Book Title: Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
श्रीदशवैकालिकसूने तथाविधभाषणस्याऽऽगमप्रतिषिद्धत्वात ।
किञ्च-अन्तकृद्दशाङ्गषष्ठे वर्गेऽतिमुक्ताख्ये पञ्चदशाध्ययने
"तए णं अइमुत्ते कुमारे भगवं गोयमं एवं वयासी-एह णं भंते ! तुम्भे जाणं अहं तुब्भं भिक्खं दवावेमि त्ति कटु भगवं गोयमं अंगुलीए गेण्हइ, गिण्हित्ता जेणेव सए गेहे तेणेव उवागए" इत्यभिहितम् ।
तत्र भिक्षाचर्या गतस्य गौतमस्वामिनो भिक्षापात्रधारणप्रतिबद्वैकहस्ताङ्गुलित्वं सुतरामेव सिद्धम् । इतरस्य तु करस्याङ्गुलौ अतिमुक्तकुमारेण गृहीतायां सत्यां तस्य भगवतो गौतमस्वामिनो हस्तेन मुखोपरि मुखवस्त्रिकाधारणं नोपपद्यते, सूक्ष्मव्यापिसम्पातिमजीवसचित्तरजः प्रवेशादिवारणाय तदानीमपि मुखवस्त्रिकाधारणमावश्यकमेव ।
किश्चावश्यके 'इच्छामि खमासमणो ! वंदिउं' इत्यादि-क्षमाश्रमणदानसूत्रस्य व्याख्यायां तट्टीकाकारेण हरिभद्रसूरिणाऽभिहितम्
"अयं च प्रकृतसूत्रार्थ:-अवग्रहाद्वहिःस्थितो विनेयोऽविनतकायः करद्वयगृहीतो मुनि बोलते नहीं, क्योंकि ऐसा बोलना तो शास्त्रसे निषिद्ध है।
श्रीअन्तकृतद्दशाङ्गके ६ वर्गमें 'अतिमुक्त' शोर्षक पन्द्रहवें अध्ययनमें कहा है-"तएणं' इत्यादि ।
इस कथनसे भिक्षाचरी (गोचरी) के लिए गये हुवे श्रोगौतमस्वामीने हाथमें भिक्षाका पात्र लिया था, यह बात स्वयं सिद्ध है और दूसरे हाथ की अंगुली अतिमुक्त कुमारने पकड़ ली थी। इस प्रकार जब दोनों हाथ श्रोगौतमस्वामाके रुंधे हुए थे तो मुखवस्त्रिका नहीं रही होगा ? किन्तु सूक्ष्म, व्यापा, संपातिम जीव तथा सचित्त रजका प्रवेश रोकनेके लिए मुखयास्त्रकाकी उस समय भी आवश्यकता थी।
भावश्यक सूत्रमें “इच्छामि खमासमणो ! वंदिउँ" इत्यादि क्षमा श्रमणदान सूत्रकी व्याख्यामें व्याख्याकार हरिभद्रसूरिने भी कहा है "अयं" इत्यादि, અને ખુલ્લું મુખે તો મુનિ બેલે નહિ, કારણ કે એમ બેલિવું શાસ્ત્રથી નિષિદ્ધ છે. ___ मन्तकृतदशांगना ६ वर्गभा 'अतिमुक्त' शी५४ ५४२मा २५६ययनमा घुछ 'तए ण" छत्याहि. - આ કથન મુજબ ભિક્ષાચરી (ગોચરી) ને માટે ગએલા શ્રી ગૌતમ સ્વામીએ એક હાથમાં ભિક્ષાનું પાત્ર લીધું હતું એ વાત સ્વયંસિદ્ધ છે અને બીજા હાથની આંગળી અતિમુક્ત કુમારે પકડી લીધી હતી. એ પ્રકારે જે શ્રી ગૌતમ સ્વામીના બેઉ હાથ રોકાઈ ગયા હતાં, તે તે વખતે હાથવડે મુખવસ્ત્રિકા મુખ પર કેવી રીતે રાખી હોય ? કિન્તુ સૂમ, વ્યાપી, સંપાતિમ છે તથા સચિત્ત રજને પ્રવેશ રેવાને માટે એ સમયે પણ મુખવસ્ત્રિકાની આવશ્યક્તા હતી. ___ मापश्य-सूत्रमा 'इच्छामि खमासमणो वैदिउँ' त्या क्षमाश्रमहान सूत्रनी व्या. भ्यामी व्याया।२ भिसूरिये ५४ लुछे 3-'अयं' छत्या.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૧
