________________
परितृप्त
परितृप्त-सं० (स्त्री०) पूर्णतः अघाया हुआ परितृप्ति - सं० (वि०) पूर्णतः तृप्त होने का भाव परितोष-सं० (पु० ) 1 इच्छा पूर्ति से होनेवाली प्रसन्नता 2 संतोष
482
परितोषक - सं० (वि०) 1 संतुष्ट करनेवाला 2 खुश करनेवाला परितोषण-सं० (पु० ) परितुष्ट करने की क्रिया परितोषी - सं० (वि०) जिसे परितोष हो, परितोषयुक्त परित्यक्त - सं० (वि०) जिसे उपेक्षापूर्वक छोड़ दिया गया हो परित्यजन-सं० (पु०) त्यागना, छोड़ना परित्याग - सं० ( पु० ) पूर्णतः छोड़ देना परित्याजन - सं० ( पु० ) पूर्णतः छोड़ देना परित्याज्य-सं० (वि०) जिसका परित्याग किया जा सके, परित्याग योग्य
परित्राण-सं० (पु० ) पूर्ण रक्षा, पूरा बचाव परित्रात सं० (वि०) रक्षा प्राप्त परित्राता-सं० (वि०) पूर्ण रक्षा करनेवाला परित्रास - सं० (पु० ) अत्यधिक भय परिदग्ध-सं० (वि०) जला हुआ, झुलसा हुआ परिदत्त-सं० (वि०) परिदान के रूप में दिया गया परिदर - सं० ( पु० ) चि० मसूड़ों से खून, मवाद निकलने का रोग पायरिया
परिदर्शक -सं० (पु० ) पूर्णरूप से देखनेवाला व्यक्ति
परिदर्शन - सं० (पु० ) पूर्ण दर्शन
परिदल पुंज - सं० (पु०) फूल के बाह्यदल और पंखुड़ियों का सामूहिक नाम
परिदहन -सं० ( पु० ) अच्छी तरह से जलनेवाला परिदान - सं० (पु० ) 1 वापस कर देना, फेर देना 2 अमानत लौटाना परिदाह - सं० ( पु० ) 1 अत्यंत जलन 2 अत्यधिक मानसिक दुःख
परिदेवन-सं० (पु० ) अत्यधिक रोना-चिल्लाना, बिलखना परिदृष्टा - सं० (वि०) परिदर्शन करनेवाला
परिधान - सं० ( पु० ) 1 पहनना, धारण करना 2 पोशाक परिधायक - I सं० (वि०) चारों ओर से घेरनेवाला II ( पु० ) 1 चहारदीवारी, प्राचीर 2 घेरा
परिधायन - सं० ( पु० ) 1 पहनना 2 पोशाक परिधावन - सं० ( पु० ) बहुत तेज़ दौड़ना परिधि - सं० (स्त्री०) 1 वृत्त की रेखा 2 गोलाकार वस्तु के चारों तरफ खिंची हुई रेखा 3 गोलाकार मार्ग 4 गोलाकार माना जानेवाला कल्पित घेरा 5 सूर्य-चंद्रमा के आस-पास दिखाई पड़नेवाला घेरा, परिवेश, मंडल
परिधिक-सं० (वि०) परिधि संबंधी
परिधिस्थ - I सं० (वि०) जो किसी परिधि में स्थित हो II (पु० ) नौकर, सेवक
परिधेय - I सं० (वि०) पहने जाने योग्य II (पु० ) परिधान, पोशाक
परिप्राप्ति
