________________ 114 " પ્રથમ આવેલા વિક્કી મુસલમાને. ચન દેવાથી સબક્તિગીને રાજાને પાછા જવા દીધો. એવી દંતકથા ચાય છે કે જયપાળ પાછો લાહેરમાં આવ્યાતિ વારે જમણે હાથે ઊમેલાશાહ્મણે તેને સલાહ આપી કે મ્યુચછને દંડના રૂપીઆ આ૫વાથી નામોશી લાગશે માટે ન આપવા અને ડાબે હાથે ઊભેલા ઠાકોવાએ અને ક્ષત્રી રાવરાણાએ વિનંતિ કરી કે આપેલું વચન પાળવું, અતિ સબક્તિગીને એ દંડ વસૂલ કરવાને પહાડની વાટે ચઢ આવી જયપાળને હરાવ્યા, અને પેશાવરમાં અફગાન સરદારના હાથ નીચે દશ હજાર સવારોનું થાણું બેસાડ્યું (ઈ. સન 977). ત્યાર કેડે થોડા વખતમાં સબક્તિગીનને મધ્ય એશિઆમાં યુદ્દે જવું પડ્યું,તેથી તેની સવારીના પરિણામ દાખલ આ બહારનું થાણું માત્ર હિંદમાં પાછળ રહેલું હતું. પણ એ વખતથી પઠાણને હાથ ખાઈબર ઘાટનાં બંને નાકાં આવ્યાં. મહમુદ ગજનવી, ૧૦૦૧-૧૩૦.–સને ૯૯૭માં સબતિગીને મરી ગયો, અને તેની ગાદીએ તેનો 16 વરસનો પુત્ર ગજનોને મહમુદ બેઠા. એ થરા સુલતાને તેત્રીસ વરસ રાજ્ય કર્યું, અને પિતાના નાના અફગાન રાજ્યની મર્યાદા પશ્ચિમે ઈરાનથી પૂર્વમાં પંજાબના અંદરના ભાગસૂધી વધારી. ખબરઘાટની આથમણી દિશામાં પોતાની સત્તાને જમાવવા ચાર વરસ ગાળ્યા પછી તેણે પોતાની હિંદપર કરેલી સત્તર સવારીઓમાંની પહેલી ઈસ. 1001 માં કરી. એમાંની તેર ચઢાઈઓ પંજાબને પશ્ચિમભાગ છતવાને કરી. કાશમીરપર એક સવારી કરી તેમાં ફતેહ મળી નહિ અને બાકીની ત્રણ બેડા વખત પહોંચી, પણ તે જેસ્સાભરી હતી, અને કનોજ, વાલિયર, તથા સોમનાથ એ ત્રણ દૂરનાં શહેરે લૂટવાને કરી હતી. સરહદના લાહોર રાજ્યને અધિપતિ જયપાળ ફરીને હાર્યો. બેવાર હારેલે રાજા રાજ્યો કરવાને હિંદુ રૂઢીપ્રમાણે નાલાયક ગણતા. એ ચાલને અનુસરીને પોતાના કુંવરને રાજ્ય સેંપવાની ક્રિયા કરી જયપાળ રાજ્ય સહિત ચિતાપર ચઢી બળી મુએ. એ તરફના એક બીજા રાજાએ શત્રુને તાબે ન થતાં પોતાની તરવાર વડે પિતાનો નારો કર્યો. છઠ્ઠી સવારી (ઈ. સ. ૧૦૦૮માં) કરી તે વેળા એની સામા લડાઈ કરવાના
