________________ હિંદુવૈવક વિવાની પડતી. પ૭ પહોંચ્યા. ઈ. સન 1000 માં મુસલમાનો હિદને લૂટવા અને ઉજડ કરવા લાગ્યા, ત્યારપછી બ્રાહ્મણોની વિવાની પડતી થઈ. તોપણ વખતે વખતે હિંદુ ખગેળવેત્તા ઉત્પન્ન થતા તેમનાં બાંધેલાં માનમન્દિરો આજે પણ કાશીમાં અને બીજે ઠેકાણે લેવામાં આવે છે. સને 1702 માં પ્રખ્યાત ફ્રેંચ ખગેળવેત્તા ડીલા રે તારાની યાદી પ્રસિદ્ધ કરી હતી તેને હિંદી ખગોળવેત્તા રાજા જયસિંહે સુધારી હતી. બ્રાહ્મણોનું વેદ્ય શાસ્ત્ર-બ્રાહ્મણોએ પિતાને માટે વિદ્યકશાસ્ત્ર પણ રહ્યું. જેમાં તેમણે પોતાના વાર્ષિક યરાના દિવસે ઠરાવવાને આકાશી પદાર્થોનો અભ્યાસ કર્યો,તિમ યામાં યોગ્ય દેવોને જનાવરના જૂદા જૂદા ભાગનું બલીદાન આપવાને માટે તેનો વધ કરવાનું તેઓ શીખ્યા. એ પ્રમાણે તેમણે શારીરવિવાનો આરંભ કર્યો. વવકવિદ્યાને તેમણે ઉપવેદમાં એટલે પાછળથી થયેલી ઈશ્વરપ્રેરિત વિદ્યામાં ગણી. જનાવરોનાં મડદાંને ચીરવામાં પ્રાચીન બ્રાહ્મણે દોષ ગણુતા નહિ. વળી તેઓ માંસને બદલે પાટલા પર મીણના થર કરીને, તથા છોડવાની ડાખળીઓ વડે, વિદ્યાર્થીઓને શરીર છેદવાની યુક્તિઓ શીખવતા. બોધમતના રાજાઓએ માણસને અને પશુને સારૂ દવાખાનાં અને પાંજરાપોળ આખા હિંદમાં સ્થાપી હતી. ત્યાં રોગપરીક્ષાનું અને તેને મટાડવાના ઉપાયનું જ્ઞાન મળતું. વિદ્યકવિવામાં બ્રાહ્મણોએ ગ્રીક લોક પાસેથી કાંઈ જ્ઞાન મેળવ્યું નથી, પણ બીક લકને તેમની પાસેથી મળ્યું છે. ઈ. સ. 1800 ને સુમારે સંસ્કૃત પુસ્તકનાં ભાષાંતર અરબી ભાષામાં કરી અરબ કે તેમાંથી બ્રાહ્મ ની વેચકવિવા લીધી. 17 મા સૈકા સુધી યુરોપમાં વૈદ્યકવિવા અરબી ગ્રંથ પરથી શીખાતી. ત્યાં વચલા કાળમાં વિકવિવાપર પુસ્તક લખાયાંતિમાં ઘણીવાર હિંદી વેવ ચરકના લખાણમાંથી પ્રમાણ આપવામાં આવ્યાં છે. ઈસુ ખ્રિસ્તની પહેલાં એ ચરક થઈ ગયા હોય એવું ધારવામાં આવ્યું છે. હિંદુ વિદ્યકવિદ્યાની પડતી-બુદ્ધિધર્મ જતો રહી હાલનો ચાલિતિ હિંદુધર્મ ઈ. સ. 600 થી 1000 સુધીમાં સ્થાપન થયો, ને તેની સાથે નાતનું બંધન બહુ સખત થયું. તે વખતથીજ બ્રાહ્મણો લાહી