परिनिर्णय - सं० ( पु० ) 1 अंतिम फैसला, 2 पंचों द्वारा दिया गया वह पत्र जिसपर फैसला लिखा होता है परिनिर्धारण -सं० (पु० ) पूरी तरह से निश्चयन परिनिर्वाण -सं० (पु० ) मोक्ष, पूर्ण मोक्ष परिनिवृत्त सं० (वि०) पूर्णतः कार्य मुक्त परिनिवृत्ति - सं० (स्त्री० ) मुक्ति, मोक्ष परिनिष्ठा -सं० (स्त्री०) चरम सीमा या अवस्था परिनिष्ठित-सं० (वि०) पूर्णतया कुशल परिनैष्ठिक - सं० (वि०) सर्वोत्कृष्ट, सर्वश्रेष्ठ परिपक्व - सं० (वि०) 1 अभिवृद्धि विकास की दृष्टि से जो पूर्णता को प्राप्त हुआ हो, अच्छी तरह पका हुआ 2 पूर्णतया कुशल (जैसे- वह अपने कार्य में परिपक्व है ) । ता (स्त्री०) परिपक्व होने की अवस्था परिपक्वावस्था-सं० (स्त्री०) परिपक्व होने की दशा परिपणन सं० 1 शर्त लगाना 2 वादा करना, प्रतिज्ञा करना परिपणित-सं० (वि०) 1 शर्त लगाई हुई 2 शर्त में लगाया
परिध्वंस - सं० (पु० ) सर्वनाश परिध्वस्त-सं० (वि०) जो पूर्णतः नष्ट हो गया हो, जो संपूर्ण विनाश को प्राप्त हुआ हो
परिनत-सं० (वि०) पूर्णतः झुका हुआ
हुआ
परिपणितार्थ संधि-सं० (स्त्री०) वह संधि जिसमें पूर्व निश्चय के अनुसार कुछ काम करना पड़ता हो
परिपत्र - सं० ( पु० ) 1 अधिकारियों आदि को सूचनार्थ भेजे जानेवाला अधिकारिक पत्र 2 स्मृति पत्र
परिपथ - सं० (पु० ) वृत्ताकार वस्तु के किनारे-किनारे बना हुआ
पथ
परिपाक - सं० (पु० ) पकाया जाना, समाप्त होने की अवधि परिपाचित - सं० (वि०) पकाया हुआ परिपाटी - ( स्त्री०) 1 प्रथा 2 ढंग, शैली 3 चलता हुआ क्रम, अनुक्रम
परिपाठ -सं० (पु०) विस्तार के साथ पाठ करना परिपार्श्व - I सं० (वि०) बगल का, बहुत पास II ( पु० ) सामीप्य । चर (वि०) पास-पास चलनेवाला परिपाश्वय-सं० (वि०) आसपास रहनेवाला परिपालक-सं० (वि०) परिपालन करनेवाला परिपालन - सं० (पु०) पालन-पोषण, लालन-पालन परिपालित-सं० (वि०) पाला-पोसा हुआ परिपीड़न-सं० (पु० ) अत्यंत दुःख देना, कष्ट पहुँचाना परिपुटन -सं० (पु० ) अलग करना
परिपुष्ट - सं० (वि०) जिसका भली-भाँति पोषण हुआ हो, पूर्णाष्ट
परिपूत - I सं० (वि०) अति पवित्र II साफ़ किया हुआ अन्न परिपूरक-सं० (वि०) परिपूर्ण करनेवाला परिपूरित-सं० (वि०) अच्छी तरह भरा हुआ, लबालब परिपूर्ण-सं० (वि०) जो हर तरह से पूर्ण हो - परिपूर्णेदु - सं० (पु०) पूर्णिमा का पूरा चाँद पीरपूर्ति-सं० (स्त्री०) परिपूर्ण होने की अवस्था, परिपूर्णता परिपृच्छा - सं० (स्त्री०) 1 पूछताछ 2 प्रश्न 3 जिज्ञासा परिपोटन - सं० ( पु० ) 1 छिलका हटाना 2 ऊपरी आवरण निकालना
परिपोषण-सं० (पु० ) अच्छी तरह किया जानेवाला पोषण परिप्रश्न-सं० (पु० ) परिपृच्छा परिप्राप्ति-सं० (स्त्री०) मिलना, प्राप्त होना
=