________________
~
-
~
~
-
-~
~~
-
~~
~
अध्ययन ५ उ. २ गा ४७-४८ तपआदिचोरस्य दुष्कलप्राप्तिः
४३७ छाया-ततोऽपि स च्युत्वा,लप्स्यते एलमूकत्वम् ।
नरकं तिर्यग्योनि वा, बोधिर्यत्र सुदुर्लभा ॥४८॥ सान्ययार्थः--से = वह किल्विषी देव तत्तोवि = उस-किल्विष देवभवसे भी चइताणं = चक्कर मनुष्य भवमें एलमूयगं = बकरेकी तरह अस्पष्ट बोलनेरूप गूगेपनको लम्भिही = प्राप्त होगा, (और वहाँ मरकर फिर) नरगं = नरक गतिको वा = अथवा तिरिक्खजोणि = तिर्यश्च योनिक्रो लब्भिही प्राप्त होगा कि जत्थ = जहां फिर बोही= बोधि जिनधर्म की प्राप्ति होना सुदुल्लहा-महा-मुश्किल है ॥४८॥
टीका---सः = किल्विषदेवः ततोऽपि = किल्विषदेवभवादपि च्युत्वा = प्रच्युत्य मनुष्यभवेऽपि एलमूकत्वम् = भाषणेश्रवणोभयशक्तिशुन्यत्वं, लप्स्यते =प्राप्स्यति. ततोऽपि मृत्वा नरकं तिर्यग्योनि वा लप्स्यते, यत्र = मनुष्यादिभवे बोधिः = सम्यक्त्वं सुदलभा = अतिशयेन दुब्यापा भविष्यतीति भावः ॥४८॥
उपसंहरम्नाह-'एयं च' इत्यादि । मूलम्-एयं च दोसं दवणं, नायपुत्तेण भासियं ।
अणुमायपि मेधावी, मायामोस विवज्जए ॥४९॥ छाया- एतं च दोषं दृष्ट्वा, ज्ञातपुत्रेण भाषितम् ।
अणुमात्रमपि मेधावी, माया-मृषा विवर्जयेत् ॥४९॥ सान्वयार्थ:--एयं च = पूर्वोक्त प्रकारके दोसं = दोष पापको नायपुत्तेण = महावीर भगवानने दणं = केवल ज्ञानसे देखकर भासियं = फरमाया है, (अतः) मेहावी = कृत्याकृत्यमें कुशल साधु अणुमायवि = अणुमात्र-थोडे-भी माया मोसं-कपट और झूठको विवज्जए = वरजे-न आचरे ॥४९॥
उक्त चोरीका इतना ही फल नहीं है, किन्तु और भी होता है सो दिखाते हैं - 'तत्तोवि'
इत्यादि।
__ वह किल्विप देव देव-भवसे चवकर मनुष्य भवमें अज (बकरे) की तरह बोलनेवाला-गूंगा होगा, और फिर नरकति या तिर्यञ्च गति को प्राप्त होगा, जहाँ पर बोधि (सम्यक्त्वको प्राप्ति अत्यन्त दुर्लभ है ॥ ४८ ॥
ઉક્ત ચારાનું એટલું જ ફળ નથી, પર તું બીજું પણ ફળ મળે છે તે દર્શાવે છે– तत्तोवि एत्य .
એ કિષિી દેવ દેવભવથી આવીને મનુષ્ય ભવમાં અજ (બકરા),ની પેઠે બોલનાર-બેબડે થશે, અને પછી નરકગતિ યા તિય ગતિને પ્રાપ્ત થશે કે જ્યાં બોધિ (સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ) सत्यत हुन छे. (४८)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૧
