Book Title: Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
नम्
wwww
अध्ययन ४ सू. ६ त्रसकायवर्णनम्
साम्प्रतं क्रमप्राप्तं त्रसकायस्वरूपमाह-'से जे० ' इत्यादि ।
मूलम्-से जे पुण इमे अणेगे बहवे तसा पाणा, तं जहा अंडया पौयया जरायुया रसया संसेइमा संमुच्छिमा उब्भिया उववाइया । जेसिं केसिचि पाणाणं अभिक्कत पडिक्कतं संकुचियं पसारियं रुयं भंत तसियं पलाइयं, आगइगइविन्नाया जे य कीडपयंगा । जा य कुंथुपिवीलिया । सवे बेइंदिया सव्वे तेइंदिया सव्वे चरिं दिया, सवे पंचिंदिया. सब्वे तिरिक्खजोणिया. सब्वे नेरइया. सव्वे मणुया. सब्वे देवा.सब्वे पाणा परमाहम्मिया एसा खलु छट्ठो जीवनिकाआ तसकाउ-त्ति पवुच्चइ ॥ ६ ॥
छाया--अथ ये पुनरिमेऽनेके बहवस्त्रसाः प्राणिनस्तद्यथा-अण्डजाः पोतजा जरायुजा रसजाः संस्वेदजाः संम्मूच्छिमा उद्भिज्जा औपपातिकाः येषां केषाश्चित्प्राणिनामभिक्रान्तं प्रतिक्रान्तं संकुचितं प्रसारितं रुतं भ्रान्तं त्रस्तं पलायितम् , आगतिगतिविज्ञातारः । ये च कीटपतङ्गाः । याश्च कुन्थुपिपीलिकाः । सर्वे द्वीन्द्रियाः, सर्वे त्रोद्रिन्याः, स वे चतुरिन्द्रियाः, सर्वे पञ्चेन्द्रियाः, सर्वे तिर्यग्योनिकाः, सर्वे नैरयिकाः, सर्वे मनुजा सर्व देवाः, सर्वे प्राणाः परमधर्माणः । एष खलु षष्ठो जीवनिकायस्त्रसकाय इति प्रोच्यत॥६॥
(६)सकायवर्णन. सान्वयार्थः--से-अथ पुण-और जे-जो इमे-ये ( आगे कहे जाने वाले ) अणेगे अनेक प्रकारके बहवे बहुतसे तसा त्रस पाणा प्राणी हैं, तं जहा=वे इस प्रकार हैं-- (२) अंडया-अण्डे से उत्पन्न होनेवाले , (२) पोयया विना जेर ( जरायु-आंवल-जड ) के अर्थात् विना ही कुछ मलभागके वस्त्रसे पूंछे हुएके समान उत्पन्न होनेवाले , (३) जराउया-जेरसे लिपट हुए उत्पन्न होनेवाले , (४) रसया-रसमें उत्पन्न होनेवाले , (५) संसेइमा पसीने से उत्पन्न होनेवाले , (६) समुच्छिमा-संमृच्छिम, (७) उब्भिया पृथ्वीको भेदकर उत्पन्न होनेवाले (शलभादि), (८) उबवाइया-उपपात जन्मवाले-देव और नारकी, जेसिं-केसिंचि-इनमें से जिन किन्हीं पाणाणं प्राणियोंका अभिक्कंत=अभिअपने अपने नाम-गोत्र रूप प्रकृति के उदयरूप कारण वाले हैं। अर्थात् पूर्वोक्त वीज आदि सब सचित्त होते हैं और पृथक्-पृथक् स्पर्शरूप एक इन्द्रियवाले हैं ॥ ५ ॥
यह पांच स्थावरकायका निरूपण समाप्त हुआ ઉદયરૂપ કારણવાળા છે. અર્થાત્ પૂર્વોક્ત બીજ આદિ બધા સચિત્ત હોય છે અને પૃથકપૃથક સ્પર્શરૂપે એક ઈન્દ્રિયવાળાં છે. (૫)
ઈતિ પંચ-સ્થાવર – કાયનું નિરૂપણ સમાપ્ત.
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૧