________________ 144 મુગલવંશ. તેમની વિદ્યા અને તેમના ધર્મ ઉપર ભાવ દેખાડો, તેથી ઘણાક ભાવિક મુસલ નો તેના વેરી થયા. તેની માનીતી રાણી ૨જપૂત રાજાની કુંવરી હતી. તેની એક બીજી બેગમ પ્રીસ્તી (વિશ્વાસી ) ધર્મ માનતારી હતી એવું કહેવાય છે. શુક્રવારે ( ઈસ્લામના આરામને વારે) અનેક ધર્મના આચાર્યોને પોતાની પાસે ભેગા કરવાને તેને શોખ હતો. બ્રાહ્મણ અને મુસલમાન, અનિપૂજક (પારસી), યાહુદી, જે યુઝ (બેક જાતના ખ્રિસ્તી પાદરી), અને નાસ્તિકતવત્તાની એ સપળાની તકરાર તે નિષ્પક્ષપાતપણે સાંભળો. જુદાજુદા ધમના પતિની એક સમાની હકીકત એના જન્મચરિત્ર અકબરના માહમાં છે. એ સમામાં ખ્રિસ્તી પાદરી રેડીફે કેટલાક મુસલમાન મુલાની સાથે બધા ધર્મના પંડિતોની રૂબરૂ વાદવિવાદ કર્યો, અને તેમાં તેની દલીલ વધારે સંગીન માલૂમ થઈ હતી. મન માનતો ધર્મ માનવાની સર્વને છુટ હોવી જોઈએ એવા વિચાર પર ચાલી સર્વ ધમૈની ચર્ચા સાંભળ્યા પછી પોતીકા બાપદાદાના મુસલમાની ધર્મની સચ્ચાઈ વિરે તેના મનમાં શંકા ઉત્પન્ન થઈ. દેવતાઈ સર્વશક્તિ અમારામાં છે એ ભાવ હર કોઈના મનમાં આપ અખ્તિયારપણાને લીધે ઉત્પન્ન થાય છે, તેને મળતી સલાહ તેના મિત્ર અબુલ ફાજલ કનેથી મળવાથી તેણે ના પાદશાહી ધર્મ પ્રગટ કર્યો. કુદરતના અવકન વડે મળતા ઈધરજ્ઞાનને આધારે એ ન ઈશ્વરી ધર્મ સ્થાપ્યો હતો, અને તેમાં જાગુવામાં આવેલા સધળા મતિના સીતમ પ્રચાર દાખલ કર્યા હતા. આ બનાવટી સંપ્રદાયનો પેગંબર કે વધારે ખરું કહીએ તો તેનો પ્રમુખ અકબર પડે હતા. જગતને સજીવન કરનાર ઈશ્વરી ચેતન દર્શાવનારે સૂરજ છે એમ માની તેની પૂજા તે દરરોજ સવારે ઉઘાડે છેક કરતો, અને અજ્ઞાન, લોક અકબરની સેવા કરતા. એમ જાતે પૂજવવાને તે પડે કોને કંઈ ઉત્તેજન આપતિ કે નહિ તે સંશય ભરેલું છે, તથાપિત પિતાના શિવ્યાને ખાનગીમાં પગે લાગવા દેતો એ વાત નક્કી છે. પણ એ કારણને લીધે જે નમન માત્ર પરમેશ્વરનેજ કરવાની રજા છે તે સ્વીકારવાનો દેષ વધારે આસ્તિક મુસલમાનો તેના પર મૂકતા હતા.
