________________
२१४
श्रीदशवैकालिकसूत्रे
सः - भिक्षुः पृथिवीं पनि समुद्भूतमृत्तिकारूपाम् भित्ति= सरितीरमृत्तिकाम्, शिलां= विशालपापाणलक्षणाम् लेष्टुं = पिण्डात्मकमृत्खण्डम्, सरजस्कं = सचितरजोऽवगुण्ठितम्, कार्य = शरीरम् वस्त्रं = चोलपट्टप्रमुखं च पात्रादीनामप्युपलक्षणमेतत्, एतेषु अन्यतमं किमपि वस्तु हस्तेन करेण पादेन चरणेन, काष्ठेन खदिरादिदारुखण्डेन, किलिञ्चेन = वंशादिकचिकया, अगुल्या करचरणावयव विशेषेण, शलाकया = लोहादिरचितया, शलाकाहस्तेन=पुञ्जीकृतशलाकाभिवी नाऽऽलिखेत् = सकृत् अयं वा न संघर्षयेत् न विलिखेत् = बहुशोऽविरतं विशेषतो वा न घट्टयेत्=चालयेत् न भिन्द्यात्न विदारयेत् न विदीर्णतां नयेत्, तथाऽन्येन = (सूत्रे त्वार्षत्वाद्वितीया ) स्वव्यतिरिक्तजनेन नाऽऽलेखयेत्, न विलेखयेत् न घट्टयेत् = न भेदयेत् अलिखन्तं वा विलिखन्तं वा घट्टयन्तं वा भिन्दन्तं वा अन्यं=व्यक्त्यन्तरं न समनुजानीयात् = नानुमन्येत, इत्येवं भगवदुपदिष्टाचारपद्धतिसंरक्षणपरायणान्तःकरणोऽहं यावज्जीवया त्रिविधं त्रिविधेनेत्यादि पूर्ववत् |१| ॥ १५ ॥
सम्प्रति क्रमप्राप्तामपकाययतनामाह - ' से भिक्खू वा ० ' इत्यादि ।
"
मूलम् - भिक्खू वा भिक्खुणी वा संजय - विरय-पडिहय-पच्चकापाचकम्मे दिया वा राओ वा परिसागओ वा सुत्ने वा जागरमाणे वा से उदगं वा ओसं वा हिमं वा महियं वा करगं वा हर
खानसें निकली हुई मृत्तिकारूप पृथ्वीपर, नदी के किनारे की मिट्टो पर पत्थरकी शिलापर, मिट्टी के ढेलेपर, सचित्त धूलीसे धूसर काय, चोलपट्ट आदि वस्त्र तथा पात्र पर, अर्थात् इनमें से किसी भी पदार्थ पर हाथसे, पैरसे, काष्ठसे, बांस आदिको सटक (छडो-खापटो) से; अंगुलोसे, लोहे आदि की बनी हुई छड़से, अथवा बहुतसी छडों ( सलाइयों) से, न स्वयं एकबार लकीर खींचे, न बारबार लकीर खींचे अर्थात् इनको न घिसे तथा न हिलावे, न विदारे, न दूसरेसे ये सब क्रियाएँ करावे और न ये सब क्रियाएँ करते हुए अन्यको भला जाने ।
हे गुरुमहाराज ! इस प्रकार सर्वज्ञ भगवान् द्वारा उपदेश किए हुए आचारकी रक्षा करने में मनको तत्पर रखनेवाला मैं तीन करण तीन योगसे यह सब कार्य नहीं करूँगा || १ ||१५||
ખાણમાંથી નીકળેલી માટીરૂપ પૃથ્વી પર, નદીના કિનારાની માટી પર પત્થરની શિલા પર, માટીનાં ઢેફાં પર, સચિત્ત ધૂળથી ધૂસરકાય, ચેાલપટ્ટો આદિ વસ્ત્ર તથા પાત્ર પર અર્થાત્ એમાંના કોઈ પણ પદાર્થ પર હાથથી, પગથી, કાષ્ઠથી વાંસ આદિની ખપાટથી, આંગળીથી, લેઢા આદિની સળીથી અથવા કાઈપણુ સળીઓથી ન પોતે એકવાર રેખા દ્વાર, ન વારંવાર રેખા દોરા, અર્થાત્ એને ન ઘસે તથા ન હલાવે, ન વિદ્યારે, ન ખીજાએ પાસે એ બધી ક્રિયાઓ કરાવે અને ન એ બધી ક્રિયાએ1 કરનારા અન્યને ભલે જાણે
હે ગુરૂ મહારાજ ! એ પ્રકારે સર્વજ્ઞ ભગવાને ઉપદેશેલા આચારની રક્ષા કરવામાં મનને તત્પર રાખનારા એવા હું ત્રણ કરણ ત્રણુ ચેગથી એ બધાં કાર્યં કરીશ નહી. (૧) (૧૫)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર ઃ ૧
