________________ જૈનધર્મ એના દાનની હદ નથી; અને જૂના વખતમાં જનાવરો ઉપર દયા કરનારા બોદ્ધ લેકે હિંદનાં ઘણું શહેરોમાં પાંજરાપોળ કરી ગયા છે તેને મદદ આપનારાઓમાં મુખ્ય એ લોક છે. બ્રહ્મધર્મ કરતાં જૈન ધર્મ વધારે જાને છે, તથા બુકનું મત જનમતને મળવું છે એમ તેઓ કહે છે તેનો કંઈ પૂરાવો છે. હિંદમાં બૌદ્ધ મતની હાલના વખતમાં સત્તા–બાલ્કમત હજી લગી બ્રદેશના લોકોનો ધર્મ છે, અને ત્યાં ત્રીસ લાખ માણસે, અથવા વરતીનો ભાગ એમ માને છે. પ્રાચીનકાળથી દધર્મના મઠો સાધુઓને માટે અપાસરા તરે છે અને જુવાનોને માટે શાળાએ તરીકે વપરાય છે; અને હમણું, આખા બ્રહોદેશમાં અંગ્રેજ સરકાર તરફથી જે પદ્ધતિ પર કેળવણી અપાય છે તેનું ધેરણુ એ પરથી લીધેલું છે. બ્રિટિશ હિંદના બાકીના મૂલકમાં મુખ્યત્વે બ્રહ્મદેશની પડાશમાંના બંગાળ ઈલાકાના જીલ્લાઓમાં અને હિમાલય પર્વતની આધેની ખીણમાં આશરે 1,33,000 શુદ્ધ દ્ધ લોક છે. ધીમે ધીમે બદ્ધધર્મ નીચલા બંગાળામાં દાખલ થતો જાય છે અને બોદ્ધ - કનાં વર્તમાનપત્ર કલકત્તા અને બીજી જગામાં પ્રગટ થાય છે. જેના મત કે જે હિંદી બાદમતને મળતિ ધર્મ છે તે વિષેની હકીકત ઉપલી કલમમાં આપી છે; તોપણ બોદ્ધધર્મમાંની કેટલીક ઉમદા બાબતો કોઈ અમુક નાતમાં નહિ પણ બધા હિંદુ લેકના ધર્મમાં દાખલ થયેલી જે- . વામાં આવે છે. મનુષ્ય માત્ર એક કુટુંબના ભાઈ છે એ સિદ્ધાન્ત, જે નવા પ્રગટ થતા દરેક હિંદુથની શરૂઆતમાં ફરી ફરીને સમજાવવામાં આવે છે તિ; નાતના ધારાને લીધે દુઃખી થતી બાઈડીએને, વિધવાઓને, તથા નાત બહાર થયેલાઓને હિંની મોટી વિષ્ણવ જાતિ તરફથી આશ્રય મળે છે તે; ઈંગ્લાંડમાં ગરીબને પાળવાના કાયા છે, તેને બદલે હિંદમાં બધાં માણુસને દાન આપવાને જે ચાલ છે ત; અને સધળા જોડે નરમાશ રાખવાની રીત છે તે સર્વ બાદ્ધધર્મમાંની બાબતો છે. અર્ધા કટાક્ષમાં હિંદુને “કોમળ અંતકરણના” (માઈડ) એવું વિશેષણ અંગ્રેજીમાં લગાડવામાં આવે છે તે તેમની દાન આપવાની અને નરમાશ રાખવાની રીત જોતાં ઘણે દર ખરું છે. |
