mUlabIyA porabIyA khaMdhabIyA / zArtha :- bIyakAyA = pI4 Aya aggabIyA = apI4 mUlabIyA - bhUgajI4 porabIyA = parvaNI4 khaMdhabIyA = dhanI4. bhAvArtha:- he AyuSyamAna ! meM sAMbhaLyuM che, bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe A pramANe kahyuM che ke A nigraMtha-pravacanamAM AhAraparijJA nAmanuM eka adhyayana che. teno bhAva A pramANe che- A lokamAM pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa Adi dizAo tathA Urdhva Adi vidizAomAM sarvatra cAra prakAranA bIjakAyavALA jIvo hoya che, tenAM nAma A pramANe che- ajhabIja, mULabIja, parvabIja ane skaMdhabIja. viveyana: prastuta sutra utthAnikArUpa che. temAM bIjakAyika vanaspatinA mukhya cAra prakAranuM kathana che. (1) je vanaspatinA agrabhAgamAM bIja hoya, agrabhAgamAM ugavAnI zakti hoya, te ajhabIja che, jema ke- ghauM, cokhA vagere (2) vanaspatinA bhUbhAgavAnI zakti hoya, te bhUgalI4 cha,bha-manAhi. (3) he vanaspatino parva bhAga-is, AtaNImAgavAnI zati Doya, te pakSI cha,bha3-ze24I mAhi. (4) vanaspatinA skaMdhamAM bIja hoya, te audhabIja che jema ke- vaDalo, pIpaLo, thora Adi. pRthvIyonika vRkSono AhAra:| 2 tesiM ca NaM ahAbIeNaM ahAvagAseNaM iha egaiyA sattA puDhavijoNiyA puDhavisaMbhavA puDhavivakkamA / __ tajjoNiyA tassaMbhavA tavvakkamA kammovagA kammaNiyANeNaM tatthavakkammA NANAvihajoNiyAsu puDhavIsu rukkhattAe viuda'ti / te jIvA tesiM NANAvihajoNiyANaM puDhavINaM siNehamAhAraiti- te jIvA AhAreMti puDhavisarIraM AusarIraM teusarIraM vAusarIraM vaNassaisarIraM NANAvihANaM tasa-thAvarANaM pANANaM sarIraM acittaM kuvvaMti, parividdhatthaM taM sarIragaM puvvAhAriyaM tayAhAriyaM vipariNayaM(vipariNAmiyaM) sArUviyakaDaM saMtaM savvappaNattAe aahaaraiti|
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 100 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). avare vi ya NaM tesiM puDhavijoNiyANaM rukkhANaM sarIrA NANAvaNNA NANAgaMdhA NANArasA NANAphAsA NANAsaMThANasaMThiyA NANAviha-sarIrapoggala-viuvviyA; te jIvA kammovavaNNagA bhavatIti makkhAyaM / zabdArtha :- ahIvaM = pota-potAnA bIja anusAra ahIvaIIM = potapotAnA avakAza (sthAna)ne anusAra yuddhaviraMmavA = pRthvI para utpanna thanAra punivamA = pRthvI para vRddhi pAmanArA tadhvajanA = te vikAsa pAmanArA tatthavanA = tyAM vRddhi pAmanArA vidvattha = parividhvasta naSTa karAyeluM talAyiM = tvacA vaDe AhAra karanArA sAvavuM = potAnA zarIranA rUpamAM nANAvadara rIpolimbiyA = vividha prakAranA zarIra-pudgalothI viracita bhAvArtha :- bIjakAya jIvomAMthI je jIva, yathAbIja- bIja anusAra, yathAvakAza utpattisthAna anusAra arthAt bhUmi, jaLa, AkAza, kALa AdinA saMyoga anusAra utpanna thavAnI yogyatA dharAve che. te jIva- te bIjathI ane te avakAzathI utpanna thAya che ane tyAM ja vRddhi pAme che. te jIva-pRthvIyonika che, pRthvI para utpanna thAya che, pRthvI para vikAsa pAme che. te pRthvIyonika, pRthvI para utpanna thanArA, pRthvI para vikAsa pAmanArA te jIvo karmone AdhIna thaIne, karma rUpa nidAnathI AkarSita thaIne arthAt karmanA udayathI tyAM(pRthvI para) ja vRddhi pAmIne vividha yoni rUpa pRthvImAM vRkSa rUpe janma dhAraNa kare che. te jIvo vividha yonivALI pRthvInI snigdhatAno AhAra kare che. te jIva kramazaH vRddhi pAmatAM pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati zarIrano AhAra kare che, vividha prakAranA traNa-sthAvara jIvonA zarIrone acitta kare che, te zarIrono nAza(khaMDa-khaMDa) kare che, pUrve grahaNa karelA tathA tvacA dvArA grahaNa thatAM AhArane pUrNa rUpe pariNata kare che. tyAra pachI te pariNata AhArane sarvAtmanA grahaNa kare che arthAt potAnA zarIra rUpe pariNata kare che. tyAra pachI te pRthvIyonika vRkSonA zarIro vividha varNa, gaMdha, rasa, sparzavALA tathA vividha saMsthAnathI saMsthita thAya che. te vividha prakAranA zarIro pudgalothI banelA hoya che. A rIte te jIvo pota-potAnA karmone vaza thaIne utpanna thAya che. te pramANe tIrthakaroe kahyuM che. | 3 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA rukkhajoNiyA rukkhasaMbhavA rukkhavakkamA tajjoNiyA tassaMbhavA tavvakkamA kammovagA kammaNiyANeNaM tatthavakkamA puDhavijoNiehiM rukkhehiM rukkhattAe viudRti / __ te jIvA tesiM puDhavijoNiyANaM rukkhANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAraiti puDhavisarIraM AusarIraM teusarIraM vAusarIraM vaNassaisarIraM, NANAvihANaM tasa-thAvarANaM pANANaM sarIraM acittaM kuvvaMti, parividdhatthaM taM sarIragaM puvvAhAriyaM tayAhAriyaM vipariNayaM sArUviyakaDaM saMta savvappaNattAe AhAraM AhAraiti / avare vi ya NaM tesiM rukkhajoNiyANaM rukkhANaM sarIrA NANAvaNNA NANAgaMdhA
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-3: AhAra parikSA , [ 101 ] NANArasA NANAphAsA NANAsaMThANasaMThiyA NANAvihasarIrapoggalaviuvviyA; te jIvA kammovavaNNagA bhavatIti makkhAyaM / bhAvArtha:- zrI tIrthakara deve kahyuM che ke koI satta-vanaspatikAyika jIvo pRthvIyonika vRkSamAM ja yonine prApta thAya che te vRkSamAM ja utpanna thAya che, vRkSamAM ja sthita thAya che, vRkSamAM ja vRddhi pAme che. te vRkSayonika vRkSamAM utpanna, vRkSamAM sthita ane vRkSamAM vRddhine prApta karanArA jIvo potAnA karmone AdhIna thaIne, karmonA udayathI AkarSita thaIne, tyAM ja vRddhi pAmIne vividha yonivALA pRthvIyonika vRkSamAM vRkSa rUpe utpanna thAya che. te jIvo te pRthvIyonika vRkSonI snigdhatAno AhAra kare che. te jIva pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati zarIrano AhAra kare che, vividha prakAranA traNa-sthAvara jIvonA zarIrone aceta kare che, te zarIrono nAza(khaMDa-khaMDa) kare che. te pUrve grahaNa karelA tathA tvacA dvArA grahaNa thatAM AhArane pUrNa rUpe pariNata kare che tyAra pachI te pariNata AhArane sarvAtmanA AhAra kare che arthAt potAnA zarIra rUpe pariNata kare che. te vRkSayonika vRkSa kahevAya che. te vRkSayonika vRkSonA bIjA zarIro vividha varNa, gaMdha, rasa, sparzavALA tathA vividha saMsthAnathI saMsthita hoya che. temanA vividha prakAranA zarIra, pudgalothI banelA hoya che. te jIvo pota-potAnA karmone vaza thaIne utpanna thAya che, te pramANe tIrthakaroe kahyuM che. | 4 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA rukkhajoNiyA rukkhasaMbhavA rukkhavakkamA tajjoNiyA tassaMbhavA tavvakkamA kammovagA kammaNiyANeNa tatthavakkamA rukkhajoNiesu rukkhesu rukkhattAe viudRti / te jIvA tesiM rukkhajoNiyANaM rukkhANaM sinnehmaahreti,tejiivaa AhAraiti puDhavisarIraM AusarIraMteusarIraMvAusarIraMvaNassaisarIraM, NANAvihANaM tasa-thAvarANaM pANANaM sarIraM acittaM kuvvaMti parividdhatthaM taM sarIragaM puvvAhAriyaM tayAhAriyaM vipariNayaM sArUviyakaDaM saMtaM savvappaNattAe AhAraM aahaaraiti| avare vi ya NaM tesiM rukkhajoNiyANaM rukkhANaM sarIrA NANAvaNNA jAva te jIvA kammovavaNNagA bhavaMtIti makkhAyaM / bhAvArtha :- zrI tIrthakaradeve kahyuM che ke koI sattva-vanaspatikAyika jIvo vRkSayonika hoya che, te vRkSamAM utpanna thAya che, vRkSamAM ja sthita thAya che ane vRkSamAM ja vRddhine prApta kare che. vRkSamAM utpanna thanArA, temAM sthita rahenArA tathA temAM saMvRddhi pAmanArA vRkSayonika jIvo karmone AdhIna thaIne, karmanA udayathI, tyAM ja vRddhi pAmIne vRkSayonika vRkSamAM vRkSa rUpe utpanna thAya che. te jIvo vRkSayonika vRkSonI snigdhatAno AhAra kare che. te uparAMta te jIva kramazaH vRddhi pAmatAM pRthvI, jaLa, teja, vAyu ane vanaspatinAM zarIrono paNa AhAra kare che. te vividha prakAranA trasa ane sthAvara prANIonA zarIrane aceta kare che, te zarIrono nAza(khaMDa-khaMDa) kare che. pUrve grahaNa karelA ane tvacA dvArA grahaNa thatA AhArane pUrNapaNe pariNata kare che, tyAra pachI te pariNata AhArane sarvAtmanA grahaNa kare che arthAt potAnA zarIra rUpe pariNata kare che. te vRkSayonika vRkSonAM vividha varNa, gaMdha, rasa ane sparzavALA bIjA zarIra(mULa, kaMda, aMdhAdi) hoya che. te jIvo kamodaya vaza vRkSayonika vRkSomAM utpanna thAya che, A pramANe zrI tIrthaMkaradeve kahyuM che. | 5 ahAvaraM parakkhAyaM- ihegaiyA sattA rukkhajoNiyA rukkhasaMbhavA rukkhavakkamA
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) tajjoNiyA tassaMbhavA tavvakkamA kammovagA kammaNiyANeNaM tatthavakkammA rukkhajoNiesu rukkhesu mUlattAe kaMdattAe khaMdhattAe tayattAe sAlattAe pavAlattAe pattattAe pupphattAe phalattAe bIyattAe viuTTaMti, te jIvA tesiM rukkhajoNiyANaM rukkhANaM siNehamAhAraiti, te jIvA AhAraiti puDhavisarIraM AusarIraM teusarIraM vAusarIraM vaNassaisarIraM, NANAvihANaM tasa-thAvarANaM pANANaM sarIraM acittaM kuvvaMti, parividdhatthaM taM sarIragaM jAva sArUviyakaDaM saMtaM savvappaNattAe AhAraM AhAraiti / avare vi ya NaM tesiM rukkhajoNiyANaM mUlANaM kaMdANaM khaMdhANaM tayANaM sAlANaM pavAlANaM jAva bIyANaM sarIrA NANAvaNNA NANAgaMdhA jAva NANAvihasarIrapoggalaviuvviyA, te jIvA kammovavaNNagA bhavatIti makkhAyaM / bhAvArtha :- zrI tIrthaMkaradeve kahyuM che ke koI sattva-vanaspatikAyika jIvo vRkSayonika hoya che, teo vRkSamAM ja utpanna thAya che, vRkSamAM ja sthita rahe che, vRkSamAM ja saMvardhita thatAM rahe che. te vRkSayonika jIva vRkSamAM utpanna, sthita ane saMvRddha thaIne karmone AdhIna thaIne, karmanA udayathI tyAM ja vRddhi pAmIne vRkSayonika vRkSomAM mULa, kaMda, skaMdha, tvacA(chAla), zAkhA, pravAla, patra, puSpa, phaLa ane bIjanA rUpamAM utpanna thAya che. te jIva te vRkSayonika vRkSonI snigdhatAno AhAra kare che. te uparAMta te jIva pRthvI, jaLa, teu, vAyu ane vanaspati zarIrano AhAra kare che. te jIva vividha prakAranA trasa ane sthAvara jIvonA(saceta zarIramAMthI rasa kheMcI tenA) zarIrane aceta kare che, te zarIrono nAza(khaMDa-khaMDa) kare che. pUrve grahaNa karelA ane tvacA dvArA grahaNa thatAM AhArane pUrNapaNe pariNata kare che, tyAra pachI te pariNata AhArane sarvAtmanA grahaNa kare che arthAt potAnA zarIra rUpe pariNata kare che. te vRkSayonika mULa, kaMda, skaMdha, tvacA, zAkhA, pravAla, patra, puSpa, phaLa ane bIjarUpa jIvonAM bIjA paNa zarIro hoya che, te vividha varNa, gaMdha, rasa ane sparzavALA tathA vividha prakAranA saMsthAnathI saMsthita hoya che. te vividha prakAranA pudgalothI banelA hoya che. A jIvo karmodayavaza tyAM utpanna thAya che, e pramANe zrI tIrthaMkaradeve kahyuM che. vivecanaH 102 prastuta sUtromAM pRthvIyonika(pRthvI rUpa utpatti sthAnamAM utpanna) vRkSonA AhAranuM kathana che. koI paNa vanaspati potAnI yogyatA pramANe tathAprakAranA bIjamAMthI, anukULa kSetra, kALa, pANI, mATI Adino saMyoga pAmIne utpanna thAya che. mahAvIE :- yathAbIja. je bIjamAMthI jevA prakAranI vanaspatine utpanna thavAnI yogyatA hoya, te bIjamAMthI te ja vanaspati utpanna thAya che. jema ke- AMbAnI goThalImAMthI AmravRkSa utpanna thAya che, vaDanA bIjamAMthI vaTavRkSa utpanna thAya che. ahAvAleLa :- yathAvakAza. je vanaspatine je kSetra, kALa, jala, havA Adi bAhya saMyogonI AvazyakatA hoya, te-te saMyogone prApta karIne ja te vanaspati vikAsa pAme che. mmovA, maLiyAneLa :- karmane vaza thaIne, karmanA udayathI. vanaspatikAyika Adi vividha prakAranA jIvonI utpatti mATe kSetra, kAla Adi bAhya nimitta che ane te jIvanA tathAprakAranA karmo, tenuM aMtaraMga kAraNa che. koI paNa jIva potAnA pUrvakRta karmone vaza thaIne, karmarUpa nidAnathI AkarSita thaIne For Private Personal Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3: AhAra parikSA 103] arthAt te-te gati-jAti Adi nAma karmanA udayathI te-te jIva te vanaspati rUpe utpanna thAya che. AhAra grahaNa paddhati je jIva je yonimAM-utpatti sthAnamAM utpanna thAya che, te kSetramAM rahelA pugalone te sarva prathama AhAra rUpe grahaNa kare che. sUtrakAre vividha yoni-utpattisthAna tathA tenA dvArA grahaNa thatAM prathama AhAranI apekSAe cAra-cAra AlApakanuM kathana karyuM che. jema ke(1) koIka jIva pRthvIyonika vRkSa rUpe utpanna thAya che. te jIvanI pRthvIrUpa yoni hovAthI sahu prathama pRthvInI snigdhatAno AhAra kare che, jema ke pRthvI para ugeluM Amra vRkSa. (2) koIka jIva pRthvIyonika vRkSamAM vRkSarUpe utpanna thAya che. te jIvanI yoni pRthvIyonika vRkSa hovAthI te jIva sahu prathama pRthvIyonika vRkSanI snigdhatAno AhAra kare che. jema ke pRthvI para UgelA eka vRkSanA AdhAre ugatuM bIjuM vRkSa. (3) koIka jIva vRkSayonika vRkSamAM vRkSa rUpe utpanna thAya che. te jIvanI yoni vRkSayonika vRkSa hovAthI te jIva sahu prathama vRkSayonika vRkSanI snigdhatAno AhAra kare che. jema ke AMbAnA vRkSanA AdhAre UgatuM anya AmravRkSa. (4) koIka jIva vRkSayonika vRkSamAM tenA mULa, kaMda, skaMdha, tvacA, zAkhA, pravAla, patra, puSpa, phaLa ane bIjA rUpe utpanna thAya che. te jIvanI yoni vRkSayonika vRkSa ja hovAthI te jIva sahu prathama te vRkSanI snigdhAtAno AhAra kare che. samagra vRkSano eka mukhya jIva hoya che, te mukhya jIvane Azrita vRkSanA vibhAga rUpa mULa, kaMdAdimAM anya-anya jIvo utpanna thAya che. te vRkSanA Azraye utpanna thayA hovAthI sarva prathama vRkSanI snigdhatAno AhAra kare che. A rIte koI paNa jIva sarva prathama potAnA utpatti sthAnamAMthI ja pudgalone AhAra rUpe grahaNa kare che, te teno ojAhAra che. te jIva kramazaH zarIra paryAptithI paryApta thAya ane tyAra pachI te tvacA dvArA lomAhArane grahaNa kare che. te jIvanI AsapAsa pRthvI, pANI, agni, vAyu ke vanaspatinA zarIronA je-je pugalo hoya, temAMthI jIva potAnI yogyatA anusAra te-te pudgalone AhAra rUpe grahaNa kare che. tra-sthAvara je jIvonA zarIramAMthI sArabhAgane eTale rasane cUse che, te jIvonA zarIra aceta thaI jAya che, te zarIra khaMDa-khaMDa thaIne nAza pAme che. grahaNa karelA te pugalone jIva potAnA zarIra rUpe pariNata kare che. A rIte AhAra grahaNathI ane tenA pariNamanathI vanaspatinA zarIranI vRddhi thAya che. vanaspatinA jIvo je prakAranA varNa, gaMdha, rasa, sparzavALI pRthvI Adino AhAra kare che. te pramANe te vanaspatinA varNAdimAM vividha AkAra ane prakAranuM sarjana thAya che. saMkSepamAM koI paNa jIvanI utpatti, sthiti, saMvRddhi, tenA vividha varNAdi, AkAra-prakArAdi sarva bAbato jIvonA karmAnusAra ane AhAra AdinA saMyoga anusAra ja thAya che. temAM Izvara Adi koI nimitta nathI. vRkSayonika adhyAruhano AhAra: 6 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA rukkhajoNiyA rukkhasaMbhavA rukkhavakkamA tajjoNiyA tassaMbhavA tavvakkamA kammovagA kammaNiyANeNaM tatthavakkamA rukkha
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) joNiehiM rukkhehiM ajjhAruhattAe viudRti / te jIvA rukkhajoNiyANaM rukkhANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAreti puDhavisarIraM jAva sArUviyakaDaM saMtaM savvappaNAe AhAraM AhAraiti, avare vi ya NaM tesiM rukkhajoNiyANaM ajjhAruhANaM sarIrANANAvaNNA jAva makkhAya / zabdArtha:- mArA = adhyAruha rUpe-kalama karavAthI UgatA vRkSa, latA Adi rUpe. bhAvArtha :- zrI tIrthakara deve vanaspatikAyanA saMbaMdhamAM anya paNa kathana karyuM che- A vanaspatikAyika jIvomAMthI keTalAka vRkSayonika jIvo vRkSamAM ja utpanna thAya che, vRkSamAM ja sthita thAya che, vRkSamAM ja vRddhi pAme che. A rIte vRkSamAM ja utpanna, sthita ane saMvardhita te vRkSayonika jIvo karmanA udayane vaza thaIne, karmanA udayathI tyAM ja vRddhi pAmIne vRkSayonika vRkSamAM adhyAruha-kalama karavAthI UgatA vRkSa ke latA rUpe utpanna thAya che. te jIvo vRkSayonika vRkSanI snigdhatAno AhAra kare che. te uparAMta pRthvI, pANI vAva vanaspati zarIrano AhAra kare che yAvatuM te-te pudgalone sarvAtmanA potAnA zarIra rUpe pariNata kare che. te vRkSayonika adhyAruha-kalamathI UgatA vRkSa-velAdinA bIjA paNa zarIro hoya che. te vividha varNAdivALA yAvata vividha pudgalothI banelA hoya che. te jIvo pota-potAnA karmAnusAra tyAM utpanna thAya che, te pramANe zrI tIrthakaroe kahyuM che. | 7 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA ajjhAruhajoNiyA ajjhAruhasaMbhavA jAva kammaNiyANeNaM tatthavakkamA rukkhajoNiesu ajjhAruhesu ajjhAruhattAe viuTuMti, te jIvA tesiM rukkhajoNiyANaM ajjhAruhANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAraiti puDhavisarIraM jAva sArUviyakaDaM saMtaM savvappaNAe AhAraM AhAraiti, avare vi ya NaM tesiM ajjhAruhajoNiyANaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAyaM / bhAvArtha :- zrI tIrthakaroe vanaspatikAyanA saMbaMdhamAM anya paNa kathana karyuM che- A vanaspatikAyika jIvomAMthI keTalAka adhyAruha- vRkSa para caDhatI vela yonika jIvo vela rUpe utpanna thAya che yAvatu te jIva potAnA karmanA udayathI tyAM vRddhi pAmIne vRkSayonika velamAM vela rUpe utpanna thAya che. te jIvo vRkSayonika velanI snigdhatAno AhAra kare che. tyAra pachI te jIvo pRthvI AdinA zarIrano AhAra kare che yAvatuM te-te pugalone sarvAtmanA potAnA zarIra rUpe pariNata kare che. te velayonika jIvonA anya zarIro paNa hoya che. te vividha varNAdivALA hoya che yAvat te pramANe zrI tIrthakaroe kahyuM che. |8 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA ajjhAruhajoNiyA ajjhAruhasaMbhavA jAva kammaNiyANeNaM tatthavakkamA ajjhAruhajoNiesu ajjhAruhesu ajjhAruhattAe viulRti, te jIvA tesiM ajjhAruhajoNiyANaM ajjhAruhANaM siNehamAhAreti, te jIvA AhAraiti puDhavisarIraM jAva sArUviyakaDaM saMta AhAre savvappaNAe AhArati, avare vi ya NaM tesiM ajjhAruhajoNiyANaM ajjhAruhANaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAyaM /
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-3: AhAra pariNA 105 ] bhAvArtha :- zrI tIrthakara deve vanaspatikAyanA saMbaMdhamAM anya kathana paNa karyuM che. A vanaspatikAyika jIvomAMthI keTalAka jIvo adhyAruha-velayonika, velamAMthI utpanna thAvatu potAnA karmanA udayathI, tyAM ja vRddhi pAmIne velayonika velamAM anya velarUpe utpanna thAya che. te jIvo velayonika velanI snigdhatAno AhAra kare che. tyAra pachI te jIvo kramazaH vRddhi pAmatAM pRthvI AdinA zarIrano AhAra kare che yAvata te-te pugalone sarvAtmanA potAnA zarIra rUpe pariNata kare che. te adhyAruhayonika adhyAruhanA(velayonika velanA) bIjA paNa zarIro hoya che. te vividha varNavALA yAvat pota-potAnA karmAnusAra tyAM utpanna thAya che, te pramANe zrI tIrthakaroe kahyuM che. 9 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA ajjhAruhajoNiyA ajjhAruhasaMbhavA jAva kammaNiyANeNaM tatthavakkamA ajjhAruhajoNiesu ajjhAruhesu mUlattAe jAva bIyattAe viudRti, te jIvA tesiM ajjhAruhajoNiyANaM ajjhAruhANaM siNehamAhAreti jAva avare vi ya NaM tesiM ajjhAruhajoNiyANaM mUlANaM jAva bIyANaM sarIrA NANAvaNNA jAva mkkhaayN| bhAvArtha:- zrI tIrthakaroevanaspatikAyanA saMbaMdhamAM anya paNa kathana karyuM che ke A vanaspatikAyikajIvomAMthI keTalAka adhyAyonika jIvo adhyAruhamAM utpanna thAya che yAvatuM karmanA udayathI tyAM vRddhi pAmIne adhyAyonika adhyAruhamAM(kalamathI thatAM vRkSamAM) mULapaNe yAvatu bIjapaNe utpanna thAya che. te jIvo te adhyAruhayonika adhyAruhanI snigdhatAno AhAra kare che yAvat adhyAruhayonika mULa yAvatu bIjanA anya zarIro paNa hoya che. te vividha varNavALA yAvatu pota-potAnA karmAnusAra tyAM utpanna thAya che, te pramANe zrI tIrthakaroe kahyuM che. vivecana : - prastuta sUtromAM vRkSayonika adhyAruhanA AhAranuM nirUpaNa che. ajjhAruha :- vRkSeSu uparyupari adhyArohantItyadhyAruhAH / vRkSoparijAtA vRkSA ityabhidhIyante, te ca vIvRkSapradhAna - vRkSanI upara caDhanArA vRkSa ke latAone adhyAruha kahe che arthAt vRkSanI upara kalamathI UgatA vRkSa tathA velAone adhyAruha kahe che. tenA paNa cAra AlApaka thAya che- (1) vRkSayonika adhyAruha rUpe (2) vRkSayonika adhyAruhamAM adhyAruha rUpe (3) adhyAyonika adhyAruhamAM adhyAruha rUpe (4) adhyAruha yonika adhyAruhanA mULa, kaMda, aMdhAdi rUpe utpanna thAya che. te jIva potAnA yoniutpattisthAna pramANe sarva prathama oja AhAra grahaNa kare che ane tyAra pachI te jIvonI yogyatA pramANe pRthvI Adi koI paNa jIvonA zarIranA pugalone, lomAhAra rUpe grahaNa karIne potAnA zarIranI puSTi kare che. pRthvIyonika tRNAdino AhAra:|10 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA puDhavijoNiyA puDhavisaMbhavA jAvaNANAviha joNiyAsu puDhavIsu taNattAe viuma'ti / te jIvA tesiM NANAvihajoNiyANaM puDhavINaM siNehamAhAreMti jAva te jIvA kammovavaNNagA bhavaMtIti makkhAyaM /
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) evaM puDhavijoNiesu taNesu taNattAe viuTuMti jAva makkhAyaM / evaM taNajoNiesu taNesutaNattAe viuti jAva makkhAyaM / evaM taNajoNiesutaNesu mUlattAe jAvabIyattAe viudRti, te jIvA jAva evamakkhAyaM / evaM osahINa vi cattAri AlAvagA / evaM hariyANa vi cattAri aalaavgaa| bhAvArtha :- zrI tIrthaMkaradeve vanaspatikAyika jIvonA saMbaMdhamAM anya paNa kathana karyuM che- (1) A vanaspatikAyika jIvomAMthI keTalAka pRthvIyonika hoya che. te pRthvIthI ja utpanna thAya che, pRthvImAM ja sthita thaIne, temAM vRddhi pAme che. A rIte pRthvImAM ja utpanna, sthita ane saMvRddha te jIva potAnA karmanA udayane vaza thaIne vividha jAtivALI pRthvIo para tRNarUpe utpanna thAya che. te tRNanA jIvo te vividha jAtivALI pRthvInI snigdhatAno AhAra kare che. te uparAMta kramazaH vRddhi pAmatA te jIvo pRthvIthI laIne vanaspati sudhInA zarIrono AhAra kare che yAvatu pota-potAnA karmAnusAra utpanna thAya che, ityAdi sarva kathana pUrvavat jANavuM. A pramANe zrI tIrthaMkara prabhue kahyuM che. (2) keTalAka vanaspatikAyika jIvo pRthvIyonika tRNomAM tRNa rUpe utpanna thAya che. tyAM sthita ane saMvaddha thAya che. te pRthvIyonika taNonA zarIranI snigdhatAno AhAra kare che, ityAdi samasta varNana pUrvavat jANavuM joIe. (3) keTalAka vanaspatikAyika jIvo tRNa yonika tRNomAM tRNarUpe utpanna thAya che, tyAM sthita rahe che ane tyAM ja saMvRddha thAya che. te jIva tRNayonika tRNonA zarIranI snigdhatAno AhAra grahaNa kare che. zeSa varNana pUrvavat jANavuM joIe. (4) keTalAka vanaspatikAyika jIvo taNayonika tRNonAM mULa, kaMda, skaMdha, tvacA, zAkhA, pravAla, patra, puSpa, phaLa ane bIjarUpe utpanna thAya che, tyAM sthita ane saMvRddha thAya che. te jIvo te tRNayonika tRNonI snigdhatAno AhAra kare che. zeSa samasta varNana paNa pUrvavat jANavuM joIe. A rIte auSadhi (dhAnya) rUpamAM utpanna(vanaspatikAyika) jIvonA paNa cAra AlApaka jANavA. A rIte haritakAya (bhAjI) rUpe utpanna vanaspatikAyika jIvonA paNa cAra AlApaka thAya che. vivecana : prastuta sUtromAM pRthvIyonika tRNa, auSadhi ane haritakAyanA AhAranuM kathana che. temAM paNa pUrvavat cAra-cAra AlApaka che- (1) keTalAka jIvo pRthvIyonika auSadhi rUpe(dhAnyanI phasala rUpe) utpanna thAya che. te jIva sahu prathama pRthvInI snigdhatAno AhAra kare che. (2) keTalAka jIvo pRthvIyonika auSadhimAM auSadhirUpe utpanna thAya che. te jIvo sahu prathama pRthvIyonika auSadhinI snigdhatAno AhAra kare che. (3) keTalAka jIvo auSadhiyonika auSadhimAM auSadhirUpe utpanna thAya che. te jIvo sahu prathama auSadhiyonika auSadhinI snigdhatAno AhAra kare che. (4) keTalAka jIvo auSadhiyonika auSadhimAM mULa, kaMda, skaMdha, Adi rUpe utpanna thAya che. te jIvo sahu prathama auSadhiyonika auSadhinI snigdhatAno AhAra kare che. 1. anekavidha pRthvIyonika haritakAyarUpe, 2. pRthvIyonika haritakAmamAM haritakAyarUpe 3. haritayonika haritakAmAM haritakAyarUpe ane 4. harita yonika haritakAyanA mULa, kaMda, Adi rUpe utpanna
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3: AhAra parikSA , [ 107 ] thAya che. zeSa varNana pUrvavat jANavuM joIe. tyAra pachI te jIvo pRthvI Adi koI paNa jIvonA zarIrano AhAra grahaNa karIne potAnA zarIrane puSTa kare che. pRthvIyonika kuhaNAdino AhAra:11 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA puDhavijoNiyA puDhavisaMbhavA jAva kammaNiyANeNaM tatthavakkamA NANAvihajoNiyAsu puDhavIsu AyattAe vAyattAe kAyattAe kuhaNattAe kaMdukattAe uvvehaNiyattAe NivvehaNiyattAe sacchattAe chattagattAe vAsANiyattAe kUrattAe viuma'ti / te jIvA tesiM NANAvihajoNiyANaM puDhavINaM siNehamAhAraiti, te jIvA AhAraMti puDhavisarIraM jAva saMta, avare vi ya NaM tesiM puDhavijoNiyANaM AyANa jAva kUrANa sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAyaM / ekko ceva AlAvago, sesA tiNNi Natthi / / zabdArtha:- sattA = Aya nAmanI vanaspatimAM 3LeeyattA = upehaNI nAmanI vanaspatimAM. bhAvArtha :- zrI tIrthaMkaradeve vanaspatikAyanA saMbaMdhamAM anya paNa kathana karyuM che ke A vanaspatikAyika jIvomAMthI keTalAka jIvo pRthvIyonika hoya che, te pRthvIthI utpanna thAya che, pRthvI para ja rahe che ane tenA para vRddhi pAme che. te pRthvIyonika vanaspatinA jIvo svakarmodayavaza, karmanA udayathI ja tyAM AvIne utpanna thAya che. te vividha jAtivALI pRthvIo para Aya, vAya, kAya, kuhaNA, kaMduka, upehaNI, nirvehaNI, sachatraka, chatraka, vAsAnI ane kUra nAmanI vanaspati rUpe utpanna thAya che. te jIvo vividha yoniovALI pRthvInI snigdhatAno AhAra kare che, te uparAMta kramazaH vRddhi pAmatA te jIvo pRthvIkAya Adi chae kAyanA jIvonA zarIrano AhAra kare che. pahelA teno rasa kheMcIne tene aceta kare che, pachI tene potAnA rUpamAM pariNata kare che. te pRthvIyonika (vividha pRthvIothI utpanna) Aya nAmanI vanaspatithI laIne kUra vanaspati sudhInA jIvonA vibhinna varNa, gaMdha, rasa, sparza, AkAra-prakAravALA tathA vividha muddagalothI racita bIjA zarIro paNa hoya che. te jIvo pota-potAnA karmanA udayathI ja janma dhAraNa kare che. A pramANe zrI tIrthakaroe kahyuM che. A jIvono eka ja AlApaka che, zeSa traNa AlApaka nathI. vivecana : pRthvIyonika Aya, vAya, kuhaNaka Adi vanaspati sarva prathama pRthvIno AhAra kare che. te vanaspatinA Azraye koI vanaspati jIva utpanna thatA na hovAthI teno eka ja AlApaka che. sutrokta vanaspatinA nAmo aparicita che. zrI prajJApanA sUtramAM paNa vanaspatinA AvA prakAranA nAmo prApta thAya che. udakayonika vRkSano AhAra:12 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA udagajoNiyA udagasaMbhavA jAva kamma NiyANeNaM tatthavakkamA NANAvihajoNiesu udaesu rukkhattAe viudbhRti, te jIvA tesiM NANAvihajoNiyANaM udagANaM siNehamAhAraiti, te jIvA AhAraiti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare vi ya NaM tesiM udagajoNiyANaM rukkhANaM sarIrA NANAvaNNA
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) jAva makkhAyaM, jahA puDhavijoNiyANaM rukkhANaM cattAri gamA / ajjhAruhANa vi taheva, taNANaM, osahINaM, hariyANaM cattAri AlAvagA bhANiyavvA ekkekke / bhAvArtha :- zrI tIrthaMkaraprabhue vanaspatikAya saMbaMdhI anya paNa kathana karyuM che ke A vanaspatikAyika jIvomAMthI keTalIka udakayonika(jaLamAM utpanna thanArI) vanaspatio hoya che, je jaLamAM ja utpanna thAya che, jaLamAM ja rahe che ane temAM ja vadhe che. te udakayonika vanaspati jIva pUrvakRta karmodayavaza, karmonA udayathI ja temAM Ave che ane vividha prakAranI jAtiovALA pANImAM vRkSarUpe utpanna thAya che. te jIvo vividhaprakAranI jAtivALA jaLanI snigdhatAno AhAra kare che. te uparAMta te jIvo pRthvI, jaLa, teja, vAyu ane vanaspatikAyanAM zarIrono AhAra kare che. te jalayonika vRkSonAM vibhinna varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnavALA tathAvividha pudgalothI racita bIjA zarIro paNa hoya che. te jIvo svakarmodayavaza ja jalayonika vRkSomAM utpanna thAya che. jema pRthvIyonika vRkSanA cAra bhedanA cAra-cAra AlApaka kahyA che. tema jalayonika vRkSonA paNa cAra AlApaka thAya. te ja rIte adhyAruha, tRNa, auSadhi ane haritanA paNa cAra-cAra AlApaka kahevA joIe. vivecana : 108 prastuta sUtramAM udakayonika vRkSa vagerenA bheda tathA tenA AhAranuM kathana che. jalane Azraye utpanna thatI vanaspati udakayonika vRkSAdi kahevAya che. pRthvIyonika vRkSAdinI jema udakayonika vRkSAdinA pAMca bheda che- (1) udakayonika vRkSa (2) udakayonika adhyAruha (3) udakayonika tRNa (4) udakayonika auSadhi ane (5) udakayonika haritakAya. darekanA pUrvavat cAra-cAra AlApaka che, jema ke- 1. udakayonika vRkSa rUpe utpanna thatAM jIvo sarva prathama jalanI snigdhatAno AhAra kare che. 2. udakayonika vRkSamAM vRkSa rUpe utpanna thatAM jIvo sarva prathama udakayonika vRkSanI snigdhatAno AhAra kare che. 3. vRkSayonika vRkSamAM vRkSarUpe utpanna thatAM jIvo sarva prathama vRkSanI snigdhatAno AhAra kare che 4. te vRkSamAM mULa, kaMda, skaMdhAdi rUpe utpanna thatAM jIvo sarva prathama vRkSanI snigdhatAno AhAra kare che. tyAra pachI te jIvo pota-potAnI yogyatA anusAra pRthvI Adi koI paNa zarIranA pudgalone grahaNa karIne potAnA zarIranI puSTi kare che. te ja rIte udakayonika adhyAruha AdinA cAra-cAra AlApaka tathA teno AhAra jANavo joIe. udakayonika sevALAdino AhAra: 13 ahAvaraM purakkhAyaM - ihegaiyA sattA udagajoNiyA jAva kammaNiyANeNaM tatthavakkamA NANAvihajoNiesu udagattAe avagattAe paNagattAe sevAlattAe kalaMbugattAe haDhattAe kaseruyattAe kacchabhANiyattAe uppalattAe paumattAe kumudattAe NaliNattAe subhagattAe sogaMdhiyattAe poMDariyattAe mahApoMDariyattAe sayapattattAe sahassapattattAe evaM kalhArattAe kokaNayattAe araviMdattAe tAmarasattAe bhisattAe bhisamuNAlattAe pukkhalattAe pukkhalacchibhagattAe viuTTaMti, te jIvA tesiM NANAvihajoNiyANaM udagANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAraiti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare vi ya NaM tesiM udagANaM For Private Personal Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3 : AhAra parikSA jAva pukkhalacchibhagANaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAyaM, ekko ceva AlAvago / bhAvArtha:- zrI tIrthaMkara bhagavAne vanaspatikAyanA saMbaMdhamAM anya paNa kathana karyuM che- A vanaspatikAyika jIvomAMthI keTalAka jIvo udakayonika hoya che. je jaLamAM utpanna thAya che, tyAM ja rahe che ane tyAM ja saMvRddhi pAme che. te jIvo potAnA karmone vaza thaIne, karmonA udayathI aneka prakAranI jAtivALA pANImAM 76, avaDa, pana, sevANa, samjuGa, haDa, Dase3Da, acchalADi, utpasa, padma, Dubhuha, nalina, subhaga, saugaMdhi, puMDarIDa, mahApuMDarIDa, zatapatra, sahasrapatra, ulhAra, DoTunaha, aravincha, tAmarasa, lisa, bhisamRNAla, puSkara, puSkarAkSibhaganA rUpe utpanna thAya che. te jIvo vividha jAtivALA jaLanI snigdhatAno AhAra kare che te kramazaH vRddhi pAmatAM pRthvIkAya AdinAM zarIrono paNa AhAra kare che. te jalayonika vanaspationA udakathI laIne puSkarAkSibhaga sudhI je nAma batAvavAmAM AvyA che, tenAM vibhinna varNa, gaMdha, rasa, sparza, saMsthAna(avayava racanA)thI yukta tathA anekavidha puddagalothI racita bIjAM zarIro paNa hoya che. te badhA jIvo svakRta karmAnusAra A jIvomAM utpanna thAya che, A pramANe tIrthaMkaradeve kahyuM che. AmAM kevaLa eka ja AlApaka hoya che. viveyana : jalane Azrita utpanna thatI sevALa Adi vanaspationI jala yoni hovAthI te jIva sarva prathama jalano AhAra kare che. te jIvone Azrita anya vanaspatio ugatI na hovAthI temAM eka ja AlApaka thAya che. 109 vRkSayonikAdi trasa jIvono AhAra : 14 ahAvaraM purakkhAyaM - ihegaiyA sattA tarhi ceva puDhavijoNiehiM rukkhehiM rukkhajoNiehiM rukkhehiM, rukkhajoNiehiM mUlehiM jAva bIehiM / rukkhajoNiehiM ajjhAruhehiM, ajjhAruhajoNiehiM ajjhAruhehiM, ajjhAruhajoNiehiM mUlehiM jAva bIehiM, puDhavi- joNiehiM taNehiM, taNajoNiehiM teNehiM taNajoNiehiM mUlehiM jAva bIehiM / evaM osahIhiM tiNNi AlAvagA, evaM hariehiM vi tiNNi AlAvagA, puDhavijoNiehiM AehiM kAehiM jAva kUrehiM, udagajoNiehiM rukkhehiM, rukkhajoNie hiM rukkhehiM, rukkhajoNiehiM mUlehiM jAva bIehiM, evaM ajjhAruhehiM vi tiNNi, taNehiM vi tiNNi AlAvagA, osahIhiM vi tiNNi, hariehiM vi tiNNi, udagajoNiehiM udahiM avaehiM jAva pukkhalacchibhagehiM tasapANattAe viuTTaMti / te jIvA tesiM puDhavijoNiyANaM udagajoNiyANaM rukkhajoNiyANaM ajjhAruhajoNiyANaM taNajoNiyANaM osahijoNiyANaM hariyajoNiyANaM rukkhANaM ajjhAruhANaM taNANaM osahINaM hariyANaM mUlANaM jAva bIyANaM AyANaM kAyANaM jAva pukkhalacchibhagANaM siNehamArreti / te jIvA AhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare vi ya NaM tesiM rukkha- joNiyANaM ajjhAruhajoNiyANaM taNajoNiyANaM osahijoNiyANaM hariyajoNiyANaM mUlajoNiyANaM kaMdajoNiyANaM jAva bIyajoNiyANaM AyajoNiyANaM For Private Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) kAyajoNiyANaM jAva kUrajoNiyANaM udagajoNiyANaM avagajoNiyANaM jAva pukkhalacchibhagajoNiyANaM tasapANANaM sarIrA NANAviNNA jAva makkhAyaM / bhAvArtha - zrI tIrthaMkaradeve jIvonA saMbaMdhamAM anya paNa kathana karyuM che- trasa jIvomAMthI keTalAka jIvo pRthvIyonika vRkSomAM, keTalAka vRkSayonika vRkSomAM, keTalAka vRkSayonika mULathI laIne bIjaparyaMtanA avayavomAM, keTalAka vRkSayonika adhyAruhamAM, keTalAka adhyAyonika adhyAruhomAM, keTalAka adhyAruhayonika mULathI laIne bIja paryaMtanA avayavomAM, keTalAka pRthvIyonika tRNomAM, keTalAka tRNayonika tRNomAM, keTalAka tRNayonika mULathI laIne bIjaparyaMtanA avayavomAM utpanna thAya che. A rIte auSadhi ane haritakAya saMbaMdhita traNa-traNa AlApaka che; keTalAka pRthvIyonika Aya, kAyathI laIne kUra sudhInA vanaspatikAyika avayavomAM, keTalAka udAyonika vRkSomAM, vRkSayonika vRkSomAM tathA vRkSayonika mULathI laIne bIja sudhInA avayavomAM, A rIte adhyAruho, tRNo, auSadhi tathA haritomAM pUrvokta traNa-traNa AlApaka che tathA keTalAka udAyonika udaka, avakathI laIne puSkarAHibhagomAM trasaprANI rUpe utpanna thAya che. te trasa jIvo pRthvIyonika vRkSonI, jalayonika vRkSonI, vRkSayonika vRkSonI, adhyAruha yonika, tRNayonika, auSadhayonika, haritayonika vRkSonA tathA adhyAruhonA temaja tRNa, auSadhi, haritanA mULathI laIne bIja sudhInA ane Aya, kAyathI laIne puSkArAlibhaga vanaspati sudhInA snehano AhAra kare che. te jIvo kramazaH vRddhi pAmatAM pRthvI AdinA zarIrono paNa AhAra kare che. te vRkSayonika, adhyAruyonika, tRNayonika, auSadhayonika, haritayonika, mULayonika, kaMdayonikathI laIne bIjayonika tathA Aya, kAyathI laIne kuronika ane udakonika, avakayonika yAvata puSkarAkSibhagayonika parvatanA trasajIvonA vividha varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnathI yukta tathA vividha muddagalothI racita bIjA zarIro paNa hoya che. A badhA jIvo pota-potAnA karmAnusAra vividha yonimAM utpanna thAya che, e pramANe tIrthakaradeve kahyuM che. vivecana : prastuta sUtromAM vividha yonivALA trasa jIvonA AhAranuM nirUpaNa che. trasa jIvonI utpatti pRthvI Adi vividha sthAnomAM thaI zake che. prastuta prasaMgamAM vividha prakAranI vanaspatione Azrita utpanna thatAM trasa jIvonuM kathana che. pUrvokta sutromAM pRthvIyonika vRkSAdithI laIne jeTalI vanaspati ane tenA vibhAgonuM kathana che, te dareka vanaspatine Azrita beindriyAdi trasa jIvo utpanna thAya che. te trasa jIvo jyAM utpanna thAya, tyAM rahelAM pugalone ja sarva prathama AhAra rUpe grahaNa kare che. tyAra pachI te jIva pRthvIkAyAdinA zarIrono yathAyogya AhAra kare che. zeSa kathana pUrvavat jANavuM. manuSyonI utpatti ane AhAra - 15 ahAvaraM purakkhAyaM- NANAvihANaM maNussANaM, taM jahA- kammabhUmagANaM akammabhUmagANaM aMtaradIvagANaM AriyANaM milakkhUNaM, tesiM ca NaM ahAbIeNaM ahAvagAseNaM itthIe purisassa ya kammakaDAe joNIe ettha NaM mehuNavattie NAmaM saMjoge samuppajjai, te duhao vi siNehaM saMciNaMti, tattha NaM jIvA itthittAe purisattAe NapuMsagattAe
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3: AhAra parikSA [ 111 | viuddhRti, te jIvA mAuoyaM piusukkaM tadubhaya saMsaTuM kalusaM kibbisaM tappaDhamayAe AhAramAhAraiti, tao pacchA jaM se mAyA NANAvihAo rasavaIo AhAramAhArei, tato egadeseNaM oyamAhAraiti / aNupuvveNaM vuDDA palipAgamaNupavaNNA tao kAyAo abhiNivvaTTamANA itthi vegayA jaNayaMti, purisaM vegayA jaNayaMti, NapuMsagaM vegayA jaNayaMti / te jIvA DaharA samANA mAukkhIraM sappiM AhAraiti, ANupuvveNaM vuDDA oyaNaM kammAsaM tasa-thAvare ya pANe, te jIvA AhArati paDhavisarIraM jAva sArUviyakarDa saMtaM, avare vi ya NaM tesiM NANAvihANaM maNussANaM kammabhUmagANaM akammabhUmagANaM aMtaradIvagANaM AriyANaM milakkhUNaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAyaM / / zArtha-aMtaravIvaIf= aMtaradvIpamAM janmelA ArivAAM AryabinahUNaM myuccha mehuNavattayANa = maithuna pratyayika(hetuka) sidaM = snehano, snigdhatAno gusaM = kaluSa, malina jibisaM kilveiSa, dhRNita N = oja AhAti = AhAra kare che nAnapurUvALa = paripAka thavAparamADI raMmAtAnuM dUdhaf= snehano soya = odana, cokhAno mAsaM = kulmASa-palALelA aDada athavA maga. bhAvArtha :- tyAra pachI zrI tIrthaMkaradeve aneka prakAranA manuSyonA bheda kahyA che, jema ke- karmabhUmimAM utpanna thayelA karmabhUmija manuSyo, akarmabhUmimAM utpanna thayelA akarmabhUmija manuSyo, aMtaradvIpamAM utpanna thayelA aMtaradvIpaja manuSyo, Arya manuSyo, mleccha-anArya manuSyo. te manuSyonI utpatti yathAzukra ane zoNita rUpa bIja pramANe tathA yathAvakAza-avidhvasta yoni Adi anukULa saMyogo pramANe thAya che. strI-puruSano karmakRta yonimAM maithuna nimittaka saMyoga thAya che. saMyoga pachI te strI-puruSa baMnenI snigdhatAno saMcaya thAya che. tyAra pachI temAM jIva strI rUpe, puruSa rUpe athavA napuMsaka rUpe utpanna thAya che. utpanna thatAM ja te jIva sarva prathama mAtAnA raja ane pitAnA vIrya te baMnenA saMmizrita, malina ane dhRNita pudgalono AhAra kare che. tyAra pachI te jIva mAtAe grahaNa karelA aneka prakAranA rasayukta AhAramAMthI eka dezanA ojano AhAra kare che. kramazaH garbhanI vRddhi thatAM, garbhakAla paripakva thatAM tadanaMtara zarIranI niSpatti thaI javA para te jIva mAtAnA zarIramAMthI strI, puruSa ke napuMsaka rUpe bahAra nIkaLe che. tyAra pachI te jIva bAlyAvasthAmAM mAtAnA dUdha ane snehano AhAra kare che, kramazaH moTA thatAM te jIva odana, kulmASa Adi temaja tra-sthAvara jIvonA zarIrano AhAra kare che, tathA pRthvI Adi jIvonA zarIrano AhAra karIne potAnA zarIra rUpe pariNata kare che. te uparAMta karmabhUmi, akarmabhUmi ane aMtaradvIpamAM utpanna thayelA Arya-anArya Adi aneka vidha manuSyonAM zarIra vividha varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnavALA, vividha pulothI banelA hoya che. A pramANe zrI tIrthakara deve kahyuM che. vivecana : prastuta sUtromAM manuSyonI utpatti, vRddhi ane tenA AhAranuM vizleSaNa che. garbhaja manuSyonI utpattimAM tenA mAtA-pitA kAraNa bane che ane te jIvonA karmodaya paNa tenA janmanuM kAraNa bane che.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 112 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) | jIvanI utpatti mATe mukhya be kAraNa che- yathAbIja ane yathAvakAza. (1) ahIM zukra ane zoNitanA mizraNane bIja kahela che. sAmAnya rIte strI, puruSa athavA napuMsakanI utpatti bhinna-bhinna bIja pramANe thAya che. (2) strInuM raja ane puruSanuM vIrya, baMne avidhvasta hoya, saMtAnotpattinI yogyatAvALuM tathA doSarahita hoya tene yathAvakAza kahevAya che. 55 varSathI nAnI uMmaranI strInI ane 70 varSathI ochI uMmaranA puruSanI avidhvastayoni saMtAnotpattinuM kAraNa bane che. te uparAMta zukra-zoNita bAra muhUrta sudhI ja saMtAnotpattinI yogyatA dharAve che, tenuM grahaNa yathAvakAza zabdamAM thAya che. tyAra pachI te zaktihIna ane vidhvastayoni thaI jAya che. rajanI apekSAe vIryanI mAtrA adhika hoya to puruSanI utpatti, rajanI mAtrA adhika ane vIryanI mAtrA ochI hoya to strInI utpatti ane baMne samAna mAtrAmAM hoya to napuMsakanI utpatti thAya che. A sarva bAhA saMyogonI sAthe strI, puruSa ke napuMsaka thavAnuM mukhya kAraNa jIvanA potAnA karmo che, tethI strI marIne strI ja thAya, puruSa marIne puruSa ja thAya, te pramANe nathI, paraMtu pota-potAnA karmAnusAra ane tathA prakAranA bIja ane avakAzanA saMyoga pramANe strI, puruSa ke napuMsaka thAya che. sthiti, vRddhi ane AhAra - garbhastha jIva sarva prathama zukra-zoNitathI saMmizrita, malina ane dhRNita pugalono AhAra kare che. tyAra pachI garbhamAM mAtAe grahaNa karelA AhAramAMthI eka aMzanA ojane grahaNa kare, garbhamAMthI bahAra AvyA pachI te bALaka mAtAnuM stanapAna kare che. tyAra pachI moTA thatAM dUdha, dahIM, ghI, cokhA vagere padArthono ane potAnA AhArane yogya trasa athavA sthAvara prANIonA zarIranA pugalono AhAra kare che, zarIra rUpe pariNamana kare che, pariNata karIne zarIranI vRddhi ane puSTi kare che. tiryaMca paMcendriyonI utpatti ane AhAra:16 ahAvaraM purakkhAyaM- NANAvihANaM jalacarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM, taMjahAmacchANaM jAva susumArANaM, tesiM ca NaM ahAbIeNaM ahAvagAseNaM itthIe purisassa ya kammakaDAe joNie taheva jAvatato egadeseNaM oyamAhAraiti aNupuvveNa vuDDA palipAgamaNupavaNNA tao kAyAo abhiNivvaTTamANA aMDaM vegayA jaNayaMti, poyaM vegayA jaNayaMti, se aMDe ubbhijjamANe itthi vegayA jaNayaMti purisaM vegayA jaNayaMti NapusagaM vegayA jaNayaMti, te jIvA DaharA samANA mAusiNehamAhAraiti, aNupuvveNaM vuDDA vaNassaikAyaM tasa thAvare ya pANe, te jIvA AhAraiti puDhavisarIraM jAva AhAreMti, avare viyaNaM tesiM NANAvihANaM jalacarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM macchANaM jAva suMsumArANaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAyaM / zabdArtha-jovuM = potaja janmathI utpanna thanArA, hAthInuM baccuM vagere bhinnanaLa = phUTI javA para. bhAvArtha :- tyAra pachI aneka prakAranA jaLacara paMcendriya tiryaMcayonika jIvonuM varNana A pramANe che, jema ke masyathI laIne susumAra sudhInA jIvo jalacaratiryaMca paMcendriya che. tejIvonI utpatti yathAbIja-zukra zoNitarUpa bIja pramANe tathA yathAvakAza-avidhvastayoni Adi anukULa saMyogo pramANe thAya che. strI-puruSano karmakRta yonimAM maithuna nimittaka saMyoga thAya, te nimittathI thayelA raja-vIryarUpa
