________________ પિંડારી યુદ્ધ. પિંડારા, 184 થી ૧૮૨૭–એ હાર્મિયાન મધ્ય હિંદની હાલત વરસોવરસ વધારે અસંતોષકારક થતી જતી હતી. મોટા મરાઠા સરદાર લટાર ટાળીના સરદારે ટળીને શાહજાદાઓની રીત - ર્તવા લાગ્યા હતા. પણ તેમની અસલની અધર્મી ગેરકાયદાની રહે ચાલનારા પિંડારા નામે નવા લૂટારૂ ઊભા થયા હતા. મરાઠાતિ એક હિંદુ પ્રજા હતી અને એક સંપથી રાજ્ય કરવાની અસલ ચાલતી આવેલી રીત પ્રમાણે વર્તવાને તેઓ બંધાયેલા હતા, પણ પિંડારાતો મધ્ય યુગના પૂરેપની બેકેદ ટાળીઓનાં જેવાં માત્ર લુટારૂ ધાડાં હતાં. કોઈ એક જાતના કે એક ધર્મના નહોતા. આખા હિંદમાંના હરકોઈ બારવટીઆ અને ટુટી ફૂટી જતાને-પઠાણ, મરાઠા કે જટ જે હોય તેને તેઓ ખુશીથી પોતાનામાં દાખલ કરતા. મુગલાઈ રાજ્યરૂપી ઈમારત તૂટી તેના છારાં કે કચરા જેવા એ હતા. તે રાજ્યના ખંડેરમાંથી જે હિંદુ કે મુસલમાની રાજ્યા દેશમાં સ્થાપન થયાં તેઓમાં જેમને નોકરી ન મળી તિઓ એમાં આવી ભરાયા. કેટલાક વખત લગી તો એમ લાગ્યું કે મુગલાઈ રાજ્યનો વારસો એ લુટારૂ ફેજને મળે એ ખરો. બંગાળામાં પણ કાઢી મૂકેલા મુસલમાન સવારો અને લૂટારૂ હિંદુ જાતિનાં એવાંટાળાં બંધાયાં હતાં. પણ વૈરન હિસ્ટિમ્સના આકરા અમલમાં તેઓને વિખેરી નાંખ્યાં હતાં. મધ્ય હિંદમાં એ પીડા વધારે વાર ટકી, વધતી વધતી ગઈ અને આખરે નિયમપૂર્વક યુદ્ધથીજ તેનો નાશ થયે પિડારી યુદ્ધ, ૧૮૧૭–પિંડારાનાં રહેઠાણું માળવામાં હતાં, પણ તેઓ મધ્ય હિંદમાંજ લૂટફાટ કરતા એમ ન હતું. કેઈવાર સંકડા અને કોઈવાર હજારે સવારે ના ધાડાં મદ્રાસ અને મુંબાઈના સામસામા કિનારા લગણ જતાં. અમીરખાન નામે પિંડારાનો સાથી - ળવાન સરદાર હતા. તેની પાસે ઘણું પલટણોનું અને કેટલીક તિપનું બરોબર ગોઠવેલું લકર હતું. ચીકુ અને કરીમ નામે બે બીજા સરદારોએ એકવાર પોતાના છુટકારાને સારૂ, સિંધિઓને દશલાખ રૂપિઆ દંડ આપ્યો હતો. તમામ મરાઠા સરદારોને તેમની જોડ ઓછા
