________________
अध्ययन ५ उ. २ गा० ३७-३८ मद्यपायिनो दोषप्रकटनम्
heerदीनां साक्षित्वं कदापि क्वचिदपि प्रतिरोद्धमशक्यं तेषां सर्वज्ञत्वात्सर्वदर्शित्वाच्च, de एकान्तेऽपि न पिबेदित्यर्थः ॥ ३६ ॥
२
१
३ ४
५
६
- पियए एगओ तेणो न मे कोई वियाणड़ |
मूलम् -
८
१०
९
१२ ११ १४ १३
तस्स परसह दोसाई नियडिं च सुणह मे ॥ ३७॥
४२५
छाया -- पिवती एककः स्तेनः, न मे कोऽपि विजानाति । तस्य पश्यत दोषान् निकृतिं च श्रृणुत मे ॥ ३७ ॥
"
सान्वयार्थ :- तेणो- जो भगवानकी आज्ञाके विना ग्रहण करनेवाला होनेके कारण चोर साधु एगओ = अकेला, एकान्तमें रहा हुआ अर्थात् अपने सहचर धर्मको भी छोड़ा हुआ 'मे= मेरे इस मदिरापान - को या मुझे कोई-कोईभी न वियाणइ नहीं जानता है' (ऐसा समझ कर ) पियए = मदिरा पीता है, तस्स उस साधुके दोसाई -संयममें मलिनता पैदा करनेवाले दोषोंको परसह = देखो, च = और नियडिं - एक कपटको छिपाने के लिए किये जानेवाले दूसरे कपटको मे मेरे से सुनेह= सुनो ॥ ३७॥
टीका- 'पिय' इत्यादि । यः स्तेनः तीर्थङ्करानादिष्टत्वेनाऽदत्ताऽऽदायित्वाच्चौरः एककः=एकान्तस्थितः आत्मसहचरं धर्ममपि विहाय वत्तमानः सन् 'न मे न मां, न मम सुरादिपानं वा कोsपि विजानाति' इति मत्वा पिबति - गल-बिलाघः संयोगानुकूलव्यापारविषयं करोति सुरादिकमिति शेषः, तस्य द्रव्यलिङ्गिनः साधोः दोषान् संयममालिन्यकारिचेष्टाविशेषान् पश्यत - ज्ञानविषयीकुरुत, च = पुनः निकृतिं = पूर्वकृतकपटावरणाय कपटान्त
इन सबको केवली भगवानकी साक्षीसे न पिये । केबली भगवानकी साक्षी कभी कहीं नहीं रुक सकती, क्योंकि वे सर्वदर्शी हैं, अतः तात्पर्य यह हुआ कि ऐकान्तमें भी मद्य न पिये ॥ ३६ ॥ ‘पियए' इत्यादि । हे शिष्य ! भगवान् तीर्थङ्करकी आज्ञाके विना ग्रहण कहनेवाला, अत एव चोर, आत्मा के सहचर धर्मको भी त्याग कर एकान्तमें स्थित होकर ऐसा समझता है कि'मुझे या मेरे मदिरा-पानको कोई नहीं जानता' ऐसा जानकर मदिरा पान करता है, उस द्रव्यलिंगी साधुके संयमको दूषित करनेवाली चेष्टा कों (दोषों) को तो देखो ! एक तो मदिरापानका
એ બધાને કેવળી ભગવાનની સાક્ષીએ પીએ નિહ. કેવલી ભગવાનની સાક્ષી કદાપિ ક્યાંય શાકાતી નથી, કારણ કે તે સદંશી છે, એટલે તાપય એ છે કે એકાંતમાં પણ મદ્ય पीपा नहि. (३६)
વિપ॰ ઈત્યાદિ. હે શિષ્ય ! ભગવાન્ તીથંકરની આજ્ઞા વિના ગ્રતુણુ કરનાર એટલે ચાર, આત્માના સહુચર ધમ ને પણ ત્યાગીને એકાંતમાં સ્થિત વઈ ને એમ સમજે છે કે મારા આ મદિરાપાનને કાઇ જાણતુ નથી એમ સમજીને જે મદિરાપાન્ કરે છે તે દ્રશ્યલિંગી સાધુના સંયમને દૂષિત કરનારી ચેષ્ટાઓ (ટોષો) ને તે જુએ ! એક તા મદિરાપાનને માયાચાર, વળી તેને છુપાવવા માટે પીજા અનેક માયાચાર અને મૃષાવાદ આદિનું
५४
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર ઃ ૧
