________________ 186 યુપી લોકોનાં પહેલવહેલાં થાણુ. દાને 3615 પાંડ આપવા પડયા. પણ તે વખતથી બંડા અને તિજાનાના ટાપુઓ પર વલંદાની કલ સત્તા રહી. સને 1793 માં મોટાં દરિયાઈ યુદ્ધ શરૂ થયાં ત્યાં સુધી હિંદી કિપેગેના તમામ વેપાર તેમણે પોતાના હાથમાં રાખ્યો. મદ્રાસમાં એજેનાં પહેલવહેલાં થાણું–આયનાની કતલનું પરિણામ એ થયું કે અંગ્રેજોને તેજાનાના ટાપુઓમાંથી હિંદની ભૂમિમાં જવું પડ્યું. તેમણે કેરમાંડલને કાંઠે પહેલવહેલાં થાણું સ્થાપ્યાં છેક સને 1911 માં મછલીપટણમાં તેમણે આડત બાંધી હતી; અને એ ખાડત વધીને હવે (1632 માં) ગલકાંડાના સુલતાન તરફથી મળેલા સોનાના ફરમાન” ની રૂઇએ કેઠી થઈ. થોડાં વરસ પહેલાં (1626 માં) આર્મગામ, જે હાલ નાર જિલ્લામાં ખડર છે, તમાં પણ એક કાઠી ઘાલી હતી. એમાં 12 તપ હતી, અને 23 યુપી આડતી આ કર હતા. આખરે સને 1639 માં ગામના હાકેમ ફ્રાન્સિસ ડેએ ચંદ્રગિરિના રાજાકનેથી કાંઠાની દક્ષિણે મદ્રાસ પટમ અથવા ચિનિપટમ નામે વધારે માફક જગ્યા ખરીદ કરી. અહીંતણે ફોર્ટ સેંટ જ્યૉર્જ બાંધી મદ્રાસ વસાવ્યું. હિંદમાં કંપનીનું પહેલવહેલું મુલકી સંસ્થાન મદ્રાસ હતું. કેટલાંક વરસ લગી એ સંસ્થાન જવાના બંતામ નગરના તાબામાં રહ્યુંપણ સને 1653 માં તેને સ્વતંત્ર ઈલાકો બનાવ્યા મુંબઈમાં અંગ્રેજનાં પહેલવહેલાં થાણાં-પશ્ચિમ કિનારે ઘણે વખત સુધી જ લોકોના વેપારનું મુખ્ય થાનક સૂરત શહેર હતું. એ શહેરમાં સને ૧૬૧ર-૫ માં એક કેઠી ઘાલી હતી અને ઘોઘા અમદાવાદ, તથા ખંભાત જે તેની આડત ચાલતી હતી. સુઆલીથી ડે છે. અંગ્રેજ લકે પોર્ટુગીઝ પર દરિયાઈ જીત મેળવી હતી તેનું એ પહેલું ફળ હતું. એ વખતે મુગલ રાજ્યનું મુખ્ય બંદર સૂરત હતું. એ બંદરમાં થઈને ઉત્તર હિંદ તથા યૂરેપ જે તમામ વેપાર ચાલતિા હતા. પોર્ટુગાલના રાજાએ સને 1961 માં બીજા ચાર્સ રાજાની રાણી બ્રગેજાની શાહજાદી કાથરેનનો પહેરામણીમાં અંગ્રેજને મુંબઈ બેટ આપ્યો હતો, પણ સને 1965 લગી પોર્ટુગીઝ કનેથી તેમને તેને કબજો મળે ન હતિ. સને ૧૬૬૮માં બીજા ચાર્જ રાજાએ મું
