________________ આયનાની કતલ. 15 ચાલુ કર્યો, અને બંતામમાં કોઠી એટલે “વેપારની વખાર’ બાંધી. એપછીનાં વરસામાં તે એ સુમાત્રા, મલાક્કા, બંડા, આઓયના અને બંતામમાંથી મરી અને તેજાના વહાણુમાં ભરીને લઈ જતા હતા. હજીસુધી હિંદને પશ્ચિમ કાંઠે અદેખા પાર્ટુગીઝ લોકોની સત્તા સર્વોપરિ હતી. તેમણે એજ સામે લડીને તેમને પસવા દીધા નહિ. સને 1611 માં પાર્ટુગીઝ કે સામા થયા તેને લખવ્યા વિના સર હેન્રી મિડક્ટને ખંભાતમાં હિd માલથી વહાણ ભર્યા. સને 1915 માં મુંબઈના કિનારાથી છેટે તાપી નદીના મુખથી થોડે સુઆલીનું પ્રખ્યાત દરિયાઈ મુહ થયું તેમાં કપ્તાન બેસ્ટ પાર્ટુગીઝનાં સંકડા વહાણે ચાર વાર મારીને હાંકી કહાડ્યાં, અને અંગ્રેજના શૌર્યને માટે દેશીઓના મનમાં હમેશને માટે માન ઉત્પન્ન કર્યું. એજ વરસમાં ૧લા જેમ્સ રાજાએ સર ટોમસ રોને મોટા મુગલ પાદશાહ ( જહાંગીર ) ના દરબારમાં એલચી તરીકે મોકલ્યોતિ એગ્ર વેપારને લાભકારી માગણીઓ કબુલ કરાવવામાં ફતેહ પામ્ય આ યનાની કતલ, સને ૧૯૨૩–હિંદમાં પોર્ટુગીઝ લોકો અને જેટલા હાનિકારક હરીફ થયા હતા તેના કરતાં તેજાનાના બેટમાં વલંદા લોકો વધારે હાનિકારક હરીફે નીવડ્યા. પૂર્વ સમુદ્રમાં એને માટે વલંદાને ધિક્કાર હતો તેની આયનાની કતલથી હદ વી. એ કતલથી એજેનાં મન પર ઊંડી છાપ પડી. અંગ્રેજોએ વલંદા પર આરોપ મૂક્યા તેની સામા ભારે અને દુખદાયક આપો મૂકીને વલંદાએ 8 અંગ્રેજ, 9 જાપાની, અને 1 પોર્ટુગીઝ ખલાસી સહિત અગ્રેજના કપ્તાન ટાવર્સનને સને ૧૯ર૩ ના ફેબ્રુઆરી માસમાં આ યનામાં પરહેજ કર્યા. એ કેદીઓની તપાસ વખતે તેમણે તેને એને રીબી રીબોને માર્યા અને કિલ્લાનો ફોજ ઉપર છાપ મારવાના તરકટને અ૫રાધ તેમના પર સાબીત કર્યો. ગુસ્સાના જોમમાં એ બિચારાઓને ફાંસી દીધી, અને એમને માર મારીને ઈસાફને નામે એમની હત્યા કરી તેથી ઇગ્લાંડનો પ્રજને ક્રોધ ચડ્યા. છેવટે બેઉ પ્રજાના હક્કોનો તોડ કહાડવા કમિશનરે નીમાયા અને એગ્રેજી કંપનીના જે લોકો માર્યા ગયા હતા તેમના વારસાને નુકસાનને પેટે વલ 24