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3: AhAra parikSA , 113 ] snehanA saMcayamAM tiryaMca jaLacara jIvo utpanna thAya che. te jIva strI-puruSa baMnenI bdhitAno AhAra kare che, ityAdi varNana manuSyanA AhAranI samAna che yAvatu te jIva mAtAe grahaNa karelA AhAranA eka dezamAMthI ja AhAra kare che. kramazaH garbhanI vRddhi thatAM, garbhakAla paripakava thatAM te jIva zarIramAMthI IDArUpe athavA potaja-baccA rUpe bahAra nIkaLe che. jyAre te IDuM sevAya jAya tyAre koI jIva strI (mAdA) rUpe, koI puruSa(nara) rUpe ane koI napuMsaka rUpe utpanna thAya che. te jalacara jIva bAlyAvasthAmAM jaLanI snigdhatAno AhAra kare che. tyAra pachI kramazaH moTA thatAM vanaspatikAya tathA trasa-sthAvara prANIono AhAra kare che. te jIva pRthvI AdinA zarIrono paNa AhAra kare che ane te pugalone sarvAtmanA potAnA zarIra rUpe pariNata kare che. te mAchalI Adijalacara paMcendriyatiryaMca jIvonA vividha varNa, gaMdha, rasa, ane sparzavALA, vividha AkRti ane avayavonI racanAvALAM vividha muddagalothI racita anya aneka zarIro hoya che, A pramANe zrI tIrthaMkaradeve kahyuM che. 17 ahAvaraM purakkhAyaM- NANAvihANaM cauppayathalacarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM, tajahA- egakhurANa dukhurANagaMDIpayANa saNapphayANa,tesiMcaNaM ahAbIeNa ahAvagAseNa itthIe purisassa ya kammakaDAe joNie jAva mehuNavattie NAmaM saMjoge samuppajjai, te duhao siNehaM saMciNaMti, saMciNittA tattha NaM jIvA itthittAe purisattAe NapuMsagattAe viuddhRti, te jIvA mAuoyaM piusukkaM evaM jahA maNussANaM jAva itthi vegayA jaNayaMti, purisaM vegayA jaNayaMti, NapuMsagaM vegayA jaNayaMti / te jIvA DaharA samANA mAukkhIra sappiM AhAraiti, aNupuvveNa vuDDA vaNassaikAyaM tasathAvare ya pANe, te jIvA AhAraiti puDhavisarIraM jAva AhAraiti / avare vi ya NaMtesiM NANAvihANaM cauppayathalacarapaMciMdiya tirikkhajoNiyANaM egakhurANaM jAvasaNapphayANaM sarIrA NANAvaNNA jAva mkkhaayN| zabdArtha -purA = ekakhuravALA, naDIyA = gaMDIpada-sonInI eraNanI jema, lAkhathAbaMne sanakhapada-nakhayukta pagavALA, nahorayukta paMjAvALA pazu, hiMsaka pazu. bhAvArtha :- tyAra pachI zrI tIrthaMkaradeve anekajAtivALA sthalacara catuSpada tiryacapaMcendriyanuM kathana karyuM che, jema ke- gadheDAM, ghoDAM Adi eka kharIvALA; gAya, bheMsa Adi be kharIvALA; hAthI, geMDA vagere gaMDIpada ane siMha, vAgha vagere nahorayukta pagavALA sthalacara jIvo hoya che. te jIvo zukra-zoNita rUpa pota-potAnA bIja pramANe ane yathAvakAza-avidhvasta yoni vagere anukULa saMyogo pAmIne utpanna thAya che. strI-puruSano karmakRta yonimAM maithuna nimittaka saMyoga thAya tyAre te baMnenA snehanuM(raja-vIryanuM) saMcayasaMmizraNa thAya che tyAM sthalacara jIvo strI, puruSa ke napuMsakarUpe janma dhAraNa kare che. te jIva sarva prathama mAtAnA raja ane pitAnA zukranA saMmizrita, malina ane dhRNita pulono AhAra kare che. zeSa kathana manuSyanI utpatti pramANe jANavuM yAvat garbhakALa pUrNa thatAM te jIva mAtAnI kukSImAMthI strI, puruSa ke napuMsakarUpe bahAra nIkaLe che. tyAra pachI bAlyavasthAmAM te jIva mAtAnA dUdha ane snehano AhAra kare che. kramazaH moTA thatAM te jIva vanaspati,odana, kulmASa Adi tathA traNa-sthAvara jIvonA zarIrano AhAra kare che. te uparAMta pRthvI Adi jIvonA zarIranA pulono AhAra karIne sarvAtmanA potAnA zarIra rUpe pariNata kare che.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 114 / zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) te uparAMta anekavidha catuSpada sthalacara tiryaMcayonika eka kharIvALA yAvata nahora yukta pagavALA jIvonA zarIro vividha varNAdivALA, vividha pudgalothI banelA hoya che. A pramANe zrI tIrthakaroe kahyuM che. | 18 ahAvaraM purakkhAyaM- NANAvihANaM uraparisappathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM, taM jahA- ahINaM ayagarANaM AsAliyANaM, mahoragANaM / tesiM ca NaM ahAbIeNaM, ahAvagAseNaM itthIe purisassa jAva ettha NaM mehuNe evaM taM ceva, NANattaM- aMDa vegayA jaNayaMti, poyaM vegayA jaNayaMti, se aMDe ubbhijjamANe ittha vegayA jaNayaMti, purisaMpi NapuMsagaMpivegayA jaNayaMti, te jIvA DaharA samANA vAukAyamAhAraiti aNupuvveNaM vuDDA vaNassaikAyaM tasa-thAvare ya pANe, te jIvA AhAraiti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare vi ya NaM tesiM NANAvihANaM uraparisappa-thalayarapaMciMdiya tirikkhajoNiyANaM ahINaM jAva mahoragANaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAya / zArtha :- ahINaM = sam ayagarANaM = 42 AsAliyANaM = masAlis (sanI sad). bhAvArtha :- tyAra pachI zrI tIrthakara deve aneka prakAranI jAtivALA uraparisarpa-chAtInA baLe sarakIne cAlanArAM-lapasanArAM, sthaLacara paMcendriya, tiryaMcayonika jIvonuM varNana karyuM che, jema ke- sarpa, ajagara, AsAlika- sarpavizeSa ane mahoraga- moTA vizALa kAya sApa Adi uraparisarpa sthaLacara paMcendriya tiryaMcayonika jIvo che. te jIvo pota-potAnA yathAyogya bIja ane avakAza dvArA utpanna thAya che. te jIvomAM paNa strI ane puruSano paraspara maithuna nimittaka saMyoga thAya che, te saMyogathI baMnenA snehano saMcaya thAya che. tyAM te jIva potAnA karmAnusAra, niyata yonimAM utpanna thAya che. zeSa kathana pUrvavatu jANavuM garbhakALa pUrNa thatAM te jIva mAtAnA zarIramAMthI IDA rUpe athavA baccA rUpe bahAra nIkaLe che. te IMDA sevAya jAya tyAre temAMthI koI strI rUpe, koI puruSa rUpe ane koIka napuMsaka rUpe utpanna thAya che. te jIva bAlyAvasthAmAM vAyukAyano AhAra kare che. kramazaH moTA thAya tyAre te vanaspatikAya tathA anya traNa-sthAvara prANIono AhAra kare che. te uparAMta te jIva pRthvI Adi jIvonA zarIrano paNa AhAra karIne tene potAnA zarIranA rUpamAM pariNata kare che. te uraparisarpa sthalacara paMcendriya tiryaMcanA aneka varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnavALA anya zarIro paNa hoya che, e pramANe zrI tIrthakara prabhue kahyuM che. |19 ahAvaraM purakkhAyaM- NANAvihANaM bhuyaparisappathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM, taM jahA- gohANaM NaulANaM sehANaM saraDANaM sallANaM saravANaM khArANaM gharakoiliyANaM vissaMbharANaM mUsagANaM maMgusANaM payalAiyANaM birAliyANaM johANaM cAuppAiyANaM, tesiM ca NaM ahAbIeNaM ahAvagAseNaM itthIe purisassa ya jahA uraparisappANaM tahA bhANiyavvaM jAva sArUviyakaDaM saMtaM, avare vi ya NaM tesiM NANAvihANaM bhuyaparisappapaciMdiyathalayaratirikkhANaM taM ceva jAva gohANaM jAva johANaM cAuppAiyANaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAya / zArtha:-gohANaM = goDa- yaMhanadhoNaulANaM = namusa-nogiyo saraDANaM = sara2-5DIDIkhArANaM52-noNiyAnI bhayAsatuM prAI gharakoiliyANaM = guDaoDisA, DhagaroNI.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-3: AhAra parikSA 115 ] bhAvArtha :- tyAra pachI zrI tIrthakara bhagavAne aneka prakAranI jAtivALA bhujAne sahAre pRthvI para cAlanArA bhujaparisarpa sthaLacara paMcendriya tiryaMcayonika jIvonuM varNana karyuM che, jema ke- caMdanagho, noLiyo, seha, kAkIDo, sallaka, saravaNa, khara-noLiyAnI jema cAlatuM prANI, garoLI, vizvabhara, UMdara, maMgusa, padalAtika, bilADo, godhika Adi catuSpada bhujaparisarpa che. te jIvonI utpatti paNa potapotAnA yogya bIja ane avakAza pramANe strI-puruSanA maithuna nimittaka saMyogathI utpanna thAya che. zeSa sarva kathana uraparisarpanI samAna jANavuM. A jIvo paNa grahaNa karelA AhArane potAnA zarIra rUpe pariNata kare che. caMdana gho Adi pUrvokta aneka jAtivALA bhujaparisarpa sthaLacara tiryacapaMcendriya jIvonA vividha varNAdiyukta aneka zarIro hoya che. e pramANe zrI tIrthaMkaradeve kahyuM che. 20 ahAvaraM purakkhAyaM- NANAvihANaM khahayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM, taM jahA- cammapakkhINaM lomapakkhINaM samuggapakkhINaM vitatapakkhINaM / tesiM ca NaM ahAbIeNaM ahAvagAseNaM itthIe jahA uraparisappANaM, NANattaM te jIvA DaharA samANA mAugAyasiNehaM AhAraiti; aNupuvveNaM vuDDA vaNassaikAyaM tasa-thAvare ya pANe, te jIvA AhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare vi ya NaM tesiM NANAvihANaM khahayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM cammapakkhINaM jAva vitatapakkhINaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAyaM / bhAvArtha - tyAra pachI zrI tIrthaMkaradeve aneka prakAranI jAtivALA khecara paMcendriya tiryaMcanuM varNana karyuM che, jema ke- cAmAcIDIyuM vagere carmapakSI; haMsa, sArasa vagere romapakSI; aDhI dvIpanI bahAra pAMkhone DabbInI samAna baMdha rAkhanArA samupakSI ane pAMkhone haMmezAM phelAvIne ja rAkhanArA vitatapakSI Adi khecara tiryaMca paMcendriya hoya che. te prANIonI utpatti paNa potAne yogya bIja ane avakAza pramANe mAdA ane naranA saMyogathI thAya che. zeSa kathana uraparisarpanI samAna jANavuM joIe. te jIva garbhamAMthI bahAra nIkaLI mAtAnA zarIranA snehano AhAra kare che. kramazaH moTA thatAM vanaspatikAya tathA tra-sthAvara prANIonA AhAra kare che. te uparAMta te jIvo pRthvI AdinAM zarIrono paNa AhAra grahaNa karIne potAnA zarIra rUpe pariNata kare che. A aneka prakAranI jAtivALA carmapakSI Adi khecara paMcendriya tiryaMca jIvonA bIjA paNa aneka prakAranAM varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnavALA zarIro hoya che, A pramANe zrI tIrthakaradeve kahyuM che. vivecana : prastuta sUtromAM pAMca prakAranA tiryacapaMcendriya jIvonI utpatti, sthiti, saMvRddhi ane AhArAdinI prakriyAnuM nirUpaNa che. paMcendriyatiryaMcanA pAMca prakAra che- jalacara, sthalacara, uraparisarpa, bhajaparisarpa ane khecara. A pAMceyanA keTalAMka nAma paNa zAstrakAre batAvyA che. temAMthI keTalAka nAmo lokaprasiddha che ane keTalAka aprasiddha che. tiryaMca paMcendriya jIvomAM saMjJI tiryaMca paMcendriya ane asaMjJI tiryaMca paMcendriya, A be prakAranA jIvo hoya che. saMjJI paMcendriya jIvonI utpatti garbhaja janmathI thAya che. tenI utpattinI prakriyA garbhaja
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 | zrI sUyagaDAMga sUtra (bIjo zrutaskaMdha) manuSyonI utpattinI samAna che. garbhamAM utpanna thanAro te jIva sarva prathama manuSyonI jema zukra-zoNitanA saMmizrita yugalone ja grahaNa karIne zarIranuM nirmANa kare che, garbhamAM mAtAe grahaNa karelA AhAramAMthI eka dezanA ojane grahaNa kare che. garbhaja tiryaMconI garbhamAMthI bahAra nIkaLavAnI-janmanI rIta judI-judI hoya che. keTalAka jIvo IDA rUpe, keTalAka jIvo potaja-baccA rUpe janma pAme che ane tyAra pachInI te jIvonI AhAra grahaNanI paddhati paNa bhinna-bhinna hoya che. jalacara jIva IMDAmAMthI athavA potaja-baccAM rUpe bahAra nIkaLIne sarvaprathama janma letAM ja pANInA jIvonI snigdhatAno AhAra kare che. sthalacara jIva manuSyanI jema garbhamAMthI bahAra nIkaLIne sarvaprathama mAtAnA dUdhano AhAra kare che. 3. uraparisarpa jIva IMDArUpe athavA potaja-baccAM rUpe garbhamAMthI bahAra nIkaLIne sarvaprathama vAyukAyano AhAra kare che. 4. bhujaparisarpa jIva uraparisarpanI jema vAyukAyano AhAra kare che. khecara jIva IMDA rUpe garbhamAMthI bahAra nIkaLIne mAtAnA zarIra snehano(garamIno) AhAra kare che. zeSa samagra prakriyA prAyaH manuSyonI samAna che. vikalendriya jIvonI utpatti ane AhAra: 21 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA NANAvihajoNiyA NANavihasaMbhavA NANAvihavakkamA tajjoNiyA tassaMbhavA tavvakkamA kammovagA kammaNiyANeNaM tatthavakkamA NANAvihANaM tasathAvarANaM poggalANaM sarIresu sacittesu vA acittesu vA aNusUyattAe viuddhRti, te jIvA tesiM NANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM siNehamAhAraiti, te jIvA AhAreti puDhavisarIraM jAvasaMtaM, avare vi ya NaM tesiM tasa-thAvarajoNiyANaM aNusUyANaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAyaM / evaM durUvasaMbhavattAe / evaM khuradugattAe / [ahAvaraM purakkhAya- ihegaiyA sattA NANAvihajoNiyA jAva kammaNidANeNaM khuradugattAe vakkamati / ] zabdArtha:- pusuyA = anya Azraye utpanna vasaMmavAra = paMcendriyanA maLa-mUtramAM utpanna thatAM jIva kurakurANa = gAya-bheMsa AdinI cAmaDImAM utpanna thatAM kIDA Adi. bhAvArtha:- tyAra pachI zrI tIrthakara deve anya vikalendriyAdi jIvonI utpatti ane AhAranAM saMbaMdhamAM nirUpaNa karyuM che. te jIvo vividha prakAranI yoniomAM utpanna thAya che, aneka prakAranI yoniomAM rahe che, vividha yoniomAM AvIne saMvardhana pAme che. vividha prakAranI yoniomAM utpanna, sthita ane saMpaddhita te jIva potAnA pUrvokta karmAnusAra, karmonA ja prabhAvathI vividha yoniomAM AvIne vikasendriya trasa jIva rUpe utpanna thAya che. te jIvo aneka prakAranA traNa-sthAvara-jIvonA saceta-aceta zarIromAM tene Azrita thaIne rahe che. te jIvo anekavidha traNa-sthAvara prANIonA snehano AhAra kare che. te uparAMta te jIva pRthvIthI laIne vanaspati sudhInA zarIrono paNa AhAra kare che. te traNa-sthAvara yoniomAM utpanna ane tene Azrita rahenArA jIvonA vibhinna varNa, gaMdha, rasa ane sparzavALA, vividha saMsthAna-AkAra tathA racanAvALA bIjA paNa aneka prakAranAM zarIro hoya che. A pramANe zrI tIrthakaradeve kahyuM che.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-3: AhAra pariNA [ 17 ] A rIte viSTA ane mUtra AdimAM utpanna thatAM vikasendriya jIvo ane gAya,bheMsa AdinA zarIramAM utpanna thatAM carmakITa vagere jIvo paNa pota-potAnA karmAnusAra janma dhAraNa kare che. vivecanaH prastuta sUtramAM vizlendriyonA vividha prakAranA utpatti sthAno tathA tenA AhAranuM nirUpaNa che. vikalendriya jIvo trasa ke sthAvara jIvonA Azraye utpanna thAya che, jema ke- manuSyo ane tiryaca paMcendriyonA saceta zarIramAM arthAtu pasInA AdimAM jA, lIkha Adi utpanna thAya che, manuSyanA ane vizlendriya prANIonA aceta kalevaramAM kRmi Adi utpanna thAya che. saceta agnikAya tathA vAyukAyathI paNa vikasendriya jIvonI utpatti thAya che. pRthvImAMthI aLasiyA Adi utpanna thAya che. varSARtumAM garamInA kAraNe jamInamAMthI kaMthavA, mAkhI, macchara Adi jIvonI utpatti thAya che. jaLathI paNa aneka vikalendriya jIvonI utpatti thAya che. vanaspatikAyathI bhamarA Adi; paMcendriya prANIonA maLamutra, paru AdimAM paNa kIDA Adi; utpanna thAya che. saceta aceta vanaspatiomAM paNa dhuNa-kIDA Adi utpanna thAya che. te jIvo jyAM-jyAM utpanna thAya che, tyAM tyAM AzrayadAyI saceta ke aceta prANIonAM zarIromAMthI maLa, mUtra, pasInA, rakta, jaLa, paru Adino sarva prathama AhAra kare che. A sarva jIvo samUrchAima ane asazI kahevAya che. akAcanI utpatti ane AhArAdi - 22 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA NANAvihajoNiyA jAva kammaNiyANeNaM tatthavakkamA NANAvihANaM tasa-thAvarANaM pANANaM sarIresu sacittesu vA acittesu vA udagattAe viuma'ti / taM sarIragaM vAyasaMsiddhaM vA vAyasaMgahiyaM vA vAyaparigayaM uDDe vAesu uDDabhAgI bhavai, ahe vAesu ahebhAgI bhavai, tiriyaM vAesu tiriyabhAgI bhavai, taM jahA- osA himae mahiyA karae harataNue suddhodae / te jIvA tesiM NANAvihANaM tasa-thAvarANaM pANANaM siNehamAhAreti / te jIvA AhAraiti puDhavisarIraM jAva AhAreti / avare vi ya NaM tesiM tasa-thAvara joNiyANaM ussANaM jAva suddhodagANaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAyaM / zabdArtha:- vAyasiddha = vAyuthI yukta vArtha = vAyu dvArA saMgRhita vAyAyaM = vAyumAM sthita, vAyu dvArA dhAraNa karAyelo rUThThuM vApaNu = UrdhvavAyu thavA para 3ThumAna = upara janAro gosA = osa, jhAkaLa mariyA = mahikAdaratapura = haratanu--ghAsa upara jAmI jatAM jalabiMdu suddhovA= zuddha jaLa. bhAvArtha :- zrI tIrthakaroe kahyuM che ke A lokamAM keTalAka jIvo vividha prakAranI yoniomAM yathAvata pota-potAnA karmanA udayathI tyAM AvIne vividha prakAranA tra-sthAvara jIvonA saceta ke aceta zarIramAM akhAya rUpe utpanna thAya che. te jIvonA zarIro vAyuthI yukta, vAyuthI grahaNa karAyelA, vAyuthI dhAraNa karAyelA hoya che. te jIvo vAyu upara jatAM upara jAya che; vAyu nIce jAya tyAre nIce jAya che; vAyu tiracho jAya tyAre tirachA jAya che. te vAyuyonika aplAyika jIvo A pramANe che- jhAkaLa, hIma, dhummasa, karA, haratanu, zuddhodaka vagere. te jIvo aneka prakAranA traNa-sthAvara jIvonI snigdhatAno AhAra kare che. te uparAMta pRthvI AdinA zarIrono paNa AhAra karIne potAnA zarIra rUpe pariNata kare che. te osa yAvata zuddhodaka vagere
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ [118] 2 zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) | ( 6 jIvonA zarIro vividha varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnavALA hoya che. A pramANe zrI tIrthakaroe kahyuM che. 23 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA udagajoNiyA jAva kammaNiyANeNaM tatthavakkamA tasa-thAvarajoNiesu udaesu udagattAe viuTTati, te jIvA tesiM tasa-thAvarajoNiyANaM udagANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAraiti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare vi ya NaM tersi tasa-thAvarajoNiyANaM udagANaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAyaM / bhAvArtha :- tyArapachI zrI tIrthakaraprabhue aplAyathI utpanna thanArA vividha aSkAyika jIvonuM kathana karyuM che. A jagatamAM keTalAMka aSkAyika jIvo jaLamAM ja rahe che ane jaLamAM ja vadhe che yAvatu te potAnA pUrvakRta karmanA prabhAvathI trasa-sthAvara yonika jaLamAM jaLarUpe utpanna thAya che. te jIvo trasa-sthAvara yonika jalanI snigdhatAno AhAra kare che. te uparAMta te jIvo pRthvI AdinAM zarIrono paNa AhAra kare che tathA tene potAnA zarIra rUpe pariNata kare che. te tra-sthAvara yonika aplAyika jIvonA aneka varNAdivALA bIjA zarIro paNa hoya che, e pramANe zrI tIrthaMkaraprabhue kahyuM che. 24 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA udagajoNiyANaM jAva kammaNiyANeNaM tatthavakkamA udagajoNiesu udaesu udagattAe viuma'ti, te jIvA udagajoNiyANaM udagANaM siNehamAhAreti, te jIvA AhAreti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare vi ya NaM tesiM udagajoNiyANaM udagANaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAyaM / bhAvArtha:- tyAra pachI zrI tIrthaMkaradeve jalayonika jalakAyanAM svarUpanuM nirUpaNa karyuM che. A jagatamAM keTalAka jIvo udakayonika jalamAM potAnA pUrvakRta karmone vazIbhUta thaIne Ave che tathA udakayonika aplAyika jIvomAM jalarUpe janma dhAraNa kare che. te jIva udakayonika jalanI snigdhatAno AhAra kare che. te uparAMta te pRthvI Adi zarIrono paNa AhAra grahaNa kare che ane tene potAnA zarIrarUpe pariNata kare che. te aplAyika jIvonA aneka varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnavALA bIjA paNa zarIro hoya che. A pramANe zrI tIrthakaroe kahyuM che. 25 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA udagajoNiyA jAva kammaNiyANeNaM tatthavakkamA udagajoNiesu udagesu tasapANattAe viuti / te jIvA tesiM udagajoNiyANa udagANaM siNehamAhAraiti, te jIvA AhArati paDhavisarIraM jAva saMta / avare vi yaNa tesiM udagajoNiyANaM tasapANANaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAyaM / bhAvArtha :- tyAra pachI zrI tIrthaMkaradeve udakayonika trasakAyanA svarUpanuM nirUpaNa karyuM che. A lokamAM keTalAka jIvo potAnA pUrvakRta karmanA udayathI udakayonika jalamAM trasa jIva rUpe utpanna thAya che. te jIva te udakayonivALA udakanA snehano AhAra kare che. te uparAMta te pRthvI AdinA zarIrono paNa AhAra kare che. te udakonika trasa prANIonA vividha varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnathI yukta anya aneka zarIro paNa hoya che, A pramANe zrI tIrthaMkaraprabhue kahyuM che. vivecana : - prastuta sUtromAM aSkAyika jIvonI utpatti ane tenA AhAranuM kathana che. aSkAyika jIvonI utpatti vividha prakAre thAya che. sUtromAM tenA cAra AlApaka kahyA che.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-3: AhAra parikSA , [ 119 ] (1) rAsa-sthAvara yonika aplAya(osa yAvat suddhodaka)- je akhAyika jIvo trasa ke sthAvara jIvonA zarIramAM rahelA vAyunA AdhAre utpanna thAya che, te jIvo sarva prathama potAnA utpatti sthAnAnusAra trasa ke sthAvara jIvonI snigdhatAno AhAra kare che. te jIvo trasa-sthAvara yonika hovA chatAM tenI sthiti ane saMvRddhi vAyunA AdhAre thAya che. AkAzamAM rahelA aSkAyika jIvo vAyunA AdhAre gamanAgamana kare che ane bhUmi para rahelA aSkAyika jIvo bhUminA AdhAre vAyumAM gamanAgamana kare che. (ra) traNa-sthAvara yonika udakamAM aplAya :- je jIvo pUrvakata karmAnasAra trasa-sthAvara yonika aplAyamAM ja bIjA aplAya rUpe utpanna thAya che, te udakyonika aplAya kahevAya che. jemAM zuddha pANImAM pANInA Azraye bIjA aSkAyanA jIvonI utpatti thatI rahe che. (3) udaka yonika udakamAM aplAya :- udaka yonika aplAyamAM aSThAyika jIvo utpanna thAya che, te udaka yonika kahevAya che. (4) udakayonika udakamAM trasakAya - udakayonika udakamAM kIDA, porA Adi rUpe keTalAka jIvo utpanna thAya che, te udaka yonika trasakAya che. A sarva jIvo pota-potAnA utpatti sthAna anusAra AhAra grahaNa karIne potAnA zarIranI puSTi kare che. agnikAcika jIvonI utpatti ane AhAra:26 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA NANAvihajoNiyA jAva kammaNiyANeNaM tatthavakkamA NANAvihANaM tasa-thAvarANaM pANANaM sarIresu sacittesu vA acittesu vA agaNikAyattAe viuma'ti, te jIvA tesiM NANAvihANaM tasa-thAvarANaM pANANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAreti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare vi ya NaM tesiM tasa-thAvarajoNiyANaM agaNINaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAyaM / sesA tiNNi AlAvagA jahA udagANaM / bhAvArtha :- zrI tIrthaMkaradeve kahyuM che ke A keTalAka jIvo vividha yonivALA yAvatu pota-potAnA karmanA udayathI tyAM AvIne vividha prakAranA trasa-sthAvara prANIonAM saceta tathA aceta zarIramAM agnikAya rUpe utpanna thAya che. te jIva te vibhinna prakAranA traNa-sthAvara prANIonA snehano-snigdhatAno AhAra kare che. te uparAMta te jIvo pathvI AdinA zarIrono paNa AhAra kare che. te tra-sthAvarayonika agnikAyanA vividha varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnavALA bIjA paNa zarIro hoya che. zeSa traNa AlApaka aplAyanA AlApakonI jema samajI levA joIe arthAt (1) tra-sthAvara yonika agnikAyamAM agni jIva rUpe (2) agni yonika agnikAyamAM agni jIva rUpe (3) agni yonika agnimAM trasa jIva rUpe utpanna thAya che. vivecana : prastuta sutramAM agnikAya jIvonI utpatti ane AhAra saMbaMdhI atidezAtmaka kathana che. aplAyikanI jema agnikAya saMbaMdhI paNa cAra AlApaka che. (1) traNa-sthAvara yonika agnikAya- je agnikAyika jIvo trasa-sthAvara jIvonA saceta ke aceta zarIranA Azraye utpanna thAya, te tra-sthAvara yonika agnikAya che, jema ke- hAthI dAMta, bheMsa vagerenA
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) zIMgaDA vagere saceta zarIranA parasparanA gharSaNathI, aceta hADakAMnA gharSaNathI, araNIkASThanA gharSaNathI, paththaranA gharSaNathI agnikAyika jIvo utpanna thAya, te traNa-sthAvara yonika agnikAya che. (2) trasa-sthAvara yonika agnimAM agnikAya- je agnikAyika jIvo vAyunA AdhAre janma dhAraNa kare, vAyunA AdhAre ja tenI sthiti ane saMvRddhi thAya, te vAyuyonika agnikAya che. (3) agnikAya yonika agnikAya- agnikAyika jIvonA Azraye bIjA agninA jIvonI utpatti thAya, te agniyonika agnikAya che. (4) agniyonika agnimAM traNa-sthAvarakAya- agninA Azraye anya trasa ke sthAvara jIvonI utpatti thAya, te agniyonika trasa-sthAvarakAya che. jema pANImAM trasa jIvo utpanna thAya che tema 24 kalAka rahenArI bhaTTInI agnimAM agniyonika trasa jIvo utpanna thAya che. vAyukAyika jIvonI utpatti ane AhAra:27 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA NANAvihajoNiyA jAva kammaNiyANeNaM tatthavakkamA NANAvihANaM tasa-thAvarANaM pANANaM sarIresu sacittesu vA acittesu vA vAukkAyattAe viudRti, jahA agaNINaM tahA bhANiyavvA cattAri gamA / bhAvArtha:- tyAra pachI zrI tIrthaMkaradeve kahyuM che ke A lokamAM keTalAka jIvo vividha prakAranI yoniomAM pota-potAnA pUrvakarmanA udayathI tyAM AvIne vividha prakAranA trasa ane sthAvara prANIonAM saceta athavA aceta zarIramAM vAyukAya rUpe utpanna thAya che. ahIM paNa vAyukAyanA saMbaMdhamAM cAra AlApaka agnikAyanA AlApakanI samAna kahevA joIe. vivecana : prastuta sUtramAM vAyukAyanI utpatti saMbaMdhI cAra AlApakanuM atidezAtmaka kathana che. vAyukAyika jIvonI utpatti vividha rIte thAya che. (1) tra-sthAvara yonika vAyukAya- traNa-sthAvara jIvonA saceta-aceta zarIranA Azraye utpanna thato vAyu (2) tra-sthAvara yonika vAyumAM vAyukAya. (3) vAyuyonika vAyumAM utpanna vAyukAya. (4) vAyuyonika vAyukAryamAM utpanna traNa-sthAvara jIvo arthAt vAyunA Azraye utpanna thatAM traNa-sthAvara jIvo. dareka jIvo pota-potAnA utpatti sthAna pramANe ane potAnA zarIrane yogya pagalo AhAra rUpe grahaNa kare che. pRthvIkAyika jIvonI utpatti ane AhAra : 28 ahAvaraM purakkhAyaM- ihegaiyA sattA NANAvihajoNiyA jAva kammaNiyANeNaM tatthavakkamA NANAvihANaM tasa-thAvarANaM pANANaM sarIresu sacittesu vA acittesu vA puDhavittAe sakkarattAe vAluyattAe, imAo gAhAo aNugaMtavvAo puDhavI ya sakkarA vAluyA ya, uvale silA ya loNUse / aya tauya taMba sIsaga, ruppa suvaNNe ya vaire ya // 1 //
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-3: AhAra pariNA [ 121] hariyAle hiMgulae, maNosilA sAsagaMjaNa pavAle / abbhapaDalabbhavAluya, bAyarakAe maNivihANA // 2 // gomejjae ya ruyage, aMke phalihe ya lohiyakkhe ya / maragaya masAragalle, bhuyamoyaga iMdaNIle ya // 3 // caMdaNa geruya haMsagabbhe, pulae sogaMdhie ya bodhavve / caMdappaha verulie, jalakate sUrakate ya // 4 // eyAo eesu bhANiyavvAo jAva sUrakatattAe viudbhRti, te jIvA tesiM NANAvihANaM tasa-thAvarANaM pANANaM siNehamAhAraiti, te jIvA AhAraiti puDhavisarIra jAva AhArati, avare vi ya NaM tesiM tasa-thAvarajoNiyANaM puDhavINaM jAva sUrakaMtANaM sarIrA NANAvaNNA jAva makkhAyA, sesA tiNNi AlAvagA jahA udagANaM / zabdArtha:- aytabAgo = jANavuM joIe. 31 = upala-patthara nobU = namaka ta3ya = kathIra taMva = tAMbu lIsA = sIsu va = vaja dariyAne = haratAlafhaMta = hiMgaLo maLafsattA = maNazIla sAsarApavAne = zAsaka, aMjana, paravALA gAmaDAmavAnuya = abhrapaTala-abarakha, abhravAlukA ne jANa = gomedaka ratna panade = sphaTika marAmatIrAnti = marakatarana ane masAragallaratna vaMda velipa = candraprabha ane vaiDUryarate = jalakAMta ratnasUralate = sUryakAMta ratna. bhAvArtha :- zrI tIrthakara bhagavAne kahyuM che ke A lokamAM keTalAka jIvo vividha prakAranI yoniomAM pota-potAnA karmanA udayathI AvIne aneka prakAranA tra-sthAvara prANIonAM saceta ke aceta zarIromAM pRthvI, zarkarA-kAMkarA athavA retI rUpe utpanna thAya che. A gAthAo anusAra tenA bheda jANavA joIe pRthvI, zarkarA-kAMkarA, retI, patthara, zilA, mIThuM loDhuM, rAMgA(kathIra), tAMbu, sIsu, cAMdI, sonuM ane vaja (hIrA) tathA haratAla, hiMgaLo, maNasila, sAsaka, aMjana, paravALA, abarakha, abhravAlukA; A badhAM pRthvIkAyanA bhedo che. ratnonA bhedaA pramANe che-gomedakaratna, rUcakaratna, aMkarana, sphaTikaratna, lohitAkSaratna, marakataratna, mAragala, bhujamocakaratna tathA idranIlamaNi, caMdana, gerUka, haMsagarbha, pulaka, saugaMdhika, candraprabha, vairya, jalakAMta ane sUryakAMta, A maNionA bheda che. uparyukta gAthAomAM kathita pRthvIthI sUryakAMta maNirUpe je utpanna thAya che, te jIvo aneka prakAranA traNa-sthAvara prANIonI snigdhatAno AhAra kare che. te uparAMta te jIvo pRthvI Adi zarIrono paNa AhAra kare che. te trasa ane sthAvara jIvothI utpanna pRthvIthI laIne sUryakAMtamaNi paryatanA pRthvIkAyika jIvonA bIjA zarIro paNa vividha varNa, gaMdha, rasa, sparza, saMsthAna yukta hoya che. zeSa traNa AlApaka jalakAyika, jIvanA AlApakanI samAna samajI levA joIe. vivacana : prastuta sUtramAM pRthvIkAyanA aneka bhedo, tenI utpatti tathA AhAranuM nirUpaNa che. pRthvIkAyikanI utpatti saMbaMdhI cAra AlApaka aplAya pramANe thAya che (1) tra-sthAvara yonika pRthvIkAyika jIvo- tra-sthAvara jIvonA saceta ke aceta zarIranA
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 122 ] zrI sUyagaDAMga sUtra (bIjo zrutaskaMdha) Azraye utpanna thatAM pRthvIkAyika jIvo trasa-sthAvara yonika pRthvIkAya che, jema ke- hAthInA gaMDasthalamAM utpanna thatAM motI, sarpanA mastaka para utpanna thato maNi, chIpamAM utpanna thatuM motI, pANImAM utpanna thatuM mIThuM vagere pRthvIkAyika jIvo trasa-sthAvara yonika pRthvIkAya che. (2) vAyuyonika pRthvIkAya. (3) pRthvI yonika pRthvIkAya- pRthvInA AdhAre utpanna thatAM bIjA pRthvIkAyika jIvo. (4) pRthvIyonika traNasthAvarakAya-mATImAM utpanna thatAM aLasiyA Aditrasa jIvo, pattharanA gharSaNathI utpanna thatAM agnikAyika Adi sthAvara jIvo pRthvIyonika tra-sthAvarakAya che. upasaMhAra:29 ahAvaraM purakkhAyaM- savve pANA, savve bhUyA, savve jIvA, savve sattA NANAvihajoNiyA NANAvihasaMbhavA NANAvihavakkamA, sarIrajoNiyA sarIrasaMbhavA sarIravakkamA, sarIrAhArA kammovagA kammaNiyANA kammagaiyA kammaThiiyA kammuNA ceva vippariyAsurveti / se evamAyANaha, se evamAyANittA AhAragutte samie sahie sayA jae / tti vejiA . bhAvArtha :- zrI tIrthaMkaradeve kahyuM che ke sarva prANIo, sarva bhUto, sarva jIvo, sarva sattvo vividha prakAranI yoniomAM utpanna thAya che, tyAM te sthita rahe che, tyAM vRddhi pAme che. te zarIrathI ja utpanna thAya che, zarIramAM ja rahe che tathA zarIramAM ja vRddhi pAme che ane te zarIrano ja AhAra kare che. dareka jIvo pota-potAnA karmanuM ja anusaraNa kare che, karmanA udayathI ja tenI utpatti thAya che. tenI gati ane sthiti paNa karma pramANe thAya che. te karmanA prabhAvathI bhinna-bhinna avasthAone prApta karatAM duHkhanA bhAgI bane che. he ziSyo! sarva karmone AdhIna che. A pramANe jANo ane A prakAre jANIne sadA AhAragupta, samitiyukta, jJAna-darzana-cAritra sahita ane saMyamapAlanamAM sadA yatnazIla bano. vivecana : A jagatanA sUkSma ke cUla, trasa ke sthAvara sarva jIvo karmAdhIna che. eka jIvanuM zarIra anya jIvanI utpattinuM nimitta bane che, eka jIva anya jIvonA zarIrono AhAra karIne potAnA zarIranI puSTi kare che. A rIte jagajIvo pota-potAnA karmAnusAra gati, sthiti, saMvRddhi karatA hovA chatAM paraspara saMbaMdhita che. eka jIvanuM jIvana prAyaH anya jIvonA AdhAre TakI rahyuM che, tethI sAdhake ahiMsAdharmanI ArAdhanA mATe haMmezAM AhAra saMyama keLavIne jJAna-darzana-cAritranI ArAdhanAmAM lIna rahevuM te ja hitAvaha che. ne trIjuM adhyayana saMpUrNa
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4: pratyAkhyAna kriyA [ 123 ] cothuM adhyayana joIe) paricaya A adhyayananuM nAma pratyAkhyAna kriyA che. pratyAkhyAna- aDhAra pApanI pravRttio ane cAre ya prakAranA AhArane tyAgavAno saMkalpa karavo ane tene mATe vratapratijJA grahaNa karavI te pratyAkhyAna kahevAya che. pratyAkhyAnanA prakAra tenA mukhya be prakAra che- dravya pratyAkhyAna ane bhAva pratyAkhyAna. (1) koI paNa prakAranA lakSya vinA, avidhipUrvaka pApapravRttino tyAga karavo, te dravya pratyAkhyAna che. (2) AtmazuddhinA lakSmapUrvaka, gurujano Adi samakSa vidhisahita pApapravRttino ke AhArAdino tyAga karavo, te bhAva pratyAkhyAna che. zrI bhagavatI sUtramAM pratyAkhyAnanA mULaguNa pratyAkhyAna ane uttaraguNa pratyAkhyAna rU5 be bheda ane tenA prabhedonuM vistRta varNana che. pratyAkhyAna AtmAnA daDhatama saMkalpa rUpa che tema chatAM sUtrakAre tenI sAthe kriyA zabdano prayoga karIne pratyAkhyAnano viziSTa artha pragaTa karyo che. pratyAkhyAna mAnasika saMkalpa svarUpa hovA chatAM tenI sAthe saMkalpanA pragaTIkaraNanI eka cokkasa kriyA jarUrI che, jema ke- (1) koI paNa pratyAkhyAnano saMkalpa gurujano Adi samakSa pragaTa karavo ane temanA zrImukhe te pratijJAno vinayapUrvaka svIkAra karavo. (2) pratijJAnA svIkAra samaye manane daDhatama banAvavuM, gurujano vosire vosire zabda bole tyAre ziSya vacanathI "vosirAmi-vosirAmi' zabdanuM uccAraNa karavuM. kAyAthI te pratijJAne anukULa vyavahAra karavo. (3) grahaNa karelA pratyAkhyAnamAM koI paNa prakAre alanA na thAya te mATe jAgRta rahevuM. uparokta vidhipUrvaka pratyAkhyAnano svIkAra thavAthI sAdhakanI daDhatA vadhe che. anya jIvone tyAganI preraNA maLe che ane zAsana prabhAvanAnuM mahattama kArya thAya che. pratyAkhyAnathI anAdikAlIna pApapravAha rokAI jAya che. tyAre ja sAdhakonI AtmazuddhinI ke saMvaranI ArAdhanAno prAraMbha thAya che. guNasthAnanI apekSAe cothA guNasthAnamAM sAdhakanI sAdhanAnI bhUmikA bane che ane deza virati ke sarvavirati rUpa pAMcamA-chaThThA guNasthAne sAdhanAno prAraMbha thAya che. prastuta adhyayanamAM pratyAkhyAnanA bheda-prabheda ke pratyAkhyAnanI grahaNa vidhi vagere viSayonuM kathana nathI, paraMtu vividha prazna ane prati prazna dvArA apratyAkhyAnI ane pratyAkhyAnI jIvanuM svarUpa spaSTa karIne pratyAkhyAna grahaNanI vizeSa mahattA darzAvI che.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 124] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) cothuM adhyayana : pratyAkhyAna kriyA | 66666666666666666666666 apratyAkhyAnI AtmAnuM svarUpa - | 1 suyaM me AusaM teNaM bhagavayA evamakkhAyaM- iha khalu paccakkhANakiriyA NAmajjhayaNe, tassa NaM ayamaDhe- AyA apaccakkhANI yAvi bhavai, AyA akiriyAkusale yAvi bhavai, AyA micchAsaMThie yAvi bhavai, AyA egaMtadaMDe yAvi bhavai, AyA egaMtabAle yAvi bhavai, AyA egaMtasutte yAvi bhavai, AyA aviyAramaNa-vayaNakAyavakke yAvi bhavai, AyA appaDihaya-apaccakkhAyapAvakamme yAvi bhavai, esa khalu bhagavayA akkhAe asaMjae-avirae appaDihayapaccakkhAyapAvakamme sakirie asaMvuDe egaMtadaMDe egaMtabAle egaMtasutte / se bAle aviyAramaNa-vayaNa-kAya-vakke suviNamavi Na passai, pAve ya se kamme kajjai / zabdArtha:-pakvavAriyAdhAma = pratyAkhyAna kriyA nAmanuM = adhyayana mAyA = AtmA, jIva adhvarALa = apratyAkhyAnI riyAlyusane = zubha kriyA karavAmAM akuzaLa micchIpi = mithyA saMsthita tatte = ekAMta supta niyAmAvayAcavajo = mana, vacana, kAyA ane vAkyanA vicArathI rahita akhaMDa = pApa karmane na rokanAra azvigAvavAne = pApa karmanA pratyAkhyAna na karanAra virSa = svapna, vAva = paNa. bhAvArtha:- he AyuSmAna ! meM sAMbhaLyuM che ke tIrthakara bhagavAna mahAvIra svAmIe A pramANe kahyuM che ke- A nigraMtha pravacanamAM pratyAkhyAnakriyA nAmanuM adhyayana che. teno artha (bhAva) A pramANe che- A lokamAM AtmA apratyAkhyAnI-sAvadhakarmono tyAga na karanArA paNa hoya che; AtmA akriyAkuzaLazubhakriyA karavAmAM akuzaLa paNa hoya che; AtmA mithyAtva bhAvamAM sthita paNa hoya che; AtmA ekAMte bIjA prANIone daMDa denAra paNa hoya che arthAtu dina-rAta prAyaH pApamAM vyasta hoya che athavA AtmA ekAMte karmanA bhogavanAra hoya che. AtmA ekAMte bAla ajJAnI paNa hoya che; AtmA ekAMte suSupta paNa hoya che; AtmA potAnA mana, vacana, kAyA ane vAkyanI pravRtti para vicAra na karanAra arthAt avicArI paNa hoya che. AtmA potAnA pApa karmono nAza na karanAra tathA pApa karmonA pratyAkhyAna na karanAra paNa hoya che. A prakAranA AtmAne bhagavAne asaMyata-saMyamahIna, avirata-vratarahita, pApakarma nahIM rokanAra ane pAponA tyAga na karanAra, kriyAsahita, saMvararahita, prANIone ekAMta daMDa denArA, ekAMta bALa, ekAMta supta kahyA che. te ajJAnI jIva mana, vacana, kAyA ane vAkya prayoganA vicArathI rahita hoya, te svapna paNa na jotAM hoya arthAt atyaMta avyakta vijJAnathI yukta hovA chatAM paNa te jIva pApakarmano baMdha kare che. vivecana : prastuta sUtramAM apratyAkhyAnI AtmAnA svarUpanuM nirUpaNa che.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4: pratyAkhyAna kriyA [ 125 ] :- prastuta prasaMgamAM sUtrakAre apratyAkhyAnI jIvanuM svarUpa samajAvavA mATe ja "jIva'ne badale AtmA' zabdano prayoga karyo che. jaina darzananI daSTie AtmA pariNAmI(pariNamanazIla) ane nitya che. tenA mULabhUta svarUpamAM sadAya eka samAnatA ja hovA chatAM tenI avasthAomAM-paryAyomAM satata parivartana thayA ja kare che. jo AtmAne ekAMte kSaNika mAnIe ke kUTastha nitya mAnIe to temAM pratyAkhyAna-apratyAkhyAna Adi koI paNa prakAranuM parivartana zakya nathI. AtmA paryAyonI apekSAe pariNAmI ane dravyanI apekSAe nitya hovAthI ja temAM paryAyonuM parivartana thAya che ane tethI ja apratyAkhyAna-pratyAkhyAna Adi sarva avasthAo saMbhave che. apanahALI :- apratyAkhyAnI. jeNe pApakarmano tyAga tyAga karavAno saMkalpa karyo nathI, te apratyAkhyAnI kahevAya che. anAdikAlathI AtmA mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya ane azubhayogathI yukta hovAthI pApano pravAha satata AvI rahyo che. jyAM sudhI jIva pApapravAhane rokavA mATe samajaNa pUrvaka pApasthAnanA tyAgano saMkalpa na kare, tyAM sudhI te apratyAkhyAnI ja kahevAya che. apratyAkhyAnIpaNuM te jIvanI anAdikAlIna azuddha avasthA che. jIva jyAre samyagdarzana prApta karIne pApasthAnanA tyAga mATe puruSArthazIla bane tyAre ja te pratyAkhyAnI thaI zake che. apratyAkhyAnI jIvanA spaSTIkaraNa mATe sutrakAre anya vizeSaNono prayoga karyo che. viriyA - akriyAkuzaLa. prastutamAM zubha kriyA, zubha anuSThAnone kriyA kahI che. zubhakriyAmAM kuzaLa hoya, te kriyAkuzaLa kahevAya che ane je zubhakriyAmAM kuzaLa nathI te akriyAkuzaLa che. apratyAkhyAnI jIva vrata paccakakhANathI rahita hovAthI akriyAkuzaLa hoya che. micchAvira :- mithyA bhAvamAM saMsthita. mithyAtvanA udayathI te jIva viparIta vicAra dhArAmAM ja sthita hoya che. grid :- te svayaM karmarUpa daMDathI daMDita che athavA anya prANIone daMDa denArA hoya che. te jIvomAM jIvadayAnA pariNAma na hovAthI anya jIvone trAsita karavAmAM ja tenuM citta saMlagna hoya che. te ja rIte te potAnA AtmAne paNa daMDita karanAra hoya che. pasia RAne - ekAMte bAla. te jIva bALakanI jema AtmAnA hitAhitanA viveka rahita hovAthI bAla arthAt ajJAnI che. pati kutte :- ekAMte supta. te jIva mithyA bhAvothI grasita hovAthI dravyathI jAgRta hovA chatAM bhAva nidrAmAM supta hoya che. vIramAvAva :- je jIva pApa-puNyano vicAra karyA vinA ja mana, vacana, kAyAnI pravRtti tathA vAkya prayoga kare che. "vAkya prayoga" A zabda dvArA sUtrakAra jIvanA karmabaMdhamAM vAkya prayoganI pradhAnatAne sUcita kare che. uparokta vizeSaNothI yukta jIvane pApakarmanA AvatA pravAhane rokavAnI, pApano tyAga karavAnI icchA thatI ja nathI, te jIva apratyAkhyAnI kahevAya che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) apratyAkhyAnI jIva pApakArI pravRttimAM pravRtta hovAthI asaMyata che, te pApapravRttithI virAma pAmyA na hovAthI avirata che, teNe pUrvakRta pApakarmonI sthiti ane anubhAgano tapasyAdi dvArA nAza na karyo hovAthI apratihata pApakamAM che, bhaviSyakAlIna pApakarmono tyAga karyo na hovAthI apratyAkhyAnI che, sAvadhakriyA saMpanna hovAthI sakriya che ane pApakarmanA nirodha rahita hovAthI asaMvRtta che. yAvi(api) :- paNa. AtmAnI avasthAo parivartanazIla hovAthI vartamAne je apratyAkhyAnI hoya te AtmA ja, avasthAnuM parivartana thatAM pratyAkhyAnI paNa thaI zake che; akriyAkuzaLa hoya, te kriyAkuzaLa paNa thaI zake che. A rIte AtmAmAM sarva bhAvonI saMbhAvanAne sUtrakAre yAttvi eTale 'paNa' zabda dvArA sUcita karI che. tethI ja sUtramAM ApannavALI Adi dareka zabdo sAthe yavi zabdano prayoga che. pratyAkhyAnanI mahattA H 120 2 tattha coya paNNavagaM evaM vayAsI- asaMtaeNaM maNeNaM pAvaeNaM asaMtiyAe vaIe pAviyA asaMtaeNaM kAraNaM pAvaeNaM ahaNaMtassa amaNakkhassa aviyAra maNavayaNa-kAya-vakkassa suviNamavi apassao pAve kamme No kajjai / kassa NaM taM heuM ? coyae evaM vayAsI- aNNayareNaM maNeNaM pAvaeNaM maNavattie pAve kamme kajjai, aNNayarIe vaIe pAviyAe vaivattie pAve kamme kajjai, aNNayareNaM kAeNaM pAvaeNaM kAyavattie pAve kamme kajjai / haNaMtassa samaNakkhassa saviyAra maNa-vayaNa-kAya-vakkassa suviNamavi pAsao evaM guNajAIyassa pAve kamme kajjai / puNaravi coyae evaM vayAsI- tatthaM NaM je te evAmAhaMsu- asaMtaeNaM maNeNaM pAvaeNaM, aMsaMtiyAe vaIe pAviyAe, asaMtaeNaM kAraNaM pAvaeNaM, ahaNaMtassa amaNakkhassa aviyAramaNa-vayaNa-kAya vakkassa suviNamavi apassao pAve kamme kajjai, je te evamAhaMsu micchA te mAhaM / zabdArtha :- coyaN = preraka, praznakartA paLavaI = prajJApaka-upadezaka asaMtaI = na thavA para pAvaI pApayukta addagaMtastra = hiMsA na karatA thakA amaLavalsa = amanaska(manathI paNa vicAra rahita). bhAvArtha -- (upadezaka--AcAryanA abhiprAyane jANIne teno niSedha karatA) praznakartAe AcAryane A pramANe kahyuM ke-- je prANI mana, vacana ke kAyA dvArA pApa karma karatA nathI, je hiMsA karatA nathI, je manarahita che, jenA mana, vacana, kAyA ane vAkya prayoga pApakarmanA vicArathI rahita che. je svapna paNa jotAM nathI arthAt je jIvo atyaMta avyakta cetanAvALA che, te jIvone pApakarmano baMdha thato nathI. AcArye pUchyuM- tenuM zuM kAraNa che ? praznakartAe A pramANe kahyuM ke mana pApayukta hoya, to ja mAnasika pApakarma thAya che, vacana pApayukta hoya, ja vAcika pApakarma thAya che. kAyA pApayukta hoya, to ja kAyika pApakarma thAya che. je jIva hiMsA kare che, je mana sahita che, jenA mana, vacana, kAyA ane vAkya prayoga pApakarmanA vicArayukta hoya che. je svapna jue che arthAt je jIvo pragaTa-spaSTa cetanAvALA che, A prakAranA vizeSaNa yukta jIva ja pApakarma kare che. = For Private Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4: pratyAkhyAna kiyA. | 127 | praznakartAe punaH A pramANe kahyuM ke je loko A pramANe kahe che ke je prANI mana, vacana ke kAyA dvArA pApakarma karatA nathI, je hiMsA karatA nathI, je manarahita asaMjJI che, jenA mana-vacana-kAyA ane vAkya prayoga pApakarmanA vicArathI rahita che, je jIvo atyaMta avyakta cetanAvALA che, te jIvo paNa pApakarmano baMdha kare che, A prakAranuM kathana mithyA che. | 3 tattha paNNavae coyagaM evaM vayAsI- jaM mae puvvaM vuttaM asaMtaeNaM maNeNaM pAvaeNaM asaMtiyAe vaIe pAviyAe, asaMtaeNaM kAeNaM pAvaeNaM, ahaNaMtassa, amaNakkhassa, aviyAramaNa-vayaNa-kAya-vakkassa, suviNamavi apassao pAve kamme kajjai, taM sammaM / kassa NaM taM he? Ayarie Aha- tattha khalu bhagavayA chajjIvaNikAyaheU paNNattA, taM jahA- puDhavikAiyA jAva tasakAiyA / icceehiM chahiM jIvaNikAehiM AyA appaDihayapaccakkhAyapAvakamme NiccaM pasaDhaviovAyacittadaMDe, taM jahApANAivAe jAva pariggahe, kohe jAva micchAdasaNasalle / zabdArtha:- sa = samyaka che, yathArtha che jIvavA devuM = cha javanikAyane kAraNe (karmabaMdhanuM kAraNa) pusavovAnA ? = tIvratApUrvaka prANIonI ghAtamAM citta lagAvanAra, durbhAvapUrvaka prANIonI ghAtamAM citta lagAvanAra(bhava paraMparAnI apekSAe). bhAvArtha :- tyAre upadezaka AcArye praznakartAne A pramANe kahyuM ke-je meM pahelAM kahyuM hatuM ke mana pApayukta na hoya, vacana paNa pApayukta na hoya tathA kAyA paNa pApayukta na hoya, te jIva koI prANInI hiMsA karatA na hoya, manovikala hoya, bhale te mana, vacana, kAyA ane vAkyano vicArapUrvaka prayoga karatA na hoya ane svapna paNa na jotAM hoya arthAtu avyakta cetanAvALA hoya, evA jIva paNa pApakarma kare che, te satya che. tenuM zuM kAraNa che? sAMbhaLo..... AcArye kahyuM- AviSayamAM zrI tIrthakara bhagavaMtoe pRthvIkAya yAvatutrasakAya rUpa SajIvanikAyane karmabaMdhanA hetu rUpa kahyA che. A ja prakAranA jIvanikAyanA jIvonI hiMsAthI utpanna thayelA pApane je AtmAe pratihata karyA nathI tathA bhAvI pApane pratyAkhyAna dvArA rokyA nathI, je haMmezAM tIvratApUrvaka(bhava paraMparAe) prANIonI ghAtamAM cittane joDeluM rAkhe che, te jIvone daMDa Ape che, prANAtipAtathI laIne parigraha paryata tathA krodhathI laIne mithyAdarzanazalya sudhInA pApasthAnothI nivRtta thatA nathI, te jIva koI paNa avasthAmAM, avazyameva pApakarmano baMdha kare che, A satya che. | 4 Ayarie Aha- tattha khalu bhagavayA vahae diTuMte paNNatte-se jahANAmae vahae siyA gAhAvaissa vA gAhAvaiputtassa vA raNNo vA rAyapurisassa vA khaNaM NidAe pavisissAmi khaNaM labhrUNa vahissAmi tti maNaM saMpahAremANe, se kiM Nu hu NAma se vahae tassa vA gAhAvaissa, tassa vAgAhAvaiputtassa, tassa vA raNNo, tassa vA rAyapurisassa, khaNaM NidAe pavisissAmi khaNaM labhrUNa vahissAmi tti maNaM saMpahAremANe diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUe micchAsaMThie NiccaM pasaDhaviovAyacittadaMDe bhavai ? evaM viyAgaremANe samiyAe viyAgare ? coyae- haMtA bhavai /
