________________ ૧ર૮ પ્રથમ આવેલા વિજયી મુસલમાનો. 1320-1325) રાજધાની દિલ્હીમાંથી કાઢી ત્યાંથી ઊગમણી દિશાએ ચાર મલપર કરી, અને તેનું નામ તુઘલકાબાદ પાડ્યું. - મહમ્મદ તઘલક, ૧૩૨૪-૧૩૫૧-તેનો દીકરો અને તેની પછી ગાદીએ બેસનાર મહમ્મદ તઘલક પૂરો પ્રવીણુ, વિદ્વાન, હીમતી સરદાર અને સન્ત પરહેજગાર હતો. પણ તેનો સ્વભાવ રહેવાથી તે ઘાતકી ન્યાયાધીશ હતા અને માણસનાં દુઃખની તેને દરકાર ન હતી. અરણ્યમાં વસનારી જાતિ તરફથી એ સ્વભાવ કદાપિ તેનામાં જન્મથીજ આવ્યો હશે. કોઈ સહજ સામું થાય કે ગાંડા ક્રોધના આવેશ તેનામાં ઉભરાઈ આવ. પંજાબ ઉપર મુગલે વારેવારે ધસી આવતા તેમને નાણું આપી પાછા કાઢવામાં તેણે અલાઉદ્દીને ભેળો - રેલે ધનભંડાર ઊડાવી નાંખ્યો. એથી ઉલટું વળી લોભના જુસ્સામાં ઈરાનપર સવારી કરવાને ફેજ જમાવી અને એક લાખ લશ્કર ચીન જીતવાને કહ્યું. ઈશનપર ચઢવાને એકઠી કરેલી સેનાએ પગાર નહિ મળવાથી વિખરાઈ જઈ એનાજ ( તઘલકના ) મૂકે વટયા, ચીન પર મોકલેલું લગભગ બધું લશ્કર હિમાલયના ધામાં નાશ પામ્યું. દક્ષિણ હિંદમાં મોટી છતા કરવાની તણે યોજના કરી અને દેવગિરિમાં વસવાને સારૂ દિલ્હી માં રહેનારા લેકને તે ઘસડી ગયો. દેવગિરિનું નામ તણે દેલતાબાદ પાડ્યું. તે દિલ્હીથી આઠમેં મૈલને છેટે છે. બિચારા દુઃખી થતા લેકની અરજી સાંભળી બે વાર તેમને પાછા દિલ્હી જવા દીધા, અને દિલ્હીમાંથી નહિ નીકળે તેને મિતની સજા ફરમાવી બે વાર ત્યાંથી પાછા જવાની જરૂર પડી. એમ બળાત્કારે દેશાંતર કાઢેલા લકને એક વાર દુકાળનો ભારે મારે ચાલતો હતો તેવામાં પોતાનાં ઘરબાર મૂકી જવું પડ્યું હતું. હજાર નગરવાસો મરી ગયા અને આખરે સુલતાનને એ પ્રયત્ન છેડી દેવું પડશે. ખજાનો ખાલી કરી નાંખીને એણે ત્રાંબાનાણું બરીથી ચલાવી રાજાના પીતળને લોકના રૂપા બરાબર કરવા માંડ્યું. એજ સકામાં ચીન જીતનાર યુગલ ફેબ્લેખાને પોતાનો પહેલાં થઈ ગયેલા ચીની મહારાજાએ કાગળની ને કહાડેલી તે - લાવી હતી અને તેઓની ખરાબ નકલ કેખાતુએ ઈરાનમાં દાખલ
