________________
अध्ययन ३ गा०५ (५२) अनाचीर्णानि a amam.m.
१२७ च% किञ्च ज्योतिषः = वः समारम्भः आरम्भकरणम् (२२), दोषास्त्वत्राऽलीकत्वादयः स्वबुद्धयाऽवगन्तव्याः, चकाराइहापि समुच्चयार्थाः।४।
२५ मुलम्-सिज्जायरपिंडं च आसंदी पलियंकए ।
गिहतरनिसिज्जा य गायस्सुव्वदृणाणि य ॥५॥ ___ छाया-शय्यातरपिण्डश्च, आसन्दी पर्य(ल्य)ककः ।
गृहान्तरनिषद्या च, गात्रस्योद्वर्त्तनानि च ॥५॥ __ सान्वयार्थ:--च= और (२३) सिज्जायरपिंडं = शय्यातरका आहार (२४) आसंदी = कुर्सी या खाट (२५) पलियंकए = पलंग पालखी डोला आदि, (२६) गिहतरनिसिज्जा = गृहस्थके घरमें बैठना, य = और (२७) गायस्स = शरीरका उव्वट्टणाणि = उवटन करना ॥५॥
टीका-शय्यतेऽस्यामिति शय्या = वसतिः, शय्याऽर्थात्तदानेन तरति संसारसागरमिति शय्यातरः, यद्वा शय्या = प्रोक्तरीत्या वासस्थानम्, 'आतरः = संसारपारावारोत्तरणशुल्कं यस्य स शय्यातरः । अत्र पक्षे यथा कश्चिनदी-पारं जिगमिषु विकाय नदीतरण
(२२) अग्निका आरम्भ करना,
इनसे भी असत्य आदि दोष समझना चाहिए, अर्थात् जूआ खेलनेसे असत्य, क्लेश, आतेध्यान, परिग्रह आदि; छत्र धारण करनेसे सुकुमारता परीषहके सहनेमें असामर्थ्य आदि दोष; चिकित्सा करनेसे आरम्भ असत्य आदि दोष; उपानह पहननेसे द्वोन्द्रिय आदि जीवोंका उपमर्दन आदि, तथा अग्निकायका आरम्भ करनेसे छह कायका उपमर्दन आदि दोष होते हैं ॥४॥
(२३) शय्यातरका पिण्ड लेना।
जिसमें शयन किया जाता उसे शय्या या वसति कहते हैं । उस शय्याके दानसे संसारसमुद्रको तैरनेवाला शय्यातर कहलाता है। अथवा शय्या है संसाररूपी सागरसे पार होनेका आतर (शुल्क) जिसका उसे शय्यातर कहते हैं । जैसे कोई नदी पार करनेकी इच्छावाला बटोही
(૨૨) અગ્નિને આરંભ કરે. એથી પણ અસત્ય આદિ દોષ સમજવા જોઈએ.
અર્થાત–જુગાર ખેલવાથી અસત્ય, કલેશ, આતધ્યાન, પરિગ્રહ આદિ; છત્ર ધારણ કરવાથી સુકુમારતા; પરીષહને સહન કરવામાં અસામર્થ્ય આદિ અનેક દોષ, ચિકિત્સા કરવા થી આરંભ, અસત્ય આદિ દોષ; જોડા પહેરવાથી દ્વીન્દ્રિય આદિ જેનુ ઉપમન આદિ, તથા અગ્નિકાયને આરંભૂ કરવાથી છ કાયનું ઉપમર્દન આદિ દેષ લાગે છે. (૪)
(२३) शय्यातरन। पिंडदेवा.
જેમાં શયન કરવામાં આવે છે તેને શય્યા યા વસતિ કહે છે. એ શયાના દાનથી સંસાર રૂપી સાગરથી પાર થવાનું આતર (શુલ્ક) જેનું, તેને શય્યાતર કહે છે, જેમ કે નદી પાર
१ आतरस्तरपण्यं स्यादित्यमरः 'उत्तराई' इतिलोक प्रसिद्धम्
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૧