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) bhAvArtha :- AcArya punaH kahe che- A viSayamAM bhagavAna mahAvIra svAmIe vadhaka- hatyArAnuM dRSTAMta kahyuM che, jema ke- koI hatyAro hoya, te gAthApatinI athavA gAthApatiputranI, rAjAnI athavA rAjapuruSanI hatyA karavA icche che. te vicAra kare che ke yogya avasara joIne huM gharamAM praveza karIza ane taka maLaze tyAre tenA upara prahAra karIne tenI hatyA karIza. te puruSa gAthApati, gAthApatiputra, rAjA athavA rAjapuruSanA gharamAM praveza karavAno satata vicAra karatAM, divase ke rAtre, sUtA ke jAgatA haMmezAM gAthApati Adino duzmana banIne tenAthI pratikULa mAnasika vyavahAra kare che.te sadAya tIvratApUrvaka tenI ghAtano ja vicAra kare che.(te vyakti ghAta na karI zake, to paNa) zuM A vyakti gAthApati Adino vadhaka che ke nahIM ? 128 AcArya zrIe A pramANe kahyuM tyAre praznakartAe samabhAva pUrvaka kahyuM ke hA, bhagavan ! te vyakti gAthApati Adino vadhaka ja kahevAya che. 5 Ayarie Aha- jahA se vahae tassa vA gAhAvaissa, tassa vA gAhAvaiputtassa, tassa vA raNNo, tassa vA rAyapurisassa, khaNaM NidAe pavisissAmi, khaNaM laddhUNa vahissAmi tti maNaM saMpahAremANe diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUe micchAsaMThie NiccaM pasaDhaviovAyacittadaMDe evAmeva bAle vi savvesiM pANANaM jAva savvesiM sattANaM diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUe micchAsaMThie NiccaM pasaDha-viovAya-cittadaMDe, taM jahA- pANAivAe jAva micchAdaMsaNasalle, evaM khalu bhagavayA akkhAe assaMjae avirae appaDihayapaccakkhAyapAvakamme sakirie asaMvuDe egaMtadaMDe egaMtabAle egaMtasutte yAvi bhavai, se bAle aviyAramaNa-vayaNa-kAya-vakke suviNamavi Na passai, pAve ya se kamme kajjai / bhAvArtha :- AcArye (pUrvokta dRSTAMtane spaSTa karavAnA hetuthI) kahyuM- jema te gAthApati ke gAthApatinA putrane athavA rAjA ke rAjapuruSane mAravAnI icchAvALo te vadhaka puruSa vicAre che ke huM avasara meLavIne tenA gharamAM praveza karIza, ane taka maLatAM ja tenA para prahAra karIne vadha karIza; AvA kuvicArathI te divase ke rAte, sUtA ke jAgatA sadA teno zatru banIne pratikULa mAnasika vyavahAra kare che, te sadAya tIvratApUrvaka(bhava paraMparAe) tenI ghAtano ja vicAra kare che. bhale te ghAta na karI zake, paraMtu te ghAtaka ja che. te ja rIte apratyAkhyAnI, ajJAnI jIva paNa samasta prANIo, bhUto, jIvo ane sattvonA divase ke rAte, sUtA ke jAgatA sadA zatru thaIne rahe che, te mithyA buddhithI grasta rahe che, te sadAya niSThuratApUrvaka tenI ghAtano ja vicAra kare che. te jIva prANAtipAtathI laIne mithyAdarzana zalya sudhInA aDhAre pApasthAnomAM tallIna rahe che. te asaMyata, avirata, pApakarmono tapa AdithI nAza ane pratyAkhyAna na karanArA, pApakriyAthI yukta, saMvararahita, ekAMtarUpe prANIone daMDa denArA, sarvathA ajJAnI ane sarvathA supta paNa hoya, te ajJAnI jIva bhale mana, vacana, kAyA ane vAkyano vicArapUrvaka pApakarmamAM prayoga karatA na hoya, svapna paNa jotAM na hoya arthAt tenI cetanA atyaMta aspaSTa hoya, to paNa te apratyAkhyAnI hovAthI pApakarmano baMdha kare che. 6 | jahA se vahae tassa vA gAhAvaissa vA jAva rAyapurisassa patteyaM-patteya citta sAmAdAya diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUe micchAsaMThie Nicca For Private Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-4: pratyAkhyAna kriyA 129 ] pasaDhaviovAyacittadaMDe bhavai, evAmeva bAle savvesiM pANANaM jAva savvesiM sattANaM patteyaM citta samAdAya diyA vA rAo sutte vA jAgaramANe vA amittabhUe micchAsaMThie NiccaM pasaDhaviovAyacittadaMDe bhavai / bhAvArtha :-jema vadhano vicAra karanAro ghAtaka puruSa te gAthApati ke gAthApati putranI athavA rAjA ke rAjapuruSanI pratyekanI alaga-alaga hatyA karavAno vicAra karIne, rAtre ke divase, sUtA ke jAgatA tenA zatru jevo banI jAya che, te mithyAbhAvamAM, dago karavAnA duSTa vicAramAM ja hoya che, te sadaiva tenI hatyA karavAnI dhUnamAM rahe che. te ja rIte ajJAnI jIva paNa samasta prANo, bhUto, jIvo ane sattvomAMthI, pratyeka jIvanI hiMsA karavAnA vicAramAM ja rahe che. rAtre ke divase, sUtA ke jAgatA te tenA zatru jevo banI jAya che. te mithyAbhAvamAM arthAt dago karavAnA duSTa vicAramAM ja hoya che. te sadAya tenI hatyA karavAnI dhUnamAM ja rahe che. A rIte ajJAnI jIva jyAM sudhI pratyAkhyAna na kare tyAM sudhI te pApakarmathI virata thatA nathI, tene pApakarmano baMdha thato rahe che. vivecana : prastuta sUtromAM prazna ane pratiprazna temaja daSTAMtanA mAdhyame pratyAkhyAnanI mahattA samajAvI che. jIva anAdikAlathI karmayukta che, karmamukta thavA mATe teNe samajaNa pUrvaka koI vizeSa puruSArtha karyo nathI, tethI koI paNa gati ke jAtino jIva anAdikAlathI apratyAkhyAnI ja hoya che. te jIva sUkSma hoya ke skUla hoya, pApapravRtti karato hoya ke na karato hoya, tene pApavRttinuM spaSTa jJAna hoya ke na hoya paraMtu jyAM sudhI anAdikAlIna pApapravRttino svecchAthI samajaNapUrvaka tyAga na thAya, tyAM sudhI te jIva sahaja rIte apratyAkhyAnI ja rahe che ane tajjanya karmabaMdha paNa tene thato ja rahe che. jema koI hatyAro anya puruSanI hatyAno vicAra kare, hatyA mATe taka zodhato rahe paraMtu te koI paNa kAraNathI anya puruSanI hatyA na karI zake. to paNa jyAM sudhI te hatyAnI vicAradhArAno tyAga na kare tyAM sudhI te hatyAro ja kahevAya che. te teno zatru ja kahevAya che. te puruSe vartamAnamAM taka na maLavAthI hatyA karI nathI paraMtu tene hatyAnI vicAradhArAno tyAga na hovAthI kyAre hatyA karI nAkhe te kahI zakAtuM nathI. te ja rIte hiMsAdi pApapravRttinuM sevana thAya ke na thAya paraMtu jyAM sudhI pApapravRttino samajaNapUrvaka tyAga na thAya tyAM sudhI te jIva apratyAkhyAnI ja kahevAya che. te jIva vartamAnamAM mana, vacanAdi aMtaraMga sAdhano tathA zastra-astrAdi bAhya sAdhanonA abhAve kadAca pApapravRttinuM sevana karI zakato nahoya, paraMtu tene pApakArI sAdhanono saMyoga thatAM kyAre pApapravRttinuM sevana kare te kahI zakAtuM nathI; tethI ja atyaMta alpa cetanAvALA nigodAdi jIvo ke vikasita cetanAvALA saMjJI paMcendriya jIvo pragaTapaNe pApapravRttinuM sevana karatA na hoya chatAM paNa pApapravRttino tyAga-pratyAkhyAna na kare tyAM sudhI te apratyAkhyAnI ja kahevAya che. jyAM sudhI te sarva jIvonI hiMsAdino tyAga na kare tyAM sudhI te sarva jIvono zatru ja kahevAya che.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 130 zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) | svecchAthI samajapUrvaka pApapravRttino tyAga kare, pratyAkhyAnano svIkAra kare tyAre ja teno tajanya karmabaMdha aTake che. pratyANyAnanI mahattA : saMjJA-asaMjJAnA ESTAMta :|7 coyae- No iNaDhe samaDhe / iha khalu bahave pANA je imeNaM sarIrasamussaeNaM No divA vA suyA vA NAbhimayA vA viNNAyA vA jesiM No patteyaM-patteyaM citta samAdAya diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUe micchAsaMThie NiccaM pasaDhaviovAyacittadaMDe, taM jahA- pANAivAe jAva micchAdasaNasalle / zArtha :- sarIrasamussaeNaM = shrii2prbhaae| abhimayA = mabhimata-zAta. bhAvArtha - praznakartAe kahyuM- ApanI pUrvokta vAta yogya nathI. A jagatamAM ghaNAM evA prANI che, jenuM zarIra pramANa atyaMta sUkSma che, je jIvone kyAreya joyA nathI, sAMbhaLyA nathI, te jIvo zatru che ke mitra che, tenuM jJAna nathI, vijJAna nathI. tevA pratyeka jIvamAM hiMsaka vRtti thAya, divase ke rAtre, sUtA ke jAgatA tenA zatru banIne tenI sAthe pratikULa vyavahAra karAya, haMmezAM niSpharatApUrvaka tenA ghAtanuM ciMtana thAya ane prANAtipAtathI mithyAdarzanazalya sudhI pApa sthAnanuM sevana thAya che, te vAta yogya nathI. |8 Ayarie Aha- tattha khalu bhagavayA duve diTuMtA paNNattA,taM jahA-saNNidiTuMte ya asaNNidiTThate ya / ___ se kiM taM saNNidiTuMte ? saNNidiTuMte-je ime saNNipaMciMdiyA pjjttgaa| eesiM NaM chajjIvaNikAe paDucca taM jahA- puDhavikAyaM jAva tasakAyaM, se egaio karemi vi kAravemi vi / No ceva NaM se puDhavikAeNa kiccaM karemi vi kAravemi vi, tassa NaM se evaM bhavai- evaM khalu ahaM puDhavikAeNaM kicca karemi vi kAravemi vi, No ceva NaM se evaM bhavai imeNa vA, imeNa vA se ya teNaM puDhavikAeNaM kiccaM karei vA kAravei vA, se ya tao puDhavikAyAo asaMjayaviraya-apaDihayapaccakkhAyapAvakamme yAvi bhavai / evaM jAva tasakAetti bhANiyavvaM, se egaio chahiM jIvaNikAehiM kiccaM karei vi kAravei vi / tassa NaM evaM bhavai- evaM khalu chahiM jIvaNikAehiM kiccaM karemi vi kAravemi vi / No ceva NaM se evaM bhavai- imehiM vA imehiM vA / se ya tehiM chahiM jIvaNikAehiM kiccaM karei vi kAravei vi / se ya tehiM chahiM jIvaNikAehiM asaMjaya avirayaapaDihayapaccakkhAyapAvakamme, taM jahA- pANAivAe jAvamicchAdasaNasalle, esa khalu bhagavayA akkhAe asaMjae avirae apaDihayapaccakkhAyapAvakamme suviNamavi apassao pAve ya kamme kajjai / se taM saNNidiTThate / bhAvArtha - AcArye pUrvokta pratipraznanuM samAdhAna karatA kahyuM- A viSayamAM bhagavAna mahAvIra svAmIe beSTAMta hyA cha, te AprabhAcha- (1) saMzIhaSTAMta ane. (2) asaMzI iSTAMta.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4: pratyAkhyAna kiyA [ 131 ] prazna- te saMjJInuM daSTAMta zuM che? uttara- saMjJInuM daSTAMta A pramANe che-je A paryApta saMjJI paMcendriya jIvo che, te saMjJI jIvomAMthI koI puruSa puthvIkAyathI laIne trasakAya parvatanA cha kAyanA jIvomAMthI pRthvIkAyathI ja potAnA AhArAdi kAryo kare che ane karAve che, to tenA manamAM evo vicAra Ave che ke huM pRthvIkAyathI mAruM kArya karuM chuM ane karAvuM chuM. te samaye tene evo vicAra Avato nathI ke huM amuka pRthvIkAyathI ja kArya karuM chuM ane karAvuM chuM, tenA saMbaMdhamAM anya jIvo paNa e pramANe ja kahe che ke te puruSa pRthvIkAyathI kArya kare che ane karAve che tethI te puruSa pRthvIkAyano asaMyamI, tenI hiMsAthI avirata, hiMsAjanya pApa karmanA anAzaka ane tenA pratyAkhyAnathI rahita che. A rIte trasakAya sudhInA jIvonA viSayamAM jANavuM joIe. koI puruSa cha kAyanA jIvothI kArya karatA hoya, karAvatA paNa hoya, to te puruSa evo vicAra kare che ke huMcha kAyanA jIvothI kArya karuM chuM karAvuM chuM. te vyaktine evo vicAra Avato nathI ke huM amuka jIvothI ja kArya karuM chuM ane karAvuM chuM. tenA saMbaMdhamAM anya jIvo paNa A ja pramANe kahe che ke te puruSa chakAyanA jIvothI kArya kare che ane karAve che, tethI te puruSacha kAya jIvono asaMyamI, avirata, hiMsA Adi janya pApanA nAza ane pratyAkhyAnathI rahita kahevAya che. zrI tIrthakaroe tevA jIvone asaMyata, avirata, pApakarmanA anAzaka ane pApakarmanA pratyAkhyAna rahita kahyA che. te jIvo svapna paNa na jotAM hoya arthAt atyaMta aspaSTa cetanAvALA hovA chatAM paNa te pApakarmano baMdha kare che. A saMjJInuM daSTAMta che. | 9 se kiM taM asaNNidiTuMte ? asaNNidiTuMte-je ime asaNNiNo pANA, taM jahApuDhavikAiyA jAva vaNassaikAiyA chaTThA vegaiyA tasA pANA, jesiM No takkA i vA saNNA i vA paNNA i vA maNe i vA vaI i vA sayaM vA karaNAe, aNNehiM vA kAravettae kareMtaM vA samaNajANittae te viNaM bAlA savvesiM pANANaM jAva sattANa diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUyA micchAsaMThiyA Nicca pasaDhaviovAyacittadaMDA, taM jahA- pANAivAe jAva micchAdasaNasalle / iccevaM jANe, No ceva maNNe No ceva vaI pANANaM jAva sattANaM dukkhaNayAe soyaNayAe jUraNayAe tippaNayAe piTTaNayAe paritappaNayAe te dukkhaNa-soyaNa jAva paritappaNa-vahabaMdhaNa parikilesAo appaDivirayA bhavaMti / iti khalu te asaNNiNo vi saMtA ahoNisaM pANAivAe uvakkhAijjati jAva micchAdasaNasalle uvakkhAijjati / zabdArtha:- alphite = asaMzInuM daSTAMta Apazo joto nahoya(dekhato na hoya.) tava = tarka saUT = saMjJA paUNT = prajJA ahiM = dinarAta 3vasthAti = pApa karanAra kahevAya che, pApakAryamAM pravRtta thAya che. bhAvArtha - prazna- asaMjJInuM daSTAMta zuM che? uttara- asaMjJInuM daSTAMta A pramANe che- pRthvIkAyathI laIne vanaspatikAya sudhInA pAMca sthAvara jIvo ane chaThThA manarahita keTalAka trasa jIvo hoya che, te asaMjJI che. te jIvomAM tarka, saMjJA, prajJA, mana ke
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) vANI nathI. te svayaM koI paNa kArya karI zakatA nathI, bIjA pAse karAvI zakatA nathI ke karanAranI anumodanA paNa karatA nathI. topaNa te ajJAnI jIva sarva prANI, bhUta, jIva ane sattvonA divase ke rAtre, sUtA ke jAgatA (amitra) zatru banIne rahe che, mithyAbhAvamAM- te jIvonI sAthe durbhAvamAM rahe che, tenA prati sadaiva hiMsAtmaka cittavRtti rAkhe che. te jIva prANAtipAtathI laIne mithyAdarzanazalya sudhInA aDhAre pApamAM lipta rahe che. 132 A ja rIte asaMjJI jIvone mana ke vacana na hovA chatAM paNa te jIvo samasta prANIo, bhUto, jIvo ane sattvone duHkha ApavA, zoka utpanna karavA, vilApa karAvavA, raDAvavA, pIDA ApavA, vadha karavA tathA paritApa ApavA athavA tene eka ja sAthe(sAmuhikarUpe) duHkha, zoka, vilApa, rudana, pIDana, saMtApa, vadha-baMdhana, parikleza Adi karavAthI virata nathI. te prANI asaMjJI hovA chatAM paNa aharniza(divasa-rAta) prANAtipAtamAM pravRtta kahevAya che tathA mRSAvAdathI laIne parigraha sudhInA tathA mithyAdarzanazalya sudhInA samasta pApasthAnomAM pravRtta kahevAya che. 10 savvajoyA va khalu sattA saNNiNo huccA asaNNiNo hoMti, asaNNiNo huccA saNNiNo hoMti, hoccA saNNI aduvA asaNNI / tattha se avivicittA avidhUNiyA asamucchiyA aNaNutAviyA asaNNikAyAo saNNikAyaM saMkamaMti, saNikAyAo vA asaNNikAyaM saMkamaMti, saNNikAyAo vA saNNikAyaM saMkamaMti, asaNNikAyAo vA asaNNakAyaM saMkamaMti / je ee saNNI vA asaNNI vA savve te micchAyArA NiccaM pasaDhaviovAyacittadaMDA, taM jahA- pANAivAe jAva micchAdaMsaNasalle / evaM khalu bhagavayA akkhA - asaMjae avirae appaDihayapaccakkhAyapAvakamme sakirie asaMvuDe egaMtadaMDe egaMtabAle etatte / se bAle aviyAra-maNa-vayaNa kAya vakke, suviNamavi Na pAsai, pAve ya se kamme kajjai / zabdArtha:- avivivittA - karmone potAnAthI alaga karyA vinA avidhULiyA = khaMkheryA vinA asamuiyA = chedhA vinA gaLaNutAviyA = pazcAttApa karyA vinA saMmaMti = saMkramaNa kare che. bhAvArtha :- sarva yonionA prANI nizcitarUpe saMzI thaIne asaMzI paryAyamAM utpanna thAya che tathA asaMjJI thaIne pharI saMjJI paryAyamAM utpanna thAya che. saMjJI ke asaMjJI paryAyane prApta karIne je jIvo pApakarmone potAnAthI pRthak karatA nathI, tapasyAdithI prakSAlana karatA nathI, teno nAza--nirjarA karatA nathI, AlocanAdi dvArA teno prazcAtApa karatA nathI, te jIvo (1) asaMjJI paryAyathI saMjJI paryAyamAM, (2) saMjJI paryAyathI asaMjJI paryAyamAM, (3) saMjJI paryAyathI saMjJI paryAyamAM ane (4) asaMjJI paryAyathI asaMjJI paryAyamAM saMkramaNa kare che. je A saMjJI athavA asaMzI prANIo che, te badhA mithyAcArI ane sadaiva zaThatApUrNa hiMsAtmaka cittavRtti dhAraNa kare che. te prANAtipAtathI laIne mithyAdarzana zalya sudhI aDhAre ya pApasthAnonuM sevana kare che, tethI ja bhagavAna mahAvIre te jIvone asaMyata, avirata, pApa karmono nAza ane pratyAkhyAna na karanArA, azubhakriyAyukta, saMvararahita, ekAMta hiMsaka, ekAMta ajJAnI ane ekAMta bhAvanidrAmAM supta kahyA che. te ajJAnI--apratyAkhyAnI jIva mana, vacana, kAyA ane vAkyano prayoga vicArapUrvaka karatA na hoya For Private Personal Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4: pratyAkhyAna kiyA. 133 ] tathA svapna paNa jotA na hoya arthAt avyakta cetanAyukta hoya to paNa te jIva pApakarmano baMdha kare che. vivecana : prastuta sUtromAM saMzI-asaMzInA dAMtathI punaH pratyAkhyAnanI mahattA samajAvI che. prazna thAya ke je jIvo kSetra ane kALathI atyaMta dUra, atyaMta sUkSma, sarvathA aparicita hoya, AMkhe dekhAtA na hoya, jenA nAma paNa sAMbhaLyA na hoya, jenI sAthe koI saMbaMdha ke vyavahAra paNa na hoya, tevA jIvo prati hiMsAtmaka vRtti kevI rIte thAya? apratyAkhyAnI jIvane sarva jIvono zatru kema kahevAya ? jema eka saMjJI jIve pRthvIkAyanA AraMbha-samAraMbhanI chUTa rAkhIne anya jIvonA AraMbhasamAraMbhano tyAga karyo hoya, pRthvIkAyamAM paNa dUravartI pRthvIkAyano AraMbha te karato nathI, te amuka pRthvIno ja AraMbha kare che. tema chatAM tene pRthvIkAyanA AraMbha-samAMrabhanA pratyAkhyAna na hovAthI te samagra pRthvIkAyano ghAtaka kahevAya che. jema pRthvIkAya Adi koI paNa asaMjJI jIvomAM tarkasamyagujJAna, vikasita cetanA, manana karavAnI zakti, tarka, saMjJA, prajJA Adi nathI. pApa karavAnA pragaTa sAdhano paNa tenI pAse nathI. te jIva anya jIvone pragaTapaNe duHkha, zoka ke saMtApa ApatA nathI, tema chatAM tene aDhAre pApasthAnano tyAga na hovAthI te jIvane satata pApakarmano baMdha thayA ja kare che. saMkSepamAM saMjJI ke asaMjJI jIva koI paNa avasthAmAM hoya, te svayaM pApakarma karato ke karAvato hoya ke na hoya, tene pApapravRttinuM spaSTa jJAna hoya ke na hoya, vadhya jIvo deza-kALathI dUra hoya ke nikaTa hoya, jIva paricita hoya ke aparicita hoya, tenI sAthe koI paNa saMbaMdha ke vyavahAra hoya ke na hoya paraMtu te jIva jyAM sudhI pApapravRttinA tyAgarUpa pratyAkhyAnano svIkAra na kare, tyAM sudhI te pApakarmano baMdha kare che. saMjJI ke asaMjJI jIvo pApakarmano baMdha karIne pota-potAnA karmAnusAra saMjJI ke asaMjJImAM paribhramaNa karyA kare che. karma pramANe tenI avasthAo satata parivartita thayA ja kare che. pratyAkhyAnI jIvanuM svarUpa - |11 coyae paNNavagaMevaM vayAsI-se kiM kuvvaM? kiM kAravaM? kahaM saMjayavirayapaDihayapaccakkhAyapAvakamme bhavai ? ___ Ayariya Aha- tattha khalu bhagavayA chajjIvaNikAyA heU paNNattA, taM jahApuDhavikAiyA jAva tasakAiyA / se jahANAmae mama assAyaM, daMDeNa vA aTThINa vA muTThINa vA leluNA vA kavAleNa vA AtoDijjamANassa vA hammamANassa vA tajjijjamANassa vA tADijjamANassa vA paritAvijjamANassa vA kilAmijjamANassa vA uddavijjamANassa vA jAva lomukkhaNaNamAyamavi hiMsAkAragaM dukkhaM bhayaM paDisaMvedemi, icceva jANa-savve pANA jAvasavve sattA daMDeNa vA jAvakavAleNa vA AtoDijjamANA vA jAva uddavijjamANA vA jAva lomukkhaNaNamAyamavi hiMsAkAragaM dukkhaM bhayaM paDisaMvedeti /
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 134 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). evaM NaccA savve pANA jAva savve sattA Na haMtavvA jAvaNa uddaveyavvA, esa dhamme dhuveNiie sAsae samicca logakheyaNNehiM paveie / evaM se bhikkhu virae pANAivAyAo jAva micchAdasaNasallAo / se bhikkhU No daMtapakkhAlaNeNaM daMte pakkhAlejjA, No aMjaNaM, No vamaNaM, No dhUvaNettaM pi Aie / se bhikkhU akirie alUsae akohe amANe amAe alobhe uvasaMte pariNivvuDe / esa khalu bhagavayA akkhAe saMjayavirayapaDihayapaccakkhAyapAvakamme akirie saMvuDe egaMtapaMDie yAvi bhavai tti bemi / zabdArtha- viMa = zuM karavuMviMravuM = karAvavuM saMgaryAvarayAkiyapakvAyAvaccesaMyata, virata, pApakarmano nAza ane pratyAkhyAna karanArA daMtapavAno = dAMtone dhovAnA sAdhanothI. no tapasthAne = dAMta sApha kare nahIM. bhAvArtha - praznakartAe pharI potAnI jIjJAsA prastuta karI ke manuSya zuM karavuM? zuM karAvavuM? tathA te kevI rIte saMyata, virata tathA pApakarmano nAza ane pratyAkhyAna karanArA thAya che? AcArye kahyuM - tIrthakara bhagavAne pRthvIkAyathI laIne trasakAya sudhInA SajIvanikAyane saMyama anuSThAnanA kAraNa kahyA che- jema koI vyakti mane daMDAthI, hADakAthI, mukkAthI, ThIkarAMthI yAvatu pIDita kare ke mAro kevaLa eka roma paNa kheMce to huM hiMsAjanita duHkha, bhaya ane azAtAno anubhava karuM chuM, tevIja rIte samasta prANIone yAvatu samasta sattvone daMDA yAvatu ThIkarAMthI mAravAmAM Ave ane pIDita karavAmAM Ave, ke eka roma paNa kheMcavAmAM Ave, to te paNa hiMsAjanita duHkha, bhaya ane azAtAno anubhava kare che. A pramANe jANIne samasta prANIo yAvat sattvone mAravA na joIe yAvatuM temane pIDita karavA na joIe. A ahiMsA dharma ja dhruva che, nitya che, zAzvata che tathA lokanA svabhAvane samyaka prakAre jANanArA khedajJa athavA kSetrajJa tIrthaMkaradevo dvArA pratipAdita che. A pramANe jANIne sAdhu prANAtipAtathI laIne mithyAdarzanazalya sudhInA aDhAre ya pApasthAnothI virata thAya che. te dAMta sApha karavAnA sAdhanothI dAMta sApha na kare; netromAM aMjana na lagAve, davA laIne vamana na kare ane dhUpa dvArA potAnAM vastro ke kezane suvAsita na kare. te sAdhu sAvadhakriyA rahita, hiMsArahita, krodha, mAna, mAyA ane lobhathI rahita, upazAMta ane pApathI nivRtta thaIne rahe. A prakAranA pratyAkhyAnI sAdhune tIrthakara bhagavaMtoe saMyata, hiMsAdi pApothI virata, pApakarmonAM pratighAtaka ane pratyAkhyAnakartA, akriya-sAvadha kriyAthI rahita, saMvRtta-saMvarayukta ane ekAMta paMDita kahyA che. zrI tIrthakara deve kahyuM che. te pramANe huM kahuM chuM. vivecana : prastuta sUtromAM pratyAkhyAnI jIvanuM svarUpa pradarzita karyuM che. samasta saMsArI jIvo anAdikALathI apratyAkhyAnI ja che, tene pApapravRttinuM sevana na karavA chatAM paNa pApakamono baMdha thAya che, to zuM karavAthI jIva saMyata, virata, pApakarmanAzaka ane pratyAkhyAnI thaI zake che?
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4: pratyAkhyAna kiyA [ 135 ] saMyata, virata Adi avasthAo jIvanA jAgRtipUrvakanA samyaka puruSArthajanya che. sAdhaka svayaM hiMsAdi pApapravRttinuM svarUpa samajIne svecchAthI vidhipUrvaka pApa sevananA pratyAkhyAna kare che te pApapravRttinuM sevana na karatA hovAthI saMyata che, pApapravRttino tyAga karyo hovAthI virata che, tapasyAdi dvArA pUrvakRta karmonI sthiti tathA anubhAganA nAzaka hovAthI pApakarmanAzaka ane bhaviSyakAlIna pApa sevananA pratyAkhyAna karyA hovAthI pratyAkhyAnI thAya che. saMyatAdi avasthAo prApta karavA mATe sutrakAre aMte sAdhakone vyavahAra zuddhi mATenI hitazikSAo ApI che- (1) samasta prANIone Atmatulya samajIne tenI koI paNa prakAre hiMsA na kare, na karAve, ane tenuM anumodana na kare.(2) prANAtipAtathI mithyAdarzana zalya sudhInAM aDhAra pApasthAnothI virata thAya, (3) daMtamaMjana, aMjana, vamana, dhUpa Adi anAcAronuM sevana na kare. (4) sAvadhakriyArahita, ahiMsaka, krodhAdi cAre kaSAya rahita, upazAMta, ane pApathI parinivRtta thaIne rahe. saMkSepamAM sAdhako sarva pApakArI pravRttino tyAga karIne AtmabhAvamAM sthira thavAno puruSArtha kare. ne cothuM adhyayana saMpUrNa
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 paricaya zrI sUcagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) pAMcamuM adhyayana A adhyayananuM nAma 'AcArajIta' che. saMyamI jIvananI zuddhi mATe AcaravA yogya vyavahArane AcAra kahe che. tenA pAMca bheda che-- jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra. A pAMca prakAranA AcArane pradarzita karatA zAstrane AcAradbhuta kahe che. A adhyayanamAM mukhyatayA AcArazuddhinA uddezathI anAcAra tyAgano upadeza hovAthI tenuM nAma AcAradbhuta che. A adhyayanamAM kathita AcAra-anAcAra aNagArothI saMbaMdhita hovAthI keTalAka AcAryonA matAnusAra A adhyayananuM nAma aNagArajIta che. A adhyayanamAM daSTi, zraddhA, prarUpaNA, mAnyatA ane bhASA prayoga AdithI saMbaMdhita anAcAronA niSedhAtmaka varNana dvArA AcArazuddhino saMketa che. jyAM sudhI sAdhaka samagra anAcArono tyAga karIne zAstrokta jJAnAcArAdi paMcavidha AcAromAM sthira thaIne tenuM pAlana na kare, tyAM sudhI te mokSa mArgano ArAdhaka thato nathI. jyAM sudhI AcAra ane anAcAranuM samyajJAna na thAya tyAM sudhI AcAra-anAcArano viveka ke anAcArano tyAga thaI zakato nathI. sAdhanAnI saphaLatAno AdhAra zraddhAnI daDhatA che, tethI prastuta adhyayanamAM sUtrakAre darzanAcAranI vizuddhi mATe darzanAcAra saMbaMdhita anAcAronuM vividha prakAre varNana karyuM che. loka-aloka, jIva-ajIva, puNya-pApa Azrava-saMvara, baMdha-mokSa Adi tattvonA samyajJAna mATe taviSayaka anetika vicAradhArAno svIkAra, te paNa AcArazuddhinuM kAraNa bane che. sAdhu jIvanamAM pratyeka vyavahAramAM vacana saMyama athavA niravadha bhASA prayogathI cAritrAcAranI vizuddhi thAya che. sUtrakAre prastuta viSayanA spaSTIkaraNa mATe sAdhune bolavA ane na bolavA yogya bhASA prayogonA keTalAka udAharaNo ApyA che. saMkSepamAM sAdhaka sarva anAcArone samyaka prakAre jANIne, teno tyAga karIne paMcAcAra pAlanamAM paripakava banI AtmabhAvamAM sthira thAya, te ja A adhyayanano uddeza che.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana--5 H AcArazRta utthAnikA : pAMcamu adhyayana : AcAramruta AdAya baMbhaceraM ca, AsupaNe imaM varaM / assi dhamme aNAyAraM, NAyarejja kayAi vi // zabdArtha :- AvAya = grahaNa karIne, svIkAra karIne vaMzaveR = brahmacaryane AsupaLe = AzuprajJa, kuzAgra buddhivAna rUma vaDuM = A vacanone alsi dharmo = A dharmamAM agayAra = anAcAranuM La = nahIM Arekhkha = sevana kare. bhAvArtha :- kuzAgra buddhivAna sAdhaka A adhyayanamAM kathita vacanone tathA brahmacaryane dhAraNa karIne A jinezvara prarUpita dharmamAM sthita rahIne kadApi anAcAranuM sevana na kare // 1 // vivecanaH prastuta gAthAmAM anAcAronA tyAganI pavitra preraNA ApI che. aasupnnnne:i:-AzuprajJa, kuzAgra buddhimAna. jema haMsanI cAMca kSIra-nIrano bheda kare, tema je jaDa-caitanyano, sat-asatno, heya-upAdeyano viveka karI zake te kuzAgrabuddhivAna kahevAya che. tevA sAdhako ja heya tattvano tyAga ane upAdeya tattvano svIkAra karIne AtmabhAvamAM sthira thaI zake che. vaMzavera :- brahmacarya. brahmaSi, Atmani pati kRti brahmacaryaH / Atma svarUpamAM vicaraNa-ramaNa karavuM, te brahmacarya che. brahmacaryanI prApti mATenA mukhya cAra upAyone paNa brahmacarya kahe che. 3 137 satyaM brahma, to brahma:, brahma rUndriyanigrahaH / sarvabhUtadayA brahma, etad brahmalakSaNaH // d artha- satya, tapa, indriyanigraha ane samasta jIvo pratye dayAbhAva, A cAra guNonI ArAdhanAthI sAdhaka kramazaH vibhAvathI dUra thaIne brahma svarUpI AtmabhAvamAM sthira thAya che, tethI te cAra guNo brahmacarya rUpa che. A nigraMtha pravacanamAM sthita thayelA kuzAgra buddhivAna sAdhako AtmabhAvamAM sthira thavA mATe A adhyayanamAM kathita upadezano tathA brahmacaryano svIkAra karIne anAcArano tyAga kare. ekAMtavAda-anAcAra : 2 aNAiyaM pariNNAya, aNavadagge ti vA puNo / sAsayamasAsae vA, ii diTThi Na dhArae // ehiM dohiM ThANehiM, vavahAro Na vijjai / ehiM dohiM ThANehiM, aNAyAraM tu jANae // For Private Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 138 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). zabdArtha:- gaLADyuM = anAdi ridNAya = jANIne navo = jeno avadagra eTale aMta na hoya te anaMta sasa = zAzvata (nitya) sAsaNa = azAzvata liTuM = daSTine vavadara = vyavahAra. bhAvArtha :- A caturdazarajvAtmaka athavA Sa dravyAtmaka loka anAdi anaMta che, A pramANe jANIne vivekI puruSa A loka ekAMta nitya che athavA ekAMta anitya che; A prakAranI ekAMta daSTi na rAkhe |rA. ekAMta nitya tathA ekAMta anitya, A baMne sthAnathI vyavahAra thato nathI, tethI A baMne ekAMta pakSono svIkAra karavo, te anAcAra rUpa che, tema jANavuM joIe II samucchijjihiMti satthAro, savve pANA aNelisA / gaMThigA vA bhavissaMti, sAsayaM ti ya No vae // eehiM dohi ThANehiM, vavahAro Na vijjai / eehiM dohiM ThANehiM, aNAyAraM tu jANae // zabdArtha :- sachinnidhati = ucchinna-nAza thaze.satthA = prazAstA, sarvajJa tIrthakara anika anIdaza, asamAna, naMdi = graMthika, karmabaMdhanathI yukta. bhAvArthaH- (1) zAsanapravartaka tIrthakara vicchedane prApta thaze. (2) sarva jIvo paraspara eka samAna nathI. (3) sarva jIvo karmagraMthithI baddha raheze.(4) tIrthakara sadaiva zAzvata raheze. (5) sarva jIvo sadA ekarUpa raheze. (6) sarva jIvo kALakramathI mokSa prApta karaze, ityAdi ekAMta vacana bolavA na joIe jo A baMne ekAMta vacanothI vyavahAra thato nathI. A baMne ekAMta vacano anAcAra rUpa che, tema jANavuM joIe pI. je kei khuGagA pANA, aduvA saMti mahAlayA / sarisaM tehiM veraM ti, asarisaM ti ya No vae / eehiM dohiM ThANehiM, vavahAro Na vijjai / eehiM dohiM ThANehiM, aNAyAraM tu jANae / zabdArtha - ku = kSudra(nAnA) mAyA = mahAkAyavALA sArasaM = samAna arisaM = asamAna vera = vera thAya che. bhAvArtha- A saMsAramAM ekedriya Adi kSudra prANI athavA hAthI, UMTa, manuSya Adi mahAkAya prANIo che, A baMne prakAranA prANIonI hiMsAthI, baMnenI sAthe samAna ja vera thAya che athavA samAna vera thatuM nathI A pramANe ekAMta vacana bolavA na joIe IINA A baMne ekAMta vacanothI vyavahAra thato nathI. A baMne ekAMta vacano anAcAra rUpa che, tema jANavuM joIe ill. ahAkaDAI bhuMjaMti, aNNamaNNe sakammuNA / uvalitte ti jANijjA, aNuvalitte tti vA puNo //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-5: AcArata [ 139] eehiM dohiM ThANehiM, vavahAro Na vijjai / eehiM dohi ThANehiM, aNAyAraM tu jANae // zabdArtha :- DADuM = AdhAkarmI AhArAdi gati = khAya che, sevana kare che aUAmavche = paraspara savAre = upalipta anuvatine = upalipta thatA nathI. bhAvArtha :- je sAdhu paraspara maLIne AdhAkarmadoSa yukta AhArAdino upabhoga kare che, te sarve pApa karmathI lipta thAya che athavA lipta thatA nathI, A pramANe ekAMta vacano bolavA na joIe to A baMne ekAMta vacanothI vyavahAra thato nathI. A baMne ekAMta vacano anAcAra rUpa che, tema jANavuM joIe lA. jamidaM orAlamAhAraM, kammagaM ca taheva ya / 10 savvattha vIriyaM atthi, Natthi savvattha vIriyaM / / 10 / / eehiM dohiM ThANehiM, vavahAro Na vijjai / 11 eehiM dohiM ThANehiM, aNAyAraM tu jANae / / 11 // zabdArtha:- gorId = audArika mAharaM = AhAraka mai = kAzmaNazarIra variya = vIryazakti. bhAvArtha :- je A pratyakSa joI zakAya che, tevuM audArika zarIra, AhAraka zarIra, kArmaNa zarIra ane upalakSaNathI vaikriya ane taijasa zarIra, A pAMceya zarIra ekAMte bhinna nathI athavA sarvathA bhinna ja che, badhA padArthomAM badhA padArthonI zakti vidyamAna che athavA badhA padArthomAM badhAnI zakti nathI. AvA ekAMtavacana bolavA na joIe 17ll A baMne ekAMta vacanothI vyavahAra thato nathI. A baMne ekAMta vacano anAcAra rUpa che, tema jANavuM joIe /11/l. vivecana : prastuta gAthAo dvArA zAstrakAre jJAna, darzana, cAritra saMbaMdhI ekAMta daSTikoNa rU5 anAcAranuM kathana karIne teno viveka karavAno upadeza Apyo che. aTyAnaM:- anAcAra. AcaravA yogya na hoya, tevA kRtyo anAcAra kahevAya che. anAcArano zabdArtha samyakacAritrathI saMbaMdhita che, paraMtu teno bhAvArtha samyajJAna, samyagdarzana ane samyakucAritra, te ratnatrayIthI saMbaMdhita che. sAdhakone mATe viparIta zraddhA, viparIta bodha ane viparIta AcaraNa, A traNeya anAcArarUpa che. anAcAranuM mULabhUta kAraNa ekAMta daSTikoNa che. jaina darzana anekAMta daSTikoNane svIkAre che. koI paNa padArthonuM aneka daSTithI avalokana karatAM tenuM vAstavika darzana thAya che, ekAMta daSTithI vAstavika darzana thatuM nathI. ekAMta daSTikoNathI ja jJAna darzana ane cAritramAM viparItatA Ave che, tethI prastutamAM sUtrakAre vividha prakAranA ekAMta daSTikoNane anAcAra rUpa kahIne tenA tyAganuM kathana karyuM che. (1) nitya-anityaH- loka ekAMte nitya che athavA ekAMte anitya che te anAcAra vacana che. jyAM cha dravyo sthita che tene loka kahe che. te chae dravyo, dravyanI apekSAe nitya ane paryAyanI apekSAe anitya che. pratyeka vastumAM dhruva ane adhruva, A be aMza che. dhruva aMza haMmezAM nitya rahe che, adhruva aMzamAM utpAda
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI cagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) ane vyaya thAya che. A rIte koI paNa vastumAM potAnuM mULabhUta svarUpa choDayA vinA satata utpatti ane vinAza thayA ja kare che, jema ke- AtmA dravyanI apekSAe nitya che ane tenI manuSya, tiryaMcAdibhinna-bhinna avasthAo badalAyA kare che. A rIte pratyeka padArtha nitya paNa che ane anitya paNa che. 10 sAMkhya tathA naiyAyiko lokane ekAMte nitya ane bauddho ekAMte anitya-kSaNika kahe che. loka ekAMte nitya hoya, to temAM koI paNa prakAranuM parivartana thaI zakatuM nathI ane ekAMta anitya-kSaNika hoya, temAM dhruva aMza na hoya to karma, punarjanma, baMdha, mokSa vagere siddhAMto ghaTita thatA nathI. lokane ekAMte nitya ke anitya kahevAthI laukika ke lokottara, A loka saMbaMdhI ke paraloka saMbaMdhI pravRtti-nivRtti rUpa vyavahAra thato nathI. baMne ekAMta vacana satya na hovAthI anAcAra che. (2) tIrthaMkara viccheda--aviccheda H- sarva tIrthaMkarono viccheda thaze athavA thaze nahIM, A pramANe ekAMta vacana kahevuM, te anAcAra che. eka tIrthaMkaranuM AyuSya pUrNa thatAM te siddha thAya che arthAt tenA tIrthaMkarapaNAno viccheda thAya che, te bharata--airavatakSetranI apekSAe samajavuM joIe ane mahAvidehakSetramAM eka tIrthaMkara nirvANa pAme tyAM anya tIrthaMkara kevaLajJAnane prApta kare che. A rIte tyAM pravAhanI apekSAe tIrthaMkaro zAzvata che, mahAvideha kSetramAM tIrthaMkarono viccheda kadApi thato nathI. A rIte eka tIrthaMkaranI apekSAe nIrthaMkarono viccheda thAya che ane aneka tIrthaMkaronI apekSAe teno viccheda thato nathI. A prakAranuM anekAMta vacana yathArtha che. (3) bhavI jIva nAza--anAza H- sarva bhavI jIvono nAza thaze athavA ghaze nahIM, A pramANe ekAMta vacana kahevuM, te anAcAra che. mokSagamanane yogya jIvone bhavI kahe che. bhavI jIva ratnatrayInI sAdhanA dvArA mokSagatine pAme che. tyAre tenA bhavIpaNAno nAza thAya che, kAraNa ke siddha thayelo jIva nobhavI noabhavI kahevAya che. bhavI jIvo anaMta che. bhUtakAlamAM anaMta bhavI jIvo mokSe gayA che ane bhaviSyakAlamAM anaMta bhavI jIvo mokSe jaze, tema chatAM bhavI jIvo anaMta hovAthI teno aMta kadApi thato nathI. A lokamAM bhavI ane abhavI baMne prakAranA jIvo zAzvata che. loka kyAreya bhavI ke abhavI jIvothI rahita thato nathI. (4) jIvonI samAnatA--asamAnatA :- sarva jIvo eka samAna che athavA sarva jIvo asamAna che. A kathana paNa ekAMtika hovAthI yadhArtha nathI. sarva jIvo caitanya lakSaNanI apekSAe eka samAna che. naraka-nigodanA jIvothI laIne sarve saMsArI ane siddha jIvonuM Atmatattva eka samAna che, paraMtu pratyeka jIvonI vartamAna paristhiti eka samAna nathI. karmanI apekSAe tathA gati, jAti Adi apekSAe saMsArI jIvonI vibhinnatA pratyakSa joI zakAya che. te-te jIvonA karma pramANe tenI avasthAomAM parivartana thayA ja kare che. eka jIvanI avasthAo paNa parivartana pAme che. A rIte sarva jIvo caitanyanI apekSAe samAna che ane manuSyAdi gati, ekendriyAdi jAtinI apekSAe asamAna che. (5) jIva karma sahita-karma rahita :- sarva jIvo haMmezA sakarmaka raheze athavA sarva jIvo akarmaka thaI jaze. A kadhana paNa ekAMtika hovAthI yathArtha nathI.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-5: AcArata [ 141 ] anaMta jIvo anAdikAlathI sakarmaka ja hoya che, paraMtu keTalAka jIvomAM akarmaka thavAnI yogyatA hoya che. tevA bhavI jIvo samyaka puruSArtha dvArA sakarmaka avasthAmAMthI akarmaka avasthAne prApta kare che. abhavI jIvomAM akarmaka thavAnI yogyatA nathI, tethI te jIvo haMmezAM sakarmaka ja rahe che. tevA jIvo paNa anaMta che. anaMta abhavI jIvo haMmezAM sakarmaka ja rahe che. anaMta bhavI jIvoe puruSArtha dvArA sakarmaka avasthAmAMthI akarmaka avasthAne prApta karI che ane anaMta bhavI jIvo sakarmakapaNe saMsAramAM paribhramaNa karI rahyA che. tethI sarva jIvo haMmezAM sakarmaka ja raheze tema paNa nathI ane anaMta kAle sarva jIvo akarmaka thaI jaze tema paNa nathI. sakarmaka ane akarmaka baMne prakAranA jIvo zAzvata che. A rIte tIrthakaro, bhavI jIvo, sarva jIvanI samAnatA ane jIvonA viSayamAM koI paNa prakAranuM ekAMtika vacana anAcAra rUpa che, tethI sAdhue tevA vacana prayogano tyAga karavo joIe. () vairAnabaMdha samAna-asamAna - nAnA athavA moTA jIvonI hiMsAmAM samAna vairano baMdha thAya che athavA samAna vairano baMdha thato ja nathI. A prakAranA vacana, anAcAra vacana che. prANIo moTA zarIravALA hoya, to tenI hiMsAthI adhika karmabaMdha thAya ane nAnA zarIravALA hoya, to tenI hiMsAthI karmabaMdha alpa thAya, A kathana yathArtha nathI. karmabaMdhanI nyUnAdhikatAno AdhAra prANIonA pariNAma para che. prANIonA tIvrabhAva, maMdabhAva, mahAvIryatA, alpavIryatA vagerethI karmabaMdhajanita verabaMdhamAM bhinnatA thAya che. verabaMdhano AdhAra hiMsA ane hiMsAnA bhAvonI tIvratA-maMdatA che. jIvonI saMkhyA athavA jIvonA zarIranI sthUlatA ke sUkSmatA verabhAvanI samAnatA-asamAnatAnuM mukhya kAraNa thatuM nathI, ghAtaka prANIonA bhAvonI apekSAthI vera baMdhamAM samAnatA athavA asamAnatA thAya che. (7) AdhAkarmI sevanathI karmabaMdha abaMdha:- AdhAkarmI AhArAdinuM sevana karanAra pApakarmathI lipta thAya che athavA pApakarmathI lipta thatA nathI. A prakAranA vacana, anAcAra vacana che. sAdhunA uddezathI taiyAra thayelA bhojana, vastra, pAtra, makAnAdi AdhAkarma doSathI dUSita che. sAdhune mATe AdhAkarmI doSathI dUSita AhArAdi sarvathA varyu che. zrI dazavaikAlika sUtra, AcArAMga sUtra, sUyagaDAMga sUtra, bhagavatI sUtra, prazna vyAkaraNa sUtra Adi aneka Agama sUtromAM sAdhune AdhAkarmI AhArAdi grahaNa karavAno niSedha darzAvyo che. AdhAkarmI AhArAdi taiyAra karavAmAM cha kAya jIvono AraMbha-samAraMbha thAya che, tethI tenuM sevana sAdhu mATe sarvathA tyAjya che. tema chatAM AdhAkarmI AhAranuM sevana karanAra be sAdhuonI vRttimAM, paristhitimAM bhinnatA hoya che. tethI tenA saMbaMdhI karmabaMdhamAM paNa bhinnatA thAya che. jene chAstha sAdhu jANI zakatA nathI. tethI teonA karmabaMdha saMbaMdhI ekAMta vacana prayoga karavo yogya nathI kAraNa ke karmabaMdhamAM, pravRtti karatAM AzayanI(bhAvanI), mukhyatA hoya che. mATe pravRttinA AdhAre koInA vyaktigata karmabaMdha viSayaka nirNaya Apavo te ekAMta vacana hovAthI anAcAra rUpa che. | zrI bhagavatI sUtra, zataka-1, uddezaka-9mAM AdhAkarmI AhAranuM sevana karanAra mATe dIrghakAlIna saMsAra paribhramaNanuM nirUpaNa che. AdhAkarmI AhAranuM sevana karmabaMdhanuM kAraNa che, te eka siddhAMta che. prastuta prasaMgamAM jinezvara kathita koI paNa siddhAMtanA kathanano niSedha nathI, paraMtu koI cokkasa vyaktinA karmabaMdha viSayaka nirNaya Apavo, te chadmastho mATe anAcArarUpa che.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) (8) zarIranI bhinnatA-abhinnatA :- audArika Adi zarIro sarvathA bhinna che athavA abhinna che, A prakAranuM vacana, anAcAra vacana che. 142 audArika Adi pAMca zarIranAM kAraNo tathA lANAdimAM bheda hovAthI temAM ekAMta abheda nathI, jema ke audArika zarIra udAra puddagalothI banyuM che. temAM hADamAMsa Adi hoya che. kAmaNa zarIra, kArpaNa vargaNAnA pudgalothI tathA taijasa zarIra, taijasa vargaNAnA pudgalothI banyuM che. taijasa-kAryaNa zarIra sUkSma che. A rIte tenA kAraNomAM ane lakSaNomAM bhinnatA hovAthI te ekAMte abhinna nathI, tema chatAM badhAM zarIro sAmAnya rIte pudgala paramANuothI nirmita che, tethI temAM sarvathA bheda mAnavo, te paNa ucita nathI. kyAreka audArika, taijasa kArmA, A traNe zarIra eka svarUpa banIne sAthe rahe che. kyAreka audArika zarIra kalevaranI apekSAe taijasa-kArpaNa vinA paNa rahe che ane jIvanI vigrahagatimAM taijasa-kArmaNa zarIra audArika zarIra vinA ja rahe che. A rIte pAMce zarIra kyAreka bhinna ane kyAreka abhinna baMne rIte anubhavAya che. mATe anekAMta daSTithI A zarIromAM kaEcat bheda ane kaEcat abheda mAnavo, te ja vyAvahArika rAjamArga che. (9) savIrya--avIrya :- sarva padArthomAM sarva zakti vidyamAna che athavA nathI tevuM ekAMta vacana anAcAra vacana che. sAMkhyamatAnusAra jagatanA sarva padArtho prakRtijanya che, prakRti ja samasta padArthonuM kAraNa che. prakRti eka hovAthI sarva padArtho sarvAtmaka che ane sarva padArthomAM sarva zakti vidyAmAna che. sAMkhyamatAnuyAyInuM uparokta kathana saMgata nathI, kAraNa ke sarva padArtho pota-potAnA svarUpamAM sthita che, padArthonI zakti paNa paraspara vilakSaNa che. padArthonI vibhinnatA pratyakSa siddha che. jagatanA jIvomAM paNa sukha-duHkha, janma-maraNa, surUpa-kurupa Adi aneka prakAre vividhatA joI zakAya che. tethI 'sarva padArtho sarvAtmaka che ane sarva padArthomAM sarva padArthonI zakti vidyamAna che' A prakAranuM ekAMta vacana mithyA che. sarva padArtha sat dharmanI apekSAe samAna che. sarva padArthomAM astitva, vastutva, prameyatva Adi sAmAnya guNo eka samAna che ane pratyeka padArtha anaMta guNAtmaka che. tethI jagatanA jaDa ane caitanyavaMta padArtho vizeSa guNonI apekSAe asamAna paNa che. saMkSepamAM koI paNa viSayamAM ekAMta daSTikoNathI ke ekAMta vacana prayogathI vAstavikatAnuM darzana thatuM nathI, paraMtu anaitika daSTikoNathI ke anekAMtika vacana prayogathI ja vAstavikatAnuM darzana thAya che. tethI prastutamAM ekAMta vacanane anAcAra rUpe sUcita karIne tenA tyAgano saMdeza Apyo che. loka aloka saMbaMdhI AstikatA : " Natthi loe aloe vA NevaM saNNaM Nivesae / atthi loe aloe vA, evaM saNNaM Nivesae // | 12| zabdArtha :- sabja = saMjJA, jJAna khivelaN = rAkhe. bhAvArtha :- loka nathI athavA aloka nathI, tevI saMjJA-buddhi na rAkhavI joIe. loka paNa che ane aloka paNa che, tevI buddhi rAkhavI joIe.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-5: AcArakSata 143 | vivecanaH prastuta gAthAomAM nAstikatAno niSedha karIne AstikatAnuM vidhAna karavAmAM AvyuM che. AstikatA ja AcAra che ane nAstikatA anAcAra che. tethI sAdhake keTalAka viSayo saMbaMdhI nAstikatAno tyAga karI tenA svataMtra astitvane svIkArI, tenA para zraddhA rAkhavI joIe. je A padArthanA svataMtra astitvane svIkAratA nathI, te nAstika che ane jainadharmanI paribhASAmAM te mithyAtvI kahevAya che. prastutamAM tevI mithyA mAnyatAno svIkAra karanAra puruSane darzanAcArathI rahita hovAthI anAcAra sevI kahyA che. sUtrakAre kramazaH paMdara mithyA mAnyatAnuM kathana karIne tenuM nirAkaraNa karyuM che. sarvazunyatAvAdI loka ane aloka baMnenuM astitva svIkAratA nathI. teonA matAnusAra svapna, indrajALa ane mAyAmAM pratIta thanArA padArthonI jema loka ane aloka badhuM mithyA che. temano A siddhAMta bhrAMtimUlaka hovAthI yukti saMgata nathI. pratyakSa dazyamAna cauda raju parimANa, Sa dravyAtmaka lokanuM astitva svataH siddha che ane jyAM dharmAstikAya Adi Sadravya nathI, kevaLa AkAza che, te alokanuM astitva paNa anumAna ane Agama pramANathI siddha che. jIva-ajIva saMbaMdhI AstikatA : Natthi jIvA ajIvA vA, NevaM saNaM Nivesae / ___atthi jIvA ajIvA vA, evaM saNaM Nivesae // bhAvArthaH- jIva ane ajIva padArtho nathI, evI saMjJA na rAkhavI joIe, paraMtu jIva ane ajIva padArtho che evI saMjJA(buddhi) rAkhavI joIe. vivecana :- paMcamahAbhUtavAdI jIva (AtmA)nuM pRtha astitvamAnatA nathI. teonA matAnusAra pRthvI, pANI agni, vAyu ane AkAza, A pAMca mahAbhUta jyAre zarIrAkAre pariNata thAya tyAre temAM caitanya utpanna thAya che ane pAMca mahAbhUtanA vinAzathI caitanya tattvano paNa nAza thAya che. AtmA nAmano koI svataMtra padArtha nathI. advaitavAdI(vedAMtI) ajIvanuM pRthaka astitva mAnatA nathI, teonA matAnusAra- AkhuM jagata brahma rUpa che, cetana-acetana sarva padArtho brahmarUpa che, te sarva brahmanA kArya che. brahmathI bhinna jIva-ajIva padArthane mAnavA te bhrama che. uparokta baMne mata pramANa viruddha che. jainadarzananA matAnusAra upayoga lakSaNavALA jIvanuM svataMtra astitva pratyakSa, anumAna, Agama Adi pramANothI siddha che, te anAdi che ane te paMcamahAbhUtanuM kArya nathI, jaDa paMcamahAbhUtothI caitanyanI utpatti saMbhava nathI. te ja rIte ajIva dravyanuM paNa svataMtra astitva pratyakSAdi pramANothI siddha che, jo jIvAdi padArtho eka AtmA(brahma)thI utpanna thayA hota to temAM paraspara samAnatA hoya, saMsAramAM AtmA eka ja hoya, to koI sukhI, koI duHkhI, koI baddha, koI mukta Adi vibhinna avasthAo daSTigocara na thAya. eka jIvanAM sukhathI samasta jIva sukhI ane ekanA duHkhe sarva
