________________ બ્રિટિશ રાજ્યગાદીના તાબામાં હદ. છે. તે ઈલાંડ ગયા ત્યારે તેને અમીરની પદવી મળી. તે સને ૧૮૭૯માં મરણ પામ્યો અને તેના શબને વેસ્ટમિન્સ્ટર આઇબીમાં દાટ છે. હૈડે મેયા, 1869-1872. સને ૧૮૬૯માં લંડ લેરેન્સની પછી ઑર્ડ મા આવ્યો. તેણે હિંદની દ્રવ્યવૃદ્ધિને ઉત્તેજન આપ્યું. અંબાલા દરબારનું કામ શરેરે પાર પડયું તેનું માન લોર્ડ મેયોને ઘટે છે. (સને * 1869). એ દરબારમાં રિઅલ્લીને વિધિપૂર્વક અફગાનિસ્તાન અને મીર સ્વીકાર્યો, અર્થાત્ ઑર્ડ લોરેન્સે જે કામનો આરંભ કર્યો હતો તે એક અર્થે જતાં લૈર્ડ મેયોએ પરિપૂર્ણ કર્યું. સને 1869-70 માં નામદાર શાહજાદા ડબ્રેક ઓર્ એડિનબરની હિંદમાં પધરામણ થવાથી હિંદવાસીઓને ઘણો આનંદ થયો અને માંડલિક રાજાઓએ પડે આવી અંગ્રેજી રાજ્ય તરફ પોતાની વફાદારી બતાવી. લૈર્ડ મેયોએ રાજ્યના કેટલાંક મિટા ખાતામાં સુધારો કી, ખેતીવાડીનું નવું ખાતું ઉધાડ્યું, અને પ્રાંતવાર ઊપજ ખર્ચની રીત દાખલ કરી. એ છેલ્લા કામથી સ્થાનિક સ્વરાજ્યને જે ઉત્તેજન મળ્યું તિને લીધે હિંદની ઉપજ વધારી તેની યોગ્ય વ્યવસ્થા કરવાનું એજ રાજકારભારીઓમાં જવાબદારીની સમજ ઉશ્કેરવાનું અને લોકોમાં રાજકીય બાબતમાં ભાગ લેવાની વૃત્તિ જાગૃત કરવાનું કામ ઘણું થયું છે અને વધારે થશે. લાર્ડ યોએ મીઠાપરની જકાતમાં સુધારો કરવાનો પણ પાયો નાંખ્યો. એમ જે જૂની હાનિકારક દાણુની ચેકીઓએ એક પ્રાંતને બીજા પ્રાંતથી છૂટો પાડી બીટિશ હિંદ અને માંડલિક રાજ્યો વચ્ચેના વેપારને દાબી નાંખ્યા હતા તે ચેકીએ કહાડી નાંખવાને તેિણે પિતાની પાછળ આવનારા અધિકારીઓને રસ્તો કરી આપ્યો. તેણે પુષ્કળ સડક, રેલ્વે, અને નહે બંધાવીદાની દ્રવ્યઉપજ વધારવાનાં સાધને ખીલવ્યાં. જાહેર બાંધકામની જે પરોપકારી પદ્ધતિની લૈર્ડ ડેલહૈસીએ સ્થાપના કરી હતી તો તેણે અમલમાં આવ્યું. દેશનાં હવા પાણીથી અને તેણે જે મહાભારત કામ માથે લીધાં હતાં તેથી તેનો ઉત્તમ ઉમંગ ડગે નહિ. તેણે કાળજી રાખીને અને શ્રમ વિઠીને રાજ્યના છેક આધેના પ્રાંતિની હાજત નજરે જોઈને વાકેફગારી મેળવી. પણ સને ૧૮૭રમાં દેશનિકાલ થયેલા ગુન્હેગારોને રાખવાના ડામન ટાપુના થાણામાં એક ખૂનીને હાથે તેની ઉદાર ઉપાગી છંદગીનો અંત આવ્યો. લૉર્ડ નૉર્થબૂક ૧૮૭૨–૧૮૯૬–અને પછી લૉ નૉર્થબુક
