________________ દક્ષિણની નદીઓ 15 બાંધેલા હોય છે તેઓને અથવા પહાડામાં આવજા કરવાના માર્ગને ઘાટ કહે છે. પૂર્વધાટ મદ્રાસ ઇલાકામાં રહે છે. તેમાં તૂટક ડુંગર અને ડુંગરાની હારે છે. કેઈ કોઈ ઠેકાણે કાંઠાથી દૂર હોવાથી તેની અને સમુદ્રની વચ્ચે મોટાં સપાટ મેદાનો છે. પશ્ચિમઘાટ દરિયાની બાજુએથી મુંબાઈ ઈલાકાને બચાવનાર માટે કોટ છે. તેની અને કિનારાની વચ્ચે માત્ર સાંકડી પટી છે. કેઈ કોઈ ઠેકાણે તેઓ સાગરમાંથી ઉપડેલા છે, ત્યાં તેની ભવ્ય ઊભી ટેકરીઓ તથા ભૂશિરે દરિયા પરથી ઉતરવાના વિશાળ પગથિ જેવાં દેખાય છે. પર્વ અને પશ્ચિમ ઘાટ કન્યાકુમારી આગળ ખૂણે પડતા મળે છે, તિથી આ ઉચ્ચ પ્રદેશને માત્ર ત્રણ બાજુઓ છે. એમની અંદરની ભૂમિ હિમરેખાથી ઘણું નીચી છે, અને તેની સાધારણુ ઉંચાઈ 2,000 કે 3,000 ફુટથી વધારે ભાગ્યે જ કોઈ જગાએ હશે. એમાં નામીચા પહાડ નીલગિરિ ( આસમાની રંગનો પહાડ ) છે. મદ્રાસ ઈલાકાની ઉનાળાની રાજ્યધાની ઉતકમંડ દરિયાથી 7,000 ફુટ છે, તે એ પહાડમાં છે. સૌથી ઊંચું શિખર હૈસૂરને દક્ષિણ છેડે દાદાબેત્તા છે તેની ઊંચાઈ 8,760 ફુટ છે. દક્ષિણ ઉચ્ચ ભૂમિની નદીઓ–આ વિશાળ ઉચ્ચ પ્રદેશનું જળ મુખ્યત્વે પૂર્વ કાંઠે જાય છે. ત્રણ બાજુવાળા આ પ્રદેશની ઉત્તર તરફનું એટલે વિંધ્યાચળના ઉત્તર ભણીનું પાણું ગંગા નદીમાં ભળે છે. વિંધ્યાચળની દક્ષિણ તળેટીએ નર્મદા વહે છે; અને તેનું તે તરફનું પાણું બરાબર પશ્ચિમમાં ખંભાતના અખાતમાં લઈ જાય છે. નર્મદાથી થોડે છે. દક્ષિણમાં લગભગ તેને સમાન્તર તાપી નદી વહે છે, તે સાતપૂડા પહાડનું પાણી તેજ અખાતમાં લઈ જાય છે. પણ અહિંથી આગળ દક્ષિણમાં જતાં પશ્ચિમઘાટ આવે છે. તે મુંબાઈ ઈલાકાના નાકારિની, અને મહેલા ભાગની ઉચ્ચ ભૂમિની વચ્ચે ઊંચી આડ થઈ ઉભે છે. માટે એ મહિલા પ્રદેશનું પાણી આખે મૂલક ઓળગતું ઊગમણે દિશાએ વહે છે. એ પાણી કઈ ઠેકાણે ડુંગરમાળાની આસપાસ વીંટળાતું, અને કોઈ જગ્યાએ તેઓની વચ્ચેની ખીણમાં થઈધમતું આગળ જાય છે. મુંબાઈ ભણુને પવન પશ્ચિમઘાટ પર