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 144 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). jIvo duHkhI thaI jAya, paraMtu A prakAre thatuM nathI. tethI pratyeka jIvanuM pRthaka pRthaastitva ane dharmAstikAyAdi ajIva dravyanuM svataMtra astitva mAnavuM te ja yukti saMgata che. dharma-adharma saMbaMdhI AstikatA : Natthi dhamme adhamme vA, NevaM saNNaM Nivesae / 14 atthi dhamme adhamme vA, evaM saNaM nivesae // bhAvArtha:- dharma-adharma nathI evI mAnyatA na rAkhavI joIe, paraMtu dharma paNa che ane adharma paNa che, evI mAnyatA rAkhavI joIe. vivecana : samyajJAna, darzana, cAritra te AtmAnA guNo che, tethI te dharma kahevAya che. tenAthI viparIta mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yoga te AtmAnA vaibhAvika pariNAmo athavA azuddha guNo che ane te zuddha dharmanA virodhI che, tethI te adharma kahevAya che. dharma ane adharmanA kAraNe saMsArI jIvonA karmabaMdhamAM bhinnatA ane tenAthI ja saMsAranI vicitratA pratIta thAya che, tethI dharma ane adharma, A baMnenAM svataMtra astitvano svIkAra karavo joIe. uparyukta kathana satya hovA chatAM paNa keTalAka dArzaniko kALa, svabhAva, niyati athavA Izvara Adine ja jagatanI vicitratAonAM kAraNa mAnIne dharma,adharmanAM svataMtra astitvane svIkAratA nathI, paraMtu dharma-adharmane svIkAryA vinA vyaktiomAM vibhinnatAo thaI zaktI nathI, tethI jIvonI vibhinnatAnA kAraNabhUta karmano ane zubhAzubha karmabaMdhanA kAraNabhUta dharma-adharmano svIkAra karavo, te yuktisaMgata che. baMdha-mokSa saMbaMdhI AstikatA :- Natthi baMdhe va mokkhe vA, NevaM saNNaM Nivesae / atthi baMdhe va mokkhe vA, evaM saNNa Nivesae // bhAvArtha-baMdha ane mokSa nathI e pramANe na mAnavuM joIe paraMtu baMdha ane mokSa che, evI zraddhA rAkhavI joIe. vivecana : karmapudgalano jIva sAthe dUdha pANInI jema saMbaMdha thavo, te baMdha che ane samasta karmono kSaya thavo arthAt AtmAthI karmonuM sarvathA pRthak thavuM te mokSa che. baMdha ane mokSanuM astitva pratyakSAdi pramANathI siddha thAya che. A baMnenA astitva para azraddhAno bhAva, vyaktine niraMkuzapaNe pApAcAra ke anAcAranuM sevana karAve che. keTalAka sAMkhyAdi dArzaniko AtmAno baMdha ane mokSa mAnatA nathI. teonA matAnusAra AtmA arUpI che ane karmapudgala rUpI che. arUpI AtmAnI sAthe rUpI karmapudgalono baMdha thato nathI ane AtmA baddha thaI zakato na hovAthI mokSanI vAta nirarthaka banI jAya che. baMdhanA abhAvamAM mokSa paNa asaMbhavita thAya che. vastutaH uparokta mAnyatA yathArtha nathI. AtmAmAM madha Adi padArthanA sevanathI thatI vikRti spaSTa joI zakAya che. saMsArI AtmA ekAMte arUpI nathI, te kathaMcit rUpI che, tethI teno karma pudgalonI sAthe saMbaMdha thAya che. jeno baMdha thAya che teno eka divasa mokSa paNa saMbhave che. saMkSepamAM baMdhanuM astitva na
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-5: AcArakSata . [ 145 ] mAnavAthI saMsArI vyaktino saMyama-tapano puruSArtha vyartha thAya ane mokSa na mAnavAthI sAdhya athavA aMtima lakSyanI dizAmAM puruSArtha thato nathI, tethI baMnenuM astitva mAnavuM anivArya che. puNya-pApa saMbaMdhI AstikatA :1 Natthi puNNe va pAve vA, NevaM saNaM Nivesae / atthi puNNe va pAve vA, esa saNNaM Nivesae / bhAvArtha:- puNya ane pApa nathI evI buddhi rAkhavI na joIe paraMtu puNya paNa che ane pApa paNa che, evI buddhi rAkhavI joIe. vivecana - zubhakarma puNya che ane azubhakarma pApa che. A baMne tattvonA pRthaka pRthaka svataMtra astitva che. keTalAka anyatIrthiko kahe che ke A jagatamAM puNya nAmanuM koI tattva nathI, ekamAtra pApa ja che. pApa ochAM thavAthI sukha utpanna thAya che ane pApa vadhI javAthI duHkha utpanna thAya che. keTalAka dArzaniko kahe che - jagatamAM pApa nAmano koI padArtha nathI, ekamAtra puNya ja che. puNya ghaTI jAya tyAre duHkhotpatti ane puNya vadhI jAya tyAre sukhotpatti thAya che. keTalAka dArzaniko kahe che - puNya ane pApa baMne ya padArtha mithyA che, kema ke jagatanI vicitratA niyati, svabhAva AdinA kAraNe thAya che. vAstavika rIte vicAratAM zubhAzubha karmonA paripAka svarUpa puNya ane pApa baMne svataMtra tattvo che. ekanuM astitva svIkAratAM bIjAno sahaja svIkAra thaI jAya che. jo jagatanI vicitratA niyati ke svabhAvathI ja thatI hoya to satkAryamAM pravRtti ane duSkRtyothI nivRtti mATe upadezAdi vyartha jAya, paraMtu A pramANe thatuM nathI, tethI puNya ane pApa baMnenuM svataMtra astitva mAnavuM, te ja yathocita che. Azrava-saMvara saMbaMdhI AstikatA:km Natthi Asave saMvare vA, NevaM saNNaM Nivesae / atthi Asave saMvare vA, evaM saNNaM Nivesae // bhAvArtha:- Azrava ane saMvara nathI evI zraddhA na rAkhavI joIe, paraMtu Azrava paNa che ane saMvara paNa che, evI zraddhA rAkhavI joIe. vivecana : jenA dvArA AtmAmAM karmanuM Agamana thAya te Azrava. baMdhanA kAraNa rUpa prANAtipAta Adi pApapravRtti Azrava che ane te Azravano nirodha karavo te saMvara che. A baMne tattva avayaMbhAvI ane zAstrasaMmata che. keTalAka dArzaniko Azrava ane saMvara baMnene mithyA mAne che. teono tarka che ke Azrava AtmAthI bhinna hoya to ghaTapaTAdi padArthanI jema Azrava karma baMdhanuM kAraNa thaI zake nahIM ane jo te AtmAthI
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 ] | zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) | abhinna hoya to muktAtmAmAM paNa tenI sattA mAnavI paDaze, paraMtu te yogya nathI, tethI AzravanI kalpanA mithyA che ane te Azrava na hoya, to tenA nirodharUpa saMvara paNa mAnI zakAya nahIM. uparokta mAnyatA yuktisaMgata nathI. AzravanuM astitva na mAnavAthI sAMsArika jIvonI vicitratA siddha thaI zakatI nathI ane saMvara na mAnavAthI karmono nirodha ghaTita thaI zakato nathI, tethI baMnenuM astitva mAnavuM ja ucita che. Azrava saMsArI AtmAthI sarvathA bhinna ke sarvathA abhinna nathI. Azrava ane saMvara baMnene saMsArI AtmAthI kathaMcit bhinna, kathaMcit abhinna mAnavA te ja nyAyasaMgata che. vedanA-nirjarA saMbaMdhI AstikatA :ka patthi veyaNA NijjarA vA, NevaM saNaM Nivesae / atthi veyaNA NijjarA vA, evaM saNNaM Nivesae // bhAvArtha:- vedanA ane nirjarA nathI, evI buddhi rAkhavI na joIe paraMtu vedanA ane nirjarA che, evI buddhi rAkhavI joIe. vivecana : karmanuM phaLa bhogavavuM te 'vedanA che ane karmonuM AtmapradezothI chUTI javuM te "nirjarA che. keTalAka dArzanikonA matAnusAra vedanA ane nirjarA A baMne padArtha nathI, kAraNa ke ajJAnI puruSa aneka koTi varSomAM je karmono kSaya kare che, tene jJAnI puruSa eka ucchavAsa mAtramAM kSaya kare che. A siddhAMtAnusAra seMkaDo sAgaropama kALamAM bhogavavA yogya karmo bhogavyA vinA aMtarmuhUrtamAM kSaya thaI jAya che, tethI siddha thAya che ke baddhakarmonuM vedana kramazaH thatuM nathI. A rIte vedanA nAmanA koI tattvane mAnavAnI AvazyaktA nathI ane jo vedanAno abhAva siddha thAya, to nirjarAno abhAva, svataH siddha thAya che. anekAMtavAdI jaina darzananA siddhAMta anusAra keTalAka karmo pradezodayathI bhogavAIne kharI jAya che ane keTalAka karmo vipAkodayathI bhogavAIne nAza pAme che. je karmo pradezodayathI bhogavAya che tenuM pragaTa vedana thatuM nathI ane vipAkodayathI bhogavAtAM karmonuM pragaTa vedanA thAya che. karmonuM vedana pragaTa ke apragaTa paNe thAya, paraMtu pUrvakRta karmone bhogavyA vinA koI paNa jIvano mokSa thato nathI. A rIte vedanAnuM astitva siddha hovAthI nirjarAnuM astitva svataH siddha thaI jAya che. kriyA-akriyA saMbaMdhI AstikatA :1 Natthi kiriyA akiriyA vA, NevaM saNaM Nivesae / asthi kiriyA akiriyA vA, evaM saNaM Nivesae // bhAvArtha:- kriyA ane akriyA nathI evI saMjJA na rAkhavI joIe, paraMtu kriyA paNa che ane akriyA paNa che, evI saMjJA rAkhavI joIe. vivecana : - cAlavuM, pharavuM Adi kriyA che ane kriyAno abhAva te akriyA che. mana, vacana, kAyA saMbaMdhI sarva pravRttio kriyA che, yoganirodhanI avasthA akriyA che.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-5: AcArakSata 147 ] 20 (2) sAMkhyamatavAdI AtmAne AkAza samAna vyApaka mAnIne temAM kriyAnuM astitva mAnatA nathI. teo AtmA-puruSane niSkriya kahe che. bauddho samasta padArthone kSaNika mAne che tethI teo padArthamAM utpatti sivAya anya koI kriyA svIkAratA nathI. AtmAmAM kriyAno sarvathA abhAva mAnavAthI baMdha-mokSanI vyavasthA thaI zaktI nathI. temaja AtmA sukha-duHkhano bhoktA banI zakato ja nathI. te ja rIte AtmA kSaNika hovAthI temAM utpatti sivAyanI kriyA thatI, nathI te kathana paNa yogya nathI kAraNa ke padArthomAM utpatti sivAyanI kriyAo pratyakSa pratIta thAya che. A rIte kriyA ane akriyA, baMnenuM svataMtra astitva che. sayogI avasthAmAM AtmA sakriya che. ayogI avasthAmAM AtmA akriya banI jAya che. krodhAdi cAra kaSAyo saMbaMdhI AstikatA: tthi kohe va mANe vA, NevaM saNNaM Nivesae / atthi kohe va mANe vA, evaM saNNaM Nivesae / bhAvArtha:- krodha ane mAna nathI evI mAnyatA na rAkhavI joIe, krodha paNa che ane mAna paNa che, evI mAnyatA rAkhavI joIe. Natthi mAyA va lobhe vA, NevaM saNNaM Nivesae / atthi mAyA va lobhe vA, evaM saNNaM Nivesae / bhAvArtha- mAyA ane lobha nathI, A prakAranI mAnyatA na rAkhavI joIe, mAyA paNa che ane lobha paNa che, evI mAnyatA rAkhavI joIe. vivecana : potAnA athavA bIjAnA para aprIti karavI krodha che, garva karavo mAna che, kapaTa karavuM mAyA che ane tRSNA rAkhavI tene lobha kahe che. cAre ya kaSAyonuM astitva pratyakSAdi pramANothI siddha che. dasamA guNasthAna sudhI jIva sakaSAyI che tyAra pachI AtmA kaSAyarahita akaSAyI banI jAya che. rAga-dveSa saMbaMdhI AstikatA :22 / Natthi pejje va dose vA, NevaM saNNaM Nivesae / atthi pejje va dose vA, evaM saNNaM Nivesae // bhAvArtha:- rAga ane dveSa nathI evI buddhi rAkhavI na joIe, paraMtu rAga paNa che ane dveSa paNa che, evI buddhi rAkhavI joIe. vivecana : potAnAM dhana, strI, putra, Adi padArtho prati prIti, Asaktino bhAva thavo te rAga che ane iSTa
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 148 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) | vastune hAni pahoMcADanAra vyakti pratye cittamAM aprIti, dhRNA thavI, te dveSa che. keTalAka lokonA mate mAyA tathA lobhamAM rAga ane krodha tathA mAnamAM dveSa aMtargata thaI jAya che, tethI rAga athavA kreSane alaga padArtha mAnavAnI AvazyaktA nathI, paraMtu A mAnyatA ekAMtataH satya nathI. samudAya(avayavI) potAnA avayavothI kathaMcit bhinna tathA kathaMcit abhinna hoya che. te apekSAe rAga ane dveSa cAre kaSAyathI bhAvanI daSTie abhinna paNa che ane bhinna svarUpI hovAthI bhinna paNa che. cAtugartika saMsAra saMbaMdhI AstikatA :23 patthi cAurate saMsAre, NevaM saNaM Nivesae / atthi cAurate saMsAre, evaM saNaM Nivesae / / 23 / / bhAvArtha:- cAra gativALo saMsAra nathI, evI zraddhA rAkhavI na joIe, paraMtu cAturgatika saMsAra pratyakSa siddha che, evI zraddhA rAkhavI joIe. vivecana : naraka, tiryaMca, manuSya ane deva, A cAra gatio che. jIva sva karmAnusAra A cAre ya gatiomAM janma-maraNa rUpe saMsaraNa-paribhramaNa karato rahe che, A cAturgatika saMsAra che. jo cAturgatika saMsAra mAnavAmAM na Ave to zubhAzubha karma-phaLa bhogavavAnI vyavasthA thaI zakatI nathI, tethI cAra gatiyukta saMsAra mAnavo anivArya che. keTalAka lokonA matAnusAra A jagatamAM manuSya ane tiryaca, A be ja prakAranA prANIo daSTigocara thAya che, deva ane nArakI dekhAtA nathI, tethI saMsAra be ja gativALo che. A be gatimAM karmAnusAra ja sukha-duHkhanI nyUnAdhikkA thAya che. A mAnyatA, anumAna ane Agama pramANothI khaMDita thAya che. nArakI ane deva chadmasthone pratyakSa pratIta thatA nathI, paraMtu anumAna ane Agama pramANathI A baMne gatinI siddhi thAya che. deva utkRSTa puNyaphaLanA bhoktA ane nArakI utkRSTa pApaphaLanA bhoktA che. A rIte cAre ya gationuM astitva siddha thavAthI cAturgatika saMsAra sahaja rIte siddha thaI jAya che. deva-devI saMbaMdhI AstikatA:24 patthi devo va devI vA, NevaM saNaM Nivesae / atthi devo va devI vA, evaM saNaM Nivesae // bhAvArtha:- devI ane deva nathI evI mAnyatA rAkhavI nahIM ane deva-devI che evI mAnyatA rAkhavI. vivecana : cAturgatika saMsAramAM devagatinI siddhi thavAthI devo ane devIonuM paNa prathaku astitva siddha thaI jAya che. to paNa keTalAka matavAdI manuSyonI aMtargata ja rAjA, cakravartI athavA dhanapati Adi puNyazALI puruSone deva ane puNyazALI strIone devI mAne che athavA brAhmaNa ke vidvAnone deva ane viduSI strIone devI mAne che, pathaka devagatimAM utpanna deva athavA devIne mAnatA nathI. temanI A bhrAMta mAnyatAnuM nirAkaraNa karavA mATe zAstrakAre kahyuM che-deva ke devInuM pRthaka astitva mAnavuM joIe. bhavanapati, vyaMtara,
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana--5 H AcArazruta jyotiSka ane vaimAnika, A cAre ya prakAranA deva pRtha-pRthak nikAyanA hovA chatAM paNa devapadathI sarvanuM grahaNa thaI jAya che. jyotideva to pratyakSa che, zeSa deva ane devI paNa anumAna ane Agama pramANathI siddha che. siddhi-asiddhi saMbaMdhI AstikatA : 25 bhAvArtha :- siddhi athavA asiddhi rUpa saMsAra nathI, evI buddhi rAkhavI na joIe, paraMtu siddhi paNa che ane asiddhi--saMsAra paNa che, evI buddhi rAkhavI joIe. 26 Natthi siddhI asiddhI vA, jevaM saNNaM Nivesae / atthi siddhI asiddhI vA, evaM saNNaM Nivesa // Natthi siddhI NiyaM ThANaM, NevaM saNNaM Nivesae / atthi siddhI NiyaM ThANaM, evaM saNNaM Nivesae // 149 zabdArtha :- bichyuM - nija, potAnuM AkhuM = sthAna. bhAvArtha :- siddhi(mukti) jIvanuM nija sthAna nathI, evI khoTI mAnyatA na rAkhavI joIe, paraMtu siddhi jIvanuM nijasthAna che, evI mAnyatA rAkhavI joIe. vivecana : samasta karmono kSaya thaI jAya tyAre anaMtajJAna, darzana guNarUpa AtmasvarUpanI upalabdhi thavI te siddhi che, tene mokSa athavA mukti paNa kahe che. siddhithI je viparIta hoya te asiddhi che arthAt zuddhasvarUpanI upalabdhi na thavI, saMsAramAM paribhramaNa karavuM, te asiddhi saMsArarUpa che. asiddhi saMsAra to pratyakSa siddha che ane tethI tenA pratipakSa rUpa siddhi paNa satya che. dareka padArthonA pratipakSI padArtho avazya hoya che. samyajJAna, darzana, cAritra ane tapazcaraNarUpa mokSamArganI - ArAdhanA karavAthI samasta karmono kSaya thAya che ane jIvane siddhi prApta thAya che. anumAna, Agama Adi pramANothI tathA mahApuruSo dvArA siddhine mATe pravRtti thatI hovAthI siddha gati siddha thaI jAya che. keTalAka dArzanikonA matAnusAra siddhi nathI, kAraNa ke samagra loka jIvothI vyApta che. te jIvo je koI kriyA kare, temAM jIva hiMsA thAya che ane te rkisAno doSa sarva jIvone lAge che, tethI koI paNa sAdhaka hiMsAnA doSathI sarvathA nivRtta thaIne pUrNa ahiMsaka banI zakatA nathI. A rIte samasta doSa nivRtti ja zakya na hovAthI sarva karmakSaya rUpa siddhi nathI. uparokta mAnyatA yathArtha nathI, kAraNa ke pAMca samiti ane traNa gupti saMpanna sAdhu nirdoSa bhikSAthI jIvana nirvAha kare che, iryAsamitipUrvaka gamanAgamanAdi kriyA kare che, tenI sarva pravRttio upayogapUrvaka, ahiMsAnA lakSe thatI hovAthI te sAdhu pUrNa ahiMsaka ja kahevAya che. te samasta pApapravRttithI sarvathA nivRtta thaI gayA hoya che ane samyajJAna, darzana, cAritra ane tapanI ArAdhanAthI pUrvakRta karmono pUrNa rUpe kSaya karIne siddha thaI zake che. keTalAka darzAnikonA matAnusAra zuddha thayelo mukta jIva samasta loka vyApI bane che. mukta jIvane sthira thavA mATe koI nijasthAna nathI. A kathana pramANa viruddha che. mukta jIva AkAzanI jema vyApaka
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) hoya tema zakya nathI. AkAza lokAloka vyApI che ane alokamAM AkAzadravya sivAya anya koI paNa dravya nathI tevuM Agama pramANathI siddha che, tethI mukta jIva alokamAM hoya zake nahIM. mukta thayelo jIva potAnA UrdhvagatinA svabhAvathI dharmAstikAyanA nimittathI Urdhvagati kare che ane lokAMte pahoMcI jAya che. alokamAM dharmAstikAya na hovAthI tyAM mukta jIvanI gati thatI nathI. UrdhvalokamAM siddhazilAnI upara lokAMte 333 dhanuSa ane ura aMgula pramANanuM siddhakSetra che. tyAM mukta thayelA anaMta jIvo sthita che ane anaMtakAla sudhI tyAM ja rahe che, te jIvanuM nijasthAna che. sAdhu-asAdhu saMbaMdhI AstikatA :27 Natthi sAhU asAhU vA, NevaM saNNaM Nivesae / ___asthi sAhU asAhU vA, evaM saNNaM Nivesae // bhAvArtha - saMsAramAM koI sAdhu nathI ane asAdhu nathI, evI mAnyatA rAkhavI na joIe, sAdhu ane asAdhu bane che, evI zraddhA rAkhavI joIe. vivecana : - je sva-paranAhitane siddha kare che, prANAtipAta Adi 18 pApasthAnothI virata thaIne paMcamahAvratono svIkAra kare che, ratnatraya rUpa mokSamArganI ArAdhanA kare che, te sAdhu che. jenAmAM sAdhutA nathI, te asAdhu che. A jagatamAM sAdhu paNa che, asAdhu paNa che, ema mAnavuM joIe. keTalAka loko kahe che- ratnatrayanuM pUrNarUpe pAlana asaMbhava hovAthI jagatamAM koI sAdhu nathI ane sAdhu ja nathI, to tenA pratipakSI asAdhu paNa hoI zake nahIM. A mAnyatA ucita nathI. je sAdhaka haMmezAM yatanApUrvaka samasta pravRtti kare che, susaMyamI ane cAritravAna che, zAstrokta vidhithI zuddha nirdoSa AhAra kare che, tevA puruSo sAdhu che. sAdhu puruSathI kadAca koI paNa vrata-niyamamAM AMzika doSanuM sevana thaI jAya, teTalA mAtrathI te asAdhu thaI jatA nathI, te prAyazcittAdithI zuddha thaI zake che. A rIte sAdhunuM astitvasiddha hovAthI tenA pratipakSI asAdhunuM astitva paNa siddha thaI jAya che. kalyANa-pApa saMbaMdhI AstikatA:24 Nasthi kallANe pAve vA, NevaM saNNaM Nivesae / asthi kallANe pAve vA, evaM saNNaM Nivesae // bhAvArtha:- koI paNa puNyAtmA ane pApAtmA nathI, evI mAnyatA na rAkhavI joIe, puNyAtmA ane pApAtmA baMne che, evI zraddhA rAkhavI joIe. vivecana : abhISTa arthanI prAptine kalyANa ane hiMsA Adine pApa kahevAmAM Ave che, je puruSa kalyANa ane pApanI pravRtti karatA hoya, tene kramazaH kalyANavAna tathA pApavAna kahe che. jagatamAM kalyANa ane pApa, baMne prakAranI pravRtti karanArA puruSo pratyakSa dazyamAna che.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-5: AcArakSata 151 ] bauddhonA matAnusAra sarva padArtho azucimaya ane anAtma svarUpa che, tethI jagatamAM kalyANa nAmano koI padArtha nathI ane kalyANa ja na hovAthI kalyANavAna paNa nathI. AtmAdvaitavAdInA matAnusAra sarva padArtho eka AtmasvarUpa che tethI kalyANa ke pApa, A dvaitanI saMbhAvanA nathI. vivekI puruSe A mAnyatA svIkAravI na joIe kAraNa ke bauddhonA mate sarva padArtho azucimaya ja hoya, to temanA upAsya deva paNa azucimaya thaI jAya, paraMtu te yogya nathI. te ja rIte sarva padArtho anAtma svarUpa paNa nathI kAraNa ke sarva padArtho sva dravya, kSetra, kAla ane bhAvanI apekSAe satu che ane para dravya kSetra, kAla ane bhAvanI apekSAe asatu che, tethI anAtmavAdano siddhAMta yukti saMgata nathI. A jagatanI vicitratAne jotAM AtmAdvaitavAdano siddhAMta paNa pramANa viruddha siddha thAya che. A lokamAM pUNya ane pApa, A baMne tattva svataMtra che. te ja rIte kalyANavAna ane pApavAna jIvo paNa svataMtra che. sAdhake sutrokta vividha mithyA mAnyatAno tyAga karIne anekAMtavAdanA Azraye potAnI zraddhAne daDhatama banAvI darzanAcAranI zuddhi karavI joIe. vacanasaMyama-AcAra saMbaMdhI AstikatA :29 1. kallANe pAvae vA vi, vavahAro Na vijjai / jaM varaM taM Na jANaMti, samaNA bAlapaDiyA // bhAvArtha :- A vyakti ekAMta kalyANavAna (puNyavAna) che ane A vyakti ekAMta pApI che, Avo vyavahAra thato nathI, tathApi bAlapaMDita- sadu-asadunA vivekathI rahita hovA chatAM paNa svayaMne paMDita mAnanAra zAkya Adi zramaNo ekAMta pakSanAM avalaMbanathI utpanna thanAra vera-karmabaMdhanane jANatA nathI. 1. asesaM akkhayaM vA vi, savvadukkhe tti vA puNo / vajjhA pANA avajjha tti, iti vAya Na NIsire // zabdArtha:- agvuM = akSaya, ekAMta nitya vaphA = vadhyA mAravA yogya nahire = vacana na bole. bhAvArtha :- jagatanA samasta padArtho akSaya-ekAMta nitya che, ekAMta anitya che tathA AkhuM jagata ekAMte duHkhamaya che, amuka prANI vadhya che, amuka avadhya che, evA vacana sAdhue bolavA na joIe. dIsaMti samiyAyArA, bhikkhuNo sAhujIviNo / ee micchovajIvi tti, ii diTThi Na dhArae // zabdArtha :- samAcAra = yatanA pUrvaka AcaraNa karanArA sAhunIvo = nirdoSa-pApa rahita jIvana jIvanArA movanavI = miththopajIvI-kapaTa pUrvaka AjIvikA calAvanAra bhAvArtha :- lokamAM je sAdhutApUrvaka jIvanArA, samyaka AcAranA paripAlaka, nirdoSa bhikSAjIvI sAdhu daSTigocara thAya che, teo mATe "A sAdhu kapaTathI jIvananirvAha kare che," evI daSTi rAkhavI na joIe. kA dakkhiNAe paDilaMbho, atthi Natthi tti vA puNo / 32 Na viyAgarejja mehAvI, saMtimaggaM ca bUhae //
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 15ra ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) zabdArtha :-viMTS = dakSiNA, anna vagere dAnanI naMbo = prApti tamai = zAMtimArga, mokSa mArga. bhAvArtha :- dAnanI prApti amuka vyakti pAsethI thaze, amuka vyakti pAsethI thaze nahIM, A prakAranuM kathana buddhimAna sAdhake karavuM na joIe. buddhimAna sAdhake to mokSamArganI vRddhi thAya, tevA vacano bolavA joIe. vivecanaH prastuta gAthAomAM sAdhuo mATe vacanasaMyamanA pAlanathI AcAra zuddhinuM kathana che. (1) ekAMte purayavAna che ke pApI che, te pramANe na kahevuM. koI paNa viSayamAM ekAMtika kathana yogya nathI. vyaktinI paristhitio parivartanazIla che. puNyazALI pApI banI jAya ane pApI puNyazALI banI jAya te pramANe parivartananI saMbhAvanA hovAthI sAdhu nizcayakArI bhASA na bole. "A puruSa puNyavAna che, te pramANe kahevAthI loko tenA tarapha kheMcAIne teno geralAbha uThAve, tevI saMbhAvanA che ane A puruSa pApI che, te pramANe kahevAthI te puruSa sAthe vairano baMdha thAya che, te bhASA kaThora ane apriyakArI che tethI sAdhu tevA prakArano vacana prayoga na kare. (2) jagata ekAMte nitya ke anitya che, tevuM kathana na karavuM. jagatanA pratyeka padArtho utpAda, vyaya ane dhrauvya yukta che. te dravyathI nitya ane paryAyathI anitya che. kathaMcit nityAnitya padArthothI ja sarva vyavahAra thAya che. (3) jagata ekAte duHkhamaya che, sukhamaya che, A prakAre na bolavuM, kAraNa ke A lokanA saMsArI jIvo janma-maraNa, Adhi-vyAdhi-upAdhinA duHkhathI pIDita che tema chatAM temAM paNa keTalAka ucca koTinA sAdhako jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanA dvArA Atmika sukhanI, akhaMDa AnaMdanI anubhUti karI rahyA che. jagatane ekAMte duHkhamaya mAnavAthI sukha prApti mATeno puruSArtha thaI zakato nathI, tethI ja sAdhue nizcayakArI bhASAno prayoga karavo na joIe. (4) amuka prANI vadhyuM che ke vadhya nathI, A prakAranuM vacana na bolavuM. koI aparAdhI cora, DAku vagerene athavA siMha, vAgha vagere hiMsaka prANIne joIne, A prANI vadhya che, te pramANe na bolavuM. tema bolavAthI koI te prANIne pakaDIne mArI nAkhe, tethI sAdhunuM ahiMsAvrata khaMDita thAya che. koI aparAdhI puruSane daMDa devAto hoya tene joIne te puruSane bacAvavAnA daSTikoNathI "A puruSa vadhya nathI', tema na kahe, tema bolavAthI sAdhunuM satya vrata khaMDita thAya che. sAdhu sarva jIvo para samabhAva rAkhIne madhyasthabhAva dhAraNa kare. (5) bhikSAjavI sAdhune A kapaTI che, tema na kahevuM. sAdhvAcAranuM yathArtha rIte pAlana karanArA, guNasaMpanna sAdhune Thagabhagata ke mAyAvI na kahevA. A puruSa varSothI sAdhanA kare che tema chatAM tene vItarAgatA prApta thaI nathI, te mAtra vItarAgano dekhAva kare che, te mAyAvI che, A prakAre na kahavuM. anya vyaktinA manobhAvo sAmAnya vyakti jANI zakatI nathI, tethI koI paNa vyaktinA viSayamAM game tevo abhiprAya Apavo te yogya nathI. () A vyakti pAsethI dhana prApta thaze ke nahIM thaze, te pramANe na kahevuM. dAna prAptinA viSayamAM
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-5: AcArata. 153 ] sAdhunA kathanathI viparIta paristhitinuM sarjana thAya, to lokone sAdhu prati azraddhAno bhAva thAya che. sAdhune nizcayakArI bhASAprayogano doSa lAge che. dAnano niSedha karavAthI praznakartAnA manamAM nirAzA, duHkha ane aprItino bhAva thAya che. dAnanI anumodanA karavAthI sAdhune adhikaraNAdi doSonI saMbhAvanA che. ekAMtika bhASA prayogathI mokSa mArganI virAdhanA thAya che anekAMtika bhASA prayogathI mokSa mArganI ArAdhanA thAya che, tethI sAdhu mokSa mArganI vRddhi thAya, te pramANe anekAMtika, nirava bhASA prayoga dvArA AcArazuddhi kare. upasaMhAra:sn icceehiM ThANehiM, jiNadilaihiM saMjae / / dhArayaMte u appANaM, AmokkhAe parivvaejjAsi // -tti vegi | bhAvArtha:- A rIte A adhyayanamAM jinezvara dvArA upadiSTa sthAnone dhAraNa karI tenA dvArA mokSa prApta thAya tyAM sudhI samyaka rIte tenuM paripAlana kare. vivecana : prastuta gAthAmAM adhyayanano upasaMhAra karatAM zAstrakAre jinopadiSTa anAvaraNIya mArgone choDIne AcaraNIya samyagu zraddhA ane bhASA vivekane dhAraNa karavAno nirdeza karyo che. te pAMcamu adhyayana saMpUrNa
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). chaDuM adhyayana paricaya )) A adhyayananuM nAma AkAya che. temAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI paraMparAmAM svayaM dIkSita thayelA Adraka muninA saMbaMdhamAM kathana hovAthI A adhyayananuM nAma "AAkIya" rAkhavAmAM AvyuM che. mULa pAThamAM Adraka muninuM kathAnaka nathI, paraMtu niryukti bhASya AdimAM Adraka muninA pUrvabhava sahitanuM kathAnaka jovA maLe che. ArdakakumArano pUrvabhavaH sAmAyika nAmanA gAthApati - magadha dezamAM vasaMtapura nAmanuM nagara hatuM. tyAM "sAmAyika nAmanA eka gRhastha rahetA hatA. temane muhapatti, Asana, paMjaNI vagere sAmAyikanA upakaraNo atyaMta priya hatA. teo potAnA pArivArikajano sahita pratidina ubhayakAla sAmAyikanI ArAdhanA karatA hatA. samaya vyatIta thatAM, saMsAranI asAratAno bodha prApta thatAM sAmAyika gAthApatie tathA temanI patnIe samantabhadra nAmanA AcArya pAse dIkSA aMgIkAra karI. sAmAyika muni saMto sAthe ane temanI patnI sAdhvIjIo sAthe vicaratA saMyama-tapanI ArAdhanA karavA lAgyA. ekadA sAmAyika munine, potAnA sAthvI patnIne bhikSA mATe bhramaNa karatA joIne mohakarmanA udayathI rAgabhAva jAgRta thayo. anya sAdhuoe sAmAyika muninA bhAvane jANIne pravartinI sAdhvIne sUcanA ApI. pravatinI sAdhvIjIe patnI sAdhvIne sarva vRttAMta kahyo. sAdhvIjI potAnA brahmacaryavratamAM daDha hatA. teNe vratamAM AMzika paNa doSa sevana na karavAnA hetuthI anazanano svIkAra karIne zarIrano tyAga karyo ane mRtyu pAmI dazamA devalokamAM utpanna thayA. sAmAyika munine jyAre A vRttAMtanI jANa thaI tyAre teNe paNa gurunI AjJApUrvaka bhakta pratyAkhyAna anazanano svIkAra karI zarIrano tyAga karyo. te paNa dazamA devalokamAM deva thayA. AdrakakumAra- devalokanuM AyuSya pUrNa thatAM te deve Adraka nagaramAM ripumardana rAjA ane ArTUkavatI rANInI kukSIe putrapaNe janma dhAraNa karyo. tenuM nAma ArvakakumAra rAkhyuM. tenI patnIe paNa devalokanuM AyuSya pUrNa karI, dhanapati nAmanA zreSThIne tyAM putrIpaNe janma dhAraNa karyo. tenuM nAma kAmamaMjarI rAkhavAmAM AvyuM, te adbhuta rUpa-lAvaNyathI yukta hatI. koI samaye ArdakakumAranA pitA ripumardana rAjAe magadhAdhipati zreNika rAjA sAthenA snehasaMbaMdhane gADha banAvavA mATe keTalIka vastuo bheTa svarUpe mokalI. tenI sAthe rAjakumAra Adrake paNa zreNika rAjAnA putra abhayakumAra mATe mUlyavAna vastuo bheTarUpe mokalI. abhayakumAre vicAryuM ke AdrakakumAra koI bhavI
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-s: AdrIya . [ 155 ] ane nikaTa mokSagAmI jIva haze tethI ja te mArI sAthe sneha saMbaMdha gADha banAvavA icche che. A pramANe vicAra karIne abhayakumAre mokSa sAdhanAmAM sahAyaka evA sAmAyikanA upakaraNo ArdakakumArane bheTa rUpe mokalyA. AdrakakumAra te upakaraNo jotAM ja gahana ciMtanamAM utarI gayA ane tene jAtismaraNa jJAna thayuM. potAnA pUrvabhavanI sAdhanAnuM smaraNa thatAM ja te pratibodha pAmI gayA ane temane saMyama svIkAravAnI bhAvanA jAgRta thaI. putra mohanA kAraNe temanA pitAe, AdrakakumAra kyAMya bhAgI na jAya tenuM dhyAna rAkhavA 500 yoddhAonI nimaNUka karI. tema chatAM saMyama bhAvanAnI tIvratA ane pitAnI sahamatinI zakyatA na hovAthI AdrakakumAra azvazALAmAMthI eka azva laIne nAsI gayA. teo anArya kSetramAMthI nIkaLIne AryakSetramAM AvIne svayaM dIkSita thavA kaTibaddha thayA. tyAM devoe divyavANI dvArA sUcana karyuM kehe mitra! tAruM bhogAvalI karma bAkI che, paraMtu AdrakakumAra divyavANInI avagaNanA karIne svayaM dIkSita thaI gayA ane ekAkIpaNe vicaravA lAgyA. Artakamuni-ekadA AAkamunivasaMtapura nagaranAramyaka nAmanA udyAnamAM bhikSupratimAno svIkAra karIne kAyotsargamAM sthita hatA. te udyAnamAM kAmamaMjarI potAnI sakhIo sAthe krIDA karI rahI hatI. te samaye sakhIo ramatamAM varapasaMdagImAM eka-bIjAne vara rUpe svIkAravA lAgI, te samaye kAmamaMjarIe dhyAnastha muni tarapha saMketa karIne sakhIone kahyuM "A mArA pati che. kAmamaMjarIe A pramANe kahyuM, tyAM ja deve sADA bAra kroDa sonaiyAnI vRSTi karI. rAjA tene levA gayA, tyAre deve rAjAne rokIne kahyuM ke A sonaiyAnI hakadAra A kanyA che. tyAre kAmamaMjarInA pitAe sonA mahoro grahaNa karI. Adrakamuni anukuLa upasarga samajIne tyAMthI anyatra vihAra karI gayA. A tarapha kAmamaMjarIne varavA mATe aneka zreSThI patro AvavA lAgyA paraMtu manathI AAkamunine ja varI gayelI kAmamaMjarIe eka paNa kumArano svIkAra na karyo. tyAra pachI kAmamaMjarI dAnazALA kholIne bhikSako ane yAcakone dAna ApavA lAgI. bAra varSa pachI Adrakamuni grAmAnugrAma vicaratAM tyAM padhAryA. kAmamaMjarI AdrakamuninA pada cihnothI temane oLakhI gaI. potAnA svajanonI sAthe muninI pAchaLa gaI. yogAnuyoga muni paNa divyavANInuM smaraNa thatAM karmanA udayane AdhIna banIne saMyamabhAvathI patita thaI gayA ane pUrvabhavanA sneha saMbaMdhathI AkarSita thaI kAmamaMjarI sAthe kAmabhoganuM sevana karavA lAgyA. saMyama bhraSTa Artakamuni-kAmamaMjarI ane ArdikakumArane gRhastha jIvana vyatIta karatAM eka putranI prApti thaI, ekavAra niSpApa saMyamI jIvananI mastI mANI hovAthI AAkane punaH punaH saMyamI jIvananuM smaraNa thavA lAgyuM. potAnI priyatamAne kahyuM, "have tAro nirvAha karanAra putranI prApti thaI gaI che tethI huM punaH saMyamabhAvamAM sthira thavAnI icchA rAkhuM chuM, paraMtu rAganA baMdhano sahajatAthI chUTI zakatA nathI. kAmamaMjarIe putrane samajAvavA mATe sUtara kAMtavAno prAraMbha karyo ane putrane kahyuM, tArA pitA saMyamI jIvanano svIkAra karavAnI icchA rAkhe che. ApaNA nirvAha mATe huM A kArya karuM chuM. pitAnA anurAgathI te ja kSaNe pitAne rokavA mATe bALake eka yukti karI. pitA khATalA para sUtA hatA. putre mAtAe kAMtelA sUtarane laIne pitAne
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) vIMTALI dIdhA. pitAe vicAryuM ke putra jeTalA AMTA vIMTaze teTalA varSa huM saMsAramAM rahIza. putre bAra AMTA vIMTayA hovAthI AAkakumAra bAra varSa saMsAramAM rahyA ane tyAra pachI punaH saMyamadharmano svIkAra karyo. saMyamasthira Adrakamuni-Ardaka muni svayaM pratibodha pAmI saMyamabhAvamAM sthira thaI gayA. grAmAnugrAma vihAra karatAM teo rAjagRha nagara tarapha jaI rahyA hatA. tenA pitAe nimaNUka karelA 500 yoddhAo AdrakakumAranA bhAgI gayA pachI rAjAnA DarathI jaMgalamAM cAlyA gayA hatA, tyAM corI Adi karIne potAno jIvana nirvAha karatA hatA. teo Adrakamunine jatAM joyA ane oLakhI gayA. teo Adrakamunine pakaDavAno prayatna karavA lAgyA, tyAre Adrakamunie te 500 puruSone pratibodha pamADI dIkSita karyA. potAnA 500 ziSyo sAthe Adrakani prabhu mahAvIra svAmInA darzana mATe jaI rahyA hatA tyAre rastAmAM temane kramazaH gozAlaka, bauddha bhikSuo, vedAMtapAThI brAhmaNo, sAMkhya matavAdIo ane hastitApasono samAgama thayo. dareka dArzanikoe AAkamunine pota-potAnA darzanamAM AkarSita karavA mATe vividha prayatno karyA, paraMtu AAkamuni svadharmamAM daDha zraddhAvAna, jJAna saMpanna ane cAritramAM paripakava hovAthI anya dArzanikone yuktithI tathA nigraMthadharmanA maulika siddhAMtothI parAjita karyA. A adhyayanamAM Adrakamunino anya dArzaniko sAthe thayelo vAda-prativAda rocaka zailImAM che, tenA dvArA anya dArzanikonA siddhAMto, tenI apUrNatA tathA nigraMtha dharmanA siddhAMtonI saikAlika satyatA tathA pUrNatA temaja nigraMthamunino AcAra spaSTa thaI jAya che, je sAdhakonI zraddhAnI daDhatA mATe atyaMta upayogI che.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-s: AdrIya . 157 ] chaDuM adhyayana : AdrakIya 66666666666666666666666 Adrakamuni ane gozAlaka: purAkaDaM adda ! imaM suNeha, egaMtayArI samaNe purAsI / se bhikkhuNo uvaNettA aNege, Aikkha iNDiM puDho vitthareNaM // zabdArtha -pura4= pUrve je AcaraNa karyu hatuM. mad ! = he AdrakatiyArI = ekalA vicaraNa karanArA purANI = pahelAM hatA 3 vorA = aneka munione ekatrita karIne vistha = vistArathI bAhu = upadeza Ape che. bhAvArtha :- (gozAlake Adrakamunine kahyuM-) he Adraka ! mahAvIra svAmIe pahelAM je AcaraNa karyuM hatuM, te mArI pAsethI sAMbhaLo. pahelAM teo ekAMta nirjana pradezamAM ekAkIpaNe vicaraNa karatA hatA. have teo aneka bhikSuone ekaThA karIne athavA potAnI sAthe rAkhIne vistAra pUrvaka judo judo dharmopadeza Ape che. AjIviyA paTTaviyAthireNaM, samAgao gaNao bhikkhu majjhe / AikkhamANo bahujaNNamatthaM, Na saMdhayAi avareNa puvvaM // 2 // zabdArtha :- ALAviyA = AjIvikA EviyA = sthApita karI che thaM = asthira cittavALA vahunA maltha = ghaNA lokonA hitane mATe ja saMthathA = anusaMdhAna thatuM nathI evareja = vartamAnano vyavahAra putraM = pUrvanA vyavahAranuM. bhAvArtha :- he Adraka! te asthira-caMcaLa cittavALA mahAvIre to potAnI AjIvikA sthApita karI lIdhI che. te sabhAmAM jaIne aneka bhikSuonI vacce besIne ghaNAM lokonA hitane mATe dharmopadeza Ape che, A temano vartamAna vyavahAra ane pUrva vyavahAranuM anusaMdhAna thatuM nathI arthAtu pahelAMno ane atyArano vyavahAra paraspara viruddha che. egaMtameva aduvA vi iNhi, do vaNNamaNNaM Na sameti jamhA / puvvi ca ihi ca aNAgaya ca, egatameva paDisaMdhayAi // 3 // bhAvArtha :- he Adraka ! A rIte mahAvIrasvAmIno zuM bhUtakAlIna ekAkI vicaraNarUpa vyavahAra sAro che ke vartamAna kAlIna aneka loko sAthe rahevA rUpa vyavahAra paNa sAro che? paraMtu A baMne ya paraspara viruddha vyavahAra hovAthI, A baMne sArA che, tema anusaMdhAna thatuM nathI. gozAlakanA AkSepanuM Adrakamunie A pramANe samAdhAna karyuM ke he gozAlaka ! zramaNa bhagavAnuM mahAvIra svAmI pUrvakALamAM, vartamAna kALamAM ane bhaviSyamAM ekatvanuM ja anubhava kare che, tethI temanA bhUtakAlIna ane vartamAna kAlIna AcaraNamAM paraspara virodha nathI.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). samecca logaM tasa-thAvarANaM, khemaMkare samaNe mAhaNe vA / AikkhamANo vi sahassamajhe, egaMtayaM sArayai tahacce // zabdArtha:- sanna = jANIne maMjare = kSemaMkara, kalyANa karanArA sadasya ma = hajAronI vacce wtayaM = ekAMtano ja ratha = anubhava karI rahyA che. bhAvArtha:- he gozAlaka! bAra prakAranI tapa sAdhanA dvArA Atmazuddhi mATe zrama karanArA zramaNa ane koI jIvone na mAro' tevo upadeza denArA mAhaNa svarUpI bhagavAna mahAvIra svAmI kevaLajJAna dvArA saMpUrNa carAcara jagatane jANIne trasa-sthAvara jIvonA kalyANane mATe hajAro lokonI vacce dharmopadeza ApI rahyA che chatAM paNa teo rAga-dveSa rahita ekAMta AtmasvarUpano ja anubhava karI rahyA che kAraNa ke temanI cittavRtti sadaiva ekatvabhAvamAM ja lIna rahe che. dhamma kahatassa u Natthi doso, khaMtassa daMtassa jiidiyss| bhAsA ya dose ya vivajjagassa, guNe ya bhAsA ya Nisevagassa // zabdArtha - thaJa = dharmanuM talsa = kathana karanAra vivaMlsa = tyAga karanArA, reva/sa = sevana karanArA. bhAvArtha :- zrata-cAritra dharmano upadeza karanArA bhagavAna mahAvIra svAmIne koI doSa lAgato nathI, kAraNa ke bhagavAna kSamAzIla, manovijetA ane jitendriya che, temaja teo bhASAnA doSono tyAga karanArA ane bhASAnA guNonuM sevana karanArA che, tethI teomAM koI doSa nathI. mahavvae paMca aNuvvae ya, taheva paMcAsava saMvare ya / viraI iha sAmaNiyammi puNNe, lavAvasakkI samaNe tti bemi // zabdArtha -vira = viratine, sAmAmi = sAdhupaNAmAM, talAvaDI ghAtI karmathI dUra rahenArA. bhAvArtha:- ghAtI karmothI dUra rahenArA zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI zramaNo mATe paMca mahAvrata ane zrAvako mATe pAMca aNuvrata tathA pAMca prakAranA Azrava ane pAMca prakAranA saMvarano upadeza Ape che, pUrNa zramaNatvanA pAlanArthe teo sarva viratino upadeza Ape che. vivecana : prastuta gAthAomAM AjIvikA matapravartaka gozAlaka dvArA bhagavAna mahAvIra svAmI para karAyelA keTalAka AkSepo ane AAkamuni dvArA ApelA samAdhAnonuM nirUpaNa che. mULa pAThamAM gozAlakanuM nAma kyAMya nathI, paraMtu niyuktikAra ane vRttikAra teno saMbaMdha gozAlaka sAthe joDe che, kAraNa ke sUtrokta AkSepone jotAM pratIta thAya che ke je vyakti bhagavAna mahAvIra svAmIthI paricita hoya, te ja bhagavAnanA pavitra jIvana para kaTAkSa karI zake ane te vyakti gopAlaka sivAya bIjI koI na hoya zake. Adrakamuni bhagavAna mahAvIranA sAMnidhyamAM jaI rahyA hatA, tethI AjIvika matAnuyAyI
