________________ મુગલ રાજ્યની પડતી અને અંત. અંગ્રેજે હિંદનો બાદશાહત મુગલોકનેથી નથી જીતી લીધી પણ હિંદુઓ પાસેથી લીધી છે–રાજ્ય જીતનાર રૂપે ઇંજે દર્શન દીધું ત્યાર પહેલાં મુગલાઈ બાદશાહત ત્રુટી ગઈ હતી. ઈગ્રેજના છેલ્લા અને અતિ જોખમકારી વિગ્રહ મુગલ પાદશાહ જોડે કે તેના બંડએર હાકેમ સાથે થયા ન હતા. પણ બે હિંદુ રાજ્યમંડળ મરાઠા અને શીખની જોડે થયા હતા. મુસલમાન હાકેમ અંગ્રેજ સાય - ગાળામાં, કટકમાં અને મહેસૂરમાં વઢવ્યા; પરંતુ હિંદ જીતવામાં વધારે વખત લગી રોજની સામા થનાર હિંદુ હતા. ઇંગ્રેજને છેલ્લો મરાઠી વિગ્રહ છેક 1818 માં થયો અને શીખ રાજ્ય મંડળ અંગ્રેજ માત્ર 1848 માં આવ્યું. મોટા મુગલ પાદશાહોમાંનો છેલ્લો રંગજેબ ૧૭૦૭માં મરી ગયો ત્યાર બાદ મુગલ રાજ્યની પડતીના વખતના મુખ્ય બનાવો જણાવવાને આ નીચેની ટીપ બસ છે. | મુગલ રાજ્યની પડતી અને અત ૧૭૦૭-૧૮ર. 1707. ઓરંગજેબના બે મોટા પુત્ર મુખાછમ અને આલમની વચ્ચે ગાદીને માટે ઝગડા; મુ આછમની ફતેહ અને બહાદુરશાહ નામ ધારણ કરી તેનું ગાદીએ બેસવું; તેનું સરદાર જુલફ્રિકાર ખાનને તદન વશ થઈ રહેવું. શાહજાદા કામબક્ષનું બં, તેની હાર થઈ. પછી તેનું મૃત્યુ. 1710. મુગલ પાદશાહની શીખ લેમ્પર ચઢાઈ 1712. બહાદુરશાહનું મરણ, અને તેના વડા દીકરા જહાંદારશાહને ગાદીએ બેસવું. વછર જુલ-ફિકારખાનના શી ખવ્યા પ્રમાણે જહાંદારશાહ અમલ કરે છે. તેના ભત્રીજા ફરાિયરને બ ળો, પાદશાહનું અને તેના વચ્છરનું ખુન. 1713. પાદશાહ બનાવનાર હસનઅલી અને અબ્દુલ્લા નામે બે સૈયદના કબજામાં રહિ ફરન્શિયરનું ગાદીએ બેસવું. 1716. શીખ લેકે પાદરાહી મૂલકપર કરેલી ચડાઈમની હાર અને તેમના ઉપર ધાતકી જાલમ. 1718. બે સૈયદએ ફરશિયરને પદભ્રષ્ટ કરી મારી નાખે. તેઓ એક પછી એક ત્રણ છોકરાને પાદશાહ બનાવે છે. તેમાંના પ
