Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૧૩
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૨-૧૦-૧૯૩૫ નમસ્કાર કરે છે અને તેથી સિદ્ધ ભગવાન્ અરિહંત અરિહંતપદની ઉત્પત્તિ નથી, કિન્તુ અરિહંતપદની ભગવાનને પણ નમસ્કાર કરવા યોગ્ય છે એમ ધારી ઉત્પત્તિથીજ આચાર્ય, ઉપાધ્યાય કે સાધુપદની પહેલાં નમો સિધ્ધાણં પદ થાપવાની જરૂર જણાય ઉત્પત્તિ થાય છે, માટે આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને સાધુ તે સ્વાભાવિક છે, પણ એ ધ્યાન રાખવાની જરૂર એ સર્વને અત્યંત આરાધ્યતમ એવા અરિહંત છે કે નિરંજન નિરાકાર સિધ્ધ ભગવાનને જણાવનાર સિદ્ધભગવાન કરતાં પહેલા કોઈ પણ પ્રકારે કોઈ કે તેમને ઓળખાવનાર જો કોઈપણ જગતમાં હોય
પણ દિવસ મેલી શકાય નહિ. વળી આચાર્ય, તો તે ફક્ત ભગવાન્ અરિહંતો જ છે, માટે પહેલા
ઉપાધ્યાય કે સાધુ અરિહંત ભગવાનોના વચનોથીજ પદમાં નમો અરિહંતાણં કહીને અહલ્પદની
માન્ય ગણાય છે, તથા અરિહંત ભગવાનના આરાધના મુખ્ય રાખી છે.
વચનોના અનુવાદથીજ અરિહંત ભગવાનને શ્રી સિદ્ધ ભગવાનને ઓળખાવનાર હોવાથી ઓળખાવે છે, જ્યારે અરિહંત ભગવાન્ સિદ્ધ તે પહેલાં લેવાય તો ક્ષેત્રમંતર, કાલાંતરે ભગવાનોને સ્વયં કેવળજ્ઞાનથી જાણી, પોતાના આચાર્યાદિ કેમ પહેલા નહિ ?
સ્વોપજ્ઞ વચનથીજ સિદ્ધ ભગવાનોને ઓળખાવે છે. કદાચ એમ કહેવામાં આવે કે જેમ અરિહંત વળી આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને સાધુ તે જ ગણાય ભગવાને સિદ્ધને ઓળખાવ્યા તેથી અરિહંતપદ કે જે અરિહંત ભગવાને નિરૂપણ કરેલા આચાર્ય, સિદ્ધપદ કરતાં પહેલું રાખ્યું, તેવી રીતે વર્તમાનમાં ઉપાધ્યાય કે સાધુપણાના આચારમાં હોય, અર્થાત્ કોઈ ગીતાર્થ સાધુ અરિહંત ભગવાન. સિદ્ધ આચાર્યાદિ પરમેષ્ઠીઓની જડ જો કહીએ તો તે ભગવાન, આચાર્ય ભગવાન કે ઉપાધ્યાય ભગવાનને અરિહંત ભગવાનો જ છે, માટે તે આચાર્યાદિકને ઓળખાવે તો તે ઓળખનારે શું નમો લોએ અગ્રપદમાં લાવી શકાય જ નહિ. સવ્વસાહૂણં પદ પહેલું કહેવું ? એવી રીતે ઉપાધ્યાય નવપદોમાં ત્રણ તત્ત્વો ભગવાન્ કે આચાર્ય ભગવાનથી અરિહંતાદિનું વળી અરિહંત ભગવાન્ અને સિદ્ધમહારાજાઓ સ્વરૂપ ઓળખાય તો શું આચાર્ય કે ઉપાધ્યાયપદ કેવલ્યાદિ ગુણોએ સરખા હોવાથી તેમનોજ પ્રથમ પહેલાં થાપવું ? આવું કહેનારે સમજવું જોઈએ કે પશ્ચાતપણાનો વિચાર કરાય પણ આચાર્યાદિક તો જે જે કાળે જે જે સિદ્ધ ભગવંતો સિદ્ધિપદને પામ્યા અસમગુણવાલા છે માટે તેઓની વચ્ચે પૂર્વાપરપણાનો છે તે સર્વ મુખ્યતાએ અરિહંત ભગવાનોના ઉપદેશને વિચારજ ન થાય. અરિહંતાદિ પાંચે ગુણિપદો કે જેમાં લીધેજ છે અને તેથી સિદ્ધ ભગવાનના પદ કરતાં પહેલાં બે પદો દેવ તરીકે છે, અને બીજાં ત્રણ પદો અરિહંત મહારાજનું પદ પ્રથમ આવે તેમાં આશ્ચર્યજ ક્રમસર ન્યુનવ્ન ગુણવાળા હોઈ આચાર્ય, ઉપાધ્યાય નથી, અર્થાત્ એકલા તે પદનું સ્વરૂપ જણાવવાનું અને સાધુ એ તરીકે રહેલા છે. સામાન્ય રીતે દરેક અંગે જ સિદ્ધપદ કરતાં અરિહંતપદ પહેલું મેલવામાં આસ્તિક મતવાળાઓ પોતપોતાના મતમાં નેતા, આવેલું છે એમ નથી, પણ સિદ્ધપદની ઉત્પત્તિ જ અધ્યાપક અને વર્તનારને માને છે, તેવી રીતે અરિહત મહારાજાના ઉપદેશથી જ થાય છે, માટે જૈનમતવાળાઓ જૈનધર્મને અંગે નેતાને આચાર્ય તે અરિહંતપદ સિદ્ધપદ કરતાં પહેલું મેલવામાં આવે તરીકે, અધ્યાપકને ઉપાધ્યાય તરીકે અને સંપૂર્ણ છે, પણ આચાર્ય, ઉપાધ્યાય કે સાધુ એ ત્રણ પદોથી ધર્મમાં વર્તનારને સાધુ તરીકે માની ત્રણે પદ