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-6 : ArdrakrIya gozAlake Ardakamunine potAnA saMghamAM AkarSita karavA mATe bhagavAna para mithyA doSAropaNa karyA. gozAlakanA AkSepo- (1) bhagavAna mahAvIra pahelAM jana saMparka rahita ekAkIpaNe vicaratA hatA, have teo janasamUhamAM rahe che, aneka ziSyone potAnI sAthe rAkhe che. (ra) pahelAM teo prAyaH mauna rahetA hatA, have devo, manuSyo ane tiryaMconI pariSadamAM dharmopadeza Ape che. (3) pahelAM teo kaThora tapasAdhanA karatA hatA, have teoe tapasAdhanAno tyAga karyo che. 159 (4) mahAvIre potAnI AjIvikA calAvavA mATe ja ekAkI rahevA rUpa ane janasamUhamAM rahevA rUpa pUrvApara virodhI AcArano svIkAra karyo che. (5) pUrvApara virodhI vyavahArane svIkAravAthI mahAvIra asthira cittavALA lAge che. Ardramuni dvArA samAdhAna- bhagavAna mahAvIra svAmIe Atmazuddhi mATe saMyamano, ekAMta dhyAna sAdhanAno, kaThora tapasAdhanAno ane maunano svIkAra karyo hato. teoe saMyama ane tapanI sAdhanA dvArA ghAnIkarmono kSaya karIne vItarAgatA ane sarvajJatAne prApta karI. sarvajJa thayA pachI tIrthaMkara nAmakarmanA udaye caturvidha saMghanI sthApanA karIne tIrthaMkara thayA. tyAra pachI tIrthaMkara nAma karmanA udaye jagajjIvonA kalyANane mATe sAdhu dharma ane zrAvaka dharmano upadeza ApI rahyA che. bhagavAnanA vyavahAramAM bAhya dRSTie pUrvApara virodha jaNAya paraMtu paramAtmAnA bhAvo sadAya samabhAva yukta ja rahyA che. temAM koI virodha thayo nathI ane thaze paNa nahIM. gozAlakanA pAMce tarkano javAba ApatA Ardraka munie kahyuM ke- (1) teo ekAkIpaNe vicaratA hoya ke karoDo loko vacce dharmopadeza ApI rahyA hoya ke hajAro prabhunA caraNonI sevA karI rahyA hoya, paraMtu A sarva paristhitimAM prabhu haMmezAM ekAMtano ja anubhava kare che. teo eka mAtra potAnA AtmaguNomAM ja vicaraNa karI rahyA che. ziSyo (2) pahelAM dhyAna sAdhanA mATe prAyaH maunanuM pAlana karatA hatA, paraMtu have kAryasiddhi pachI, devaLajJAna dvArA lokAlokanA bhAvone jANyA pachI jinanAmakarmanA udaye niSkAma karuNAbhAve dharmopadeza dvArA jagajjIvone sanmArganuM darzana karAvI rahyA che. paramAtmA vItarAga hovAthI temanA bhASAprayogamAM koI paNa doSanI saMbhAvanA nathI, tethI ja prabhuno bhASAprayoga doSanuM nahIM, paraMtu guNanuM ja kAraNa bane che. dharmopadeza dvArA paramAtmAnA jinanAma karmano kSaya thAya che ane jagajjIvone mokSano mArga prApta thAya che. (3) pahelAM teo indriya vijaya karI, akhaMDa brahmacaryanuM pAlana karavA mATe kaThora tapa sAdhanA karatA hatA. have sarvajJatAnI prApti pachI paramAtmAnA prakRSTa puNyodaye devo samavasaraNanI ke aSTa prAtihAryanI racanA kare che, bAhya daSTie prabhuno vaibhava pradarzita thAya, paraMtu vItarAgI paramAtmA temAM aMza mAtra paNa lipta thatA nathI. paramAtmAne kaThora tapasAdhanAnI have AvazyaktA nathI. tapa karmanI nirjarA mATe che. teone ghAtI karmono kSaya thaI gayo che ane samavasaraNa, prAtihArya vagere prabhuno puNya prabhAva che. (4) prabhue potAnI AjIvikA calAvavA mATe potAnA vyavahAramAM parivartana karyuM nathI. kevaLajJAna prAptinI pahelAM ke pachI, temanI pratyeka pravRtti AjIvikA mATe nahIM, paraMtu karmakSaya mATe ja thatI hatI ane thAya che. prabhu vItarAga hovAthI temane bAhya Rddhi ke ziSya parivArano koI rAga nathI. (5) paramAtmAnA pUrvApara vyavahAromAM visaMvAditA jaNAtA prabhune asthira cittavALA kahevA, temAM kahenAranuM ajJAna spaSTa rIte pragaTa thAya che.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 10 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) | bAhya vyavahAra, te koI paNa vyaktino mApadaMDa nathI. bhagavAna ekalA hoya ke pariSadamAM hoya, gAmamAM hoya ke jaMgalamAM hoya, divasa hoya ke rAtri hoya, game te paristhitimAM rAga-dveSa rahita akhaMDa vItarAga bhAvomAM ja sthita hoya che. temanI pahelAM ke pachInI pratyeka pravRtti karmakSayanA eka lakSe ja thAya che, tethI temAM asthiratA ke caMcaLatAne koI sthAna nathI. gozAlaka ane ArdikamuninI vyavahAradharmanI carcA - sIodagaM sevau bIyakAyaM, AhAyakammaM taha itthiyAo / egaMtacArissiha amha dhamme, tavassiNo NAbhisamei pAvaM // zabdArtha -rola = zItodaka, kAcuM pANI jeva3 = sevana karavAmAM Avazai = AdhAkarma doSa yukta AhArAdi tthivALo = strIo kAMtavArisiMda = ekAkIpaNe vicaraNa karanArA aSTa = amArA banne = dharmamAM nAma = lAgatuM nathI pAvuM = pApa. bhAvArtha :- (gozAlake potAnA AjIvika dharmasaMpradAyanA AcAra samajAvavA mATe Adraka munine kahyuM-) koI kAcuM jaLa, bIjakAya, AdhAkarma doSayukta AhArAdi tathA strIonuM sevana karatA hoya, paraMtu te ekAkIpaNe nirjanapradezamAM vicaraNa karanArA tapasvI sAdhaka hoya, to tene amArA dharmamAM pApa lAgatuM nathI. sIodagaM vA taha bIyakAyaM, AhAyakammaM taha itthiyAo / eyAi jANa paDisevamANA, agAriNo assamaNA bhavati // bhAvArtha :- (gozAlakanA siddhAMtanuM khaMDana karatAM Adrakamunie kahyuM) saceta jaLa, bIjakAya, AdhAkarma doSa yukta AhArAdi tathA strIonuM sevana karanAra gRhastha hoya che, te zramaNa thaI zaktA nathI. siyA ya bIodaga itthiyAo, paDisevamANA samaNA bhavaMtu / agAriNo vi samaNA bhavaMtu, sevaMti u te vi tahappagAraM // bhAvArtha - he gozAlaka! jo bIjakAya, saceta jaLa ane strIonuM sevana karanAra puruSa paNa zramaNa hoya to gRhastho paNa zramaNa kahevAya, kAraNa ke teo paNa pUrvokta viSayonuM sevana kare che. 10 je yAvi bIodagabhoI bhikkhU, bhikkhaM vihaM jAyai jIviyaTThI / te NAisaMjogamavippahAya, kAovagANaMtakarA bhavati // zabdArtha - vIromorDa = saceta bIja, jala Adino upabhoga karanAra viThThI = jIvana rakSAne mATe biskuli = bhikSAvRtti bAya = kare che bAphaLo = jJAtinA saMyogane, saMsargane jovaITE zarIranuM poSaNa karanArA vi= paNa pahAya = choDIne jovA = zarIranuM ja poSaNa karanArA ja = nahIM aMtae2T = karmono nAza karanArA. bhAvArtha :- he gozAlaka! je bhikSa thaIne paNa saceta bIjakAya, saceta jaLa ane AdhAkarmadoSa yukta AhArAdino upabhoga kare che, teo mAtra AjIvikA mATe bhikSAvRtti kare che. teo potAnA jJAtijanono saMyoga choDIne paNa potAnA zarIranuM ja poSaNa kare che. teo potAnAM karmono nAza karanArA nathI. 2 )
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-s: AdrIya . [ 161 | 12 kI imaM vayaM tu tuma pAukuvvaM, pAvAiNo garihasi savva eva / pAvAiNo u puDho kiTTayaMtA, sayaM sayaM diddhiM kareMti pAuM // zabdArtha-Dabdha = pragaTa karatA thakA HvAphaLo = prAvAdaka eTale ke vAdakaranArA-vAdI ritika niMdA karo cho frduM = iSTa-darzanane pas #ti = pragaTa kare che. bhAvArtha :- gozAlake punaH Adraka munine kahyuM- he Adraka! A prakAranA vacana kahIne tame samasta prAvAduko- vibhinna dharmanA vyAkhyAtAonI niMdA karo cho. vibhinna dharmavyAkhyAkAro pota-potAnA dharmasiddhAMtonI pRthaka-pRthaka vyAkhyA karatAM-karatAM pota-potAnI daSTi ke mAnyatA pragaTa kare che. te aNNamaNNassa vi garahamANA, akkhati u samaNA mAhaNA ya / sato ya asthi asato ya patthi, garahAmo diTTi Na garahAmo kiMci // zabdArtha:- to ya asthi = svadharmanI ArAdhanAthI puNya, mokSa che asato ya tni = paradharmanI ArAdhanAthI puNya ke mokSa nathI rahyAno Ei = ekAMta daSTinI niMdA karIe chIe na rahAno vivi = koI vyaktinI niMdA karatA nathI. bhAvArtha:- Adrakamuni gozAlakane kahe che- anya dharmatIrthika zramaNa ane brAhmaNa paraspara ekabIjAnI niMdA karIne pota-potAnA dharmanI prazaMsA kare che. potAnA dharmanA kahelA anuSThAnathI ja puNya, dharma athavA mokSa thAya che, bIjA dharmamAM kahelA kriyAnA anuSThAnathI nahIM, tema kahe che. ame tenI ekAMta daSTinI niMdA karIe chIe, koI vyakti vizeSanI niMdA karatA nathI. eka Na kiMci rUveNabhidhArayAmo, sa diTThimaggaM tu karemo pAuM / magge ime kiTTie AriehiM, aNuttare sappurisehiM aMjU // zabdArtha-sa limii = potAnA darzananA mArganI saqriei = sat puruSo dvArA aMkU = saraLa. bhAvArtha :- ame koInAM rUpa, veza AdinI niMdA karatA nathI, paraMtu ame amArA darzananA mArgane amArI daSTithI pragaTa karIe chIe. A mArga anuttara che ane Arya sapuruSoe A mArgane ja saraLa-nirdoSa kahyo che. / uDDe ahe ya tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara je ya pANA / bhUyAbhisaMkAe duguMchamANe, No garahai vusima kiMci loe // zabdArtha - bhUmisaMvAra = prANIonI hiMsAthI luchamANe = durgachA-dhRNA rAkhanArA vali = saMyamI. bhAvArtha :- UrdhvadizA, adhodizA ane tirya dizAomAM je je trasa athavA sthAvara prANIo che, te prANIonI hiMsAnA pApanI durgachA karanArA saMyamI puruSo A lokamAM koInI niMdA karatA nathI. / AgaMtagAre ArAmagAre, samaNe ubhIe Na uvei vAsaM / / dakkhA hu satI bahave maNussA, UNAtirittA ya lavAlavA ya // zabdArtha - ApatA = dharmazALAomAM Aje mAre = ArAmagRhomAM (bagIcAomAM) thI = Darapoka 14 15
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1dara | | zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) | 3ve vAsaM = vAsa karatA nathI rasthA = dakSa gatirittA = hInAdhikattavAnavA = vAcALa ke mInI. bhAvArtha :- gozAlake punaH Adrakamunine kahyuM - tamArA zramaNa mahAvIra atyaMta bhIru-Darapoka che, tethI te dharmazALAomAM tathA ArAmagRhomAM arthAt udyAnamAM banAvelAM gharomAM nivAsa karatA nathI, kAraNa ke ukta sthAnamAM ghaNA dakSa manuSyo dharma-carcAmAM Utare che, temAMthI koI ochA athavA koI adhika vAcALa hoya che, koI maunI hoya che. - mehAviNo sikkhiya buddhimaMtA, suttehi atthehi ya NicchiyaNNA / pucchisu mA Ne aNagAra aNNe, iti saMkamANo Na uvei tattha // zabdArtha :- fochaLa = nizcaya karAyelA puchavuM = pUchI le saMbhALI = AzaMkA karatAM ja 3veka jatA nathI. bhAvArtha :- dharmazALA Adi sthAnomAM keTalAka medhAvI, keTalAka zikSA prApta, keTalAka buddhimAna tathA keTalAka sUtro ane arthano pUrNarUpe nizcaya karanArA hoya che, bIjA aNagAro mane koI prazna na pUche, A prakAranI AzaMkAthI zramaNa bhagavAna mahAvIra tyAM jatA nathI. NAkAmakiccA Na ya bAlakiccA, rAyAbhiogeNa kuo bhenn| viyAgarejjA pasiNaM Na vAvi, sakAmakicceNiha AriyANaM // zabdArtha :- na mAnajigyA = kAmakRtya prayojana vinA kAma nathI karatA ja vAstavi = bAlakRtya- bALakanI jema vicAryA vinA kAma karanArA nathI sa = praznano viyAre = kahe che vAva = athavA na kahe sAmaNi = sakAmakRtya-tIrthakara nAmakarmanA kSaya mATe pha = A lokamAM. bhAvArtha:- (ArTUkamanie gozAlakane javAba Apyo- bhagavAna mahAvIra svAmI prayojana vinA koI kArya karatA nathI, teo bALakonI jema vicAryA vinA kArya karatA nathI, teo rAjabhayathI paNa dharmopadeza ApatA nathI. to pachI anya lokonA bhayanI vAta ja kyAM? bhagavAna kyAreka praznano uttara Ape che ane kyAreka ApatA nathI. teo Arya loko mATe tathA potAnA tIrthakara nAmakarmanA kSaya mATe dharmopadeza Ape che. gaMtA va tatthA aduvA agaMtA, viyAgarejjA samiyAsupaNNe / |18 aNAriyA dasaNao parittA, ii saMkamANo Na uvei tattha // zabdArtha-baMtA = jaIne 3itA = gayA vinAmaya = samatAbhAvathI Asu5 = AzuprajJa, jene tatkAla buddhi utpanna thaI jAya che te puruSa vaMLo = darzanathI rattA = bhraSTa. bhAvArtha :- sarvajJa (AzuprajJa) bhagavAna mahAvIra svAmI tyAM zrotAo pAse jaIne athavA zrotA pAse gayA vinA svasthAne rahIne ja samabhAvathI dharmopadeza kare che, paraMtu anArya loko darzanathI bhraSTa hoya che, evI zaMkAthI bhagavAna teonI pAse jatA nathI. paNNaM jahA vaNie udaya aTThI, Ayassa heuM pagarei saMga / taovame samaNe NAyaputte, icceva me hoi maI viyakkA // '16)
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-s: AdrIya . [ 17 ] 20 zabdArtha :- 5vi = krayavikrayanI vastuo 36ThThI = udayArthI-lAbhArthI vALa = vaNika Asa de potAnA lAbha mATe i = janasaMparka kare = kare chefjaya = tarka marDa = mati. bhAvArtha :- (gozAlake pharI Adraka munine kahyuM-) jema lAbhArthI vaNika kraya-vikrayane yogya vastune laIne lAbha mATe mahAjanono saMparka kare che, te ja rIte jJAtaputra mahAvIrano paNa vyavahAra che. te potAnI svArthasiddhi mATe jana samUhamAM jaIne dharmopadeza Ape che. A pramANe mArI buddhi tathA tarka che. - NavaM Na kujjA vihuNe purANaM, ciccAmaI tAI ya sAha evaM / etAvatA babhavai tti vutte, tassodayaTThI samaNe tti bemi // zabdArtha - nA = navA karmo karatA nathI vido = naSTa kare chevizva = tyAga kare che ane = durmati tAruM = rakSaka vamavarDa = brahmavatI-mokSanA vratavALo sa = te, bhagavAna da = kahe che. bhAvArtha :- (Adraka munie gozAlakane uttara Apyo-) bhagavAna mahAvIra svAmI navA karmono baMdha karatA nathI, paraMtu teo jUnA karmono kSaya kare che. SaDUjIvanikAyanA trAtA, te bhagavAna svayaM A pramANe kahe che ke prANI kubuddhino tyAga karIne ja mokSa prApta kare che. kumatino tyAga ja brahmavrata- mokSavrata kahevAya che. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI mokSanA lAbhArthI che- e pramANe huM kahuM chuM. samArabhaMte vaNiyA bhayagAmaM, pariggahaM ceva mamAyamANA / te NAisaMjogamavippahAya, Ayassa heu pakareMti saMga // zabdArtha :- mUyA = bhUtagrAma, prANIono samUha samArakhaMte = AraMbha kare che manIyanaTM = mamatva rAkhatA thakA AyakSa = lAbhanA. bhAvArtha:- he gozAlaka! vyApArI loko to aneka jIvono AraMbha kare che, parigraha upara mamatA paNa rAkhe che ane jJAtijano sAthe mamatvayukta saMbaMdha choDyA vinA lAbhane mATe na karavA yogya bIjA lokono saMga paNa kare che. kA vittesiNo mehuNasaMpagADhA, te bhoyaNaTThA vaNiyA vayaMti / 22 vayaM tu kAmesu ajjhovavaNNA, aNAriyA pemarasesu giddhA // zabdArtha - vidhiLo = dhananA zodhaka mehuNasaMpaIDha = maithunamAM Asakta maratu = premarasamAM. bhAvArtha :- he gozAlaka ! vyApArI dhananA lobhI ane strI saMbaMdhI kAmabhogamAM gADha Asakta hoya che tathA teo bhoga sAmagrInI prApti mATe game tyAM bhaTake che. ame to AvA vaNikone kAmabhogamAM atyadhika Asakta, prema rasamAM grasta ane anArya kahIe chIe.(bhagavAna mahAvIra A prakAranA vaNika nathI.) kA AraMbhagaM ceva pariggahaM ca, aviussiyA Nissiya AyadaMDA / tesiM ca se udae jaM vayAsI, caurataNaMtAya duhAya Neha // zabdArtha :- vikisa = choDyA vinA nisitha = Asakta thAya che AthaDa = AtmAne daMDa 23
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) denArA 366 = udaya-lAbha SaGarata = cAturaMta-cAragatimAM jeno aMta che evo saMsAra anaMtAya = anaMta saMsArane mATe duhAya = duHkhane mATe. 164 bhAvArtha :- he gozAlaka ! vaNiko AraMbha ane parigrahano tyAga karatA nathI, paraMtu parigrahano tyAga karyA vinA ja temAM atyaMta Asakta rahe che tathA te AtmAne daMDe che. teno udaya-lAbha, jene tuM lAbha kahe che te vAstavika lAbha nathI, paraMtu cAturgatika saMsArane prApta karAvanAra ane duHkhanuM kAraNa che tethI te udaya- lAbhanuM kAraNa nathI. gaMta NacvaMtiya taodae se, vayaMti te do vi guNodayaMmi / |24| se udae sAimaNaMtapatte, tamuddayaM sAhayai tAI NAI // zabdArtha:- = nahIM AMta = ekAMta avaMtiya= Atyantika tovaQ = te udaya, lAbha sArUM= sAdi, jenI Adi che anaMtapatte = anaMta prApta tArUM = rakSaka khArUM= zAtA-jANanAra sAhayak = upadeza Ape che. bhAvArtha :he gozAlaka ! vyApArIono pUrvokta dhanalAbha vagere rUpa udaya(lAbha) ekAMtika ke AtyaMtika nathI, tema jJAnIjano kahe che. je udayamAM A baMne guNo na hoya, te vAstavika rIte lAbha nathI arthAt te lAbha guNahIna che. tIrthaMkara bhagavAnano lAbha sAdi anaMta che ane chakAya jIvonA rakSaka sarvajJa bhagavAna sAdi anaMta lAbhano ja upadeza Ape che. 25 ahiMsayaM savvapayANukaMpI, dhamme ThiyaM kammavivegaheuM / tamAyadaMDehiM samAyaraMtA, Abohie te paDirUvameyaM / / 25 / / zabdArtha :- savvapayALu MpI = samasta prANIo para anukaMpA karanArA ma~viveheruM= karma viveka, karma kSayanA kAraNa bhUta AyadehiM samAyaratA = AtmAne daMDa denArA anoziT = ajJAnane pahi va pratirUpa, anurUpa. = bhAvArtha :- bhagavAna prANIonI hiMsAthI sarvathA rahita che tathA samasta prANIo para anukaMpA kare che; AvA karma-nirjarAnA hetubhUta saMyama dharmamAM sthita vItarAga sarvajJa mahApuruSane, tamArA jevA AtmAne daMDa denAra vyakti ja vaNika sadaza kahI zake, A kArya tamArA ajJAnane anurUpa ja che. vivecana : prastuta gAthAomAM gozAlaka tathA Ardraka muni vacce thayelI dharmacarcAnuM pratipAdana che. sarvajJa paramAtmA prabhu mahAvIranA vItarAga dharmanA prabhAvanI sAthe AjIvika matanA siddhAMto ke tenA vyavahA2nI tulanA karavI te sarvathA anucita che. tema chatAM gozAlaka khoTA tarka-vitarkathI prabhu mahAvIra svAmI tathA jinezvara kathita jainadharmanA AcAra-vicAra para bhinna-bhinna rIte doSAropaNa kare che. (1) gozAlakanA matAnusAra koI vyakti sacitta jalAdinuM, strI saMgAdinuM sevana kare paraMtu jo jana saMparka choDIne ekAMtamAM nivAsa kare, to tene pApakarmano baMdha thato nathI. gozAlaka matAnuyAyInI A mAnyatA kevaLa suvidhAnuM ja poSaNa kare che. karmabaMdhano AdhAra For Private Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-s: AdrIya . 15 ] ekAMtavAsa ke janasaMparka nathI. indriyonA viSayonI Asakti ja karmabaMdhanuM mukhya kAraNa che. koI vyakti kevaLa saMnyAsIno veza paherIne ekAMtavAsano svIkAra kare, ekAMtamAM rahIne sacitta jalAdinuM sevana ke strI saMga Adi pApapravRtti kare, to teno ekAMtavAsa lAbhanuM kAraNa nathI. te zramaNavezamAM paNa gRhastha tulya che, tevA pAkhaMDI sAdhu dehAnurAgI ja hovAthI AtmasAdhanA karIne sarva karmono kSaya karI zakatA nathI. (2) gozAlaka Adraka munine kahe che ke vibhinna dArzaniko pota-potAnI dRSTithI dharma, puNya-pApa ke mokSano mArga batAve che. tame te sahunuM khaMDana karatAM temanI niMdA karIne potAno ahaMkAra pradarzita karo cho. A prakAranA doSAropaNamAM potAnI tucchatAnuM ja pradarzana che. vItarAga dharmanuM kathana saikAlika satya che. temAM koI para rAga dveSano ke niMdA-prazaMsAno bhAva nathI. vItarAgadharma rAga-dveSa ke niMdA-prazaMsA choDIne samabhAvanI prAptino dharma che, tethI satyadharmanuM pragaTIkaraNa te ekamAtra amAro uddeza che. (3) prabhu mahAvIra Darapoka che ane buddhimAnanA praznonA uttara ApavAnA bhayathI teo sahunI sAthe sArvajanika sthAnomAM rahetA nathI. gozAlakanuM AvuM kathana paNa pAyA vinAnuM ja che. bhagavAna mahAvIra svAmI saMpUrNa rIte nirbhaya tathA sarvajJa che. teo lokAlokanA jJAtA che. teo koI paNa viSayathI ajJAta nathI. temanI pratyeka pravRtti prayojanapUrvaka thAya che. anya vyaktinA lAbhane joIne teo niSpakSabhAve praznano uttara Ape che, anyathA mauna rahe che. saMkSepamAM prabhu upadeza Ape ke na Ape, lokonI sAthe vAda-vivAda kare ke na kare, temAM rAga-dveSa ke bhayanI AMzika paNa saMbhAvanA nathI. (4) jema lAbhArthI vaNika potAnA mAlanA vecANa mATe deza-videzamAM phare che. mahAjanono saMparka kare che. tema mahAvIra paNa potAnI pUjA-pratiSThA tathA AhArAdinA lAbha mATe grAmAnugrAma vicare che. tyAM rAjA vagere lokono saMparka kare che tethI teo vaNika tulya che. gozAlakanA A vidhAnano javAba ApatA Adraka muni kahe che- bhagavAna eka daSTikoNathI vaNikanI samAna che kAraNa ke teonI pratyeka pravRtti AtmalAbha mATe ja thAya che. prabhu niprayojana koI paNa pravRtti karatA nathI. tema chatAM 1. vaNika chabastha che, 2. tenI daSTi dhanAdi bhautika padArtho para hoya che, 3. te jIvahiMsA Adi pApakArI pravRtti dvArA potAno vyApAra kare che, 4. te kAmAsakta hoya che, 5. dhana-dolata, parivArAdinA mamatvathI baMdhAyelA hoya che, da. te AraMbha-parigrahano tyAga karatA nathI, tethI karmadaMDathI AtmAne daMDita kare che ane tenA pariNAme cAragati rUpa saMsAramAM paribhramaNa kare che, 7. vaNikane thato dhanAdino lAbha ekAMtika ke AtyaMtika nathI. teno lAbha nAzavaMta che, kyAreka te nukazAna rUpe parivartana pAme che. paramAtmA mahAvIra svAmI sarvajJa che. temanI daSTi eka mAtra Atmavizuddhi ane karmakSaya para che. temanI upadezAdinI kriyA saMpUrNataH pApa rahita che. teo nirAraMbhI, niSparigrahI ane mamatva bhAvathI sarvathA mukta che. paramAtmA pApathI sarvathA mukta hovAthI potAnA AtmAne karmadaMDathI mukta karIne cAragati rUpa saMsAra paribhramaNathI mukta thaI jAya che. paramAtmAne thayelo karmakSaya rUpa lAbha athavA kevaLajJAna Adi anaMta guNalakSmI rUpa lAbha ekAMtika ane AtyaMtika lAbha che, kAraNa ke te lAbha kyAreya nAza pAmato nathI, te zAzvata kAla paryata TakI rahe che. A rIte saMpUrNa ahiMsaka, sarva jIvo prati anukaMpAzIla, vItarAgI paramAtmAnI tulanA vaNika sAthe karavI, te ApanI ajJAnatAne pragaTa kare che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) Ardrakamuni ane bauddha bhikSuko : 26 piNNAgapiMDimavi viddhasUle, keI paejjA purise ime tti / alAuyaM vAvi kumAraga tti, sa lippai pANivaNa amhaM // zabdArtha:-piLA-paMDi = khoLanA piMDane vinasUtte = zULIthI viMdhe avi = paNa pajJA = pakAve ajJAnayaM = tuMbaDI (dUdhI)ne mAraga tti = bALaka mAnIne pabivaheLa = prANI vadhanA pApathI ttippaphalipta thAya che ant = amArA matamAM. bhAvArtha :- (zAkyabhikSu Ardraka munine kahevA lAgyA-) koI vyakti khoLanA piMDane, 'A puruSa che' ema mAnIne zULIthI vIMdhIne agnimAM pakAve athavA tuMbaDAne bALaka mAnIne pakAve, to amArA mate te prANIvadhanAM pApathI lipta thAya che. 27 zabdArtha:- mitavadhU = mleccha alAN = alAbu, tuMbaDuM. bhAvArtha :- athavA te koI mlecchAdi puruSa, manuSyane khoLa(piMDa) samajIne tene zULIthI viMdhIne pakAve athavA bALakane tUMbaDuM samajIne pakAve, to te amArA mate prANIvadhanA pApathI lipta thatA nathI. 28 ahavA vi viddhUNa milakkhU sUle, piNNAgabuddhIe garaM paejjA / kumAragaM vA vi alAue tti, Na lippai pANivaNa amhaM // purisaM ca viddhUNa kumAragaM vA, sUlammi keI pae jAyate / piNNAgapiMDiM satimAruhettA, buddhANa taM kappai pAraNAe // zabdArtha:- puribhraM = puruSane mArAM = kumArane sUkSyi = zULIthI viSNuLa =vIMdhIne khAyater = agnimAM paN = pakave jJatim - puruSa ke kumAra vidhamAna hovA chatAMpiLAna viMDiM=khoLapiMDanuM hettA = AropaNa karInetA = te mAMsa vrundAkha = buddha puruSonA pAraNAm = pAraNAne mATe pbar = kalpanIya che. = bhAvArtha: [ :- koI puruSa, manuSyane athavA bALakane khoLano piMDa mAnIne zULIthI viMdhIne AgamAM pakAve to amArA mate te mAMsapiMDa pavitra che, te buddhonAM pAraNAne yogya che. 29 siNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae Niie bhikkhuyANaM / te puNNakhaMdhaM sumahajjaNittA, bhavaMti Aroppa mahaMtasattA // zabdArtha:-siLAyALuM = snAtaka tuve sahastre = be hajAra bhoyaN = bhojana karAve che sunaha = mahAna iikhattA = upArjana kare chekhiC = nitya pukhtavayaM = puNyaskaMdhane mahaMtasattA = mahAsatva Aro= Aropya nAmanA deva, mati = thAya che. bhAvArtha :- je puruSa be hajAra snAtaka bhikSuone pratidina bhojana karAve che, te mahAna puNyarAzinuM upArjana karIne mahAsattvazALI-mahAparAkramI Aropya nAmanA deva thAya che. For Private Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-s: AdrIya . [ 17 ] - ajogarUvaM iha saMjayANaM, pAvaM tu pANANa pasajjha kAuM / __ abohie doNha vi taM asAhu, vayaMti je yAvi paDissuNaMti // zabdArtha :- manohavuM = ayogya rUpa sajja = jabaradastI 4 = karIne paNa = prANIvadha karavo panna = pApajanaka che. bhAvArtha:- (Artakamunie bauddha bhikSuone pratyuttara Apyo ke) Apano A pUrvokta siddhAMta, (saMyamIone mATe) ayogya che. prANIonI jabaradastIthI hiMsA karavI, te pApajanaka che. ApanA siddhAMtanuM je manuSya kathana kare che ke sAMbhaLe che, te baMne (kathana ane zravaNa) tene mATe abodhilAbhanuM kAraNa che ane kharAba che. / uDDe ahe ya tiriyaM disAsu, viNNAya liMgaM tasa-thAvarANaM / bhUyAbhisaMkAe duguMchamANe, vae karejjA va kuo vihatthI // zabdArtha - vijaya = jANIne lii = liMga(lakSaNa)ne pUyamaiAra = jIva hiMsAnI AzaMkAthI mALe = ghaNA karato thako nA = bole vajA = kArya kare che = kyAMthI ki = paNa da = A jinazAsanamAM tni che. bhAvArtha:- (Adrakani jaina dharmanA guNonuM kathana karatA kahe che ke) UMcI-nIcI ane tirachI dizAomAM traNa ane sthAvara jIvonAM astitvanAM halana-calana Adi cinhone jANIne jIvahiMsAnI AzaMkAthI vivekI puruSa hiMsAnI ghaNA karato, vicAra karIne bole athavA kArya kare, to tene pApa-doSa kevI rIte lAge? 32] na purise tti viNNatti Na evamatthi, aNArie se purise tahA hu / ko saMbhavo piNNagapiDiyAe. vAyA vi esA buiyA asaccA // zadArtha:-liiurtti = vijJapti-jJAna mAri = anArya maLyA = asatya. bhAvArtha - khoLa piMDamAM puruSa-buddhi to mUrkhane paNa thatI nathI. tethI je puruSa khoLa piMDamAM puruSabuddhi athavA puruSamAM khoLa piMDanI buddhi rAkhe che, te anArya che. khoLanA piMDamAM puruSa(mAnava)nI buddhi kevI rIte saMbhave? tethI ApanA dvArA kahevAyelI A vANI paNa asatya che. 33 / vAyAbhiogeNa jamAvahejjA, No tArisaM vAyamudAharejjA / aTThANameyaM vayaNaM guNANaM, No dikkhie bUyamurAlameyaM / / zabdArtha :- vAyafmor = vacana prayogathI gaM = je AvanA = jIvaghAta thAya viviheNa = dIkSita 32 = skUla-niHsAra payaM = A vaya = vacana guNaT = guNonuM kALuM = sthAna nathI. bhAvArtha :- je vacana prayogathI jIvono ghAta thato hoya tevA vacana, vivekI puruSa kadApi na bole, A prakAranA vacano guNonuM sthAna nathI, tethI dIkSita vyakti evA niHsAra vacana bole nahIM. 14 laddhe aTe aho eva tubbhe, jIvANubhAge suviciMtie ya / puvvaM samudaM avaraM ca puDhe, uloie pANitale TThie vA //
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) zabdArtha:- navAjunA = jIvonA karmaphaLano suvavata = vicAra karyo che patine = hatheLImAM Si = sthita to = joI lIdhuM che. bhAvArtha- aho bauddho! tame padArthone upalabdha karI lIdhA che! tame paNa jIvonAM karmaphaLanuM sArI rIte ciMtana karyuM che ! tamAro paNa yaza pUrva samudrathI laIne pazcima samudra sudhI phelAI gayo che ! tame paNa hatheLImAM rAkhelA padArthanI jema A jagata ne joI lIdhuM che. tema chatAM tame puruSane khoLapiMDa ane khoLapiMDane puruSa mAnIne thatI pravRttimAM doSa nathI vagere vAto karI che, te ja Azcarya che. hama jIvANubhAgaM suviciMtayaMtA, AhAriyA aNNavihIa sohiM / Na viyAgare chaNNapaopajIvI, esoNudhammo iha saMjayANaM // zabdArtha-jIvANubhA = jIvAnubhAga, jIvonI pIDAnuM suvidhatacaMtA = samyaka prakAre ciMtana karIne mAriyA = AhAra karanArA avihaga = vidhipUrvaka prApta kareluM nirdoSa anna saT = zuddha chavgpapaLavI = kapaTathI AjIvikA karanArA. bhAvArtha:- jainazAsananA anuyAyI sAdhako jIvonI pIDAnuM samyaka prakAre ciMtana karIne AhAragrahaNa karavAnI vidhithI zuddha AhAra grahaNa kare che; teo kapaTathI AjIvikA meLavatA nathI ane mAyA kapaTa yukta vacana bolatA nathI. jaina zAsanamAM saMyamIpuruSono A ja dharma che. siNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae Nitie bhikkhuyANaM / asaMjae lohiyapANi se U, Niyacchai garahamiheva loe / / 36 / / zabdArtha - tira = nitya umarakuvA = bhikSukone bhoya = bhojana karAve che todiyapafja = lohIthI kharaDAyelA hAthavALo varadaM = niMdAne. bhAvArtha :- je vyakti pratidina be hajAra snAtaka bhikSuone pUrvokta mAMsapiMDanuM bhojana karAve che, te asaMyamI lohIthI raMgAyelA hAthavALo puruSa A lokamAM niMdApAtra bane che. / thUlaM urabbhaM iha mAriyANaM, uddiTThabhattaM ca pagappaittA / 37 taM loNatelleNa uvakkhaDettA, sapippalIyaM pakareMti maMsaM // - taM bhuMjamANA pisiyaM pabhUyaM, Na lippayAmo vayaM raeNaM / iccevamAsu aNajjadhammA, aNAriyA bAla rasesu giddhA // zabdArtha :- dhRtta = sthala- jADA zarIravALo 320N = gheTAne da6matta = udiSTabhakta, sAdhuonA nimitte banAvelA AhArAdi noma = lavaNa, mIThuM tellekha = telathI 3vADerA = rAMdhe, pakAve sakhanIyaM = pIparImULa Adi dravyo sahita siya = mAMsane puNyaM = vadhAre mAtrAmAM nikhayAno lipta thatAM nathI, levAtA nathI ra = karmarajathI. 36 38
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-s: AdrIya . [ 169 ] bhAvArtha :- (Adrakamuni zAkya-bauddha bhikSuone kahe che ke, ApanA matAnuyAyIo moTA gheTAne mArIne bhikSuonA bhojananA uddezyathI, te gheTAnAM mAMsane mIThuM ane tela nAMkhI pakAve ane pIpara Adi masAlAthI vaghArIne taiyAra kare, to te mAMsa bauddha bhikSuonA bhojanane yogya mAne che. uparokta prakAre taiyAra karelA, mAMsane adhika mAtrAmAM khAvA chatAM 'ame karmarajathI lipta thatAM nathI', A pramANe kahenArA vyakti anArya dharmI, anArya, ajJAnI ane rasamAM gRddha che / je yAvi bhuMjaMti tahappagAraM, sevaMti pAvamajANamANA / maNaM Na eyaM kusalA kareMti, vAyA vi esA buiyA u micchA // zabdArtha:- vAyA = vANI yutha = kahelI. bhAvArtha :- je loko A prakAranAM mAMsanuM sevana kare che, te ajJAnI pApanuM sevana kare che, paraMtu kuzaLa puruSa (tattvajJAnamAM nipuNa puruSa) A prakAranA mAMsane khAvAnI icchA ja karatA nathI temaja mAMsa bhakSaNamAM doSa nathI, tevA vacana prayogane paNa mithyA mAne che. 40 savvesiM jIvANa dayaTThayAe, sAvajjadosaM parivajjayaMtA / tassaMkiNo isiNo NAyaputtA, uddibhattaM parivajjayaMti // zabdArtha :- = dayA karavA mATe savaMlosaM = sAvadha doSane vinayata = tyAga karanArA, damatta = munionA nimitte banAvelA AhArAdi. bhAvArtha :- sarva jIvonI dayA mATe, sAvadha doSothI dUra rahenArA tathA pApakarmanI AzaMkA karanArA, jJAtaputra zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA ziSyo sAdhunA nimitte AraMbha karIne taiyAra karelA bhojanano tyAga kare che. 41 bhUyAbhisaMkAe duguMchamANA, savvesiM pANANaNihAya daMDaM / tamhA Na bhuMjati tahappagAra, esoNudhammo iha saMjayANaM // zabdArtha :- fkhadIya = tyAga karIne jutho = anudharma, tIrthakara paraMparAgata dharma. bhAvArthaH- jIvahiMsAnI AzaMkAthI sAvadha anuSThAnathI virakta rahenArA zramaNa nigraMtho sarva prANIonI hiMsAno tyAga kare che, tethI teo doSayukta AhArAdino upayoga karatA nathI, jina zAsanamAM saMyamI sAdhakono A ja paraMparAgata dharma che. 5 NiggaMthadhammammi imaM samAhiM, assi suThiccA aNihe crejjaa| buddhe muNI sIlaguNovavee iccatthayaM pAuNai silogaM // zabdArtha -ftha dhafma-nigraMtha dharmamAM surizva =sthita thaIne zItaLovavera = zIlaguNothI yukta zii = zlAghA(prazaMsA)ne. phUzvatthaa = A lokamAM. bhAvArtha :- A nigraMtha dharmamAM AhAra vizuddhi rUpa samAdhimAM samyaka prakAre sthita thaIne, mAyArahita
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) thaIne nigraMtha dharmamAM ja vicaraNa kare che, te prabuddha muni zIla ane guNothI yukta thaIne A lokamAM paNa pUjA-prazaMsAne prApta kare che. vivecana : 170 prastuta gAthAomAM Ardrakamuni ane zAkya bhikSuono vArtAlApa che. AjIvikAnuyAyIone parAjita karIne Ardakamuni AgaLa vadhI rahyA hatA tyAre temane bauddha matavAdI bhikSuono samAgama thayo. temaNe Ardrakamunine potAnA saMpradAyamAM levA mATe prayatno zarU karyA. he Ardraka ! Ape AjIvika matAnuyAyIoe ApelA vaNikanA daSTAMtanuM khaMDana karyuM te zreSTha kArya thayuM, kAraNa ke AMtarika anuSThAna ja baMdha ane mokSanuM kAraNa che, ame paNa te ja siddhAMtano svIkAra karIe chIe. amArA matAnusAra koI manuSya upadrava AdithI pIDita thaIne anArya dezamAM pahoMcI jAya te anArya puruSo bIjA manuSyone mArIne tenuM mAMsa khAya che, tethI Arya manuSya bhayathI koI khoLanA DhagalA upara potAnA vastro DhAMkIne koI jagyAe chupAI jAya, mleccha--anArya puruSo tene zodhatAM-zodhatAM khoLanA DhagalAne manuSya samajIne tene zULIthI vIMdhe, agnimAM pakave, te ja rIte vastrathI DhAMkelAM tuMbaDAMne bALaka samajIne koI mArI nAMkhe, to te anArya puruSane manuSyavadhanuM ja pApa lAge che kAraNa ke teno bhAva manuSyavadhano ja hoya che. dravyathI prANInI ghAta na thavA chatAM tenuM citta hiMsaka bhAvothI malina hovAthI te jIvane prANIghAtano doSa lAge che ane koI mleccha puruSa manuSyane khoLapiMDa ane bALakane tuMbaDuM samajIne tene mArI nAMkhe to tene prANI hiMsAno doSa lAgato nathI kAraNa ke tenI pravRtti manuSya ke bALakane mAravAnI na hatI paraMtu khoLapiMDa ke tuMbaDAne mAravAnI hatI. A rIte bhUlathI koI manuSyano ghAta thaI jAya to te manuSya doSita nathI ane te mAMsa paNa azuddha na hovAthI tenuM bhojana buddha puruSone paNa kalpanIya che ane te karmabaMdhanuM kAraNa nathI. bauddha matavAdIomAM zAkya bhikSuonuM mahattva hovAthI temanA matAnusAra koI vyakti pratidina be hajAra zAkyabhikSuone mAMsanuM bhojana karAve te vyakti mahAna puNya upArjana karIne Aropya jAtinA sarvottama devatA thAya che. bauddhamatavAdIonA uparokta siddhAMta saMyamI puruSone grahaNa karavA yogya nathI, kAraNa ke saMyamI puruSo traNa karaNa traNa yogathI ahiMsA mahAvratanI ArAdhanA kare che. je puruSa / ajJAnI che, mohagrasta che, tene ja khoLapiMDamAM manuSya ane tuMbaDAmAM bALakanI buddhi thAya che. te uparAMta bhUlathI paNa thayelo prANIghAta hiMsA ja che ane te hiMsAjanya bhojanane nirdoSa kahevuM te kathana Arya puruSo mATe sarvathA anucita che. adhyAtma sAdhanAmAM bhAvavizuddhinuM ja mahattva hovA chatAM vyavahArazuddhi paNa anivArya che. vizuddha bhAvapUrvaka koI paNa hiMsaka kAryanI saMbhAvanA nathI. temaja jo vyavahArazuddhinI AvazyakatA na ja hoya to bauddho paNa ziramuMDana, bhikSAvRtti vagere bAhya kriyAono svIkAra zA mATe kare che? je manuSyo manuSyane khoLapiMDa samajIne mArI nAMkhe, tene agnimAM pakAve, vagere kriyAo temanI krUratAne ja pragaTa kare che. temAM mithyAbhAvonI ja puSTi thAya che, tethI tene nirdoSa kadApi kahI zakAtuM nathI. te ja rIte pratidina be hajAra zAkya bhikSuone mAMsAdi bhojana karAvavA mAtrathI uttama devalokanI prApti thavI, te kathana paNa yathocita nathI. For Private Personal Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-s: AdrIya , 171 ] kAraNa ke te zAkya bhikSako mAMsabhakSaka che. tene bhojana karAvanAra puruSa asaMyamI ane hiMsaka che. tenA hAtha lohIthI raMgAyelA rahe che tevA ghAtaka puruSa A lokamAM niMdAne pAtra bane che tethI tene puNyakarmanuM upArjana ane devalokanI prApti thavI, te sarvathA azakya che. uttama devalokanI prApti saMyama-tapanI ArAdhanAthI thayelA puNyakarmabaMdhathI thAya che. anyane mAMsa-bhojana karAvavA mAtrathI uttama devalokanI prApti thatI nathI. A rIte bauddhonA siddhAMto pUrNataH ahiMsA dharmanI puSTi karatA nathI, tethI te yogya nathI. vAstavika rIte vicAratA saMyamI puruSone sAvadhakArI bhASAno prayoga karavo, te paNa zobhanIya nathI, tethI ja nigraMtha munio sAvadhakArI bhASA bolatA nathI. AdhAkarmI Adi doSathI dUSita AhAra grahaNa karatA nathI. teo nirdoSapaNe potAnI AjIvikA calAve che. nigraMthamunio jagatanA sarva jIvone potAnA AtmA samAna jANe che tethI jagatanA sarva jIvonA sukha-duHkhano vicAra karIne, sarvanA kalyANanI kAmanApUrvaka potAnI pravRtti kare che. nigraMtha dharma sarva prakAranA mAyA-kapaTathI pUrNapaNe rahita che, tethI te nigraMthadharma kahevAya che. nitaH granthagaH paTegaH nathaH je dharma, kapaTa rU5 graMthIthI rahita che te nigraMtha dharma che. temAM AtmasamAdhi ane jagajIvone paNa abhayadAna prApta thAya tevA vrata-niyamonA pAlanano upadeza che. anaMta tIrthakaroe A ahiMsA dharmanI ArAdhanA karIne kevaLajJAna prApta karyuM ane temanI ziSya paraMparAmAM paNa ahiMsAdharmano upadeza che. pUrNa ahiMsA dharmanI ArAdhanA ja mokSamArga che. je dharmamAM sarva jIvonA hitanI, sukhanI dRSTi samAhita che. te ja dharma pUrNapaNe AdaraNIya, anumodanIya ane prazaMsanIya che. anumo - tenA be artha thAya che- (1) pahelAM tIrthakare A nigraMtha dharmanuM AcaraNa karyuM tyAra pachI temano ziSyavarga te nigraMtha dharmanuM AcaraNa karavA lAgyA, tethI A dharmane anudharma kahe che. (2) aNudharma sUrmadharma che, temAM sUkSma-skUla sarva jIvonI rakSAnuM kathana che. koI paNa jIvonI koI paNa prakAre thatI hiMsA temAM kSamya nathI. hiMsAthI dharma naSTa thAya che. tethI paNa tene aNudharma kahe che. fjathadho :- nigraMtha dharma. sarva prakAranA graMtha = kapaTathI rahita hoya, tevo dharma nigraMtha dharma che. Adrakamuni ane vedAMta pAThI brAhmaNo - kA siNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae Nitie mAhaNANaM / te puNNakhadhaM sumahajjaNittA, bhavaMti devA ii veyavAo // zabdArtha - LiyaTS = snAtakone puujSa = puNyaskaMdha tuma = mahAna jJALaT = arjana karIne, meLavIne levA = deva avaMti = thAya che vecavAgo = vedanuM kathana che. bhAvArtha :- bauddhabhikSuone parAjita karIne Adrakamuni AgaLa vadhyA, tyAM to brAhmaNo temanI pAse AvIne kahevA lAgyA ke, he Adraka ! je puruSa haMmezAM be hajAra snAtaka brAhmaNone bhojana karAve che, te mahAna puNyapuMja upArjita karIne deva thAya che, A vedonuM kathana che. siNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae Nitie kulAlayANaM / se gacchai loluvasaMpagADhe, tivvAbhitAvI NaragAbhisevI //
