________________ બ્રાહ્મણ વંશ. 133 પરિણામ એ થયું કે દક્ષિણ હિંદમાં સુલતાન ઉત્પન્ન થયા (13031305). કેટલાક મુદત સુધી લડાઈને ઘેટાળે ચાલ્યા પછી દક્ષિણ હિંદમાં મુસલમાની અમલ ચલાવનાર બ્રાહ્મણ રાજ્ય ઊભું થયું. મહમ્મદ તઘલકના અમલમાં (1325-1351 ) કોઈ પઠાણું સરદાર જાફરખાન દિલ્હીની કેજને હરાવી દક્ષિણ મુસલમાન સુલતાન બન્યો. જુવાનીની શરૂઆતમાં કઈ બ્રાહ્મણને ત્યાં ગુલામ હતો ત્યારે તે બ્રાહ્મણે તેના ઉપર માયા કરી હતી અને આગળ મોટી પદવીઓ ચઢવા છે એવું ભવિષ્ય વહ્યું હતું. તે પરથી કરે છેહ્મણપદ ધારણ કર્યું અને તેની પછી તો બેસનારાને તે વારસામાં આપ્યું. બ્રાહ્મણી વંશ-બારાણીવંશનો ઉદય ઘણું કરીને 1347 માં થયેલે કહેવાય છે, અને તે 178 વરસ એટલે ૧૫ર૫ સુધી ચાલ્યો. તેની રાજ્યધાનીઓ અનુક્રમે ગુલબર્ગ, વરંગુલ અને બિડર હતાં. એ ત્રણે શહેર હૈદરાબાદના મૂલકમાં છે. હાલના વખતના નિજામના રાજ્યની મર્યાદાને એ બ્રાહ્મણી રાજ્યની મર્યાદા જેવી તેવી મળતી આવે છે. જ્યારે એ રાજ્ય પૂર્ણ કળાએ હતાં ત્યારે ત્યાંના સુલતાન અર્ધી દક્ષિણ દેશ ઉપર દક્ષિણે તુંગભદ્રાથી ઉત્તરે ઓરિસા, અને પૂર્વે મછલીપટનથી પશ્ચિમે ગોવા લગી, અધિકાર ચલાવવાને દાવો કરતા, તે પણ તેમનો ખરો અમલ એથી ઘણું ઓછા પ્રદેશ પર ચાલતા હતા. દિલ્હીની ગાદીની સામે પ્રથમ ઝગડો કરવામાં તેમને દક્ષિણ હિંદમાંનાં વિજયનગર અને વરંગુલનાં હિંદુ રાજ્યોની મદદ હતી. પણ એ બ્રાહ્મણીવંશની કારકીર્દીને વધારે મોટે ભાગે વિંધ્યની દક્ષિણે હિંદુ પક્ષને તોડવાને મુસલમાની સત્તા વાપરવામાં નીકળી ગયો હતો. બીજા રાજ્યો સાથે સંપ અને વિગ્રહ કરવાથી, બંને રીતે એની મુસલમાન અને હિંદુ વસ્તી ભેળસેળ થઈ ગઈ. ઉદાહરણ, માળવાના સુલતાને બ્રાહ્મણી રાખ્યા ઉપર સવારી કરી તેમાં બાર હજાર પઠાણ અને રજપૂત લશ્કર હતું. વિજયનગરના હિંદુ રાજાએ પોતાની ફેજમાં પઠાણ સિપાઈઓને નેકર રાખ્યા હતા, અને તેમના પગારને પટે તેમને જમીન આપી
