________________ ૧ર૬ પ્રથમ આવેલા વિજયી મુસલમાને. બંગાળાની વાટે તિલિંગાના નામે હિંદુ રાજ્યની રાજધાની વરંગુળ હતી તે ઉપર હુમલો કરવાને મોકલ્યો હતો. 136 માં કારે માળવા, ખાનદેશમાં કુચ કરી જય મેળવ્યો, અને મહારાજૂની રાજધાની દેવગિરિ છતી ત્યાંના હિંદુ રાજા રામદેવને સમજાવી સુલતાનનું ઉપરીપણું કબુલ કરવા પિતાની સાથે દિલ્હી લઈ ગયા. એ દરમ્યાનમાં અલાઉદ્દીન મેવાડના રજપૂતાને તાબે કરવાના કામમાં લાગેલ હતા. તેના ગુલામ સરદાર કાકુરે મહારાષ્ટ્ર અને કર્ણાટક પર સવારી કરીને દક્ષિણમાં હિંદને છેડે રામસેતુ લગી પહચી ત્યાં મસ્જિદ (મસીદ) બંધાવી. હિંદમાં મુસલમાની રાજ્યનો વિસ્તાર, ૧૩૦૬–હિદને મુસલમાન સુલતાન હવે માત્ર દિલ્હીને અફગાન પાદશાહ ન હતો. મધ્ય એશિખમાંથી આવેલી ચઢાઈનાં ત્રણ મોટાં માજાએ કરીને ઉત્તર હિંદમાં મુસલમાની વસ્તી ઘણુ થઈ હતી. પહેલા કે આવ્યા તે ગજની વંશ, પછી પઠાણ (ઘણું કરીને અફગાનનામે ઓળખાતા તે) આ વ્યાતિ ઘર વંશ દર્શાવે છે, છેલ્લા મુગલે આવ્યા તેમની પંજાબ જીતવાની કોશિશ નિષ્ફળ ગઈ ત્યારે તેમાંના સંખ્યાબંધ માણસે દિલ્હીના સુલતાનોની નોકરીમાં રહ્યા. ગુલામ સુલતાનના વખતમાં એ ભાડુતી મુગલ સીપાઈઓ એટલા બળવાન થયા કે તેમની કતલ કરવી પડી (128). ઈ. સ. 1292 ને સુમારે ત્રણ હજાર યુગલો તેમનો તાર ધર્મ છોડી મુસલમાન થયા અને તેમને રહેવાને દિહીનું એક પરૂં આપવામાં આવ્યું, તે આજ પણ મુગલપુર કહેવાય છે. પછી બીજા મુગલે આવ્યા. એમણે કેટલાંક કાવતરાં કર્યા. ત્યારે અલાઉદ્દીને તેમાંના પંદર હજારને ક તલ કર્યા, અને તેમના કબીલાને ગુલામ કરી વેચ્યા (ઈ.સ. 1311). એમ ઉત્તર હિંદમાં અને તેની પિલીમેરના મૂલકમાંથી તુર્ક, પઠાણ, અને મુગલ જાતિના સિપાઈ જોઈએ તેટલા મળવાથી એની પહેલાંના સુલતાન કરતાં ઠઠ દક્ષિણમાં લશ્કરે મોકલવાને એ વધારે શક્તિમાન થયો. પણ એની ઉપરનાં પાછલાં વરસમાં ગુજરાતમાં હિંદુ લોકે બંડ કર્યું. રજપૂતોએ ચિતોડગઢ પાછે જીતી લીધો,
