________________ હિંદુલાકની અટકાવ કરવાની શક્તિ. 111 સલમાન હાકેમને હાંકી કાઢો. પણ ઈ.સ૮૨૮ લગી હિંદુઓને હાથ સિંધ દેશ પાછા આવ્યો નહતો. મુસલમાનો જીતવા આવ્યા તે વખતને ભરતખંડ-પંજાબમાં પગ મૂકવાનું ઠેકાણું મળ્યું ત્યાર પહેલાં ઈસ્લામી લશ્કરોએપતાની બીજના ચંદ્રવાળી ધજાને હિંદુકુશથી પશ્ચિમે એશિયામાં, આકિકામાં અને દક્ષિણ યુરોપમાં દૂરના એન તથા ગાલ ( કાન્સ) દેશો સુધી લઈ જઈ ફરકાવી હતી. પણ સિંધના રાજપુની હમણા વર્ણવી તેવી બીજી હિંદની જાતિની હિમત અને હિંદુ રાજ્યોનાં લશ્કરની સારી ગોઠવણને લીધે પંજાબમાં દાખલ થતાં તેમને આટલી બધી વાર લાગી હતી. વિંધ્ય પર્વતની ઉત્તરે આવેલી મિટી નદીઓના વિશાળ પ્રદેશમાં, ત્રણ નોખાં રાજ મંડળે હતા. વાયવ્ય કોણે સિંધુના બધા પ્રદેશોમાં અને જમનાને ઉપલાણે આવેલા પ્રતિમાં ૨જપૂત રાજા રાજ કરતા હતા. સંસ્કૃત ભાષાના જૂના કાળના મધ્ય દેશમાં કેટલાંક જબરાં પટાવત રાજ્યો હતાં, અને તિઓનો ઉપરી કનોજને રાજાધિરાજ હતા. ગંગાના નીચલાણના પ્રદેશમાં બિહાર અને તેનાથી નીચે ના કેટલાક પ્રાંતિમાં આ વખતે પાલ કે બોદ્ધ મતના રાજ્યવેરો અમલ કરતા હતા. એમનાં નામો કાશીથી માંડી બગાલી ડેટાના ધાડાં જંગવાળાં નાના ગામડાંઓમાં હાલ માલુમ પડે છે. હિદના ઉત્તર અને દક્ષિણ એ બે અર્ધ ભાગેની વચ્ચે વિંધ્યનાં વન અને પહાડોરૂપી કોટ આવ્યાં છે. એના પૂર્વ અને મધ્ય ભાગમાં વિકરાળ પહાડી જાતિ વસતી હતી. તેને પશ્ચિમ છેડે મુંબઈ ઈલાકાના કાંઠાભણે માળવાનું હિંદ રાજ્ય હતું. એ રાજ્યમાં વિક્રમાદિત્યની વિદ્યા સંબંધી મોટી મોટી વાતો ચાલતી હતી, અને ત્યાં પુષ્કળ પટાવત યોદ્ધા હતા. વિંધ્યની દક્ષિણના હિંદમાં કેટલાક શુરવીર રાજા રાજ્ય કરતા હતા. તેઓ મુખ્યત્વે અનાર્ય હતા, અને ચરા, વિાલા, અને પાંડ્ય નામે અર્ધા હિંદુ કે અર્ધા બુદ્ધ મહાન્ રાજાઓની હકુમત નીચે જેવા તિવા બંધનમાં રહેતા હતા. હિંદુ લોકની અટકાવ કરવાની શકિત-ચઢી આવનાર પરદેશની સામા થવાને સંપ કરવાની કેટલીક શકિત ઉત્તર અને દક્ષિણ