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). zabdArtha - nAnAM = judA-judA kuLomAM bhojanane mATe pharanArA-brAhmaNone tibbAbitAvI = tIvratApane sahana karanAra paramavI = naraka sevI no[1paII = bhayaMkara vedanAthI yukta mAMsa prAptine mATe. bhAvArtha :- (brAhmaNonAM maMtavyano pratikAra karatAM Adraka munie kahyuM) kSatriya Adi kuLomAM bhojana mATe paribhramaNa karatA be hajAra snAtaka brAhmaNone je haMmezAM bhojana karAve che, te vyakti mAMsalolupa, prANIo (pakSIo)thI vyApta(pragADha) narakamAM jaIne nivAsa kare che, jyAM te tIvratama tApa bhogavatA rahe che. DA. dayAvaraM dhamma duguMchamANo, vahAvaha dhammaM psNsmaanno| egaM pi je bhoyayai asIla, Niho NisaM jAi kao surehiM / / 45 / / zabdArtha -Avara = dayApradhAna dha = dharmanI phuIchanALo = niMdA karanAra vahAvada = hiMsApradhAna paramALo = prazaMsA karatA thakA arIsaM = zIla rahita(brAhmaNone) motha = bhojana karAve che f = yAtanA sthaLa, naraka fsa = aMdhakArayukta. bhAvArtha:- je dayApradhAna dharmanI niMdA ane hiMsApradhAna dharmanI prazaMsA karanAra, zIlarahita vyakti eka paNa brAhmaNane bhojana karAve te aMdhakArayukta narakamAM jAya che, to pachI devalokamAM javAnI vAta ja kyAM rahe? vivecana : prastuta gAthAomAM Adraka kumArano vedAMta pATI brAhmaNo sAthe thayelo vArtAlApa che. bauddhone parAjita karIne Adraka muni AgaLa vadhI rahyA hatA tyAM keTalAka brAhmaNoe temanI pAse AvIne, potAnA matanI prarUpaNA karIne potAnA tarapha AkarSita karavAno prayatna karyo. brAhmaNonA matAnusAra cAre varNamAM brAhmaNo ja sarva zreSTha che, tethI kSatriya puruSoe brAhmaNonI ja sevA karavI joIe. kSudra puruSonI sevA karavI yogya nathI, tethI teo Adraka munine vaidika dharmano svIkAra karIne yajJa yAga Adi anuSThAno tathA brAhmaNonI sevA karavAnI preraNA ApavA lAgyA ane kahyuM ke zAkyabhikSuone bhojana karAvavAthI devalokanI prApti thatI nathI, paraMtu yajJa yAgAdi karmo karanArA vedapAThI, brahmacArI, be hajAra brAhmaNone je pratidina jamADe che te mahAna puNya-pujane upArjana karIne devalokamAM jAya che. Adrakamuni nigraMtha dharmamAM daDha zraddhAvAna hatA. teo dharmanI vAstavikatAne samajatA hatA. tethI temaNe kahyuM ke jema bilADI mAMsane mATe ghara-gharamAM pharyA kare che te ja rIte je brAhmaNo mAMsaprApti mATe kSatriyonA gharomAM phare che, je svayaM bIjAnI kamANI para niMdanIya AjIvikA calAve che; te brAhmaNa kupAtra, vratarahita ane zIla rahita che, tevI vyaktine bhojana karAvavuM, te durAcArane, lolupatAne poSaNa ApavAnuM kArya che. tevA durAcArIne protsAhana ApanAra vyakti paNa kukarmono baMdha karIne narakagatimAM jAya che. dayApradhAna dharmanI niMdA ane hiMsAmaya dharmanI prazaMsA karanArA vyakti tathAprakAranA brAhmaNone bhojana karAvIne tenA duSkRtyonI anumodanA karIne aMdhakAramaya narakagatimAM jAya che. saMkSepamAM jIvahiMsA Adi pApapravRtti svayaM karavI, karAvavI athavA tenI anumodanA karavI, te durgatinuM kAraNa che.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-s: AdrIya . [ 173] pApavRttinI anumodanA karanArA kadApi devAdi sadgatine prApta karI zakatA nathI. temaja jAti AdinuM abhimAna karavuM, te paNa yogya nathI. zubhAzubha karmanA udayathI prApta thayelI brAhmaNa, kSatriya Adi jAti parivartanazIla che. koI paNa jAtimAM janmelI vyakti potAnA saMskArathI, AtmaguNothI mahAna banI zake che, tethI ja jAtinuM abhimAna choDIne sarvatra samabhAva dhAraNa karavo, te ja zreSTha che. brAhmaNakuLamAM janma dhAraNa karIne yajJa-yAgAdi nimitte hiMsA karavI, te paNa brAhmaNa jAti mATe yogya kArya nathI. manusmRti Adi vaidika graMthomAM paNa mAMsa bhojana Adino niSedha che. temAM hiMsAnI preraNA ApanArA preraka brAhmaNone bhojana karAvanArA tathA karanArA baMnene narakagAmI kahyA che. sarvatra ahiMsA dharma ja sarvottama che. Adrakamuni ane sAMkhyamatavAdI:46 duhao vi dhammammi samuTThiyAmo, assiM suThiccA taha esakAle / AyArasIle buieha NANe, Na saMparAyammi visesamatthi // va avvattarUvaM purisaM mahataM, saNAtaNaM akkhayamavvayaM ca / savvesu bhUesu vi savvao se, caMdovva tArAhiM samattarUve // zabdArtha-judo vi = ApaNe baMne dhafma = dharmamAM samudrayAmo = samupasthita pAse = sarvakAlamAM saMparathami = saMparAya-saMsAramAM mAthArIne = AcArazIla abyuttaravuM = avyaktarUpa sAta = sanAtana 33ya = akSaya ane adhvarya = avyaya samUhave = samastarUpa. bhAvArtha :- tyAra pachI sAMkhyamatavAdI Adrakamunine kahevA lAgyA tame ane ame baMne dharmamAM samyaka prakAre udyata chIe, bhUta, vartamAna ane bhaviSya traNeya kALamAM dharmamAM sArI rIte sthita chIe, ApaNA baMnenA matamAM AcArazIla puruSane jJAnI kahyA che. ApanA ane amArA darzanamAM saMsAranA svarUpamAM paNa koI vizeSa aMtara nathI. 4jJA A puruSa(jIvAtmA) avyaktarUpa-mana ane indriyothI agocara che tathA sarvalokavyApI, sanAtana, akSaya temaja avyaya che. je rIte candramAM samasta tArAgaNanI sAthe saMpUrNarUpe saMbaMdhita rahe che. te ja rIte A jIvAtmA samasta prANIomAM saMpUrNarUpe vyApta che. I4zA sa evaM Na mijjati Na saMsaraMti, Na mAhaNA khattiya vesa pesA / kIDA ya pakkhI ya sarIsivA ya, NarA ya savve taha devalogA / / 48 / / zabdArtha:- niti = mApa, tulyatA, saMgati saMpatti = paribhramaNa kare che = vaizya(vaNika) paisA = preSya-zudra vazIlA = kITa, kIDo pachI = pakSI sarasiva = sarIsRpa. bhAvArthaH- Adrakamuni kahe che ke A rIte AtmAne ekAMta nitya temaja sarvavyApaka mAnavAthI sukha-duHkha Adi bhedonI saMgati thaI zakatI nathI, jIvonuM potAnA karmAnusAra vividhagatiomAM saMsaraNa-gamanAgamana, brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra rUpa bhedo tathA kIDA, pakSI, sarIsRpa ityAdi yonionI vividhatA temaja manuSya, devalokanA deva Adi badhI gatio paNa siddha thatI nathI.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 174] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) 49 loyaM ayANittiha kevaleNaM, kahiMti je dhammamajANamANA / NAseMti appANa paraM ca NaTThA, saMsAra ghorammi aNorapAre // zabdArtha - sAyaNittA = jANyA vinA vartai = kevaLa jJAnathI aLorAre = ArapAra rahita. bhAvArtha:- A lokane kevaLajJAna dvArA jANyA vinA, vastunAM satyasvarUpathI ajANa vyakti jo dharmano upadeza Ape to, te svayaM naSTa thAya che ane bIjAono paNa apAra, ghora saMsAramAM nAza kare che. eka loyaM vijANaMtiha kevaleNaM, puNNeNa NANeNa samAhijuttA / dhamma samattaM ca karhiti je u, tAreti appANa paraM ca tiNNA // zabdArtha - vijJAti = jANe che sahiSNutA = samAdhiyukta tAti = tAre che tiUT = tarI gayA che. bhAvArtha :- je vyakti samAdhiyukta che, pUrNa kevaLajJAna dvArA A lokane vividha prakAre yathAvasthita rUpe jANe che, teo ja zuddha, samyaka dharmanuM pratipAdana kare che, teo svayaM saMsArasAgarathI pAra thayelA che ane bIjAone paNa(sadupadeza ApIne) saMsArasAgarathI pAra kare che. je garahiyaM ThANamihAvasaMti, je yAvi loe caraNovaveyA / udAhaDaM taM tu sama maIe, ahAuso ! vippariyAsameva // zabdArthaH- ridikSya = gahita Thai = sthAnamAM parovaveya = cAritra saMpanna da = ahIM Apatirahe che. salAda6 = kaheluM naphA = potAnI buddhithI. bhAvArtha :- A lokamAM je vyakti niMdanIya sthAnanuM sevana kare che ane je sAdhaka uttama AcaraNothI yukta che, te baMnenA AcaraNone asarvajJa vyakti potAnI buddhithI eka samAna kahe che athavA he AyuSyamAnu! teo zubhaAcaraNa karanArAone azubha AcaraNa karanArA ane azubha AcaraNa karanArAone zubha AcaraNa karanArA kahIne viparIta prarUpaNA kare che. vivecana : prastuta gAthAomAM AAka munino sAMkhyamatavAdIo sAthe thayelo vArtAlApa che. Adrakamuni jyAre brAhmaNone parAjita karIne AgaLa vadhI rahyA hatA tyAre temanI pAse sAMkhyamatavAdIo- ekadaMDI loko AvyA. teo AAkamunine potAnA matamAM AkarSita karavA mATe kahevA lAgyA. sAMkhya matAnusAra sattva, rajasa ane tamasa, A traNe guNonI sAmya avasthA prakRti che. A prakRtithI mahatu-buddhinI utpatti thAya che. buddhithI ahaMkAra utpanna thAya che, ahaMkArathI pAMca karmendriya, pAMca jJAnendriya, pAMca tanmAtrA tathA mana, A soLa guNa utpanna thAya che. zabda, rUpa, gaMdha, rasa, sparza, A pAMca tanmAtrAthI pRthvI, pANI, agni, vAyu ane AkAza, A pAMca mahAbhUtanI utpatti thAya che. A rIte prakRti + buddhi + ahaMkAra + 16 guNa + pAMca mahAbhUta = 24 padArtho che ane pacIsamo puruSa che. te caitanya svarUpa che. A pacIsa tattvanA yathArtha jJAnathI mukti prApta thAya che.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-s: AdrIya . 175 ] sAMkhya matAnuyAyIo potAnA siddhAMtanuM spaSTIkaraNa karIne tene jaina siddhAMtonI samAna hovAnuM kathana karyuM. teo potAnuM maMtavya pragaTa karatA kahyuM ke tame jIva, puNya, pApa, baMdha ane mokSano svIkAra karo cho, ame paNa te tattvano svIkAra karIe chIe. ame ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigrahane pAMca yama kahIe chIe. tame tene paMca mahAvrata kaho cho. A rIte indriya ane manane saMyamamAM rAkhavA, te baMneno siddhAMta che. tame ane ame baMne satya dharmamAM sthita chIe, bhUta, vartamAna ane bhaviSya, A traNe kAlamAM potAnI pratijJAnuM pAlana karIe chIe. ApaNe baMne AcAra pradhAna zIlane uttama mAnIe chIe. ApaNA baMnenA zAstramAM jJAnane mokSanuM kAraNa kahyuM che, te ja rIte saMsAranuM svarUpa paNa baMne darzanamAM samAna che. amArA matAnusAra atyaMta asat vastu utpanna thatI nathI, paraMtu kAraNa rUpe kathaMcit sat padArtho hoya, te ja utpanna thAya che. tame paNa dravyanI apekSAe saMsArane nitya mAno cho ame paNa nitya mAnIe chIe. tame paryAya daSTie utpatti ane nAza mAno cho ane ame saMsAranA ArvibhAva ane tirobhAvane mAnIe chIe. ame ane tame caitanya svarUpa Atma tattvane svIkArIe chIe. amArA matAnusAra AtmA indriya ane manathI jANI zakAto na hovAthI avyakta che. te svataH hAtha, paga Adi avayavothI yukta nathI, paraMtu te sarvaloka vyApI ane nitya che. vividha gatimAM janma-maraNa thavA chatAM AtmAno nAza thato na hovAthI te nitya che. tenA pradezo khaMDita thatA na hovAthI akSaya che. anaMtakAla vyatIta thavA chatAM teno aMza paNa nAza thato na hovAthI avyaya che. jema caMdranI gati azvinI Adi nakSatronI sAthe pUrNa rUpe saMbaMdhita che, tema AtmA zarIra rUpe pariNata paMca mahAbhUto sAthe pUrNa rUpe saMbaMdhita che. te niraMza hovAthI eka aMzathI saMbaMdhita nathI. A rIte AtmAnA A vizeSaNo amArA darzananI ja vizeSatA che. tethI he Adraka ! tamAre amArA dharmano ja svIkAra karavo joIe, kAraNa ke amAro dharma sarvazreSTha che. Adrakamunie sAMkhya matavAdIonuM khaMDana karatA kahyuM ke amArA ane tamArA baMnenA siddhAMtomAM tulyatA nathI. tame ekAMtavAdI cho, ame anekAMtavAdI chIe. tame AtmAne sarva vyApaka mAno cho ane ame zarIra vyApaka mAnIe chIe. tame AtmAne kUTastha nitya mAno cho. ame AtmAne pariNAmI nitya mAnIe chIe. A rIte caitanya svarUpI AtmAno svIkAra baMne darzanamAM hovA chatAM baMnenA svarUpamAM taphAvata che. te ja rIte saMsAranA svarUpamAM paNa taphAvata che. tamArA matAnusAra samagra saMsAra prakRtinuM ja pariNAma hovAthI prakRtithI abhinna che. amArA matAnusAra pratyeka padArtho svataMtra che ane pratyeka sat padArtho utpAda, vyaya ane dhrauvya yukta che. tame sat padArthone kevaLa dhrauvya svarUpa ja kaho cho. A rIte baMne darzanomAM Atma svarUpa ane saMsAra svarUpamAM bahu moTo taphAvata che. te uparAMta ApanA dArzanika siddhAMto aneka rIte bhrAmaka siddha thAya che. je rIte AkAza dravya sarva vyApaka che, tethI temAM gati Adi koI paNa kriyA athavA koI paNa prakAranuM parivartana thatuM nathI. te ja rIte AtmA kUTastha nitya ane sarvavyApaka hoya, to temAM paNa gamanAgamana Adi kriyAo, janma-maraNa, sukha-duHkha, bAlyAvasthA, yuvAvasthA ke vRddhAvasthA vagere parivartanazIlatA pratIta thAya nahIM, paraMtu A jagatanI vicitratA, parivartanazIlatA pratyakSa che. AtmAno guNa caitanya che. te caitanya tattva zarIramAM ja pratIta thAya che. zarIrathI bahAra caitanya tattva na hovAthI tene vibhAgamAM sukha-duHkhano anubhava thato nathI, tethI te sarva vyApaka nathI, paraMtu zarIra mAtra vyApaka che. AtmA
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) 52 dravyanI apekSAe nitya che, paryAyanI apekSAe anitya hovAthI temAM utpAdu ane vyaya thayA ja kare che, tethI ja temAM janma-maraNa, sukha-duHkha, bAla-yuvAnAdi, brAhmaNa-kSatriyAdi, tiryaMcomAM pazu, pakSI, kIDA-maMkoDA Adi paristhitio parivartana thaI rahI che. te ja rIte ApanI daSTie svIkRta saMsAranuM svarUpa paNa yathocita nathI. samagra rIte jotAM kevaLI prarUpita Ahata siddhAMto saikAlika satya che. kevaLI bhagavAna sarvajJa hovAthI lokAlokanA bhAvone yathArtha rUpe jANe che ane teo vItarAgI hovAthI yathArtha rUpe prarUpaNA kare che, tethI je kevaLI prarUpita dharmano svIkAra karIne, tenuM yathAtathya ArAdhana kare che, te sAdhaka svayaM saMsAra sAgarane tarI jAya che ane anya jIvone paNa taravAno mArga batAve che. ' chadmasthonAsiddhAMto saikAlika satya hotA nathI. temanuM jJAna alpa hovAthI ane svayaM paNa rAga-dveSa yukta hovAthI temanI prarUpaNA yathArtha hotI nathI. te dharmano svIkAra karanAra vyakti svayaM saMsAra sAgaramAM DUbI jAya ane anya jIvone paNa DUbADe che. kevaLI prarUpita dharma ane chadmastha kathita dharmamAM AsamAna jamInano taphAvata che. temAM paraspara tulanA karavI athavA aikyatA sthApita karavI te potAnuM ajJAna che. Adrakamuni ane hastitApaso: saMvacchareNAvi ya egamegaM, bANeNa mAreu mahAgayaM tu / ___ sesANa jIvANa dayaTThayAe, vAsaM vayaM vittiM pakappayAmo // zabdArtha :- saMvacharekha = varSabharamAM vALa = bANathI maer = moTA hAthIne mAtra = mArIne risALa = zeSa navANa = jIvonI rathayANa = dayAne mATe vAsaM = eka varSa sudhI vitti = AjIvikA pakhavAno = karIe chIe. bhAvArtha:- hastitApaso AAkamunine kahe che ke ame loko amArI tApasa paraMparAnusAra zeSa jIvonI dayA mATe varSamAM eka moTA hAthIne bANathI mArIne eka varSa sudhI tenA mAMsathI AjIvikA karIe chIe. saMvacchareNAvi ya egamegaM, pANaM haNaMtA aNiyattadosA / sesANa jIvANa vaheNa laggA, siyA ya thova gihiNo vi tamhA // zabdArtha - giyaravola = doSathI nivRtta nathI vaheNa = jIvonI ghAtathI saTT = saMlagna. bhAvArtha :- Adrakamuni yuktipUrvaka prativAda karatA hastitApasIne kahe che ke je puruSa varSamAM mAtra eka paMcendriya prANIne mAre che, teo paNa doSothI nivRtta thatA nathI, kAraNa ke te mAMsane pakAvavAmAM vaghAravAmAM agni, pANI, vanaspati Adi anya jIvonI hiMsA thAya athavA alpa jIvone mAranArA maryAdAvAna gRhastho paNa doSarahita mAnavAmAM Avaze. ina saMvacchareNAvi ya egamegaM, pANaM haNate samaNavvaesu / AyAhie se purise aNajje, Na tArisA kevaliNo bhavati // 54
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-s: AdrIya . [ 177 ] zabdArtha - samannapaNuM = zramaNonA vratamAM mAne = anArya vati = kevaLI mAhi5 = AtmA + ahite = AtmAnuM ahita karanAra. bhAvArtha :- je puruSa sAdhuonAM vratamAM sthita thaIne eka varSamAM eka-eka prANIne mAre che ane te pramANe upadeza kare che, te puruSane anArya kahyA che, te sva-paranuM ahita karanAra che. te puruSo kevaLajJAnI thaI zakatA nathI. vivecana : prastuta gAthAomAM hastitApasonI mAnyatA tathA tenuM nirAkaraNa che. hasti-tApasonI mAnyatA anusAra ghaNAM jIvonA vadhathI ghaNI hiMsA ane alpasaMkhyAvALA jIvonA vadhathI alpahiMsA thAya che, kaMdamULa, phaLa Adi khAnArA athavA anAja khAnArA sAdhaka ghaNA sthAvara jIvo tathA tenA Azraye rahelA aneka trasa jIvonI hiMsA kare che. bhikSAjIvI sAdhakapaNa bhikSA mATe pharatA hoya tyAre kIDI Adi aneka prANIonI hiMsA thavAnI saMbhAvanA che, bhikSAnA lAbha-alAbhamAM teonuM citta rAgadveSathI malina paNa thAya che, AvA prapaMcothI dUra rahIne varSamAM ekavAra mAtra eka moTA hAthIne mArIne, tenA mAMsathI AkhuM varSa nirvAha karavo, te zreSTha che. Adrakamuni pUrNa ahiMsAnA upAsaka hatA, tethI temaNe hastitApasonI ahiMsA saMbaMdhI bhrAntinuM nirAkaraNa be prakAre karyuM che- (1) hiMsA-ahiMsAnI nyUnAdhikatAno mApa daMDa mRta jIvonI saMkhyA nathI, paraMtu teno AdhAra jIvonI cetanA, indriyo, mana, zarIra Adino vikAsa temaja mAranAra vyaktinI tIvra-maMda bhAvanA che arthAt sthAvara jIvonI hiMsAthI beindriya, teindriya, caurendriya ane paMcendriya jIvonI hiMsAmAM kramazaH pariNAmomAM tIvratA adhika thavAthI karmabaMdha adhika thAya che. ahiMsA mahAvratanI ArAdhanA karanAra sAdhunI bhAvanA saMpUrNataH ahiMsaka ja hoya che. te potAnI pratyeka pravRtti ahiMsAnI bhAvanA sAthe yatanA pUrvaka ja kare che, tethI je hAthI jevA vizALakAya, vikasita cetanAyukta, paMcendriya prANIne mAre che te ghora hiMsAnA doSathI lipta thAya che. (2) AkhA varSamAM eka mahAkAya prANInI hiMsA karIne nirvAha karavAthI mAtra eka jIvanI ja hiMsA thatI nathI, paraMtu te jIvanA Azraye rahenArA tathA mAMsa, rakta, carabI AdimAM rahenArA athavA temAM utpanna thanArA aneka trasa tathA sthAvara jIvonI paNa hiMsA thAya che, temaja mAMsane pakavatAM agni jIvonI ane tene saMskArita karatAM vanaspatinA jIvonI tathA trasa jIvonI hiMsA thAya ja che. tethI paMcendriya jIvono vadha karanAra puruSa ghora hiMsaka, anArya temaja narakagAmI . teo-svaparanuM ahita kare che- teo samyagujJAnathI rahita che. jo alpa jIvonI hiMsA karanAra ahiMsAno ArAdhaka kahevAya, to maryAdita hiMsA karanAra gRhasthane paNa hiMsAdoSa rahita mAnavo paDaze, paraMtu gRhastho hiMsAdoSathI rahita kahevAtA nathI. A rIte IryAsamiti yukta, gaucarInA beMtALIsa doSothI rahita bhikSA grahaNa karanArA, je maLe tenAthI saMtoSapUrvaka nirvAha karanArA, ahiMsA mahAvratI bhikSuo ahiMsAnI pUrNa ArAdhanA karI zake che. upasaMhAra: buddhassa ANAe imaM samAhiM, assi suThiccA tiviheNa tAI / tariu samudda va mahAbhavoghaM AyANavaM dhammamudAharejjAsi ||tti bemi|| 55
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 178 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). zabdArtha :- = tIrthakaranI AgaTV = AjJAmAM tarikaMga tarIne mahamavarSA = bhavarUpI mahAna pravAhavALA. vAva = Adana-grahaNa karavA yogya samyajJAna-darzana-cAritra rUpa dharmane. bhAvArtha :- tattvadarzI, kevaLajJAnI bhagavAnanI AjJAthI A samAdhiyukta-dharmane aMgIkAra karIne tathA A dharmamAM samyaka prakAre sthita thaIne traNa karaNa ane traNa yogathI chakAya jIvonA rakSaka bane che ane mahAdustara samudra jevA saMsArasamudrane pAra karavA mATe mokSa pradAyaka cAritrarUpadharmanuM nirUpaNa kare che. - ema huM kahuM chuM. vivecana : aMtima gAthA adhyayananA upasaMhAra rUpa che. anya dArzanikonA bhinna-bhinna abhiprAyone jotAM spaSTa thAya che ke kevaLI prarUpita dharma ja zuddha ane saMpUrNa che. temAM jagatanA samasta jIvonI kalyANa kAmanA che tethI ja sAdhake vividha tarka-vitarkane choDIne kevaLI prarUpita dharmano svIkAra karIne temAM ja otaprota thavuM joIe. te ja dharma sva-parane mATe ekAMte lAbhadAyI che. te chaThThuM adhyayana saMpUrNa
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ |adhyayana-7 : nAlaMdIya paricaya sAtamuM adhyayana A adhyayananuM nAma nAlaMdIya(nAlaMdakIya) che. A adhyayana nAlaMdA nagarImAM kahevAyuM hovAthI tenuM nAlaMdIya nAma sArthaka che. bhagavAna mahAvIra svAmInA cauda cAturmAsathI pavitra thayelI rAjagRhI nagarInA nAlaMdA nAmanA upanagaramAM pArzvanAtha prabhunI paraMparAnA udaka peDhAlaputra aNagAra ane bhagavAna mahAvIra svAmInA aMtevAsI jayeSTha aNagAra gautama svAmI vacce thayelo vArtAlApa, A adhyayanano mukhya viSaya che. 179 tenI pUrvabhUmikA rUpe carcAnA sthAnabhUta rAjagRhInagarI, nAlaMdA upanagarI, zramaNopAsaka lepa gAthApati, tenA dvArA nirmita zeSavyA nAmanI udakazALA, teno nikaTavartI hastiyAma nAmano vanakhaMDa ane tenA manorama nAmavALA udyAnanuM saMkSipta varNana che. tyAra pachI udaka nigraMtha ane gautama svAmInA vArtAlApano prAraMbha praznottara rUpe thAya che. praznottaramAM mukhya be muddA udaka nigraMthe prastuta karyA che- (1) zrAvako ahiMsA vratanA svIkAra samaye trasa jIvonI hiMsAnA pratyAkhyAna kare che, paraMtu trasa jIvo sthAvara rUpe janma dhAraNa kare tyAre tenI hiMsAno tyAga karI zakatA nathI tethI tathAprakAranA pratyAkhyAna karanAra ane karAvanArane pratijJAbhaMgano doSa lAge ane te pratyAkhyAna duSpratyAkhyAna thaI jAya che, mATe tevA pratyAkhyAna karavA na joIe. te zrAvako vrata svIkAra samaye "trasabhUta jIvonI arthAt vartamAnamAM trasa paryAyamAM vartI rahelA jIvonI hiMsAno tyAga karuM chuM", A pramANe bhASA prayoga kare, to temAM doSanI saMbhAvanA rahetI nathI. (2) jagatanA jIvo parivartanazIla hovAthI kyAreka badhA ja trasa jIvo sthAvara thaI jAya, to zrAvakanA pratyAkhyAna nirviSaya banI jAya che. udaka nigraMthanA A baMne muddAno pratyuttara ApatA gautama svAmIe vistArapUrvaka spaSTIkaraNa karyuM che ane aMte udaka nigraMthane gautama svAmInuM maMtavya yathArtha lAgyuM tyAre teNe potAno Agraha choDIne, cAturyAma dharmano tyAga karIne, pratikramaNa sahita paMca mahAvratano svIkAra karyo. pArzvanAtha prabhunI paraMparAnA sAdhunuM prabhu mahAvIra svAmInI paraMparAmAM avataraNa thayuM. te prasaMganA varNana sAthe adhyayana ane zrutaskaMdha pUrNa thAya che.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 180] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) sAtamuM adhyayana : nAlaMdIya 66666666666666666666666 lepa zramaNopAsaka :| 1 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe NAmaM Nayare hotthA, riddhisthimiyasamiddhe vaNNao jAva paDirUve / tassa NaM rAyagihassa Nayarassa bahiyA uttarapuratthime disibhAe, ettha NaM NAlaMdA NAma bAhiriyA hotthA aNegabhavaNasayasaNNiviTThA jAva paDirUvA / zabdArtha - ridityiniyama = Rddhi samRddhithI saMpanna vAriyA = bAhya upanagara, paru, nAnuM gAma ane jamavAsavidda = aneka seMkaDo bhavanothI suzobhita. bhAvArtha :- kAle-A avasarpiNI kAlanA cothA ArAmAM, te samaye-bhagavAna mahAvIra sadehe birAjamAna hatA, te samaye rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. te nagara dhanasaMpattithI saMpanna, sva-para cakranA bhaya rahita tathA sukhapUNe sAmagrIthI samRddha yAt manohara hatuM. te rAjagRha nagaranI bahAra uttarapUrva dizAmAM(IzAna koNamAM) nAlaMdA nAmanuM upanagara hatuM. te seMkaDo bhavanothI suzobhita, prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa hatuM. 2 tattha NaMNAlaMdAe bAhiriyAe leveNAmaMgAhAvaI hotthA, aDDe ditte vittevicchiNNaviula-bhavaNa-sayaNAsaNa-jANa-vAhaNAiNNe bahudhaNa-bahujAyarUvarayae AogapaogasaMpautte vicchaDiyapaurabhattapANe bahudAsI-dAsa-go-mahisa-gavelagappabhUe bahujaNassa aparibhUe yAvi hotthA / se Na leve gAhAvaI samaNovAsae yAvi hotthA-abhigayajIvAjIve jAva viharai / zabdArtha:- teve nahAva = lepa nAmanA gAthA pati a = ADhaya zrImaMta hite = tejasvI vire = prasiddha vidhivinavA-savaLA banAvavAnA che = vizALa ane vipula bhavano, zayana, Asana, yAna-ratha Adi, vAhano-ghoDA Adi, tenAthI saMpanna vadudhaNavadugAyatravarayA = ghaNuM dhana ane ghaNAM sonA-cAMdIvALA gAyakavuM = suvarNa ratha = cAMdI sopAraMpa 7 = Ayoga prayoga-dhananA AdAna-pradAna rUpa vyAjanA dhaMdhAmAM pravRtta viccha paramattapaNe = pracura mAtrAmAM bhojana, pANInuM vitaraNa karanAra vadulArIvA+nohisAvetApamUE = ghaNAM dAsI, dAsa, gAya, bheMsa, gheTAM vagere dupadacaupada prANIovALA. bhAvArtha :- nAlaMdA nAmanA upanagaramAM lepa nAmanA eka gAthApati rahetA hatA, te bahu dhanADhaya, tejasvI ane prasiddha puruSa hatA. te aneka vizALa ane vipula bhavana, zayana, Asana, ratha-pAlakhI vagere yAna ane savArI yogya ghoDA Adi vAhanothI saMpanna hatA. tenI pAse pracura dhanasaMpatti temaja puSkaLa sonuM ane cAMdI hatAM. te dhana upArjana mATe saMpattinA AdAna-pradAna rUpa vyAjanA dhaMdhAmAM pravRtta hatA. temane
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7: nAlaMdIya _ [ 181] tyAMthI ghaNAM bhojana-pANI lulA, laMgaDA, AMdhaLA, sUMThA vagere lokone vaheMcavAmAM AvatAM hatAM. teo ghaNAM dAsa-dAsIo, gAya, bheMsa, ane gheTAM vagere dupada ane caupada prANIonA svAmI hatA yAvata aneka lokothI sanmAnita hatA. te lepa nAmanA gAthApati vratadhArI zramaNopAsaka paNa hatA. te jIva-ajIvanA jJAtA yAvatuM zrI upAsakadazAMga sUtra kathita zrAvakonA guNothI yukta hatA. | 3 tassa NaM levassa gAhAvaissa NAlaMdAe bAhiriyAe bahiyA uttarapurathime disibhAe ettha NaM sesadaviyA NAma udagasAlA hotthA- aNegakhabhasayasaNNiviTThA pAsAIyA jAva paDirUvA / tIse NaM sesadaviyAe udagasAlAe uttarapurathime disIbhAe, ettha NaM hatthijAme NAmaM vaNasaMDe hotthA- kiNhe kiNhobhAse, vaNNao vaNasaMDassa / zabdArtha:-sesaviyA gAma = zeSadravyA nAmanI 36 sItA = pANIzALA, pANInuM paraba ane - haMmasayasavidda = seMkaDo thAMbhalAo upara saMsthita. bhAvArtha :- te nAlaMdA nagarInI bahAra IzAna koNamAM lepa gAthApatinI zeSadravyA nAmanI eka udakazALA hatI, te udakazALA seMkaDo thAMbhalAo para saMsthita, manorama ane atyaMta suMdara hatI. te zeSadravyA nAmanI udakazALAnA IzAna koNamAM hastiyAma nAmano eka vana khaMDa hato. te vanakhaMDa kRSNavarNavALo, kRSNa kAMtivALo vagere vanakhaMDanuM varNana aupapAtika sUtra anusAra jANavuM joIe. vivecana : prastuta adhyayanano mukhya viSaya bhagavAna gautama ane pArzvanAtha prabhunI paraMparAnA udaka peDhAlaputra muni vacce thayelI tattvacarcA che. tenI pUrva bhUmikA rUpe sUtrakAre te carcAnA sthAnabhUta rAjagRha nagarI, nAlaMdA nAmanI upanagarI, tyAMnA nivAsI lepa nAmanA zramaNopAsaka, tenI zeSadravyA nAmanI udakazALA-paraba ane tenI bAjumAM AvelA hastiyAma nAmanA vanakhaMDanuM kramazaH varNana karyuM che. soviyA 39 IIT - zeSadravyothI baneluM paraba. lepa gAthApatie potAnA bhavananA nirmANa pachI zeSa vadhelI dhana saMpattithI udakazALA-parabanuM nirmANa karAvyuM hatuM, tethI tenuM "zeSadravyA udakazALA" nAma sArthaka hatuM. lepa zramaNopAsakanuM uparokta kArya zrAvakonI asaMgrahavRttine pragaTa kare che. zrAvako potAnA bhogopabhogathI adhika dhanasaMpatti hoya, to teno saMgraha na karatAM teno upayoga paropakAranA kAryomAM kare te zrAvakAcArane yogya che. udaka nigraMthanI pratyAkhyAna viSayaka jIjJAsA: gaNadhara gautama dvArA samAdhAna:| 4 tassi ca NaM gihapadesaMsi bhagavaM goyame viharai, bhagavaM ca NaM ahe aaraamNsi| ahe NaM udae peDhAlaputte pAsAvaccijje NiyaMThe meyajje gotteNaM jeNeva bhagavaM goyame teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bhagavaM goyama evaM vayAsI- AusaMto goyamA ! asthi khalu me kei paese pucchiyavve, taM ca me Auso ! ahAsuyaM ahAdarisiyameyaM viyAgarehi savAyaM / bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI- aviyAI Auso ! soccA Nisamma jANissAmo /
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). zabdArtha -narapeveli = gRhapradezamAM, koIka rUma(oraDA)mAM pAlAvazvine = pArzvanAtha bhagavAnanI paraMparAnA ziSya mecane = metAryapaNe = pradeza, sthaLa, praznapurijhalve = pUchavAnA che adAvasiyaMyathAdarzita-jevo Ape nizcaya karyo che savAyuM = vAdasahita, tarka-pratitarka yukta. bhAvArtha :- vanakhaMDanA koI eka gRhapradezamAM eTale ke koI makAna(oraDA)mAM bhagavAna gautama gaNadhara vicaratA hatA. te samaye bhagavAna mahAvIra svAmI bagIcAmAM birAjamAna hatA. te samaye metArya gotrIya bhagavAna pArzvanAtha svAmInI paraMparAnA ziSya nigraMtha udaka peDhAlaputra bhagavAna gautama svAmI pAse AvyA. teoe bhagavAna gautamasvAmI pAse AvIne A pramANe kahyuM- he AyuSyamanuM gautama! mAre Apane keTalAka prazno pUchavA che, te praznone Ape je rIte prabhu mahAvIra svAmI pAsethI sAMbhaLyA che, je rIte nizcaya karyo che, te ja rIte mane tarka-pratitarkanA samAdhAna pUrvaka kahezo? tyAre bhagavAna gautame udaka peDhAlaputrane A pramANe kahyuM - he AyuSyamanuM udaka ! ApanA prazno sAMbhaLI-samajIne pachI ja kahIza arthAtu prazna sAMbhaLyA pachI yogya lAgaze to avazya uttara ApIza. | 5 savAyaM udae peDhAlaputte bhagavaM goyama evaM vayAsI- AusaMto goyamA ! atthi khalu kumAraputtiyA NAma samaNA NiggaMthA tumhANaM pavayaNaM pavayamANA gAhAvaI samaNovAsagaMuvasaMpaNNaM evaM paccakkhArvati- NaNNattha abhiogeNaM gAhAvaicoraggahaNavimokkhaNayAe tasehiM pANehiM NihAya daMDaM / evaM NhaM paccakkhaMtANaM dupaccakkhAyaM bhavai, evaNhaM paccakkhAvemANANaM dupaccakkhAviyaM bhavai / evaM te paraM paccakkhAvemANA aiyarati sayaM paiNNaM / kassa NaM taM heuM ? saMsAriyA khalu pANA, thAvarA vi pANA tasattAe paccAyati, tasA vi pANA thAvarattAe paccAyati, thAvarakAyAo vippamuccamANA tasakAyaMsi uvavajjati, tasakAyAo vippamuccamANA thAvarakAyaMsi uvavajjati, tesiM ca NaM thAvarakAyasi uvavaNNANaM ThANameyaM ghattaM / zadArtha-pavana-nirUpaNa karatAM kAMpaUM = saMpanna, yukta khokha vivAra vimoQLayA = gAthApati dvArA rAjyAparAdhathI corarUpe pakaDAyela potAnA cha putrone daMDamAM rAkhavAchoDAvavAnA nyAye pavi = pratijJAne ati = ullaMghana kare che saMsAriyA = sAMsArika prANI, saMcaraNazIla-parivartanazIla puSyAti = utpanna thAya che vipramuqAM = choDIne. bhAvArtha :- udaka peDhAlaputre yuktipUrvaka bhagavAna gautama svAmIne A pramANe kahyuM- he AyuSyamAna gautama ! kumAraputra nAmanA zramaNa nigraMtha che, je ApanA pravacana anusAra prarUpaNA kare che. jyAre koI gRhastha zramaNopAsaka temanI pAse pratyAkhyAna grahaNa karavA jAya che, tyAre te zramaNa nigraMtha rAjAbhiyoga gAthApati coravimokSaNa nyAyathI arthAtu gAthApati dvArA rAjyAparAdhanA kAraNe corarUpe pakaDAyelA potAnA cha putrone daMDamAM rAkhavA ke choDAvavAnA nyAyathI(A nyAya saMbaMdhI vistRta daSTAMta vivecanamAM juo.) zramaNopAsakane trasa jIvonI hiMsAno tyAga karAve che, paraMtu A prakAranA pratyAkhyAna je loko grahaNa kare che, temanA pratyAkhyAna duwtyAkhyAna-mithyA pratyAkhyAna thaI jAya che tathA A rIte je pratyAkhyAna
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7 : nAlaMdIya karAve che, te duSpratyAkhyAna karAve che; kAraNa ke A pramANe bIjAne pratyAkhyAna karAvanAra sAdhaka potAnI pratijJAnuM ullaMdhana kare che, temanI pratijJAbhaMganuM kAraNa zuM che ? te tame sAMbhaLo. saMsAranA prANIo parivartanazIla che. sthAvara jIvo trasapaNe ane trasa jIvo sthAvarapaNe utpanna thatA rahe che. sthAvara jIvo sthAvarakAyane choDIne trasakAyamAM utpanna thAya che ane trasa jIvo trasakAyane choDIne sthAvarakAyamAM utpanna thAya che. 183 jyAre trasa jIvo sthAva2kAyamAM utpanna thAya, tyAre trasa jIvonI hiMsAno tyAga karanArA puruSone mATe te jIvo ghAta karavA yogya thaI jAya che.(te puruSa dvArA trasamAMthI sthAvara5Ne utpanna thayelA jIvonI hiMsA thatAM tenI pratijJAno bhaMga thAya che.) 6 evaM haM paccakkhaMtANaM supaccakkhAyaM bhavai, evaM haM paccakkhAvemANANaM supaccakkhAviyaM bhavai / evaM te paraM paccakkhAvemANA NAiyaraMti sayaM paiNNaM - gaNNattha abhiogeNaM gAhAvaIcoraggahaNa - vimokkhaNayAe tasabhUehiM pANehiM NihAya daMDa / evameyaM sai bhAsAparakkame vijjamANe je te kohA vA jAva lohA vA paraM paccakkhAveMti, ayaM pi se uvaese No NeyAue bhavai, Auso goyamA ! tubbhaM pi eyaM evaM royai ? bhAvArtha :- je zramaNopAsako A pramANe(AgaLa kahevAze te vidhithI) pratyAkhyAna kare ke pratyAkhyAna karAve to tenA supratyAkhyAna thAya che. te potAnI pratijJAno bhaMga karatA nathI. jo te gAthApati dvArA rAjyAparAdhI cora(putra) grahaNa--vimokSaNa nyAyathI trasabhUta-vartamAnamAM trasapaNAne prApta jIvonI hiMsAno ame tyAga karIe chIe ke karAvIe chIe. A prakAranI yogya bhASAno prayoga hovA chatAM tene na svIkAratAM je loko krodha yAvat lobha Adi kaSAyone vaza thaI arthAt potAnA Agrahane vaza thaIne 'trasa' zabdanI sAthe 'bhUta' zabda joDyA vinA ja pratyAkhyAna karAve che. teonuM A prakAranuM kathana(vAkyaprayoga) nyAyayukta nathI ? he AyuSyaman gautama ! zuM Apane mAruM A maMtavya rucikara lAge che ? 7 savAyaM bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI- No khalu Auso udagA ! No khalu amhaM evaM evaM royai, je te samaNA vA mAhaNA vA evamAikkhati jAva parUveMti / No khalu samaNA vA NiggaMthA vA samiyAe bhAsaM bhAsaMti, abbhAikkhati khalu samaNe samaNovAsae vA / jehiM vi aNNehiM pANehiM bhUehiM jIvehiM sattehiM saMjamayaMti tANi vi te abbhAikkhaMti, kassa NaM taM heThaM ? saMsAriyA khalu pANA, tasA vi pANa thAvarattAe paccAyaMti, thAvarA vi pANA tasattAe paccAyaMti tasakAyAo vippamuccamANA thAvarakAyaMsi uvavajjaMti, thAvarakAyAo vippamuccamANA tasakAyaMsi uvavajjaMti, tesiM ca NaM tasakAyaMsi uvavaNNANaM ThANameyaM aghattaM / zabdArtha :- aNutAviyaM = tApane utpanna karanArI anmAvati = abhyAkhyAna kare che, kahe che ayatta ghAta karavA yogya nathI. bhAvArtha :- bhagavAna gautama svAmIe udaka peDhAlaputra nigraMthane yuktipUrvaka A pramANe kahyuM- he AyuSyamAna udaka ! amane A prakAranuM trasa pada sAthe bhUta pada joDIne pratyAkhyAna karAvavAnuM maMtavya For Private Personal Use Only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) rucikara lAgatuM nathI. je zramaNa ke mAhaNa A pramANe ApanA maMtavyAnusAra kahe che, upadeza Ape che athavA prarUpaNA kare che, te zramaNa nigraMtha bhASA samitithI yukta yathArtha bhASA bolatA nathI, paraMtu te saMtApa utpanna karanArI bhASA bole che. te loko zramaNo ane zramaNopAsako para mithyA doSAropaNa kare che tathA je zramaNo ke zramaNopAsako prANI, bhUta, jIvo ane sattvonA viSayamAM saMyama grahaNa kare che, karAve che, tenA para paNa teo doSAropaNa kare che. gautama svAmI kahe che ke mithyAdoSAropaNanuM zuM kAraNa che ? te tame sAMbhaLo. 184 samasta prANI parivartanazIla che. trasa prANI sthAvara rUpe ane sthAvara jIva trasa rUpe janma dhAraNa kare che. trasajIva trasakAyane choDIne sthAvarakAyamAM utpanna thAya che tathA sthAvara jIva paNa sthAvarakAyano tyAga karIne trasakAyamAM utpanna thAya che, tethI jyAre sthAvara jIvo trasakAyamAM utpanna thAya che, tyAre te jIvo trasajIvonI hiMsAno tyAga karanArA puruSo dvArA hanana karavA yogya thatA nathI.(jo 'bhUta' zabda joDAya to te navA trasa thayelA jIvo trasa rUpe hovA chatAM ghAta karavA yogya thaI jaze, mATe 'bhUta' zabdano prayoga karavo doSa pUrNa che. 8 savAyaM udaya peDhAlaputte bhagavaM goyamaM evaM vayAsI kayare khalu AusaMto goyamA ! tubbhe vayaha tasApANA tasA AumaNNahA ? savAyaM bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI- AusaMto udagA ! je tu vaha tasabhUyA pANA tasA, te vayaM vayAmo tasA pANA tasA, je vayaM vayAmo tasA pANA tasA, te tubbhe vayaha tasabhUyA pANA tasA, ete saMti duve ThANA tullA egaTThA / kimAuso ! ime bhe suppaNIyatarAe bhavai - tasabhUyA pANA tasA ? ime bhe duppaNIyatarAe bhavai- tasA pANA tasA ? tao egamAuso ! palikosaha, ekkaM abhinaMdaha, ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / zabdArtha :- tuli - tulya-samAna UIFT = ekArthaka suppaLIyatarAy - supraNIta duppanIyatAQ = duSpraNIta palinkrosajja - niMdA karo cho abhiLavaT = abhinaMdana-prazaMsA karo cho jeyA 36 = nyAyayukta. bhAvArtha :- tyAra pachI udaka peDhAlaputre yuktipUrvaka bhagavAna gautama svAmIne A pramANe kahyuM- he AyuSyamAna gautama ! Apa trasa kone kaho cho ? zuM Apa trasa prANIne ja trasa kaho cho ke bIjA koI prANIne trasa kaho cho ? tyAre bhagavAna gautama svAmIe paNa yuktipUrvaka udaka peDhAlaputrane kahyuM- he AyuSyaman udaka ! je prANIone Apa trasabhUta kaho cho, tene ja ame trasaprANI kahIe chIe ane jene ame trasaprANI kahIe chIe tene Apa trasabhUta kaho cho. A baMne zabda ekArthaka che. to pachI tenuM zuM kAraNa che ke Apa trasaprANIne trasabhUta kahevAnuM supraNIta-yuktiyukta samajo cho ane trasaprANIne trasa kahevAnuM duSpraNIta-ayukta samajo cho. jo baMne zabdo samAnArthaka che, to Apa eka pakSanI niMdA karo cho ane eka pakSanI prazaMsA karo cho, A prakArano Apano A bheda nyAyasaMgata nathI. 9 bhagavaM ca NaM udAhu- saMtegaiyA maNussA bhavaMti, tesiM ca NaM evaM vuttapuvvaM bhavaiNo khalu vayaM saMcAemo muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaittae / vayaM NaM For Private Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7 : nAlaMdIya aNupuvveNaM guttassa lisissAmo / te evaM saMkhaM sArveti, te evaM saMkhaM ThavayaMti, te e vaM saMkhaM sovaTThavayaMti / NaNNattha abhijogeNaM gAhAvaicoraggahaNavimokkhaNayAe tasehiM pANehiM NihAya daMDaM, te pi tesiM kusala meva bhavai / 185 bhAvArtha :- bhagavAna gautamasvAmIe udaka peDhAlaputrane kahyuM- he AyuSyaman udaka ! jagatamAM keTalAya manuSyo evA hoya che, je sAdhu pAse AvIne pahelAM ja A pramANe kahe che--- he bhagavan ! ame muMDita thaIne arthAt samasta jIvonI hiMsAno tyAga karIne, gRhastha dharmane choDIne aNagAradharmamAM pravrujita thavAmAM haju samartha nathI, paraMtu sAdhutvano svIkAra karatAM pahelAM ame kramazaH trasa prANInI sthULa hiMsAnA pratyAkhyAna karazuM, tyAra pachI prANAtipAta Adi sarva sUkSma sAvadha pravRttino tyAga karaze. teo manamAM evo vicAra kare che, te vicArone nizcita kare che ane tadanusAra ja AcaraNa pratyAkhyAna kare che ke ame gAthApati dvArA rAjyAparAdhI corarUpe grahita potAnA putrone daMDathI grahaNa vimokSaNa nyAye arthAt na chUTake trasa prANIonI hiMsAno tyAga karazuM. temaja pratyAkhyAna karAvanArA nigraMtha zramaNa paNa ema jANe che ke A vyakti samasta pApapravRttine choDatA nathI, te jeTaluM choDe teTaluM sAruM ja che, A pramANe samajaNa pUrvaka trasa prANIonI hiMsAnA pratyAkhyAna karAve che. te trasa prANI vadhano tyAga paNa temane mATe kuzaLarUpa-zreSTha ja hoya che. 10 tasA vi vuccati tasA tasasaMbhArakaDeNa kammuNA, NAmaM ca NaM abbhuvagayaM bhavai, tasAuyaM ca NaM palikkhINaM bhavai, tasakAyaTTiiyA te tao AuyaM vippajahaMti, te tao AuyaM vippajahittA thAvarattAe paccAyaMti / thAvarA vi vuccati thAvarA thAvarasaMbhArakaDeNaM kammuNA, NAmaM ca NaM abbhuvagayaM bhavai, thAvarAuM ca NaM palikkhINaM bhavai, thAvarakAyaTThiiyA te tao AuyaM vippajahaMti, te tao AuyaM vippajahittA bhujjo paraloiyattAe paccAyaMti, te pANA vi vuccaMti, te tasA vi vuccaMti, te mahAkAyA, te ciraIyA | zabdArtha:-tamakuMbhArasLa = trasasaMbhAra kRta, trasanAmakarmanA udayano anubhava karavAthI azruvAyaM= abhyapagata, svIkRta pativastrIneM = parikSINa thavarasaMbhArasLa = sthAvara saMbhArakRta, sthAvara nAmakarmanA udayano anubhava karavAthI. bhAvArtha :- beindriyAdi trasa jIvo paNa trasanAma karmanA udayathI trasa kahevAya che ane trasanAmakarmanA kAraNe ja te jIva trasanAma dhAraNa kare che. jyAre tenuM trasakAyanuM Ayu parikSINa thAya tathA trasakAyamAM rahevAnA heturUpa sthiti kSINa thAya, tyAre te jIva te AyuSya pUrNa karIne, trasa kAyatva choDIne, sthAvarapaNAne prApta kare che. te pRthvIkAyAdi sthAvara jIvo sthAvara-nAmakarmanA udayathI sthAvara kahevAya che; jyAre tenuM sthAvarapaNAnuM Ayu parikSINa thAya ane sthAvarakAyamAM rahevA rUpa sthiti pUrNa thAya, tyAre te jIvo sthAvarapaNAne choDIne punaH trasapaNAne prApta kare che. tyAre te jIva prANI paNa kahevAya che, trasa paNa kahevAya che. vizALa zarIravALA te jIvo cirakALa sudhI trasapaNAnI sthitimAM rahe che. vivecanaH prastuta sUtromAM udaka nigraMthanI pratyAkhyAna viSayaka zaMkA ane gautama svAmI dvArA thayeluM tenuM sayuktika samAdhAna che. For Private Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) te udaka nigraMthanA matAnusAra zrAvako trasa jIvonI hiMsAnA pratyAkhyAna kare che, paraMtu te trasa jIvo karmodaya vaza sthAvara rUpe utpanna thAya tyAre zrAvakoe sthAvara jIvonI hiMsAnA pratyAkhyAna karyAM na hovAthI te jIvonI hiMsA kare che ane tethI tenA pratyAkhyAnano bhaMga thAya che, A prakAranA doSa sevanathI R - duSpratyAkhyAna thaI jAya che. na A prakAre pratyAkhyAna karanAra ane karAvanAra baMne potAnI pratijJAnuM ullaMghana kare che. tethI zrAvako ahiMsA vratanA svIkAra samaye trasa jIvonI hiMsAno tyAga karuM che' A pramANe bhASAno prayoga na karatAM trasabhUta- vartamAnamAM trasapaNe vartI rahelA jIvonI hiMsAno tyAga karuM chuM, A pramANe bhASA prayoga kare, to tenA pratyAkhyAnano bhaMga thato nathI. 'trasa' zabda sAthe 'bhUta' zabdanA prayogathI jIvanI vartamAna paryAyanuM ja grahaNa thavAthI te jIva jyAre sthAvarapaNe utpanna thaI jAya tyAre tenA pratyAkhyAnano bhaMga thato nathI. gautama svAmIe yuktipUrvaka temanA kathananuM khaMDana A pramANe karyuM- 'trasa' zabda sAthe 'bhUta' zabdano prayoga nirarthaka che kAraNa ke je jIvone trasanAma karmano udaya hoya, te ja trasa kahevAya che ane te jIvonI hiMsAno ja zrAvakone tyAga hoya che. trasa ane trasabhUta baMne zabdo samAnArthaka che. bhUta zabdaprayogathI ghaNIvAra saMzaya utpanna thavAnI saMbhAvanA che. bhUta zabda upamA arthamAM prayukta thAya che. jema ke- revato bhUta nagaramilam / Anagara devaloka jevuM che. te ja rIte trasabhUta zabdaprayogathI trasa jIvonI hiMsAnA nahIM paraMtu trasajIvonI samAna hoya tevA jIvonI hiMsAno tyAga karuM chuM, tevo artha thAya, paraMtu te artha ahIM iSTa nathI. kyAreka bhUta ! zabdano koI viziSTa artha ja thato nathI. jema ke- zItalIpUmuvam - ThaMDuM pANI. ahIM bhUta zabdano koI artha ja nathI. te ja rIte trasabhUta zabdamAM bhUta zabda nirarthaka paNa bane che. ja ame jene trasa jIvo kahIe chIe, tene ja tame trasadbhUta kaho cho. A rIte trasa ke trasabhUta, A baMne zabda prayoga samAna arthane sUcita kare che. tema chatAM "trasa zabda prayoga dvArA pratyAkhyAna karanAra ke karAvanAra pratyAkhyAnano bhaMga kare che athavA tenA duSpratyAkhyAna che," A pramANenuM ApanuM kathana kevaLa mithyAdoSAropaNa che. je jIvane trasanAma karmano udaya hoya, te jIva jyAM sudhI trasapaNAnuM AyuSya bhogavatA hoya, tyAM sudhI ja tene trasa kahevAya, jyAre te jIvanA trasa AyuSyanI sthiti pUrNa thaI jAya, tyAre te jIva trasapaNAne choDIne sthAvarapaNAne pAme che, tyAra pachI te trasa kahevAtA nathI, te jIvanI paryAyanuM--avasthAnuM parivartana thayA pachI te sthAvara kahevAya che. koI paNa pratyAkhyAnano saMbaMdha trasa-sthAvara Adi paryAya sAthe ja hoya che. zrAvakonuM ahiMsAvrata jIvonI trasa paryAya sAthe saMbaMdhita che. trasa paryAyanuM parivartana thayA pachI sthAvara paryAyane pAmelA te jIvo zrAvakonA pratyAkhyAnanI maryAdAmAM samAviSTa thatA nathI. zrAvako ahiMsA vratano svIkAra kare che, tyAre ja gurujano samakSa pragaTa kare che ke huM sarva jIvonI hiMsAno tyAga karavAmAM samartha nathI, paraMtu huM sthUla prANAtipAtano tyAga karIza. temAM paNa gAthApati cora grahaNa-vimokSaNa nyAyathI eTale ke AgAra sahita na chUTake AgAra sahita trasa jIvonI hiMsAno ja tyAga kare che.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7: nAlaMdIya _ 187 ] jyAre sarvano svIkAra azakya hoya, tyAre sarvanAza thAya, tenA karatAM aMzano paNa svIkAra karI levo, te hitAvaha che. tethI ja zrAvakonA ahiMsAvratanA svIkAramAM 'trasa jIvonI hiMsAno tyAga karuM chuM" A prakArano bhASAprayoga yathocita, nyAyasaMgata, sArthaka ane saphaLa che, temAM AMzika paNa doSanI saMbhAvanA nathI. rAmagone dAvoraNa-vimojaNA:- rAjyaparAdhI gRhapati-cora vimokSaNa nyAya. A sUtrAMza vize daSTAMtanuM spaSTIkaraNa karatAM vyAkhyAkAre kathAnaka prastuta karyuM che. rAyAparAdhI guhapati-cora vimoNa nyAya - eka vAra eka rAjAe AjJA karI ke samasta nAgariko sAMje nagaranI bahAra AvIne kaumudI mahotsavamAM bhAga le. je nAgarika nagaramAM raheze, tene mRtyudaMDanI sajA ApavAmAM Avaze. eka vaNikanA cha putro potAnA kAryanI vyastatAthI nagaranI bahAra javAnuM bhUlI gayA. sUryAsta thatAM ja nagaranAM badhA mukhyadvAra baMdha karavAmAM AvyA. prAtaHkALe te cha vaNika putrone rAjapuruSoe pakaDI lIdhA. rAjA dvArA mRtyudaMDanI ghoSaNA sAMbhaLIne vaNika atyaMta ciMtita thayA. putronI surakSA mATe teNe rAjAne vinamrabhAve vinaMti karI paraMtu rAjAe teno svIkAra karyo nahIM. tyAre teNe kramazaH pAMca, cAra, traNa, be ane aMte vaMzanI surakSA mATe eka moTA putrane choDI devAnI prArthanA karI. rAjAe tenI prArthanA svIkArIne eka sahuthI moTA putrane choDI dIdho. A daSTAMtamAM vRddha vaNika potAnA chae putrone rAjadaMDathI mukta karAvavA mAge che, paraMtu jyAre te zakya na banyuM tyAre teNe eka moTA putrane choDAvIne saMtoSa mAnyo, te ja rIte sAdhu koI paNa manuSyone chakAya jIvonI hiMsAnA saMpUrNa pratyAkhyAna karAvavAnI icchA rAkhe che. eka paNa jIvanI hiMsA thAya, tevuM sAdhu icchatA nathI. tema chatAM zrAvaka jyAre sarva jIvonI hiMsAnA pratyAkhyAna karavAmAM potAnI asamarthatA pragaTa kare, tyAre sAdhu yathAzakya tyAga karAve che. zrAvaka paNa potAnI paristhiti vaza sarva jIvonI hiMsAno tyAga karI zakatA nathI tethI trasa jIvonI hiMsAno tyAga kare che, sthAvara jIvonI hiMsAno tyAga karatA nathI. jema mAtra eka ja moTA putrane bacAvI zakanArA pitA anya nAnA pAMca putronI hiMsAne icchatA nathI, tema chatAM eka putranI rakSA mATe te pAMca putronI hiMsAne duHkhita hadaye svIkArI le che. tema sAdhu ke zrAvakane sarva jIvo prati dayAbhAva hovA chatAM yathAzakya jeTalA jIvonI rakSA thAya tenAthI saMtoSa mAne che. A daSTAMtamAM gAthApati samajaNapUrvaka na chUTake AMzika hiMsAne svIkArI AMzika rakSA kare che. tema zrAvaka paNa samajaNapUrvaka na chUTake AMzika hiMsAne svIkArIne zakya jeTalo tyAga kare che ane sAdhu paNa samajapUrvaka AMzika tyAga karAve che. tema karanAra zrAvaka ane zramaNa baMne nirdoSa che. pratyAkhyAna nirviSayatA viSayaka zaMkA-samAdhAna :|11 savAyaM udae peDhAlaputte bhagavaM goyama evaM vayAsI- AusaMto goyamA ! patthi NaM se kei pariyAe jaNNaM samaNovAsagassa egapANAivAyavirae vi daMDe Nikkhitte, kassa NaM taM heu ? saMsAriyA khalu pANA, thAvarA vi pANA tasattAe paccAyati, tasA vi pANA thAvarattANaM paccAyati, thAvarakAyAo vippamuccamANA savve tasakAyasi uvavajjati, tesiM ca NaM thAvarakAyaMsi uvavaNNANaM ThANameyaM ghattaM / zabdArtha -tvi pANAphavAvara = eka paNa jIvanA prANAtipAtathI virati eTale ke prANIone na mAravAno tyAga thaze nahIM gi = nikSipta vattaLa = vaktavya anusAra riyA = paryAya.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) bhAvArtha-punaH udaka peDhAlaputre yukti pUrvaka bhagavAna gautama svAmIne A pramANe kahyuM -he AyuSyamAna gautama! jIvano eka paNa paryAya evo nathI ke zrAvaka koI paNa prANInI hiMsAnA tyAga rUpa pratyAkhyAnane saphaLa karI zake. tenuM zuM kAraNa che? te tame sAMbhaLo- sarva prANI parivartanazIla che, kyAreka sthAvara prANI trasakAyamAM utpanna thAya che ane kyAreka trasaprANI sthAvaramAM utpanna thAya che. kyAreka badhAM jIvo sthAvarakAyane choDIne trasakAyamAM utpanna thAya che ane kyAreka badhA jIvo trasakAyane choDIne sthAvarakAyamAM utpanna thAya che. jyAre te badhAM ja jIvo sthAvarakAyamAM utpanna thAya, tyAre trasa jIvonI hiMsAnA tyAgI zrAvako mATe sthAvarakAyamAM utpanna thayelA badhA jIvo ghAtane yogya thaI jAya che. |12 savAyaM bhagavaM goyame udagaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI- No khalu Auso ! [evaM] amhANaM vattavvaeNaM, tubbhaM ceva aNuppavAeNaM atthi NaM se pariyAe jaMNaM samaNovAsagassa savvapANehiM savvabhUehiM savvajIvahiM savvasattehiM daMDe Nikkhitte bhavai / kassa NaM taM heuM ? saMsAriyA khalu pANA, tasA vi pANA thAvarattAe paccAyaMti, thAvarA vi pANA tasattAe paccAyaMti, tasakAyAo vippamuccamANA savve thAvarakAyasi uvavajaMti, thAvarakAyAo vippamuccamANA savve tasakAyaMsi uvajjaMti, tesiM ca NaM tasakAryasi uvavaNNANaM ThANameyaM aghattaM / te pANA vi vuccaMti, te tasA vi vuccaMti, te mahAkAyA, te ciraTThiiyA, te bahuyaragA pANA jehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te appayaragA pANA jehiM samaNovAsagassa apaccakkhAyaM bhavai, se mahayA tasakAyAo uvasaMtassa uvaTThiyassa paDivirayassa jaNNaM tubbhe vA aNNo vA evaM vayaha- Natthi NaM se kei pariyAe jammi samaNovAsagassa egapANAe vi daMDe Nikkhitte / ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha :- bhagavAna gautama svAmIe udaka peDhAlaputrane A pramANe kahyuM - he AyuSyamanuM udaka ! amArA vakatavya anusAra to A prazna ja uThato nathI. paraMtu ApanA vakatavya anusAra (ApanA siddhAMta anusAra) paNa te paryAya avazya hoya che jemAM zramaNopAsaka sarva prANI, bhUta, jIva ane sattvonI hiMsAno tyAga karI zake che. tenuM zuM kAraNa che? sAMbhaLo- A saMsAranA prANIo parivartanazIla che, tethI sthAvara prANIo trasa rUpe ane traNa prANI sthAvara rUpe utpanna thAya che. sarva trasa jIvo trasakAyano tyAga karIne sthAvara kAyamAM ane sthAvara jIvo sthAvarakAyano tyAga karIne trasa kAyamAM utpanna thAya che. jyAre sarva jIvo trasakAyamAM utpanna thAya che, tyAre te sthAna zrAvakone mATe ghAta yogya rahetuM nathI. te prANI paNa kahevAya che, trasa paNa kahevAya che. te mahAna zarIravALA tathA dIrghakAlanI sthitivALA hoya che. te prANIo ghaNA hoya che. jemAM zramaNopAsakonA pratyAkhyAna saphaLa thAya che. te prANIo alpa hoya che ke je jIvonI hiMsAnA pratyAkhyAna zramaNopAsakane hotA nathI. A rIte te zrAvaka mahad pramANamAM hiMsAthI upazAMta, pratyAkhyAnamAM upasthita tathA virata thAya che. tema chatAM tame athavA bIjA loko je A pramANe kahe che ke "evA eka paNa paryAya nathI je jIvonI
