Book Title: Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
अध्ययन ५ उ १ गा० ८९-९९ आहारपरिभोगविधिः अद्र = करम्भादिकं शुष्कं = भर्जितचणकादिकम् । मन्थुकुल्माषभोजनं = मन्थुश्च कुल्माषश्राऽनयोः समाहारे मन्थु कुल्माषं तद् , भुज्यते यत्तद्भोजनं, मन्थुकुल्माषं च तद्भोजनं चेति विग्रहः, तत्र मन्थुः = बदरचूर्णादिकम् , कुल्मापः = कुलत्थः,यद्वा अर्द्ध स्विन्नमाषः 'उडदबाकुला' इति भाषा प्रसिद्धः। एतत् पूर्वोक्तं सर्वम् उत्पन्नं = शास्त्रमर्यादयोपलब्धं, प्रामुकं = निर्जीवं, मुधालब्धं = मन्त्रतन्त्रादिप्रकारमन्तरेण प्राप्तं, तद् यदि अल्पं = स्वल्पं सरसमन्नादिकं, वा = अथवा बहु प्रचुरम् अरसमशनादिकम् उपलक्ष्येति शेषः, नातिहीलयेत् = न निन्देत् । अल्पीयसि सरसवस्तुनि लब्धे-“कथमेतावतैवोदरपूर्तिभवेत्” इति, एवमसारवस्तुनि प्रचुरतरे लब्बे सति “किमनेन प्रचुरतरेणापि निष्प्रयोजनेन" -त्येवंरूपां निन्दा न कुर्यादिति हृदयम् । किन्तु मुधाजीवी = मुधा-व्यथै निष्प्रयोजनं शरोरेन्द्रियपुष्टिप्रयोजनविकलं जीवितुं शीलमस्येति सः, संयमयात्रानिर्वाहार्थमेव भिक्षाग्रहणशील इति भावः । यद्वा मुधाजीवी = निर्दोषभिक्षाजीवी-जात्याद्यनाविष्करणपूर्वकभिक्षाग्राहक इत्यर्थः, दोषवर्जितं = संयोजनादिमण्डलदोषा यथा न भवेयुस्तथा भुजीत । 'उत्पन्नं' इत्यनेन शास्त्रमर्यादयैव गीतार्थेनान्नादिकं ग्राह्यमिति सूचितम् । 'फासुर्य' अनेन सचित्तमचित्तं वेति परीक्ष्य ग्रहीतव्यमिति दर्शितम् । 'मुहालद्ध' इतिपदेन दातुरुपकारं विधाय भिक्षाग्रहणे आधाकर्मादयो बहवो दोषाः समापतन्तीति तथा यदि शास्त्रोक्त विधिसे प्राप्त हुए हों, प्रामुक हों, मंत्र-तंत्र आदिका प्रयोग किया विना मिले हों, थोड़े हों या बहुत हों अर्थात् सरस अन्नादि थोड़ा हो और नीरस आहार बहुत हो तो मुधाजोवी अर्थात् संयमत्राके निर्वाह के लिए जीवन धारण करनेवाला, अथबा निर्दोष अर्थात् जाति आदिको न प्रगट करके भिक्षा लेनेवाला साधु उस आहार की अवहेलना न करे । तात्पर्य यह है कि-सरस आहार कम मिले तो ऐसा न कहे कि-'इतने थोडे आहारसे उदरपूर्ति कैसे होगो ? नीरस आहार अधिक मिले तो ऐमा न कहे कि-'इस बहुतेरे व्यर्थ आहारसे क्या लाभ ? ।' इस प्रकार आहारकी निन्दा न करे, किन्तु आहारके संयोजना आदि मण्डल दोषों को टाल कर भोगे । ભજન, એ સર્વ જે શાક્ત વિધિથી પ્રાપ્ત થયાં હોય, પ્રાસુક હોય, મંત્ર-તંત્ર આદિને પ્રયોગ કર્યા વિના મળ્યા હોય, થોડા હોય યા વધારે હોય, અર્થાત્ સરસે અન્નાદિ થોડું હોય અને નીરસ આહાર વધારે હોય, તે મુધાજવી–અર્થાત્ સંયમયાત્રાના નિર્વાહને માટે જીવન ધારણ કરનાર અથવા નિર્દોષ અર્થાત જાતિ આદિને પ્રકટ કર્યા વિના ભિક્ષા લેનારો સાધુ એ આહારની અવહેલના કરે નહિ, તાત્પર્ય એ છે કે-સરસ આહાર ઓછો મળે તો એમ ન કહે કે “આટલા થોડા આહારથી ઉદરપૂતિ કેવી રીતે થશે? નીરસ આહાર વધારે મળે તે એમ ન કહે કે “આ ઘણુ બઘા વ્યર્થ આહારથી શું લાભ ?' એ પ્રમાણે આહારની નિન્દા ન કરે, પરન્ત આહારના સંયેજના આદિ મંડલ દેશોને ટાળીને ભગવે.
उत्पन्न श५४थी मेम सूयित ४२वाभा माव्यु छ , ता साधुणे शाखनी भर्या।। अनुसार १ माडा२ अड ४२ नये. फासुयं ७४थी सथित्त अयित्तनी परीक्षा
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૧
