________________ બ્રિટિશ રાજયગાદીના તાબામાં હિંદ. શરદ ઋતુમાં અફગાનિરતાનો મામલો ફરીને જાગ્યો. લૉર્ડ મેએ જે અમીર શેરઅલીનો સારો સત્કાર કર્યો હતો તે જ અમીર શ્ય લોકના કારસ્થાનને મદદ કરતા જણાય. તેણે અંગ્રેજના વકીલને પતાના દેશમાં પેસવા દીધું નહિ, પણ રૂરિઆના વકીલને આવકાર કર્યો. એ પરથી વઘરો ઊઠે. બ્રિટિશ લશ્કરોએ ખબર, કુમ અને બાલન એ ત્રણ રસ્તે કુચ કરી અને તેમનો ઘણે અટકાવ થયા સિવાય એ ઘાટનાં અંદરના પિસવાના માર્ગનો કબજે કર્યો (1878). શરઅલી અફગાન-તુર્કરતાનમાં નાશી ગયો અને ત્યાં મરણ પામ્યો. તેના દીકરા યાકુબખાન જેડે ગંદમક મુકામ તહનામું થયું (મે 1879 ), તેની રૂઈએ એ ઘાટોના શિખર અથવા વધારે દુરની બાજુ લગી બ્રિટિશ મૂલકની હદ વધી અને બ્રિટિશ અમલદારને કાબુલમાં રહેવાની પરવાનગી મળી. થોડા મહિનામાં બ્રિટિશ રેસિંડટ સર લુઈ કાહાન્યારીને તેના રસાલા સુદ્ધાં દગાથી હુમલો કરી મારી નાંખ્યા (સપ્ટેબર ૧૮૭૯),તિથી બીજી જડાઈ કરવાની જરૂર પડી. યાકુબખાને ગાદીપરથી હાથ ઊઠાવ્યા, અને તને હિંદમાં આ; કાબુલ અને કેદારનો કબજે કરી ત્યાં લશ્કર રાખ્યાં અને અફગાન જાતિ સ્વદેશને માટે લડવા ઊઠી અને કાબુલ મહેલી બ્રિટિશ ફોજને સંકટમાં નાંખી ત્યારે સર ફ્રેડરિક ઍબસે તેમને સજડ હરાવી (1879-80), માર્કસ પિન, ૧૮૮૦–૧૮૮૪–આ અણીના મામલે ચાલતો હતો તે સમયમાં ઈંગ્લાંડની પાર્લમેંટના મેંબરોની સામાન્ય ચુંટણી થઈતિમાં ટોરી પ્રધાનમંડળની હાર થઈવિલાયતના રાજ્યમેળે રાજીનામું આપ્યું. તેની જોડેજ લૉર્ડ લિટ્ટને પોતાના એદ્ધાનું રાજીનામું આપ્યું, અને તેની જગ્યાએ લૉર્ડ રિપનની સને 1880 ના એપ્રિલ માસમાં નીમણુક થઈ. એ ઊનાળામાં કંદહાર અને હેલ્મડ નદીની વચ્ચે મેવાડમાં એક અંગ્રેજી લશ્કરી ટુકડીને આયુબખાનના હેરાની લશ્કરે હરાવી, પણ જનરલ સર કેડરિક શબ કાબુલથી કંદહાર સૂધી જોરાવર કૂચ કરી અને સને 1880 ના સપ્ટેમ્બર માસની ૧લી તારીખે આયુબખાનના લશ્કરને પૂરેપૂરું હરાવી એ હારને જલદી બદલે વાળ્યા. અબદુર રહેમાનખાન નામે દોસ્ત મહમદના ફળના રસથી વાપુરૂષને અંગ્રેજે અમીર કબૂલ રાખ્યા. એને