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7: nAhIya | 189 | hiMsAnA pratyAkhyAna zrAvakone thAya arthAt zrAvakonA pratyAkhyAna nirviSaya thAya che", A ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI. 13 bhagavaM ca NaM udAhu-NiyaMThA khalu pucchiyavvA / Ausato NiyaMThA ! iha khalu saMtegaiyA maNussA bhavaMti, tesiM ca NaM evaM vRttapuvvaM bhavai- je ime muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaiyA, eesiM ca NaM AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte; je ime agAramAvasaMti eesiNaM AmaraNaMtAe daMDe No Nikkhitte / keI caNaM samaNA jAvavAsAI caupaMcamAI ch|smaaii appayaro vA bhujjayaro vA desaM dUijjittA agAraM vaejjA? haMtA vaejjA / tassa NaM taM gAratthaM vahamANassa se paccakkhANe bhagge bhavai ? Neti / evameva samaNovAsagassa vi tasehiM pANehiM daMDe Nikkhitte, thAvarehiM pANehiM daMDe No Nikkhitte, tassaM NaM taM thAvarakAyaM vahemANassa se paccakkhANe No bhagge bhavai, se evaM AyANaha NiyaMThA ! sevamAyANiyavvaM / / zArtha:-NiyaMThA = nigraMtha AmaraNaMtAe = bharaparyaMta desaM = hezamA duijjittA = viyarIne agAramAvaejjA = Dasya banI Aya ke gAratthaM = sthAne AyANaha = samako AyANiyavvaM = samajavuM joIe. bhAvArtha :- bhagavAna gautama svAmIe uparokta kathanane ja spaSTa karavAnA hetuthI udaka peDhAlaputranA sthavira nigraMthone pUchyuM ke he AyuSyama- nigraMtho! A jagatamAM keTalAka manuSyo evA hoya che ke je teo A prakAre pratijJAbaddha hoya che ke je manuSyo muMDita thaIne, gRhatyAga karIne aNagAra dharmamAM pravrajita che, temanI hiMsAno huM jIvana paryata tyAga karuM chuM; paraMtu je loko gRhastha che, temanI hiMsAno tyAga huM karato nathI. have te pravrajita zramaNomAMthI keTalAka zramaNo cAra, pAMca, cha athavA dasa varSa sudhI thoDA ghaNA dezomAM vicaraNa karIne zuM punaH gRhastha banI zake che? nitha:-, te puna: gRhastha panIza cha gautama svAmI :- zramaNonI hiMsAno tyAga karanAra te vyakti gRhastha banelA bhUtapUrva zramaNanI hiMsA kare, to zuM tenA pratyAkhyAnano bhaMga thAya che? nigraMtha :- nA, tema sAdhunI hiMsAno tyAga hovAthI tenA pratyAkhyAna bhaMga thatA nathI. gautama svAmI - A rIte zramaNopAsake trasa prANIone daMDa devAno tyAga karyo che, sthAvara prANIone diMDa devAno tyAga karyo nathI, tethI vartamAnamAM sthAvarakAyamAM rahelA bhUtapUrva vyasano vadha karavAthI tenA pratyAkhyAnano bhaMga thato nathI, tethI he nigraMtho ! A viSayane A rIte jANavo joIe. 14 bhagavaM ca NaM udAhu-NiyaMThA khalu pucchiyavvA- AusaMto NiyaMThA ! iha khalu gAhAvaiNo vA gAhAvaiputtA vA tahappagArehiM kulehiM Agamma dhammasavaNavattiyaM uvasaMkamajjA ? haMtA uvasaMkamajjA / tesiM ca NaM tahappagArANaM dhamme Aikkhiyavve ? haMtA Aikkhiyavve, kiM te tahappagAraM dhamma soccA Nisamma evaM vaejjA- iNameva
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 140 zrI sUya sUtra(bA zrutasya) NiggaMthaM pAvayaNaM saccaM aNuttaraM kevaliyaM paDipuNNaM NeyAuyaM saMsuddhaM sallakattaNaM siddhimaggaM muttimaggaM NijjANamaggaM NivvANamaggaM avitahaM asaMdiddhaM savvadukkhappahINamaggaM, itthaM ThiyA jIvA sijhaMti bujhaMti muccaMti pariNivvAyaMti savvadukkhANaM aMtaM kareMti, tamANAe tahA gacchAmo tahA ciTThAmo tahA NisIyAmo tahA tuyaTTAmo tahA bhuMjAmo tahA bhAsAmo tahAbbhuDhemo tahA uTThAe utRRttA pANANaM bhUyANaM jIvANaM sattANaM saMjameNaM saMjamamANo tti vaejjA ? haMtA vaejjA / kiM te tahappagArA kappaMti pavvAvettae ? haMtA kappati / kiM te tahappagArA kappati muMDAvettae ? haMtA kappaMti / kiM te tahappagArA kappati sikkhAvettAe? haMtA kappati / kiM te tahappagArA kappati uvaTThAvettae ? haMtA kappaMti / tesiM ca NaM tahappagArANaM savvapANehiM jAva savvasattehiM daMDe Nikkhitte ? haMtA Nikkhitte / se NaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANA jAva vAsAI caupaMcamAI chaddasamAI vA appayaro vA bhujjayaro vA desa dUijjittA agAraM vaejjA? haMtA vaejjA / tassa NaM savvapANehiM jAva savvasattehiM daMDe Nikkhitte? nneti| se je se jIve jassa pareNaM savvapANehiM jAva savvasattehiM daMDe No Nikkhitte, se je se jIve jassa pareNaM savvapANehiM jAva savvasattehiM daMDe No Nikkhitte, se je se jIve idANiM jassa savvapANehiM jAva savvasattehiM daMDe No Nikkhitte bhavai, pareNaM assaMjae AreNaM saMjae, iyANiM assaMjae, assaMjayassa NaM savvapANehiM jAva savva sattehiM daMDe No Nikkhitte bhavai, se evamAyANaha NiyaMThA! sevmaayaanniyvvN| zArtha:-savaNavattiyaM = sAmavAmATe uvasaMkamajjA-sAvIzache avitaha avitatha-mithyAtva 2Dita asaMdiddha = saMhitADita, saMhaDita savvadukkhappahINamaggaM = samasta:monAnAzanImArga. taM = tenI, te dhanI ANAe = AzAanusAra pavvAvittae = pravRtithavA mATe Nikkhitte = nikSipta, choDI dIdhuM. bhAvArtha :- bhagavAna zrI gautama svAmIe te nigraMthone pUchyuM ke he AyuSyamanu nigraMtho ! A lokamAM gRhapati ke gRhapatiputro tathAprakAranA uttama kuLamAM janma dhAraNa karIne dharmazravaNa mATe sAdhuo pAse sAvIzache? nitha-Da, tesosAvI che. gautama svAmI- zuM uttamakuLotpanna te puruSone dharmano upadeza karavo joIe ? nitha-Da, temane dharmopadeza 42vo me. gautama svAmI- zuM teo tathA prakAranA dharmane sAMbhaLIne, tenA para vicAra karIne e pramANe kahI zake che ke A nigraMtha pravacana ja satya che, anuttara che, kevaLajJAna prApta karAvanAra che, paripUrNa che, nyAyayukta che samyaka prakArathI zuddha che, mAyA-nidAna-mithyA-darzanarUpa zalyane kApanAra che. siddhino mArga che, muktimArga che, nirmANa- nIkALavAno mArga arthAt sarva karmone AtmAthI dUra karavAno mArga che, nirvANamArga che,
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7 : nAlaMdIya avita- mithyAtvarahita athavA saMdeha rahita che, samasta duHkhone nAza karanArano mArga che ; A dharmamAM sthira thaIne aneka jIva siddha thAya che, buddha thAya che, mukta thAya che, parinirvANa prApta kare che tathA samasta duHkhono aMta kare che tethI ame nigraMtha pravacananI AjJA anusAra gati karazuM, UbhA rahezuM, besazuM, paDakhAM badalazuM, bhojana karazuM tathA UThazuM, ghara-bArano tyAga karIne saMyamapAlana mATe abhyadhata thaIzuM tathA samasta prANIo, bhUto, jIvo ane sattvonI rakSA mATe saMyama dhAraNa karazuM, zuM teo A pramANe kahI zake che ? nigraMtha- hA, teo A pramANe kahI zake che. gautama svAmI zuM A prakAranA vicAravALA puruSa dIkSA devA yogya che ? nigraMtha- hA, te dIkSA devA yogya che. gautama svAmI zuM A prakAranA vicAravALI te vyakti muDita karavA yogya che ? nirdeza- hA, te maMDita karavA yogya che. gautama svAmI zuM A prakAranA vicAravALA puruSa grahaNa ane AsevanArUpa zikSAne yogya che ? nigraMtha- hA, teo zikSAne yogya che. gautama svAmI- zuM A prakAranA vicAravALA sAdhaka upasthApana-mahAvrata AropaNa karavA yogya che? nigraMtha- hA, teo mahAvrata AropaNa yogya che. gautama svAmI-- teoe pravrujita thaIne zuM samasta prANIonI tathA sarvasattvonI hiMsAno tyAga karyo che? nirdetha- hA, teoe sarvaprANInI hiMsAno tyAga karyo che. gautama svAmI-- teo A prakAranI dIkSA paryAyamAM vicaraNa karatAM-karatAM cAra, pAMca, cha ke dasa varSa sudhI thoDA ke ghaNA dezomAM vicaraNa karI zuM punaH gRhasthAvAsamAM jaI zake che ? nigraMtha- hA, teo jaI zake che. 191 zrI gautama svAmI-- zuM te bhUtapUrva aNagAra gRhasthAvasthAmAM samasta prANIonI yAvat samasta sattvonI hiMsAno tyAga karI zake che ? nigraMtha- nA, te zakya nathI ! (te gRhasthAvasthAmAM samasta prANIonI hiMsono tyAga karI zakatA nathI.) gautama svAmI he nigraMtho ! A te ja jIva che jeNe dIkSAgrahaNa pUrve samasta prANIone yAvat sattvone daMDa devAno tyAga karyo na ho, A te ja jIva che, jeNe dIkSAgrahaNa karyA pachI samasta prANI yAvat sarvasattvone daMDa devAno tyAga karyo hato ane atyAre paNa A te ja jIva che, je A samaye punaH gRhasthabhAva aMgIkAra karIne samasta prANIo temaja samasta sattvonI hiMsAno tyAga karI zakatA nathI. te pahelAM asaMyamI hatA, pachI saMyamI thayA ane have punaH asaMyamI thaI gayA che. asaMyamI jIva samasta prANIo temaja samasta sattvonI hiMsAno tyAga karI zakatA nathI. hai nigraMtho ! A viSayane A prakAre samajo, A viSayane A prakAre samajavo joIe. 15 bhagavaM ca NaM udAhu niyaMtA khalu pucchiyavvA AThasaMto niyaMThA ! iha khalu parivvAyayA vA parivvAiyAo vA aNNayarehiMto titthAyayaNehiMto Agamma dhammasavaNavattiyaM uvasaMkamejjA ? haMtA uvasaMkamejjA / kiM tesiM tahappagArANaM dhamme ,
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) Aikkhiyavve ? haMtA Aikkhiyavve / te ceva jAva uvaTThAvettae / kiM te tahappagArA kappaMti saMbhuMjjittae ? haMtA kappaMti / te NaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANA tava jAva agAraM vaejjA / haMtA vaejjA / te NaM tahappagArA kappaMti saMbhujjittae ? jo iTTe samaTThe se je se jIve je pareNaM No kappaMti saMbhujjittae / se je se jIve je AreNaM kappaMti saMbhujjittae / se je se jIve je iyANi jo kappaMti saMbhujjittae, pareNaM assamaNe, AreNaM samaNe, iyANiM assamaNe, assamaNeNaM saddhi No kappaMti samaNANaM NiggaMthANaM saMbhujjittae, sevamAyANaha NiyaMThA / se evaM AyANiyavvaM / 192 T= = = zabdArtha:- pariAyayA - parivrAjaka paribbAphyAo - parivrAjikAo tisthAyayanehiMto - tIrtha sthAnamAMthI saMmujjittaN = saMbhogane mATe, sAthe AhAra karAvavA mATe samaLe = je sAdhu nathI te AreLa = pAchaLathI. bhAvArtha :- bhagavAna zrI gautama svAmIe punaH nigraMthone pUchyuM- he AyuSyaman nigraMtho ! A lokamAM parivrAjaka athavA parivrAjikAo koI bIjA tIrthasthAnamAMthI vicaraNa karatAM-karatAM dharmazravaNa mATe zuM nigraMtha sAdhuo pAse AvI zake che ? nigraMtha- hA, AvI zake che. gautama svAmI- zuM te vyaktine dharmopadeza devo joIe ? nigraMtha- hA, temane dharmopadeza devo joIe. gautama svAmI-- dharmopadeza sAMbhaLIne jo temane vairAgya thaI jAya to zuM teo dIkSA devA, muMDita karavA, zikSaNa ApavA tathA mahAvrata AropaNa karavAne yogya che? nigraMtha :- hA, te yogya che. gautama svAmI- zuM dIkSA grahaNa karIne tathAprakAranA te sAdhuo sAthe paraspara vaMdanA, Asana pradAna, abhyutthAna, AhArAdinuM AdAna-pradAna ityAdi vyavahArane pAtra che? nigraMtha- hA, te sAdhuo vyavahAra yogya che? gautama svAmI- teo dIkSApAlana karatAM karatAM cAra, pAMca, cha ke dasa varSa sudhI thoDA ke vadhu dezomAM bhramaNa karIne zuM punaH gRhavAsamAM jaI zake che ? nigraMtha- hA, teo gRhavAsamAM jaI zake che. gautama svAmI sAdhupaNAne choDIne gRhasthaparyAyamAM AvelI te vyaktio sAthe sAdhue sAMbhogika vyavahAra rAkhavo yogya che? nigraMtha- nA, have temanI sAthe tevo vyavahAra rAkhavo yogya nathI. gautama svAmI- AyuSyaman nigraMtho ! A te ja jIva che ke jenI sAthe dIkSAgrahaNa pahelAM sAdhue sAMbhogika vyavahAra karavo ucita na hato ane A te ja jIva che ke jenI sAthe dIkSAgrahaNa karyA pachI sAdhue sAMbhogika vyavahAra karavo ucita hoya che tathA A te ja jIva che, jeNe have sAdhupaNuM choDI dIdhuM che, tyAre tenI sAthe sAdhue For Private Personal Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7: nAlaMdIya _ 193 | sAMbhogika vyavahAra rAkhavo yogya nathI. A jIva pahelAM gRhastha hatA, tyAre azramaNa hatA, pachI zramaNa thayA ane A samaye punaH azramaNa thaI gayA che tethI zramaNa nigraMthoe sAMbhogika vyavahAra rAkhavo ucita nathI. he nigraMtho ! A viSayane yathArtha jANo ane A viSayane A rIte jANavo joIe. vivecana : prastuta sUtromAM udaka peDhAla putranI pratyAkhyAnanI nirviSayatA viSayaka zaMkA ane tenuM samAdhAna che. udakanizanI mAnyatA anusAra saMsAranA sarva prANIonI avasthAo parivartanazIla che ane zrAvakonA pratyAkhyAnano saMbaMdha jIvanI avasthAo sAthe hoya che. kyAreka sarva trasa jIvo trasapaNuM choDIne sthAvarakAyamAM utpanna thaI jAya ane eka paNa trasa jIva rahe nahIM ke jenI hiMsAno tyAga karIne zrAvako potAnA pratyAkhyAnane saphaLa banAve. Ama trasa jIvo na rahevAthI zrAvakonA pratyAkhyAna nirviSayaka thaI jAya che. jema koI vyakti pratijJA kare ke huM nagaravAsI koI paNa manuSyane mArIza nahIM, paraMtu daivayoge nagaravAsIo nagara choDIne vanavAsI thaI jAya, AkhuM nagara ujjaDa thaI jAya, temAM eka paNa manuSya rahe nahIM, to nagaravAsIne na mAravAnI pratijJA karanAra vyaktinI pratijJAnirviSaya thaI javAthI te niSphaLa jAya che. te ja rIte jyAre A sRSTi para eka paNa trasa jIva na rahe, tyAre zrAvakanA pratyAkhyAna paNa nirviSaya thaI jAya che. uparokta kalpanA saMgata nathI. A lokamAM trasa ane sthAvara baMne prakAranA jIvasthAno zAzvata che. kyAre ya trasa ke sthAvara jIvono abhAva thayo nathI ane bhaviSyamAM thavAno paNa nathI. kadAca mAnI laIe ke sarvatrasa jIvo sthAvarakAyamAM utpanna thaI jAya, to trasa jIvono abhAva thaI jAya. to te ja rIte kyAreka evuM paNa thAya ke sarva sthAvara jIvo trasamAM utpanna thAya, tyAre eka paNa sthAvara jIva raheze nahIM. sarva jIvo trasa thaI javAthI zrAvakonA pratyAkhyAnano viSaya vizALa thaI jAya che. tethI zrAvakanA pratyAkhyAna vizeSa saphaLa thAya che. A viSayanI puSTi mATe gautama svAmIe traNa dAMto ApyA che- (1) koI vyakti sAdhunI hiMsAno tyAga kare che, gRhasthanI hiMsAno tyAga karatA nathI. have koIka sAdhu be, pAMca varSa pachI sAdhupaNAno tyAga karIne gRhastha banI jAya, tyAra pachI te bhUtapUrva zramaNanI hiMsA kare, to te vyaktinI pratijJAno bhaMga thato nathI. (2) keTalAka gRhastho saMsAra tyAga karIne sAdhu banI jAya, tyAra pachI sarva jIvonI hiMsAno tyAga kare che. te sAdhu be pAMca varSe sAdhupaNAno tyAga karIne gRhastha banI jAya, gRhasthapaNAmAM te sarva jIvonI hiMsAno tyAga karI zakatA nathI. (3) keTalAka parivrAjako, saMnyAsIo zramaNa dIkSAno svIkAra na kare tyAM sudhI zramaNo tenI sAthe koI vyavahAra karatA nathI. jyAre teo zramaNa dIkSAno svIkAra kare tyAre te zramaNo sAthe rahevuM, AhAra-pANI, AsanAdi pradAna karavA vagere dareka vyavahAro thAya che. kyAreka te zramaNo karmodayavaza zramaNapaNAno tyAga karIne punaH parivrAjaka banI jAya, to punaH te zramaNo tenI sAthe koI paNa vyavahAra karatA nathI. A traNe daSTAMtathI spaSTa thAya che ke zrAvakone vartamAnamAM traNa paryAyamAM vartI rahelA jIvonI
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) hiMsAno ja tyAga hoya che. karmodayavaza tenI paryAyanuM parivartana thAya, te sthAvara paryAyane prApta kare, to te bhUtapUrva trasa jIvonI hiMsAno tyAga zrAvakonI vratamaryAdAmAM thato nathI. - trasa paryAyanI pUrva-pazciAt avasthA sAthe zrAvakonA pratyAkhyAnano koI saMbaMdha nathI. pratyAkhyAnano saMbaMdha vartamAna paryAya sAthe ja hoya che ane trAsa-sthAvara koI paNa paryAyano kyAreya sarvathA nAza thato nathI. pratyAkhyAnanI nirviSayatAnuM daSTAMto dvArA nirAkaraNa:16 bhagavaM ca NaM udAhu-saMtegaiyA samaNovAsagA bhavaMti, tesiM ca NaM evaM vuttapuvvaM bhavai- No khalu vayaM saMcAemo muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaittae, vayaM NaM cAuddasaTThamuTThipuNNamAsiNIsu paDipuNNaM posaha samma aNupAlemANA viharissAmo, thUlagaM pANAivAyaM paccakkhAissAmo, evaM thUlagaM musAvAyaM thUlagaM adiNNAdANaM, thUlagaM mehuNaM, thUlagaM pariggahaM paccakkhAissAmo, icchAparimANaM karissAmo duvihaM tivihennN| mA khalu mama aTThAe kiMci vi kareha vA kArAveha vA, tattha vi paccAikkhissAmo, te NaM abhoccA apiccA asiNAittA AsaMdIpeDhiyAo paccoruhittA, te taha kAlagayA ki vattavvaM siyA ? samma kAlagaya tti vattavvaM siyA / te pANA vi vuccaMti, te tasA vi vuccaMti, te mahAkAyA, te ciraTThiiyA, te bahutaragA pANA jehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te appayaragA pANA jehiM samaNovAsagassa apaccakkhAyaM bhavai, se mahayA tasakAyAo uvasaMtassa uvaTTiyassa paDivirayassa jaM NaM tubbhe vA aNNo vA evaM vayaha- Natthi NaM se kei pariyAe jaMsi samaNovAsagassa egapANAe vi daMDe Nikkhitte / ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha :- bhagavAna zrI gautama svAmIe prakArotarathI udaka nigraMthane samajAvavA mATe kahyuM- keTalAka zramaNopAsako bahu zAMta hoya che. teo sAdhunA sAMnidhyamAM AvIne sarva prathama ema kahe che ke ame muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karIne aNagAra dharmamAM pravrajita thavAmAM samartha nathI. ame to caturdazI, aSTamI ane pUrNimAnA divase paripUrNa pauSadhavratanuM samyaka prakAre pAlana karazuM. ame karavuM nahIM- karAvavuM nahIM, A be karaNa ane mana-vacana-kAyA, A traNa yogathI sthUla prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdana, maithuna, parigrahanA pratyAkhyAna karazuM. ame amArI icchAnuM parimANa karazuM. ame pauSadhAdi vratanI ArAdhanA samaye amArA mATe koI paNa pApapravRtti karavAno ke karAvavAno tyAga karazuM. pauSadhavratamAM sthita te zrAvaka AhAra-pANIno tyAga karIne, snAnAdi zarIranI zobhA-vibhUSAno tyAga karIne, ArAma khurazI, palaMga Adi sukhAkArI sAdhanothI nIce utarIne samyaka prakAre poSadhavratanuM pAlana karIne AyuSya pUrNa thatAM kAladharma pAme, to tenA mRtyunA viSayamAM zuM kahevuM? tenA viSayamAM A pramANe kahevuM joIe ke te samAdhipUrvaka kAladharma pAmI sugati-devagati pAmyA hovAthI trasapaNAne pAme che. te jIva prANa dhAraNa karavAthI prANI, trasanAmakarmano udaya thavAthI trasa, eka lAkha yojananuM zarIra banAvavAnI vaikriya zakti hovAthI mahAkAya, tetrIsa sAgaropamanI utkRSTa sthiti hovAthI
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7 : nAlaMdIya cirasthitika kahevAya che. je jIvonI hiMsAno zrAvakone tyAga che, tevA jIvo ghaNA che tethI zrAvakonA pratyAkhyAna supratyAkhyAna kahevAya che. je jIvonI hiMsAno zrAvakone tyAga nathI, tevA jIvo thoDA che. 195 A rIte zrAvaka mahad pramANamAM trasakAyanI hiMsAthI upazAMta-nivRtta, pratyAkhyAnamAM upasthita tathA pUrNa rUpe sthUla hiMsAthI virata hoya che; A sthitimAM tame athavA bIjA loko A pramANe kaho cho ke "evA eka paNa paryAya(jIva) nathI ke jenI hiMsAnA pratyAkhyAna zrAvakone thAya arthAt zrAvakonA pratyAkhyAna nirviSaya thAya che.'" A ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI. '' 17 bhavaM caNaM udAhu- saMtegaiyA samaNovAsagA bhavaMti, tesiM ca NaM evaM vuttapuvvaM bhavai- No khalu vayaM saMcAemo muMDe bhavittA AgArAo jAva pavvaittae, No khalu vayaM saMcAemo cAuddasaTThamuddiTThapuNNamAsiNIsu jAva aNupAlemANA viharittae / vayaM NaM apacchimamAraNaMtiyasaMlehaNAjhUsaNAjhUsiyA bhattapANapaDiyAikkhiyA kAlaM aNavakaMkhamANA viharissAmo, savvaM pANAivAyaM paccakkhAissAmo jAva savvaM pariggahaM paccakkhAissAmo tivihaM tiviheNaM, mA khalu mama aTThAe kiMci vi jAva AsaMdI - peDhiyAo paccoruhittA te taha kAlagayA kiM vattavvaM siyA? sammaM kAlagayA tti vattavvaM siyA / te pANA vi vuccaMti jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha :- punaH bhagavAna gautamasvAmIe(udaka nigraMthane) kahyuM- keTalAka zramaNopAsako evA paNa hoya che je pahelethI A pramANe kahe che ke ame muMDita thaIne gRhasthAvAsane choDIne aNagAra dharmamAM pravrujita thavAmAM samartha nathI. ame caturdazI, aSTamI, amAvAsyA ane pUrNimA, A parvatithiomAM pratipUrNa pauSadhavratanuM pAlana karavAmAM samartha nathI. ame to aMtima samaye mRtyuno samaya Ave tyAre apazcima mAraNAMtika saMlekhanA--jIvananA aMte karmakSaya karavAnI ArAdhanA karatAM AhAra-pANIno sarvathA tyAga karIne dIrghakALa sudhI jIvavAnI ke mRtyunI AkAMkSA na karatAM vicaraNa karazuM. te samaye ame traNa karaNa ane traNa yogathI samasta prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane sarvaparigrahanA pratyAkhyAna karazuM. ame kuTuMbIjanone A pramANe kahezuM ke- 'amAre mATe pacana-pAcanAdi kAMI paNa AraMbha karazo nahi ane karAvazo paNa nahIM.' te saMlekhanA vratamAM ame anumodanAnA paNa pratyAkhyAna karazuM. A pramANe saMlekhanA vratamAM sthita sAdhaka AhAra pANIno tyAga karIne, snAnAdi zarIranI zobhA-vibhUSAno tyAga karIne, ArAma khurazI, palaMga Adi sukhAkArI sAdhanothI nIce utarIne samyaka prakAre saMlekhanAnI ArAdhanA karatAM kAladharma pAme, to tenA mRtyunA viSayamAM zuM kahevuM ? tenA viSayamAM A pramANe kahevuM joIe ke te samAdhipUrvaka kAladharma pAmI sugati-devagati pAmyA hovAthI trasapaNAne pAme che. te jIva prANa dhAraNa karavAthI prANI kahevAya che yAvat Apa zrAvakanA pratyAkhyAnane nirviSaya kaho cho, te ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI. 18 bhagavaM ca NaM udAhu- saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taM jahA- mahicchA mahAraMbhA mahApariggahA ahammiyA jAvaduppaDiyANaMdA jAva savvAo pariggahAo appaDivirayA jAvajjIvAe, jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte bhavai; te tao AugaM vippajahaMti, vippajahittA bhujjo sakammamAdAya doggaigAmiNo bhavati / te pANA vi vuccaMti, te tasA vi vuccaMti, te mahAkAyA, te ciraTTiIyA, te bahutaragA For Private Personal Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) pANA jehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te appayaragA pANA jehiM samaNovAsagassa apaccakkhAyaM bhavai / mahayA tasakAyAo uvasaMtassa uvaTThiyassa paDivirayassa jaM NaM tubbhe vA aNNo vA evaM vayaha- Natthi NaM kei pariyAe jaMsi samaNovAsagassa egapANAe vi daMDe Nikkhitte / ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / zabdArtha:- sukhaDiyALavA = duSpratyAnaMda = pApamAM AnaMda mAnanArA aliviyA - aprativirata samamAvAya = potAnA karmone potAnI sAthe laIne. 196 bhAvArtha :- bhagavAna gautama svAmIe punaH A pramANe kahyuM- A jagatamAM ghaNA manuSyo aparimita icchAovALA, mahAraMbhI, mahAparigrahI adhArmika, pApakArI pravRttimAM AnaMda mAnanArA, jIvana paryaMta pApakArI pravRttithI nivRtta na thanArA hoya che. zramaNopAsakoevrata grahaNa samaye te jIvonI hiMsAno jIvanaparyaMta tyAga karyo hoya che. te puruSa mRtyu samaye potAnA AyuSyane pUrNa kare che ane potAnA pApakarmone sAthe laIne durgatine--naraka ke tiryaMca gatine prApta kare che. (te jIva naraka ke tiryaMca gatimAM trasa rUpe utpanna thAya che.) te jIva prANa dhAraNa karavAthI prANI, trasa nAmakarmano udaya hovAthI trasa, mahAkAya ane dIrghakAlIna sthitivALA kahevAya che. je jIvonI hiMsAno zrAvakone tyAga hoya che, tevA jIvo ghaNA che, tethI zrAvakonA pratyAkhyAna supratyAkhyAna kahevAya che. je jIvonI hiMsAno zrAvakone tyAga nathI, te jIvo thoDA che. A rIte zrAvaka mahAna trasakAyanI hiMsAthI upazAMta, pratyAkhyAnamAM upasthita tathA sthUlahiMsAthI virata thAya che. A sthitimAM tame athavA bIjA je loko ema kahe che ke "trasa jIvonA eka paNa paryAya nathI, tethI zramaNopAsakonA trasaprANInI hiMsAnA tyAgarUpa pratyAkhyAna saphaLa thatA nathI," A ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI. ,'' 19 bhagavaM ca NaM udAhu- saMtegaiyA maNussA bhavaMti taM jahA - aNAraMbhA apariggahA dhammiyA dhammANuyA jAva savvAo pariggahAo paDivirayA jAvajjIvAe jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte, te tao AugaM vippajahaMti, vippajahittA te tao bhujjo sakammamAdAya soggaigAmiNo bhavaMti, te pANAva vuccati jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / zabdArtha :- dhammALuvA = dharmanuM anusaraNa karanArA soLaphamiLo = sadgatimAM janArA. bhAvArtha :- bhagavAna zrI gautama svAmIe kahyuM ke- A vizvamAM ghaNA manuSyo AraMbha ane parigrahathI sarvathA rahita, dhArmika, dharmanuM anusaraNa karanArA hoya che. teo sarva prakAre prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigrahathI traNa karaNa, traNa yogathI jIvanaparyaMta nivRtta hoya che. zrAvakoe vrata grahaNa samaye te jIvonI hiMsAno jIvana paryaMta tyAga karyo hoya che. te puruSa mRtyu samaye potAnuM AyuSya pUrNa kare che ane potAnA puNya(zubha) karmone sAthe laIne svarga Adi sugatine prApta kare che,(te ucca sAdhaka zramaNaparyAyamAM paNa trasa hatA ane have devAdiparyAyamAM paNa trasa che;) te prANI paNa kahevAya che yAvat "trasa jIvono sarvathA abhAva thavAthI zramaNopAsakonAM vrata-pratyAkhyAna nirviSaya thaI jAya che,'" A ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI. For Private Personal Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-7: nAlaMdIya 197] 20 bhagavaM ca NaM udAhu- saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taM jahA- appicchA appAraMbhA appa- pariggahA dhammiyA dhammANuyA jAva egaccAo pariggahAo appaDivirayA jehiM samaNo- vAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte, te tao AuyaM vippajahaMti, vippajahittA bhujjo sakammamAdAe soggaigAmiNo bhavaMti, te pANA vi vuccaMti jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha - bhagavAna zrI gautamasvAmIe kahyuM- "A jagatamAM ghaNA manuSyo alpa icchAvALA, alpa AraMbha ane alpa parigrahavALA, dhArmika, ane dharmAnusArI thAva teo prANAtipAtathI laIne parigraha sudhInA pApasthAnamAM eka dezathI virata thAya che ane eka dezathI virata thatAM nathI arthAt teo sthaLa prANAtipAta AdinA pratyAkhyAna kare che. anya zrAvakoe vrata grahaNa samaye te jIvonI hiMsAno jIvana paryata tyAga karyo hoya che. te puruSa mRtyu samaye potAnuM AyuSya pUrNa kare che ane potAnA puNyakarmo sAthe laI jaIne (paralokamAM) sadgati prApta kare che. teo pahelAM aNuvratI zrAvakapaNAmAM paNa trasa hatA ane devagatimAM deva thayA tyAre paNa trasa ja thAya che. teo prANI paNa kahevAya che yAvat trasa jIvono sarvathA abhAva thavAthI zramaNopAsakonA pratyAkhyAna nirviSaya thaI jAya che. A ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI. 21 bhagavaMca NaM udAhu-saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taM jahA- AraNNiyA AvasahiyA gAmaNiyaMtiyA kaNhuIrahassayA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte bhavai, te No bahusaMjayA No bahupaDivirayA savva pANa-bhUya-jIva-sattehiM, te appaNA saccAmosAI evaM vippaDivedeti- ahaM Na haMtavvo aNNe hatavvA jAvakAlamAse kAlaM kiccA aNNayarAiM AsuriyAI kivvisiyAiM jAva uvavattAro bhavaMti, tao vippamuccamANA bhujjo elamUyattAe tamorUvattAe paccAyaMti, te pANA vi vuccaMti jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / zabdArtha - AluriyAchuM = asura saMbaMdhI viliyADuM - kilviSImAM vimunIbaT = mukta thatA thakA patramUyApa = bakarA Adi mUMgA prANI rUpe tamo vattA = tAmasI. bhAvArtha - bhagavAna zrI gautama svAmIe pharI kahyuM- A vizvamAM keTalAka manuSyo evA paNa hoya che, je AraNyaka-vanavAsI, Avasathika-kuTira,jhUMpaDI vagere banAvIne rahenArA, grAmanimaMtrita-gAmamAM jaIne koInAMnimaMtraNathI bhojana karanArA, koI ekAMta sthAnamAM rahIne sAdhanA karanArA hoya che. zramaNopAsakoe vratagrahaNa samaye te jIvonI hiMsAno jIvanaparyata tyAga karyo hoya che. pUrvokta vanavAsI Adi manuSyo saMyamI nathI, samasta sAvadha karmothI nivRtta nathI, te prANI, bhUta, jIva ane sattvonI hiMsAthI virata nathI. teo potAnA mananI kalpanAthI mizrabhASAno prayoga karatAM A pramANe viparIta prarUpaNA kare che ke mane na mAravo joIe, bIjAne mAravA joIe; ityAdi prakArano upadeza denArA A loko mRtyunA samaye mRtyu pAmIne koI asura saMjJaka kilviSI deva rUpe utpanna thAya che. tyAMnuM AyuSya pUrNa thatAM te zarIrano tyAga karIne bakarA Adi mUMgA prANIrUpe tiryaMca yonimAM athavA tAmasI manuSyarUpe utpanna thAya che, teo bhale manuSya hoya ke deva hoya, koI paNa avasthAmAM trasarUpe ja hoya che. te prANI paNa kahevAya che yAvat
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) zramaNopAsakonA trasajIvone na mAravAnA pratyAkhyAna nirviSaya che, A ApanuM kathana nyAyayukta nathI. 22 bhagavaM ca NaM udAhu-saMtegaiyA pANA dIhAuyA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte bhavai / te puvvAmeva kAlaM karatti, karettA pAraloiyattAe paccAyati, te pANA vi vuccaMti, te tasA vi vuccaMti, te mahAkAyA, te ciraTThiIyA, te dIhAuyA, te bahuyaragA pANA jehiM samaNovAsagassa jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha :- bhagavAna zrI gautama svAmIe kahyuM- "A saMsAranA ghaNA prANIo dIrdhAyu hoya che. zramaNopAsakoe vratagrahaNa samaye te jIvonI hiMsAno jIvana paryata tyAga karyo hoya che. A prANIonuM mRtyu pahelAM ja thaI jAya ane teo ahIMthI marIne paralokamAM jAya che, tyAM te prANI paNa kahevAya che, trasa paNa kahevAya che; te mahAkAya ane cirasthitika- dIrdhAyu hoya che. te prANIo saMkhyAmAM paNa ghaNA hoya che, tethI trasa jIvonI hiMsAnA zramaNopAsakonA pratyAkhyAna nirviSaya thAya che, A kathana nyAyocita nathI. 23 bhagavaMca NaM udAhu-saMtegatiyA pANA samAuyA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte bhavai, te samameva kAlaM kareMti, karettA pAraloiyattAe paccAyaMti, te pANA vi vuccaMti, te tasA vi vuccaMti te, samAuyA, te bahuyaragA jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / / bhAvArtha - bhagavAna zrI gautamasvAmIe pharI kahyuM - A jagatamAM ghaNA prANIo samAyuSyavALA hoya che. zramaNopAsake vrata grahaNa samaye te jIvonI hiMsAno jIvana paryata tyAga karyo hoya che. te prANIo svayaMmeva mRtyu pAme che ane paralokamAM jAya che, tyAM te prANI kahevAya che, trasa paNa kahevAya che ane te mahAkAya paNa hoya che ane sAmAyuSka paNa hoya che. te prANI saMkhyAmAM ghaNA hoya che yAvatu trasa jIvono sarvathA abhAva thavAthI zramaNopAsakonA pratyAkhyAna nirviSaya thaI jAya che, ApanuM A kathana nyAya saMgata nathI. 24 bhagavaMca NaM udAhu-saMtegaiyA pANA appAuyA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte bhavai, te puvvAmeva kAlaM kareMti, karettA, pAraloiyattAe paccAyati / te pANA vi vuccaMti, te tasA vi vuccaMti, te mahAkAyA, te appAuyA, te bahuyaragA pANA jehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha:- bhagavAna gautama svAmIe kahyuM, saMsAramAM keTalAka prANIo alpAyu hoya che. zramaNopAsakoe vratagrahaNa samaye te jIvonI hiMsAno jIvanaparyata tyAga karyo hoya che. te prANI pahelAM ja mRtyu pAme che ane paralokamAM jAya che. paralokamAM paNa te prANI kahevAya che, trasa paNa kahevAya che. te mahAkAya tathA alpAyuSyavALA hoya che. te jIvo ghaNA che, tethI zramaNopAsakonA pratyAkhyAna supratyAkhyAna thAya che yAvatu trasa jIvonA sarvathA abhAvathI zramaNopAsakonA pratyAkhyAna nirviSaya thAya che, ApanuM A kathana nyAyasaMgata nathI. | 25 bhagavaM ca NaM udAhu- saMtegaiyA samaNovAsagA bhavaMti, tesiM ca NaM vuttapuvvaM
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7 : nAlaMdIya [ 199] bhavai- No khaluM vayaM saMcAemo muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaittae, No khalu vayaM saMcAimo cAuddasaTThamuddiTThapuNNamAsiNIsu paDipuNNaM posahaM aNupAlittae / No khalu vayaM saMcAemo apacchima jAva viharittae, vayaM NaM sAmAiyaM desAvagAsiyaM puratthA pAINaM paDINaM dAhiNaM udINaM ettAvatAva savvapANehiM jAva savvasattehiM daMDe Nikkhitte savvapANa-bhUya-jIva-sattehiM khemaMkare ahamaMsi / bhAvArtha - bhagavAna gautamasvAmIe kahyuM- A jagatamAM keTalAka zramaNopAsako evA hoya che ke je sAdhunI samakSa pratijJAbaddha thAya che ke gurudeva! ame muMDita thaIne gharabAra choDIne aNagAra dharmamAM pravrajita thavAmAM samartha nathI, ame caturdazI, aSTamI, amAvAsyA ane pUrNimAnA divase pratipUrNa pauSadhavratanuM vidhi anusAra pAlana karavAmAM samartha nathI. ame aMtima samayamAM apazcima mAraNAMtika saMlekhanA-saMthArAnI ArAdhanA karatAM-karatAM vicaraNa karavAmAM paNa samartha nathI. ame to sAmAyika ane dezAvagAsika vrata grahaNa karazuM, ame pratidina prAtaHkAle pUrva, pazcima, uttara ane dakSiNa dizAmAM gamanAgamananI maryAdA karIne te maryAdAthI bahAranA sarva prANIo, bhUto, jIvo ane sattvonI hiMsAno tyAga karaze. A pramANe ame samasta prANI, bhUta, jIva ane sattvone mATe kalyANakAraka banazuM. | 26 tattha AreNa je tasA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte; te tato AuM vippajahaMti, vippajahittA tattha AreNaM ceva je tasA pANA, jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte, tesu paccAyaMti, tehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te pANA vi vuccaMti, jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha:- te samIpavartI kSetramAM- zrAvakonI maryAdAbhUmimAM je traNa prANIo che. vrata grahaNa samayathI jIvana paryata zrAvakoe te jIvonI hiMsAno tyAga karyo hoya che. te jIvo potAnuM AyuSya pUrNa karIne, zrAvakonI maryAdAbhUmimAM je trasa prANIo che, te jIvomAM utpanna thAya che. zrAvako vrata grahaNa samayathI jIvana paryata te jIvonI hiMsAno tyAga kare che, tethI zrAvakonA pratyAkhyAna supratyAkhyAna che, te prANI paNa kahevAya che yAvat zrAvakonA pratyAkhyAna nirviSaya thAya, te pramANenuM ApanuM A kathana nyAyasaMgata nathI. 27 tattha AreNaM je tasA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte, te tao AuM vippajahaMti, vippajahittA tattha AreNaM ceva je thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe aNikkhitte aNaTThAe daMDe Nikkhitte, tesu paccAyati / tAha samaNovAsagassa aTThAe daDaM ANikkhitte aNadvAe daDe Nikkhitte, te pANA vi vuccati, jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha :- zrAvakonI maryAdAbhUmimAM je traNa prANIo che, vrata grahaNa samayathI jIvanaparyata zrAvakoe te jIvonI hiMsAno tyAga karyo hoya che. te jIvo AyuSya pUrNa karIne zrAvakonI maryAdAbhUmimAM je sthAvara jIvo che, je jIvonI prayojana pUrvaka thatI hiMsAno zrAvako tyAga karatA nathI, paraMtu niprayojana thatI hiMsAno zrAvako tyAga kare che, te jIvomAM utpanna thAya che.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 200 zrI sUyagaDAMga sUtra (bIjo zrutaskaMdha) zrAvako te jIvonI prayojana pUrvakanI hiMsAno tyAga karatA nathI, paraMtu niprayojana thatI hiMsAno tyAga kare che, tethI zrAvakonA pratyAkhyAna supratyAkhyAna che, te prANI paNa kahevAya che yAvata ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI. 28 tattha je te AreNaM tasA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte, te tao AuM vippajahaMti, vippajahittA tattha pareNaM ceva je tasAthAvarapANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte tesu paccAyaMti, tehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai / te pANA vi vuccaMti jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha - te maryAdAbhUmimAM je traNa prANIo che.vrata grahaNa samayathI jIvanaparyata zrAvakoe te jIvonI hiMsAno tyAga karyo hoya che. te jIvo AyuSya pUrNa karIne zrAvakonI maryAdAbhUmithI dUranA kSetramAM traNa-sthAvara jIvomAM te utpanna thAya che. zrAvako vrata grahaNa samayathI jIvana paryata te jIvonI hiMsAno tyAga kare che, tethI zramaNopAsakonA pratyAkhyAna supratyAkhyAna che. te prANI paNa kahevAya che yAvatu ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI. 29 tattha je te AreNaM thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe aNikkhitte aNaTThAe daMDe Nikkhitte, te tato AuM vippajahaMti, vippajahittA tattha AreNaM ceva je tasA pANA, jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte, tesu paccAyaMti, tehiM samaNovAsagassa supaccakhAyaM bhavai, te pANA vi vuccaMti jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha:- te maryAdAbhUmimAM je sthAvara prANIo che. te jIvonI prayojanapUrvaka thatI hiMsAno zrAvakone tyAga nathI, paraMtu niprayojana thatI hiMsAno zrAvakone tyAga hoya che. te jIvo AyuSya pUrNa karIne te maryAdAbhUmimAM je trasa jIvo che ke jenI hiMsAno tyAga zrAvako vrata grahaNa samayathI jIvanaparyata kare che, te jIvomAM utpanna thAya che, tethI zrAvakonA pratyAkhyAna supratyAkhyAna hoya che. te prANI paNa kahevAya che yAvatuM ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI. 30 tattha je te AreNaM thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe aNikkhitte aNaTThAe Nikkhitte, te tao AuM vippajahaMti, vippajahittA te tattha AreNaM ceva je thAvarA pANA, jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe aNikkhitte aNaTThAe daMDe Nikkhitte tesu paccAyati / tehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavati / te pANA vi jAva aya pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha :- maryAdAbhUmimAM je sthAvara prANIo che te jIvonI prayojanapUrvakanI thatI hiMsAno zrAvakone tyAga nathI, paraMtu niprayojana thatI hiMsAno tyAga hoya che. te jIvo AyuSya pUrNa karIne te maryAdAbhUmimAM je-je sthAvara prANIo che, je jIvonI prayojana pUrvakanI hiMsAno zrAvako tyAga karatA nathI, paraMtu niprayojana hiMsAno tyAga kare che, te jIvomAM utpanna thAya che. tethI zrAvakonA pratyAkhyAna supratyAkhyAna che. te prANI paNa kahevAya che yAvatu ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-9: nAhIya | 201 |31 tattha je te AreNaM thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe aNikkhitte aNaTThAe Nikkhitte, te tao AuM vippajahaMti, vippajahittA tattha pareNaM ceva je tasa-thAvarA-pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte, tesu paccAyati / tesu samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te pANA vi jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha:- te maryAdAbhUmimAM je sthAvara prANIo che. te jIvonI prayojana pUrvakanI thatI hiMsAno zrAvakone tyAga nathI, paraMtu niprayojana thatI hiMsAno tyAga hoya che. te jIvo AyuSya pUrNa karIne maryAdAbhUmithI dUravartI kSetramAM je tra-sthAvara prANIo che, te jIvomAM utpanna thAya che. vrata grahaNa samayathI jIvana paryaMta zrAvakoe te jIvonI hiMsAno tyAga karyo hovAthI zrAvakonA pratyAkhyAna supratyAkhyAna che. te prANI paNa kahevAya che yAvat ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI. | 32 tattha je te pareNaM tasa-thAvarA pANA, jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte, te tao AuM vippajahaMti, vippajahittA tattha AreNaM je tasA pANA, jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte, tesu paccAyaMti, tehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te pANA vi jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha:- te maryAdAbhUmithI dUravartI kSetramAM je trasa-sthAvara prANIo che. vrata grahaNa samayathI jIvana paryata zrAvakoe te jIvonI hiMsAno tyAga karyo hoya che. te jIvo AyuSya pUrNa karIne maryAdAbhUmimAM je trasa jIvo che ke jenI hiMsAno tyAga zrAvako vrata grahaNa samayathI jIvana paryata kare che, te jIvomAM utpanna thAya che. tethI zrAvakonA pratyAkhyAna supratyAkhyAna che. te prANI paNa kahevAya che yAvatuM tethI ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI. 33 tattha je te pareNaM tasa-thAvarA pANA, jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte; te tao AuM vippajahaMti, vippajahittA tattha AreNaM je thAvarA pANA, jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe aNikkhitte, aNaTThAe daMDe Nikkhitte tesu paccAyati / tehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te pANA vi jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha:- te maryAdAbhUmithI dUravartI kSetramAM je traNa-sthAvara prANIo che. vrata grahaNa samayathI jIvana paryata zrAvakoe te jIvonI hiMsAno tyAga karyo hoya che. te jIvo AyuSya pUrNa karIne maryAdAbhUmimAM je sthAvara jIvo che te jIvomAM utpanna thAya che. je jIvonI prayojana pUrvakanI hiMsAno zrAvako tyAga karatA nathI, paraMtu niprayojana hiMsAno tyAga kare che. tethI zrAvakonA pratyAkhyAna supratyAkhyAna che. te prANI paNa kahevAya che yAvatuM tethI ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI. 34 tattha je te pareNaM tasathAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) daMDe Nikkhitte, te tao AuM vippajahaMti, vippajahittA te tatthaM pareNaM ceva je tasathAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte tesu paccAyaMti, tehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te pANA vi jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / 202 bhAvArtha :- te maryAdAbhUmithI dUravartI kSetramAM je trasa-sthAvara prANIo che. vrata grahaNa samayathI jIvana paryaMta zrAvakoe te jIvonI hiMsAno tyAga karyo hoya che. te jIvo AyuSya pUrNa karI maryAdAbhUmithI dUravartI kSetramAM je trasa-sthAvara prANIo che, te jIvomAM utpanna thAya che, vrata grahaNa samayathI jIvana paryaMta zrAvako te jIvonI hiMsAno tyAga kare che, tethI zrAvakonA pratyAkhyAna supratyAkhyAna che. te prANI paNa kahevAya che yAvat tethI ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI. 35 bhagavaM ca NaM udAhu- Na eyaM bhUyaM Na evaM bhavvaM Na eyaM bhavissaM, jaNNaM- tasA pANA vocchijjihiMti thAvarA pANA bhavissai, thAvarA pANA vocchijjihiMti tasA pANA bhavissaMti, avvocchiNNehiM tasa thAvarehiM pANehiM jaNNaM tubbhe vA aNNo vA evaM vayaha- Natthi NaM se kei pariyAe jAva ayaM pi bhe uvaese No NeyAue bhavai / bhAvArtha :- bhagavAna gautame kahyuM- he udaka nigraMtha ! bhUtakALamAM evuM kyAre ya banyuM nathI, vartamAnamAM evuM thatuM nathI ane bhaviSyakALamAM evuM thaze nahi ke trasa-prANI sarvathA samApta thaI jAya athavA sarva jIvo sthAvara thaI jAya athavA sarva sthAvara jIvo A rIte samApta thaI jAya ane badhA jIvo trasa thaI jAya. trasa ane sthAvara jIvono sarvathA uccheda thato nathI tethI tame ke bIjA jo koI paNa A pramANe kahe che ke evo koI paNa paryAya raheto nathI jethI zrAvakonA pratyAkhyAna saphaLa thAya, te ApanuM kathana nyAyasaMgata nathI. vivecanaH prastuta sUtromAM zrI gautama svAmIe vibhinna abhiprAyo, yuktio ane daSTAMto dvArA zramaNopAsakanA pratyAkhyAnanI nirviSayatAnA tarkanuM nirAkaraNa karyuM che. trasa ane sthAvara baMne paryAyo parivartanazIla che. jIvonI paryAyo--avasthAonuM parivartana thavA chatAM te trasa jIva punaH punaH trasapaNAne pAme che. A lokamAM vividha prakAranA manuSyo hoya che. keTalAka zrAvakavratanuM, keTalAka mahAvratonuM pAlana kare, vividha prakAre pApasthAnathI nivRtta thaIne aMtima ArAdhanApUrvaka mRtyu pAme, to te jIva mRtyu pAmIne devagatine prApta kare che. devo trasa che, tethI te jIvo A loka ane paraloka, ema ubhayalokamAM paryAyamAM ja hoya che. trasa keTalAka manuSyo A lokamAM mahAraMbha, mahAparigraha Adi vividha pApasthAnanuM sevana karIne aMtima ArAdhanA karyA vinA ja mRtyu pAme, to te jIva naraka tiryaMcAdi durgatine pAme che ane teo trasa ja rahe che. keTalAka manuSyo vrata dhAraNa karanAra zrAvakathI dIrghAyu hoya ane keTalAka alpAyuSka ke samAyuSka hoya che, te jIvo pota-potAnA karmAnusAra sugati ke durgati pAme tyAre te paNa tyAM trasapaNAne pAme che. For Private Personal Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7: nAlaMdIya _ | 203 | keTalAka manuSyo zrAvakanA dezAvagAsika vratanI ArAdhanA kare che temAM teo maryAdita kSetramAM rahelA trasa jIvonI hiMsAno sarvathA tyAga kare che ane sthAvara jIvonI hiMsAnI maryAdA kare che arthAtu maryAdita kSetramAM sthAvara jIvonI paNa prayojana pUrvaka thatI hiMsAnI chUTa rAkhIne niprayojana thatI hiMsAno tyAga kare ane maryAdita kSetranI bahAra rahelA trasa-sthAvara jIvonI hiMsAno saMpUrNa tyAga kare che. saMsArI jIvomAM vividha prakAre parivartana thatAM zrAvakonA pratyAkhyAnanA viSayabhUta jIvo rahe che. te jIvono sarvathA abhAva thato nathI ane tethI zrAvakanA pratyAkhyAna niviSayabhUta thatA nathI. sUtrakAre tene nava vikalpo dvArA siddha karI darzAvyuM che. (1) keTalAka jIvo maryAdita bhUminI aMdara tratapaNAmAM hoya ane te marIne te ja maryAdita bhUminI aMdara trasarUpe utpanna thAya che. te zrAvakavratanA viSayabhUta rahe che. (2) keTalAka jIvo maryAdita bhUminI aMdara tratapaNAmAM hoya ane te marIne te ja maryAdita bhUminI aMdara sthAvara rUpe utpanna thAya che; jyAM zrAvakane sthAvara jIvonI niprayojana hiMsAno tyAga hoya che. (3) keTalAka jIvo maryAdita bhUminI aMdara trasa hoya che, paraMtu marIne te maryAdita bhUminI bahAra trasa athavA sthAvara rUpe utpanna thAya che. jyAM zrAvakane tra-sthAvara sarva jIvonI hiMsAno tyAga hoya che. (4) keTalAka jIvo maryAdita bhUminI aMdara sthAvara hoya che, paraMtu te ja maryAdita bhUminI aMdara marIne trasapaNe utpanna thAya che. tyAM trasa jIvonI hiMsAno zrAvakane tyAga hoya che. (5) je jIvo maryAdita bhUminI aMdara sthAvara hoya che, te marIne pharIthI te ja maryAdita bhUminI aMdara sthAvara prANIomAM utpanna thAya che. tyAM zrAvakane niprayojana te jIvonI hiMsAno tyAga hoya che. (6) je jIvo maryAdita bhUminI aMdara sthAvara hoya che, paraMtu marIne maryAdita bhUminI bahAra trasa athavA sthAvara prANIomAM utpanna thAya che. tyAM zrAvakane te sarva jIvonI hiMsAno tyAga hoya che. (7) je jIvo maryAdita bhUminI bahAra trasa athavA sthAvara hoya che, paraMtu marIne maryAdita bhUminI aMdara trasa prANIomAM utpanna thAya che. tyAM trasa jIvonI hiMsAno zrAvakane tyAga hoya che. (8) je jIvo maryAdita bhUminI bahAra trasa athavA sthAvara hoya che, paraMtu marIne maryAdita bhUminI aMdara sthAvara prANIomAM utpanna thAya che. tyAM zrAvakane niprayojana te jIvonI hiMsAno tyAga hoya che. (9) je jIvo maryAdita bhUminI bahAra trasa athavA sthAvara hoya che ane marIne maryAdita bhUminI aMdara trasa athavA sthAvara jIvomAM utpanna thAya che. tyAM utpanna thatA trasa jIvonI hiMsAno zrAvakane tyAga hoya che ane sthAvara jIvonI niprayojana hiMsAno tyAga hoya che. A rIte jIvonI avasthAomAM game te prakAre parivartana thavA chatAM paNa zrAvakonI pratijJA pramANe koIka jIvonI hiMsAno tyAga avazya thAya che. tethI temanA ahiMsAvratanI ArAdhanAne saphaLa banAve che. saMkSepamAM zrAvakonA pratyAkhyAnano viSaya atyaMta vizALa daSTithI jJAnIo dvArA niyojita karelo che ane trasa ke sthAvara jIvono kyAreya sarvathA uccheda thato nathI, tethI "trasa jIvono sarvathA abhAva thaI jAya ane zrAvakanA pratyAkhyAna nirviSaya banI jAya." A prakAranI kalpanA vyartha siddha thAya che. Aje - samIpavartI kSetra, maryAdita bhUmi. zrAvako vrata grahaNa samaye jeTalA kSetranI maryAdA kare, te
