________________ પર હિંદમાં આર્યલક. બ્રાહ્મણે લોકનું ઉત્તમપણું સ્થાપન થયું–ચાર વર્ણોમાં બ્રાહ્મણ એટલે ગેર કે ઊંચી પદવી મિળવી. પણ હિદની પ્રજામાં સઘળાથી ઊંચા ગણાવવામાં તેમને ક્ષત્રિય એટલે લડવૈયા લોક ડે લાંબી વાર ઝગડે કરવો પડેલો જણાય છે. ઈશ્વર તરફથી અમને ઊંચી પદવી મળી છે એ બંધ કરી તેઓએ પાછળથી ઉપરીપણું નક્કી કીધું. તેમણે જણાવ્યું કે બ્રહ્માએ સૃષ્ટિ કરી ત્યારે તેના મુખમાંથી બ્રાહ્મણ નીકળ્યા, બાહુમાંથી ક્ષત્રિય, જાગકે પેટમાંથી વિશ્ય અને ચરણમાંથી શુદ્ર નીકળ્યા. આ ગાથા ઘણે દર ખરી છે; કેમકે હિંદી પ્રજામાં બ્રાહ્મણેમાં ખરેખરૂં બુદ્ધિબળ હતું, ક્ષત્રિયો હથીઆર પકડી લડનારા હતા. વિશ્ય અભ ઉપજાવનાર હતા, અને શુદ્ધ પગતળે દબાયલા દાસ હતા. ગમે તેમ હોય તો પણ બ્રાહ્મણે એ ઊંચી પદવી મેળવ્યા પછી તેનો ઉપયોગ ડહાપણુથી કર્યો છે. વિદના જૂના વખતથી તેઓ સમજ્યા હતા કે જેઓ ધર્મગુરૂની ઉત્તમ પદવી ગતિમણે સંસારનો વૈભવ છાડી દે જોઈએ. ધર્મગુરૂનું કામ માથે લેતાં બ્રાહ્મણેએ રાજ્યપદ ઉપરથી પોતાને હક છેડી દીધા. પ્રજાને સીધે માર્ગે દેરવવાને અને રાજાઓને સલાહ આપવાને ઈશ્વરે તમને ઠરાવેલા હતા, પરંતુ તેઓ પડે રાજ થઈ શકે નહિ. જેમ સેવા કરવી એ શૂદ્રની ફરજ હતી, જમીન ખેડવી અને સાધારણ જાતના વેપાર અને હુભર કરવા એ હતો, અને દેશના દેવને તિખવા એ બ્રાહ્મણનું કર્તવ્ય હતું. બાહ્મણના ચાર આશ્રમ - દરાજ બ્રાહ્મણને અમુક કર્મ, ક્રિયા, અને અભ્યાસ એ ત્રણ વાનાં કરવાં પડતાં. તેમના આખા જન્મારાના ચોખા ચાર આશ્રમ ઠરાવેલા હતા. તેઓ જન્મે ત્યારથીજ ધર્મકાર્યના ખરા અધિકારી બ્રાહ્મણ કહેવાતા નહિ. બાળપણું પુરું થયે તમને જઈ દઈ દિજ કરતા ત્યારે જ તેઓ ખરા બ્રાહ્મણ થતા. કોઈ મોટી ઉમરના ગુરૂની પાસે રહી વિદ પાઠ કરવામાં, અગ્નિની સંભાળ લેવામાં અને તે ગુરૂની સેવા કરવામાં તેમનું નાનપણું અને જુવાનીનો પહેલો ભાગ નીકળી જતા. આ બદ્મચર્ય આશ્રમને લાંબા અભ્યાસ પૂરો થયા પછી તે બીજા એટલે
