Book Title: Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
श्रीदशवैकालिकसूत्रे व्याख्येयम् । अत्र 'समर्थ' शब्देन संमर्दनं यथा कथश्चित्स्पर्शमात्रमपि गृह्यते, उत्पलादिगतसूक्ष्मजीवानां तावताऽपि पीडोत्पत्तेरवश्यम्भावात् । 'संमद्दमाणी पाणाणि बीयाणी हरियाणी य' इत्यस्यैव प्रथमोद्देशके समस्तवनस्पतीनां ग्रहणेऽपि पुनरत्रोत्पलादीनां ग्रहणं न पुनरुक्तिदोषजनकं, पूर्वत्र सामान्यरूपेणाऽत्र च विशेषरूपेणोपादानादिति बोध्यम् १६ १७ ॥
मूलम्-सालुयं वा विरालियं, कुमुयं उप्पलनालियं ।
मुणालियं सासवनालियं, उच्छखंड अनिव्वुडं ॥ १८ ॥
१७ १९ १० १० १२ ११ तरुणगं वा पवालं. रुक्खस्स तणगस्स वा ।
१३ १६ १५ १४ २० २१ अन्नस्स वावि हरियस्स. आमगं परिवज्जए ॥ १९॥ छाया-शालूकं वा विरालिका, कुमुदम् उत्पलनालिकाम् ।
मृणालिकां सर्षपनालिकाम् , इक्षुखण्डम् अनिर्वृतम् ॥ १८ ॥ तरुणकं वा प्रवालं, वृक्षस्य तृणकस्य वा।
अन्यस्य वाऽपि हरितस्य, आमकं परिवर्जयेत् ॥ १९ ॥ सान्वयार्थ:- सालुयं कुमुदादिका मूल विरालियं-पलासका कन्द साधारण वनस्पतिविशेष कुमुयं चन्द्रविकासी श्वेत कमल उप्पलनालियं-कमलनाल मुणालियं-कमलतन्तु सासवनालियंसरसोंकी भाजी कान्दव वा अथवा उच्छुखंड-गन्ने के टुकडे, (ये सब यदि) अनिव्वुडं-शस्त्रपरिणत-अचित्त न हों तो, (तथा) रुक्खस्स-इमली आदि वृक्षके वा अथवा तरुणगस्स-मधुर तृणादिकोंके वा और अन्नस्सविसरे प्रकारके भी हरिकरके आहार देवे तों तो देनेवालीसे साधु कहे कि ऐसा आहार लेना मुझे नहीं कल्पता है । यहां' मर्दन' शब्द से स्पर्शमात्रका भी ग्रहण होता है, क्योंकि कमल आदिके जीवोंको स्पर्श करनेसे भी अवश्य पोडाहोती है । प्रथम उद्देश में "संसदमाणी पाणाणि बीयाणि हरियाणिय' इस पदसे ही सब वनस्पतिकायका ग्रहण कर लिया था, यहाँ फिर उत्पल आदिका ग्रहण किया है यह पुनरुक्ति दोष नहीं समझना चाहिए, यहां विशेष रूपसे निषेध किया है ॥१६॥१७॥ કરીને આહાર આપે તે આપનારીને સાધુ કહે કે એ આહાર લેવે મને કહેતા નથી. અહીં “મન શબ્દથી સ્પશમાત્રનું પણ ગ્રહણ થાય છે, કારણ કે કમળ આદિના लवाने २५0 ४२वाथी ५ म१श्य पीडा थाय छे. प्रथम उद्देशमा संमद्दमाणी पाणाणि बीयाणि हरियाणि यी ५४थी मधी वनस्पतिशायनु हY ४२वामा मयुडतु, અહીં ફરીથી કમળ આદિનું ગ્રહણ કર્યું છે, એ પુનરૂક્તિ દોષ સમજ નહિ , કારણ કે પહેલાં સામાન્યરૂપે નિષેધ કર્યો હતો, અને અહીં વિશેષરૂપે નિષેધ કર્યો છે, (૧૬-૧૭)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૧