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) samIpavartI kSetrane maryAdita bhUmi kahe che. jema ke koI zrAvaka bharata kSetramAM rahelA trasa jIvonI hiMsAnA pratyAkhyAna kare, to te zrAvakane mATe bharata kSetra maryAdita bhUmi kahevAya che. 204 reLa- dUravartI kSetra. zrAvakanI maryAdAthI bahAranuM kSetra dUravartI kSetra kahevAya che. jema ke bharata kSetramAM rahelA trasa jIvonI hiMsAnA pratyAkhyAna karanAra zrAvakane mATe bharata kSetranI bahAranuM kSetra dUravartI kSetra kahevAya che. udaka nigraMthanuM jIvana parivartana : i 36 caNaM udAhu AusaMto udagA ! je khalu- samaNaM vA mAhaNaM vA paribhAsai, iti maNNai; AgamittA NANaM AgamittA daMsaNaM AgamittA caritaM pAvANaM kammANaM akaraNayAe se khalu paralogapalimaMthattAe ciTThai / je khalu- samaNaM vA mAhaNaM vA jo paribhAsai, iti maNNai; se AgamittA NANaM AgamittA daMsaNaM AgamittA carittaM pAvANaM kammANaM akaraNayAe se khalu paralogavisuddhIe ciTThai | bhAvArtha:- udaka nigraMtha nirUttara thayA pachI bhagavAna gautamasvAmIe temane kahyuM- he AyuSyaman udaka! je vyakti(pUrvokta viSayamAM) "zramaNa athavA mAhaNa mithyA kathana kare che' tema mAne che; te jJAna, darzana ane cAritrane prApta karIne hiMsAdi pApo na karavA mATe pratyanazIla hovA chatAM paNa(mithyA mAnyatAnA kAraNe) potAnA paralokanA vinAza mATe udyamavaMta che arthAt paralokanA virAdhaka bane che. te sivAya je vyakti "zramaNa athavA mAhaNa uparokta viSayamAM mithyA kathana karanAra nathI," tema mAne che arthAt teonA pratyAkhyAna saMbaMdhI kathanane yogya samaje che; te jJAna, darzana ane cAritrane prApta karIne hiMsAdi pApo na karavA mATe prayatnazIla rahe che, te nizcayathI potAnA paralokanI vizuddhimAM sthita che arthAt para lokanA ArAdhaka che. 37 | tae NaM se udage peDhAlaputte bhagavaM goyamaM aNADhAyamANe jAmeva disaM pAubbhUe tAmeva disaM saMpahArettha gamaNAe / bhagavaM ca NaM udAhu- AusaMto udagA ! je khalu tahArUvassa samaNNassa vA mAhaNassa vA aMtie egamavi AriyaM dhammayaM suvayaNaM soccA Nisamma appaNo ceva suhamAe paDilehAe aNuttaraM jogakhemapayaM / laMbhie samANe so vi tAva taM ADhAi parijANai vaMdai NamaMsai sakkArei sammANei kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pajjuvAsai / bhAvArtha :- zrI gautamasvAmInuM tAttvika temaja yathArtha kathana sAMbhaLyA pachI udaka peDhAlaputra nigraMtha bhagavAna gautama svAmIno Adara karyA vinA ja je dizAmAMthI AvyA hatA te ja dizAmAM javA mATe tatpara thaI gayA. tyAre bhagavAna gautama svAmIe kahyuM- he AyuSyamanuM udaka ! je vyakti tathArUpanA zramaNa athavA mAhaNa pAse heya tattvothI dUra rAkhanAra athavA saMsArasAgarathI pAra utAranAra eka paNa dhArmika suvacana sAMbhaLIne tene hRdayaMgama kare che, potAnI sUkSma buddhithI te samyaka prakAre vicAraNA karIne sarvottama, For Private Personal Use Only
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7 : nAlaMdIya aprAptanI prApti rUpa yoga ane prApta thayelAnA saMrakSaNarUpa kSema-kalyANakArI mArgane prApta kare che, tyAre te vyakti upakArI tathA yogakSema padanA upadezakano Adara kare che, vaMdana namaskAra kare che, satkAra kare che, sanmAna kare che, kalyANarUpa, maMgalarUpa, devarUpa ane caityarUpa mAnIne temanI paryupAsanA kare che. 38 | tae NaM se udae peDhAlaputte bhagavaM goyamaM evaM vayAsI- eesi NaM bhaMte ! payANaM puvviM aNNANayAe asavaNayAe abohIe aNabhigameNaM adiTThANaM asuyANaM amuyANaM aviNNAyANaM aNijjUDhANaM avvogaDANaM avvocchiNNANaM aNisaTThANaM aNivUDhANaM aNuvahAriyANaM eyama No saddahiyaM No pattiyaM No roiyaM, eesi NaM bhaMte ! padANaM eNNi jANayAe savaNayAe bohIe jAva avadhAriyANaM eyamaTThe saddahAmi pattiyAmi romi evameyaM jahA NaM tubbhe vadaha / 205 zabdArtha:- abbALavAr = jJAna na hovAthI akSavaLavAr = na sAMbhaLavAthI avohiN = bodha na hovAthI aNabhigameNaM = abhigama arthAt hRdayaMgama na hovAthI maliklRALa = nahIM joyelA asuvALa = nahIM sAMbhaLelA anuyALa = smRtimAM na rAkhelA aviLayALa = avijJAta eTale ke vizeSa prakAre nahIM jANelA maLo|vALa = avyAkRta arthAt vizeSa spaSTa nahIM karelA temaja gurumukhe grahaNa nahIM karelA RSimUThA khaM gUDha arthAt pragaTa nahIM jANelA avicchinALa = saMzaya rahita thaIne jJAta nahIM karAyelA akhilajjALa hRdayUrvaka nizcaya nahIM karAyelA RSivULa = sArI rIte nizcaya nahIM karAyelA arthAt pAlana nahIM karAyelA anuvahAriyALa = avadhAraNa-dhAraNa nahIM karAyelA. bhAvArtha :- tyAra pachI udaka nigraMthe bhagavAna gautama svAmIne kahyuM- he bhagavan ! meM ApanA dvArA nirUpita parama kalyANakArI yogakSema rUpa pado pahelAM kyAre ya jANyA na hatAM, sAMbhaLyA na hatAM, samajyA paNa na hatAM, kyAre ya hRdayaMgama karyA na hatAM, meM svayaM sAkSAt joyAM na hatAM ke bIjA pAsethI paNa sAMbhaLyA na hatAM. A padone meM smRtimAM rAkhyA na hatAM, A rIte A pado atyAra sudhI mArA mATe ajJAta hatAM. tenI vyAkhyA meM gurumukhe sAMbhaLI na hatI, A pado mArA mATe pragaTa na hatAM, niHsaMzayapaNe mArA vaDe jANelAM na hatA, hRdayapUrvaka teno nizcaya karyo na hato, mArA vaDe tenuM pAlana kareluM na hatuM, A padonA arthonI dhAraNA paNa karI na hatI, A padonA arthanI meM zraddhA, pratIti ane ruci karI na hatI. he bhaMte ! A padone meM have ApanI pAsethI jANyAM che, sAMbhaLyAM che, samajyAM che yAvat arthanI dhAraNA karI che tethI have huM ApanA dvArA kahevAyelAM A arthomAM zraddhA karuM chuM, pratitI karuM chuM, ruci karuM chuM. A kathana Apa jema kaho cho temaja che. 39 tae NaM bhagavaM goyame udagaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI - saddahAhi NaM ajjo ! pattiyAhi NaM ajjo ! roehi NaM ajjo ! evameyaM jahA NaM amhe vadAmo / bhAvArtha :- tyAra pachI udaka nigraMthanA hRdaya parivartana pachI zrI bhagavAna gautamasvAmIe udaka peDhAla putrane A pramANe kahyuM- he Arya udaka ! saMpUrNa zraddhA rAkho, he Arya ! tenA para pratIti karo, he Arya ! tenI ruci karo, he Arya ! meM Apane je kahyuM che, te ja satya-tathyarUpa che. 40 tae NaM se udae peDhAlaputte bhagavaM goyamaM evaM vayAsI- icchAmi NaM bhaMte ! tubbhaM For Private Personal Use Only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 | zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). aMtie cAujjAmAo dhammAo paMcamahavvaiyaM sapaDikkamaNaM dhamma uvasaMpajjittANaM viharittae / zabdArtha - vaDagAmo = cAturyAmathI paMdabadya = pAMca mahAvrata yukta sahima = pratikramaNa sahita. bhAvArtha:- tyAra pachI udaka peDhAla putre bhagavAna gautamasvAmIne kahyuM- he bhaMte! have ApanI samakSa cAturyAma dharmamAMthI have pratikramaNa sahita pAMca mahAvrata rUpa dharmamAM upasthita thaIne arthAtu tene svIkArIne vicaraNa karavAnI icchA rAkhuM chuM. |41 tae NaM bhagavaM goyame udagaM peDhAlaputtaM gahAya jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai / tae NaM se udae peDhAlaputte samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karettA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- icchAmi NaM bhaMte ! tubbhaM aMtiyaM cAujjAmAo dhammAo paMcamahavvaiyaM sapaDikkamaNaM dhamma uvasaMpajjittANaM viharittae / ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM kareha / tae NaM se udae peDhAlaputte samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie cAujjAmAo dhammao paMcamahavvaiyaM sapaDikkamaNaM dhamma uvasaMpajjittANaM viharai // tti bemi // bhAvArtha :- A pramANe kahyA pachI bhagavAna gautama svAmI udaka peDhAlaputrane sAthe laIne jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM gayA. bhagavAnanI pAse jaIne tyAM udaka peDhAlaputre zramaNa bhagavAna mahAvIrane jamaNI taraphathI pradakSiNA karI, vaMdanA, namaskAra karyA. vaMdana namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhagavanuM ! huM ApanI samakSa cAturyAma rUpa dharmamAMthI pratikramaNa sahita paMca mahAvratarUpa dharmamAM AvIne arthAt tene svIkArIne vicaraNa karavA icchuM chuM. A sAMbhaLIne bhagavAna mahAvIra svAmIe kahyuM- he devAnupriya udaka! tamane jema sukha upaje, tema karo! paraMtu AvA zubhakAryamAM vilaMba na karo. tyAre udaka peDhAla putre zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse cAturyAma dharmamAMthI pratikramaNa sahita paMcamahAvratarUpa dharmano svIkAra karyo ane prabhunI AjJAmAM vicaraNa karavA lAgyA. vivecana : prastuta sUtromAM zaMkAnA samAdhAna pachI udaka nigraMthanA jIvanamAM thayelA parivartananuM nirUpaNa che. udaka nigraMthanA tarka-vitarkonuM samAdhAna zrI gautama svAmIe vividha yukti ane daSTAMtothI karyuM. tyAre udaka nigraMtha niruttara thaI gayA temane satya samajAI gayuM temaja gautama svAmI dvArA Takora thatAM avinayane choDIne vinaya bhAvano svIkAra karyo. saraLatA ane namratApUrvaka potAnI mithyA mAnyatAno
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7: nAlaMdIya _ [ 207 ] tyAga karI gautama svAmIne samarpita bhAve nivedana karyuM ke huM prabhu pArzvanAthanA zAsanathI have prabhu mahAvIranA zAsanamAM bhaLI javA icchuM chuM eTale mane Apa ziSya rUpe svIkAra karavA kRpA karo. tyAre gautama svAmI potAnA abhimAnanuM poSaNa na karatAM prabhu mahAvIra pAse laI jaIne teonuM ziSyatva grahaNa karAve che. udaka peDhAla putre prabhu mahAvIra svAmIne vinayapUrvaka vaMdana-namaskAra karIne pratikramaNa sahita paMca mahAvratarUpa dharmano svIkAra karyo ane prabhunI AjJAmAM vicaraNa karavA lAgyA. uparokta prasaMgathI spaSTa thAya che ke koI paNa viSayamAM zaMkA thAya tyAre saMto pAse jaIne, tenuM samAdhAna karIne, satyano svIkAra karavo temaja dharma zraddhAne daDha ane daDhatama karavI, te ja sAdhakonuM kartavya che, te ja sAdhanAno vikAsa che. sAtamuM adhyayana saMpUrNa che bIjo zrutaskaMdha saMpUrNa . sUyagaDAMga sUtra saMpUrNa / A , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 208] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjI RtaskaMdha). pariziSTa-1 'vivecita viSayonI akArAdi anukramaNikA viSaya adhya. pRSTa viSaya e | akasmAta pratyayika kriyA sthAna akaMDuyaka akiriyAkuzale agrabIja Adi cAra prakAranI vanaspati ajjhathie ajjhArUha aNAyAraM aNudhammo atattAe saMvuDassa adattAdAna pratyayika kriyAsthAna adRSTalAbhika adhyAtma pratyayika kriyAsthAna adharma pakSa anartha daMDa pratyayika kriyA sthAna annaglayAka anAhAraka aniSThivaka apaccakkhANI apRSThalAbhika aprAvRtta abhikSAlAbhika arasAhArI arthadaMDa pracayika kriyAsthAna aviyAramaNavayakAyavakke ahAbIeNaM ahAvagAseNaM ajJAtacaraka aMtajIvI aMtAhArI asaMsRSTacaraka Son x mm I is a ran max | AcArazruta AtmAdvaitavAdI AtmaSaSThavAda AdhAkarmI sevanathI karmabaMdha-abaMdha AyaMbila 105 AyA 139 AdrakamumiH pUrvabhavAdi 171 AsupaNNe AhAranA vividha prakAra IryApathika kriyA IryApathika kriyA sthAna IzvaraSkRttvavAda unsiptacaraka unsipta-nikSipta caraka upanihita upAyakriyA ekAMtika bhASA egata daMDe egata bAle egaMta sutte egaccAo paDivirayA-apaDivirayA 3 elamUyattAe kammovagA-kammaNiyANeNaM 125 karaNIya kriyA 10ra kriyA kriyA sthAna | ga | TdAvavorasada vimavanathI | ja | jIva karma sahita-karma rahita | jIvonI samAnatA-asamAnatA | 1 | Na haMtavvA Na ajjAveyavvA . . . x mm nr nr
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1 _ 209 adhya. kRSTa viSaya adhya.| pRSTa >> ja bha >> bha bha bha bha bha bha bha bha ja che na ja ra viSaya |NiggaMtha dhammo tajjata saMsRSTacaraka tajIvatanzarIravAdI traNaso tresaTha pAkhaMDamato tIrthaMkara viccheda - aviccheda diSTalAbhika draSTi viparyAsa daMDa kriyA dravyakriyA dravya pratyAkhyAna daMDAyatika daMDa samAdANaM dharma pakSa nagnabhAvAdi 23 zramaNa guNo nava vikalpothI pratyAkhyAnano viSaya nikAmarasabhojI nitya - anitya niyativAda nirvikRtika naiSadhika paDimAsthAyI parimita piMDa pAtikA parijJA pratyAkhyAna pratyAkhyAna parijJA prayogakriyA purimaDDha pRSThalAbhika paMca mahAbhUtavAda prAMtajIvI prAMtAhArI pAsuMTha pApa vidyAo puMDarIka zabdapara nikSepa puSkariNI AdimAM upamA-upameya | ba viMma vera bha |bhavI jIva nAza- anAza bhAvakriyA bhAva pratyAkhyAna bhikSAlAbhika mAna pratyayika kriyA sthAna micchAsaMThie mithyAttvakriyA mitradoSa pratyayika kriyA sthAna mizra kriyA mizrapakSa muniAhAra vidhi mRSA pratyayika kriyAsthAna rukSAhArI lakuTazAyI lobhapratyayika kriyA sthAna leve gAhAvai viNNu veyaNaM vedati virasAhArI vairAnubaMdha samAna-asamAna zarIra nI bhinnatA-abhinnatA zramaNonI 21 upamA zuddhaSaNika | samyatva kriyA samAdAna kriyA savIrya-avIrya sthAna sthitika sAmudAna caraka siddhi-asiddhi strI-puruSa-naMpusakanI utpati sesadaviyA udagasAlA saMkhyAdattika saMyata, virata Adi saMskRSTa caraka sAMkhyamata nA 24 padArtho | hiMsAdaMDa pracayika kyiA sthAna jJaparijJA ra ja ja ja ra ja ja ra ja che ja >> ja che ja che. | 44
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 210] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). pariziSTa-2 pAsaDInA 363 bheda pAsaMDa eTale bhinna-bhinna mata-matAMtara. zAstramAM tenA mukhya cAra prakAra varNita che- (1) kriyAvAdI (2) akriyAvAdI (3) ajJAnavAdI (4) vinayavAdI. vistArathI te cAreyanA kramazaH 180 + 84 + 67 + 3 = 363 bheda thAya che. kiyAvAdI - kriyAvAdIo jJAnanI upekSA karIne ekAMte kriyAne ja svIkAre che. temanA matAnusAra kriyA ja pradhAna che. kriyAthI ja mokSanI prApti thAya che. vizuddha ane nirmaLa cittathI karelI kriyA mokSa sAdhanAnuM aMga che ane malina cittathI thayelI kriyA karmabaMdhanuM kAraNa che. teonA mate A jIva che, tevuM jJAna hoya, jIvane mAravAno saMkalpa hoya ane kAyA dvArA mAravAnI kriyA thAya ane jIva marI jAya, to ja karmabaMdha thAya che. A rIte karmano baMdha ane mokSa kriyAthI ja thAya che. kriyAvAdInA 180 bheda A pramANe thAya che kAla, svAbhAva, niyati, pUrvakRta karma ane puruSArtha, A pAMca samavAya che. te pAMca svAtmAmAM kAryazIla che ane te ja pAMca para-AtmAmAM kAryazIla nathI, Ama sva paranA bhedathI 5 X 2 = 10 bheda thAya che. te daze bheda zAzvata paNa che ane azAzvata paNa che. tethI 10 x 2 = 20 bheda thAya che. A vIse bhedane nava tattva para ghaTita karatA 20 X 9 = 180 bheda thAya che. jema ke (1) jIva tattvamAM kAla nAmano samavAya svanI apekSAe zAzvatapaNe kAryazIla che. (2) jIva tattvamAM kAla nAmano samavAya svanI apekSAe azAzvatapaNe kAryazIla che. (3) jIva tattvamAM kAla nAmano samavAya paranI apekSAe zAzvatapaNe kAryazIla che. (4) jIva tattvamAM kAla nAmano samavAya paranI apekSAe azAzvatapaNe kAryazIla che. A rIte jIva tattvanA kAla nAmanA samavAyanA saMyoge cAra bhaMga thayA. te ja rIte pAMce samavAyanA saMyoge cAra-cAra bhaMga thatAM 4 x 5 = 20 bhaMga thAya. jIva tattvanA vIsa bhaMga thayA. te ja rIte nave tatvanA vIsa-vIsa bhaMga thatAM 20 X 9 = 180 bheda thAya che. kriyAvAdIo ekAMte kriyAnI ja pradhAnatAne svIkAre che te yathArtha nathI, kAraNa ke jJAna vinAnI kriyA pUrNapaNe saphaLa thatI nathI. kriyA viSayaka jJAna hoya, to ja kriyAnuM AcaraNa thaI zake che, jJAnapUrvakanI kriyA ja saphaLa thAya che. jJAna vinAnI kriyA aMdha samAna che. ane kriyA vinAnuM jJAna paMgu samAna che. jJAna ane kriyAno suyogya samanvaya thAya, to ja te mokSa mArganuM aMga bane che. jema jaMgalamAM lAgI rahelo dAvAnaLa aMdha puruSa dUrathI joI zakato na hovAthI dAvAnaLathI bacavA mATe prayatna karato nathI ane paMgu dAvAnaLane dUrathI jovA chatAM bhAgavAnI zakti na hovAthI lAcAra banIne te dAvAnaLamAM homAI jAya che, paraMtu jo aMdha ane paMgu baMne sAthe maLI jAya, to paMgune dUrathI joyelA dAvAnaLathI bacavA mATe aMdha puruSanA khaMbhA para besavuM paDe che ane aMdha puruSe paMgunA cIMdhelA mArge cAlavuM paDe che. dAvAnaLathI bacavA
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-2 . [ 211] mATe dAvAnaLanuM jJAna ane cAlavAnI kriyA, baMnenI anivAryatA che. te ja rIte sAdhanAnA kSetramAM hitAhitanuM jJAna ane ahitakArI pravRttine choDavAnI kriyA, baMneno samanvaya thAya, to ja sarva karmothI mukti prApta thAya che. akiyAvAdI - kriyAne nahIM svIkAranArA. teonA matAnusAra jJAna ja prakAza karanAra che. tenAthI ja bhAvonI zuddhi thAya che ane bhAva zuddhi ja kalyANano mArga che. mATe bAhya kriyAo Avazyaka che. bIjI apekSAe sAMkhyamatAnuyAyIo akriyAvAdI che. teonA matAnusAra AtmA svayaM koI kriyA karato nathI, bIjA pAse karAvato paNa nathI. AtmA koI paNa kriyAno kartA nathI. AtmA akriya che. akriyAvAdanA 84 bheda A pramANe che- jIva, ajIva, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa A sAta tattvo sva apekSAe sat svarUpa che ane para apekSAe asat svarUpa che arthAtuM nathI. tethI 74 2 = 14 bheda che. A caude bhedane kALa, svabhAva, niyati, pUrvakRta karma ane puruSArtha, A pAMca samavAya tathA yadecchA A cha bolathI guNatAM 14 X 6 = 84 bheda thAya. akriyAvAdanI mAnyatAmAM AtmA akartA che, te yogya nathI, kAraNa ke AtmA svayaM potAnA karmono kartA ane te ja karmonA phaLano bhoktA che. cetana jo nijabhAvamAM kata A5 svAbhAva, varte nahIM nijabhAvamAM kata karma prabhAva. AtmA jyAre potAnA svabhAvamAM sthita hoya, to te potAnA svabhAvano kartA che ane jyAre te svabhAvamAM sthita na hoya arthAtu rAga-dveSAdi vibhAvamAM hoya, tyAre karmono kartA che. jIva svayaM puNyapApa Adi je karmo kare che. tenuM phaLa te bhogave che, mATe ekAMta akriyAvAda ayogya che. ajJAnavAda-temanA matAnusAra sarva anarthonuM mULa jJAna che. jJAna hoya, to vAda-vivAda, kalaha, saMgharSa, ahaMkAra, kaSAyonI vRddhi thAya che. jJAna ja na hoya to vAda-vivAdathI dUra rahI zakAya che. jJAna hovA chatAM aparAdha kare, to teno daMDa vizeSa thAya che. ajANatAM aparAdha thAya, to daMDa ocho maLe che. A jagatamAM bhinna-bhinna dArzaniko potAnA matanI puSTi mATe vividha tarka-vitarko ane yuktio pragaTa kare che paraspara eka bIjAnuM khaMDana-maMDana kare che. temAM satya zuM che te jANI zakAtuM nathI, tethI ajJAna ja sarvazreSTha che. jema auSadhinA jJAna vinA paNa auSadha sevanathI vyakti nirogI thAya che. nirogI thavA mATe auSadhanA jJAnanI jarUra nathI. temaja karmathI mukta thavA mATe jJAnanI jarUra nathI. ajJAnavAdInA 67 bheda che. jema ke- jIvAdi nava tatva che ane svAdavAda-anekAMtavAdanI saptabhaMgI che, tene guNatAM 7 X 9 = 63 bheda thAya che ane utpattinA sadu, asad, avaktavya tathA sa asa avaktavya A cAra bhaMga maLatAM 67 bheda thAya che. bIjI apekSAe nava tattvanA sAta-sAta bhaMga thatAM 9 X 7 = 3 bhaMga che ane (1) sAMkhyamata (2) zaivamata (3) vedAMtavAda ane (4) vaiSNavamata, A cAre mata bhaktipradhAna che. temAM paNa jJAna-kriyAnI vizeSa apekSA nathI, tethI tenI gaNanA ajJAnavAdamAM thAya che. jethI 3 + 4 = 67 bheda thAya che.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 212 ] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha). ajJAnavAdInI mAnyatA nyAyocita nathI, kAraNa ke ajJAnavAdanuM pravartana karavA mATe paNa jJAnanI ja jarUra paDe che. A rIte ajJAnavAda svavacanathI ja bAdhaka bane che. jJAnathI vAda-vivAda Adi thAya tema paNa ekAMte nathI. kadAca popaTIyA jJAnathI vAda-vivAda thAya, paraMtu samyagdarzana sahitanuM jJAna AtmAne kramazaH samyaka cAritramAM, samabhAvamAM sthApita kare che. ajJAnI bALaka agnino sparza kare, to paNa te dAjhe ja che. ajJAnI puruSa hiMsAdi pApakarmanuM sevana kare, to tene paNa karmano baMdha thAya ja che ane ajJAnajanya karmonuM phaLa ajJAnIne bhogavavuM ja paDe che tethI ajJAna zreSTha che, tema nathI. ajJAnI vyakti jIva-ajIvane ke puNya-pApane, dharma-karmane jANatA na hovAthI kalyANakArI mArgano svIkAra karI zakatA nathI. mokSa mArganI sAdhanA mATe jJAna AMkha samAna che. jJAnI vyakti ja cAritra mArgano svIkAra karIne karmakSayanI sAdhanA karIne mukta thaI zake che. vinayavAda - mAtra vinayane ja kalyANano mArga mAnanArA. temanA matAnusAra samasta guNomAM vinaya sarva zreSTha guNa che. vinayanuM AcaraNa karanAra vyakti kramazaH sarva guNone pAme che, tethI sarvano vinaya karavo, je sAme hoya tene namaskAra karavA, te ja sAdhanA che, sAmI vyakti game tevI hoya, ucca kakSAnI hoya ke nimmatama kakSAnI hoya, dharmanI ArAdhanA kare ke na kare paraMtu tene joyA ke jANyA vinA ApaNe sarvane eka samAna mAnIne namaskAra karavA te ja sarva zreSTha che. tenA 3ra bheda che (1) rAjAno (2) jJAnI puruSano (3) vRddhano (4) mAtAno (5) pitAno (6) guruno (7) dharmano ane (8) sUryano; A AThano mana, vacana ane kAyAthI vinaya karavo ane bahumAnapUrvaka tenI bhakti karavI. A rIte 8X 4 = 3ra bheda thAya che. uparokta ekAMtika kathana mithyA che. vinaya dharmanuM mULa che. tema chatAM vinaya sAthe viveka hovo jarUrI che. vivekapUrvaka vinayaguNanI ArAdhanA karanAra kramazaH anya guNone pAme che. kharekhara vyaktinI kakSA pramANe vinaya thAya, te ja zreSTha che. A rIte kriyAvAdInA 180 bheda + akriyAvAdanA 84 bheda, ajJAnavAdanA 67 bheda +vinayavAdanA 3ra bheda, sarva maLIne pAkhaMDIonA 363 bheda thAya che. A sarva matavAdIo pota-potAnI mAnyatAo ekAMte raju kare che, ekAMte te-te mAnyatAne svIkArIne te pramANe AcaraNa karatA hovAthI te sarva kAryanI siddhi ke sarva karmothI mukti rUpa phaLane prApta karI zakatA nathI. jyAre vyakti koIpaNa padArthane aneka daSTikoNathI jANe, tyAre ja tenuM yathArtha darzana thAya che. jaina darzana vItarAgI ane sarvajJa dvArA kathita anekAMtika daSTikoNane svIkAranAruM hovAthI pUrNa che ane Atmazuddhino zreSThatama mArga che.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-3 213. pariziSTa-3 'pAMca samavAya : anekAMta daSTi samavAya eTale sumeLa. pAMca kAraNonA sumeLane pAMca samavAya kahe che. te A pramANe che - (1) kAla (2) svabhAva (3) niyati (4) pUrvakRta karma (5) puruSArtha. jaina darzanAnusAra koI paNa kAryanI niSpatti pratyakSa dekhAtA eka kAraNathI thatI nathI. kArya niSpattimAM pratyakSa ke apratyakSa rahelA pAMce samavAya sahAyaka bane che. te pAMce samavAyano samanvaya thAya, tyAre kArya saMpanna thAya che. jema hAthanA paMjAnI pAMce AMgaLIo sAthe maLIne potAnuM kArya kare che. temAM kyAreka aMguThAnI, to kyAreka anAmikA ke madhyamA AMgaLInI pradhAnatA pratIta thAya che, tema chatAM mukhya ke gauNapaNe temAM pAMce AMgaLIono sahayoga hoya che. te ja rIte kAla, svabhAva, niyati, pUrvakRta karma ane vartamAnano puruSArtha, A pAMce samavAyanA samanvayathI kAryasiddhi thAya che. kyAreka kAla-svabhAva Adi ekAda kAraNathI pradhAnatA ke ekAda kAraNanI gauNatA pratIta thAya, paraMtu pragaTa ke apragaTapaNe temAM pAMca samavAya kAryazIla hoya che. kAla- kAla dravya sarva pradArtho para vartI rahyuM che. padArthanI pariNatimAM te nimitta che. jema avasarpiNI kAlamAM padArthanA varNAdino kramazaH hrAsa thAya ane utsarpiNI kAlamAM kramazaH vRddhi thAya che. kAla pramANe RtumAM parivartana thAya che. AMbAnI goThalI vAvyA pachI AmravRkSa phalita thAya arthAt AMbAmAM kerI Ave tyAre kAryasiddha thayuM kahevAya che. cha-sAta varSano kAla vyatIta thAya, tyAra pachI te vRkSa phalita thAya che. kheDUta game tevuM khAtara nAkhe, pANInuM siMcana kare, rAta-divasa puruSArtha kare tema chatAM Aje vAvelI goThalI Aje phalita thatI nathI. te tenA kAla pramANe kramazaH pAke che. A rIte vastunI pariNatimAM kAla sahAyabhUta che. bALakanA cAlavAno, bolavAno, bhaNavAno prAraMbha yathAkALe thAya che. A rIte keTalAka kAryomAM kAlanI pradhAnatA hoya che. svabhAva- vastunI tathA prakAranI yogyatAne svabhAva kahe che. pratyeka kArya jIva ane pugalanA svabhAva pramANe thAya che. jema gAya ane baLadane eka samAna khAdya padArtho khavaDAvavA chatAM gAyane dUdha rUpe pariNata thAya che, baLadane thatuM nathI. lIMboLImAM lIMbaDArUpe pariNata thavAno svabhAva che. AMbAnI goThalImAMthI AMbAnuM jhADa thAya che. AMbAnI goTalIne anya samavAyano saMyoga thAya, tyAre te potAnA svabhAva pramANe vikasita thAya che. svabhAvamAM koI paNa prakAre parivartana thatuM nathI. pratyeka padArtho pota-potAnA svabhAvane AdhIna che. A rIte keTalAka padArthonA pariNAmanamAM svabhAvanI mukhyatA spaSTa jaNAya che. niyati-niyati eTale bhavitavyatA. padArthomAM vividha prakAranI pariNatinI cokkasa prakAranI nizcitatA hoya che, tene niyati ke bhavitavyatA kahe che. niyati pahelethI ja niyata hoya che. jIvanA puruSArthathI temAM pheraphAra thato nathI. je honahAra che te thaIne ja rahe che. AMbAnI goThalImAM AmravRkSa rUpe pariNata thavAnI
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214] zrI sUyagaDAMga sUtra(bIjo zrutaskaMdha) bhavitavyatA hoya, to ja te vRkSapaNe pariNata thAya che. ghaNIvAra be goThalInuM eka sAthe vAvetara thAya, samAna rIte tenuM khAtara, pANI vagerethI poSaNa thAya, tema chatAM baMne goThalI samAna rUpe vikasita thatI nathI. baMne vRkSo para samAna phaLa AvatA nathI. je goThalInI jevI bhavitavyatA hoya, te ja pramANe tenI vRddhi thAya che. A rIte pratyeka padArthanI pariNati tenI niyati ke bhavitavyatAne AdhIna hoya che. jagasvabhAvanI keTalIka pravRttio niyatinI pradhAnatAe niSpanna thAya che. temAM paNa varasAda, sukALa, duSkALa, bhUkaMpa vagere prAkRtika parivartanamAM niyatinI pradhAnatA dekhAya che. pUrvakata karma- pUrva bhavomAM ke vartamAna kSaNanI pUrve jIve bAMdhelA karmo pUrvakRta karma kahevAya che. jIva dvArA karAyelA karmo sattAmAM hoya che ane te-te karmonA udaya pramANe tenI paryAyomAM-avasthAmAM parivartana thayA kare che. AMbAnI goThalI sajIva che. te jIva ATha karmayukta che. tenA gati-jAti Adi nAma-gotra karma pramANe te goThalInuM pariNamana thAya, te goThalI pratyeka vanaspati nAma karmanA udaye vRkSarUpe pariNata thAya, tenA nAmakarma pramANe te phaLanA varNAdi prApta thAya che. tenA AyuSyakarmanI sthiti pramANe tenI sthiti rahe che. tenI sthiti pUrNa thatAM te jIva tyAMthI anyatra cAlyo jAya che. A rIte pratyeka jIva pota-potAnA karmane AdhIna che. potAnA karma pramANe ja tene potAnuM zarIra, bAhya saMyogo, anukULatA, pratikULatA, zAtA-azAtA Adi prApta thAya che. eka ja AmravRkSanA phaLAdimAM varNAdinI bhinnatA dekhAya che, te paNa te-te jIvanA karmAdhIna che. karmanA siddhAMta anusAra jIva potAnA puruSArthathI pUrvakRta karmomAM udvartana-apavartana, saMkramaNa Adi pheraphAra karI zake che. tema chatAM jIvonI paryAyo ane avasthAomAM karmonuM prabhutva hoya che. puruSArtha kAryasiddhi mATe thato zrama, mahenata ke prayatnane puruSArtha kahe che. saMsAranA pratyeka vyavahAro puruSArthathI siddha thatAM joI zakAya che. kAla, svabhAva, niyati ke pUrvakRta karmano suyoga thavA chatAM jIva vartamAnamAM yogya puruSArtha na kare, to pUrvokta cAre samavAya saphaLatA prApta karAvI zakatA nathI. goThalImAM vRkSa thavAnI yogyatA che, kheDUta khAtara, pANI vagere nAMkhe che, goThalIno jIva Atma puruSArthathI potAne yogya AhAranA pagalone kheMcI tene potAnA puruSArthathI zarIra rUpe pariNata kare, tyAre teno kramazaH vikAsa thAya che. jo goThalIno jIva tathA prakArano puruSArtha na kare, to teno vikAsa thato nathI. A rIte goThalI tenA samaye, svabhAva anusAra, tenI niyati ke bhavitavyatA pramANe, pUrvakRta karmonA yoge ane vartamAnanA vividha puruSArthanA saMyoge AmravRkSa rUpe pariNata thaIne phalita thAya che. A rIte kAryasiddhimAM kAla, svabhAva, niyati, pUrvakRta karma ane puruSArtha, A pAMca samavAyamAMthI eka paNa samavAyano niSedha ke upekSA karI zakAya tema nathI ane eka paNa samavAyano ekAMte svIkAra karI zakAya tema nathI. kyAreka koI ekanI pradhAnatA ane anyanI gauNatA saMbhave che, paraMtu pAMca samavAya pradhAna ane gauNa bhAve kAraNarUpa bane che. eka sAdhaka sarva karmakSaya karI mokSagatine prApta kare che, temAM pAMca samavAya kaI rIte kAryazIla bane che te joIe."
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-3 . [ 215 ] jIvanI kAlalabdhino paripAka thAya tyAre te avyavahAra rAzimAMthI bahAra nIkaLe che. te jIvamAM mokSamAM javAnI yogyatA rUpa bhavIpaNAno svabhAva hoya, to te ratnatrayInI ArAdhanA ke AtmasAdhanA kare che. mokSamAM javAnI yogyatA hovA chatAM dareka bhavI jIvo mokSe jatAM nathI. jenI bhavitavyatAniyati hoya arthAt je jIvamAM mokSa prAptinI niyati hoya, te jIva tathA prakAranA kAla, svabhAva AdinA saMyoge puruSArtha kare che. anya jIvo tathA prakArano puruSArtha karI zakatA nathI ane kadAca kare to saphaLa thatAM nathI. je jIvanI kAlalabdhi, svabhAva ane niyati mokSa gamanane yogya hoya, te jIva pUrvakarmanA udaye sAdhanAne yogya sAdhano prApta kare che. sAdhanAne yogya sAdhano pAmIne paNa sAdhaka vartamAnamAM samyaka puruSArtha kare, tyAre te yathAkrame sarva karmano kSaya karIne mokSa gatine prApta kare che. jo puruSArtha na kare, to pUrvanA cAra samavAya saphaLa thatAM nathI. A rIte koIpaNa kArya pAMca samavAyanA samanvayathI thatAM rahe che. chadmasthonI daSTimAM ke anubhavamAM kyAreka pAMca samavAya najare paDe ane kyAreka eka--be samavAya ja kArya siddhimAM najare paDe che, paraMtu vAstavamAM pAMca samavAya kAryazIla hoya che. jIva vartamAne vividha prakAranI pravRttirUpa puruSArtha kare che. temAM tenI vRtti ane pravRtti anusAra tene navA karmono baMdha thAya che. te karmono udaya thatAM tenuM zubhAzubha phaLa jIvane bhogavavuM paDe che. te karmaphaLa bhogavatA jIva punaH karmabaMdha kare che. A rIte karmano baMdha, udaya, punaH baMdha, udaya A cakra cAlyA kare che. tethI pAMca samavAyamAMthI pUrvakRta karmo ane vartamAna puruSArthanI mukhyatA prAyaH pratIta thAya, paraMtu pUrvakRta karma ane puruSArtha sAthe kAla, svabhAva ane niyati paNa kAma kare che. kAla, svabhAva ane niyatine AdhIna thaIne jIvano aMtarmukhI samyaka puruSArtha balavattara bane, tyAre jIva karmabaMdha-udayanA cakrane toDIne sarva karmono kSaya karIne mokSagatine prApta kare che. saMkSepamAM pragaTapaNe ke apragaTapaNe, mukhyapaNe ke gauNapaNe pAMce samavAya sAmUhika rUpe kAryanI saphaLatAmAM sahAyaka bane che. pratyeka kAryamAM pAMca samavAyanuM yogadAna hoya che. eka samavAyano Agraha ane anya samavAyano tiraskAra karavo yogya nathI. eka samavAyano svIkAra ane anyano asvIkAra karavo, te mithyAdarzana che. anekAMta daSTikoNathI pAMca samavAyano svIkAra karavo, te samyagdarzana che. ekAMte kAla, svabhAva ke niyatine ja mahattA ApavAthI jIvano puruSArtha maMda thaI jAya che, tenAthI jIva nirudyamI ke ALasu banI jAya che ane ekAMte pUrvakRta karma ane puruSArthane ja svIkAravAthI kyAreka pariNAmomAM karmaphaLamAM vicitratA joIne zraddhA calita thaI jAya, tenA aMtaramAM rAga-dveSa Adi viSamabhAva pragaTa thAya che. tethI samabhAvanI sAdhanA mATe niyati, kAla, svabhAvane tathA jIvana vyavahAranI saphaLatA mATe karma ane puruSArthane, ema sarva maLI pAMce samavAyano svIkAra karavo, te ja mokSa sAdhanAmAM pUrNatayA hitAvaha che. -mukuMdabhAI pArekha (goMDala)
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain * . gura prANa Agama batrIsInA zruta sahayogI dAtAo . - prathama Agama vimocaka : mAtuzrI caMpAbena zAMtIlAla parazottamadAsa saMghavI tathA mAtuzrI mRdulAbena navanItarAya zAMtIlAla saMghavI nA smaraNa sAthe sau. kuMdanabena jayaMtIlAla zAMtIlAla saMghavI zrI navanItarAya zAMtIlAla saMghavI zrI rAjya jayaMtIlAla, zrI zaileza navanItarAya, zrI kirena navanItarAya saMghavI zrutAdhAra zrImatI dattA girIza zAha (pU. subodhikAbAI ma. nA bhAI-bhAbhI) saputra zrI muMjAla - vijyA, zrI bhAvina - tejala, saputrI nivizA manISa mahetA * pU. AratIbAI ma. nA baheno - zrImatI sarojabena jazavaMtarAya domaDiyA zrImatI harSAbena vasaMtarAya lAThIyA karate - zrI alakeza, zrI priyeza, zrI hemala mAtuzrI jayAbena zAMtIlAla kAmadAra, mAtuzrI ramAbena choTAlAla daphatarI haste zrImatI premilAbena kirITabhAI daphatarI DaoN. bharatabhAI cImanalAla mahenA putra-cI. mAya, saputrI zrImatI virala AziSa mahetA mAtRzrI vijyAlakSmIbahena mANekacaMda zeTha suputra zrI dilasukhabhAI zeTha, zrI caMdrakAMtabhAI zeTha (zeTha bilDarsa) zrIratigra cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiga cerITebala TrasTa, hane TI. Ara. dozI zrI rati cerITebala TrasTa, iste TI. Ara. dozI zrI rati cerITebala TrasTa, iste TI. Ara. dozI mAtuzrI kusumabena zAMtilAla zAha haste - suputra zrI Ipsita - Do. nItA zAha, zrI bhASita - darzitA zAha mAtRzrI savitAbena Do. nAnAlAla zAha (hemANI) suputra zrI satISa - razmi zAha, suputrI zrImatI Do. bhAratI - Do. razmikAMta zAha sAdhvI subodhikA (bhadrA) jaina TrasTa, mAtuzrI lalitAbena popaTalAla zAha (hemANI) bahena-zrImatI latA zarada zAha, zrImatI haryA bhUpendra modI mAtuzrI hIrAgaurI harilAla dozI, zrImatI pUrNimAbena narendra dozI haste - narendra - mInA dozI, ku. meghanA, ku. dezanA muMbaI U.S.A. AvelA U.S.A. muMbaI U.S.A. rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa A
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjakoTa muMbaI muMbaI * muMbaI rAjakoTa muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI cembara mAtuzrI kAzmIrAbena kAMtibhAI zeTha haste - zrImatI hetala saMjaya zeTha, ku. upAsanA, ku. kIMjala * mAtuzrI jazavaMtIbena zAMtIlAla turakhIyA, zrImatI bhAvanA dilIpa turakhIyA haste - dilIpa esa. turakhIyA, suputra- zrI pArasa - riddhi turakhIyA * mAtuzrI kiraNabena pravINacaMdradozI haste suputra zrI nIrava - tejala dozI, ku. priyAMzI, ku. jhIla mAtuzrI maMjulAbena chabIladAsa cUDagara haste - suputra zrI ketana - AratI cUDagara, ku. dhruvI zrI lakSmIcaMdabhAI jasANI parivAra zrI praviNabhAI gaMbhIradAsa pArekha ku. vidhi girIza jozI, kumAra kuzAna girIza jozI haste - zrImatI nIlAbena girIzabhAI jozI zrI parezabhAI sumatIbhAI zAha * zrI kizorabhAI zAha * zrI ramezabhAI gaTulAla kAmadAra mAtuzrI lIlAvatIbena nImacaMda nathubhAI dozI, sva. kizorakumAra nImacaMda dozI, sva. mRdulA kuMdanakumAra mahetA. haste - harSada ane kumakuma dozI mAtuzrI tArAbena modI mAtuzrI madhukAMtAbena naMdalAla bhImANI haste- zrI rAjezabhAI bhImANI * mAtuzrI kIkIbena desAI, haste - zrI zailezabhAI mInAbena desAI zrI aMjalabhAI DhAMkI gurubhakta zrI hemendrabhAI pUMjANI * mAtuzrI caMpakabena zazIkAMtabhAI mahetA, haste - suputrI zrI kirITa-arUNA, zrI ajaya-nItA, zrI kamaleza - divyA, suputrI - nirUpamA - niraMjana dozI mAtuzrI narmadAbena rUganAtha dozI, haste - zrI kAMtIbhAI rUganAtha dozI * zrI hemalatAbena naTavaralAla maNIyAra mAtuzrI amRtabena bhagavAnajI avalANI parivAra haste - zrI ramaNIkabhAI bhagavAnajI avalANI * zrI kezavajIbhAI zAha parivAra kalakattA kalakattA kalakattA muMbaI muMbaI rAjakoTa muMbaI kalakattA vaDodarA kalakattA kalakattA
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ U.S.A. U.S.A. AkolA AkolA kolhApura muMbaI muMbaI kalakattA kuta anumodaka zrImatI Do. bhAratIbena - Do. razmikAMta kAMtIlAla zAha zrImatI latAbena - zrI zaradabhAI kAMtIlAla zAha zrImatI harSA bhUpendra modI, zrImatI jImitA hirena modI, zrImatI Do. zruti maheza varmA, zrImatI bhavitA jayaMta IMgaLe zrI saurASTra dazAzrImALI prANa mahilA maMDaLa, haste - adhyakSA sau. harSAbena modI mAtuzrI nirmaLAbena lAlacaMda bharavADA * zrI parezabhAI ramezacaMdra sutarIyA * mAtuzrI suzIlAbena kAMtIlAla paMcamIyA * zrI mInAbena harIzabhAI desAI yuta sadasya zrI pAritoSa Ara. zAha * zrImatI rAjula rajanIkAMta zAha * jaina jAgRti senTara * zrI mukunda Ara. zeTha * zrI ketanabhAI zAha zrImatI guNavaMtIbena praphullacaMdradomaDIyA zrI sudhIrabhAI pI. zAha zrI rAjeza kalyANabhAIgAlA zrImatI mRdulAbena navanItarAya saMghavI haste - sau. hInA zaileza saMghavI, sau. sonala hirena saMghavI muMbaI muMbaI vAzI (muMbaI) muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI kalakattA
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Permonal Use Only For Jain Education //////elc7/ 22/Lele ki/ kala/ mATe madaAYANa pAra HThe sa ha7 para pah! rANamANa a l mI rahI aude che //TaHelp/es/eD//toTa//es/e/za/eleke Balle/c/PR 222e/re. WWW / SLR marI 12 TH # mArI paNR dhAma dvArA dA/Na /// maNiThe FIR !! B/P A.''
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ elorary.org i w Use Only For Private inte ar Trepa 2ncl2 22112 211 2112 ile 201212 2 112 212 212 12lea ..KAME TRIM 72 Picle 27E dhe ne 22 10 12712 h 2 211212 212 dcl 2277212 2 h 22
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ PARASDHAM Vallabh Baug Lane, Tilak Road, Ghatkopar (E), Mumbai - 400 077. Tel: 32043232 www.parasdham.org www.jainaagam.org Jain Education Intemational