________________
-
३२०
श्रीदशवैकालिकसूत्रे स्थाननुमतां भूमिमतिक्रम्य = उल्लङ्गध्य न गच्छेत् । तर्हि किं कुर्यात् ? इत्याह-कुलम्य भूमि = मर्यादां स्थित्यवधि ज्ञात्वा मितां= परिच्छिन्नां स्वावस्थानयोग्यां भूमि = स्थानं पराक्रामेत् = गत्वा तिष्ठेत् , विपरीताचरणे हि गृहस्थरोषादिसम्भवः ॥२४॥ मूलम्-तत्थेव पडिले हिज्जा भूमिभाग वियक्खणो
सिणाणस्स य वच्चस्स संलोगं पविज्जए ॥२५॥ छाया-तत्रैव प्रतिलिखेत् , भूमिभाग विचक्षणः ।
__स्नानम्य च वचसः संलोकं परिवर्जयेत् ॥२५॥ सान्वयार्थः--तत्थेव = जिस मर्यादित भूमि पर खड़ा है उसी भूमिभागे = भूमिभागको वियक्खणो = विचक्षण साधु पडिले हिज्जा = प्रतिलेखन करे, अर्थात् वहांकी भूमि को पूंजकर खड़ा रहे और सिणाणस्स = स्नानघरकी तर्फ य-तथा वच्चस्स = टट्टो-पेशाब घरकी तर्फ संलोग = दृष्टि परिवज्जए = न डाले ॥२५॥
टीका-'तत्थेव ०' इत्यादि । विचक्षणः निपुणः तत्रैव-स्वाधिष्ठातस्थान एव भूमिभाग प्रतिलिखेत्-संपश्येत्, स्नानस्य स्नानगृहस्य वर्चसः चर्चीगृहस्य च मलपरित्यागगृहस्येत्यर्थः, संलोकंप्रेक्षणं परिवर्जयेत् । 'विअक्कणो' इत्यनेनाऽगीतार्थस्य स्वतन्त्रतया गोचरीगमनं निषिद्धम् । 'सिणाणस्स' इत्यादिना च नग्नस्च्यादिदर्शनाद्रागादिसंभव इति सूचितम् ॥२५॥ मुनि गृहस्थकी आज्ञा विना आगे नहीं जावे, किन्तु उस कुलकी मर्यादा को जानकर गमन करने योग्य परिमित स्थान तक ही जाकर खड़ा हो जाय-अर्थात् किसीकी मर्यादा का उल्लंघन न करे । इसके विपरीत आचरण करने से गृहस्थ को क्रोध आने आदि की संभावना रहती है ।
'तत्थेव०' इत्यादि । विचक्षण भिक्षु जिस मर्यादित भूमि पर खड़ा है वहींके भूमिभागका प्रतिलेखन करे, स्नान घर तथा उच्चार आदिके स्थान की ओर दृष्टि न डाले । 'वियक्खणो' पद से अगीतार्थ साधु को स्वतन्त्र गोचरी करने का निषेध किया गया है । 'सिणाणस्स' इत्यादि पदों से नग्नस्त्री आदि दिख जाने के कारण रागादि भाव उत्पन्न होना संभव है यह सूचित किया गया है ॥२५॥ ગૃહસ્થની આજ્ઞા વિના આગળ ન જાય, પરંતુ એ કુળની મર્યાદાને જાણીને ગમન કરવા
ગ્ય પરિમિત સ્થાન સુધી જ જઈને ઊભો રહે, અર્થાતુ-કેઇની મર્યાદાનું ઉલ્લંઘન ન કરે, એથી વિપરીત આચરણ કરવાથી ગૃહસ્થને ક્રોધ આદિ ઉત્પન્ન થવાની સંભાવના રહે છે. (૨૪)
तत्थेव० एत्याहि. पियक्ष भिक्षु रे भहित सूभि ५२ अमे। डाय त्यांना भूमिमा ગનું પ્રતિલેખન કરે, સ્નાન-ઘર તથા ઉચ્ચાર આદિના સ્થાન (જાજરૂ) ની તરફ દૃષ્ટિ ન ३७ वियक्खणो शपथी सगातार्थ साधुने स्वतत्र गोयरी वान निषेध ४२पामां मा०ये। छे. सिणाणस्स (याहि पोथी 'न खी मा हेमा वान रणे २ लाप ઉત્પન્ન થવાનો સંભવ છે?—એમ સૂચિત કરવામાં આવ્યું છે. (૨૫).
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૧
