________________ પ્રાંતિનાં બંડ. 129 કરી. તઘલકના બલાત્કારે ચલાવેલાં નાણુને અા એનો મિળેજ જલદી આવ્યો પરદેથી વેપારી એ માલ વગરને પીતળના સિક્કા લીધા નહિ, વેપાર બંધ પડે, અને સુલતાનને કરવેરાને પેટે પિતાનાજ હલકા મૂલનાં નાણું લેવાં પડ્યાં. પ્રાંતોનાં બંડ. ૧૩૩૦-૧૩૫૧–એ દમિયાન જુદા જુદા પ્રાતિ દિલ્હીના તાબામાંથી નીકળી જવા લાગ્યા. ૧૩૨૪માં મહમદ તઘલક ગાદીએ બેઠે ત્યારે હિંદમાં ત્યાં સુધીમાં થયેલું મોટામાં મોટું મુસલ - માની રાજ્ય તેને હાથ આવેલું હતું. પરંતુ ઈસ્લામ ધર્મને માટે તેને નામાં હઠીલી હોંસ હોવાથી તેણે હિંદુ રાજ્યવંશી પર તથા હિંદુ અમલદારે પર ભરોસે રાખ્યો નહિ; એ કારણથી જેમને રાજ્યના કાયમપણની દરકાર નહિ એવા પરદેશથી આવેલા સાહસિક મુસલમાનેને તમામ મિટા હાદા આપવા પડશે. એ સમયના ઈતિહાસમાં એક પછી એક થયેલાં ઘણું બંડ નોંધાયેલાં છે. સુલતાનની તાબેદારીમાંથી નીકળી ગયેલા રાજના એક ભાગને છતી ફરીને તાબે કરે એટલે બીજો ભાગ બળવો કરી છૂટો પડે. તેના ભત્રીજાએજ માળવામાં દંગ કર્યો. તે પકડાયાથી સુલતાને તેની ચામડી ઉતરાવી નંખાવી (1338 ). પંજાબના હાકેમે બળવો કર્યો (1338), તે બેસાડી દઈ બળવો કરનાર સરદારને ગરદન માર્યો. નીચલા બંગાળાના ને કોરે માંડલ કાંઠાના મુસલમાન સૂબેદારે તે તે પ્રતાના ધણું થઈ પડ્યા (સુમારે 1340 માં), અને તેમને સુલતાન વશ કરી શક્યો નહિ. કર્ણાટક અને તિલિંગાનાના હ૬ રા એ પાછાં સ્વતંત્ર થઈ જઈ પોતાના રાજ્યમાંનાં મુસલમાન થાણું ઉઠાડી મૂક્યાં (1344). દક્ષિણના મુસલમાન ગવર્નરોએ પણ બળવા કર્યા; અને ગુજરાતમાંના લશ્કરે ફિસાદ મચાવ્યો. દક્ષિશુમાંના રાજદ્રોહીઓ ઉપર વેર વાળવાને મહમુદ તઘલક કેજ લઈને ધાયો, પણ તેમનો રંગ ડિવાનું કામ ભાગ્યે પૂરું થયું તેવામાં ગૂજરાત, માળવા અને સિંધમાં ફિતુર ઉઠયાં. સિંધુના નીચલા પ્રદેશમાં બંડખોરોની પાછળ પડી તેમને નસાડતો હતો ત્યારે 1351 માં તે મરણ પામ્યો. 1
