________________ 178 યુરોપી લેકિનાં પહેલ વહેલાં થાણું. મલબાર કાંઠે લગભગ છ મહિના રહ્યા પછી તે યુરોપ પાછા ફર્યા ત્યારે સામરિન રાજાએ પેર્ટુગાલના રાજાઉપર તેને નીચે પ્રમાણે કાગળ લખી આપ્યા–“તમારા કુટુંબમાંના ઉમરાવ વાસ્ક ડા ગામાએ મારા રાજ્યની મુલાકાત લીધી છે અને મને ઘણો આનંદ આપ્યો છે. મારા રાજ્યમાં તજ, લવીંગ, આદું, મરી અને કિંમતી રત્નો પુષ્કળ છે. તમારા દેશમાંથી હું તેનું, રૂપું, પરવાળા અને લાલ રંગ લેવા માગું છું.' પહેલ વહેલા આવેલા પોર્ટુગીઝ ગવર્નરે –સને ૧પ૦૨ માં પિોર્ટુગાલના રાજાને 6 અલફઝાંડર નામે પિપે આજ્ઞાપત્ર કરી આપ્યું, તેમાં તેને ‘સફર કરવાનો, છતાને, અને ઈથિઓપિઆ, અરબસ્તાન, ઈરાન, અને ભરતખંડના વેપારનો ધણી બનાવ્યા. એ વરસમાં વાસ્કો ડા ગામા વીસ વહાણને કાફલો લઈ બીજીવાર ભરતખંડ આવવા નીકળ્યા. કાલિકટના ગ્રામરિન રાજાની સામા તેણે કોચિન અને કાનાનોરના રાજાઓ જોડે એકkો કરી ગ્રામરિન રાજાને તેના મહેલમાં ઘેરી ગેળાનો મારો ચલાવ્યો. સને 1503 માં મહાન આલ્ફન્સ ડી આબુકર્ક પર્ટુગાલથી નીકળવાના ત્રણ કાફલામાંના એકનો ઉપરી બની તેને પૂર્વ ભણી હંકાય. ફ્રાન્સિસ્કો ડી આભીડે નામે ભરતખંડના પહેલા પોર્ટુગીઝ વાઈસરોયની સરદારી નીચે સને 155 માં બાવીસ વહાણ અને પંદર હજાર માણસને માટે કાફલો મોકલવામાં આવ્યો. સને 1509 માં એની પછી આ બુકર્ક ગવર્નર થશે, અને તેણે પોર્ટુગીઝની સત્તા ઘણું ભાગપર વધારી. કાલિકટપર હુમલો કર્યો તેમાં હારી જવાથી તેણે સને 1510 માં ગોવા બંદર સર કર્યું. એ ગોવા ત્યાર પછી હજી સુધી પગીઝ તાબાના ભરતખંડની રાજધાનીનું શહેર રહ્યું છે. પછી સિંહલદ્વીપની પ્રદક્ષિણું કરી તેણે હિંદી આર્કિપેલામાં વહાણ હંકારવાનું કામ જેથી હાથમાં આવે એવું મલાક્કા કબજે કર્યું અને શિઆમ અને મસાલાના ટાપુડે વેપાર ચાલુ કર્યો. છેવટે તેણે પશ્ચિમ ભણું પાછાં વહાણ હંકાર્યા અને ઈનો અખાત તથા લાલ સમુદ્રમાં થઈ. તે સને ૧પ૧પ માં પાછો ગોવે ગયા અને ત્યાં મરણ પામ્યો. સને
